ZOFIA HANUS

KULISY
KROJU I SZYCIA
Spódnice i bluzki
WYDANIE V

WARSZAWA
WYDAWNICTWO „WATRA
 Opiniodawca BARBARA IGNATOWSKA
Redaktor A L E K S A N D R A CHOMICZ
Projekt okładki i rysunki modeli J A N I N A P A L M I R S K A
Redaktor techniczny TERESA KIERZKOWSKA
Korektor D A N U T A WITKOWSKA

WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE

ISBN 83-225-0016-5

Wydawnictwo WATRA
Warszawa 1989. Wydanie VI
Naklad 100000 + 250 egz.
Symbol 10910/RK. Format B5
Ark. wyd. 15,0. Ark. druk. 11,0/14,63
Cena zł 3 0 0 , -
U-61
Druk i oprawa w N R D
 Spis treści
Od Autorki 4 Obliczenie ilości tkaniny 97
ROZDZIAŁ I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE . . 5 Krojenie i przygotowanie do miary . . . . 98
1. Czy znasz swoją sylwetkę 5 Miara bluzki 99
Znajomość proporcji własnej figury . . . 5 Szycie i wykończanie 102
Sylwetka z odchyleniami od proporcji . . 6 ROZDZIAŁ IV. RĘKAWY 108
Prawidłowe zdejmowanie miar 7 1. Rękaw, podstawowy 108
2. Rysowanie konstrukcyjnych form 2. Rękaw podstawowy koszulowy . . . 110
odzieży 12 3. Rękaw dopasowany 111
Wiadomości podstawowe 12 4. Rękaw krótki . . . 112
Modelowanie płaskie 13 5. Modelowanie rękawów na bazie
Dekatyzowanie 14 ^rękawa podstawowego 114
Zasady prawidłowego ułożenia formy 6. Szycie rękawa 116
na tkaninie 14 7. Sprawdzanie i usuwanie błędów . . 118
Zasady krojenia 15 ROZDZIAŁ V. KOŁNIERZE 122
Oznaczanie konturów form n a 1. Rysowanie form kołnierzy 122
tkaninach 15 2. Krojenie i szycie kołnierzy 127
ROZDZIAŁ n. SPÓDNICE 17 3. Usuwanie błędów 131
1. Spódnica podstawowa 17 ROZDZIAŁ VI. BLUZKI-KIMONA
2. Modelowanie spódnic na bazie IRAGLANY 133
formy spódnicy podstawowej 21
formy spódnicy podstawowej . . 2 1 1. Kimona
Konstrukcja kimona z klinem
133
134
Spódnice poszerzane z fałdą z przodu . . 21 Konstrukcja kimona z podkrojem . . . 139
Spódnice z fałdami od poziomej linii Modelowanie kimona •. . 143
cięcia 23 2. Raglany 146
Spódnice z fantazyjnymi karczkami . . . 24 Konstrukcja bluzki raglanowej 147
Spódnice z karczkami 27 Modelowanie raglanów 151
Spódnice z podwyższoną linią talii . . . . 30 ROZDZIAŁ VH. TUSZOWANIE WAD
Spódnice poszerzone ze szwami FIGURY PRZEZ MODELOWANIE
bocznymi 32 FORMY PODSTAWOWEJ 156
Spódnice poszerzone bez szwów Wysokie ramiona 156
bocznych 34 Niskie ramiona 156
Spódnica półkloszowa 36 Sylwetka zbyt wyprostowana (postawa'
Spódnica z pełnego koła 37 sprężysta) 157
Spódnice z klinów . . -. 38 Sylwetka pochyła 158
Spódnica układana w fałdy 41 Jedno ramię obniżone 159
Spódnica plisowana 43 ROZDZIAŁ VIII. ZAPIĘCIA
3. Szycie spódnicy 44 I DEKOLTY 160
Obliczanie ilości tkaniny 44 1. Zapięcia . ". 160
Krojenie i przygotowanie do miary . . . . 45 Zapięcie jednorzędowe 161
Miara spódnicy 46 Zapięcie fantazyjne 162
Szycie i wykończanie 49 Zapięcie dwurzędowe 162
ROZDZIAŁ m . BLUZKI 53 Zapięcie „polo" 162
1. Bluzka podstawowa 53 Zapięcie sznurowane 163
2. Bluzka podstawowa dopasowana Zapięcie na zamek błyskawiczny . . . . 164
zaszewkami 56 Zapięcie na linii ramienia 165
3. Bluzka na figurę nietypową 60 Zapięcie na okrągłe pętelki 166
4. Modelowanie bluzek na bazie formy Zapięcie na płaskie pętelki 167
bluzki podstawowej 66 Zapięcie „polo" fantazyjne 168
Bluzki dopasowane na linii talii 66 Dziurki dziergane 168
Bluzki dopasowane zaszewkami Dziurki odszywane 169
i cięciami 69 Guziki 170
Bluzki koszulowe 72 2. Dekolty 171
Bluzki z zapięciem „polo" 76 Dekolt wykończony odszyciem 171
Bluzki z plastronami 79 Dekolt „z łezką" 173
Bluzki z karczkami 81 Dekolt w kształcie litery V 174
Bluzki z fałdkami 85 Dekolt karo 175
Bluzki o linii asymetrycznej 87 Dekolt odszyty nałożoną plisą 175
Bluzki krojone łącznie z marszczonymi Dekolt z falbanką marszczoną 176
rękawkami 92
5. Szycie bluzki 97
 Od Autorki

Chcemy być eleganckie, nadążać za aktualną modą, wykorzystywać tanie i coraz piękniej­
sze tkaniny. Zachwycamy się nowymi modelami oglądanymi w żurnalach i „kącikach
mody", ale...
Na ukończenie kursów kroju i szycia brakuje najczęściej czasu, a usługi zawodowej kraw­
cowej są dość kosztowne. Wszystko to sprawia, że mimo naprawdę małego wydatku na kup­
no tkaniny, nie możemy sobie jednak pozwolić na uzupełnienie garderoby nową bluzką lub
najprostszą nawet, a niezbędną spódnicą.
Pokusa znalezienia rozwiązania tych trudności zmobilizowała autorkę do opracowania
książki, która pozwoli każdej kobiecie zajrzeć za nieznane dotychczas kulisy kroju i szycia.
Czytelniczki, które w dostatecznym stopniu opanowały wcześniej tajniki krawiectwa, od­
najdą tu nowe, bardzo uproszczone metody modelowania oraz technologii wykonywania
odzieży. Podstawowe wiadomości o systemie rysowania form, modelowaniu, kroju, szyciu
i prawidłowym wykończaniu bluzek i spódnic nie wyczerpują tematu książki. Wydaje się,
że pożyteczne będzie również omówienie różnego typu sylwetek, nie tylko tej prawidłowej,
o wymiarach podstawowych. Wiadomo, że najwięcej kłopotów z kupnem gotowej odzieży
mają właśnie osoby, których budowa ciała wykazuje różne odchylenia od normy - zbyt
szczupłe lub zbyt tęgie, o za małym lub za dużym obwodzie gorsu, za niskich albo za wyso­
kich ramionach. Przystosowano więc formy i dla tych osób.
Zamieszczone w książce różnorodne modele spódnic i bluzek - od prostych do fantazyj­
nych, o bardziej skomplikowanym kroju i oryginalnym wykończeniu — nadają się do nosze­
nia zarówno na co dzień, jak i na uroczyste okazje. Poprzez zmianę takich detali odzieży,
jak kołnierze, rękawy, dekolty i sposoby wykończenia zapięcia łatwo uzyskać nowe, cieka­
we rozwiązania stroju.
Są to jednak w większości fasony tradycyjne, niejako klasyczne, takie, o których zwykło się
mawiać „zawsze modne''.
Mam nadzieję, że po uważnym zaznajomieniu się z treścią książki każda kobieta, która chce
nauczyć się szyć własnoręcznie lub udoskonalić swoje umiejętności - nie będzie się już wa­
hała przed skrojeniem nowego modelu.
Autorka oraz Redakcja mają nadzieję, że Czytelniczki zechcą podzielić się z nami uwagami,
które mogłyby dopomóc w Usunięciu zauważonych braków i niedociągnięć przy ewentual­
nym wznowieniu tej pozycji.
 Rozdział 1

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

1. Czy znasz swoją sylwetkę

ZNAJOMOŚĆ PROPORCJI WŁASNEJ FIGURY
Przed przystąpieniem do szycia spódnicy lub bluzki mamy zazwyczaj
mniej lub bardziej jasną koncepcję modelu i wyobrażamy sobie jego
fason. Chcemy oczywiście, aby własnoręcznie uszyta odzież „leżała" na
figurze doskonale, a jej walory estetyczne i artystyczne zostały w odpo­
wiedni sposób wydobyte. Pierwsze próby samodzielnego szycia kryją
jednak wiele niespodzianek i mogą wywołać rozczarowanie i zniechęce­
nie. Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z ogromnej zależności ta­
kich niepowodzeń od niedostatecznej znajomości budowy swojej figury.
Nie można np. posługiwać się formą, której miary obwodu gorsu nie
pokrywają się z naszym obwodem, ponieważ w dalszych, kolejnych mia­
rach wystąpią ogromne dysproporcje. Miara pleców może być za długa
lub za krótka w stosunku do wzrostu i obwodu gorsu; plecy mogą być
zbyt szerokie w porównaniu z szerokością przodu formy. W innym przy­
padku długość wykroju może odpowiadać wzrostowi, ale różnice wy­
stąpią przy obwodzie biustu lub przy innych wymiarach. Wszystko to
potwierdza fakt, że formy wykonane według wymiarów jednej figury
nie będą właściwe dla innej, gdyż różnice pojawią się na pozostałych
obwodach i szerokościach.
Każdy wykrój należy więc skorygować, dostosowując go do starannie
przeprowadzonych i sprawdzonych miar własnych. Znakomitym ćwicze­
niem pobierania prawidłowych i dokładnych miar jest zdejmowanie miar
z osób o innych niż nasza sylwetkach. Taką praktykę zaleca się zwłaszcza
Paniom stawiającym pierwsze kroki w tej ciekawej i pożytecznej
dziedzinie.
Muszą nauczyć się „wyrabiać sobie oko", jak zwykli wyrażać się mistrzo­
wie nożyc i igły. Jeżeli np. znany jest wzrost, to powinno się umieć
ocenić bez skomplikowanych obliczeń, jaka jest długość tyłu.
Po stwierdzeniu, że powstały zbyt. duże odchylenia między pobranymi
miarami i proporcjami, trzeba uważnie prześledzić miary i dokładnie je
skorygować. W figurach proporcjonalnych podział wzrostu na 8 części
(rys. 1) wytycza określone punkty, np. długość od talii do ziemi wynosi
5
/ 8 wzrostu. Należy jednak pamiętać, że miary proporcjonalne nie zawsze
są zgodne z miarami rzeczywistymi. Problem ten zarysuje się zwłaszcza
przy bardzo wysokim lub niskim wzroście, albo w przypadkach osób
zbyt chudych lub tęgich. Dlatego należy pamiętać, że formy wynikające

5
 Wzrost z proporcji do wzrostu mogą być
stosowane bez korekty wyłącznie
1/8 \

2/8
£ 7
f
lf
\
Długość głowy
-poziom podbródka
dla figur klasycznych (o ideal­
nych proporcjach), których jest
bardzo mało.
Natomiast opracowane w książce
sposoby rozliczeń według miar in­
fl Wysokość gorsu dywidualnych ułatwią narysowa­
nie form na każdy typ figury.
m
TALIA I f Długość przodu SYLWETKA Z ODCHYLENIAMI
1 długość tyłu OD PROPORCJI
4/8
/ \ Oprócz figur klasycznych odzna­
Długość do nasady nóg
/ 1 czających się tym, że wszystkie
-poziom kroku
wymiary są proporcjonalne do
5/B\
wzrostu, występują figury o bu­
\UD0 l dowie przeciętnie proporcjonalnej.
Wszystkie wymiary długości ta­
6/8 kich figur są proporcjonalne do
\ Długość do kolan wzrostu, ale obwody i szerokości
— proporcjonalne do obwodu gor­
7/s\ su. Trzeci typ budowy — to figura
1 GOLEŃ
z pewnymi odchyleniami od prze­
ciętnie proporcjonalnej, np. wzrost
za wysoki lub za niski, plecy wy­
ą® pukłe bądź zbyt płaskie, stan za
STOPA ^f^. długi lub za krótki, ramiona po­
Rys. 1. Podział wzrostu na 8 części po­ chyłe, za wysokie albo odchylone
trzebny przy obliczaniu miar propor­ do przodu lub tyłu.
cjonalnych Do innych odchyleń można zali­
czyć biodra wypukłe lub za pła­
skie, a także zanadto wciętą lub nie dość zaznaczoną linię talii, nogi
w kształcie litery X lub O. Figury ułomne o wadach wrodzonych lub
nabytych mogą się odznaczać jednym biodrem wypukłym, skrzywionym
kręgosłupem itp.
Obok zagadnienia różnic w budowie ciała, których przykłady omówiono,
trzeba także zwrócić uwagę na postawy. Rozróżnia się postawę normalną,
zbyt wyprostowaną (tzw. sprężystą) i pochyłą. Postawa normalna odznacza
się jednakowymi miarami (lub z niewielkimi tylko odchyleniami) szero­
kości przodu i pleców, a odległość siódmego kręgu szyi od pionu jest
równa odległości linii talii (w najwęższym miejscu) od tego samego pionu.
W postawie pochyłej szerokość pleców jest większa od szerokości przodu,
a odległość siódmego kręgu szyi od pionu — większa o 2—3 cm od odle­
głości talii w najwęższym miejscu do tego samego pionu. Postawę spręży­
stą cechuje bardziej rozbudowana klatka piersiowa, a odległość siódmego
kręgu do linii pionu jest mniejsza od odległości linii talii do tego samego
pionu. Każda z wymienionych sylwetek wymaga narysowania innej
konstrukcji formy, opartej o pobrane miary. Forma opracowana według
ustalonych obliczeń, odpowiednio modelowana zgodnie z wytycznymi mo­
delu, ułatwi skrojenie i uszycie najbardziej skomplikowanego fasonu. Po­
dane w tekście sposoby opracowania form za pomocą modelowania na każ­
dą budowę i postawę pozwolą na zatuszowanie wszelkich defektów figury.

6
 PRAWIDŁOWE ZDEJMOWANIE MIAB
Między starannym, dokładnym i prawidłowym zdejmowaniem miar
z figury a dokładnym krojem i uzyskaniem właściwi* dopasowanej odzie­
ży zachodzi ścisła zależność. Istnieją tabele przeciętnych wymiarów
antropometrycznych, według których opracowuje się krój konfekcji szy­
tej przez przemysł odzieżowy. Nosić ją jednak mogą przede wszystkim
osoby zbudowane proporcjonalnie. Zadaniem natomiast krawca miaro­
wego jest uszycie odzieży nie tylko na figury typowe, ale i na figury
z różnymi odchyleniami od normalnej budowy.
Miary z figury mogą być zdejmowane w różnej kolejności. Należy jednak
pamiętać o sprawnym i szybkim wykonywaniu tej czynności tak, aby
osoba mierzona' nie musiała się kilkakrotnie odwracać. Powinna ona stać
prosto, ale swobodnie; niewłaściwa postawa przy zdejmowaniu miar
może być powodem wielu poprawek, które trzeba wprowadzić podczas
szycia.
Duży wpływ na odpowiedni wygląd modelu ma noszenie przez osoby,
na które się szyje, właściwego stanika i pasa, co jest często przez kobiety
niesłusznie bagatelizowane. Wskazane jest także, aby mierzona osoba była
w dość dopasowanej, tzw. blisko ciała bieliźnie.
Pierwszą czynnością przygotowującą do pobierania miar jest zaznaczenie
poziomej lini talii. Należy w tymi celu przepasać figurę w talii taśmą
centymetrową (zwaną w dalszym ciągu centymetrem) z przytwierdzoną
haftką, ewentualnie bawełnianą tasiemką, zwracając uwagę na właściwy
jej układ. Od prawidłowego zaznaczenia talii zależy w dużym stopniu
dokładność takich miar, jak długość przodu, długość tyłu i wysokość gorsu.
Z figury zdejmuje się poniżej opisane miary.
Miara 1. Wzrost (rys. 2—1 i 2)
Miarę tę uzyskuje się od najwyższego punktu głowy do górnej linii
obcasa. Należy tu korzystać z centymetra z ciężarkiem (rys. 2—1). Drugi
sposób zdejmowania tej miary pokazano na rys. 2—2. Wzrost oznacza
się na pionie (np. ściana, framuga drzwi), przy którym stoi osoba
mierzona.
Miara 2. Obwód szyi (rys. 2—3)
Obwód szyi mierzy się centymetrem ułożonym przy nasadzie szyi tak,
aby jej nie uciskał.
Miara 3. Obwód gorsu (rys. 2—4 i 5)
Przy mierzeniu obwodu gorsu należy stanąć za osobą mierzoną, następnie
przeprowadzić centymetr pod pachami, przy czym osoba ta przytrzymuje
go na najwyższym punkcie gorsu (rys. 2—4).
Mierzenie obwodu gorsu z przodu nie jest błędem. Wymaga to jednak
większej uwagi, zwłaszcza gdy sylwetkę cechuje niski gors i centymetr
obsuwa się na plecach (rys. 2—5).
Miara 4. Obwód talii (rys. 2—6)
Miarę tę zdejmuje się w miejscu największego zwężenia tułowia, przy
czym sposób zdejmowania (luźniej lub ciaśniej) dostosowuje się do prze­
znaczenia szytego modelu (np. spódnica, suknia, bluzka) oraz do własnych
upodobań, np. talia mocno podkreślona lub niezbyt eksponowana.

7
1
4

Rys. 2. Prawidłowe zdejmowanie miar

8
Bys. 2. Prawidłowe zdejmowanie miar
 Ryg. 2. Prawidłowe
zdejmowanie miar

10
Miara 5. Obwód bioder (rys. 2—7, 8, 9,)
Mierząc obwód bioder, należy prowadzić centymetr w najszerszej części
figury poniżej talii. Przeciętna odległość od talii do bioder wynosi 19—20
cm (rys. 2—7 i 8).
Mierzenie obwodu bioder jest trudne, zwłaszcza przy figurach tęższych
i o wystającym brzuchu. Należy uważać, aby centymetr przebiegał po
linii pionu od wypukłości. W tym celu przykłada się linijkę do najwyż­
szego punktu brzucha i prowadzi centymetr po linijce, którą osoba
mierzona przytrzymuje (rys. 2—9). Przy mierzeniu obwodu bioder układ
centymetra jest bardzo ważny.

Miara 0. Wysokość gorsu przodu (rys. 2—10, 11, 12)

Centymetr przytrzymuje się palcem na wysokości siódmego kręgu szyi,
czyli na tzw. kostce karkowej (rys. 2—10). Następnie prowadzi się go
u nasady szyi do przodu przez najwyższy punkt gorsu (odnotować wyso­
kość gorsu — rys. 2—22) i w dalszym ciągu trzymając centymetr na
siódmym kręgu szyi prowadzić do talii zaznaczonej tasiemką (rys. 2—12).
Szczególną uwagę należy tu zwrócić na postawę osoby mierzonej, czy
nie prostuje się nadmiernie i nie zmienia przez to długości przodu i tyłu.
Miara wysokości gorsu wyznacza najwyższy punkt gorsu, według którego
wyprowadza się długość i kierunek zaszewek w bluzkach. Od otrzymanych
wymiarów odejmuje się szerokość podkroju szyi w tyle — według obli­
czenia podanego poniżej.

Miara 7. Długość tytu (rys. 2—13)

Mierzy się ją od siódmego kręgu szyi do tasiemki opasującej talię. Różnice
między miarami długości przodu i długości tyłu charakteryzują postawę
(figura normalna, pochyła, sprężysta, otyła). Przy przeciętnej figurze
długość przodu jest 2—4 cm większa od długości tyłu (po odjęciu obwo­
du podkroju szyi w tyle).
Miara 8. Sserokeść pleców (rys. 2—14)
Miara ta jest trudna do zdjęcia, zwłaszcza gdy osoba mierzona jest
w ubraniu, które tuszuje kontury ciała. Szerokość pleców należy mie­
rzyć od nasady jednego ramienia do nasady drugiego, nad górną częścią
łopatek.
Miara 9. Smrokoác przodu (rys. 2—15).
Szerokość przodu należy mierzyć w odległości 5—8 cm od nasady szyi w
przodzie, w linii poziomej (nad linią biustu). Jest to miara kontrolna,
która w konstrukcji bluzki wynika z obliczenia. Należy o niej pamiętać
i uwzględnić ją, zwłaszcza gdy szyje się model dla osoby o zbyt małym
lub zbyt dużym gorsie.

Miara 19. Smorokość rozstawienia gorsu (rys. 2—26)

Miara ta jeat odległością między najwyższymi punktami gorsu. Wymaga
ona dokładności, gdyż na jej podstawie oblicza się wierzchołek zaszewki.

U
Miara 11. Obwód ręki (rys. 2—27)
Mierzy się przy nasadzie raki, w miejscu, w którym jest ona najtęższa.
Centymetr należy ułożyć gładko, bez luzu, ale i niezbyt ciasno.
Miara 12. Długość rękawa (rys. 2—18, 19)
Przy zdejmowaniu tej miary należy centymetr przyłożyć do kości ramie­
niowej (miejsca, gdzie powinien być wszyty rękaw). Przytrzymując
centymetr prowadzić go wzdłuż lekko zgiętego łokcia do kostki przegubu.
Długość rękawa mierzona z długością ramienia od nasady szyi (rys. 2—19)
służy jako miara kontrolna i jest przydatna szczególnie przy konstrukcji
kimon i raglanów.

Miara 13. Mierzenie długości ramienia (rys. 2—20)

Nie jest to miara konieczna ponieważ wynika z obliczenia. W wielu jednak
przypadkach, jak ułomność figury, przedłużone lub skrócone ramię,
należy zmierzyć długość ramienia od nasady szyi do punktu wyobrażają­
cego kontur wszycia rękawa.
Miara 14. Długość spódnicy (rys. 2—21, 22)
Długość spódnicy mierzy się w następującej kolejności:
a) długość przodu: od talii pośrodku przodu do podłogi,
b) długość boku: od talii wzdłuż prawego boku do podłogi,
c) długość tyłu: od talii pośrodku tyłu do podłogi.
Od każdej z tych długości należy odjąć różnicę wynikającą z odległości
od podłogi do długości spódnicy.

Miara 15. Długość sukni (rys. 2—23)

Długość tę należy mierzyć pośrodku tyłu. Początek centymetra przyłożyć
do siódmego kręgu szyi i przeprowadzić do linii talii. W miejscu talii
centymetr przytrzymać i mierzyć w dół, odczytując wymaganą długość.

2. Rysowanie konstrukcyjnych
form odzieży

WIADOMOŚCI PODSTAWOWE

Dokładne zaznajomienie się z techniką otrzymywania form kroju odzieży

stanowi podstawę do poznania kulis kroju i szycia. Wprowadzony w tej
książce system konstrukcji kroju opiera się na obliczeniach według tzw.
metody ułamkowej.
Konstrukcja kroju modelu podstawowego jest wstępem do dalszego mo­
delowania spódnic i bluzek, w których wystąpią różnego rodzaju cięcia,
zaszewki, zakładki itp.

12
Konstrukcję tę opracowuje się na podstawie miar zdjętych z figury, ry­
sując wszystkie kontury formy modelu. Prawidłowo opracowana kon­
strukcja oszczędza czas osoby szyjącej i eliminuje poprawki. Zdjęte mia­
r y należy dokładnie przeanalizować.
Podstawowa siatka kroju składa się z pomocniczych linii konstrukcyjnych
kroju, na których opierają się linie zasadnicze — właściwe kontury for­
my modelu. Linie pomocnicze rysuje się cienko ołówkiem (czarnym) lub
pociąga kolorową (czerwoną) kredką, linie zasadnicze rysuje się wvraź-
nie, używając niebieskiej lub granatowej kredki.
Każda opracowana konstrukcja uwzględnia niezbędne dodatki, poszerza­
jące odzież i ułatwiające swobodę ruchów, przy czym wielkość tych po­
szerzeń uzależniowa jest częściowo od aktualnej linii mody. Formy opra­
cowane w tej książce nie uwzględniają zapasów na szwy oraz obręby i są
zawsze rysowane w połowie od środka tyłu do środka przodu (np. Vj
przodu, J / 2 tyłu spódnicy i bluzki, Vi kołnierza, 1 rękaw). Tkaninę kroi
się podwójnie złożoną, uzyskując w ten sposób cały model. W przypadku
modeli o układzie asymetrycznym, formy przygotowuje się w całości.
Obie części tyłu i przodu połączone są 'na linii środka przodu lub tyłu
(na rysunkach zaznaczono to linią przerywaną).
Aby zapobiec pomyłkom należy wszystkie formy kroju odpowiednio oz­
nakować, np. linię środka przodu i tyłu, linię talii, kierunek nitki prostej,
linie zaszewek.

MODELOWANIE PŁASKIE

Modelowanie w najprostszym ujęciu oznacza upinanie tkaniny na figu­

rze. Lepsza, korzystniejsza i bardziej praktyczna od tego systemu jest me­
toda modelowania płaskiego. Jest ona uproszczona, a jednak bardzo do-
lcładna, oparta na ścisłych wymiarach wyliczonych według miar zdjętych
z figury, z uwzględnieniem odchyleń od przeciętnej budowy. Modelowa­
nie płaskie polega na przekształceniu formy podstawowej na formę odpo­
wiadającą liniom wybranego modelu, przez odpowiednie umieszczenie
zaszewek, ewentualnych cięć lub domodelowanie części dodatkowych.
Modelowanie płaskie, dzięki któremu można otrzymać każdą formę naj­
bardziej nawet fantazyjnego modelu, powinno być przeprowadzone wed­
ług następującej kolejności:
1. Wybór modelu (wykorzystać tu można żurnal lub własny pomysł).
2. Zdjęcie dokładnych miar.
3. Przeprowadzenie obliczeń miar.
4. Opracowanie formy podstawowej, z uwzględnieniem odchyleń od bu­
dowy proporcjonalnej.
5. Oznaczenie kierunku nitki prostej, spięcie zaszewek ulegających prze­
kształceniu, narysowanie cięć zgodnie z modelem.
6. Rozcięcie formy wzdłuż zaznaczonych linii cięcia tak, aby każda jej
część układała się płasko na tkaninie lub materiale zastępczym.
Wskazane jest uprzednie sprawdzenie opracowanych form na figurze
i naniesienie poprawek eliminujących błędy wynikające z niedostrzegal­
nych odchyleń figury, kórych nie uwzględniono przy konstrukcji podsta­
wowej. Zmodelowane formy należy również sprawdzić na figurze i skon­
trolować cięcia modelujące.
Umiejętność modelowania wymaga przeprowadzenia szeregu ćwiczeń,
ułatwiających właściwe odczytywanie rysunków żurnalowych oraz przy-

13
gotowanie wykroju, nawet bardzo skomplikowanego. Pomaga w dokład­
nym skrojeniu, pozwala na uniknięcie wielu poprawek i przyspieszenie
wykonania, nie mówiąc już o oszczędności tkaniny.

DEKATYZOWANIE
Wiele tkanin kurczy się pod wpływem wilgoci i wysokiej temperatury.
Wiadomo, że nawet podczas szycia, gdy prasuje się szwy przez wilgotną
zaparzaczkę (co jest konieczne np. przy tkaninach ^wełnianych), ściągnięty
gorącą parą szew może zdeformować zszytą część modelu. Aby uniknąć
późniejszych kłopotów, należy tkaniny dekatyzować w odpowiedni spo­
sób (stopień ich kurczliwości uzależniony jest od rodzaju włókna i gęstoś­
ci splotu).
Tkaniny bawełniane zanurza się w gorącej wodzie, szybko przekłada do
naczynia z zimną wodą, bardzo lekko wyciska i wiesza do przesuszenia.
Jeszcze nieco wilgotne (nie mokre) prasuje się gorącym żelazkiem.
Tkaniny wełniane prasuje się przez mokrą, ale dobrze wyciśniętą z wo­
dy, zaparzaczkę. Są one elastyczne, dlatego przy prasowaniu należy
żelazko przykładać, a nie przesuwać po materiale, aby nie powodować
zniekształceń. Tkaniny z włókien jedwabnych, naturalnych i sztucznych
zawija się w wilgotny ręcznik i pozostawia na 3—5 godz. Następnie
wiesza się je, aby przeschły i jeszcze wilgotne prasuje.
Wszystkie dekatyzowane tkaniny należy prasować zgodnie z kierunkiem
nitki prostej.

ZASADY PRAWIDŁOWEGO UŁOŻENIA FORMY NA TKANINIE

Systematyczne formy wykroju układa się i kroi z tkaniny złożonej pod­
wójnie (prawą stroną do wewnątrz). Formy modeli asymetrycznych (np.
zapięcie przesunięte w stronę boku) układa się na prawej stronie poje­
dynczo rozłożonej tkaniny. Części formy oznaczone linią przerywaną
z napisem — „środek przodu", „środek tyłu" itp. — układa się wzdłuż
załamania złożonej tkaniny. Formy przodów zapinanych układa się tak,
aby linia przerywana z napisem „środek przodu" przebiegała zgodnie
z kierunkiem nitki prostej w tkaninie, niezależnie od ilości zapasu po­
zostawionego na zapięcie. W modelach bez guzików, gdy obie części przo­
du są zakładane „szlafrokowe", pozostawia się szerszy zapas tkaniny na
linii dołu (licząc od środka przodu), co zapobiega nadmiernemu rozsuwa­
niu się części przodu w czasie noszenia. Jeżeli model nie ma szerokich
wyłogów, wysuniętych poza linię zapięcia (wyłogi odszywa się oddziel­
nie wykrojonymi obłożeniami), wówczas przód należy kroić z obłożenia-
mi, załamując 4—8 cm tkaniny do lewej strony. Ten sposób krojenia ob-
łożeń gwarantuje jednakową Unię podkroju szyi. W niedokładnie wykro­
jonym obłożeniu podkrój szyi nie będzie się zgadzał z podkrojem szyi
przodu. Szyjąc z tkanin gładkich, jednobarwnych, można zastosować
dwukierunkowy układ form, zwracając jedynie uwagę na kierunek nitki
prostej. Na tkaninach deseniowych o wzorach niesymetrycznych, można
formy układać w dwóch kierunkach, pamiętając o Unii nitki prostej. Je­
żeli natomiast kroi się tkaninę deseniową o wzorze symetrycznym, wów­
czas formy trzeba układać tak, aby na obu częściach symetrycznych (np.
przodach, rękawach, brzegach kołnierza) była zachowana rytmiczność
motywu zdobniczego. Chcąc uniknąć niespodzianek przy krojeniu takiej

14
tkaniny, należy kupić jej o 10—20 cm więcej od ilości przewidzianej na
wybrany model. Dopasowując wzór, wysuwa się jeden brzeg tkaniny poza
drugi („tracąc" przy tym jej długość).
Takie same zasady układania form obowiązują przy krojeniu tkanin
w kratę lub w paski. Tkaniny te układa się tak, aby środek przodu i tyłu
wyznaczał symetryczny układ kraty, a poziome linie wzoru łączyły się
na tej samej wysokości w bocznych szwach przodu i tyłu. Zgodność linii
pasów i kraty obowiązuje też przy łączeniu rękawów ze stanikiem oraz
na obu końcach kołnierza. Nakładane kieszenie należy kroić w taki spo­
sób, aby deseń był zgodny z deseniem całości modelu. W wielu przypad­
kach, dla uzyskania korzystnych efektów, można w poszczególnych ele­
mentach (kieszenie, klapki, mankiety, kołnierze, karczki) układać deseń
poprzecznie lub ukośnie, zawsze jednak zwracając uwagę, aby wzór
w symetrycznych formach układał się jednakowo. Przy wyborze zarów­
no tkaniny, jak i modelu, należy pamiętać, że zużycie tkanin o wzorach
krat i pasków jest znacznie większe.
Specjalnej uwagi przy krojeniu wymagają tkaniny z włosem. Krojąc
aksamit, welwet lub sztruks — układa się formy tylko w jednym kierun­
ku, tzn. „pod włos" tkaniny. Na tkaninach z włosem długim — kosmate
wełny, lodeny, sztuczne futra, plusze — formy układa się także w jed­
nym kierunku, ale zgodnym z włosem. Na tkaninach z połyskiem lub
z nieznacznym włosem formy należy układać zawsze w jednym kierunku,
aby zapobiec różnicom odcieni w skrojonych elementach szytego modelu.
Podczas układania form przesuwa się załamanie tkaniny, pozostawiając
jak największe jej odcinki, można je następnie wykorzystać do wykroje­
nia drobnych elementów: pasków, plisek, patek.

