LOGO

CHƯƠNG  2
LÝ  THUYẾT  CUNG  CẦU

PGS.TS.  Đỗ Phú Trần Tình

tinhdpt@uel.edu.vn

1
 NỘI  DUNG  CHÍNH
1 Cầu thị trường và quyết định của doanh nghiệp

2 Cung thị trường và quyết định của DN

3 Trạng thái cân bằng của thị trường

4 Độ co  giãn của cầu và quyết định của DN

4
5 Độ  co  giãn của cung theo giá  (ES)

4
6 Chính  sách  can  thiệp  của  chính  phủ

2
 1. CẦU THỊ TRƯỜNG VÀ QUYẾT ĐỊNH DN
a. Các khái niệm
Cầu của hàng hóa hay dịch vụ mô tả số
lượng hàng hóa hay dịch vụ mà người tiêu
dùng sẽ mua ở các mức giá khác nhau trong
một thời gian cụ thể, trong điều kiện các yếu
tố khác không đổi.
Lượng cầu (QD): Là số lượng một loại
hàng hoá, dịch vụ nào đó người tiêu dùng sẽ
mua ở những mức giá nhất định trong một
khoảng thời gian xác định.
3
Đường cầu (D):
Giá (P) Đường cầu dốc xuống thể hiện mối
quan hệ ngược chiều giữa giá và
lượng cầu

P1

P2

Q1 Q2 Lượng cầu (QD)

4
Hàm số cầu:
QD = f (P)
QD = a.P + b (a < 0)
n Quy luật cầu:
Khi giá một mặt hàng tăng lên thì lượng cầu mặt
hàng đó sẽ giảm xuống (trong điều kiện các yếu tố
khác không đổi) và ngược lại.
P ↑(↓) → QD↓(↑)

5
 Cầu thị trường bao gồm tổng cầu cá
nhân trên thị trường.
Đường cầu thị trường được xác lập bằng
cách cộng tổng lượng cầu của tất cả cá
nhân tiêu dùng hàng hóa tương ứng với
từng mức giá.

6
b.  Các yếu tố làm dịch chuyển đường cầu
và quyết định của doanh nghiệp

Thu   nhập
Thị hiếu người tiêu dùng

Giá cả hàng hoá liên quan

DƯỜNG
CẦU Quy mô thị trường

Các yếu tố khác…

7
v (1)Yếu tố thu nhập:
- Đối với hàng hóa thông thường → Cầu tăng
khi thu nhập tăng (đường cầu dịch chuyển sang
phải).
- Đối với hàng hóa thứ cấp → Cầu giảm khi thu
nhập tăng (đường cầu dịch chuyển sang trái).
=> Quyết định chiến lược kinh doanh của
DN phải căn cứ vào tình hình tăng trưởng
kinh tế, việc làm và thu nhập của người dân
Ví dụ 1: Trữ Bia tết ở các tỉnh Tây Nguyên
8
 (2) Thị hiếu người tiêu dùng:
- NTD thích 1 loại hàng hoá nào đó sẽ làm cầu
hàng hoá đó tăng, đường cầu dịch chuyển sang phải.
- NTD không còn thích hàng hoá đó nữa sẽ làm cầu
hàng hoá đó giảm, đường cầu dịch chuyển sang trái.
=> Doanh nghiệp cần phải điều tra thị hiếu,
nghiên cứu thị trường trước khi đưa ra một kế
hoạch kinh doanh mới. Đồng thời cần có những
điều chỉnh chiến kinh doanh khi thị hiếu người
tiêu dùng thay đổi.
Ví dụ 2 : Quà cho khách du lịch ở Đà Lạt
9
 (3) Giá cả hàng hoá liên quan
- Hàng hóa thay thế: Cầu của hàng hóa sẽ
tăng khi giá của hàng hóa thay thế tăng và ngược
lại.
Ví dụ: Thịt heo và Cá
- Hàng hóa bổ sung: Cầu của hàng hóa sẽ
giảm khi giá của hàng hóa bổ sung tăng và ngược
lại. Ví dụ : Bia với mực
=> DN phải quan tâm diễn biến của thị
trường của các mặt hàng liên quan để có chính
sách điều chỉnh phù hợp.
10
 (4)  Quy mô thị trường
Nếu số lượng NTD trên thị trường
tăng → Cầu đối với các mặt hàng sẽ
tăng (đường cầu dịch chuyển sang
phải).
=> DN cần quan tâm quy mô thị
trường, dân số, lao động, thị
hiếu….trước khi thực hiện chiến
lược xâm nhập thị trường, hoặc
phát triển thị trường.
11
 (5) Điều kiện tự nhiên và yếu tố chính trị

