20

บทที่ 2
หลักการนับเบื้องต้น การเรียงสับเปลี่ยน การจัดหมู่

1. หลักพื้นฐานเกี่ยวกับการนับ
ในการพิจารณาเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึน
้ นัน
้ ถ้าเหตุการณ์ที่หนึ่งมี
วิธีทำได้ n1 วิธี และในแต่ละวิธีที่เกิดเหตุกาณณ์ที่หนึ่งนี ้ เหตุการณ์ที่สอง
มีวิธีทำได้ n2 วิธี และในแต่ละวิธีที่เกิดเหตุการณ์ที่หนึ่งและที่สอง
เหตุการณ์ที่สามเกิดขึน
้ ได้ n3 วิธี เช่นนีไ้ ปเรื่อย ๆ จนถึงเหตุการณ์สุดท้าย
ที่เกิดขึน
้ ได้ nk วิธี ในแต่ละวิธีเหตุกาณณ์อ่ น
ื ๆ เกิดขึน
้ แล้วจำนวนวิธีที่
เกิดเหตุการณ์ทงั ้ k เหตุการณ์พร้อม ๆ กัน จะเท่ากับ n1*n2*n3…*nk วิธี
แต่ถ้าเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึน
้ นัน
้ แยกกันโดยเด็ดขาด (Mutually
Exclusive) และจะไม่เกิดขึน
้ พร้อม ๆ กัน โดยที่เหตุการณ์ที่หนึ่งเกิดขึน
้
ได้ n1 วิธี และเหตุการณ์ที่สองเกิดขึน
้ ได้ n2 วิธี เหตุการณ์ที่สามเกิดขึน
้ ได้
n3 วิธี เช่นนีไ้ ปเรื่อย ๆ จนถึงเหตุการณ์สุดท้ายที่เกิดขึน
้ ได้ nk วิธี แล้ว
จำนวนวิธีที่เกิดเหตุการณ์หนึ่งหรือเหตุการณ์อ่ น
ื ๆ มีอยู่ n1+n2+n3+….
+nk วิธี
หรือกล่าวโดยสรุปได้ว่า
ถ้างานงานหนึ่งถูกแบ่งเป็ นหลายขัน
้ ตอน จำนวนวิธีในการทำงาน
เท่ากับผลคูณของจำนวนทางเลือกในแต่ละขัน
้ ตอน
ถ้าในการหาจำนวนวิธีในการทำงานต้องมีการแบ่งกรณี ให้นำ
จำนวนวิธีในแต่ละกรณีมารวมกัน

บันทึก

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 21

...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 22

...................................................................................................................
...........................................................

แบบฝึ กหัดที่ 1
1. โรงเรียนแห่งหนึ่งจัดอาหารกลางวันโดยให้นักเรียนเลือกอาหารคาวได้
หนึ่งอย่าง และขนมได้หนึง่ อย่าง ถ้าโรงเรียนจัดอาหารคาว 4 อย่าง และ
ขนม 3 อย่าง นักเรียนจะมีวิธีเลือกอาหารกลางวันได้ทงั ้ หมดกี่
วิธี...............................................................................................................
...............................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
2. ในการเดินทางจากตำบลปะหลานไปยังตำบลเมืองเตาสามารถไปทาง
ถนนได้ 3 เส้นทาง และสามารถไปทางลำคลองได้ 2 เส้นทาง ถ้าต้องการ
เดินทางจากตำบลปะหลานไปยังตำบลเมืองเตา โดยใช้เส้นทางตามถนน
หรือลำคลองเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง และจะมีเส้นทางจากตำบลปะหลาน
ไปยังตำบลเมืองเตาได้ทงั ้ หมดกี่เส้น
ทาง.............................................................................................................
.................................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 23

...................................................................................................................
...........................................................
3. บ้านหลังหนึ่งมีประตูหน้า 3 ประตู ประตูหลัง 2 ประตู จงหาจำนวนวิธี
ที่ชายคนหนึ่งจะเดิน
3.1 เข้าไปในบ้านหลังนี ้ 3.2 เข้าไปในบ้าน
และออกมาจากบ้าน
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
3.3 เข้าประตูหน้า และออกประตูหลัง 3.4 เข้าประตูหนึ่ง
และออกทางประตูอ่ น
ื
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 24