ZASADY KROJENIA
Wszystkie formy wykroju należy mocno przypiąć szpilkami do tkaniny.
Krojąc przody i tyły dodaje się: na szwy boczne — 2,5—3 cm, wokół szyi
— 1 cm, przy linii ramion — 2 cm, wokół podkroju pach i górnej linii
rękawów — 1,5 cm, na obręby dołów zostawia się 4—6 cm (zbyt szerokie
obręby zniekształcają linię modelu).
Obłożenia i przody łączy się szwami szerokości 0,5—1,5 cm, następnie
„cieniuje" je, zmniejszając grubość krawędzi. Szerokość pozostałych
sz,wów wynosi 1,5—3 cm. Jeżeli kroi się tkaninę o luźnym splocie lub
o łatwo wysnuwających się nitkach, należy wówczas dodać więcej zapasu
na szwy.
Po wykrojeniu wszystkich części pozostawia się formy przypięte do tka­
niny i dokładnie oznacza ich kontury. Tkaninę o śliskiej powierzchni na­
leży przed ułożeniem na niej form starannie pospinać szpilkami.
Jednym z warunków prawidłowego krojenia są ostre nożyce; tępe lub żle
wyostrzone strzępią materiał i ściągają końce nitek.

OZNACZANIE KONTURÓW FORM NA TKANINACH

Formy wykrojów są najczęściej symetryczne, a zatem należy układać je
na tkaninie złożonej podwójnie. Aby dokładnie oznaczyć kontury form
na obu warstwach tkaniny, stosuje się ścieg pętelkowy. Jest to najdokład­
niejszy i najczęściej stosowany sposób przenoszenia potrzebnych linii
i znaków z wierzchniej warstwy tkaniny na spodnią.

15
 TYŁ PK2ÓD

£•<*•
43
i 2
Bys. 7. Forma spódnicy dopasowanej zaszewkami
Połączyć linią podkroju pkt 19 W przypadku łączenia spódnicy
z pktem 21 z bluzką, a więc opracowania sukni
dwuczęściowej, dopasowanej za­
22—23 = głębokość zaszewki ty- szewkami, należy zaszewkę przodu
łu = 5 cm. spódnicy przesunąć, dostosowując
Połączyć pkt 22 z 16 i pkt 23 z 16. do odstępu wyliczonego w formie
Zaszewka tyłu jest minimalnie za­ bluzki. Nadmiar obwodu bluzki
okrąglona. Dla figur z bardzo pła­ (która jest luźniejsza w talii) nale­
skim tyłem (tzw. siodełko) zaszew­ ży wdać, a w tkaninach ścisłych —
ki 'wyokrąglą się po zewnętrznej — umieścić ten nadmiar w zaszew­
stronie pomocniczej linii. kach bocznych bluzki, przy czym
Połączyć podkrojem pkt 18 z pktem głębokość zaszewek w spódnicy
23. trzeba zmniejszyć o 1—2 cm.

Każda kobieta lubi nosić spódnice.
Nosi się je od przedpołudnia do póź­
nego wieczoru, zmieniając jedynie
model i rodzaj tkaniny. Zależnie od
aktualnych kierunków mody, spód­
nica zmienia fason — bywa wąska,
poszerzona, rozkloszowana lub wzbo­
gacona cięciami i fałdami
Zamieszczone w tym rozdziale mo­
dele spódnic wskazują na nieograni­
czone możliwości dostosowania ich
fasonu do indywidualnych cech fi-
1. Spódnica podstawowa
Do narysowania konstrukcji i uszy­
cia spódnicy pokazanej na modelu 1
niezbędne są następujące miary:
— obwód talii,
— obwód bioder,
— długość przodu — mierzona po­
środku przodu od linii talii do
podłogi,
— długość boku — mierzona wzdłuż
prawego boku od linii talii do
podłogi,
— długość tyłu — mierzona pośrod­
ku tyłu od linii talii do podłogi.
Od każdej z tych długości należy od­
jąć różnicę wymiarów otrzymaną w
wyniku zmierzenia odległości od
podłogi do długości danego ubioru
(patrz: „Prawidłowe zdejmowanie
miar" — rys. 2—22).
Na podstawie miar długości można
1 — Kulisy kroju ł szycia
Rozdział II
SPÓDNICE
>
gury i własnych upodobań. Zasadą
wykonania każdego z ilustrowanych
modeli są formy spódnic podstawo­
wych, które bez większych trudnoś­
ci można przekształcić na mniej lub
bardziej fantazyjne, z mniejszą lub
większą ilością fałd, kieszeni, cięć
itp. Aby uniknąć kłopotów w reali­
zacji tych efektownych modeli, nale­
ży dokładnie poznać krój spódnicy
podstawowej (prostej), dopasowanej
zaszewkami.
stwierdzić różnego rodzaju odchyle­
nia od proporcji w budowie figury,
np. miara długości przodu osoby
z bardziej wydatnym brzuchem bę­
dzie dłuższa od miary długości bo­
ku. Jeżeli tego rodzaju różnice nie
będą uwzględnione, to dolna kra­
wędź tyłu uszytej spódnicy będzie
się znajdowała „za blisko nóg", a
przód spódnicy będzie się wznosił,
co dodatkowo wpłynie na optyczne
zniekształcenie sylwetki.
Figura z wklęsłym tyłem wykazuje
stosunkowo dużą różnicę w miarach
długości tyłu i boku. Rysując kons­
trukcję spódnicy z uwzględnieniem
tej dysproporcji, umknie się często
spotykanej wady, jaką jest opadanie
spódnicy z tyłu (sprawia wrażenie
dłuższej) i zatracenie prawidłowej
17
linii fałd (nadmiernie się rozsuwa­ Wymiary do konstrukcji spódnicy
ją). podstawowej
Miarę długości boku zdejmuje się z Obwód talii — 72 cm (V* obwodu
prawej strony figury (rys. 2—21). talii = 36 cm)
W przypadku zaobserwowania róż­ Obwód bioder — 100 cm (Vt obwo­
nej wysokości i wypukłości bioder, du bioder = 50 cm)
należy zmierzyć także lewy bok i Długość przodu — 104 cm
rysować obie części spódnicy (lewą Długość boku — 105 cm
i prawą), a następnie połączyć opra­
cowane formy liniami środka przo­ Długość tyłu — 103 cm
du i tyłu. Różnica — 45 cm
Uwzględnienie w konstrukcji i pod­
czas krojenia wyżej omówionych Obliczanie długości
wad figury zapobiega powstawaniu
trudnych do zlikwidowania popra­ Długość przodu — 104 — 45 = 59 cm
wek (spódnica podciągnięta jest do Długość boku — 105 — 45 = 60 cm
góry po stronie wyższego biodra, a Długość tyłu — 103 — 45 — 58 cm
opada po stronie niższego). Sprowa­
dzając spódnicę do właściwego pio­ Siatka spódnicy dopasowanej za­
nu (przez podciągnięcie opadniętego szewkami
boku), należy pamiętać o linii środ­
ka przodu i tyłu, które nie mogą być Wykonanie rysunku siatki podsta­
przesunięte. wowej spódnicy (rys. 6) zaczyna się

UtmTMM

I 5>
II
UNIA Biooeif
9" —©•©— -oo- "fi
ff 10 8 13*

TYŁ
I
PfOÓD I
i is
S' %

LINIA IJtOéU -o
43 2
Rys. 6. Siatka spódnicy podstawowej

18
od linii poziomej wykreślające} po­
łowę obwodu bioder -+-1 cm
1—2 = Vi obwodu bioder -j- 1 cm
= 51 cm.
W celu narysowania linii boku, od­
dzielającej część przodu od części
tyłu, należy podzielić linię dołu (1—
2) na 2 równe części, następnie po­
szerzyć część przodu o 1 cm
1—3 = Vi odcinka 1—2
3—4 = 1 cm.
Od pktu 4 narysować linię boku o
długości 60 cm (wynikającej z obli­
czenia)
4—5 = długość boku = 60 cm.
Zamknąć zewnętrzne linie siatki
spódnicy, zwracając uwagę na pra­
widłowe wykreślenie kątów prostych
przy ekierce. Niedokładność podczas
kreślenia spowoduje poszerzenie lub
zwężenie siatki.
Od pktu 1 odmierzyć długość tyłu =
— 58 cm (z obliczenia)
1—6 = jdługość tyłu = 58 cm.
Od pktu 2 odmierzyć długość przo­
du = 59 cm (z obliczenia)
2—7 = długość przodu = 59 cm.
Połączyć pomocniczymi liniami pkt
6 z pktem 5 i pkt 7 z pktem 5. Od
pktu 5 odmierzyć na linii boku */\%
obwodu bioder
5—8 = */i» obwodu bioder = 20
cm. W celu wyznaczenia pomocni­
czej linii zaszewki podzielić odcinek
8—9 na 2 części i odmierzyć 2 cm
w stronę linii środka tyłu
9—10 •= Vi odcinka 9—8
10—11 — 2 cm.
Od pktu 11 narysować pomocniczą
linię zaszewki tyłu.
Wyznaczając pomocniczą linię za­
szewki przodu, podzielić odcinek
8—12 na 2 części i odmierzyć 1 cm
w stronę środka przodu
12—13 = Vi odcinka 12—8
13—14 » l c m .
Od pktu 14 narysować pomocniczą
linię zaszewki przodu.
Tak narysowana siatka spódnicy
jest podstawą do konstruowania za­
sadniczej formy wykroju.
i*
Forma spódnicy dopasowanej za­
szewkami
Narysować siatkę podstawową spód­
nicy (rys. 7). Od pktu 8i odmierzyć
do góry na linii boku /10 odcinka
5—8, czyli 2 cm; otrzymany pkt 15
wyznacza dolne zakończenie zaszew­
ki boku. Od pktu 11 odmierzyć na
linii pomocniczej zaszewki tyłu V M
połowy obwodu bioder = 5 cm; pkt
16.
Od pktu 14 odmierzyć na linii po­
mocniczej zaszewki przodu Vi# po­
łowy obwodu bioder + 2 cm =
= 7 cm; pkt 17.
Różnicę otrzymaną po odjęciu ob­
wodu talii od obwodu bioder umiesz­
cza się w odpowiednio obliczonych
zaszewkach.
Obliczanie zaszewek
Vi obwodu bioder =
= 50 cm + 1 cm = 51 cm
Vi obwodu talii = 36 cm
różnica 15 cm
Z a s z e w k a b o k u = 15 cm: 2 =
= 7,5 cm
Z a s z e w k a p r z o d u — V 3 poło­
wy różnicy = 2,5 cm
Z a s z e w k a t y ł u = */% połowy
różnicy = 5 cm
Z obliczenia wynika, że połowę róż­
nicy umieszcza się w zaszewce bo­
ku, V s różnicy — w zaszewce przo­
du, */% różnicy — w zaszewce tyłu
18—19 = głębokość zaszewki boku
= 7,5 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkt
18 z pktem 15 i pkt 19 z pktem 15.
Linie zaszewki bocznej są zaokrąg­
lone zgodnie z kształtem bioder.
20—21 = głębokość zaszewki
przodu = 2,5 cm.
Połączyć pkt 20 z pktem 17 i pkt
21 z pktem 17.
Zaszewkę przodu lekko zaokrąglić.
W przypadku większego, bardziej
pełnego kształtu brzucha, wskazane
jest większe uwypuklenie linii za­
szewek. ~~
19
 Rys. 7. Forma spódnicy dopasowanej zaszewkami
Połączyć linią podkroju pkt 19
z pktem 21
22—23 = głębokość zaszewki ty­
łu = 5 cm.
Połączyć pkt 22 z 16 i pkt 23 z 16.
Zaszewka tyłu jest minimalnie za­
okrąglona. Dla figur z bardzo pła­
skim tyłem (tzw. siodełko) zaszew­
ki wyokrąglą się po zewnętrznej
stronie pomocniczej linii.
Połączyć podkrojem pkt 18 z pktem
23.
W przypadku łączenia spódnicy
z bluzką, a więc opracowania sukni
dwuczęściowej, dopasowanej za­
szewkami, należy zaszewkę przodu
spódnicy przesunąć, dostosowując
do odstępu wyliczonego w formie
bluzki. Nadmiar obwodu bluzki
(która jest luźniejsza w talii) nale­
ży wdać, a w tkaninach ścisłych —
— umieścić ten nadmiar w zaszew­
kach bocznych bluzki, przy czym
głębokość zaszewek w spódnicy
trzeba zmniejszyć o 1—2 cm.
 2. Modelowanie spódnic na bazie formy
spódnicy podstawowej
SPÓDNICE POSZERZONE
Z FAŁDĄ Z PRZODU
F e r m a spódnicy (rys. 8) pokazanej
na modelu 2 nie ulega zasadniczym
zmianom w stosunku do formy
spódnicy podstawowej. Zależnie od
zastosowania fałdy (z przodu lub
z tyłu) dodaje się tyle centyme­
trów, ile wynosi głębokość fałdy.
A b y zapobiec rozsuwaniu się fałdy
na linii dołu, należy poszerzyć
spódnicę, zwężając fałdę
1—2 = głębokość fałdy w poło­
wie = 8 cm
3—4 = 1—2 = 8 cm
3—5 — poszerzyć spódnicę o 1,5
cm
1—6 — zwęzić spódnicę o 1 cm
n a linii talii.
Połączyć pkt 6 z pktem 5; jest to
linia zszycia i zaprasowania fałdy.
Na linii talii spódnica jest zwężo­
na o 1 cm. Należy zwęzić również
zaszewkę o 1 cm i przemieścić
p u n k t jej zakończenia o 1 cm.
7—8 = 1 cm
9—10 = 1 cm.
Narysować ponownie linie zaszew­
ki. Spódnicę lekko rozkloszowaną
otrzymuje się przez poszerzenie
linii dołu, w t y m przypadku po
3 cm (licząc od linii boku przodu
i tyłu)
11—12 = 3 cm
11—13 = 3 cm.
P k t y 12 i 13 połączyć z p u n k t e m
zakończenia zaszewki boku
12—14 = 0,5 cm
13—15 = 0,5 cm; narysować li­
nie dołu spódnicy
16—17 = 5 cm; oznaczyć linię
stębnowania od talii do pktu 17.
W przodzie spódnicy należy w y ­
równać górny i dolny podkrój fał­
dy . według podkroju spódnicy.
W t y m celu załamuje się skrojoną
z dodatkiem zapasu w górnej czę­
ści fałdę, wzdłuż wyznaczonej linii.
W dolnej części ściąć wysunięty
nadmiar fałdy według linii dołu
spódnicy (rys. 9). Przedłużyć linię
21
 Rys. 9. Wyznaczanie górnej i dolnej linii fałdy na formie przodu
krawędzi fałdy do górnego podkro- górnego podkroju w odległości 0,5
ju spódnicy. Ze względu na prawi- cm od górnej krawędzi spódnicy,
dłowy układ fałdy, należy ją skro- Połączyć otrzymany punkt z linią
cić, rozpoczynając wyprowadzenie środka przodu (pkt 6 na rys. 8).

22
Spódnica z kontrafałdą z przodu, części, poszerzając linię dołu o 3
podkreśloną stębnowaniem w części cm (rys. 10c), a zwężając automaty­
górnej (model 3) jest również łatwa cznie zaszewkę. Na linii boku (jak
do wykonania. Należy posługiwać w przodzie) poszerzyć o 3 cm.
się wyżej opisaną i narysowaną Po wykrojeniu spódnicy ułożyć
formą, pamiętając tylko, że doda­ kontrafałdy, połączyć boki i wyko­
tek tkaniny na kontrafałdę będzie nać w cięciach kieszenie. W przy­
poszerzony o jeszcze jedną szero­ padku zrezygnowania z kieszeni,
kość fałdy (16—20 cm). łącząc cięcia wyszywa się w nie wy­
kończone patki imitujące kieszenie.
SPÓDNICE Z FAŁDAMI Model 5 jest inną wersją spódnicy
OD POZIOMEJ LINII CIĘCIA z kieszeniami wszytymi w górne
cięcia i załamania fałd. Kolejność
Spódnica z kieszeniami umieszczo­ modelowania tej spódnicy jest taka,
nymi w linii cięcia podkreślonymi jak poprzedniej. Zmiana dotyczy
fantazyjnymi patkami (model 4) tylko rozstawienia formy na fałdę,
ma od kieszeni ułożone kontrafał­ która jest węższa o połowę szeroko­
dy lub fałdy i lekko poszerzoną ści kontrafałdy poprzedniego mo­
linię dołu. delu.
Do modelowania jej należy przy­
gotować formę przodu i tyłu spód­
nicy podstawowej (rys. 10). Na
formie przodu przeprowadzić od
zaszewki pionową linię do dołu
(rys. 10a). Na linii boku odmierzyć
od linii talii 12 cm, następnie sze­
rokość patki — 4 cm. Od bioder
na linii pionowej odmierzyć 3 cm
i szerokość patki — 4 cm. Linię
kieszeni (na odcinku od linii boku
do pomocniczej linii pionowej) po­
dzielić na 2 części i odmierzyć na­
stępnie 2 cm. Jest to punkt pomo­
cniczy do wykreślenia linii patki.
W dalszej kolejności należy spiąć
zaszewkę i przeciąć formę od stro­
ny boku po górnej linii patki i po
linii kontrafałdy do dołu. Część
środkową formy ułożyć przy linii
załamania tkaniny (rys. 10b), część
boczną ułożyć w odległości równej
głębokości kontrafałdy. W tym
przypadku kontrafałdę o szerokości
18 cm należy zwęzić na linii dołu,
poszerzając spódnicę po 1,5 cm.
Zwężając kontrafałdę przeprowa­
dzić linie do linii bioder. Bok przo­
du poszerzyć o 3 cm.
Na formie tyłu przeprowadzić linię
pionową od zaszewki do dołu
i przeciąć wzdłuż tej linii, nie roz­
dzielając formy. Środek tyłu ułożyć
przy linii prostej i rozsunąć obie

23
 1,5 7.5 7,5 1.5
Rys. 10. Forma spódnicy z fałdami od poziomej linii cięcia: a) przód spódnicy
podstawowej z wyznaczonymi cięciami, b) rozłożony przód spódnicy, c) rozłożony
tył spódnicy

SPÓDNICE Z FANTAZYJNYMI KARCZKAMI

Efektowna spódnica (model 6) ma ukośne ułożenie górnej części for­

karczek przodu krojony łącznie z
częścią boczną. W tkaninach wzo­
rzystych w kratę lub w pasy zy­
skuje się dodatkowe efekty przez
24
my.
Na formie podstawowej tyłu (rys.
lla) przedłużyć linię zaszewki do
linii dołu.
 <©
•2
a)
Na formie przodu (rys. lla) prze­
dłużyć zaszewkę i narysować kar­
czek, odmierzając od linii bioder na
linii środka przodu 6 cm, na linii
pomocniczej przeprowadzonej od za­
szewki 2 cm. Spiąć zaszewkę przodu,
oddzielić środkową część formy od
bocznej i ułożyć przy linii złożenia
tkaniny (rys. lib); na fałdę pozosta­
wiono tu 14 cm. Linię dołu spódnicy
poszerzyć o 3 cm. Fałda jest zwężo­
na dołem po 2 cm. Formę tyłu (rys.
lic) naciąć od linii dołu do zaszewki.
Ułożyć boczną część obok części śro-
5 5
Rys. 11. Forma spódnicy z fantazyjnym
karczkiem: a) spódnica podstawowa
z wyznaczonymi cięciami, b) rozłożony
przód spódnicy, c) rozłożony tył spódnicy
dkowej, odmierzając odstęp 2 cm.
Od linii boku poszerzyć spódnicę
o 3 cm.
Znając sposób i kolejność modelo­
wania poprzedniego fasonu, można
łatwo zmodelować spódnicę pokazaną
na modela 7.
Na rozłożonej formie przodu nary­
sować karczek zapinany asymetry­
cznie lub imitujący zapięcie. Wyzna­
czając szerokość karczka, odmierzyć
na linii zaszewki lewej 8 cm (rys.
12a). Narysować dolną linię cięcia
karczka. Na lewej części przodu
spódnicy (odcinek a—b) odmierzyć
połowę tego odcinka (a—b) z doda­
tkiem 1 cm. W ten sposób podzielić
także dolną linię karczka i połączyć
otrzymane punkty linią wyznaczają­
cą umieszczenie guzika.
Aby wprowadzić linię zaokrąglenia
karczka, należy dodać jeszcze 3 cm.
Od prawej zaszewki przeprowadzić
linię pionową do linii dołu. Przery­
sować prawą boczną część przodu
łącznie z karczkiem. Spiąć zaszewkę
i przeciąć wzdłuż linii do dołu, aby
25
 alfrlAŘ
8
r
</* T //iV/
5r. przodu
Rys. 12. Forma spódnicy z karczkiem zapinanym asymetrycznie: a) forma przodu
z wyznaczonymi cięciami, b) boczna część przodu, c) środkowa część przodu
forma ułożyła się płasko (rys. 12b).
Łącznie z boczną częścią kroi się V4
głębokości kontrafałdy. Na poszerze­
nie dolnej linii spódnicy dodać 2,5
cm i połączyć z wysuniętą częścią
formy po przeniesieniu zaszewki.
Szerokość czwartej części kontrafał­
dy na linii bioder wynosi 6,5 cm, na
linii dołu — 5 cm (licząc od punktu
26
J
Ir \
2,5 5 5 5 5 2,5
Rys. 13. Forma spódnicy
z karczkiem (model 8):
a) forma przodu spódnicy
podstawowej z linią cięcia <
karczka, b) forma bocznej
części spódnicy, c) forma
środkowej części spódnicy
poszerzenia spódnicy). Od linii boku
poszerzyć spódnicę o ,3 cm.
Do środkowej części formy przodu
spódnicy dodać *U głębokości kon­
trafałdy, aby uniknąć szwu na linii
środka (rys. 12c). Linie załamania
kontrafałdy wyznaczyć według ry­
sunku. Tył spódnicy zmodelować
według opisu modelu 6 (rys. lla, c).
Po wykrojeniu spódnicy należy pa­
miętać o wzmocnieniu górnych czę­
ści przodu płótnem, przy czym
nitka prosta wkładu płóciennego
musi być zgodna z linią środka przo­
du, szerokość wkładu— z szeroko­
ścią karczka, a górny podkrój •->— z
podkrojęm spódnicy, W przypadku
karczka zapinanego należy lewą bo­
czną część przodu przymocować do
środkowej części przodu, wzdłuż
górnego znaku (linia przerywana).
W górnej części łączenia prawej czę­
ści przodu ze środkową należy umie­
ścić zapięcie. W przypadku zastoso­
wania karczka imitującego zapięcie,
obie części boczne złączyć ze środko­
wą częścią (skrojoną według linii
przerywanej z dodatkiem na szwy),
przeszywając do linii środka przo­
du. Pozostałą prawą stronę karczka
odszyć i nałożyć na lewą stronę
karczka skrojonego wówczas tylko
SPÓDNICE Z KARCZKAMI
Model 9 jest szczególnie przydatny
w przypadkach konieczności podłu-
żenia spódnicy lub wykorzystania
garderoby niemodnej, ale nadającej
się jeszcze dó przerobienia.
do linii środka przodu. Zapięcie
umieścić na linii boku.
Karczek spódnicy pokazanej na
modelu 8 nie ma cięcia na środku
przodu.
W tym przypadku układa się linię
środka karczka przy linii złożenia
tkaniny, a boczna część ułoży się
skośnie (rys. 13b). Spódnicę posze­
rzyć dołem, dodając po 2 cm, i od
linii boku— 3 cm. Środkową część
przodu ułożyć przy linii złożenia
tkaniny (rys. 13c). Sposób rysowania
karczka ilustruje rys. 13a. Od pun­
ktu zakończenia zaszewki przepro­
wadzić poziomą linię do środka
przodu, a następnie zaokrąglić linię
karczka wydłużając do dołu o 5 cm.
Tył tej spódnicy poszerzony jest we­
dług rys. lic, przy czym części for­
my należy rozsunąć nie o 2, lecz o
4 cm. Od linii boku poszerzyć
o 3 cm.
Posługując się formą spódnicy pod­
stawowej umieszcza się w linii cię­
cia karczka zaszewki przodu i tyłu;
od karczka na lewej części przodu
zastosowano w tym modelu 3 fałdki.
27
Do modelowania przygotować przód
i tył spódnicy podstawowej. Ze
względu na asymetrię (fałdki tylko
na lewej stronie), należy przygoto­
wać obie złączone części przodu i ty­
łu (rysowane w całości). Na liniach
boków odmierzyć od linii talii po 13
cm; na liniach środka przodu i tyłu
odmierzyć także po 13 cm. Naryso­
wać linie karczka (rys. 14a).
Na formie przodu odmierzyć od li­
nii środka w stronę boku 8 cm i 2
razy po 6 cm. Narysować pomocni­
cze linie fałd. Zaszewki przodu i ty­
łu złożyć i odciąć karczek wzdłuż
narysowanej linii. Dolną część spód­
nicy porozcinać i rozsunąć, pozo­
stawiając zapas na fałdy. Przeciętna
głębokość fałdy jednostronnej wy­
nosi 8—12 cm, w tym przypadku
10 cm. Fałdy zwęża się na linii
dołu po 1 cm, łącząc otrzymane
punkty z linią bioder (jak wskazano
na rys. 14b). Przez połączenie for­
my przodu z formą tyłu likwiduje
się szwy na liniach boków. Umie­
szcza się tylko jeden szew łączący,,
kryjąc go w pierwszej fałdzie (li-

1 1 W l 15
Rys. 14. Forma spódnicy z karczkiem (model 9): a) rozłożona forma spódnicy pod­
stawowej z zaznaczonymi cięciami, b) rozłożona forma spódnicy z karczkiem, c) for­
ma karczka przodu, d) forma karczka z tyłu

28
cząc Od strony boku). Pozostałą bo­
czną część przodu połączyć z linią
boku tyłu i dodać zapas o szerokości
połowy fałdy (tu 5 cm). Fałdę zwę­
zić o 1 cm.
Tak przygotowaną formę ułożyć na
prawej stronie tkaniny, dodając za­
pasy na szwy i obręb dołu. Krojąc
karczek przodu i tyłu (z przeniesio­
nymi zaszewkami na linie dolne —
rys, 14c i d), ułożyć linie środ­
ków przy linii złożenia tkaniny.
Po wykrojeniu spódnicy, ułożeniu
fałd i połączeniu z karczkiem
{uwzględnić poszerzenia dolne kar­
czków, zwężając boczne zaszewki),
umieścić w zaszewce lewego boku
zapięcie. Spódnicę można też skroić
poszerzoną bocznymi szwami. Spód-
i \
jUf 1
f,
i
1
t P
'
I Bys. 15. Forma spódnicy z karczkiem
al
§(
•^1
Przoa 1 Przód
1
1
1 1
nicę pokazaną na modelu 10 łatwo
zmodelować, posługując się opisem
modelu 9, Dodatek tkaniny przez­
naczony na głębokość fałd umie­
szcza się w kontrafałdzie.
Formę przodu (rys. 15a) przeciąć od
karczka do dołu (ma wysokości za­
szewki). Oddzieloną boczną część
przodu połączyć z linią boku tyłu
(rys. 15b). Dodać tkaninę na kon­
trafałdę,
1
licząc od strony przodu
U czyli 6 cm, a od linii boku ty­
łu — V4 szerokości kontrafałdy,
czyli 18 cm. Na linii dołu zwęzić
kontrafałdę według rysunku. W
przypadku zastosowania szwów bo­
cznych, układać formy wg rys. 16.
Jeszcze jedną propozycję zmiany
spódnicy podstawowej pokazano na
modelu 11. Należy tu zastosować
szwy boczne, poszerzając lekko spód­
nicę (3 cm). Nałożyć dużą kieszeń
z klapką i załamać zapas tkaniny
tylko w jedną fałdę. Formę tej
spódnicy pokazano na rys. 16.
Przestębnować krawędzie karczka,
fałdy i kieszeni.
(model 10): a) forma przodu z wyznaczo­
ną linią cięcia od zaszewki, b) formy
przodu i tyłu z wyznaczonymi kontra­
fałdami, c) forma karczka tyłu, d) forma
karczka przodu

16,5 0
 Rys. 16. Forma spódnicy z karczkiem (model 11): a) forma karczka tyłu, b) forma
tyłu, c) forma karczka przodu, d) forma przodu z wyznaczonymi liniami fałdy
i kieszeni

SPÓDNICE Z PODWYŻSZONĄ UNIĄ TALII

WS^v, pvy^

Ktf
VZ::#A

.'.^.••ATł./.1
•. * • • * • i &:y

14Í

30
W cięciach przodu spódnic pokaza­
nych na modelach 12—14 umie­
szczone są kontrafałdy. Środkowe
części karczków krojone są łącznie
z bocznymi częściami spódnic.
Kolejność opracowania form jest
jednakowa dla wszystkich modeli.
Zmiany dotyczą przedłużonych li­
w2
W Przód
nii karczków i zastosowania kontra­
fałd lub fałd. Do modelowania na­
leży przygotować formy przodu
i tyłu spódnicy podstawowej (rys.
17). Linię talii przodu i tyłu pod­
wyższyć o 5 cm (rys. 17a). Przedłu­
żając zaszewkę tyłu, trzeba ją lekko*
zwęzić, dostosowując kształt do b u -
1
Rys. 17. Forma spódnicy
z podwyższoną linią talii
(model 12): a) forma spód­
nicy podstawowej z dory­
sowaną górną częścią,
b) forma dorysowanego
tyłu, c) forma środkowej
części przodu, d) forma
bocznej części przodu
31
dowy danej figury. Linie boku,
przodu i tyłu poszerzyć o 0,5 cm; w
przypadku figur tęższych — o
1 cm. Linię talii obniżyć o 1 cm.
Formę środka tyłu przeciąć od dołu
do zaszewki i rozsunąć dołem o 3
cm (rys. 17b), od linii boku posze­
rzyć o 3 cm. Do środkowej części
przodu (rys. 17c) dodać 8 / 4 głębokości
kontrafałdy i linię środka przodu
przedłużyć o 3 cm (jest to dodatek
tkaniny potrzebny na podłożenie
pod karczek). Złożyć zaszewkę
przodu (linia karczka ułoży się lekko
ukośnie — rys. 17d). Dodać V4
głębokości kontrafałdy. Od linii bo­
ku poszerzyć spódnicę o 3 cm. Kon­
SPÓDNICE POSZERZONE ZE SZWAMI BOCZNYMI
Są to spódnice dla każdej figury.
Linia dołu jest. poszerzona według
głębokości zaszewki przodu. Posze­
rzenie dołu będzie indywidualne dla
każdej figury, ponieważ obliczenie
zaszewek wynika z różnicy między
obwodem talii a obwodem bioder.
Aby uszyć spódnicę pokazaną na
modelu 15, należy formę przodu
spódnicy podstawowej naciąć po na­
rysowanej linii (rys. 18a) do punktu
32
trafałdy zwęzić dołem po 1,5 cpu
W modelu 12 pas kroi się do linii
środka przodu, dodając na szwy
(rys. 17d).
Pas modelu 13 jest przedłużony
o 15 cm (rys. 17d). Na fałdy tej
spódnicy trzeba dodać po 8 cm
tkaniny do formy środkowej i bo­
cznej.
W modelu 14 pas spódnicy jest
przedłużony (od linii środka przodu)
o 2,5 cm na zapięcie. W tym mode­
lu linie cięć podkreślone są stębno-
waniem.
kończącego zaszewkę. Zaszewkę
złożyć i rozsunąć dolne części for­
my tak, aby ułożyła się płasko na
tkaninie (rys. 18c). Formę tyłu na­
ciąć od zaszewki po narysowanej
linii (rys. 18b). Odległość części for­
my po rozsunięciu (rys. 18d) po­
winna być równa odległości powsta­
łej w przodzie: ai—bi w tyle =
= a—b w przodzie.
Przestrzegając wyżej podanej kolej-
 < # / • * • " * " !