-­ Thời tiết, khí hậu …

-­ Pháp luật của Nhà nước
-­ Diễn biến chính trị, kinh tế
vĩ mô trong nước và thế
giới

12
 (6) Những yếu tố mới
-­ Lãi  suất
-­ Tín  dụng
-­ Quảng  cáo….

13
 2. Cung thị trường và quyết định của DN
a. Các khái niệm
Cung của một hàng hóa hoặc dịch vụ là
lượng hàng hóa hay dịch vụ người sản xuất sẽ
cung ứng ở các mức giá khác nhau tại một thời
điểm cụ thể, trong điều kiện các yếu tố khác
không đổi.
Lượng cung (QS): Là số lượng một loại
hàng hoá, dịch vụ nào đó người bán muốn bán
ra thị trường ở những mức giá nhất định trong
một khoảng thời gian xác định
14
 n Đường cung
S
Giá (P)  

Đường cung dốc lên cho

P2
biết mối quan hệ cùng
chiều giữa giá và lượng
P1
cung.

Q1 Q2 Lượng  cung  (QS)

15
Hàm số cung:
QS = f (P)
QS = c.P + d (c > 0)

Quy luật cung:

Khi giá một mặt hàng tăng lên thì lượng cung mặt hàng
đó cũng sẽ tăng lên (trong điều kiện các yếu tố khác
không đổi) và ngược lại.

P ↑(↓) → QS ↑(↓)
16
 Đường cung thị trường là tổng theo
trục hoành đường cung các nhà sản
xuất.

17
b. Các yếu tố làm dịch chuyển đường cung

Thứ nhất, chi phí sản xuất:

Chi phí sản xuất giảm => khuyến
khích các DN mở rộng sản xuất và
các DN mới tham gia thị trường.
⇒ Đường cung sẽ dịch chuyển
sản phải.
Ngược lại
18
 Thứ hai, công nghệ, kỹ thuật
sản xuất
Công nghệ, kỹ thuật tác động lên
đường cung.
Nếu công nghệ, kỹ thuật cải tiến
thì sẽ tác động dịch chuyển đường
cung sang phải.
19
Thứ ba,  sự thay đổi trong chính sách thuế của  
chính  phủ
S1
P
S0
t
• Sản  lượng  giảm
PD E1
E0
• Giá  cầu  tăng
P0
• Giá  cung  giảm
PS

Q1 Q0 Q

20
 Thứ tư, số lượng doanh nghiệp
trong ngành
Nếu số doanh nghiệp trong
ngành tăng thì đường cung sẽ dịch
chuyển sang phải.
⇒ Các doanh nghiệp sẳn sàng bán
mức giá thấp hơn với mọi sản
lượng.
⇒ Cạnh tranh sẽ gay gắt hơn.
21
3.  Trạng thái cân bằng của thị trường

Cân  bằng
thị  trường

Lượng   Lượng  
cung cầu

22
 S
P

Giao  nhau  giữa  đường  

cung  và  đường  cầu  là  
P0 điểm  cân  bằng  thị  trường.    
Tại  mức  giá  cân  bằng  P0  
lượng  cung  bằng  lượng  
cầu  và  bằng  Q0