4. มีถนนจากมหาสารคามไปยังบุรีรัมย์อยู่ 3 ทาง และจากบุรีรัมย์ไปยัง

สุรินทร์อยู่ 2 ทาง และจากมหาสารคามไปยังสุรินทร์โดยไม่ผ่านบุรีรัมย์อีก
4 ทาง จงหาจำนวนวิธีที่จะเดินทางจากมหาสารคาม ไปยังสุรินทร์
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

5. มีโรงแรม 5 โรงแรม อย่างทราบว่ามีคนทัง้ หมด 3 คน จะพักโรงแรม

โดยไม่ซ้ำกันได้กี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
6. มีหมวกแบบที่ต่างกันอยู่ 7 ใบ มีคนอยู่ทงั ้ หมด 3 คน จะมีวิธีให้คนทัง้
3 คนเลือกหมวกมาสวมได้กี่วิธี

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 25

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
7. ชายคนหนึ่งสวมเสื้อมีกระเป๋า 1 ใบ และกางเกงมีกระเป๋า 2 ใบ ถ้าเขา
มีปากกา 4 ด้าม จะมีวิธีใส่ปากกาในกระเป๋าได้กี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
8. ถ้าเอ็มมีเพื่อนสนิท 6 คน และต้องการเชิญเพื่อนมาทานอาหารเย็นที่
บ้านคนหนึง่ หรือหลายคนก็ได้ จะทำได้ทงั ้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 26

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
9. บ้านมีหน้าต่าง 9 บาน จะมีวิธีส่งสัญญาณโดยการเปิ ดหน้าต่างเพียง
บานเดียวหรือมากกว่านัน
้ ก็ได้ จะทำได้ทงั ้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
10. มีนก 4 ตัว และกิง่ ไม้ 3 กิ่ง นกจะเกาะกิ่งไม้ได้กี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
11. ชายคนหนึ่งมีเสื้อ 6 แบบ กางเกง 3 แบบ และเนคไท 5 แบบ ถ้าชาย
คนนีแ
้ ต่งตัวออกจากบ้านโดยใส่เสื้อ กางเกง และผูกเนคไทแล้ว ชายคนนี ้
จะสามารถแต่งตัวได้ทงั ้ หมดกี่แบบ

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 27

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
12. ในการเลือกตอบคำถามแบบ “ถูก”, “ผิด” ของข้อสอบจำนวน
ทัง้ หมด 10 ข้อ จะมีวิธีตอบทัง้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
13. ต้องการสร้างจำนวนที่มีสามหลักจากเลขโดด 2, 4, 6, 7, 8 โดยที่
แต่ละหลักใช้เลขไม่ซ้ำกัน จะสร้างได้ทงั ้ หมดกี่จำนวน
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 28

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
14. เลขหมายโทรศัพท์ในประเทศไทยประกอบด้วยเลข 10 ตัว และต้อง
ขึน
้ ต้นสองตัวแรกเป็ น 06, 08, และ 09 เท่านัน
้ จงหาว่าเลขหมาย
โทรศัพท์ในประเทศไทยมีทงั ้ หมดกี่เลขหมาย
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
15. ตู้เซฟใบหนึ่งประกอบด้วยวงแหวน 3 วง แต่ละวงมีอักษร 5 เลข
หมาย จงหาว่าจะมีกี่วิธีที่จะเปิ ดตู้เซฟไม่สำเร็จ
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 29

...................................................................................................................
...........................................................

16. กำหนดตัวเลข 0-9 จงหสร้างเลขจำนวนเต็มบวกสามหลัก จะสร้างได้

ทัง้ หมดกี่จำนวน ถ้า
16.1 ใช้เลขที่ซ้ำกันได้ 16.2 ใช้เลขซ้ำไม่ได้
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
16.3 เป็ นจำนวนคู่ ใช้เลขซ้ำได้ 16.4 เป็ นจำนวนคี่
ใช้เลขซ้ำไม่ได้
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 30

