Toan-Ky-Thuat - Part-3-1 - Ham-Bien-Phuc - (Cuuduongthancong - Com)

Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy
Part 3:
Hàm biến phức
 I. Hàm biến phức

II. Chuỗi phức
III. Tích phân đường
IV. Điểm bất thường, zeros và thặng dư
V. Ứng dụng của lý thuyết thặng dư
s
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Hàm biến phức
1. Định nghĩa
2. Giới hạn, liên tục và khả vi
3. Phương trình Cauchy-Riemann
4. Hàm liên hợp và hàm điều hòa
5. Một số hàm biến phức cơ bản
1. Định nghĩa
Hàm biến phức là hàm có biến là số phức.
w = f(z) = u(x,y) + j.v(x,y) with z = x + jy
Ví dụ 1.01:
w  z 2  ( x 2  y 2 )  j.2 xy
1 x y
w  2  j. 2
z x y 2
x  y2
w  e az  e ax  cos ay  j.sin ay 

Nếu f(z) là một hàm biến phức, f(z) có giới hạn là L
khi z tiến tới z0 nếu với mọi ε > 0, luôn tồn tại một  > 0
sao cho:
|f(z) – L| < ε
với mọi z trong miền S:0 < |z – z0| < 
Cần lưu ý rằng, trong

mặt phẳng phức, z có thể
tiến đến z0 theo nhiều quỹ
đạo khác nhau, do đó giới
hạn L là không duy nhất
trong nhiều trường hợp.

Nếu
lim f ( z)  f ( z0 )
z  z0
ta nói rằng f(z) liên tục tại z0.
Điều kiện ở đây là f(z0) phải được xác định và f(z)

tiến đến f(z0) khi z tiến đến z0 theo quỹ đạo bất kỳ.
f(z) khả vi tại z0 nếu tồn tại giá trị L:
f ( z0  z)  f ( z0 )
lim  L  f '( z0 )
z 0 z
Với ∆z là số phức và tiến về 0 theo quỹ đạo bất kỳ.

Không phải hàm phức nào cũng khả vi!
Ví dụ 1.02:
Xét hàm phức sau f ( z)  z
Giả sử f(z) khả vi tại z0, khi đó:
f ( z0  z)  f ( z0 ) z0  z  z0 z
f '( z0 )  lim  lim  lim
z 0 z z  0 z z  0 z
 1 if z  0 along the real axis


1 if z  0 along the imaginary axis
Vậy hàm phức này không khả vi tại bất kỳ giá trị nào.

Cho w = f(z) = u(x,y) + j.v(x,y) khả vi tại z = x + jy, khi đó
tại giá trị (x,y):
u v v u
 and  (*)
x y x y
và
u v v u
f '( z)   j   j
x x y y
(*) được gọi là phương trình Cauchy-Riemann
 Nếu f(z) = u(x,y) + j.v(x,y) thõa mãn phương trình
Cauchy-Riemann tại z0 và tại mọi điểm thuộc lân
cận của z0, ta nói rằng f(z) giải tích tại z0.
 Nếu f(z) giải tích tại mọi giá trị của z, f(z) là một
hàm giải tích.

Ví dụ 1.03:
Dùng phương trình Cauchy-Riemann để kiểm tra tính
khả vi của các hàm số sau:
a. f ( z)  z b. f ( z)  z.Re{z }
c. f ( z)  z 2 d. f ( z)  e az
Đáp án:
a. Không khả vi tại bất kỳ điểm nào
b. Chỉ khả vi tại z = 0, f’(0) = 0.
c. Khả vi tại mọi điểm (hàm giải tích)
f’(z) = 2z.
d. Hàm giải tích; f’(z) = aeaz.
4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

Hai hàm thực u(x,y) và v(x,y) thõa mãn phương
trình Cauchy-Riemann với mọi giá trị x, y  R được
gọi là một cặp hàm liên hợp.
Một hàm thõa mãn phương trình Laplace được

gọi là hàm điều hòa.
u(x,y) là một hàm điều hòa nếu:
 2u  2u
 2  0 Laplace equation
x y
2
Nếu f(z) = u(x,y) + j.v(x,y) là hàm giải tích, khi đó

cả u(x,y) và v(x,y) đều là hàm điều hoài, khi đó chúng
được gọi là hai hàm điều hòa liên hợp.