Q0 Q

23
Cân   bằng  cung  – cầu  trên  thị  trường

P QD P QS
10 6 10 14
8 7 8 12
6 9 6 9
4 12 4 5
3 15 3 0

CÂN BẰNG TT
24
3.  Trạng  thái  cân  bằng  của  thị  trường

§ Giá cân bằng PD = PS = P0

§ Lượng cân bằng QD = QS = Q0
§ Không có tình trạng thiếu hụt hay dư thừa
hàng hóa
§ Không có áp lực làm thay đổi giá

25
 Cơ  chế  thị   trường
v Ở  mức  giá  P1 >  P0
P S

Dư thừa
P1

P0

QD Q0 QS Q

26
 Cơ  chế  thị   trường
v Ở  mức  giá  P2 <  P0
S
P D

P0

P2

Thiếu hụt

QS Q0 QD Q

27
 Ví dụ 1
Cơ quan quản lý nhà của TP. A nghiên cứu
xác định hàm tổng cầu là Qd = 100 – 5P (đơn
vị tính Q là chục ngàn, P là trăm ngàn ). Hàm
cung cho thuê là Qs = 50 + 5P
a. Giá cho thuê trên thị trường tự do là bao
nhiêu ? Nếu nhà nước áp giá thuê tối đa là
100 ngàn thì điều gì sẽ xảy ra?
b. Giả sử giá thuê nhà được ấn định là 900
ngàn mỗi tháng, tình hình thị trường sẽ như
thế nào ?
28
 Ví dụ 2
Hàm cầu và hàm cung của kim loại đồng
như sau:
Qd =  13,5  – 8  P;;  Qs  =  -­4,5  +  16  P
(Q  =  triệu tấn,  P  =  USD/kg)
a. Giá và lượng cân bằng của Cu ?
b. Do xuất hiện của nhiều kim loại mới, làm
cầu của đồng giảm 20%. Hãy tính tác
động ?

29
4.  Độ co  giãn của cầu và quyết định
của DN

CẦU
Cầu  theo  giá

Cầu  theo  thu  nhập Độ  co  giãn

Cầu  theo  giá  chéo
 a.   Độ co  giãn của cầu theo giá (ED)
v  Độ co  giãn  của cầu theo  giá đo lường  phản  
ứng (mức độ  nhạy  cảm)  của lượng cầu khi  giá  
của  chính  hàng  hóa đó thay đổi.
v  Nó  chính  là phần trăm thay đổi  của lượng cầu
khi  giá thay đổi 1%.

Phần trăm thay đổi lượng cầu (%∆QD)

Phần trăm thay đổi giá  (%∆P)

ΔQ/Q ΔQ P dQ P
This image cannot currently be displayed.

ED = = x = x
ΔP/P ΔP Q dP Q
31
VD 3: Nếu giá thịt heo giảm 2% làm cho
lượng cầu thịt heo tăng 6%
§ Độ  co  giãn của cầu theo giá  của thịt heo  là
Phần trăm thay đổi lượng cầu (%∆QD)
Phần trăm thay đổi giá  (%∆P)

6%
= -­3
-­2%

32
vĐộ co giãn của cầu theo giá (ED)
luôn luôn âm
(Thể hiện mối quan hệ ngược chiều
giữa giá và lượng cầu).

33
 Thông thường ED có thể rơi vào :
v I  EDI  >  1 :  Cầu co  giãn nhiều
%  thay đổi QD >  %  thay đổi P

v I  EDI  <  1  :  Cầu co  giãn ít

%  thay đổi QD <  %  thay đổi P

v I  EDI =  1
Cầu co  giãn đơn  vị
%  thay đổi QD =  %  thay đổi P

34
v I EDI = 0: Cầu hoàn toàn không co giãn
% thay đổi P không tác động đến % thay đổi QD
Đường cầu thẳng đứng.

v I  EDI  =  ∞ :    Cầu hoàn toàn co  giãn.

Một lượng rất nhỏ % thay đổi P dẫn đến % thay đổi
rất lớn của QD.
Đường cầu nằm ngang.