...................................................................... ................................
......................................
16.5 เป็ นจำนวนคู่ ใช้เลขซ้ำไม่ได้ 16.6 เป็ นจำนวน
ที่มากกว่า 600 ใช้เลขซ้ำไม่ได้
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
17. มีจดหมายแตกต่างกัน 3 ฉบับ และมีตู้จดหมายแตกต่างกัน 4 ตู้ จะมี
วิธีนำจดหมายใส่ตู้ได้กี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 31

18. มีตู้จดหมายแตกต่างกัน 4 ตู้และมีสีสามสี คือ สีเขียว สีเหลือง และสี

แดง ถ้าต้องการทาสีตู้จดหมายตู้ละหนึ่งสี แล้วจะทาสีตู้จดหมายได้
ทัง้ หมดกี่แบบ
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

2. การเรียงสับเปลี่ยนเชิงเส้น ของสิ่งของที่แตกต่างกันทัง้ หมด

แฟกทอเรียล (Factorial)
นิยาม ให้ n เป็ นจำนวนเต็มบวก
แฟกทอเรียล n หมายถึงผลคูณของจำนวนเต็มบวกตัง้ แต่ 1
ถึง n
เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ n!
นั่นคือ n! =
……………………………………………………………………..

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 32

หมายเหตุ 0! = ………………………

บันทึก
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

แบบฝึ กหัดที่ 2
4!6!
1. จงหาค่าของ 8!

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 33

(n+2)!
2. จงเขียน (n-2)! ให้อยู่ในรูปไม่มีเครืองหมายแฟกทอเรียล

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
n! n!
3. จงหาค่า n จาก (n-10)! 10! = (n-8)! 8!

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
3. การเรียงสับเปลี่ยน (Permutation)
วิธีการเรียงสับเปลี่ยน คือวิธีในการจัดเรียงสิ่งของซึ่งอาจนำมาเพียง
ส่วนหนึ่ง หรือนำมาเรียงทัง้ หมด โดยคำนึงถึงลำดับที่ เป็ นสำคัญ

โดย จำนวนวิธีในการนำสิ่งของ r ชิน

้ จากสิ่งของที่แตกต่างกัน n ชิน
้ มา
เรียงสับเปลี่ยนเชิงเส้นคือ

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 34

บันทึก
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

ตัวอย่าง
กิ่ง กาญจน์ และแก้ว ยืนเป็ นแถวหน้ากระดานเพื่อถ่ายรูปด้วยกันทัง้ สาม
คน สามารถแจกแจงวิธียืนเรียงกันได้ดังนี ้

กิ่ง-กาญจน์-แก้ว กิ่ง-แก้ว-กาญจน์ กาญจน์-กิ่ง-

แก้ว

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 35

กาญจน์-แก้ว-เก่ง แก้ว-กิ่ง-กาญจน์ แก้ว-กาญจน์-

กิ่ง

นอกจากการแจกแจงวิธียืนทัง้ หมดโดยตรงแล้ว ยังสามารถหา

จำนวนวิธีการยืนเป็ นแถวหน้ากระดานเพื่อถ่ายรูปของทัง้ สามคนได้ โดย
ใช้หลักการคูณ ดังนี ้

แบบฝึ กหัดที่ 3
1. ร้านค้าแห่งหนึ่งมีผ้าไหมที่แตกต่างกันทัง้ หมด 7 แบบ ต้องการนำผ้า
ไหม 3 แบบ มาจัดแสดงหน้าร้านเป็ นแนวเส้นตรง จะจัดได้ทงั ้ หมดกี่แบบ
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
2. รหัสบัตร ATM ประกอบด้วยเลขโดด 0-9 จำนวนทัง้ หมด 4 หลัก จง
หาจำนวนรหัสบัตร ATM ทัง้ หมดที่เป็ นไปได้ ถ้า

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 36

2.1 ไม่มีเงื่อนไขเพิ่มเติม 2.2 ห้ามใช้เลขที่ซ้ำ

กัน
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
3. มีหนังสือคณิตศาสตร์ต่างกัน 2 เล่ม หนังสือภาษาไทยต่างกัน 3 เล่ม
และหนังสือภาษาอังกฤษต่างกัน 4 เล่ม ถ้าต้องการนำหนังสือทัง้ หมดมา
วางเรียงกันบนชัน
้ วางหนังสือ จะทำได้ทงั ้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
4. นำรูปภาพที่แตกตางกัน 5 รูป มาจัดแสดงโดยเรียงต่อกันในแนวเส้น
ตรง จะมีวิธีจัดเรียงรูปภาพทัง้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 37