Ví dụ 1.04: Cho u(x,y) = x2 – y2 + 2x, tìm hàm liên hợp
v(x,y) sao cho f(z) = u + j.v là hàm giải tích theo biến z.
Đáp án:
u v
  2 x  2  v  2 xy  2 y  F( x)
x y
với F(x) là hàm theo một biến x.
v u dF dF
  2y   2y  0 F C
x y dx dx
trong đó C là hằng số. Vì đề bài không cho thêm điều
kiện nào để xác định C, nên ta có thể chọn C bằng 0.
F(z) = x2 – y2 + 2x + j(2xy + 2y) = z2 + 2z

Ví dụ 1.05: Given u(x,y) = ex(xcosy – ysiny)
a. Chứng minh u(x,y) là hàm điều hòa
b. Tìm hàm liên hợp v(x,y) sao cho w = u + j.v là hàm
giải tích.
c. Chỉ ra rằng v(x,y) cũng là một hàm điều hòa.
Đáp án:
 2
u  2
u
a. Kiểm tra phương trình Laplace  2 0
x y
2
b. Dùng phương trình Cauchy-Riemann để tìm v(x,y):

v( x , y)  e x ( x sin y  y cos y)
 w  f ( z)  e x ( x cos y  y sin y)  j.e x ( x sin y  y cos y)  ze z

Ví dụ 1.06: Tìm hàm giải tích f(z) = u + j.v, với 2u + v =
ex(cosy – siny) và f(1) = 1.
Đáp án:
f(z) là hàm giải tích  u’x = v’y and u’y = -v’x:
2u  v  e x (cos y  sin y)
 2u 'x  v 'x  e x (cos y  sin y)

 y 2u '  v ' y
 e x
(  sin y  cos y)  u ' x  2 v ' x
 ex
 u  (cos y  3 sin y)  F1 ( y)
 5
x
v  (3 cos y  sin y)  F ( y)
e
 5
CuuDuongThanCong.com
2
https://fb.com/tailieudientucntt

Ví dụ 1.06 (tt):
Kiểm tra u’x = v’y và u’y = -v’x  F1(y) = c1, F2(y) = c2 (c1,
c2: hằng số)
 ex   ex 
 f ( z)   (cos y  3 sin y)  c1   j.  (3 cos y  sin y)  c 2 
5  5 
e 3e
Kiểm tra với f(1) = 1  c1  1  and c2  
5 5
 ex e  ex 3e 
 f ( z)   (cos y  3 sin y)  1    j.  (3 cos y  sin y)  
5 5 5 5
1 3j z
 f ( z)  ( e  e)  1
5

5.1. Hàm mũ phức
ez = excosy + jexsiny
Tính chất của ez:

 e0 = 1
 e z + w = ez ew
 ez  0, z
 e-z = 1/ez
 ez = 1  z = 2nπj , n  Z
 Nếu ez + p = ez , z  p = 2nπj
 ez là hàm tuần hoàn với chu kỳ 2nπj.

Ví dụ 1.07: giải phương trình ez = 1 + 2j
Đáp án: e z  e x cos y  je x sin y  1  2 j

e x cos y  1  e 2 x  5
 x 
e sin y  2 tan y  2
1
 z  ln 5  j tan 1 2
2
Ví dụ 1.08: Chứng minh các hàm sau đây là các hàm
giải tích:
1
2
a. f ( z)  e z b. f ( z)  e z
c. f ( z)  ze z

5.2. Hàm cosin và sin phức
e jz  e  jz e jz  e  jz
cos z  ; sin z 
2 2j
Viết dưới dạng u + jv:
cosz = cosx.coshy – jsinx.sinhy
sinz = sinx.coshy + jcosx.sinhy
trong đó ey  ey ey  ey
cosh y  ; sinh z 
2 2
Tính chất của sinz và cosz:
 sinz = 0  z = nπ; n  Z
 cosz = 0  z=(2n + 1)π/2; n  Z
 sinz và cosz là hàm tuần hoàn với chu kỳ 2nπ; n  Z*

Ví dụ 1.09: Tính:
a. sin(1 – 4j)
b. cos(3 + 2j)
Ví dụ 1.10: Chứng minh rằng:

a. sin(z + w) = sinz.cosw + cosz.sinw
b. cos(z + w) = cosz.cosw – sinz.sinw
Ví dụ 1.11: Chứng min f(z)=cos2z là hàm giải tích.