/
..i
i

i
r~ b)

i
n
f

i
i i
i

i
i S'r. przodu
i
i
Sr. tylu
i
i
i i
i
•i
Przód ! Tul
i

Rys. 18. Forma spódnicy poszerzonej ze szwa­

mi bocznymi: a) fornia przodu spódnicy pod­
stawowej, b) forma tyłu spódnicy podstawo­
wej, c) rozłożona forma przodu spódnicy,
d) rozłożona forma tyłu spódnicy

ności modelowania spódnicy, można Spódnicę poszerzoną można ozdobić

ją poszerzać dowolnie (pamiętając o kieszeniami o różnych kształtach
jednakowym poszerzeniu przodu i sposobach naszywania (model 16).
i tyłu). Mniejsze lub większe po­ Zwrócić tu jednak trzeba uwagę czy
szerzenie dołu spódnicy automaty­ nakładane kieszenie nie wpłyną na
cznie zmniejsza lub pogłębia za­ optyczne poszerzenie sylwetki.
szewki. W przypadku poszerzenia
większego, niż tu podano, zaszewka Dla osób pragnących wyglądać
przodu rozsunie się dołem, a za­ szczupło lepiej nadaje się model 17
szewka tyłu będzie się zmniejszała z kieszeniami ciętymi, podkreślony­
aż do zupełnego zlikwidowania. mi wąskimi patkami.
J — Kulisy kroju 1 wyda 33
 SPÓDNICE POSZERZONE BEZ SZWÓW BOCZNYCH

Szwy w spódnicy pokazanej na mo­ Od pktu i 6 narysować "także linię

kolistą, trzymając nóżkę cyrkla w
delu 18 są umieszczone na linii środ­
ka przodu i tyłu. Podane obliczeniapkcie 7. Przeprowadzić linię styczną
ułatwiają szybkie wykonanie kon­ łączącą linie koliste, otrzymując
strukcji (rys. 19) dostosowanej do w ten sposób (po przedłużeniu) li­
indywidualnych wymiarów figury. nię środka tyłu.
Przeprowadzić linię przez pkty 7
Miary i B do linii przeprowadzonej od
pktu 2. Przed zaokrągleniem dołu
Obwód w talii — 72 cm (36) cm spódnicy wyprowadzić kąt prosty
Obwód bioder — 100 cm (50) cm tak, aby jego jedno, ramię przylega­
Długość spódnicy = 64 cm. ło do środkowej linii tyłu, a drugie
ramię łączyło się z pktem 9. Środek
Opis dolnej krawędzi tyłu. wyznacza pkt
1—2 *** długość spódnicy — 10. Na połowie długości odcinka
— 1 cm = 63 cm 2—9 i odcinka 9—10 oznacza się
1—3 N = wysokość bioder "• */io pkty 11 i 12. Łączy się je linią po­
obwodu bioder = 20 cm mocniczą i rysuje linię dołu spód­
1—4 = Vf odcinka 1—3 = 10 cm nicy. Na linii przecięcia z linią
3—5 = V% obwodu bioder + 2 cm pionową powstał pkt 13. Od pktu
= 52 cm 13
SB=
do pktu 14 długość spódnicy =
4—6 = Vt obwodu bioder — 3 cm 64 cm.
= 47 cm Od pktu 10 do pktu 15 długość
4—7 *- V* odcinka 4—6; 3—8 - . spódnicy - 2 a p = 62„ cm.
= Vt odcinka 3—5. Połączyć pkt 15 i pkt 14 z pktem 1.
Od pktu 5 narysować linię kolistą, Różnicę wynikającą po odjęciu
trzymając nóżkę cyrkla w pkcie 8. właściwego obwodu talii od obwodu

34
 Kyt. 1*. Forma przodu spódnicy poszerzone] bez szwów bocznych
na rysunku umieszcza tóą w za­
szewkach.
O b l i c z e n i e z a s z e w e k : od­
cinek 1—15 = 40 cm; polowa
obwodu talii = 36 cm, różnica ••
= 6 cm; dzieli się ją przez 2 = 3
cm. Do zaszewki boku należy dodać
1 cm •*• 4 cm, od zaszewki tyłu od­
jąć 1 cm = 2 cm.
16—17 = głębokość zaszewki bo­
ku = 4 cm (z obliczenia).
Połączyć pkt 16 i pkt 17 z pktem 7
17—18 - V, odcinka 17—15
18—19 =* V* połowy obwodu bio­
der — 1 cm — 11,5 cm
20—21 = głębokość zaszewki ty­
łu = 2 cm ( z obliczenia).
Sposób krojenia tej spódnicy poka­
zano na rys. 20. Linia pomocnicza
boku spódnicy jest odchylona o 5
cm od kierunku nitki prostej.
Model 19 i 20 ilustrują 2 wersje
wyżej opisanej spódnicy.
3$
 Rys. £0. Forma spódnicy poszerzonej bez szwów bocznych ułożona na tkaninie

SPÓDNICA PÓŁKLOSZOWA

36

Spódnica pokazana na modelu 21
jest skrojona „z połowy koła (biorąc
pod .uwagę przód i tył).
Obwód talii = 72 cm
Długość spódnicy = 60 cm.
Konstrukcję spódnicy (rys. 21) w y ­
prowadza się, zaczynając od n a r y ­
sowania kąta prostego. Rysując
górny podkrój, odmierzyć od pktu
1 Va obwodu talii — 2 cm = 22 cm;
pkt 2.
1—3 = 1—2 = 22 cm; połączyć
linią pkt 2 z pktem 3.
Odcinek 2—3 podzielić na 2 części;
pkt 4.
Na wykreślonej przedłużonej linii
od pktu 1 odmierzyć Vj obwodu
talii — 2 cm — 22 cm; pkt pomoc­
niczy 5. Połączyć pkty 3, 5 i 2, za­
chowując jednakową odległość od
pktu 1.
Od pktów 3, 5 i 2 rysuje się linie
o długości spódnicy = 60 cm
2—6 = 60 cm
5—7 = 60 cm
3—8 *= 60 cm
Rys. 21. Forma spódnicy półkloszowej
Na liniach środka przodu i' tyłu
spódnicy powstaje pełny ukos tka­
niny, łatwo się wyciągający. Z tego
względu należy skrócić linię 5—7
o 2 cm równomiernie ścinając dol­
ną krawędź formy spódnicy; odci­
nek 7—9 = 2 cm; podzielić odcinki:
6—7 i 7—8, narysować ponownie
linię dołu spódnicy.
SPÓDNICA
Z PEŁNEGO KOŁA
Sposób krojenia spódnicy pokazanej
na modelu 22 jest najczęściej stoso­
wany w spódnicach letnich i wie­
czorowych szytych z miękkich, cien­
kich tkanin.
Przed narysowaniem konstrukcji
(rys. 22) trzeba przeprowadzić roz­
liczenie: obwód talii (w t y m przy­
padku 72 cm) podzielić przez 6 =
= 12 cm.
Od pkt 1 odmierzyć po 12 cm; pkty:
2, 3, 4.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
2—4 i 3—4.
37
 Długość spódnicy Z f
Rys. 22. Podkrój spódnicy z pełnego koła
2—5 = Vi odcinka 2—4; 4—6 =
= Vi odcinka 3—4
1—77 = V« obwodu talii = 12 cm;
1—8 = Vt obwodu talii = 12 cm.
Narysować linię podkroju talii. Od
pktów 3, 8, 4, 7 i 2 wyprowadzić
linie o długości spódnicy. Wyprowa­
dzoną od pktów 8 i 7 liiuę długości
SPÓDNICE Z KLINÓW
38
J Qlugosc spódnicy
spódnicy skrócić po 1 cm, zapobie­
gając późniejszemu deformowaniu
linii dołu. Tkaniny łatwo wyciąga­
jące się (o splotach luźnych) należy
przed skrojeniem odwiesić na 2—3
doby, aby spowodować samoistne
wyciągnięcie tkaniny w miejscach
ukośnego układu nitek.
Spódnice z klinów są zawsze chęt­
nie noszone. Zmiany w poszczegól­
nych fasonach dotyczą jedynie
mniejszego lub większego rozkloszo-
wania dołem, dostosowanego do
aktualnej mody. Dla dobrego wyglą­
du figury nie jest obojętna górna
linia spódnicy. Kliny poszerzone od
bioder poszerzają sylwetkę; wąskie
górą, a dołem rozkloszowane, wy­
szczuplają sylwetkę. Kliny takie są
szczególnie efektowne w tkaninach
miękko się układających.
a)
Spódnica z sześciu klinów dopasowa­
na na linii bioder (model 23) jest po­
szerzona dołem. Formę przodu i ty­
łu spódnicy należy podzielić na 3
części, przy czym zaszewki (przodu
i tyłu) umieścić w liniach cięcia (rys.
23a). Przeciąć formę od zaszewek do
linii dołu. Poszerzenie w tego-rodza­
ju spódnicach zaczyna się zwykle na
1
/3 długości, licząc od linii dołu spód­
nicy. W przypadku pokazanym na
rys. 23b, c, d, e dolne części spódnicy
są poszerzone o 4 cm, ale można je
poszerzać dowolnie. Bardziej posze­
rzone części tworzą rodzaj godetów,
które układa się w fałdki, co optycz­
nie zwęża spódnicę, a w ruchu efek­
townie się uwydatnia. Poszerzone
części spódnicy skraca się według
długości odcinka od punktu wyzna­
czającego poszerzenie do linii dołu,
skracając jeszcze dodatkowo o 0,3
cm (linie cięcia po linii ukośnej
znacznie łatwiej się wyciągają).
Rys. 23. Forma spódnicy z sześciu kli­
nów, dopasowanej w górnej części i po­
szerzonej dołem: a) forma spódnicy
podstawowej z wyznaczonymi liniami
cięcia klinów, b) połowa środkowej części
przodu, c) boczna część przodu, d) poło­
wa środkowej części tyłu, e) boczna
część tyłu
39
Spódnicę z sześciu klinów poszerzo­
ną od linii bioder (model 24) kroi się
na podstawie formy (rys. 24) wypro­
wadzonej z obliczenia V» obwodu
talii (72 cm) i Ve obwodu bioder (100
cm). Długość spódnicy w tym przy­
padku = 60 cm
2
Bys. 24. Forma klina spódnicy składa-1
jącej się z sześciu klinów
Obliczenia
Obwód talii 72 cm : 6 = 12 cm
Obwód bioder 100 cm : 6 = 16,5
cm + 1,5 cm = 18 cm
Opis
1—2 długość spódnicy = 60 cm
40
1—3 = wysokość bioder — V$
połowy obwodu bioder = 17 cm
4—5 = V« obwodu talii *= 12 cm
6—7 = V» obwodu bioder + 1,5
cm = 18 cm.
Od pktu 2 przeprowadzić pomocni­
czą linię poziomą. Od pktów 4 i 5
Rys. 25. Forma klina spódnicy składają­
cej się z czterech klinów
przez pkty 6 i 7 przeprowadzić linie
poszerzające klin do poziomej linii
pomocniczej. Obie linie poszerzają­
ce cyrklować według długości linii
środka klinia (odcinek 3—2).
Po wykrojeniu sześciu klinów
(z dodatkami na szwy), wyprowa­
dzić górny podkrój według wymia­
rów długości (patrz spódnica podsta­
wowa).
Spódnicę z czterech klinów posze­ SPÓDNICĄ
rzoną od Unii bioder (model 25) UKŁADANA W FAŁDY
kroi się analogicznie jak spódnicę
z sześciu klinów. Formę jednego
klina wyprowadza się na podstawie
obliczenia V4 obwodu talii (72 cm)
i V4 obwodu bioder (100 cm).
Długość spódnicy •" 60 cm.

Obliczenia
Obwód talii 72 cm : 4 = 18 cm
Obwód bioder 100 cm : 4 = 25 cm
+ 1 cm *= 26 cm.

Opis
1^-2 długość spódnicy = ł 60 cm
1—3 wysokość bioder = /» poło­
wy obwodu bioder = 17 cm
4—5 = V« obwodu talii = 18 cm
6—7 = V4 obwodu bioder = 25
cm + 1 cm = 26 cm.
Od pktu 2 przeprowadzić pomocni­
czą linię poziomą.
Od pktów 6 i 7 przeprowadzić linie
pomocnicze, zamykając prostokąt.
Od pktów 8 i 10 poszerzyć klin po
4 cm; wyznaczyć pkty 9 i 11. Gór­
ną linię klina należy podciąć o 0,5
do 1 cm, zależnie od podatności tka­
niny na rozciąganie.
1—12 = 1 cm
2—13 = 1 cm.
Obie linie poszerzające cyrklować
według długości linii środka klina
(odcinek 3—2).
Wykrojone z dodatkami na szwy
4 kliny połączyć i wyprowadzić
górny podkrój według wymiarów
długości przodu, boku i tyłu (patrz
spódnica podstawowa).
Z pojęciem „fałda" wiąże się upię­
cie tkaniny w ubiorze. Fałdy układa
się swobodnie lub trwale je zapra-
sowuje. Do szycia spódnic układa­
nych w fałdy (model 26) nadają się
* zwłaszcza tkaniny syntetyczne, np.

41
elana, ze względu na ich właściwo­
ści stabilne. Zaprasowane fałdy
i kontrafałdy utrzymują wówczas
długo nadany im kształt.
Konstrukcyjnie fałda stanowi po­
trójne złożenie tej samej tkaniny
(rys. 26). Rozróżnia się następujące
rodzaje fałd: — pełne jednokierun­
kowe,
Rys. 26. Rodzaje fałd; a) pełne jednokierunkowe, b) półpełne jednokierunkowe,
c) wachlarzowe' pojedyncze, d) promieniste, e) wachlarzowe podwójne, f) dwu­
stronne
— półpełne jednokierunkowe, ,
— ułożone grupami w odstępach,
— wachlarzowe pojedyncze,
— promieniste,
— wachlarzowe podwójne,
— dwustronne (kontrafałdy),
— kontrafałdy pojedyncze i pod­
wójne układane grupami.
Fałdy jednostronne lub dwustronne
pozwalają na swobodniejsze poru­
szanie się w spódnicy oraz tuszują
zbyt plastycznie uwydatniającą się
budowę figury.
Fałdy o głębokości odpowiadającej
podwójnej szerokości fałdy nazywa
się pełnymi; fałdy o głębokości
mniejszej niż podwójna szerokość
fałdy — niepełnymi. Do spódnic
<2 r
układanych i plisowanych nie trze­
ba stosować specjalnych konstruk­
cji kroju. Przestrzega się natomiast
zasad kolejnego wykonywania czyn­
ności, rozpoczynając od prawidło­
wego obliczenia ilości tkaniny.
Na spódnicę układaną zużywa się
3 razy więcej tkaniny niż wynosi
obwód bioder, np. przy obwodzie
100 cm trzeba przeznaczyć na spód­
nicę 3 m tkaniny. Aby fałdy nie
rozsuwały się należy dodać do ob­
wodu bioder 4 cm. Najczęściej je­
dnak na spódnicę układaną trzeba
kupić 2 długości tkaniny o szeroko­
ści 1,40 m z dodatkiem na obręb
i szew talii. Fałdy w takim przypa­
dku układa się płytsze, tzw. niepeł­
ne. Należy też ustalić szerokość
fałdy wierzchniej.
Obliczanie szerokości fałd
Obwód bioder = 96 cm + 4 cm —
~ 100 cm.
100 podzielić przez ilość fałd (w tym
przypadku 20); 100 : 20 = 5 cm
(szerokość fałdy). ',
 Obliczenie flofd laid przy znanej
szerokości jednej fałdy, np. 10 cm:
Obwód bioder — 06 cm + 4 cm '*•
= 100 cm
100 : 10 = 10 (ilość fałd).
Obliczenie głębokości fałd
Od ilości tkaniny odjąć obwód bio­
der (100 cm) i pozostałe 180 cm po­
dzielić przez 20 (ilość fałd)
189 : 20 = 9 cm (głębokość
fałdy).
Należy jeszcze obliczyć głębokość
fałd w talii.
Obwód bioder = 100 cm
Obwód talii = 82 cm
różnica 18 cm
Różnicę należy rozdzielić na 20 fałd
18 : 20 = 0,9 cm.
Do głębokości każdej fałdki w talii
dodaje się 0,9 cm.
• •• i • I
i fi 9,9 .
li1
II
•
1
| m
1 SI 8,1
I
2s
Rys. 27. Wyznaczanie linii fałd
> Połączyć wykrojone części spódni­
cy, pozostawiając jeden szew nie
zszyty. Załamać obręb dołu (2—3
cm). Zaprasować Imię krawędzi
i podszyć kryto luźnymi ściegami.
Linie fałd oznaczyć lekko kredą,
pamiętając o zwężeniu na linii talii
każdej fałdy o 0,9 cm i takim sa­
mym poszerzeniu na linii dołu o 0,9
cm (rys. 27), starannie je spiąć
i gęsto sfastrygować. Szew łączący
ukryć w wewnętrznej części fałdy.
Podczas prasowania należy przykła­
dać żelazko do tkaniny, a nie prze­
t
suwać, aby nie spowodować rozcią­
gania krawędzi fałd.
Zastosowanie fałd w spódnicach da­
je olbrzymie możliwości uzyskania
dodatkowych efektów ozdobnych
i wyszczuplających. Proponowane
zszycie fałd na określonej długości,
np. do bioder (model 26)» powoduje,
że spódnica w górnej części jest do­
pasowana i nie poszerza sylwetki.
Bardzo efektowne są spódnice z fał­
dami stębnowanymi wzdłuż krawę­
dzi, często nićmi w kontrastowym
kolorze.
SPÓDNICA PLISOWANA
Ilość tkaniny przeznaczonej na
spódnicę plisowaną (model 27) zale­
ży od .obwodu bioder. Prawidłowo
V, ^7/
iI
5 9^5 Ú
PI Z
tJ m ^
I I
m
układające się fałdy powinny być
i
pełne. Na spódnicę potrzeba więc 3
obwody bioder i dodatek 6—8 cm,
ca zabezpiecza przed rozsuwaniem
się fałdek; np. obwód bioder = 100
cm; 100 + 6 cm = 106 en; 106 X
X 3 = 3,18 m; 3,18 + 2 cm (doda­
tek na szwy) = 3,20 m. Jeżeli sze­
rokość tkaniny wynosi 1,40 m, na­
leży odciągnąć 2 długości spódnicy
(pamiętając o dodatku na obręb
i szew górny) przez całą szerokość
tkaniny; 2 X 1,40 m = 2,80 m. Z
obliczenia wynika, że na spódnicę
43
 należy przeznaczyć 3,20 m szeroko­
ści tkaniny; 3,20 — 2,80 m = 0,40
m; a więc należy jeszcze odciąć ka­
wałek tkaniny o długości spódnicy
i szerokości 40 cm.
Wykrojone części zszyć, pozostawia­
jąc ostatni szew nie zszyty. Załamać
obręb dołu (2—3 cm) i wykończyć
(patrz str. 52).
Po splisowaniu (wskazane mechani­
czne) sfastrygować 2-krotnie fałdki,
aby się nie rozsuwały. Różnicę mię­
dzy obwodem bioder a obwodem
talii dzieli się przez liczbę fałd w
spódnicy i pogłębia każdą fałdę o
otrzymaną ilość centymetrów. Po
zaprasowaniu wzmacnia się jeszcze
fałdy dodatkowo na lewej stronie
spódnicy tasiemką przyszytą w od­
stępie 17—19 cm od linii talii Szew
boczny należy umieścić wewnątrz
fałdki.

3. Szycie spódnicy
ODUCZANIE ILOŚCI TKANINY Przykład II
Przy szyciu spódnicy często wystę­ S p ó d n i c a p r o s t a l u b l e k ­
pują kłopoty z obliczeniem ilości ko p o s z e r z o n a
tkaniny. Kupno zbyt dużej ilości
materiału nie 'jest wielkim proble­ Szerokość tkaniny — 1,20, 1,40 m
mem, poza oczywiście niepotrzebnie 1 X długość spódnicy = 0,60 m
poniesionym dodatkowym wyda­ dodatek na szwy i obręby — 0,10 m
tkiem. Większe trudności wynikają razem 0,70 m
wówczas, gdy materiału jest za ma­
ło. Powtórne bieganie do sklepu
najczęściej nie daje rezultatu, bo
tkanina jest już sprzedana. Trzeba
więc zmienić fason, a nawet często Przykład m
zrezygnować z wymarzonego modelu S p ó d n i c a rozkloszowana
sukni lub bluzki. Dlatego dokładne (pół k o ł a )
obliczenie ilości tkaniny z uwzglę­
dnieniem indywidualnych wymia­ S p ó d n i c a k r o j o n a z 4—6
rów figury i wybranego modelu jest k l i n ó w ( p o s z e r z o n y c h )
sprawą bardzo istotną. Należy też
pamiętać, że normy zużycia zmienia­ S p ó d n i c a u k ł a d a n a w l u ź -
ją się zależnie od szerokości tkani­ , n e f a ł d y
ny, kierunku włosa i deseniu. Szerokość tkaniny — 0,70, 0,80,
Przykłady prowizorycznych norm 0,90 m. 3X długość spódnicy —
zużycia tkaniny opracowane są na (60 cm X 3)
figurę o wzroście 166 cm i obwodzie = 1,80 m
bioder 100 cm.
dodatek na szwy i obręby = 0,30 m
x Przykład I razem 2,10 m
S p ó d n i c a p r o s t a l u b l e k ­ T a k i e s a m e s p ó d n i c e kro­
ko p o s z e r z o n a jone z tkaniny o szerokości 1,20,
Szerokość tkaniny — 0,70, 0,80, 1,40 m. 2 X długość spódnicy —
0,90 m. 2 X długość spódnicy — (60 cm X 2)
(60. cm X 2) - 1,20 m - 1,20 m
dodatek na szwy i obręby — 0,20 m dodatek ną szwy i obręby = 0,10 m
razem 1,40 m razem 1,30 m

44
Przy krojeniu spódnic z tkanin we
wzory (kraty, pasy lub duze Jed­
nokierunkowe wzory symetryczne)
norma zużycia jest większa. W tym
przypadku należy dodać 5—10 cm
do każdej długości; wynika to z ko­
nieczności dopasowania deseniu po­
szczególnych części w kierunku po­
ziomym i pionowym. '
KROJENIE
I PRZYGOTOWANIE DO MIARY
Przed ułożeniem form na tkaninie
należy wyrównać z obu stron brze­
gi, odcinając je wzdłuż nitki wątku.
Rozmieszczenie i oznaczenie form
wymaga dużej staranności i uwagi,
np. krojąc spódnicę ze szwami bo­
cznymi lekko poszerzoną układa się
formę na tkaninie złożonej prawą
stroną do wewnątrz, a linie środka
przodu i tyłu — wzdłuż złożenia
tkaniny. W górnej części pozosta­
wia się niezbędną ilość tkaniny na
szew (1—1,5 cm), w dole — na
obręb (2,5—4 cm). Warto pamiętać,
że zbyt szerokie obręby w spódni­
cach rozszerzanych zniekształcają
linię dołu. Na szwy boczne przezna­
cza się 3—4 cm.
W przypadku krojenia spódnicy z
fałdą z przodu lub z tyłu, formę
układa się w odstępie szerokości fał­
dy od linii złożenia tkaniny, następ­
nie przypina ją szpilkami i staran­
nie oznacza. Kontury formy spódni­
cy, narysowane według formy na
wierzchniej warstwie tkaniny, prze­
nosi się na spodnią część za pomocą
pętelkowania. Odległość i wielkość
pętelek zależy od grubości tkaniny.
Zmianę kierunku linii oznacza się
wyraźnie skrzyżowaniem nitek, któ­
re należy ucinać w każdym punkcie
zmiany kierunku nitki. Linię środ­
ka przodu i tyłu oznacza się ście­
giem fastrygowym.
Po oznaczeniu konturów formy roz­
suwa się obie warstwy tkaniny na
odległość pętelek i przecina nitki
bardzo uważnie ostrymi nożyczkami,
nie wyciągając pętelek.
Jeżeli spódnica jest dopasowana w
talii zaszewkami, fastryguje się je
zgodnie z przepętelkowanymi znaka­
mi w pierwszej kolejności, następ­
nie łączy linie obu boków, spinając
je szpilkami i fastrygując.
Podczas fastrygowania należy sta­
rannie wygładzać tkaninę. Nawet
niewielkie naddanie jednej z łączo­
nych tkanin powoduje zmarszczenie
i zniekształcenie linii szwu oraz
zmianę kierunku.
Fałdy należy fastrygować od linii
dołu do góry na lewej stronie, na­
stępnie załamać i zafastrygować je
na prawej stronie linii złączenia.
Kontrafałdy fastryguje się także na
lewej stronie przez całą długość
spódnicy, następnie rozkłada mate­
riał kontrafałdy — od środka w obie
strony. Na prawej stronie fastrygu­
je się wówczas z obu stron znaku
złączenia szwu. W dole spódnicy za­
kłada się obręb na linii pętelkowa­
nia i fastryguje 2-krotnie: raz przy
krawędzi dołu spódnicy, drugi raz —
bliżej brzegu obrębu. Do miary —
zależnie od sposobu wykończenia
górnego brzegu spódnicy — przygo­
towuje się taśmę usztywnioną (gurt)
lub gumową albo pasek z tkaniny.
Taśmę (gurt) zapina się na haftki:
2 haczyki (od strony wierzchniej)
i 2 uszka (od strony spodu zapię­
cia), przyszyte gęstymi ściegami do
podwiniętych brzegów (rys. 28).
Długość taśmy po wykończeniu po­
winna być równa obwodowi talii.
Zapas taśmy (2,5 cm z każdej stro­
ny) składa się tak, aby przyszycie
haftek było ukryte wewnątrz pod­
winięcia, a jej brzegi dokładnie się
stykały.
Taśmę po podzieleniu na 2 części
przesuwa się o 2 cm do przodu
(przód spódnicy jest szerszy), za­
znacza środki tyłu. oraz przodu
szpilkami i przypina w miejscu za­
pięcia .spódnicy obydwa jej końce.
Następnie upina się taśmę wokoło
górnego brzegu spódnicy, naddając
go równomiernie i zwracając jed­
nocześnie uwagę, aby nie tworzyły
się zmarszczenia.
45
Taśmę gumową należy przed zszy­
ciem zdekatyzować. Długość Jej po­
winna odpowiadać obwodowi talii
minus 2 cm. Na'podwinięcie końców,
do których przyszywa się haczyki
Rys. 28. Sposób przyszycia haftek, służących-do zapięcia taśmy
i uszka, należy dodać 4 cm. Dalsze
czynności wykonuje się według ko­
lejności podanej przy upinaniu
gurtu.
Przy wykańczaniu spódnicy pa­
skiem trzeba przygotować do miary
taśmę (gurt) lub wkładkę z płótna
(usztywniającą pasek spódnicy),
dłuższą od Obwodu talii Q 4 cm.
Przypinać' Według wylej podanej
kolejności, wysuwając nadmiar pa­
ska poza linię zapięcia.
MIARA SPÓDNICY
Miarę spódnicy należy przeprowa­
dzać bardzo dokładnie, zwracając
uwagę na:
— ogólny wygląd,
— dopasowanie do linii talii i bio­
der,
— prawidłowy kierunek linii fałd,
szwów, zaszewek i przeprowa-
' dzonych cięć,
— długość 1 Unię dolnej krawędzi.
Osoba mierząca spódnicę stoi pro­
sto, ale swobodnie, w pozycji natu­
ralnej. Dolna krawędź prawidłowo
układającej się spódnicy (niezależ­
nie od szerokości) powinna znajdo­
wać się w jednakowej odległości
od nóg.
Kędy występujące przy I mierze
Wskutek niedokładnego skrojenia,
wadliwego oznaczenia konturów for­
my lub fastrygowania w czasie I
miary mogą wystąpić błędy. Ozna-
46
cza się je kredą, szpilkami lub fa-
strygą.
Spódnica marszczycie na linii bioder
i załamuje przy Unii talii. Przyczy­
na: spódnica za wąska. Usuwa sie
błąd rozpruwając szwy i wypusz­
czając zapasy aż do uzyskania pra­
widłowego układania się spódnicy
na linii talii i bioder.
Spódnica nadmiernie załamuje się na
linii bioder, zaszewki „odstają" od
figury. Sposób' usunięcia błędu: po­
głębienie szwów.
Spódnica załamuje się, tworząc po­
ziomą fałdę wokoło talii (niekiedy
fałda formuje się tylko z przodu lub
z tyłu). Przyczyna: za głębokie za­
szewki. Usterkę likwiduje się przez
rozprucie i ponowne upięcie.
„Odstające" zaszewki. Należy je po­
głębić i wydłużyć.
Nieprawidłowy kierunek szwów
bocznych. Poprawia się przez pono­
wne upięcie sprutych szwów.
Za szeroki obwód talH. Koryguje się
obwód przez pogłębienie szwów,
spłycając je następnie na odcinku
10—12 cm (licząc od linii talii). Za­
szewki można minimalnie pogłębić.
Za wąski obwód talii. Likwiduje się
usterkę wypuszczając zapasy w
szwach. Poprawki należy starannie
oznaczyć na prawej stronie spódni­
cy, następnie odkopiować (za pomo­
cą pętelkowania) na lewą stronę
bardzo dokładnie złożonej spódnicy<
Przy spódnicach o fałdach lub cię­
ciach asymetrycznych oznaczone
podczas miary poprawki w przodzie
lub w tyle usuwa się bezpośrednio.
Po ponownym sprawdzeniu spódnicy
na figurze i stwierdzeniu prawidło­
wej Unii možná przystąpić do szycia.
 Korygowanie defektów sylwetki
podczas miary
W przypadku nieprawidłowej budo­
wy figury, różniącej się od przecięt­
nie proporcjonalnej, poprawki nale­
ży uwzględnić już podczas rysowania
formy. Niekiedy jednak niezauwa­
żone defekty (rys. 29) wyłaniają się
dopiero podczas miary.
Brzuch mocno zarysowany — wy­
datny (rys. 29a)
Spódnica wznosi się z przodu, a tył
opada, co powoduje, że dolna kra­
wędź spódnicy znajduje się za bli­
sko nóg. Tego rodzaju defekt można
. zatuszować przez poszerzenie przodu
spódnicy o 0,5—1,5 cm, podłużenie
od linii talii i doprowadzenie do
właściwej długości. Jeżeli wykrój na
linii obwodu jest zgodny z wymia­
rami, można podczas kontrolowania,
szwów bocznych łatwo zauważyć, że
znajdują się one za blisko środka
przodu. Należy wówczas dodać 0,5—
1,5 cm cło przodu i taką samą ilość
centymetrów odjąć od tyłu (rys. 30).