...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
5. ป้ ายรถเมล์มีเก้าอี ้ 5 ตัว วางเรียงกันเป็ นแถวยาว ถ้ามีคน 9 คนมารอ
รถที่ป้ายนี ้ จงหาจำนวนวิธีการนั่งเก้าอี ้ โดยที่เก้าอีแ
้ ต่ละตัวจะมีคนนั่ง
หนึ่งคน
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
6. นักวิ่ง 4 คน วิ่งเข้าเส้นชัยในอันดับต่าง ๆ กันได้ทงั ้ หมดกี่วิธี ถ้าสมมติ
ว่าไม่มีนักวิ่งเข้าเส้นชัยพร้อมกัน
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
7. มีชาย 4 คน หญิง 4 คน มายืนเรียงเป็ นแถวตรง จะทำได้กี่วิธี ถ้า

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 38

7.1 ไม่มีเงือนไขใด ๆ 7.2 ชาย - หญิงสลับกันที

ละ 1 คน
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
...................................... ......................................................................
......................................................................
7.3 ชาย-หญิง ยืนสลับกันทีละ 2 คน 7.4 หญิงทัง้ 4 คน
ต้องยืนติดกันเสมอ
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
...................................... ......................................................................
......................................................................
7.5 หญิงทัง้ 4 คน ต้องยืนแยกกันเสมอ 7.6 คนที่ช่ อ
ื เอและบี
ต้องติดกันเสมอ

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 39

...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
...................................... ......................................................................
......................................................................
7.7 เอและบี ยืนไม่ติดกัน
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
7.8 เอ บี และซี ยืนติดกันทัง้ สามคน
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 40

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

เพิ่มเติม : การเรียงสับเปลี่ยนของสิ่งของที่ไม่แตกต่างกันทัง้ หมด

จำนวนวิธีในการนำสิ่งของ n สิ่งที่ไม่แตกต่างกันทัง้ หมดมาเรียงสับ
เปลี่ยนในแนวเส้นตรง สามารถทำได้โดยการจัดเรียงสับเปลี่ยนเสมือน
หนึ่งว่า ทุกสิ่งแตกต่างกันทัง้ หมด แล้วหารด้วยเฟกทอเรียลของสิ่งที่
เหมือนกัน

8. ชัน
้ หนังสือชัน
้ หนึ่ง มีหนังสือคณิตศาสตร์เหมือนกัน 5 เล่ม
วิทยาศาสตร์เหมือนกัน 3 เล่ม และภาษาอังกฤษเหมือนกัน 2 เล่ม จะมี
วิธีจัดเรียงหนังสือบนชัน
้ วางหนังสือได้กี่วิธี
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 41

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

9. จะเรียงลำดับตัวอักษรจากชื่อ POSSATORN ได้กี่วิธี โดยไม่คำนึงถึง

ความหมาย
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
.... ..............................................................................................................
................................................................

10. ลูกเสือมีธงสีแดง 2 ผืน สีเหลือง 3 ผืน และสีน้ำเงิน 4 ผืน ถ้าธงสี

เดียวกันไม่แตกต่างกัน ลูกเสือจะมีวิธีติดเสาธงให้เรียงกันเพื่อนส่งสัญญา
ญที่แตกต่างกันได้กี่สัญญาณ

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 42

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

4. การจัดหมู่ของสิ่งของที่แตกต่างกันทัง้ หมด
การจัดหมู่ คือ การเลือกสิง่ ของ (โดยไม่คำนึงถึงลำดับในการเลือก)
อาจเลือกมาทัง้ หมด หรือเลือกเพียงบางส่วน
นิยาม จำนวนวิธีจัดหมู่ของสิ่งของที่แตกต่างกัน n ชิน
้ โดย
เลือกคราวละ r ชิน
้ คือ

บันทึก

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 43

...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

ตัวอย่าง นักเรียนกลุ่มหนึ่งประกอบไปด้วยสมาชิกทัง้ หมด 4 คน คือ A,

B, C, D ถ้าต้องการเลือกตัวแทนกลุ่ม 2 คน ออกไปเล่นเกมหน้าชัน
้ โดย
ไม่สนใจลำดับในการเลือก จะทำได้ทงั ้ หมดกี่วิธี