5.3. Logarithm phức
w  ln z  z  e w
Calculate the complex logarithm: let z = rei and w = u + jv
j

 r  e u
 u  ln r
z  e  re  e e   j
w u jv

e  e v    2n
jv
 w  ln z  ln r  j(  2n )
 is any argument of z and n can be any integer, so
each nonzero z has infinitely many different complex
logarithms.

Example 1.12: Calculate lnz with
a. z = 1 + j
b. z = -3
Solution:

j  
a. z  1  j  2 e  ln(1  j )  ln 2  j   2n 
4
4 
b. z  3  3e j  ln( 3)  ln 3  j (2n  1)
In complex plane, we can take the logarithm of a

negative number!

5.4. nth Roots of a complex number
1
w  z  w n  z;
n
n : integer
Calculate the nth roots: let z = rej = rej( + 2kπ)
1 1 j (  2 k )
z r e
n n n
with k  0,1,..., n  1
    2 k
1
    2 k 
 r cos 
n
  j sin  n 
  n   
nth roots of z has n distinct value!

Example 1.13:
a. Calculate 4th roots of 1 + j
b. Calculate 5th roots of 1 (5th roots of unity)
Solution:
 1  
j j   2 k 
a. 1  j  2e 4
2 e
2 4 
1  
j   2 k  /4
w4  1  j  w  2 e 8 4 
with k  0,1, 2, 3
 1
  1
 9 9 
w  2  cos  j sin  ;
8
2 8
 cos 16  j sin 16  ;
 16 16   
1
 17 17  1
 25 25 
8
2  cos  j sin ;
8
2  cos  j sin 
 16 16   16 16 

Example 1.13 (cont):
b. 1  e j 0  e j 2 k
j 2 k
w5  1  w  e with k  0,1, 2, 3, 4
5
2 2
w  1; cos  j sin ;
5 5
4 4
cos  j sin ;
5 5
6 6
cos  j sin ;
5 5
8 8
cos  j sin ;
5 5

5.5. Complex Power zw
z w  e w ln z with z , w are complex numbers
Example 1.14: Compute all values of (1 – j)1 + j
Solution
(1  j )1 j  e(1 j )ln(1 j )
  
j    2 n    
1  j  2e  4 
 ln(1  j )  ln 2  j    2n 
 4 
       
(1 j ) ln 2  j    2 n    2 n j  ln 2   2 n 
(1 j )ln(1 j )
e e   4 
e ln 2
e 4
e  4 

1 j  2 n      
(1  j )  2e 4
cos  ln 2    j sin  ln 2   
CuuDuongThanCong.com   4  4 
https://fb.com/tailieudientucntt

Toan-Ky-Thuat - Part-3-1 - Ham-Bien-Phuc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Toan-Ky-Thuat - Part-3-1 - Ham-Bien-Phuc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Toan-Ky-Thuat - Part-3-1 - Ham-Bien-Phuc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

Hàm biến phức

 I. Hàm biến phức

Hàm biến phức

2. Giới hạn, liên tục và khả vi

Cần lưu ý rằng, trong

2. Giới hạn, liên tục và khả vi

ta nói rằng f(z) liên tục tại z0.

Điều kiện ở đây là f(z0) phải được xác định và f(z)

2. Giới hạn, liên tục và khả vi

 1 if z  0 along the real axis

3. Phương trình Cauchy-Riemann

3. Phương trình Cauchy-Riemann

4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

Một hàm thõa mãn phương trình Laplace được

Nếu f(z) = u(x,y) + j.v(x,y) là hàm giải tích, khi đó

4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

b. Dùng phương trình Cauchy-Riemann để tìm v(x,y):

4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

4. Hàm giải tích và hàm điều hòa

5. Một số hàm biến phức cơ bản

Tính chất của ez:

5. Một số hàm biến phức cơ bản

Đáp án: e z  e x cos y  je x sin y  1  2 j

5. Một số hàm biến phức cơ bản

5. Một số hàm biến phức cơ bản

Ví dụ 1.10: Chứng minh rằng:

Ví dụ 1.11: Chứng min f(z)=cos2z là hàm giải tích.

5. Một số hàm biến phức cơ bản

Calculate the complex logarithm: let z = rei and w = u + jv

5. Một số hàm biến phức cơ bản

In complex plane, we can take the logarithm of a

5. Một số hàm biến phức cơ bản

5. Một số hàm biến phức cơ bản

5. Một số hàm biến phức cơ bản

5. Một số hàm biến phức cơ bản

You might also like