I a)
rf*~T\
DJ
t

5
*3
1
TyT > Przód

Bys. M. Korygowanie spódnicy na figurę

z wypukłym brzuchem: a) forma tyłu,
b) ferma przodu
 Poza wyżej podanymi czynnościami
można podciąć tył spódnicy w talii,
zmniejszyć głębokość zaszewek (rys.
-30a, b), a nadmiar szerokości umieś­
cić w dodatkowych zaszewkach
przodu (rys. 30b).
Wklęsły tył (rys. 29b)
Spódnica opada z tyłu, sprawia wra­
żenie dłuższej, fałda źle się układa.
Rys. 31. Korygowanie spódnicy na figurę
z wklęsłym tyłem
Rys. 32. Korygowanie spódnicy na figurę z jednym biodrem wyższym
48
Wady te koryguje się przez podcię­
cie tyłu spódnicy (rys. 31) i dopro­
wadzenie do jednakowej odległości
od nóg przodu i tyłu spódnicy. Dla
tego rodzaju figury należy spódnicę
wszyć w pasek, który mocno przy­
trzymuję ją w talii i utrzymuje
właściwą linię.'
Jedno biodro wyższe (rys. 29c)
W tym przypadku spódnica jest pod­
ciągnięta do góry po stronie wyższe­
go biodra. Opadający bok (po stro­
nie niższego biodra) należy podnieść
tak, aby spódnica wróciła do pionu.
Przy dość mocno zarysowanym bio­
drze należy dany bok spódnicy nieco
poszerzyć i wydłużyć poza linię talii
(rys. 32a, b), zwęzić natomiast dru-'
gą stronę (rys. 32c, d), zwracając
uwagę na linie środków przodu
i tyłu, które nie mogą być przesu­
nięte.
Wydatne biodra (rys. 29d)
Spódnica układa się ciasno na biod­
rach, zwęża ku dołowi i hamując ru­
chy podkreśla defekt. W tym przy­
padku szyje się spódnicę lekko po­
szerzoną dołem, zmniejszając głębo­
kość zaszewki o połowę.'
rnnn
i
i •*•
Wydatne odia
Defekt zatuszuje spódnica lekko po­
szerzona dołem (mod_el 15 lub 18)
lub z fantazyjnymi cięciami i fałda­
mi (modele 4 i 5 — rys. 10) na przo-
dzie. Ten rodzaj spódnic jest szcze­
gólnie korzystny przy wydatnych
udach i płaskim brzuchu.
SZYCIE I WYKOŃCZANIE
Po przeprowadzeniu miary i doko­
naniu ewentualnych poprawek nale­
ży odpruć taśmę lub pasek i zszyć
zaszewki, szwy i fałdy (zastosowa­
nie wymienionych elementów — za­
leżnie od fasonu spódnicy). Zaszew­
ki zszywa się od góry ku dołowi.
Aby zapobiec tworzeniu się w za­
kończeniu zaszewki „gniazdek", na­
leży ją zszywać w końcowej części
płycej, zabierając stopniowo coraz
mniej nitek, aż do zupełnego „zam­
knięcia". Po zszyciu zakończyć za­
szewkę (nie wiązać nici), rozłożyć
starannie i zaprasować (przykłada­
jąc żelazko, a nie pociągając). W
tkaninach grubszych zaszewki roz­
cina się i rozprasowuje. Fałdy, i
kontrafałdy zszywa się do linii dołu
spódnicy, dokładnie prasuje i nąd-
pruwa do żądanej długości. Tak
zszyte i zaprasowane fałdy lub kon­
trafałdy zachowują po spruciu szwu
łączącego prawidłową linię krawę­
dzi.
Zapięcie spódnicy
na zamek błyskawiczny
Zapięcie spódnic umieszcza się w
fałdach, zaszewkach na środku tyłu-
lub przodu, a najczęściej w lewym
bocznym szwie bądź w lewej bocz­
nej zaszewce. Długość zapięcia
(przeciętnie 16—18 cm) powinna za­
pewniać wygodne wkładanie spód­
nicy.
Zapięcie aa zamek błyskawiczny jpst
wygodne i praktyczne. Metalowe
zamki' są trwalsze w użytkowaniu
od plastykowych, na które należy
szczególnie uważać podczas praso­
4 — Kulisy kroju 1 szycia
wania, gdyż mają -niską odporność
na podwyższoną temperaturę i łat­
wo ulegają zniszczeniu. Długość
zamka powinna być zgodna z dłu­
gością zapięcia spódnicy, a kolor
taśmy — z barwą tkaniny.
Prawidłowo wszyty zamek ukrytý
w zapięciu powinien układać się
gładko i nie ściągać tkaniny. Miej"
see przeznaczone na zapięcie w za­
szewce lub w szwie bocznym należy
przed wszyciem zamka gęsto sfa-
strygować lub zszyć tymczasowo na
maszynie.- Następnie przyfastrygo-
wać zamek do szwu, lekko go na­
prężając (wdając przy tym tkaninę).
Po dokładnym sprawdzeniu, czy nie
nastąpiło przesunięcie szwów, prze-
stębnować zamek na maszynie w
odległości 0,5—1 cm od szwu (rys.
33a). Po rozpruciu szwu na długość
-— A) ' __
- y J g ' V Oj F*
\\\lf/ //t
\\\%ĚI
\\\Ji ii
'l'
\w
:
Ri
71 rr 1
11 •
1
Ryi. 33. Przyszywanie zamka: a) prawa
strona zapięcia, b) lewa strona zapięcia
wszytego zamka wykończyć ręcznie
lewą stronę zapięcia, podszywając
tasiemkę zamka do szwu (rys. 33b).
Zapięcie kryte na zamek błyskawicz­
ny (rys. 34a) stosuje się w szwach
i w fałdach jednostronnych. Spodni
brzeg szwu należy naciąć poniżej
oznaczonego miejsca zakończenia za­
pięcia i zaprasować na jedną stronę,
np. w szwach bocznych do przodu.
Następnie nafastrygować go na taś­
mę otwartego zamka błyskawiczne-
49
gó tak, aby nie był ukryty pod
szwem wierzchnim. Przestębnować
jednocześnie z zamkiem plisę (z pod­
szewki) wykończającą lewą stronę
spodniego szwu. Zaciągnąć zamek i
podfastrygować go pod wierzchnie
założenie w taki sposób, aby kra­
wędź wierzchniej strony zapięcia
pokrywała spodnią taśmę zamka.
Przestębnować następnie szew
wierzchni (łącznie z zamkiem) na
prawej stronie, w równym odstępie
od krawędzi i zakończyć skośnie w
kierunku szwu.
Rys. 84. Zapięcie na zamek błyskawiczny: a) ukryte w szwie, b) ukryte w kontra­
fałdzie
Inny sposób wszywania zamka sto­
suje się w zapięciach umieszczonych
w kontrafałdach (np. z tyłu spódni­
cy). Zamek przyfastrygowuje się
wówczas do nadprutych lub nadcię-
tych i odszytych (jeżeli szew nie
jest na środku kontrafałdy, lecz
umieszczony w załamaniu) brzegów
spodniej części kontrafałdy. Następ­
nie przestębnowuje się go możliwie
blisko zaczepów zamká (rys. 34b).
Wierzchnimi krawędziami fałd
przestębnowanymi na długość zam­
ka przykrywa się go i podszywa
gęstymi, krytymi ściegami.
Zamek błyskawiczny można wszyć
w ręku. Sposób ten, pozwalający bez
50
trudu wymienić uszkodzony zamek
na nowy, jest łatwiejszy, szczegól­
nie dla osób początkujących. Brzegi
zapięcia spódnicy należy wówczas
przestębnować na długość zamka
błyskawicznego (określającego dłu­
gość zapięcia), sfastrygować szew i
przyfastrygować na lewej stronie
zamek. Spruć fastrygę łączącą szew
po prawej stronie i podszyć odsta­
jące brzegi szwów do tasiemki zam­
ka. Na lewej stronie przyszyć ta­
siemki do szwów ściegami krytymi.
Umieszczenie zapięcia w zaszewce
bocznej wymaga podszycia zaszewki
kawałkiem odpowiednio dobranej
kolorem podszewki. Następnie wszy­
wa się zamek błyskawiczny zgodnie
z czynnościami omówionymi przy
pierwszym sposobie wykonania za­
pięcia.
Wykończanie górnego brzegu spód­
nicy
Wykończony górny obwód spódnicy
powinien być starannie dopasowany
do obwodu talii. O wykończeniu taś­
mami lub paskiem była mowa wy­
żej.
Wykończenie taśmą usztywnioną po­
lega na tym, że w przygotowanej
do przyszycia taśmie należy dokład­
nie oznaczyć punkty łączenia ze
spódnicą, aby równomiernie rozpro­
wadzić nieco szerszy w obwodzie
górny jej brzeg. Podzieloną w opi­
sany sposób taśmę z zaznaczonym
środkiem tyłu i przodu przypiąć tak,
aby zapięcie taśmy było zgodne z
zapięciem spódnicy (rys. 35).
1
Rys. 35. Lewa strona zapięcia na zamek błyskawiczny
Rys. 36. Przypinanie taśmy gumowej
Znane są 2 sposoby przyszycia taś­
my. Załamać górny szew spódnicy
do strony lewej, zafastrygować i
przestębnować wzdłuż krawędzi.
Upiąć następnie taśmę i przyszyć ją
w ręku (uprzednio sprawdzić na fi­
gurze). Brzeg spódnicy powinien
wystawać 0,3—0,5 cm ponad taśmę.
Sprasować brzeg spódnicy i usunąć
fastrygę. Można też obrzucić ręcz­
nie górny brzeg spódnicy ściegiem
okrętkowym, następnie ułożyć taśmę
prawą stroną na prawej stronie
spódnicy poniżej znaku górnej kra­
wędzi spódnicy. Taśmę przeszyć na
maszynie tuż przy brzegu, usunąć
4»
fastrygę i odwrócić taśmę łącznie ze v
szwem spódnicy do lewej strony.
Wskazane jest, szczególnie przy sto­
sowaniu tkanin wiotkich, przestęb-
nowanie spódnicy po prawej stro­
nie w odległości 0,3—0,5 cm od
brzegu.
Wykończenie taśmą gumową jest
bardzo praktyczne, gdyż elastyczna
guma nie zwija się i nie skręca.
* J*& &&>^< J ^ ^ - J ^ J ^
Górny szew spódnicy należy wów­
czas załamać do lewej strony i prze­
stębnować na prawej stronie w odle­
głości 3—4 mm od brzegu. Końce
gumy (krótszej o 2 cm od obwodu
talii) załamać i przyszyć do niej ha­
czyki i uszka (haftki). Oznaczoną i
przypiętą gumę (rys. 36) przyszyć
ręcznie po lewej stronie do ściegów
stębnówki.
Wykończenie paskiem rozpoczyna
się od wykrojenia z tkaniny paska
podwójnej szerokości (z dodatkiem na
szwy po 1 cm z każdej strony), dłuż­
szego o 4 cm od obwodu talii. Należy
51
też przygotować usztywniającą obręb podszyć do spódnicy ściegiem
wkładkę z płótna lub taśmy o szero­ krytym. W tkaninach strzępiących
kości paska po wykończeniu (2,5—3 się należy na brzeg obrębu naszyć
cm). Pasek przyłożyć prawą stroną jedwabną, tasiemkę w kolorze tka­
do pfawej strony górnej krawędzi niny, sprasować i podszyć krytym
spódnicy, wysuwając dodatek (4 cm) ściegiem krzyżykowym, chwytając
na zapięcie. Przyfaśtrygować i przy­ za tasiemkę płasko nałożoną (nie
szyć na maszynie. Wkładkę przy­ podwijać tasiemki). Dolny obręb
szyć ręcznie po lewej stronie wzdłuż spódnicy można wykończyć również
znaków górnej krawędzi paska. Za­ lamówką z cienkiej jedwabnej tka­
łamać pasek (przykrywając wkład­ niny. W spódnicach rozkloszowa­
kę) do lewej strony i podszyć do nych obrzuca się brzeg obrębu ście­
szwu spódnicy. giem zygzakowym, następnie fastry-

Rys. 37. Obręby: a) marszczony, b) ułożony w zakładki

Jeżeli spódnica jest szyta z grubej guje obręb w miejscu załamania, a

tkaniny, wówczas kroi się pasek o nadmiar tkaniny wciąga na nitkę i
pojedynczej szerokości, dodając V* marszczy drobnymi ściegami (rys.
tej szerokości (na załamanie do.le­ 37a). W przypadku tkanin o splocie
wej strony). Pasek przyszywa się ścisłym, tzw- twardych, układa się
wówczas do prawej strony spódni­ na brzegu obrębu równomiernie od
cy, odwraca i podczepia taśmą lub siebie oddalone zakładki (rys. 37b) i
paskiem usztywniającym z płótna lekko je przyprasowuje.
wzdłuż znaku załamania wierzchnie-' Oba rodzaje obrębów podszywa się
go paska. Pozostałą Vs szerokości do spódnicy ściegiem krytym krzy­
paska załamuje się na usztywniają­ żykowym.
cej wkładce i podszywa. Do krawę­
dzi paska oraz do spódnicy podszy­
wa się pasek z podszewki. Czynności końcowe
Zakończyć nitki przy zaszewkach
Wykończenie dotli spódnicy oraz szwach i wyciągnąć fastrygi,
pozostawiając zafastrygowane tylko
Szerokość obrębów w spódnicach, fałdy i kontrafałdy. Uszytą spódni­
wąskich i lekko poszerzanych po­ cę uprasować na desce przez wilgot­
winna wynosić 3,5—5 cm, w spód­ ną zaparzaczkę, nie dosuszając jed­
nicach rozkloszowanych — ok. 3 cm. nak prasowanych elementów (za­
W spódnicach z tkanin grubych, nie szewki, szwy). Aby zapobiec odciś­
strzępiących się brzeg obrębu nale­ nięciu fałd lub kontrafałd na pra­
ży obrzucić na maszynie ściegiem wej stronie, należy przed prasowa­
zygzakowym lub w ręku -^- ściegiem niem podłożyć pod każdą fałdę pa­
dzierganym. Tak . przygotowany pier.

52

• 1. Bluzka podstawowa
Efekt własnoręcznie uszytej bluzki
będzie tym lepszy, im z większą
uwagą i starannością wykonane zo­
staną poszczególne fazy krojenia i
szycia, poczynając od bardzo do­
kładnego wymierzenia figury. Po­
niższe zestawienie jest przykładem
prawidłowego notowania miar syl­
wetki o obwodzie gorsu 96 cm (licz­
by w nawiasach oznaczają połowę
wielkości).
Wymiary do konstrukcji bluzki pod­
stawowej.
Obwód szyi — 36 (18) cm
Obwód gorsu = 96 (48) cm
Obwód talii — 72 (36) cm
Obwód bioder — 100 (50) cm
Długość przodu mierzona od siód­
mego kręgu szyi — 51 cm
Wysokość gorsu — 32 cm
Długość tyłu mierzona od siódmego
kręgu szyi'— 39 cm
Szerokość pleców — 39 (19,5) cm
Szerokość przodu — 37 (18,5) cm
Szerokość rozstawienia gorsu — 19
(9,5) cm.
Obliczanie odcinków konstrukcyj­
nych.
Zdjęte z figury miary rozliczone we­
dług określonej kolejności ułatwią
wykonanie rysunku bluzki podsta­
wowej.
1. S z e r o k o ś ć s z y j k i t y ł u
Vs połowy obwodu szyi + 1 cm
Rozdział HI
BLUZKI
18 cm : 3 = 6 cm
6 cm +•' 1 cm = 7 cm
2. Szerokość szyjki przo­
du
Vi połowy obwodu.szyi + 0 , 5 cm ,
18 cm : 3 = 6 cm + 0,5 cm =
==
6,5 cm
3. G ł ę b o k o ś ć s z y j k i p r z o ­
du
Vi połowy obwodu szyi + 1 cm
18 cm : 3 = 6 cm
6 cm + 1 cm = 7, cm
4. G ł ę b o k o ś ć p a c h y '
Vio obwodu gorsu + Via długoś­
ci tyłu + 3 cm
96 cm : 10 = 9,6 cm
39 cm : 10 = 3,9 cm
3,9 cm X 2 = 7,8 cm
9,6 cm + 7,8 cm + 3 cm = 20,4
cm
Podane obliczenie głębokości pachy
jest szczególnie istotne i przydatne
dla osób bardzo szczupłych i wyso­
kich, a także dla osób niskich, tę­
gich, o dużym gorsie i krótkich ple­
cach. Obliczenie to uwzględnia bo­
wiem — obok miary długości tyłu
— także miarę obwodu gorsu. Ko­
rzystając z podanego systemu obli­
czenia unika się poważnych błędów.
Pacha nie będzie za głęboka, a bok
za krótki dla osób szczupłych i wy­
sokich, natomiast dla osób niskich
i tęgich pacha będzie wydłużona, a
bok skrócony.
5. S z e r o k o ś ć p a c h y t y ł u
Vg połowy obwodu gorsu — 1 cm
53
 48 cm : 8 = 6 cm
6 cm — 1 cm = 5 cm
6. S z e r o k o ś ć p a c h y p r z o d u
Vg połowy obwodu gorsu + 1 cm
48 cm : 8 = 6 cm
6 cm + 1 cm = 7 cm
Obie wymienione szerokości oblicza
się według miary obwodu gorsu.
Aby uniknąć kłopotów podczas I
miary, wykonuje się oddzielnie obli­
czenie pachy tyłu i oddzielnie
przodu.
7. S z e r o k o ś ć p r z o d u ,
Vj połowy obwodu gorsu — 2,5
cm
48 cm : 2 = 24 cm
24 cm — 2,5 cm = 21,5 cm
Miara ta wyznacza szerokość przo­
du od pachy przodu do linii środka
przodu przez najwyższy punkt gor­
su. Nie należy mylić tej miary z
miarą kontrolną szerokości przodu
mierzoną ponad gorsem, o czym pi­
sano w podrozdz. „Prawidłowe zdej­
mowanie miar".
8. D ł u g o ś ć p r z o d u
Vs połowy obwodu szyi + 2 cm
18 cm : 3 = 6 cm
6 cm + 2 cm = 8 cm
51 cm — 8 cm = 43 cm
Miarę długości przodu zdejmuje się
z figury, prowadząc centymetr od
siódmego kręgu szyi, wzdłuż nasa­
dy szyi, przez najwyższy punkt gor­
su do talii (rys. 2—12). Od otrzy­
manej w ten sposób długości przo­
du łącznie z podkrojem szyi tyłu
należy odjąć miarę obwodu szyi we­
dług podanych obliczeń. Ten sposób
zdejmowania miary zapobiega czę­
stym defektom odzieży, polegającym
na tym, że przód jest za długi lub
za krótki.
9. W y s o k o ś ć g o r s u
Vs połowy obwodu szyi + 2 cm
18 cm : 3 = 6 cm
6 cm + 2 cm = 8 cm
32 cm — 8 cm = 24 cm
Ta miara jest szczególnie przydatna
przy rysowaniu formy bluzki dla
osób z wysokim gorsem lub z gor­
sem obniżonym poza linię głębokości
pachy. Najwyższy punkt gorsu w fi­
54
gurze proporcjonalnej znajdzie się
na linii głębokości pachy albo mi­
nimalnie poniżej lub powyżej.
10. G ł ę b o k o ś ć z a s z e w k i
gorsu
Ve połowy obwodu gorsu
48 cm : 6 = 8 cm
Podane obliczenie głębokości za­
szewki trzeba przeprowadzić bardzo
dokładnie. Żle obliczona głębokość
ma wpływ na nieprawidłowe ukła­
danie się bluzki w okolicy wykroju
pachy i linii ramion. Dla figur nie­
proporcjonalnych, o bardzo wydat­
nym gorsie (a więc o dużej różnicy
między długością przodu i tyłu), sto­
suje się dodatkowe obliczenia po­
głębiające zaszewkę.
Siatka podstawową bluzki
Wykonanie rysunku siatki podsta­
wowej bluzki (rys. 38) zaczyna się
od linii pionowej wykreślającej dłu­
gość tyłu bluzki od siódmego kręgu
szyi do talii.
1—2 = długość tyłu = 39 cm.
Następnie oznaczyć pkt 3 do wypro­
wadzenia linii głębokości pachy. Jest
to miara wynikająca z obliczenia
(patrz: 4. Głębokość pachy), a więc
Vio obwodu gorsu + 2/io długości
tyłu + 3 cm = 20,4 cm. Od pktu 2
przedłużyć linię środka tyłu i od­
mierzyć 2/io obwodu bioder
2—4 = 2/io obwodu bioder =
= 20 cm.
Jest to długość bluzki do bioder.
Od pktu 2 odmierzyć odcinek wy­
znaczający przeciętne przedłużenie
bluzki od talii, w tym przypadku —
16 cm.
2—5 = przeciętne przedłużenie
bluzki od talii = 16 cm
Po wyznaczeniu danych punktów
wykreślić linie poziome: z pktu 1 —
linię pomocniczą obniżenia ramie­
nia, z pktu 2 — linię talii, z pktu 3
— linię głębokości pachy, z pktu 5
— linię przedłużenia bluzki, z pktu
4 — Knię bioder.
3—6 = V2 szerokości pleców =
= 19,5 cm
6—7 = szerokość pachy tyłu z
obliczenia = V8 połowy obwodu
gorsu + — 1 cm = 5 cm
7—8 = szerokość pachy przodu z
obliczenia = Vs połowy obwodu
gorsu + 1 cm = 7 cm
Od pktu -8 przedłużyć linię szeroko­
ści i odmierzyć Vs połowy obwodu
gorsu — 2,5 cm = 21,5 cm (patrz:
7. Szerokość przodu)
8—9 — szerokość przodu przez
najwyższy pkt gorsu = 21,5 cm.
Od pktu 9 przeprowadzić linię pio­
nową do dołu; od pktu 4 — linię
poziomą w stronę środka przodu,
rysując dolny prostokąt.
1
3
9
1*
12
Poczynając od pktu 10a odmierzyć
długość przodu wynikającą z obli­
czenia (patrz 8. Obliczenie długości
przodu) ,
10a—11 = długość przodu po od­
jęciu szyjki tyłu = 43 cm.
Od pktu 6 wykreślić linię pionową
do linii poziomej przeprowadzonej
od pktu 1.
Od pktu 8 wykreślić linię pionową
do linii poziomej przeprowadzonej
od pktu 11.
Na linii z pktu 1 odmierzyć szero­
kość szyjki tyłu = Vs połowy ob­

„ 1
l
UNIA SZER.PRZODU
3* UNIA SZER. PLECÓW J 5 . •H
6 UNIA PACHY f

TYŁ PRZÓD I
2*
UNIA TALII
1
n*10a
,Í0

5*
LINIA BIODER
Bys. 38. Siatka bluzki podstawowej

Linię talii na linii środka przodu
oznaczyć pktem 10. Ód pktu 10 od­
mierzyć 1 cm; pkt 10a.
Od pktu 10a przez pkt 9 przepro­
wadzić linię pionową wyznaczającą
linię środka przodu.
wodu szyi + 1 cm = 7 cm; pkt 12.
Od pktu 12 odmierzyć wysokość
podkroju szyjki tyłu. Jest to poło­
wa odcinka 1—12 minus 0,5 cm =
3 cm; pkt 13, Obliczenie tej miary
wynikającej z obwodu szyi jest jed-

55
nym z istotnych czynników wpły­
wających na prawidłowe układanie
się bluzki przy szyi. Zbyt płytki
podkrój ściąga przód bluzki do tyłu,
powodując „żyłowanie" przodu i
tyłu.
Szerokość szyjki przodu odmierza
się od pktu 11, jest to Vj połowy
obwodu szyi + 0,5 cm = 6,5 cm;
pkt 14.
Głębokość szyjki przodu odmierza
2. Bluzka podstawowa dopasowana
zaszewkami
Aby wykonać formę bluzki (rys. 39),
trzeba najpierw narysować siatkę
podstawową (rys. 38). Następnie po-
łączyć podkrbjem szyi tyłu —'pkt
5852
Rys. 89. Forma bluzki podstawowe]
56
się od pktu 11 na linii środka przo­
du
11—15 «* Vj połowy obwodu szyi
+ 1 cm = 7 cm
Dla ułatwienia narysowania pod-
kroju szyi należy połączyć'pionową
linię od pktu 14 i poziomą od pktu
15.
Tak narysowana siatka bluzki jest
podstawą do konstruowania zasad­
niczych linii kroju. '
13 z pktem 1. Od pktu 16 odmierzyć
1,5 cm; pkt 17; pkt 13 połączyć po-
mocniczą linią ramienia z pktem 17
i przedłużyć o 2,5 cm; pkt 18. Pro-
5960