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 44

แบบฝึ กหัดที่ 4
1. มีทีมฟุตบอล 10 ทีม ซึ่งจะต้องทำการแข่งขันแบบพบกันทัง้ หมด และ
สองทีมใด ๆ จะแข่งขันกันเพียงหนึง่ ครัง้ จงหาว่าจะต้องจัดการแข่งขัน
ทัง้ หมดกี่ครัง้
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
2. ในงานเลีย
้ งแห่งหนึ่งมีคน 20 คน ถ้าคนสองคนใด ๆ จับมือกันหนึ่งครัง้
จงหาว่าจะมีการจับมือทัง้ หมดกี่ครัง้
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 45

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
3. นักเรียนชัน
้ มัธยมศึกษาปี ที่ 5 โรงเรียนพยัคฆภูมิวิทยาคาร ห้องหนึง่ มี
40 คน ถ้าต้องการเลือกนักเรียนมา 4 คนเป็ นหัวหน้าห้อง 1 คน และรอง
หัวหน้าห้อง 3 คน จะมีวิธีเลือกทัง้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
4. จงหาจำนวนวิธีเลือกตัวแทนนักเรียน 5 คน จากนักเรียนกลุ่มหนึง่ ที่มี
8 คน
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 46

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
5. ข้อสอบอัตนัยชุดหนึ่งมี 6 ข้อ ถ้าคำสั่งระบุว่าให้เลือกทำเพียง 4 ข้อ
ข้อใดก็ได้ จงหาจำนวนวิธีในการเลือกทำข้อสอบ
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
6. ถ้าต้องการเลือกกรรมการนักเรียน 9 คน ซึง่ ประกอบด้วยนักเรียนชาย
5 คน และนักเรียนหญิง 4 คน จากผูส
้ มัครนักเรียนชาย 20 คน และ
นักเรียนหญิง 15 คน จงหาวิธีการเลือกกรรมการนักเรียนชุดนี ้
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 47

7. ในตะกร้าใบหนึ่งมีเงาะ 8 ผล ส้ม 4 ผล และมังคุด 2 ผล จงหาจำนวน

วิธีในการเลือกหยิบผลไม้ 4 ผลจากตะกร้า ถ้า
7.1 หยิบได้เงาะทัง้ สี่ผล 7.2 ไม่ได้ส้มเลย
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
...................................................................... ................................
......................................
8. กล่องใบหนึง่ มีลูกบอล 11 ลูก เป็ นลูกบอลสีแดง 5 ลูก ขาว 3 ลูก และ
น้ำเงิน 3 ลูก ถ้าต้องการหยิบลูกบอลพร้อมกันทัง้ 3 ลูก จากกล่องใบนี ้ จง
หาจำนวนวิธีการหยิบลูกบอลโดยที่ได้ลูกบอลครบทุกสี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 48

9.ไพ่สำรับหนึ่งมีจำนวน 52 ใบ หยิบ 2 ใบ จากสำรับ โดยหยิบไพ่ทีละใบ

และไม่ใส่คืนก่อนหยิบใบที่สอง จงหา
9.1 จำนวนวิธีที่หยิบใบแรกได้สีแดง ใบที่สองได้สีดำ
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
9.2 จำนวนวิธีที่หยิบได้ไพ่ K ทัง้ สองใบ
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
9.3 จำนวนวิธีที่หยิบได้ไพ่ 2 โพดำทัง้ สองใบ
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
แบบทดสอบท้ายบท

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 49

1. ในการเดินทางจากเมือง A ไปเมือง B สามารถไปทางถนนสายตรงได้

2 เส้นทาง และ สามารถไปทางถนนที่ผ่านเมือง C ได้ โดยมีถนนจากเมือง
A ไปเมือง C จำนวน 2 เส้นทาง และมีถนนจากเมือง C ไปเมือง B
จำนวน 3 เส้นทาง จะมีวิธีเดินทางจาก เมือง A ไปเมือง B ได้ทงั ้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
2. ร้านอาหารแห่งหนึ่งจัดรายการอาหารไว้ดังนี ้ อาหารคาว 8 ชนิด
อาหารหวาน 5 ชนิด ผลไม้ 3 ชนิด เครื่องดื่ม 3 ชนิด ถ้าต้องการจัดชุด
อาหารที่มีอาหารคาว อาหารหวาน ผลไม้ และเครื่องดื่ม อย่างละ 1 ชนิด
จะจัดชุดอาหารที่แตกต่างกันได้ ทัง้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 50