35
 a.   Độ co  giãn của cầu theo giá (ED)
v Ví dụ 4:
Cho  phương trình đường cầu:
QX = 50 – 1/2PX. Tính độ co giãn của cầu theo
giá tại điểm có PX = 10. Cho biết cầu đang ở
trạng thái nào?
dQ P d(50 - 1/2P) P 1 10
This image cannot currently be displayed.

ED = x = x =− x = −0,11
dP Q dP Q 2 45
ED = -­0,11 à |ED| < 1 à Cầu co giãn ít

36
Mối  quan  hệ  giữa  giá  và  tổng  doanh   thu  (TR)

v⏐ ED ⏐ >  1: Cầu  co  giãn  nhiều  à Giá  và  tổng  
doanh  thu  nghịch  biến

v⏐ ED ⏐ <  1: Cầu  co  giãn  ít  à Giá  và  tổng  
doanh  thu  đồng  biến

v⏐ ED ⏐ =  1: Cầu  co  giãn  đơn  vị  à Tổng  

doanh  thu  độc  lập  với  sự  biến  động  của  giá

37
Những nhân tố quyết định độ co   giãn theo giá của cầu:  

(1) Tính thay thế của sản phẩm

Một sản phẩm càng có nhiều sản
phẩm thay thế cho nó, độ co giãn của
cầu theo giá càng lớn.
Ví dụ: thuốc lá 555
Ví dụ: thuốc uống

38
(2)  Tỷ lệ chi  tiêu của sản phẩm trong tổng
thu nhập:
-­ Nếu phần chi tiêu của sản phẩm chiếm tỷ
trong thấp trong tổng thu nhập của người tiêu
thụ thì cầu của nó sẽ co giản ít với giá.
Ví dụ: giá khăn giấy tăng mạnh.
-­ Nếu phần chi tiêu của sản phẩm chiếm tỷ
trong cao trong tổng thu nhập của người tiêu
thụ thì cầu của nó sẽ co giản nhiều với giá.
Ví dụ: giá vé máy bay tăng mạnh

39
 Ví dụ

vNếu  giá  xà  phòng tăng gấp đôi,  

bạn hầu như không thay đổi  thói
quen tắm rửa  hàng  ngày
vNhưng nếu   giá  phòng cho thuê
tăng gấp đôi,   bạn   sẽ thay đổi  
hành vi tiêu  dùng bằng  cách:
-­-­ vào  ở  ký  túc  xá?
-­-­ hoặc  nhiều  người  thuê  chung  
một  phòng?

40
 (3) Độ dài thời gian thiết lập nên đường
cầu
Trong dài hạn cầu thực sự sẽ co giãn hơn
trong ngắn hạn. Vì thời gian càng dài cho
phép người tiêu dùng và các doanh nghiệp
dễ dàng thay thế sản phẩm này bằng sản
phẩm khác.
Vị dụ: Xăng dầu tăng giá mạnh
Trong ngắn hạn: Lượng cầu giảm ít
Trong dài hạn: Lượng cầu sẽ giảm nhiều

41
v(4) Vị trí của mức giá trên
đường cầu: mức giá càng cao cầu
càng co giãn.
v(5) Tính chất của sản phẩm:
các mặt hàng thiết yếu có cầu co
giãn ít hơn mặt hàng xa xỉ.

42
 Quyết định của doanh nghiệp dựa
trên sự co giản của cầu theo giá
Các nhà quản lý rất quan tâm đến sự
co giãn theo giá của cầu về sản phẩm
để xây dựng chiến lược giá và chiến
lược kinh doanh của DN mình.
Ví dụ: Chiến lược giá của các hãng
hàng không
Ví dụ: Các chiến lược khuyến mãi
của các Hãng điện máy.
43
 b.  Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

v Độ co giãn của cầu theo thu

nhập (EI) đo lường phản ứng (mức
độ nhạy cảm) của lượng cầu khi thu
nhập của người tiêu dùng thay đổi.
v  Nó chính  là phần trăm thay đổi của
lượng cầu khi thu nhập thay đổi 1%.