porcjonalna odległość zaszewki na
linii ramienia od podkroju szyi wy­
nosi 5 cm.
13—19 - 5 cm
Długość zaszewki oblicza się z mia­
ry głębokości pachy (odcinek 1—3).
W tym przypadku miara wynosi
20,4 cm; V» tej miary wynosi 6,8 cm;
po dodaniu 0,5 cm wyniknie dłu­
gość zaszewki— 7,3 cm.
19—20 — długość zaszewki =
= 7,3 cm.
Od pktu 20 odmierzyć w stronę
środka tyłu 1 cm; pkt 21.
Przeciętna głębokość zaszewki na fi­
gurę proporcjonalną wynosi 2 cm.
Spotyka się jednak często osoby o
zaokrąglonych plecach lub wystają­
cych łopatkach.-W takich przypad­
kach należy zmierzyć długość ra­
mienia (patrz rys. 2—20).
Obliczenie głębokości zaszewki wy­
prowadza się w następującej kolej­
ności (przyjmuje się podaną w mia­
rach szerokość pleców, długość
odcinka 13—18 = 15,8 cm, długość
ramienia osoby mierzonej = 13,3
cm; ostatnią miarę należy zdjąć bar­
dzo dokładnie): do długości zmierzo­
nego ramienia dodać 0,5 cm = 13,8
cm, a więc na rysunku linia pomo­
cnicza ramienia 13—18 wynosi 15,8
cm minus długość ramienia 13,8
cm == 2 cm. Obliczoną różnicę
umieszcza się w zaszewce na linii
ramienia. W przypadkach wspo­
mnianego zaokrąglenia pleców lub
wystających łopatek różnica będzie
większa. Zbyt duża różnica nie może
być jednak umieszczona w jednej
zaszewce; dopuszczalna jej głębo­
kość — to 3,5 cm.
W przypadku większej różnicy, np.
4—6 cm (6 cm — figury ułomne z
garbami), należy zastosować cięcie,
w którym umieszcza się obliczoną
różnicę. Rozdzielenia różnicy w dwu
zaszewkach od linii ramienia należy
unikać w tkaninach gładkich jedno­
kolorowych, ponieważ tak wyekspo­
nowane zaszewki poszerzają ramio­
na. W tkaninach wzorzystych są one
w - , - • • _
mniej widoczne i nie wpływają uje­
mnie na wygląd modelu.
19—22 — głębokość zaszewki «*
= 2 cm.
Połączyć pkt 22 z pktem 21. Po zszy­
ciu kierunek zaszewki jest lekko
skośny, nadający plecom zwężającą
linię. Szyjąc bluzkę z tkaniny w pas­
ki lub w kratę, należy zaszewkę
kierować prosto. Zaszewek o kierun­
ku ukośnym nie przedłuża się, w ce­
lu wyrównania linii ramienia, gdyż
ukośne linie łatwo się wyciągają.
Podczas prasowania zaszewka leciu­
tko się wydłuża, wyrównując ubytek
i nabierając prawidłowego kształtu.
Linię zaszewki o kierunku prostým
wyrównuje się, przedłużając ją od
strony pachy według linii zaszewki
od strony podkroju szyi.
Odcinek 16—6 podzielić na 2 częsta
i oznaczyć pktem 23.
Od pktu 7 pogłębić pachę o I cm;
pkt 24.
Pogłębienie pachy stosuje się, w
bluzkach z wszytymi rękawami. W
rysunkach bluzek bez rękawów pod­
kroju pachy nie pogłębia się.
Łącząc pkty 18, 23 i 24 otrzymuje
się podkrój pachy tyłu. Przy mode­
lach typowo sportowych, o luźnych
zbluzowaných plecach, linię podkro­
ju pachy rysuje się w odległości 0,5
cm od pktu 23 (rys 40). Od pktu 18
1
1
1
1
1
£»
cv
hs
1
1
1
1
1
1 l
1
Rys. 40. Poszerzenie formy pleców
57
obniżyć linię ramienia o 0,5 cm; pkt
25. Połączyć pkt 25 z pktem 22.
Po narysowaniu górnej części tyłu
rysuje się górną część przodu. Połą­
czyć podkrojem szyi przodu pkt 14
z pktem 15. Narysowanie podkroju
ułatwia linia pomocnicza (rys. 39),
zabezpieczająca przed zbyt głębokim
wycięciem.
Szerokość rozstawienia gorsu odmie­
rza się od pktu 9
9—26 = Vj szerokości rozstawie­
nia gorsu = 9,5 cm.
Od pktu 14 do 27 = 5 cm (długość
odcinka 13—19 w tyle). Połączyć
pkt 27 z pktem 26.
Wysokość gorsu (patrz: 9. „Wysokość
gorsu") oblicza się w tym przypad­
ku następująco: V3 połowy obwodu
szyi = 6 cm + 2 cm = 8 cm. Mie­
rzona wysokość gorsu = 32 cm; 32
cm — 8 cm = 24 cm
27—28 = wysokość gorsu po od­
jęciu szyjki tyłu = 24 cm.
Od pktu 29 odmierzyć 4 cm; pkt 30.
Połączyć linią pomocniczą ramienia
przodu pkt 14 z pktem 30 i prze­
dłużyć dowolnie.
Pkt 31 wyznacza przecięcie linii ra­
mienia z linią zaszewki. Od tego
punktu odmierza się w stronę pachy
głębokość zaszewki gorsu. Jest to V8
połowy obwodu gorsu = 8 cm
31—32 = V» połowy obwodu gor­
su = 8 cm
Połączyć pkt 32 z pktem 28 (najwyż­
szym punktem gorsu). Ponieważ obie
linie zaszewki powinny być jedna­
kowej długości, należy zmierzyć li­
nię zaszewki od pktu 28 do pktu 31
i ustalić taką samą długość drugiej
linii zaszewki. Obie linie po złoże­
niu zaszewki mają jednakową dłu­
gość. W rysunku podstawowym nie
wprowadza się dodatkowej punkta­
cji, ze względu na jednakową dłu­
gość linii zaszewki. Po obliczeniu
i narysowaniu zaszewki gorsu należy
wyprowadzić linię ramienia. Długość
ramienia przodu jest obliczana we­
dług długości ramienia tyłu z tym,
że będzie krótsza o 0,5 cm. W tym
przypadku długość ramienia tyłu od
58
pktu 13 do 18 = 13,8 cm; długość
ramienia przodu, krótsza o 0,5 cm,
powinna wynosić 13,3 cm. Odcinek
14—31 = 5 cm, pozostałe 8,3 cm
należy odmierzyć na linii pomocni­
czej ramienia od pktu 32; pomocni­
czy pkt 33
14—3ť + 32—33 - długość ra­
mienia przodu = 13,3 cm
Następnie wyznacza się szerokość
przodu. Odcinek 11—9 na linii środ­
ka przodu podzielić na 2 części; pkt
pomocniczy 34.
Od pktu 34 odmierzyć 1 cm; pkt 35.
Wyznaczając szerokość przodu (po­
nad gorsem), należy od pktu 35 na­
rysować poziomą Unię do pierwszej
linii zaszewki; pkt 36. Zmierzyć do­
kładnie odcinek 28—36 i taką samą
odległość oznaczyć pktem 37 na dru­
giej linii zaszewki. Przyłożyć ekier­
kę do drugiej linii zaszewki i prze­
prowadzić linię prostopadłą od pktu
37, tak aby zetknęła się z linią po­
mocniczą przodu. W tym przypadku
od pktu 35 do 36 = 10 cm, brakują­
ce do zmierzonej połowy szerokości
przodu 8,5 cm, należy odmierzyć na
odcinku od pktu 37 i oznaczyć pktem
38.
Dokładne obliczenie szerokości przo­
du ma szczególne znaczenie dla fi­
gur z małym biustem i z szerokimi
ramionami lub o podstawie spręży­
stej.-Wówczas punkt wyznaczający
miejsce zakończenia linii szerokości
znajdzie się poza linią pomocniczą
głębokości pachy.
Odcinek 35—36 + 37—38 są równe
połowie szerokości przodu, a więc
18,5 cm. Pkt 38 połączyć linią z pk­
tem 33,
Od pktu 33 obniżyć ramię przodu o
2,5 cm i połączyć pkt 39 z pktem 32.
Rysująe pachę łączy się pkty 39, 38
i 24. "
Od pktu 40 do 41 przedłużyć linię
środka przodu o 1 cm (jest to dłu­
gość do bioder).
Odcinek 42—43 przedłużyć o 1 cm
(jest to przedłużenie przeciętnej dłu­
gości bluzki). W celu dopasowania
bluzki w talii, należy narysować za-
szewki. Głębokość^ zaszewek wynika
z dokładnego obliczenia dla każdej
figury.
Obliczenie zaszewek tyłu
i/g obwodu talii '«- 36 cm
36 cm •+•• 3 ero a™ 39 cm
39 cm • 2 — 19,5 cm
19,5 cm —1 cm = 18,5 cm =
= właściwy obwód talii wynikający
z obliczeń.
Obwód talii na rysunku od pktu 2
do 44 = 24,5 cm, a więc na rysunku
24,5 cm — 18,5 cm daje różnice 6
cm.
6 cm : 2 = 3 cm = głębokość
zaszewek tyłu.
Obliczenie zaszewek przodu
V2 obwodu talii — 36 cm
36 cm + 3 cm = 39 cm
39 cm : 2 = 19,5 cm
19,5 cm + 1,5 = 21 cm = właś­
ciwy obwód talii, wynikający z obli­
czeń.
Obwód talii na rysunku od pktu 10
do 44 = 28,5 cm, a więc: na rysun­
ku 28,5 cm — 21 cm daje różnicę
7,5 cm; 7,5 cm : 2 = 3,7 cm.
Głębokość zaszewki bocznej jest
jednak mniejsza od głębokości za­
szewki środkowej (pod gorsem) o 0,5
cm. Wobec tego głębokość zaszewki
bocznej wynosi w tym przypadku 3,2
cm, a głębokość zaszewki środkowej
4,2 cm. Obliczając głębokość zasze­
wek, należy dodać do połowy obwo­
du talii 2—4 cm (tak jak pokazano
w obliczeniach), ponieważ bluzka
jest mniej dopasowana w talii niż
spódnica.
Zaszewki tyłu umieszcza się w od­
ległości Vio obwodu talii od linii
środka tyłu.
Od pktu 2 odmierzyć na linii talii
Vio obwodu talii = 7,2 cm; pkt po­
mocniczy 45
45—46 = głębokość zaszewki
z obliczenia = 3 cm. Zaszewkę na­
leży podzielić na 2 części; pkt 47.
Linię dzielącą zaszewkę przedłużyć
do linii szerokości i do linii dołu. Od
pktu 48 odmierzyć Vio długości
tyłu — 0,5 cm. Długość tyłu — 39
cm; Vio "^ 3,9 cm;
3,9 cm — 0,5 cm = 3,4 cm.
48—49 = skrócenie zaszewki o 3,4
cm.
Narysować linie zaszewki. Od pktu
44 podwyższyć linię talii o 0,5 cm;
pkt 50. Od pktu 50 wyprowadzić li­
nię głębokości zaszewki bocznej tyłu,
która z obliczenia = 3 cm; pkt 51.
Połączyć pkt 51 z pktem 46.
Na linii dolnej (linia bioder) od pktu
4 odmierza się szerokość bluzki obli­
czoną według obwodu bioder.
Do połowy obwodu bioder dodaje się
2 cm; 50 cm + 2 cm — 52 cm; jest
to obwód, który posłuży do oblicze­
nia
50 cm + 2 cm = 52 cm
52 c m : 2 = 26 cm
26 cm — 1 cm = 25 cm.
Od pktu 4, do 52 odmierzyć 25 cm.
Przygotowaną do krojenia formę
tyłu narysowaną według podanej
konstrukcji układa się w taki spo­
sób, aby linia środka była ułożona
wzdłuż złożenia tkaniny. Jeżeli jed­
nak przewiduje się cięcie na linii
środka tyłu, należy na linii talii i na
linii dołu odmierzyć 1—2 cm, prze­
mieścić zaszewkę na linii talii
i zmniejszyć ją o szerokość wybra­
nia na linii środka tyłu.
Połączyć linią pomocniczą talii pkty
50 i 10a, zwracając uwagę na głębo­
kość zaszewki bocznej przodu, która
w tym przypadku wynosi 3,2 cm,
i nie rysować linii zbyt ukośnie do
dołu już od pktu 50.
Rysując zaszewkę przodu (skiero­
waną pod gors) należy wyprowadzić
pionową linię pomocniczą od n a j ­
wyższego punktu gorsu do linii dołu.
Według obliczenia (przeprowadzone­
go wyżej) głębokość zaszewki wyno­
si 4,2 cm; należy rozdzielić przewi­
dzianą ilość centymetrów, odmierza­
jąc po 2,1 cm od pktu 53 wyznacza­
jącego środek zaszewki (na obniżo­
nej linii talii)
54—55 = głębokość zaszewki (pod
gorsem) = -4,2 cm.
59
Od pktu 28 skrócić zaszewkę o 4
cm, pkt 56.
Zaszewka boczna jest płytsza o 1 cm
od zaszewki środkowej (ptarz obli­
czenie), w tym przypadku = 3,2 cm
50—57 = głębokość zaszewki z
obliczenia = 3,2 cm
Obwód bioder w przodzie oblicza się
w następujący sposób:
Vt> obwodu bioder — 50 cm; 50
cm + 2 cm = 52 cm, 52 cm : 2 =
= 26 cm; 26 cm + 2,5 cm = 28,5
cm.
Od pktu 40 odmierzyć 28,5 cm
40—58 = Vt połowy obwodu bio­
der + 2,5 cm = 28 cm.
Łącząc pkty 24, 57 i 58 wyprowadza
się linię boku przodu.
Od dolnej linii zaszewki na linii
dołu bluzki odmierzyć po 0,5 cm
59—60 = 1 cm.
Rysując zasadnicze linie zaszewek,
należy je lekko zaokrąglić na od­
cinkach od talii do linii bioder.
Tak narysowana forma bluzki ż gór­
ną zaszewką gorsu może służyć do
modelowania bardzo skomplikowa­
nych fasonów. Zaszewka gorsu
umieszczona w cięciach wskazuje
bezbłędnie prawidłowe rozsunięcie
częśei formy, potrzebne naddatki na
marszczenia, fałdy, draperie itp.

3. Bluzka na figurę nietypową

Przy sylwetce o zaokrąglonych ple­ Opis wykonania konstrukcji
cach i dużym gorsie występuje róż­ Na linii pionowej odmierzyć długość
nica między . długością przodu tyłu
a długością tyłu. Kolejność rysowa­ 1—2 — długość tyłu = 41 cm
nia konstrukcji bluzki będzie taka
sama, jak opisano poprzednio. Szcze­ Obliczenie głębokości'pachy
gółowe zaznajomienie się z rysun­
kiem 41 i modelowaniem ułatwi roz­ Vie obwodu gorsu + */\% długości
wiązanie trudnego problemu, jakim tyłu + 3 cm = 23,6 cm
jest szycie bluzek dla figur z odchy­ 1—3 = głębokość pachy z obli­
leniami od normy. Stosując się do czenia = 23,6 cm.
tych opracowań, łatwo uszyć bluzkę, Od pktu 2 przedłużyć linię środka
która będzie układała się bezbłędnie. tyłu i odmierzyć */m obwodu bioder
2—4 = f/i» obwodu bioder = 25,6
Wymiary do konstrukcji cm.
Od pktu 2 — odcinek przedłużający
Obwód szyi — 40 (20) cm . bluzkę, w tym przypadku = 20 cm
Obwód gorsu — 124. (62) cm 2—5 — przedłużenie bluzki = 20
Obwód talii — 100 (50) cm cm.
Obwód bioder — 128 (64) cm Po wyznaczeniu danych punktów
Długość przodu mierzona od siód- wykreśla się linie poziome: z pktu
-mego kręgu szyi -r- 56 cm 1 — linię pomocniczą obniżenia ra­
Wysokość gorsu mierzona od siód­ mienia, z pktu 3 — linię głębokości
mego kręgu szyi — 40 cm- pachy, z pktu 2 — linię talii, z pktu
Długość tyłu — 41 cm 5 — linię przedłużenia bluzki, z pktu
Szerokość pleców — 42 (21) cm 4 — linię bioder
Szerokość przodu — 46 (23) cm' 3—6 =*= V a szerokości pleców =
Szerokość rozstawienia gorsu — 24 = 21 cm
(12) cm 6—7 — szerokość pachy tyłu z
Dodatkowo należy zmierzyć długość obliczenia = J / 8 połowy obwodu
ramienia (patrz rys. 2—20), w tym gorsu — 1 cm = 6,7 cm
przypadku = 14 cm. 7—8 = szerokość pachy przodu z

60
obliczenia — Vg połowy obwodu gor­
su + 1 cm = 8,7 cm.
Od pktu 8 przedłuża się linię szero­
kości i odmierza 1 /» obwodu gor­
su — 2,5 cm = 28,5 cm. (patrz: 4.
Szerokość przodu)
8—9 = szerokość przodu z obli­
czenia = 28,5 cm.
Od pktu 9 przeprowadzić linię pio­
nową do dołu; od pktu 4 — linię
poziomą w stronę środka przodu,
zamykając dolny prostokąt.
Linię talii" na linii środka przodu
oznaczyć pktem 10; od pktu 10 od­
mierzyć 1 cm; pkt 10a.
Od pktu 10a przez pkt 9 przeprowa­
Rys. 41. Forma bluzki na figurę
dzić linię pionową, wyznaczającą
linię środka przodu.
Obliczenie długości przodu
Długość przodu od siódmego kręgu
szyi = 56 cm; V t obwodu szyi =
= 20 cm; V» połowy obwodu
szyi — 6,7 cm; 6,7 cm + 2 cm =
= 8,7 cm. Długość przodu = 56
cm — 8,7 cm = 47,3 cm (jest to
właściwa długość przodu po odjęciu
szyjki tyłu).
10a—11 = długość przodu po
odjęciu szyjki tyłu =» 47,3 cm
Narysować siatkę przodu i tyłu bluz­
ki. Na linii z pktu 1 odmierzyć ob-
63 82 60 te
nietypową
61
wod szyjki tyłu = ł / j połowy obwo­
du szyi ł l e m = 7,7 cm.
Od pktu 12 odmierzyć wysokość
podkroju szyjki tyłu. Jest to połowa
odcinka 1—12 minus 0,5 cm = 3,3
cm; połączyć podkrojem szyjki tyłu
pkt 1 z pktem 13.
Miara ta jest szczególnie ważna w
obliczeniach do konstrukcji bluzki
dla figur nieproporcjonalnych, po­
nieważ jest jednym z istotnych
czynników wpływających na prawi­
dłowe układanie się bluzki przy
szyi. Zbyt płytki podkrój ściąga
przód bluzki do tyłu, powodując
„żyłowanie" przodu i tyłu. Na od­
cinku 14—15 odmierzyć 1,5 cm. Po­
łączyć pkt 13 z pktem 15 i przedłu- ,
żyć o 0,5 cm; pkt 16.
Od pktu 7 obniżyć pachę o 1 cm; pkt
17.
Od pktu 13 odmierzyć na linii ra­
mienia 5 cm; pkt 18.
Pkt 19 wyznacza x / t odcinka 1—3.
Od pktu 19 odmierzyć 3 cm; pkt 20.
Przeprowadzić linię poziomą do po­
mocniczej linii pionowej.
Od pktu 18 przeprowadzić linię pio­
nową do linii pomocniczej przepro­
wadzonej od pktu 20.
21—22 = 1 cm; połączyć linią z
pktem 18.
Połączyć linią pachy pkty 16, 23
i 17. Od pktu 11 w przodzie odmie­
rzyć V w „nadmiary", jest to 2,4 cm.
Jak i dlaczego należy obliczyć „nad-
miarę"? Otóż przy dużych obwodach
gorsu (ponad 100 cm) podczas pierw­
szej miary można zauważyć w gór­
nej części przodu tworzenie się fał­
dek, mimo że linia podkroju szyi
przodu i tyłu jest prawidłowa. Ten
nadmiar tkaniny daje się zauważyć
szczególnie w bluzkach lub sukniach
nie zapinanych z przodu. Wynika to~
stąd, że przy zbyt dużym obwodzie
gorsu (który dla danej figury musi
być przewidziany) tkanina skrojona
według obliczeń wyprowadzonych
przy rysunku podstawowym, będzie
się fałdowała ponad gorsem. Aby
uniknąć tego często spotykanego
błędu, uwzględnia się w konstrukcji
62
obliczenie zapobiegające opisanym
usterkom, trudnym do poprawienia
w- bluzce już skrojonej. Należy więc
pamiętać, że „nadmiara" jest to ilość
centymetrów ponad 100 cm w obwo­
dzie gorsu. W tym przypadku jest
24 cm ponad 100 cm.
Oblicza się */« „nadmiary"
11—24 = »/» „nadmiary" = 2,4
cm.
Pkt 24 należy połączyć z pktem 9
i przedłużyć według linii
25—26 — przedłużyć wyprowa­
dzoną linię o 1 cm
24—27 =* V , obwodu szyi + 0,5
cm = 7,2 cm
24—28 = V, obwodu szyi + 1
cm = 7,7 cm
Szerokość rozstawienia gorsu od­
mierza się od pktu 9
9—29 = Vj. szerokości rozstawie­
nia gorsu = 12 cm
27—30 = 5 cm; połączyć pkt 30
z pktem 29.
Sposób obliczenia wysokości gor­
su — patrz: 9. Wysokość gorsu.
W tym przypadku Vj połowy obwo­
du szyi = 6,7 cm; 6,7 cm + 2 cm =
= 8,7 cm; mierzona wysokość gor­
su = 40 cm; 40 cm — 8,7 cm = 31,3
cm
30-—31 — wysokość gorsu po od­
jęciu obliczonej szyjki tyłu = 31,3
cm.
Od pktu 32 odmierzyć 4 cm; pkt 33.
Połączyć linią pomocniczą ramienia
przodu pkt 27 z pktem 33 i przedłu­
żyć.
Punkt 34 wyznacza przecięcie linii
ramienia z linią zaszewki. Od tego
punktu odmierza się w stronę pachy
głębokość zaszewki gorsu. Jest to
V» połowy obwodu gorsu.
34—35 = */$ połowy obwodu gor­
su = 10,3 cm.
Połączyć pkt 35 z pktem 31 (naj­
wyższym punktem gorsu). Obie linie
będą wyrównane po spięciu zaszew­
ki gorsu i obniżeniu linii ramienia o
0,5 cm podczas modelowania.
Długość ramienia przodu jest obli­
czona według długości ramienia
zmierzonego na figurze = 14 cm.
Odcinek od pktu 27 do pktu 34 =
= 5 cm ; pozostałe 9 cm należy od­
mierzyć na linii ramienia od pktu 35
do pktu 36.
27—34 + 35—36 = długość ra­
mienia = 14 cm.
Należy teraz wymierzyć ramię tyłu.
Jego długość na rysunku od pktu 13
do 16 = 15,5 cm. Wiadomo, że 0,5
cm przeznacza się na wdanie (nieza­
leżnie od zaszewki).
15,5 cm — 0,5 cm = 15 cm; długość
ramienia = 14 cm; 15 cm — 14
cm = 1 cm; 1 cm należy umieścić
w zaszewce, niezależnie od zaszewki
wymodelowanej (str. 71).
18—37 = 1 cm; jest to pogłębie­
nie zaszewki konieczne dla danej fi­
gury-
Następnie wyznacza się miarę szero­
kości przodu. Odcinek 24—9 na li­
nii środka przodu podzielić na 2 czę­
ści; pkt pomocniczy 38. .
38—39 = l e m .
Wyznaczając szerokość przodu (po­
nad gorsem) należy od pktu 39 na­
rysować poziomą pomocniczą linię
do pierwszej linii zaszewki; pkt 40.
Zmierzyć dokładnie odcinek 31—
—40 i taką samą odległość wyzna­
czyć pktem 41 na drugiej linii za­
szewki. Przyłożyć ekierkę do drugiej
linii zaszewki i przeprowadzić linię
prostopadłą od pktu 41 tak, aby zet­
knęła się z linią pomocniczą przodu.
W tym przypadku od pktu 39 do
40 = 12 cm; brakujące do zmierzo­
nej połowy szerokości przodu 11 cm
należy zmierzyć na odcinku od pktu
41 i oznaczyć pktem 42. Odcinki
39—40 + 41—42 są równe poło­
wie przodu, a więc = 23 cm.
Pkt 42 połączyć z pktem 36.
Od pktu 36 obniżyć ramię przodu o
2,5 cm i połączyć pkt 43 z pktem 35.
Narysować linię pachy, łącząc pkty
43, 42 i 17.
4—43a — odmierzyć na linii bio­
der 2 cm i połączyć pkt 43a z pktem
1.
43a—44 — obniżyć linię dołu
bluzki o 1 cm.
Obliczenie zaszewek tyłu
Vi obwodu talii = 50 cm
50 cm + 2 cm = 52 cm
52 cm : 2 = 26 cm
26 cm — 1,5 cm = 24,5 cm =
= właściwy obwód talii, a więc na
rysunku od pktu 2 do pktu 44 =
= 27,7 cm + 24,5 cm = 3,2 cm;
3,2 cm : 2 = 1,6 cm = głębokość
zaszewki tyłu.
Obliczenie zaszewek przodu
Vj obwodu talii = 50 cm
50 cm + 2 cm = 52 cm
52 cm : 2 = 26 cm
26 cm + 2 cm = 28 cm.
Obwód talii na rysunku od pktu 10
do 44 = 37,2 cm, a więc: na rysun­
ku 37,2 cm — 28 cm = 9,2 cm.
Jak powiedziano wyżej, osoby o fi­
gurach tęgich (z dużym gorsem)
muszą w obliczeniach zaszewek
wprowadzić zmianę, a więc zastoso­
wać inny sposób obliczenia niż był
podany w opisie bluzki dla figur
proporcjonalnych. Zaszewka boczna
przodu jest obliczana według sze­
rokość zaszewki tyłu; w tym przy­
padku = 1,6 cm. Z obliczenia wy­
nika, że w zaszewkach należy umie­
ścić 9,2 cm, a więc 9,2 cm — 1,6
cm = 7,6 cm.
Przed narysowaniem zaszewek pod­
wyższa się linię talii o 0,5 cm; pkt
46. Zaszewki tyłu umieszcza się w
odległości V 10 obwodu talii od pktu
45
45—47 = V 10 obwodu talii = 10
cm
47—48 = głębokość zaszewki z
obliczenia = 1,6 cm.
Linię dzielącą zaszewkę przedłużyć
do linii szerokości i do linii dołu
bluzki. Od pktu 49 odmierzyć Vio
długości tyłu — 4,1 cm.
49—50 = ł / 1 0 długości tyłu =
= 4,1 cm.
U w a g a : nie odejmuje się 0,5 cm
(inaczej niż przy sylwetkach pro­
porcjonalnych).
Od pktu 51 odmierzyć ł/n> połowy
bioder — 1 cm = 5,4 cm (i tę miarę
63
 oblicza się tylko w przypadku figur
tęgich, ze względu na konieczność
skrócenia zaszewek).
46—53 = głębokość zaszewki
boczne] tyłu z obliczenia = 1,6 cm
, Na dolnej linii bioder oblicza się sze­
rokość bluzki obliczoną zgodnie z
obwodem bioder.
4—54 = x/% połowy obwodu bio­
der— 1 cm = 31 cm.
Rysując zaszewkę przodu na linii
obniżonej talii (skierowaną pod gors)
należy wyprowadzić pionową linię
pomocniczą od najwyższego punktu
gorsu do linii bioder.
Według przeprowadzonego wyżej
obliczenia głębokość zaszewki wy­
nosi 7,6 cm; należy rozdzielić prze­
widzianą ilość centymetrów odmie­
rzając po 3,8 cm od pktu 55 wyzna­
czającego środek zaszewki.
56—57 = 7,6 cm = głębokość za­
szewki pod gorsem.
Od pktu 31 skrócić zaszewkę o 4
cm. • knąć jeżeli „nadmiara" zostanie
31—58 =» 4 cm
46—59 = głębokość zaszewki
bocznej z obliczenia = 1,6 cm.
Obliczenie szerokości przodu na linii
bioder
Vj obwodu bioder = 64 cm; 64
cm + 2 cm = 66 cm.
Od pktu 43a do 54 = 29 cm
66—29 = 37 cm.
Od pktu 60 odmierza się 37 cm z
'. obliczenia; pkt 61.
Połączyć linię dołu łącząc pkt 60 z
punktem 61.
x Połączyć linią boku tyłu pkty 17, 53
i 54.
Połączyć linią boku przodu pkty 17,
, 59 i 61.
62—63 = odległość odcinka 26—
—60.
Połączyć pkt 58 z pktem 56 i pktem
63.
Połączyć pkt 58. z pktem 57 i pktem
62.
Tak narysowaną formę bluzki na fi-
- gurę nieproporcjonalną modeluje się,
przygotowując formę do krojenia.
64
Modelowanie fermy bluzki na figur*
nietypową
Tył
Formę tyłu (rys. 42a) przeciąć
wzdłuż linii 20—23 i pozostawić od­
stęp 1 cm w górnej części formy.
Otworzyć zaszewkę na linii ramie­
nia. Linię pachy załamać o 1 cm.
Skrócić utworzoną zaszewkę.
Obliczenie długości zaszewki l
Głębokość pachy = 23,6 cm; /% tej
głębokości = 7,8 cm;
7,8 cm + 0,5 cm = 8,3 cm; długość
zaszewki w tym przypadku — 8,3
cm.
Rysując zaszewkę, należy pamiętać
0 JeJ głębokości uwzględniającej też
1 cm wynikający z obliczenia.
Przód
Długość przodu figury, na którą ry­
suje się konstrukcję, jest niepropor­
cjonalna do długości tyłu. Kłopotu ze
zbyt dużą pachą przodu można uni­
umieszczona w zaszewce gorsu. Po­
nadto należy załamać głębokość pa­
chy na linii od pktu 42 do pktu 31
i rozszerzyć w ten sposób zaszewkę
gorsu. Następnie oblicza się skąd
wynikła „nadmiara". Długość przodu
w konstrukcji (po odjęciu szyjki ty­
łu *» 47,3 cm; długość tyłu = 41
cm, różnica = 6,3 cm; 6,3 cm — 4
cm = 2,3 cm. Przy różnicy między
przodem a tyłem mniejszej niż 4
cm nie zmienia się głębokości pachy
i zaszewki gorsu. Przy różnicach
większych „nadmiary" należy uw­
zględnić.
Modelując przód, należy pamiętać
o wyrównaniu linii ramienia. o 0,5
cmi Linię pachy załamuje się, po­
szerzając zaszewkę (uprzednio'prze­
ciętą wzdłuż linii od strony pachy),
aż do momentu uzyskania odstępu
wynoszącego 2,3 cm. Wówczas skle­
ić formę w miejscu skrócenia pachy
i wyrównać podkrój, ponownie go
.rysując. Następnie przecina się
wzdłuż linii od pktu 62 do punktów
57 i 58 i łączy dolne części formy
w pktach 62 i 63. Po sklejeniu for-
my rysuje się dokładnie linie za­
szewki. W wyniku wykonania tych
czynności zaszewka gorsu będzie
bardziej poszerzona, a to dlatego, że
obliczenia wykazały nieproporcjonal-
ność figury. Konieczne jest więc
poszerzenie zaszewki gorsu. Przy
niniejszych gorsach różnica wynika­
jąca z obwodu gorsu, bioder i talii
nie będzie tak duża. Tak przygoto­
waną forme, uwzględniającą posze-
pleców. Zmpdelowana zaszewka (nie
rysowana w konstrukcji) i skrócona
pacha układają się idealnie na tęż-
szej figurze. Ten sposób rysowania
pleców i modelowaniaa zaszewek
można również stosować przy szyciu
ubiorów dla figur pochyłych, z wy­
stającymi łopatkami.
Bluzka jest narysowana z uwzglę­
dnieniem linii bioder, a więc po
przedłużeniu można formę wyko-

Kys. 42. Modelowanie formy bluzki na figurę nietypową: a) forma tyłu, b) forma
przodu

rzoną zaszewkę, można wykorzystać rzystać do modelowania sukni. Linie

do modelowania innych fasonów
bluzek.
W opracowaniu tej bluzki znajduje
się także rozwiązanie zaokrąglonych
S — Kulisy kroju 1 szycia
od pktów 63 i 62 przedłuża się wów­
czas do linii dołu sukni. Tak zmo-
delowaną formę bluzki na figurę
nietypową pokazano na rys. 42.
65
4. Modelowanie bluzek
na bazie formy bluzki
podstawowej
Kobieta dbająca o swoją powierz­
chowność', lubiąca się' ubrać, zdaje
sobie sprawę, jak bardzo ważną po­
zycję w jej garderobie stanowią
bltlzki. Właśnie bluzka stwarza mo­
żliwość częstej zmiany ubioru, na­
wet kilkakrotnie w ciągu dnia. Jest
ona praktyczną w użytkowaniu —
— łatwe pranie, krótkie prasowanie.
Wymaga niewielkiej ilości tka­
niny — zatem niewielki wydatek.
Wreszcie daje pole do rozwinięcia
wyobraźni, doskonalenia gustu, po­
szukiwania nowych rozwiązań kon­
strukcyjnych i kolorystycznych w
zestawieniach ze spódnicą, kostiu­
mem albo spodniami.
Rozdział niniejszy zawiera wiele in­
teresujących modeli bluzek na róż­
ne okazje i o różnym charakterze.
Nowością w tej książce jest wska­
zanie, w jaki sposób z modelu zasa­
dniczego, tzw. modeiu-bazy, można
wykonać zupełnie różne fasony,
wprowadzając cięcia, zaszewki, za­
pięcia lub kieszenie.
Wszystkie modele wynikają z mo­
delowania bluzki na bazie bluzki
podstawowej. Nie uwzględnione w
rozdziale modelowanie rękawów
i kołnierzy znajduję się w dalszej
części książki.