...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
3. ตึกเรียนหนึ่งมีประตู 3 ประตู ครูเลือกเดินเข้าตึกเรียนด้วยประตูหนึ่ง
ต่อมานักเรียนสองคนต้องการเดินเข้าตึกเรียนโดยใช้ประตูที่ต่างจากครู
จะมีวิธีเข้าตึกเรียนสำหรับครูและนักเรียนได้ทงั ้ หมดกี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
...........................................................
4. นิภาต้องการตัง้ รหัสผ่านของอีเมล เป็ นรหัส 6 หลัก ที่ประกอบด้วยตัว
อักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็กหนึ่งหลัก และอีกห้าหลักที่เหลือประกอบ
ด้วยเลขโดดตัง้ แต่ 0 ถึง 9 นิภาจะตัง้ รหัสผ่านที่แตกต่างกันได้ทงั ้ หมดกี่
รหัส
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 51

...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

5. วิภูต้องการตัง้ รหัสกระเป๋าซึ่งประกอบด้วยเลขโดดตัง้ แต่ 0 ถึง 9

จำนวน 3 ตัว จะมีรหัสทัง้ หมดกี่รหัสที่เลขโดดในหลักสุดท้ายเป็ นจำนวน
คู่ และเลขโดดในตำแหน่งที่อยู่ติดกันต่างกัน
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 52

6. พรรณภามีแหวน 4 วง และสร้อยคอ 3 เส้น พรรณภาต้องการเลือกใส่

เครื่องประดับโดยใส่แหวนไม่เกิน 1 วง และใส่สร้อยคอไม่เกิน 1 เส้น
พรรณภาจะเลือกใส่เครื่องประดับได้กี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

7. จงหาว่าจะมีวิธีแจกของขวัญที่แตกต่างกัน 7 ชิน
้ ให้เด็ก 7 คน คนละ
1 ชิน
้ ได้กี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 53

...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
8. จงหาว่าจะมีวิธีแจกของขวัญที่แตกต่างกัน 7 ชิน
้ ให้เด็ก 8 คน โดยเด็ก
แต่ละคนได้ของขวัญไม่เกิน 1 ชิน
้ ได้กี่วิธี
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
9. มีจุด 10 จุดอยู่บนระนาบ โดยไม่มีสามจุดใดอยู่บนเส้นตรงเดียวกัน จะ
วาดรูปสามเหลี่ยมที่มีจุดเหล่านีเ้ ป็ นจุดยอดได้ทงั ้ หมดกี่รูป
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 54

...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
10. เซต A มีสมาชิก 7 ตัว จะมีสับเซตของเซต A ที่มีสมาชิก 4 ตัว ได้
ทัง้ หมดกี่สับเซต
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................

11. จงหาว่าจะมีวิธีแบ่งคน 9 คน ให้ไปเที่ยวภูเขา 3 คน ไปเที่ยวทะเล 3

คน และไปทำบุญที่วัด 3 คน ได้กี่วิธี

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 55

...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
12. ต้องการสร้างรหัสที่ประกอบด้วยเลขโดดตัง้ แต่ 1 ถึง 9 จำนวนห้า
หลัก จะมีรหัสที่มีสาม
หลักเป็ นเลขโดดตัวเดียวกัน และอีกสองหลักที่เหลือเป็ นเลขโดดตัว
เดียวกัน (เช่น 25252) ได้ทงั ้ หมดกี่รหัส
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....
...................................................................................................................
...........................................................
...................................................................................................................
........................................................... .......................................................
...................................................................................................................
....

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 
 56

...................................................................................................................
...........................................................

 สอนโดย คุณครูพสธร เต็มแสง โรงเรียนพยัคฆภูมิ

วิทยาคาร 