44
b.  Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

%  thay  đổi  lượng  cầu

EI =
%  thay  đổi  thu  nhập
ΔQ/Q ΔQ I
This image cannot currently be displayed.

EI = = x
ΔI/I ΔI Q

v EI >  0:  hàng hóa thông thường

0  <  EI <  1:  hàng hóa thiết yếu
EI  >  1:  hàng hóa xa  xỉ
v EI <  0:  hàng hóa cấp thấp

45
 Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

Thu  nhập  tăng  10%  …

…  lượng  cầu  kim  cương  tăng  35%

46
Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

%  thay đổi lượng cầu

%  thay đổi thu nhập

35%
=    3,5
10%

F Hàng hóa xa  xỉ

47
 Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

Thu  nhập tăng 10%  …

…  lượng cầu về  gạo ngon tăng 2%

48
Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

%  thay đổi lượng cầu

%  thay  đổi  thu  nhập

2%
=    0,2
10%

F Hàng hóa thiết yếu

49
 Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

Thu  nhập tăng 10%  …

…lượng cầu xe đạp thường giảm 2%

50
Độ  co  giãn của cầu theo thu nhập (EI)

%  thay đổi lượng cầu

%  thay  đổi  thu  nhập

-­ 2%
=    -­ 0,2
10%

F Hàng hóa cấp thấp

51
 Quyết định của doanh nghiệp dựa trên sự co
giãn của cầu theo thu nhập:
Độ co giản của cầu theo thu nhập có tác
động tích cực hay tiêu cực đến doanh nghiệp
sản xuất sản phẩm một cách đáng kể.
- Nếu sản phẩm có độ co giãn cao theo thu
nhập thì doanh nghiệp sẽ thuận lơi khi nền kinh
tế tăng trưởng tốt, thu nhập người dân tăng.
- Nếu sản phẩm có độ co giãn thấp theo thu
nhập thì doanh nghiệp sẽ gặp ít bất lợi khi nền
kinh tế khó khăn.
 - Giúp doanh nghiệp dự đoán
được sự tăng trưởng của cầu trong
dài hạn làm cơ sở cho việc hoạch
định chiến lược kinh doanh cho DN
Ví dụ: Dự báo sự cầu xe hơi của
thị trường Việt Nam giai đoạn 2015
- 2020.
53
 c.  Độ  co  giãn của cầu theo giá chéo (EXY)

v Độ co giãn chéo (EXY) đo lường

phản ứng (mức độ nhạy cảm) của
lượng cầu hàng hóa này khi giá hàng
hóa khác thay đổi.
v  Nó chính   là phần trăm thay đổi
của lượng cầu hàng hóa này khi giá
hàng hóa khác thay đổi 1%.

54
 c.  Độ  co  giãn của cầu theo giá chéo (EXY)

%  thay  đổi  lượng  cầu  hàng  hóa  X

EXY =
%  thay  đổi  giá  hàng  hóa  Y

ΔQX /QX ΔQX PY

This image cannot currently be displayed.

E XY = = x
ΔPY /PY ΔPY Q X

v EXY >  0: X,Y  là 2 hàng hóa thay thế nhau
v EXY <  0: X,Y  là 2 hàng hóa bổ sung nhau
v EXY =  0: X,Y  là  2  hàng hóa không liên quan
55
 c.  Độ  co  giãn của cầu theo giá chéo (EXY)