BLUZKI DOPASOWANE
NA LINII TALII
Bluzka dopasowana zaszewkami na
linii talii (model 1) ma zaszewki
umieszczone pod gorsem łącznie z
zaszewkami na linii talii. Przed mo­
delowaniem należy połączyć najwyż­
szy punkt zaszewki gorsu z wierz­
chołkiem zaszewki od talii (rys. 43a).
Następnie spiąć zaszewkę gorsu.
Odmierzyć na linii pachy od linii
ramienia 0,5 cm i przeprowadzić li­
nię do punktu stycznego ramienia
i szyi (rys. 43b). Przeciąć formę od
dołu do najwyższego punktu gorsu
wzdłuż narysowanej linii, wyciąć
zaszewkę od linii talii. Pogłębioną w
ten sposób zaszewkę skrócić, odmie­
rzając od najwyższego punktu gorsu
4 cm. Połączyć obie części formy,
znaleźć na tym krótkim odcinku
środek i narysować nowe linie za­
szewki (rys. 43b). Podczas krojenia
ułożyć środek przodu formy wzdłuż
Rys. 43. Przeniesienie zaszewki gorsu na linię dolną formy bluzki: a) forma przodu
z wyznaczoną linią cięcia, b) rozłożona forma przodu
złożenia tkaniny. Formy tyłu w ťym
modelu nie zmienia się.
Bluzka z1 zakładkami na linii talii
(model 2) nadaje się dla osób szczu­
płych. Najlepiej szyć ją z tkaniny
miękkiej, łatwo się układającej.
Na formie narysować linie dzielące
zakładki (najczęściej stosowana od­
ległość wynosi 3—4 cm — rys. 44a).
Długość dekoltu na linii środka
przodu — 11 cm, szerokość — 7,5
cm. Spiąć zaszewkę gorsu, wyciąć
zaszewkę od talii, przeciąć linię wy­
znaczającą szerokość rozstawienia
zakładek. Tak przygotowaną formę
ułożyć na tkaninie, oznaczyć linie
długości zszycia zakładek na 2 cm
od linii talii. Na dolnej linii bluzki
środkowa wąska część formy dzieli
na 2 równe części tkaninę przezna­
czoną na zakładki (rys. 44b). W bluz­
kach wpuszczonych w spódnicę nad-
miar tkaniny, wynikający z głębo­
kości zaszewek, należy wyciąć, aby
nie poszerzać sylwetki ná linii bio­
der. Przygotowując tył bluzki, ukła­
da się zakładki z tkaniny przezna­
czonej na zaszewki.
Fason bluzki można zmienić, wszy­
wając pas na linii talii i dodając na
zapięcie od linii środka przodu.
Zakładki tworzą zbłuzowanie typo­
we dla sportowego stylu (model 3).
67
Rys. 44 Przeniesienie zaszewki gorsu na
linię dołu (model 2): a) forma przodu
z wyznaczonymi liniami cięcia, b) rozło­
żona forma przodu
Bluzka ż wyszczuplającymi piono­
wymi cięciami (model 4), stanowi
fason łatwy w modelowaniu. Cięcia
dodatkowe można zaakcentować stę-
bnowaniem, zakładkami, falbankami
lub koronkami (zależnie od rodzaju
tkaniny). Do krojenia należy przy­
gotować forinę w następujący spo­
sób. Przeciąć formę przodu wzdłuż
linii zaszewki gorsu, a dalej wzdłuż
linii zwężającej talię. Wyciąć obie
zaszewki. Część środkową przodu
ułożyć wzdłuż linii złożenia tkaniny
(rys; 45a). Boczną część formy uło­
żyć tak, aby pomocnicza linia sze­
rokości była ułożona wzdłuż nitki
prostej w tkaninie (rys. 45b). Forma
tyłu w tym modelu pozostaje bez
zmian.
Rys. 45. Układ formy przodu bluzki
z cięciami przeprowadzonymi wzdłuż za­
szewek (model 4)
 BLUZKI DOPASOWANE
ZASZEWKAMI I CIĘCIAMI
Zaszewki można przeprowadzać do
zaszewki gorsu z różnych, dowolnie
wybranych lub sugerowanych ry­
sunkiem modelu punktów szwu bo­
cznego. W przypadku pokazanym
na modelu 5 punkt wyjściowy linii
cięcia formy znajduje się na V» dłu­
gości boku, licząc od linii podkroju
pachy (rys. 46a). Narysować linię
dekoltu. Po spięciu zaszewki gorsu
i przecięciu wzdłuż oznaczonej linii,
forma automatycznie rozsunie się,
ukazując głębokość zaszewki Przy­
piąć lub przykleić pasek papieru na
lewej stronie formy zakrywając
otwór zaszewki. Następnie skrócić
zaszewkę o 3 cm i narysować jej
nowe linie (rys. 46b).
Bluzka pokazana na modelu < jest
dopasowana cięciami, wynikającymi
z opisanego wyżej sposobu otrzy­
mywania zaszewek bocznych. W tym
modelu cięcia boczne kończą się po­
nad gorsem. W związku z tym od­
mierza się wzdłuż znaku zaszewki
(spiętej) od najwyższego jej punktu
3 cm (rys. 47a). Bok podzielić na trzy
części i przeprowadzić linię do ozna­
czonego punktu. Następnie połączyć
oba wierzchołki zaszewek. Po nary­
sowaniu linii pomocniczej wyciąć
zaszewkę na linii talii i przeciąć
wzdłuż oznaczonych cięć, rozdziela­
jąc obie części formy. Podczas kro­
jenia linię środka przodu ułożyć
wzdłuż złożenia tkaniny (rys. 47b).
Układając boczną część formy, zwró­
cić uwagę na kierunek nitki prostej
wzdłuż odcinka znajdującego się
między punktami oznaczającymi
wierzchołki zaszewek (rys. 47c).
Bluzka z cięciami imitującymi bo-
lerko (model 7) — to efektowny fa­
son, który można wykorzystać przy
łączeniu dwu tkanin o odmiennych
wzorach. Górna część bluzki, o cha­
rakterze bolerka, może być połączo­ Na formie bluzki (z rozłożoną za­
na z dolną częścią szwami zwykły­ szewką gorsu) narysować w pierw­
mi, odstębnowanymi lub nałożo­ szej kolejności cięcie od punktu
nymi. oznaczającego połowę boku do naj-

69
70
^ R y s . 48. Zaszewka gorsu przeniesiona na linię boku (model 5): a) forma przodu
^ z wyznaczoną linią zaszewki dekoltu, b) rozłożona forma przodu

Rys. 48. Forma bluzki z cięciami imitującymi bolerko (model 7): a) forma połowy
przodu z przeprowadzonymi liniami cięcia, b) środkowa część przodu, c) górna
część przodu

wyższego punktu gorsu, a następnie ułożyć wzdłuż złożenia tkaniny

do punktu stycznego środka przodu
i podkroju szyi (rys. 48a). Następnie
spiąć zaszewkę gorsu i przeciąć
wzdłuż narysowanych linii. Srodko-
wą część formy podczas krojenia
(rys. 48b). Górną część formy
ułożyć tak, aby kierunek oznaczony
strzałką na rys. 48c był zgodny z
kierunkiem nitki prostej w tkaninie,
Forma tyłu pozostaje bez zmian.

Rys. 47. Forma bluzki dopasowanej cięciami (model 6): a) przeprowadzenie cięcia
4na formie ze spiętą zaszewką gorsu, b) forma środkowej części przodu, c) forma
bocznej części przodu

71
 BLUZKI KOSZULOWE
Bluzka pokazana na modelu 8 ma
krótkie karczki podkreślające jej ko­
szulowy charakter. Zaszewki gorsu
umieszczone są na linii talii. Kar­
czki, kołnierz i zapięcie przodu pod­
kreślone są stębnowaniem.
Karczek tyłu rysuje się odmierzając
8 cm od pktu 1 do pktu 2. Naryso­
wać linię karczka do podkroju pachy
(rys. 49a). Zaszewkę na linii ramie­
nia skasować. Od pktu 3 do pktu 4
odmierzyć 1,5 cm i skrócić linię ra­
mienia, rysując ponownie linię pod­
kroju pachy. Od linii karczka (pkt
5) odmierzyć 1,5 cm (pkt 6). W przy­
padku stosowania cięć od linii pachy
(karczki, fantazyjne cięcia) skraca
się podkrój przez umieszczenie w li­
nii cięcia nadmiaru tkaniny prze­
znaczonej na naddanie. Do krojenia
układa się środek karczka (rys. 49b)
i dolnej części bluzki (rys. 49c)
wzdłuż złożenia tkaniny. Karczek
przodu rysuje się na formie bluzki
ze spiętą uprzednio zaszewką gorsu.
Od pktu 1 odmierzyć na linii środka
przodu 4 cm. Narysować linię kar­
72
czka do podkroju pachy; pkt 3. Od
pktu 3 skrócić podkrój o 1,5 cm;
pkt 4 (rys. 49d). Oddzielić karczek,
wyciąć utworzoną zaszewkę na linii
pachy. Zaszewkę gorsu przenieść
na linię dołu (dokładny opis przy
modelu 1). Karczek przodu (rys.
49e) i dolną część bluzki (rys. 49f)
ułożyć linią środka wzdłuż nitki pro­
stej. Na zapięcie dodać 2,5 cm tylko
do lewej strony. Prawą stronę przo­
du skroić węższą o połowę szerokości
plisy (rys. 49e, f). Po sfastrygowa-
niu bluzki i sprawdzeniu na figurze
zszyć szwy. Wyciąć nadmiar tkaniny
wynikający ze złożenia zaszewki.
Prawą stronę przodu odszyć plisą
skrojoną według rys. 49g, wskazują­
cego szerokość wierzchu, plisy.
W bluzce koszulowej (model 9) zmia­
na dotyczy kontrafałdy na linii
środka tyłu, a także luźno ułożonych
i wszytych w karczek kontrafałdek
z przodu. Kolejność czynności jest
analogiczna, jak przy poprzedniej
bluzce koszulowej. Spina się górną
 o)
\ * ÚJ^^-^J
r iř-1
2 jf'f
té

3
>íí i /
=»
•fc.

»v; A /
^i A /

\J.
\

Rys. 49. Forma bluzki koszu­

lowej (model 8): a) forma
tyłu z karczkiem, b) V»karcz-
ka tyłu, c) 1/s dolnej części
bluzki (tył), d) forma przodu
z karczkiem, e) karczek przo­
du z dodatkiem na zapięcie,
f) V2 dolnej części bluzki
(przód), g) plisa

73
 10-12
Rys. 50. Forma bluzki koszulowej (model 9): a)
trafałdą, c) karczek przodu, d) 1 / ł dolnej części przodu
zaszewkę, rysuje linie karczków na
formach przodu i tyłu. Zmienia się
tylko sposób ułożenia formy tyłu.
Podczas krojenia dolnej części nale­
ży dołożyć zapas tkaniny na kontra­
fałdę, w przybliżeniu 10—12 cm
(rys. 50b). Karczek tyłu układa się
linią środka wzdłuż złożenia tkaniny
(rys. 50a).
Modelując formę przodu odcina się
karczek i. układa na tkaninie linią
środka zgodnie z nitką prostą (rys,
50c). Na zapięcie dodać do lewej
strony 2,5 cm. W pozostałej dolnej
części formy rozłożyć spiętą zaszew­
kę gorsu. Ułożyć na tkaninie linię
środka przodu wzdłuż nitki prostej.
Dodać na zapięcie, do lewej strony
2,5 cm (rys. 50d). Prawą stronę
przodu kroić według opisu modelu
32. Z nadmiaru tkaniny utworzone­
74
]
/ t karczka tyłu, b) V» tyłu z kon­
go automatycznie przez zaszewkę
gorsu upiąć kontrafałdki. Na linii
talii oznaczyć głębokość zaszewki
narysowanej na formie podstawo­
wej i zszyć następnie od talii do
linii dołu. Rozłożyć nadmiar tkaniny
i rozprasować. Od talii w górę pozo­
stawić luźno układające się kontra­
fałdki.
Bluzka koszulowa (model 10) jest
przymarszczona do karczków przo­
du i tyłu. Kolejność modelowania
jest taka sama, jak wyżej opisano.
Dodany zapas tkaniny na kontrafał­
dę z tyłu (rys. 5 Ib) należy zmar­
szczyć. W przodzie utworzony przez
zaszewkę nadmiar tkaniny (rys. 51c)
także zmarszczyć, dostosowując do
linii karczka. Na wysokości gorsu
pozostawia się więcej zmarszczeń, a
 Rys. 51. Forma bluzki koszulowej (model 10): a) 1/t karczka tyłu łącznie1 z karcz­
kiem przodu, b) V t tyłu (dolna część) z dodatkiem na marszczenie, c) /t przodu
(dolna część), d) kieszeń

przy podkroju pachy i od strony wówczas na ukośnym kierunku ni­

środka przodu — mniej. Przy szy­
ciu drugiej wersji tego modelu nale­
ży wzdłuż linii ramienia tyłu nało­
żyć linię ramienia karczka przodu.
Rysując podkrój pachy dodać do li­
nii ramienia przodu 1 cm, a odjąć
od linii ramienia tyłu — 1,5 cm.
Podczas krojenia linię środka kar­
czka tyłu ułożyć wzdłuż złożenia
tkaniny, a karczek przodu ułoży się
tek, co daje dodatkowy efekt innego
układu wzoru (patrz rys. 5 la), np.
krataj paski. Po połączeniu poszcze­
gólnych części bluzki odszyć lewą
stronę przodu plisą. Rysując kieszeń,
odmierzyć 13 cm od pktu 1 do pktu
2 i 10,5 cm od pktu 1 do pktu 3.
Zaokrąglić dolne linie według rys.
51d.
 BLUZKI Z ZAPIĘCIEM
„POLO"
Tego rodzaju zapięcia są bardzo po­
pularne przy bluzkach i sukniach.
Plisa zapięcia, o dowolnej szerokości
i długości, krojona jest łącznie z ob­
łożeniem sięgającym do ramienia
przodu.
W modelu 11 zaszewka gorsu jest
umieszczona na linii boku (patrz opis
modelu 5). Na linii środka przodu od
podkroju szyi odmierzyć długość
wycięcia 18 cm (rys. 52a).
1—2 = 18 cm;
76
2—3 = 2,5 cm; 1—4 = 2,5 cm.
Plisę łącznie z obłożeniem przygoto­
wać w następujący sposób. Po na­
rysowaniu wycięcia od pktu 3
odmierzyć 5 cm; pkt 5. Jest to
szerokość obłożenia (rys. 52a). Na li­
nii ramienia odmierzyć 3 cm od pktu
6 do pktu 7. Połączyć pkt 7 z pktem
5. Przerysować formę obłożenia i
plisy aż do oznaczonej linii załama­
nia. Złączyć linie załamania ozna­
czone w bluzce i w obłożeniu. Ob­
rysować starannie formę (według
oznaczonych grubszą kreską linii)
i wyciąć. Przygotowana w tej kolej­
ności forma zachowuje kształt
podkroju bluzki.
Plisa zapięcia „polo" może być
zakończona szpicem, a kołnierz wy­
kładany, tak jak w modelu 12.
Formę bluzki wycina śię na linii
środka przodu, tak jak poprzednią;
długość wycięcia 18 cm, szerokość
2,5 cm. Przedłużyć linię plisy o 2,5
cm od pktu 1 do pktu 2. Zakończyć
plisę szpicem o długości 1,5 cm; pkt
3. Od pktu 4 poszerzyć plisę wydłu­
żając wykrój szyi o 2,5 cm; pkt 5.
Od pktu 5 do pktu 6 odmierzyć do
dołu 10 cm. Od pktu 5 do pktu 7 —
= 2,5 cm. Połączyć pkt 6 z pktém
7 i przedłużyć o 1 cm. Według for­
my pokazanej na rys. 53a (łącznie z
częścią ramienia) wykroić obłożenia
(rys. 53b). Plisę z klapeczkami wy­
kroić oddzielnie (rys. 53c). Kolej­
ność wykonania zapięć „polo" po­
dana jest w rozdz. „Szycie bluz­
ki". Inną wersję zakończenia plisy
pokazano na modelu 13.
Kolejność czynności przy narysowa­
niu tego zapięcia (rys. 54) jest ana­
logiczna, jak w modelach opisanych
wyżej. Zmiana dotyczy tylko dol­
nego zaokrąglenia plisy, skrócenia
obłożenia i poszerzenia klapek. Kla­
pki poszerza się o 4 cm od pktu 1;
pkt 2. Do dołu odmierzyć 10 cm;
pkt 3. Narysować linię klapki przed­
łużoną o 1 cm; pkt 4. Do krojenia
przerysować formę plisy z posze­
rzoną górną częścią i oddzielnie for­
mę obłożenia.
Rys. 52. Forma bluzki z za­
pięciem polo (model 11): a)
ł
/ t formy przodu z doryso­
waną plisą i obłożeniem, bj
»/,. przodu z wycięciem do
wszycia plisy, c) plisa łącz­
nie z obłożeniem

Rys. 53. Forma bluzki z za­

pięciem polo (model 12): a)
*/* bluzki z plisą i obłoże­
niem, b) obłożenie, c) plisa

77
By*. 54. Forma bluzki z zapięciem „polo" (mo­
del IS): a) V| przodu z plisą i obłożeniem, b)
plisa, c) obłożenie
 BLUZKI Z PLASTRONAMI
Efektowne modele bluzek z plastro-
nam-i o różnych kształtach są odpo­
wiednie dla każdej figury. Zaszewki
gorsu umieszczone są w linii cięcia
plastronu.

Bluzka pokazana na modelu 14 ma

plastron zaokrąglony na linii dołu i
zależnie od zastosowanej tkaniny -*-
— ozdobiony szczypankami lub
zakładkami. Skrojony z tkaniny in­
nego koloru czy też w ukośny kie­
runek wzoru jest efektownym
akcentem bluzki.
Do modelowania przygotować .formę
przodu z górną zaszewką. Przepro­
wadzić linię od najwyższego punktu
gorsu do linii środka przodu. Odmie­
rzyć do dołu 3 cm i narysować linię
plastronu (rys. 55a). Krojąc plastron
ułożyć linię , środka jego przodu
wzdłuż załamania tkaniny (rys. 55b)
po nitce prostej (jeżeli model nie
sugeruje ukośnego kierunku wzoru).
W przypadku zastosowania, szczypa-
nek lub zakładek, najpierw należy
je zszyć, a następnie kroić plastron,
jak podano wyżej. Dolną część
bluzki ułożyć także wzdłuż linii
złożenia tkaniny (rys. 55c). W wersji
pokazanej na modelu 15 plastron o
prostej linii dołu jest zapięty z
przodu na szereg , guziczków. Do
modelowania przygotować formę z
rozłożoną zaszewką gorsu. Przedłu­
żyć linię zaszewki o 3 cm. Naryso­
wać poziomą linię do środka, przodu
(rys. 56a). Na zapięcie dodać 2,5 cm. Jeszcze jeden przykład plastronu,
Przerysować formę plastronu i kroić przedłużonego i sznurowanego na li­
oddzielnie plastron (rys. 56b) i dolną nii środka przodu, pokazano na
część bluzki, przy czym tę ostatnią modelu 16.
przyłożyć wzdłuż linii złożenia tka­ Kolejność przygotowania formy jest
niny według rys. 56ą. Aby plastron taka sama, jak przy bluzkach z za­
układał się prawidłowo, należy pięciem polo. Rysując plastron prze-'
skroić obie części (lewą i prawą) dłużyć od najwyższego punktu gorsu
podwójnie. linię zaszewki o 7 cm (rys. 57a).
Formę plastronu wyciąć i kroić
podwójnie (środek przodu przy zło­
Rys. 55. Forma bluzki z plastronem (mo­ żeniu tkaniny — rys. 57b). Dolną'
del 14): a) ł / t przodu z zaokrągloną linią część bluzki ułożyć (według rys. 55c)
plastronu, b) V, plastronu, c) 1/t dolnej linią środka przodu wzdłuż linii zło­
części bluzki
żenia tkaniny.

79
 C Rys. 56. Forma bluzki z plastronem (model
^ 15a ): a) V t przodu z plastronem zapinanym,
b) 1 /t plastronu

Bys. 57. Forma bluzki z pla-

stronem (model 16): á) 1/t
przodu z plastronem wiąza­
nym, b) ł / t plastronu

80
 BLUZKI Z KARCZKAMI
Bluzka z karczkiem asymetrycznym
zapiętym na 2 guziki (model 17)
ma zaszewkę gorsu przeniesioną na
linię talii.
W przypadku zastosowania tego
modelu w sukni należy przygotować
formę tylko do talii. Aby przemie­
ścić zaszewkę gorsu na linię talii,
należy ją spiąć, następnie przeciąć
wzdłuż pierwszej (od środka przodu)
linii zaszewki talii. Tak przygotowa­
ną formę przypiąć do papieru. Ozna­
czyć najwyższy punkt gorsu,, pkt 1
(rys. 58a). Przeprowadzić linię -do
środka przodu; pkt 2. Od pktu 3
przedłużyć podkrój szyi o 7 cm; pkt
4. Jest to długość odcinka 1—2 mi­
mus 2,5 cm = 7 cm. Od pktu 3 na
linii środka przodu odmierzyć dłu­
gość karczka = 11 cm; pkt 5. Nary­
sować dolną linię karczka i przedłu­
żyć według odcinka 3—4. Od pktu
4 odmierzyć do góry 1 cm i naryso­
wać podkrój. Linię pachy skrócić o
1—1,5 cm. Krojąc karczek należy u-
kładać linię środka przodu wzdłuż
linii nitki prostej, z uwzględnieniem
zapasu tkaniny 7—8 cm na założenie
do lewej strony. Dolną część bluzki
układać linią środka wzdłuż złożenia
tkaniny.
Bluzka z fantazyjnym karczkiem
(model 18) ma ciekawe w linii cięcia,
które można zastosować także w ża­
kieciku garsonki lub bluzie typu
battle-dress, wszytej na linii talii w
pasek. Przed wyprowadzeniem linii
karczka zaszewkę gorsu umieścić na
linii boku według opisu modelu 5.
Kolejność rysowania karczka — jak
w modelu 17. Wyprowadzając część
środkową prawej strony przodu, od­
mierzyć od pktu 3 do pktu 4 długość
odcinka 1—2 minus 2,5 cm = 7 cm
(rys. 59a). Narysować linię cięcia łą­
cząc pkt 4 z pierwszą linią zaszewki
na linii talii. Przemieścić wierzcho­
łek drugiej linii zaszewki.
Do krojenia przygotować oddzielnie
środkową część przodu (prawą) łącz­
nie z karczkiem i układać na tkani-
6 — Kulisy kroju 1 nycla
 Rys. 58. Forma bluzki z karczkiem: (model 17): a) wyznaczenie linii karczka na
formie przodu, b) karczek, c) */, dolnej części przodu

nie środek przodu wzdłuż nitki Kolejność rysowania poszerzonej

prostej (rys. 59b). Boczną część pra­części przodu taką sama jak przy
wego przodu ułożyć według uprze­ modelu 17. Rysując poszerzone wy­
dnio oznaczonego kierunku nitki łogi przedłużyć o 2 cm od pktu 1 do
prostej (rys. 59c); linia strzałki jest
pktu 2 (rys. 60a); połączyć pkt 3 z
równoległa do linii środka przodu.' pktem 2 i przedłużyć o 4 cm; pkt 4.
Lewą stronę karczka przerysować i Od linii środka przodu na linii szyi
kroić, układając środek przodu we­ odmierzyć 2 cm od pktu 5 do pktu 6
dług uůki prostej (rys. 59d). Dolną i połączyć pkt 6 z pktem 4. Formę
część przodu ułożyć jak na rys. 59e karczka ułożyć linią środka wzdłuż
(środek przodu — wzdłuż nitki nitki prostej (rys. 60b). Dolną część
prostej). bluzki ułożyć także według kierun­
Bluzka z dwurzędowym zapięciem ku nitki prostej (rys. 60c). Po wy­
krojeniu i sprawdzeniu na figurze
(model 19) ma karczek, jak w mode­ zszyć zaszewki
lu 17. Narysowany według tej samej na linii talii.
kolejności, jest poszerzony dodatko­ Cięcia tego modelu można zastoso­
wo w górnej części (wyłogi). Ten wać w żakiecie lub w górniej części
właśnie karczek i dwurzędowe za­ sukni; przy szyciu sukni dwuczę­
pięcie zmienia bluzkę, nadając jej v ściowej przygotować formę przodu i
charakter zdecydowanie sportowy. tyłu do linii talii. W formie sukni
Zaszewka gorsu w tym modelu jest. jednoczęściowej przemieścić zaszew­
przemieszczona na linię talii. kę gorsu na linię boku.

82
 r. przodu

\ _ Bys. 59. Forma bluzki z karczkiem fanta­

^ zyjnym (model 18): a) tyf przodu z prze­
• prowadzonymi liniami karczka i ciecia
do linii dołu, b) środkowa (prawa) część
przodu, c) boczna (prawa) część przodu,

II d) karczek lewe} części przodu, e) dolna

(lewa) część przodu

«• 83
Rys. 60. Forma bluzki
z dwurzędowym zapię­
ciem (model 19): a) 1 / t
przodu z wyznaczonymi
liniami karczka i za­
pięcia, b) ułożenie for­
my karczka, c) dolna
część przodu

Rys. 61. Forma bluzki

z fałdkami na linii wy­
kroju szyi (model 20):
a) forma przodu z prze­
prowadzoną linią cięcia,
b) zaszewka gorsu
przeniesiona na linię
wykroju szył

84
 BLUZKI Z FAŁDKAMI
Blada pokazana na modela 20
ma 2 fałdki na linii wykroju szyi,
wynikające z głębokości zaszewki
gorsu, przeniesionej na linię szyi.
Zakładki są niezbyt głębokie, a linie
naddanej tkaniny powstałe z mode­
lowania zanikają na wysokości gor­
su, nie powodując zbytecznego po­
szerzenia. Zaprasowane fałdki lub
kontrafałdki mogą być zastosowane
w bluzkach lub sukniach dla osób
tęższych o większych wymiarach
obwodu.
Linie cięcia rysuje się na bluzce z
rozłożoną zaszewką gorsu. Połączyć
linią punkt styczny podkroju szyi
i linii środka przodu z najwyższym
punktem zaszewki gorsu (rys. 6 la),
następnie spiąć zaszewkę i przeciąć
wzdłuż narysowanej linii. Nadmiar
tkaniny tworzący się z głębokości
zaszewki (rys. 6 Ib) ułożyć w 2 fałdki
lub kontrafałdki.
Bluzka z fałdkami układanymi na
linii pogłębionego dekoltu (model 21)
efektownie się prezentuje, gdy jest
uszyta z miękkiej i lekkiej tkaniny.
Zamiast układania fałdek, można li­
nię dekoltu zmarszczyć. Model jest
odpowiedni dla osób szczupłych z
małym biustem. Dekolt pogłębia się
o 3 cm na linii środka przodu i o 2
cm na linii ramienia i rysuje
ponownie jego linię.
Od linii środka przodu na pogłębio­
nej linii dekoltu odmierzyć 2 razy
po 3 cm (rys. 62a) i otrzymane pun­
kty połączyć z najwyższym punktem
gorsu. Na linii boku odmierzyć od
podkroju pachy 3 cm i narysować
linię do najwyższego punktu gorsu.
Spiąć zaszewkę gorsu. Przeciąć
wzdłuż narysowanych linii od pod­
kroju szyi do najwyższego punktu
gorsu tak, aby części formy nie roz­
padły się lecz były złączone na ma­
leńkich odcinkach. Przeciąć też na­
rysowaną linię od najwyższego
punktu gorsu do linii boku.
Na tkaninie ułożyć formę linią śród-

ka wzdłuż linii złożenia tkaniny. W
miejscu najwyższego punktu gorsu
rozsunąć formę o 2 cm i poszczegól­
ne części ułożyć w jednakowej od­
ległości (rys. 62b). Po wykrojeniu
bluzki ułożyć fałdki według ozna­
czonych linii lub zmarszczyć linię
dekoltu doprowadzając ją do właści­
wego obwodu. Dekolt tyłu bluzki
także się pogłębia: na linii środka
tyłu — 1,5 cm, na linii ramienia —
— 2 cm (rys. 62c).
86
Rys. 62. Forma bluzki z fałdkami na linii
pogłębionego wykroju szyi (model 21):
a) forma przodu z pogłębionym wykro­
jem szyi i naznaczonymi liniami cięć,
b) rozłożona forma przodu, c) pogłębiony
dekolt tyłu
Bluzkę ź podwójnymi fałdkami lub
kontrafałdkami na Unii wykroju szyi
(model 22) kroi się na tych samych
zasadach, co poprzednie modele (20
i 21). Zmiana dotyczy tylko odległo­
ści fałdek od linii środka przodu.
Przygotować formę z rozłożoną za­
szewką gorsu i odmierzyć na linii
podkroju szyi 2,5 cm od linii środka
przodu (rys. 63a). Przeprowadzić li­
nię cięcia do najwyższego punktu
gorsu, spiąć zaszewkę gorsu (rys.
63b) i przeciąć wzdłuż narysowanej
linii. Powstałą głębokość zaszewki
ułożyć w fałdki lub kontrafałdki.
Rys. 63. Forma bluzki z podwójnymi fałdkami (model 22); a) forma przodu z wy­
znaczoną linią cięcia, b) zaszewka gorsu przeniesiona na linią wykroju szyi

BLUZKI O LINII ASYMETRYCZNEJ

87
 Bluzkę w stylu sportowym z zaszew­
kami wyszczuplającymi sylwetkę
(model 23) można uszyć z tkanin
grubszych (wskazane wielokoloro­
we), wełnianych lub wełnopodob-
nych. Formy można wykorzystać
do krojenia sukni, należy tylko od­
ciąć na linii talii dolną część. Przy­
gotować formę przodu bluzki (pra­
wa i lewa strona złączona na linii
środka). Przemieścić obie zaszewki
gorsu na linię dołu. Od najwyższych
punktów gorsu 1obu zaszewek od­
mierzyć do dołu po 2 cm (rys. 64a).
Na linii prawego ramienia odmie­
rzyć 1 cm. Przeprowadzić linię cię­
cia dekoltu. Przerysowaną formę
przodu ułożyć na tkaninie linią środ­
ka wzdłuż kierunku nitki prostej
(rys. 64b). Na formie tyłu należy
także pogłębić dekolt, odmierzając
na linii ramienia i środka po 1 cm
(rys. 64c).
Efektowną bluzką wyszczuplającą
jest fason pokazany na modelu 24.
Asymetryczne cięcie może być zaa­
kcentowane plisą, wypustką, pa­
smanterią itp. Opracowany model
można przekształcić w praktyczną
kamizelkę po pogłębieniu pach o 3
cm.
Do modelowania tego fasonu trzeba
przygotować cały - przód (złączona
prawa i lewa część na linii środka
' przodu), następnie spiąć zaszewkę
gorsu i talii na prawej stronie przo­
du. Na linii prawego ramienia od­
mierzyć 1 cm. Narysować pomocni­
czą linię do najwyższego punktu
gorsu (zaszewka lewa), pogłębiając
dekolt o 1,5 cm. Na linii talii od­
mierzyć od środka przodu 2 cm i po­
łączyć otrzymany punkt linią cięcia
z najwyższym punktem gorsu. Wy­
prowadzając zaszewkę boczną, od­
mierzyć Vs długości boku (od linii
pachy do linii talii) i narysować linię
do najwyższego punktu gorsu (rys.
65a). Przeciąć wzdłuż narysowanej
linii do gorsu. Na linii środka przo­
du odmierzyć od linii talii do dołu
13 cm, na linii boku — 10 cm. Na­
rysować dolną linię lekko łukowatą
88
(rys. 65a). Od linii środka przodu na
linii dołu odmierzyć 2 cm i połączyć
z punktem stycznym linii środka
przodu z linią talii.
Formę tyłu zwęzić odmierzając 2
cm na linii talii i 2 cm na linii dołu.
Zmniejszyć głębokość zaszewki o 1
cm i przesunąć ją o 2 cm w stronę
boku (rys. 65b). Na linii środka tyłu
odmierzyć od talii 10 cm, na linii
boku •— 10 cm. Narysować ponownie
linię dołu. Linię ramienia skrócić o
1 cm, linię szyi pogłębić o 1 cm.
Przeciąć formę przodu i tyłu wzdłuż
linii talii. Górną część przodu bluz­
ki ułożyć (z otworzoną zaszewką
talii) na tkaninie linią środka wzdłuż
nitki prostej (rys. 65c). Dolną część
(ze spiętą zaszewką) ułożyć tak, jak
wskazuje strzałka na rys. 65d. W
przypadku tkaniny w kratę, dolna
część może być ułożona (dla uzyska­
nia efektu) na ukośnym kierunku
nitek. Górną część środka tyłu uło­
żyć według kierunku strzałki wska­
zującej nitkę prostą (rys. 65e). Dolną
część tyłu po spięciu zaszewki uło­
żyć linią środka wzdłuż złożenia
tkaniny (rys. 65f).
Elegancka, o ciekawym kroju bluzka
z założonym szalowo przodem (mo­
del 25), zależnie od zastosowanej
tkaniny, może mieć charakter wie­
czorowy lub plażowy (do szortów
lub spodni). Prawa część przodu
bluzki przedłużona wiązaniem i do­
wolnie zdrapowana w głębsze lub
płytsze fałdki, lewa — dopasowana
zaszewką na linii dołu. Część prze­
dłużona lewej części przodu przesu­
nięta jest przez pęknięcie pozosta­
wione w szwie (o długości 8 cm) na
linii prawego boku. Przedłużone
obie części można zawiązać z tyłu
lub skrzyżować z tyłu, przełożyć do
przodu i związać.
Do modelowania przygotować 2 ca­
łe przody (części prawé i lewe złą­
czone są na liniach środków przodu)
i odmierzyć ną liniach boków po 3
cm, licząc od linii talii. Przygotowu­
jąc część prawą przodu, spiąć prawą
Rys. 64. Forma bluzki o linii asymetrycznej (model 23): a) forma przodu z zaszew­
kami gorsu przeniesionymi na linię dołu, b) forma przodu przygotowana do kroje­
nia, c) forma tyłu z pogłębionym wykrojem szyi

89
 f)

90
 Bys. 65. Forma bluzki o linii asymetrycznej (mode* 24): a) forma przodu z wyzna­
I czonymiprzodu,
liniami dęcia, b) forma tyłu z wyznaczonymi liniami cięcia, c) górna część
d) dolna część przodu, e) górna część tyłu, f) dolna część -tyłu

zaszewkę gorsu i obie zaszewki na ki gorsu i zaszewki talii połączyć z

linii talii. Odmierzyć 1,5 cm na linii
prawego ramienia (rys. 66a). Lewy
bok podzielić na 2 części (na odcin­
ku od pachy do talii), dolną połowę
boku podzielić na 3 części. Połączyć
punkt skracający ramię z najwyż­
szym punktem gorsu i z punktem
dzielącym linię boku na 2 części. Po­
głębić dekolt na linii środka przodu
o 4 cm i narysować ponownie pogłę­
biającą go linię. Wierzchołki zaszew­
punktami dzielącymi połowę boku
na 3 części (rys. 66a). Ramię wyró­
wnać o 0,5 cm.
Przygotowując lewą stronę bluzki do
modelowania (rys. 66b), trzeba także
ją skrócić, pozostawiając tylko 3 cm
od linii talii. Spiąć lewą zaszewkę
gorsu i przenieść ją na linię dołu.
Spiąć prawą zaszewkę na linii talii.
Linię boku podzielić, jak pokazano

Bys. 66. Forma bluzki wiązanej: a) forma przodu z wyznaczonymi liniami prawej
strony modelu, b) forma przodu z wyznaczonymi liniami lewej strony modelu, c)
rozłożona forma prawej strony modelu, d) rozłożona forma lewej strony modelu

91
«
na rys. 66a. Linię dekoltu wyprowa­
dzić również według powyższych
wskazówek. Pierwszy od linii cięcia
punkt, znajdujący się na linii boku,
połączyć z wierzchołkiem zaszewki
prawej (na linii talii).
Tak przygotowane formy przodów
bluzki można przeciąć po oznaczo­
nych liniach. Prawy przód układa
się w taki sposób, aby górna linia
środka przodu była ułożona wzdłuż
linii prostej (rys. 66c), pozostałe czę­
ści formy mają układać się płasko.
Środkowa część dzieli na 2 części od­
stęp utworzony na draperie. Rysując
przedłużenie na wiązanie, wyprowa­
dza się linię (od pktu A do B według
kierunku górnej części formy), o
długości obwodu talii minus 5 cm —
= 67 cm. Na wyprowadzonej linii
prostopadłej odmierzyć 10 cm i połą­
czyć ze znakiem pozostałym po le­
wej' zaszewce gorsu. Szerokość wią­
zania = 15 cm. Przeprowadzić linię
dolną do linii środka przodu. Wypro­
wadzając szpic wiązania, przedłużyć
od środkowego punktu 15 cm. W le­
wej części przodu prawą zaszewkę
na linii talii przenosi się w linię cię-
BLUZKI KBOJONE ŁĄCZNIE Z MARSZCZONYMI RĘKAWKAMI
92
cia od punktu dzielącego bok. Tak
przygotowaną formę układa się li­
nią środka przodu wzdłuż nitki pro­
stej (rys. 65d).
Zaszewkę (pod gorsem) skrócić o 4
cm. Górną część formy przedłuża się
o 67 cm (patrz odcinek C—D). Sze­
rokość i zakończenie wiązania nary­
sować według rys. 66c. Dolną linię
wiązania przodu lewego przeprowa­
dzić według rys. 66d. Tak przygoto­
wane formy układa się na rozłożo­
nej tkaninie prawą stroną do wierz­
chu, zwracając szczególną uwagę
na kierunek nitki prostej. Formę ty­
łu skrócić tak jak przód, przedłuża­
jąc ją o 3 cm od linii talii. Wykrój
szyi pogłębić o 1,5 cm. W przypadku
zastosowania tkaniny o pojedynczej
szerokości, należy kroić wiązania
oddzielnie, a szwy łączące umieścić
na linii boku.
Według wyżej opisanej formy mo­
żna skroić bluzkę bez wiązań. Wów­
czas draperie prawej wierzchniej
części bluzki są ułożone i przymoco­
wane na linii boku lewego. Lewa
część przodu bluzki jest dopasowana
zaszewkami (rys. 66d).
Przy zastosowaniu tkanin cienkich,
miękkich, powiewnych, bluzki te
prezentują się bardzo atrakcyjnie.
Według tych form można uszyć tak­
že sukienki, a poszerzając do dołu od
linii plisy — efektowne nocne koszu­
le lub górne części piżamy.
Do wyprowadzenia formy bluzki po­
kazanej na modela 26 należy przy­
gotować formę przodu i tyłu. W
pierwszej kolejności narysować rę­
kaw.
Przód
Rękaw rysuje się na formie przodu
(rys. 67a) ze spiętą zaszewką gorsu
przeniesioną na linię dołu.
Na linii ramienia od pktu 1 odmie­
rzyć 1,5 cm; pkt 2, Od pktu 2 wy­
By*. OT. Forma bluzki krojonej łącznie z marszczonymi rękawami: a) przód, b) tył
prowadzić do góry linię prostą, na
której odmierzyć 10 cm
2—3 = 10 cm
3—4 = szerokość rękawa = 13
cm. ,
Od pktu 5 przedłużyć linię pachy o
2 cm; pkt 6.
Na linii boku od pktu 5 odmierzyć
2 cm; pkt 7.
Połączyć pkt 4 z pktem 6 i linią pod-
kroju pkt 6 z pktem 7.
6—8 = V t odcinka 6—4.
Od pktu 8 podciąć linię rękawa o
0,5 cm; pkt 9.
Tył
Skasować zaszewkę na linii ramie­
nia (rys. 67b). Od pktu 1 odmierzyć
3 cm; pkt 2.
93
Od pktu 2 odmierzyć do góry 10 cm;
pkt 3.
Szerokość rękawa od pktu 3 do pktu
4 = 13 cm.
5—6 = 2 cm
6—7 — 2 cm.
Połączyć pkt 4 z pktem 6 i linią pod-
kroju pkt 6 z pktém 7
4—8 = V, odcinka 4—6
8—9 = 1 cm; narysować zaokrą­
gloną linię rękawa.
Rys. 68. Forma 1 bluzki krojonej łącznie
z rękawami: a) / t przodu z wyznaczony­
mi cięciami, b) */§ tyłu z wyznaczonymi
cięciami, c) układ form na tkaninie
Plisę przodu rysuje się na formie
z uprzednio sklejoną zaszewką gorsu
(rys. 68a). Na linii ramienia odmie­
rzyć szerokość plisy •= .5 cm, licząc
od pionowej linii rękawa. Na linii
środka przodu odmierzyć od, pod-
kroju szyi 6 cm, a następnie szero­
kość plisy — 5 cm. Narysować obie
linie plisy. Aby uzyskać odpowied­
nią ilość tkaniny na zmarszczenie,
trzeba formę rozsunąć. W tym celu
94
odcinki na linii plisy (licząc od środ­
ka przodu) i na linii dołu podzielić
na 2 części i narysować linię łączą­
cą punkty. Od linii spiętej zaszewki
odmierzyć na linii plisy i dołu po 4
cm i połączyć oba zaznaczone pun-
kfy.
Na formie tyłu narysować plisę sze­
rokości 5 cm, licząc od pionowej
linii rękawa' (rys. 68b). Na linii środ­
ka tyłu odmierzyć 6 cm, a następnie
szerokość plisy — 5 cm. Narysować
linię plisy. Dolny odcinek plisy (od
środka tyłu do przedłużonej linii
zaszewki) podzielić na 2 części i po­
łączyć linią z zaznaczonym punktem
dzielącym odcinek na linii dołu. Od­
mierzyć jeszcze po 4 cm na linii plisy
i l|nii dołu i narysować linię. .Od­
dzielić następnie plisę przodu i tyłu
i przeciąć wzdłuż narysowanych li­
nii, dzieląc obie formy na części..
Aby rękawy nie były zszywane na
linii środka, trzeba obie formy (przo­
du i tyłu) ułożyć wzdłuż złożenia
tkaniny tak, aby połączyć obie linie
rękawów (rys. 68c). Chcąc uzyskać
tkaninę na zmarszczenie, należy
rozsunąć części formy tyłu w od­
stępach 1,5—2 cm.
Zaszewkę gorsu pozostawia się na
linii dołu, zmniejszając ją o utwo­
rzony odstęp 1,5 cm na linii cięcia,
Ky«. 6& Forma bluzki krojonej łącznie z rękawami (model 37): a) Vt przodu z wy­
znaczonymi cięciami, b) Va tyłu z wyznaczonymi «»»y<«iwt
ponieważ zbyt duża ilość tkaniny
(wynikająca z przeniesienia zaszewki
gorsu na linię cięcia), powoduje
zgrupowanie zmarszczeń na linii cię­
cia i załamywanie się rękawów. Obie
plisy ułożyć liniami środków wzdłuż
złożenia tkaniny.
W przypadku modela 27 zmarszczo-
ne części bluzki i rękawów są wy­
kończone rulonem.
Kolejne czynności wykonuje się, jak
opisano wyżej. Następnie spina' się
zaszewkę gorsu, przenosi na linię
dołu i rysuje rękawy (rys. 69). Mo­
delując zmienia się nieco formę mo­
delu 26. W tym przypadku (rys.,69a)
na linii ramienia przodu odmierza się
3 cm, a rękaw przedłuża o 3 cm. Na
linii środka przodu od podkroju szyi
odmierza się 9 cm i rysuje linię
dekoltu. Na linii ramienia tyłu na­
leży odmierzyć 3 cm od pionowej li­
nii rękawa (rys. 69b). Na linii środ­
ka tyłu odmierza się 7 cm i rysuje
linię dekoltu. W celu uzyskania
tkaniny na zmarszczenia, należy
przeciąć formę według rys. 69a i b.
95
 rtpozjd'jc

Rys. 70. Forma bluzki z falbanką: a) forma przodu z wyznaczonymi

x
liniami p6ł-
karczka, b) forma tyłu z wyznaczonymi liniami karczka, c) l% rozłożonej formy
przodu, d) 1/» kárczka tyłu, e) dolna część tyłu

96
Na tkaninie układa się formy w e ­
dług rys. 68c. Po wykrojeniu ukła­
dać fałdki w jednakowych odstę­
pach. Innym fasonem s efektownej
i powiewnej bluzki nawiązującej do
dwóch poprzednich modeli jest
bluzka z falbaną (model 28). W linie
nacięcia przodu i tyłu wszyte są
zmarszczone falbany. Linie cięcia
przodu rysuje się na formie z rozło­
żoną zaszewką. Na linii ramienia
odmierzyć 1,5 cm (rys. 70a). Od
najwyższego punktu gorsu odmie­
rzyć do góry 3 cm. Połączyć zazna­
czone punkty linią cięcia. Na formie
tyłu nie uwzględnia się zaszewki na
linii ramienia (rys. 70b) i dlatego
skraca się ramię o 3 om i rysuje no­
wą linię pachy. Aby wyprowadzić
linię cięcia do wszycia falbany, od-
mierzyć na linii środka, jeszcze
13 cm i połączyć z zaznaczonym ,
punktem na linii ramienia.
Do krojenia formę połowy przodu
układa się przy złożeniu tkaniny
(rys. 70c). Karczek tyłu kroi się od­
dzielnie (rys. 70d) z pozostawieniem
zapasu tkaniny na zapięcie 2,5 cm
i na założenie 5—6 cm. Dolną część
tyłu (rys. 70e) kroi się przy złoże­
niu tkaniny. Po wykrojeniu zszyć '
pozostały odcinek zaszewki gorsu
(pod falbaną będzie niewidoczny).
Falbaną z dodatkiem na zmarszcze­
nie jest 1,5—2 razy dłuższa od ob­
wodu cięcia, a jej szerokość wynosi
5—6 cm. Wykończoną i równomier­
nie zmarszczoną falbanę należy bar­
dzo starannie wszyć.

5. Szycie bluzki
OBLICZEN1E Szerokość tkaniny — 0,70, 0,80,
ILOŚCI TKANINY 0,90 m
2 X długość bluzki = 1,15 m
Przykłady prowizorycznych norm 1 X długość rękawa = 0,30 m
zużycia tkaniny opracowane są na dodatek na. szwy i obręby = 0,15 m
figurę o wzroście 166 cm i obwodzie
gorsu 96 cm. razem 1,60 m
Przykład I Przykład IV
B l u z k a b e z r ę k a w ó w (prze­
dłużona od talii o 16 cm) Bluzka z krótkimi ręka­
Szerokość tkaniny — 0,70, 0,80 wami (przedłużona od talii o
0,90 m 16 cm)
2 X długość bluzki = 1,15 m Szerokość tkaniny — 1,20, 1,40 m
dodatek na szwy i obręby = 0,15 m 1 X długość bluzki = 0,60 m
1 X długość rękawa = 0,30 m
razem 1,30 m dodatek na szwy i obręby = 0,15 m
Przykład II razem 1,05 m
B l u z k a b e z r ę k a w ó w (prze­
dłużona od talii o 16 cm) Przykład V
Szerokość, tkaniny — 1,20, 1,40 m
1 X długość bluzki = 0,60 m Bluzka z długimi rękawa-
dodatek na szwy i obręby = 0,15 m m i (przedłużona od talii o 16 cm)
Szerokość tkaniny — 0,70, 0,80,
razem 0,75 m 0,90 m
Przykład III 2 X długość bluzki _= 1,15 m
Bluzka z krótkimi ręka­ 1 X długość rękawa = 0,65 m
wami (przedłużona od talii o dodatek na szwy i obręby = 0,20 m
16 cm) razem 2,00 m

7 — Kulisy kroju i szycia 97

Przykład VI czek stanowiący element ozdobny
biuzki zależy od proporcji modelu.
B l u z k a z d ł u g i m i r ę k a w a ­ Kształt jego wynika często z fanta­
m i (przedłużona od talii o 16 cm) zyjnej formy dołu (skośnej, za­
Szerokość tkaniny — 1,20, 1,40 m okrąglonej, w zęby, falistej, owal­
1 X długość bluzki — 0,60 m nej). Dodatkowy efekt uzyskuje się
1 X długość rękawa = 0,65 m z odpowiedniego wykorzystania ry­
dodatek na szwy i obręby — 0,15 m sunku tkaniny, np. o. wzorze w pa­
razem 1,40 m sy. Wówczas układa się formę karcz-
ka środkiem przodu na linii szeroko­
KROJENIE ści tkaniny (wzdłuż wątku). W
I PRZYGOTOWANIE DO MIARY tkaninach o wzorze kraty formę
można ułożyć vna linii ukosu, pa­
Przed ułożeniem form bluzki na tka­ miętając jednak o skrojeniu, we­
ninie należy skontrolować wymiary dług nitki prostej, drugiego karczka
tkaniny, Jej długość i szerokość. Na­ z cienkiego płótna, którym podszy­
stępnie zdękatyzować i oznaczyć błę­ wa się karczek 'wierzchni. Formy
dy tkackie, farbiarskie i inne. Tka­ kołnierzyka i mankietów układa się
ninę do krojenia złożyć prawą stro­ tak, aby środek kołnierzyka i man­
ną do środka. kietu leżał wzdłuż nitki prostej.
Formę bluzki (zapiętej na linii przo­ Przypięte szpilkami formy należy
du, z kołnierzykiem i długimi ręka­ obrysować radełkiem lub kredą kra­
wami) układa się w następujący spo­ wiecką. Następnie wszystkie linie
sób Środek przodu bluzki ułożyć narysowane na wierzchniej warst­
wzdłuż nitki prostej. (osnowy) tka­ wie tkaniny przenosi się na spodnią
niny, w odstępie 6—8 cm od brzegu za pomocą pętelkowania (rys. 3).
fabrycznego (na obłożenie i zapięcie Oznaczyć należy kontury formy, za­
w przodzie). Przy tkaninie zbyt wą­ szewki, linie środka przodu oraz rę­
skiej obłożenie należy wykroić od­ kawa.' Linię środka tyłu oznaczyć
dzielnie. Od brzegu tkaniny (wzdłuż ściegiem fastrygowym. Przenieść
wątku) pozostawić na obręb dołu. także linię przecięcia w dolnej linii
2—3 cm. W górnej części (od strony rękawa oraz znaki spotkania na li­
ramienia i szyi) szerokość zapasu na niach łączenia szwów: szwy ramion,
szwy wynosi od .linii ramienia 2— boczne, a także szwy łączące ręka­
9,5 cm, od linii szyi — 1 cm. wy z podkrojem pachy.
Środek formy tyłu ułożyć wzdłuż Elementy bluzki połączyć początko­
linii złożenia tkaniny, a więc wzdłuż wo bardzo starannie szpilkami, na­
nitki orostei. Na szwy boczne przodu stępnie sfastrygować na lewej stro­
i tyiu pozostawić 2,5—3 cm. Formę nie tkaniny, ze zwróceniem uwagi
rękawa należy układać bardzo sta­ na znak spotkania i jednakowy po­
rannie, zwracając uwagę, aby śro­ ziom oznaczonych linii. Nawet naj­
dek rękawa pokrywał się z linią mniejsze ich skrzywienie powoduje
nitki prostej w tkaninie. Wzdłuż zniekształcenie szwu i w, następ­
linii podkroju pozostawia się na stwie nieprawidłowy układ bluzki
szwy 1,5—2 cm, od linii dołu — ná figurze. Na' prawej stronie fa-
1,5 cm, na szwy 'boczne — 2—3 cm. stryguje się tylko tkaniny w kratę
Jeżeli bluzka ma karczki (z przodu i w pasy, układając wzór 'na jednym
i z tyłu lub tylko z przoduj wó­ poziomie.
wczas formę układa się tak, aby W pierwszej kolejności przygotowa­
środek przodu ułożony był wzdłuż
nitki prostej. Zachowuje się taki nia bluzki do miary fastryguje sie
zaszewki, poczynając od ich wierz­
odstęp od brzegu, jaki był pozosta­ chołków. Linie ramion gęsto spiąć
wiony w dolnej części przodu. Kar- szpilkami (wdając ramię pleców)
98
i fastrygować poczynając od linii
podkroju szyi (nie baczyć ze szwem
zaszewki).
Podczas łączenia szwów bocznych
trzeba zwracać szczególną uwagę na
linie podkroju pach i talii. Zaszewek
bocznych nie należy fastrygować ze
szwami bocznymi. Zapas tkaniny po­
zostawiony na obłożenia załamuje
się do lewej strony bluzki według
przepętelkowanych znaków załama­
nia.
Do pierwszej miary przygotowuje
się prawy rękaw, fastrygując go od
górnego podkroju do dołu; w ręka­
wie wąskim należy przed łączeniem
szwu sfastrygować zaszewkę. Należy
też przygotować spód kołnierza.
MIARA BLUZKI
Pierwsza miara jest bardzo ważną
czynnością, gdyż od jej właściwego,
starannego i bardzo krytycznego
przeprowadzenia zależy późniejszy
przebieg pracy i końcowy efekt —
prawidłowo uszyta bluzka.
Po włożeniu bluzki spina się dokład­
nie środkowe linie prawej i lewej
części przodu, zwracając uwagę na
prawidłowy układ środka przodu i
ogólny wygląd całości.
Podczas miary należy dodatkowo:
—• sprawdaie kierunek szwów bocz­
nych i ramion,
— sprawdzić kierunek i głębokość
zaszewek,
— ustalić linię zapięcia,
— sprawdzić podkrój pach i szyi,
— przypiąć spód kołnierza wokoło
dekoltu, aby środek kołnierza był
złączony ze środkiem przodu,
— wpiąć rękaw, ustalając w ten
sposób jego szerokość i długość.
Błędy występujące przy I mierze
Wskutek niedokładnego przygoto­
wania bluzki do I miary mogą wy­
stąpić błędy; należy je oznaczyć
szpilkami, kredą lub fastrygą. W
bluzce układającej się na figurze
zbyt ciasno należy nadpruć odpo­
wiednie szwy i upiąć je ponownie.
i»
Do najczęściej spotykanych błędów
należą niżej opisane.
Za duży podkrój szyi
Zbyt szerokie lub głębokie wycięcie
podkroju szyi jest bardzo trudne do
poprawienia (rys. 7 la). Podczas kro­
jenia należy więc zwrócić'szczególną
uwagę na ten fragment ubioru. W
przypadku wystąpienia błędu, kory­
guje się go przez podniesienie całe­
go przodu i tyłu do góry, co powo­
duje spłycenie podkroju szyi (rys.
7 Ib). Nie zawsze jednak ta popraw­
ka jest możliwa do wykąpania. Przy ..
pozostawieniu zbyt małych zapasów
na szwy na linii dołu, samo pod­
ciągnięcie przodu do góry nie da re­
zultatu. Powstanie bowiem na linii
dołu ubytek tkaniny i niezgodność
•linii bocznych przodu i tyłu. Po­
prawka będzie wówczas polegała na
częściowej zmianie fasonu. A więc,
należy wykończyć dolną linię pasem
w stylu battle-dress lub zastosować
w górnej części karczek z właści­
wym, poprawionym już podkrojem v
szyi.
Zbyt małe wycięcie podkroju szyi
Błąd powoduje naprężenie tkaniny
wokoło nasady szyi (rys. 72a), a
także tworzenie się ukośnych fałd w
kierunku pachy. Wada ta jest łatwa
do usunięcia. Brzegi tkaniny wokoło .
wycięcia szyi należy ponacinać w
równomiernych odstępach, aż do
gładkiego układania się dekoltu na
figurze (rys. 72b)'. Właściwą linię
podkroju oznacza się fastrygą tylko
na prawej stronie; obie strony ozna­
cza się w przypadku ewentualnych
wad figury.
Nieprawidłowa linia ramienia
Przyczyną tego błędu jest nieprawi­
dłowe wdanie przewidzianego w kon­
strukcji nadmiaru tkaniny (zbyt bli­
sko wykroju JZVÍ lub zbyt blisko
wykroju pachy).
Błąd usuwa się przez rozprucie ra­
mienia i upięcie ponownie na figu­
rze. Nie uwzględnione podczas zdej-
99
 Rys. 71. Korygowanie zbyt dużego podkroju , szyi:
a) za duży podkrój szyi, b) korygowanie formy tyłu, c) korygowanie formy przodu

Bys. 72. Korygowanie zbyt małego podkroju szyi:

a) nieprawidłowy podkrój szyi, b) bluzka układająca się prawidłowo

mowania miar zbyt spadziste lub Fałdy w okolicy pachy i wykroju

zbyt wysokie ramiona (lub jedno
ramię) powodują również nieprawi­
dłowy układ linii ramion. Popraw­
kę wykonuje się przez rozprucie i
ponowne upięcie, uwzględniające
budowę figury.
szyi
Powstają one przy figurze o bardzo
niskich ramionach nie branych pod
uwagę w konstrukcji. Jeżeli jedno
ramię jest niższe, nadmiar tkaniny