Nếu    giá  Pepsi  tăng  2%  …

…  làm  cho  lượng  cầu  Coca-­cola    tăng  20%

56
 %  thay  đổi  lượng  cầu  Coca-­cola
%  thay đổi giá  Pepsi

20%
=    10
2%

F Pepsi  và  Coca-­cola  là  hai hàng hóa thay

thế  nhau

57
Nếu giá  gass tăng 20%  …
…  làm cho lượng cầu bếp ga giảm 5%

58
 %  thay  đổi  lượng  cầu  bếp  ga
%  thay  đổi  giá  ga

-­ 5%
=    -­ 0,25
20%

F Ga và  bếp ga  là  hai hàng hóa bổ  sung  nhau

59
Nếu    giá  thịt  gà  tăng  20%  …
…  làm  cho  lượng  cầu  bút  bi  giảm  0%

60
 %  thay  đổi  lượng  cầu  bút  bi
%  thay  đổi  giá  thịt  gà

0%
=    0
20%

F Bút bi  và  thịt gà  là  hai hàng hóa không liên
quan

61
 5.   Độ  co  giãn của cung theo giá  (ES)

v Độ co giãn của cung theo giá (ES)

đo lường phản ứng (mức độ nhạy cảm)
của lượng cung khi giá của chính hàng
hóa đó thay đổi.
v Nó chính là phần trăm thay đổi của
lượng cung khi giá thay đổi 1%.

62
 5.   Độ  co  giãn của cung theo giá  (ES)

%  thay  đổi  lượng  cung

ES =
%  thay  đổi  giá

ΔQS /QS ΔQS P dQ P

This image cannot currently be displayed.

ES = = * = *
ΔP/P ΔP QS dP QS

63
 5.   Độ  co  giãn của cung theo giá  (ES)

Nếu giá  hoa hồng tăng 40%...

…làm cho lượng cung hoa hồng tăng 80%

64
%  thay đổi lượng cung
%  thay  đổi  giá

80%
=    2
40%

65
v Độ co giãn của cung theo giá
(ES) luôn luôn dương (thể hiện
mối quan hệ cùng chiều giữa giá
và lượng cung)
vThông thường ES có thể rơi vào 1
trong các trường hợp sau:

66
 Es >1: Cung co giãn nhiều

Độ co Es <1: Cung co giãn ít

giãn của
cung Es = 1: Cung co giãn đơn vị

Es = ∞: Cung co giãn hoàn toàn

Es = 0: Cung hoàn toàn không co giãn

67
v Ví dụ: Có hàm số cung hàng hoá Y như sau:

QS = 6P – 50
Hãy xác định độ co giãn của cung theo giá tại
mức giá PY = 12. Cho biết cung đang ở trạng
thái nào?
dQ P d(6P - 50) P 12
This image cannot currently be displayed.

ES = * = * = 6 * = 3,3
dP QS dP QS 22
ES = 3,3 > 1 à Cung co giãn nhiều 68
 Ví dụ
Hàm cầu của lúa hàng năm có dạng:
Qd =  480  – 0,1  P  (Q:  tấn;;  P:  đ/Kg)
Thu  hoạch lúa năm trước:  Qs1 =  270
Thu  hoạch lúa năm nay:  Qs2 =  280
a. Xác định giá lúa năm nay  trên thị trường
b. Tính hệ số co  giản của cầu tại mức giá này.  
Có nhận xét gì về thu nhập của nông dân năm
nay  so  với năm trước
c. Để bảo đảm thu nhập cho nông dân,  Chính
phủ đưa ra 2  giải pháp:
69
-­ Ấn định mức giá tối thiểu năm nay  là
2100đ/kg  và cam  kết sẽ mua hết phần
lúa thặng dư
-­ Trợ giá cho nông dân 100đ/kg
-­ Cái  nào  lợi  hơn  cho  nông  dân  ?
d. Bây giờ G bỏ chính sách khuyến
nông và đánh thuế là 100đ/kg thì giá thị
trường như thế nào ? Gía thực tế mà
nông dân nhận được ? Ai là người chịu
thuế? Giải thích ?
70
 Quyết định của doanh nghiệp dựa trên sự
co giãn của cung theo giá
Doanh nghiệp sẽ phản ứng như
thế nào khi giá cả hàng hóa thị
trường thay đổi.
Chiến lược phát triển sản phẩm
dựa trên sự biến đổi giá cả thị
trường.
Dự báo dự trữ sản phẩm hàng
hóa.
71
 6.  Chính sách can  thiệp của chính phủ

Chính  sách  can  thiệp  của  CP

Giá trần Giá sàn Thuế Trợ cấp

72
6.  Các chính sách can  thiệp của chính phủ
a. Giá trần (Pmax)
• Là mức giá tối đa mà CP quy định nhằm điều
chỉnh mức giá thấp hơn mức giá cân bằng hiện
tại.
• Giá trần chỉ có nghĩa khi thấp hơn giá thị
trường.
• Mục đích : Bảo vệ lợi ích người tiêu dùng.
• VD: Xăng dầu

73
 6.  Các chính sách can  thiệp của chính phủ
a. Giá trần (Pmax < P0)
P

• Tạo nên sự thiếu hụt

• Cơ sở tồn tại các tiêu
P0 cực
• Cần một cơ chế phân
Pmax phối phi giá cả.
Thiếu hụt D

QS Q0 QD Q
74
 6.  Các chính sách can  thiệp của chính phủ

b. Giá sàn (Pmin)

• Là mức giá tối thiểu mà CP quy định
nhằm điều chỉnh mức giá cao hơn mức giá
cân bằng hiện tại.
• Giá sàn chỉ có nghĩa khi cao hơn giá thị
trường.
• Mục đích : Bảo vệ lợi ích nhà sản xuất,
người lao động.
75
6.  Các chính sách can  thiệp của chính phủ

b. Giá sàn (Pmin)

• Ví dụ: giá bảo hộ nông sản, lương tối
thiểu…
• Gây ra sự dư thừa nông sản và chính phủ
thường phải tổ chức thu mua sản lượng thừa.
• Đối với thị trường lao động, sẽ làm tăng tỷ lệ
thất nghiệp và chính phủ phải trợ cấp thất
nghiệp

76
 P
S
Dư thừa
Pmin • Tạo nên sự dư thừa
• Chính phủ thường
P0 phải mua lại lượng
dư thừa đó.

QD Q0 QS Q
77
c. Thuế
• Trong thực tế, đôi khi CP xem việc đánh thuế
như 1 hình thức phân phối lại thu nhập hay hạn
chế việc sản xuất hoặc tiêu dùng 1 loại hàng hoá
dịch vụ nào đó.
• VD: Thuế nhập khẩu ô tô

78
 c. Thuế
S1
P
S0
t
• Sản  lượng  giảm
PD E1
E0
• Giá  cầu  tăng
P0
• Giá  cung  giảm
PS

Q1 Q0 Q

79
 Ai chịu thuế nhiều hơn tuỳ thuộc vào độ co giãn
của cung và cầu
P D P S

PD 1

S
t PD 1
P0 P0
PS 1 D
t
Cầu co giãn ít Cung co giãn ít
hơn cung, người hơn cầu, nhà sản
PS 1
tiêu dùng chịu xuất chịu thuế
thuế nhiều hơn nhiều hơn

Q1 Q0 Q Q1 Q0 Q

80
 d. Trợ cấp
• Được xem như 1 khoản thuế âm. CP xem việc
trợ cấp như 1 hình thức phân phối lại thu nhập
hay khuyến khích việc sản xuất hoặc tiêu
dùng 1 loại hàng hoá dịch vụ nào đó.
• VD: Trợ cấp xuất khẩu để khuyến khích XK
• Lợi ích của trợ cấp được chia cho cả người
mua và người bán tùy thuộc vào độ co giãn
của cung và cầu.
81
d. Trợ cấp
S0
P
S1
PS
tr • Sản  lượng  tăng
P0 E0
E1
• Giá  cầu  giảm
PD
• Giá  cung  tăng

Q0 Q1 Q

82
 Tác  động  của  trợ  cấp
P
S
Giá  người  
bán  nhận
PS S+tr
tr
Giá  không  
có  trợ  cấp Po

PD
Giá  người  
mua  trả D

Qo Q1 Q

-­ Giá  người  bán  nhận  tăng

-­  Giá  người  mua  trả  giảm
-­ Số  lượng  mua  bán  tăng
83