100
opada tworząc fałdki tylko od ra­
mienia niższego. Błąd poprawia się
przez rozprucie szwu ramienia i pod­
ciągnięcie tkaniny aż do układania
się prawidłowej linii (patrz pod-
rozdż. Sylwetka z odchyleniami od
proporcji).
Za szerokie przody
Zwęża się je przez spięcie szwu bocz­
nego .i nieco głębsze założenie za­
pięcia, a więc przesunięcie poza li­
nię środka przodu. Należy jednak
pamiętać, że zbyt duże założenie
przodu zniekształca podkrój szyi.
Za wąskie przody
Poprawia się je przez rozprucie
szwów bocznych i ponowne upięcie.
Należy przy tym zwracać uwagę,
aby linia pach zbytnio się nie posze­
rzyła. Jeżeli poszerzenie boczne bę­
dzie nadal zbyt małe, należy odwi­
nąć odpowiednią ilość zapasu tkani­
ny przeznaczonego na obłożenie obu
części przodu i oznaczyć ponownie
linię środka przodu. Nie dysponując.
odpowiednim zapasem tkaniny, trze­
ba niestety zmienić zaprojektowany
fason, dodając na linii środka plisę.
Rys. 7*. Korygowanie zaszewek:
a) nieprawidłowy układ bluzki przy zaszewkach, b) ponowne upinanie zaszewek
Marszczenie się szwa bocznego tyłu
lub przodu
Wdanie większej niż przewiduje
konstrukcja ilości tkaniny powstaje
wskutek niedokładnego oznaczenia
formy przodu lub tyłu. W przypad­
ku jednej strony dłuższej, następuje
wdanie tkaniny i nieprawidłowy
układ całego szwu. Błąd usuwa się
przez rozprucie szwu i ponowne
upięcie na figurze.
Za płytki podkrój pachy
Poprawia się podkrój podcinając go
zgodnie z podkrój em rękawa (patrz
podrozdz. Wszywanie rękawów).
Za głęboki podkrój pach
Poprawić przez podciągnięcie formy,
jak przy korygowaniu podkrój u szyi
(rys. 71), i umieszczenie tkaniny w
szwach na linii ramion (podczas
miary upinać prawe ramię). Jeżeli
bluzka jest dostatecznie obszerna,
można pachę zmniejszyć przez zwę­
żenie szwami bocznymi.
101
Za głębokie zaszewki boczne lob na
liniach ramion
Wada ta powoduje utworzenie
nadmiaru tkaniny w miejscach za­
kończenia zaszewek. Usuwając u-
sterkę należy zaszewki spruć i zno­
wu upiąć. -
Za płytkie zaszewki
Powodują utworzenie fałdek wyni­
kających z nadmiaru tkaniny (rys.
73a). Spruć zaszewkę i upiąć pono­
wnie (rys. 73b).
Na plecach tworzą się poprzeczne
fałdki
Przyczyna: tył bluzki jest za długi.
Skraca się go przez upięcie nadmia­
ru tkaniny w jedną poprzeczną fał­
dę (rys. 74b). Po przeprowadzeniu
.+
Bys. 74. Korygowanie tyłu bluzki: a) za długi tył, b) poprawianie formy
miary należy rozpruć szwy na ra­
mionach, ułożyć skorygowaną formę
na skrojonej uprzednio formie ple­
ców i bardzo dokładnie oznaczyć jej
kontury.
Nieprawidłowy kierunek zaszewek
Właściwy kierunek nadaje się po
całkowitym spruciu poprzednich za­
szewek i ponownym ich upięciu.
102
Kołnierz za krótki
Należy skrócić dłuższy kołnierz (do
I miary przypinać spód kołnierza
lub płócienny wkład).
Kołnierz za długi
Odstaje od szyi i załamuje się. Aby
nie zniekształcić właściwie układa­
jących się. końców kołnierza należy
zebrać nadmiar w szwie tyłu spodu
kołnierza. Oba końce skraca się
równomiernie, a wówczas poprawka
ta nie wpłynie na wygląd ogólny
kołnierza. Uwagi dotyczące przy­
czyn powstawania i . usuwania błę­
dów w kołnierzach podano w pod-
rozdz. Sprawdzanie i usuwanie błę­
dów (str. 118).
-\ir
Za wąski rękaw
Poszerza się go przez jednakowe
wypuszczenie szwów.
Za szeroki rękaw
Zwęża się go przez pogłębienie
szwów. Wiadomości o najczęściej
powtarzających się błędach w ręka­
wach podano w podrozdz. Spraw­
dzanie i usuwanie błędów.
 SZYCIE I WYKOŃCZANIE
Gdy pierwsza miara jest już prze­
prowadzona, a błędy zaznaczone,
należy ostrożnie zdjąć bluzkę, aby
nie wypadły z niej szpilki i wszyst­
kie oznaczone szpilkami linie prze-
fastrygować tylko na prawej stronie
bluzki. W przypadku zaznaczenia
szpilkami nadmiaru tkaniny należy
przefastrygować upiętą linię po obu
stronach załamania. Linie niezbyt
dokładnie oznaczone fastrygą wy­
równuje się przez podciągnięcie kre­
dą, ponownie fastryguje, a znie­
kształcone, już nieaktualne ozna­
czenia usuwa. Następnie bluzkę na­
leży złożyć bardzo dokładnie wzdłuż
Aroidka przodu i tyłu. W bluzkach o
zapięciach asymetrycznych oznacza­
ne podczas miary poprawki usuwa
się bezpośrednio na przodzie lub na
tyle bluzki. Po ponownym spraw­
dzeniu bluzki na figurze i stwier­
dzeniu, że wszystkie usterki są sko­
rygowane, można przystąpić do
szycia.
Do zszywania szwów poszczególnych
elementów należy dobrać odpowied­
nie nici, zależnie od rodzaju i kolo­
ru tkaniny, a także pamiętać o do­
borze Właściwych igieł. Wszystkie
szwy należy zszywać równo i sta­
rannie, pamiętając że w tkaninach
bardzo cienkich łatwo się one mar­
szczą, ściągając materiał. Igła musi
więc być bardzo cienka, a nici —
gładkie.
Najlepiej nadaje się do tego celu
jedwab naturalny. Naprężenie nici
w maszynie trzeba zmniejszyć aż do
zlikwidowania marszczenia, pamię­
tając jednak o kontrolowaniu prawi­
dłowego wiązania.
Podczas szycia cienkich tkanin wska­
zanie jest podkładanie wzdłuż ście­
gu maszynowego bibułki lub cien­
kiego papieru.
Tkaniny z włosem, np. aksamity,
welury, wymagają przed zszywa­
niem gęstego dwukrotnego sfastry-
gowania w odległości. 0,3 cm. Na­
stępnie zszywa się je pośrodku mię­
dzy fastrygami. Należy pamiętać o
odpowiednim uregulowaniu natęże­
nia stopki, zależnie od tkaniny.
Zbyt mocno naciskająca stopka spła­
szcza włos, akcentując linię szwu,
co wpływa ujemnie na efekt wyko­
nanej bluzki Kierunek szycia tych
tkanin "jest zgodny z kierunkiem
układania się włosa. Szycie na ma­
szynie rozpocząć od zszycia zasze­
wek. Linię prowadzić od szerokiego
końca zaszewki ku jej wierzchołko­
wi. Po wyciągnięciu znaków fastry-
gi, zaszewki należy natychmiast roz-
prasować.
W przypadku tkanin o właściwoś­
ciach stabilności termicznej lub nie
nadających się do prasowania, za­
szewki boczne kieruje się ku dołowi
bluzki. W przypadku tkanin grubych
zaszewki należy wyciąć i rozpraso-
wać. Szwy stębnuje się po zszyciu
zaszewek. Szwy boczne oraz ramio­
na wyrównać i wykończyć. Trzeba
też pamiętać, że w tkaninach strzę­
piących się brzegi szwów wykończa
się natychmiast po wykrojeniu.
Zapięcie bluzki wykonuje się wy­
bierając jeden ze sposobów poda­
nych w rozdż. „Zapięcia i dekolty".
Kołnierz musi być uszyty przed
wfastrygowaniem do drugiej miary.
To samo dotyczy rękawów, które
powinny już mieć odszyté zapięcia i
wfastrygowane mankiety (jeżeli za­
mierza się zastosować je w modelu)-
Omówienie upinania i wszywania
rękawów zamieszczono w dalszej
części książki. Przed wszyciem rę­
kawa do pachy należy wykończyć
jego dolną linię.
Mankiety wykończające rękawy ko­
szulowe kroi się wzdłuż osnowy, z
podwójnej tkaniny. Dla wzmocnie­
nia mankietu należy wszyć w śro­
dek wkładkę z cienkiego płótna.
Wykończanie rękawów
Rozcięcia w rękawach wykończą się
najczęściej jedną pliską, dwiema
pliskami lub konfekcyjnie.
Wykończenie rozcięcia jedną pluska
rozpoczyna się od przygotowania
103
 Rys. 75. Wykończenie rozcięcia jedną pliską: a) nakładanie pliski, b) przecinanie
wzdłuż środkowej linii, c) wykańczanie pliski
pliski o szerokości 5—6 cm, dłuższej
od znaku rozcięcia o 3 cm (długość
rozcięcia wynosi 7—10 cm). Na pra­
wej stronie pliski naznaczyć długość
rozcięcia, a następnie nałożyć pliskę
prawą stroną na prawą stronę ręka­
wa tak, aby jego środek pokrywał
się z oznaczoną linią rozcięcia (rys.
75a). Obszyć na maszynie tkaninę
wokoło znaku rozcięcia (w odległoś­
ci 2—3 mm). Na dolnym odcinku
przeszyć w niezbyt ostry szpic. Prze­
ciąć wzdłuż środkowej linii, nie do-
cinając do końca 1—2 mm (rys. 75b).
Odwinąć pliskę do lewej strony, za­
łamać szew, zafastrygować w kancie
i sprasować. Podwinąć brzegi podło­
żonego materiału i przestębnować.
Plisę przyszyć kryto, ręcznie (rys.
75c).
Innym sposobem jest wykańczanie
rozcięcia dwiema płiskami. Po zaz­
naczeniu cięcia o długości 12 cm na­
leży przygotować 2 pliski: węższą
(13 X 2 cm) i szerszą (14,5 X 5 cm).
Węższą przyfastrygować prawą stro­
ną do lewej strony rozcięcia, zakła­
dając 0,5 cm u dołu. Po przyszyciu
odwrócić i załamać tak, aby pliska
pokryła poprzedni szew (rys. 76a).
Pliskę szerszą przyszyć do wierzchu
rękawa w taki sposób, aby nadmiar
długości pliski znalazł się u dołu
(rys. 76b). Wówczas rozprasować
szew, następnie załamać pliskę, aby
przykryła pliskę węższą, i podwinąć
brzeg.
104
Ułożyć trójkątne zakończenie z od­
cinka znajdującego się poniżej cię­
cia. Po dokładnym zafastrygowaniu
przestębnować, zaczynając od góry
zewnętrznej krawędzi. Gdy pliska
górna zostanie przyszyta do miejsca
oznaczonego punktem a (rys. 76c),
należy ułożyć wąską pliską, a na­
stępnie połączyć z pliską górną,
przeszywając je nad rozcięciem. Po­
zostałą część górnej (szerszej) pliski
przestębnować wzdłuż założonego do
wewnątrz szwu.
Trzeci, najprostszy, tzw. konfekcyj­
ny, sposób wykańczania rozcięcia
rękawa (rys. 77), stosowany w prze­
myśle odzieżowym, polega na przy­
gotowaniu jednej pliski o szerokoś­
ci 4,5 cm, 2-krotnie dłuższej od zna­
ku rozcięcia. Prawą stronę pliski
przykłada się do prawej strony tka­
niny, przypina i fastryguje. Następ­
nie należy przeszyć na maszynie
wzdłuż brzegów rozcięcia (rys. 77a),
zewnętrzny brzeg pliski zagiąć do
lewej strony i podszyć ręcznie (rys.
77b). Przestębnować na maszynie
krawędź wierzchniej części wykoń­
czonego rozcięcia (rys. 77c), a w
miejscu zakończenia przestębnować
łącząc wierzchnią stronę pliski ze
spodnią tak, aby wykończone roz­
cięcie układało się płasko (rys. 77d).
Mankiety można wszyć do rękawów
nie stosując rozcięcia, tylko pozosta­
wiając odcinek rękawa wykończony
oddzielnie obrębkiem. Po zapięciu
pozostawiony nadmiar tkaniny po­
winien ułożyć się w fałdę i skryć do
wewnątrz. Prawidłowe układanie się
rękawa ułatwią 2 fałdki o głębokoś­
ci 1 cm (każda), ułożone na obu koń­
cach obrębka, który ma długość
c)
Rys. 76. Wykończenie rozcięcia dwiema pliskami: a) łączenie pliski wąskiej, b) łą­
czenie pliski szerokiej, c) wykańczanie prawej strony
4—5 cm (rys. 78a). Pozostałą część
rękawa zmarszczyć lub ułożyć w
fałdki dopasowując do długości man­
kietu (rys. 78b).
Szerokość mankietów wykańczają­
cych rękawy jest dowolna: od wą­
ziutkich w, formie plisek do bardzo
szerokich zapinanych na szereg gu­
zików i stosowanych w bluzkach
fantazyjnych.
W bluzkach stosuje się też mankie­
ty typu koszulowego — szerokie,
odwijane. Mankiety takie zszywa
się łącznie z uprzednio zdekatyzo-
waną wkładką płócienną. Szew
wkładki należy dokładnie wyciąć i
b)
odwinąć mankiet na prawą stronę.
Zafastrygować krawędzie i całość
starannie uprasować. Następnie
wierzch mankietu, łącznie z wkład­
ką, przyfastrygować na prawej stro­
nie rękawa wzdłuż dolnej krawędzi.
Wyrównać szwy i odwrócić man­
kiet, podwijając jego dolny brzeg,
zależnie od rodzaju zapięcia. Man­
kiety zapinane na spinki przyszywa
105
 «; b)

Rys. 77. Wykończenie rozcięcia tzw. konfekcyjne: a) przyszywanie plisy wzdłuż roz­
cięcia, b) podszywanie wewnętrznego brzegu, c) stębnowanie krawędzi, d) zakoń­
czenie lewej stfrony plisy

Rys. 78. Wszywanie mankietu do rękawa bez rozcięcia: a) dolna część rękawa
zmarszczona i zakończona fałdkami, d) łączenie rękawa z mankietem

106
się, układając oba końce równo z
brzegami wykańczanego rozcięcia.
Mankiety zapięte na jeden lub wię­
cej guzików nakładane są stroną
wierzchnią na wierzch rękawa.
Przyszywa się je tak aby po zapię­
ciu wykończone brzegi rozcięcia
układały się równo (jedna strona
nie nakłada się na drugą, ale i nie
tworzy się zbyt duży otwór). W ta­
kim przypadku wierzch mankietu (z
dziurkami) układa się równo z kra­
wędzią odszycia zapięcia, a spód
mankietu (z guzikami) wysuwa o
1—1,5 cm poza krawędź.
Druga miara bluzki
i czynności końcowe
Chcąc mieć pewność co do prawi­
dłowego wfastrygowania kołnierza i
rękawów, należy włożyć bluzkę, za­
piąć bardzo starannie na linii środ­
ka przodu lub tyłu (zależnie od
umieszczenia zapięcia) i przeprowa­
dzić drugą miarę sprawdzając wszy­
cie kołnierza oraz rękawów.
Sposób korygowania wszycia ręka­
wów zamieszczono na str. 105. Jeżeli
przy drugiej mierze wyniknie dużo
poprawek, należy przeprowadzić do­
datkową miarę sprawdzającą. W
końcowym etapie szycia zakończyć
nitki przy zaszewkach, usunąć
wszystkie zbędne fastrygi, wykoń­
czyć szwy i uprasować, posługując
się także rękawnikiem.
Kolejność prasowania jest następu­
jąca: zaszewki i szwy na lewej stro­
nie bluzki, rękawy, tył, kołnierz,
przód. Jeżeli zapięcie jest zastoso­
wane z przodu, w pierwszej kolej­
ności prasuje się część prawą, a na­
stępnie •— lewą. W czasie prasowa­
nia należy materiał zwilżać.
Uwagi na temat wykonania różnego
rodzaju dziurek i przyszywania gu­
zików omówiono w rozdz. „Dekolty
i zapięcia".
Rozdział IV
RĘKAWY
i. Rękaw podstawowy
Skrojenie rękawów — to jeden z
trudniej szych problemów krawiec-
twa.
Właściwie uszyte rękawy podnoszą
walory estetyczne odzieży, źle skro-
jone lub nieprawidłowo ustawione
szpecą ogólny wygląd sylwetki i
obniżają wartość modelu nawet wy-
konanego z drogiej i efektownej
tkaniny. Bardzo ważna jest także
umiejętność dostosowania typu rę-
kawów do sylwetki.
108
Bogactwo różnorodnych fasonów rę-
kawów pozwala na bardzo szeroki i
swobodny ich dobór. Trzeba jednak
pamiętać, że np. rękawy o charakte-
rze bieliżnianym będą odpowiednie
wyłącznie dla osób bardzo młodych,
Rękawy o sutych'bufach, poszerza-
jąc ramiona optycznie pogrubiają
sylwetkę i nosić je mogą osoby tyl-
ko bardzo szczupłe. Innym przykła-
dem są rękawy ozdobione falbanka-
mi, szczypankami lub marszczenia-
 *Y
m i I w tym przypadku należy się
zastanowić, czy będą one dla każde­
go stosowne.
Poznanie zasad rysowania konstruk­
cji i odpowiednie dostosowanie do
indywidualnych rozmiarów figury
ułatwi wykonywanie rękawów o pra­
widłowej linii, nie utrudniających
swobody ruchów.
*Do wykonania konstrukcji rękawa,
niezbędne są miary: obwodu ręki,
długości do łokcia, a także długości
rękawa. Według miary obwodu ręki
ustala się szerokość rękawa, dodając
odpowiednią ilość centymetrów, za­
leżnie od tego, jakie rękaw ma za­
stosowanie. I tak, w rękawie do bluz­
ki lub sukni —- do połowy obwodu
ręki dodaje się 3 cm, w rękawie do
kostiumu do téj samej miary dodaje
się 4 cm, w rękawie do dopasowane­
go płaszcza — 4 cm, a do luźnego
płaszcza — 5 cm.
Biorąc pod uwagę miarę obwodu rę­
ki można uniknąć często powtarzają­
cego się błędu, jakim jest zbyt wąski
rękaw. Kłopoty te zdarzają się naj­
częściej w przypadku, gdy wymiary
figury wskazują na dość duży obwód
ręki przy szczupłej sylwetce i
szczupłym gorsie. Konstrukcja bluz­
ki jest tak opracowana, że podkrój
pachy jest niezbyt głęboki (bardzo
pogłębiony podkrój jest błędem
trudnym do zlikwidowania), więc
można go regulować według ipodkro-
ju rękawa.
W przypadku dużego obwodu ręki
przy szczupłym gorsie, gdy rękaw
jest nieco za szeroki w obwodzie
górnego podkroju w stosunku do ob­
wodu pachy, należy podkroić pachę
ujmując z jej głębokości, a nie naru­
Dla osób z mięśniami rąk bardziej
wydatnymi od ramion — rękaw na­
rysowany ściśle według obwodu
ręki i podkrojona według niego pa­
cha będą za szerokie w stosunku do
ramienia. W tym przypadku rękaw
poszerza się przez modelowanie, nie
zmieniając górnego podkroju pachy.
Wymiary do konstrukcji rękawa
podstawowego
Obwód ręki — 30 (15) cm
Długość do łokcia — 33 cm
Długość rękawa — 58 cm
Siatka rękawa podstawowego
Wykonanie rysunku siatki podsta­
wowej (rys. 79) zaczyna się od linii
pionowej wykreślającej długość rę­
kawa
1—2 — długość rękawa = 58 cm
Linia pozioma od pktu 1 do pktu 4
wyznacza szerokość rękawa. Wyzna-
3
Linia
O
góry
inia gói
Linia podkroju
Linia łokcia

J
szając szerokości pleców i przodu.
Prawidłowo skrojony rękaw powi­
nien być dłuższy od pachy o 1,5—2
cm (rękaw i pachę mierzy się w for­
mie złożonej).
Nadmiar kuli (1,5—2 cm) rękawa
przeznacza się na wdanie do pod­
kroju pachy. Środek rękawa prze- Linia dola
, suwa się przy wszywaniu od linii
ramienia do przodu o 0,5—1 cm. Rys. 79. Siatka rękawa podstawowego

109
czając środek rękawa należy jego
szerokość odmierzyć w następującej
kolejności:
Od pktu 1 odmierzyć połowę obwo­
du ręki + 3 cm = 18 cm; jest to
połowa szerokości i środek rękawa
1—3 = połowa obwodu ręki +
+ 3 cm — 18 cm.
Od pktu 3 odmierzyć drugą połowę
rękawa równą szerokości odcinka
1—3.
3—4 = 1—3 = 18 cm.
Zamknąć prostokąt wyznaczający
długość i szerokość rękawa.
Od pktu 3 narysować do linii dołu
2. Rękaw podstawowy koszulowy
Aby narysować formę rękawa ko­
szulowego (model 1 — rys. 80), trze­
ba narysować siatkę podstawową
7 13 3 14 9
17
20
Bys. M; Forma rękawa podstawowego ko­
szulowego
110
linię wyznaczającą środek rękawa.
Wysokość podkroju góry rękawa
oblicza się z połowy obwodu ręki. W
tym przypadku polowa obwodu rę­
ki = 15 cm — 2 cm = 13 cm. *
1—S = połowa obwodu ręki — 2
cm = 13 cm
Od pktu 5 narysować poziomą po­
mocniczą linię podkroju rękawa
Od pktu 1 odmierzyć długość do
łokcia; w rękawie podstawowym =
= 33 cm
1—6 = długość do łokcia = 33
cm; narysować poziomą linię łokcia
od pktu 6.
rękawa. Połowę szerokości rękawa
(odcinek 1—3) podzielić na 2 części
1—7 = Vj odcinka 4—3 = 9 cm.
Wykreślić linię pionową od pktu 7
do linii podkroju; pkt pomocniczy 8.
Drugą potowe rękawa należy także
podzielić na 2 części
3—9 = */» odcinka 3—4 = 9 cm.
Wykreślić linię pionową od pktu 9
do linii podkroju; pkt pomocniczy
10.
Pkt 11 wyznacza połowę linii piono­
wej oznaczonej pktami 7—8.
Od pktu 11 odmierzyć w górę 0,5
cm; pkt 12.
Od pktu 3 odmierzyć l/% linii pomoc­
niczej 3—7ł i
3—13 = / s odcinka 3—7 = 3 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
13, 12 i 5.
Od pktu 3 odmierzyć połowę odcinka
3—9 i dodać 0,5 cm.
3—14 = Vi odcinka 3—9 + 0,5
cm —. 5 cm.
Pkt 15 wyznacza połowę linii piono­
wej 9—10.
Od pktu 15 odmierzyć w dół 1,5 cm
. 15—16 = 1,5 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
14 z 16 i 16 z 17.
Pkt 18 wyznacza połowę pomocni­
czej linii 16—17.
 Od pktu 18 wykreślić prostopadłą do
linii 16-^17.
18—19 *- 2 cm.
17—20 —: obniżyć o 2 cm.
Pkt 21 wyznacza połowę linii pomoc­
niczej 5—12.
Od pktu 21 odmierzyć 1 cm; pkt 22.
5—23 = l e k .
Łącząc pkty 23, 22, 12, 3, 16, 19 i 20
wykreśla się górny podkrój rękawa.
Od pktu 2 odmierzyć 1 cm; pkt 24.
Punkt 26 wyznacza połowę linii po­
mocniczej 2—25
26—27 obniżyć podkrój o 1 cm.
Pkt 29 wyznacza połowę linii pomoc­
niczej 25—28
29—30 =? 1 cm.
Łącząc pkty 24, 27, 25, 30 i 28 wy­
kreśla się podkrój dolny rękawa.
Na dolnej linii podkroju rękawa od­
mierzyć 1,5 cm od pktu 27 do pktu
31.
Od pktu 31 wykreślić linię wyzna­
czającą długość cięcia. W tym przy­
padku 7 cm; pkt 32.
Długość linii cięcia jest zależna od
rodzaju wykończenia dolnego pod­
kroju rękawa. W przypadku za­
stosowania szerszych mankietów,
linia ta automatycznie będzie się
skracała.

3. Rękaw dopasowany
Wymiary
Obwód ręki — 30 (15) cm
Długość do łokcia — 33 cm
Długość rękawa — 58 cm
Obwód rękawa dołem — 20 (10) cm
Kontury rękawa dopasowanego (mo­
del 2 — rys. 81) rysuje się na siatce
rękawa podstawowego
1—2 — linia długości rękawa =
~ 58 cm
1—3 — V 8 obwodu rękj + 3
cm = 18 cm
3—4 — V , obwodu ręki -ł- 3
cm =? 18 cm
Od pktu 4 i od pktu 2 wykreślić
linie prostokąta wyznaczające dłu­
gość i szerokość rękawa.
Od pktu 3 narysować do linii dołu
* linię wyznaczającą środek rękawa
Wysokość podkroju góry rękawa
oblicza się z połowy obwodu ręki —
—• 2 cm. W tym przypadku połowa
szerokości ręki = 15 cm — 2 cm =*•
— 13 cm
1—5 = Vj obwodu ręki — 2
cm = 13 cm., '
Od pktu 5 narysować poziomą po­
mocniczą linię podkroju rękawa.
Od pktu 1 odmierzyć długość do łok­
cia.
1—6 — długość do łokcia = 33 Rys. 81. Forma rękawa dopasowanego

ni
wykreślić linię pionową od pktu 7
do linii podkroju; pkt pomocniczy 8.
3—9 = V» odcinka 3—4 = 9 cm.
Wykreślić linię od pktu 9 do linii
podkroju; pkt pomocniczy 10.
Pkt 11 wyznacza połowę linii piono­
wej 7—8
11—12 = 0,5 cm
3—13 = V s odcinka 3—7 = 3 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
13, 12 i 5
3—14 = V 2 odcinka 3—9 + 0,5
cm = 5, cm.
Pkt 15 wyznacza połowę linii piono­
wej oznaczonej pktami 9—10.
15—16 = 2 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
14 z 16 i 16 z 17.
Pomocniczą linię 16—17 podzielić na
dwie części; pkt 18.
18—19 linia prostopadła o długoś­
ci = 2,5 cm.
Od pktu 17 obniżyć o 2,5 cm; pkt 20.
Pomocniczą linię 5—12 podzielić na
dwie części; pkt 21
21—22 = 1 cm; 5—23 = 1 cm.
Łącząc pkty 23, 22, 12, 3, 16, 19 i 20
wykreśla się podkrój górny rękawa.
Od pktu 24 odmierzyć połowę ob­
wodu rękawa dołem = 10 cm; pkt
25.
Taką samą odległość odmierzyć od
pktu 24 do pktu 26.
4. Rękaw krótki
Wymiary
Obwód ręki — 30 (15) cm
Długość rękawa — 22 cm.
Wykonanie rysunku siatki podstawo­
wej (rys. 82) zaczyna się od linii pio­
nowej, wykreślającej długość ręka­
wa
1—2 — długość rękawa = 22 cm.
Linia pozioma od pktu 1 wyznacza
szerokość rękawa. Na tej wykreślo­
nej linii należy wyznaczyć środek
rękawa, odmierzając od pktu 1 po­
łowę obwodu ręki + 3 cm = 18 cm;
pkt 3.
112
Od pktu 20 na linii podkroju odmie­
rzyć 1 cm; pkt 27.
Połączyć linią pomocniczą pkty 27
i 26.
Od pktu 24 odmierzyć 1 cm; pkt 28.
Od pktu 26 odmierzyć 1 cm; pkt 29.
28—30 •= V t odcinka 28—29
30—31 = 0,5 cm.
Połączyć linią pomocniczą pkt 23 z
pktem 25 i przedłużyć o 1 cm; pkt 32.
Połączyć dolną linią podkroju ręka­
wa pkt 32 z pktem 28, następnie pkt
28 z pktem 31 i z pktem 29.
Odcinek 6—33 podzielić na 2 równe
części; pkt 34; połączyć linią rękawa
pkt 34 z pktem 23.
Od pktu 8 przedłużyć linię pionową
do linii łokcia; pkt pomocniczy 35.
Pkty 34 i 35 wyznaczają górną linię
zaszewki.
Od pktu 33 odmierzyć 2 cm; pkt po­
mocniczy 36.
Od pktu 35 przez pkt 36 przeprowa­
dzić dolną linię zaszewki równą dłu­
gości górnej linii zaszewki; pkt po­
mocniczy 37.
Pkt 37 połączyć linią rękawa z
pktem 32.
38—39 — linię podkroju rękawa
zwęzić o 1 cm na linii łokcia.
Połączyć podkrojem przodu pkty 27,
39 i 29.
Rys. 82. Forma rękawa krótkiego
Od wyznaczonego pktu 3 odmierzyć
drugą połowę rękawa, równą dłu­
gości odcinka 1—3; pkt 4.
Zamknąć prostokąt wyznaczający
długość i szerokość rękawa.
Od pktu 3 narysować do dołu linię
środka rękawa.
Wysokość podkroju góry rękawa
oblicza się z polowy obwodu ręki
minus 2 cm. W tym przypadku po­
łowa obwodu ręki — 15 cm — 2 cm
= 13 cm.
Wyznaczyć pomocniczy pkt 5. Od
pktu 5 narysować pomocniczą pozio­
mą linię podkroju rękawa. Połowę
szerokości rękawa — odcinek 1—3
podzielić na 2 części; pkt 6. Wykre­
ślić pionową linię od pktu 6 do linii
podkroju; pkt pomocniczy 7.
Drugą połowę rękawa także podzie­
lić na 2 części.
3—8 = ' / t odcinka 3—4; wykreś­
lić linię pionową do linii podkroju;
pkt pomocniczy 9.
Pkt 10 wyznacza połowę linii piono­
wej 6—7.
Od pktu 10 odmierzyć w górę 0,5
cm; pkt pomocniczy 11.
Od pktu 3 odmierzyć V3 odcinka
3—6.
3—12 = Vs odcinka 3—6 = 3 cm.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
12, 11 i 5.
Od pktu 3 odmierzyć połowę odcin­
ka 3—8 i dodać 0,5 cm.
3—13 = Vf odcinka 3—-8+0,5 cm
= 5 cm.
Pkt 14 wyznacza połowę linii piono­
wej 8—9.
Od pktu 14 odmierzyć w dół 1,5 cm;
pkt pomocniczy 15.
Połączyć liniami pomocniczymi pkty
13 z 15 i 15 z 16.
Pkt 17 wyznacza połowę pomocni­
czej linii 15—16.
Od pktu 17 wykreślić prostopadłą o
długości 2 cm; pkt pomocniczy 18.
Pkt 19 wyznacza połowę linii po­
mocniczej 11—5.
Od pktu 19 wykreślić prostopadłą o
długości 1 cm; pkt pomocniczy 20.
Od pktu 5 obniżyć 1 cm; pkt 21.
Od pktu 16 obniżyć 1 cm; pkt 22.
8 — Kulisy kroju 1 sejrda
Łącząc pkty 21, 20, 11, 3, 15, 18 i 22
wykreśla się podkrój góry rękawa.
Od pktu 22 zwęzić rękaw o 1 cm;
pkt pomocniczy 23; przeprowadzić
linię do dołu.
Od pktu 24 zwęzić o 0,5 cm; pkt po­
mocniczy 25. Od pktu 2 zwęzić rę­
kaw o 0,5 cm; pkt 26.
Zdarza się często, że rękawy krótkie
układają się nieprawidłowo. Najczę­
ściej powtarzającym się błędem jest
dość duże odchylenie dołu rękawa
od ręki. Ponowne zwężanie na li­
niach bocznych jest niewskazane.
Aby zapewnić właściwą linię krót­
kiego rękawa, należy formę odpo­
wiednio przygotować. Od linii środ­
ka (pkt 27) odmierzyć po 1 cm; pkty
pomocnicze 28 i 29.
Połączyć liniami pkt 28 z punktem 3
i pkt 29 z pktem 3.
Tak opracowaną konstrukcję ręka­
wa przerysować na kalkę techniczną
lub bibułkę. Przeciąć po linii ozna­
czonej w konstrukcji pktami 27 i 3.
Złożyć powstałą zaszewkę. Przedłu­
żyć linię środka o 0,5 cm. Naryso­
wać nową linię podkroju dołu ręka­
wa (rys. 83) podcinając przód o 0,5
Rys. 83. Modelowanie rękawa krótkiego
cm. W czasie krojenia linię środki
w formie rękawa układać według
kierunku nitki prostej. Po Wszyciu
rękaw układa się prawidłowo woko­
ło ręki i nie krępuje swobody ru­
chów.
113
 5. Modelowanie r ę k a w ó w na bazie
r ę k a w a podstawowego

Rękaw flagi — poszerzony górą, kiem zaszewki. Przeciąć kolejno

zwężony dołem (model 3) ma na gór­
nej linii zaszyte zaszewki, które
tworzą bufkę. Zapięcie w dole u -
mieszczone jest w zaszewce. Aby nie
poszerzać całego rękawa, a uzyskać
nadmiar tkaniny tylko w górnej j e ­
go części, trzeba przeprowadzić mo­
delowanie. Przerysować- formę ręka­
wa dopasowanego (rysi 81), odmie-
wzdłuż narysowanych linii, poczy­
nając od linii podkroju. Złożyć za­
szewkę na linii łokcia i przenieść ją
na linię dołu. Przypiąć dolną część
rękawa tak, aby linia środka była
zgodna z kierunkiem nitki prostej.
Przedłużyć linię środka i układać
kolejno części formy rozsuwając j e
w odstępach podanych na rys. 84b

By*. 84. Forma rękawa długiego, poszerzonego górą, zważonego dołem (model 3):
a) forma rękawa z wyznaczonymi Uniami cięcia, b) modelowanie form rękawa

rzyć od linii podkroju na liniach Narysować zaszewki o różnych dłu­

bocznych po 3 cm (rys. 84a) i prze­
prowadzić linię poziomą. Przód i tył
rękawa oraz części środkowe podzie­
lić na 2 części. Otrzymuje się w ten
sposób 6 cząstek, które należy po­
numerować. Na dolnej linii odmie­
rzyć od linii środka 2 cm i połączyć
otrzymany punkt linią z wierzchoł-
gościach. Na linii środka zaszewka
ma długość 6 cm, następne są krót­
sze o 1 cm i długość ich wynosi 5
cm, najkrótsze (3,5 cm) są zaszewki
umieszczone w bocznych częściach
formy.
Obrysować zmodelowaną górną część
formy. Na linii dołu zwęzić rękaw

114
po 1 cm na odcinku długości 9 cm.
W otworzonej zaszewce umieścić za­
pięcie w odstępie 10 cm od linii
łokcia.
Rękaw długi — wąski górą, posze­
rzony dołem (model 4) jest bardzo
ciekawy, ale tylko pozornie łatwy
do opracowania. Dopiero po dokład­
nym przeanalizowaniu formy napo­
tyka się na trudności i wyłania się
problem, jak skroić rękaw, aby był
szeroki dołem, a wąski górą.
Kys. S5. Forma rękawa długiego poszerzonego dołem, zwężonego górą (model 4):
a) forma rękawa z wyznaczonymi cięciami, b) modelowanie formy rękawa
Na rys. 85a pokazano przygotowanie
formy do modelowania. Rysuje się
więc drugi podkrój rękawa. Na linii
środka odmierzyć 6 cm; na liniach
bocznych — po 4 cm. Narysować
obniżony podkrój rękawa. Pozostałą
część formy podzielić na 8 części
(przód i tył na 4 części). Przeciąć
formę od dołu wzdłuż wyznaczonych
linii do narysowanego „podkroju".
Ponacinać wszystkie cząstki, poczy­
nając od linii środka w stronę linii
bocznych, tak aby się nie rozpadły.
Narysować pionową linię i na niej
«•
ułożyć, oraz przypiąć płasko górną .
część rękawa. Dolne cząstki rozsu­
nąć w odstępach dostosowanych do
szerokości dołu rękawa i zamierzo­
nej bufki. Zgodnie z rys. 85b rozsu­
wa się od linii środka po 2 cm (w
sumie 4 cm), a następnie kolejno po
3 cm. Część trzecią wydłuża się od
środka o 3 om i rysuje nowy pod­
krój rękawa z uwzględnieniem do­
datku tkaniny na bufkę, Tak zmo-
delowany rękaw ma wąską linię
górą, a bufiastą (czasem bardzo su­
tą) dołem.
Rękaw krótki marszczony górą (mo­
del 5) ma formę przygotowaną do
modelowania według rys. 86a, a
więc podzieloną na 6 części (rys.
86a). Poprzecinać wzdłuż narysowa­
nych linii, pozostawiając małe od­
cinki, utrzymujące części formy w
całości. Linię środka przeciąć i zło­
żyć środkowe części (3 i 4) zwęża­
jąc rękaw. Poszerzenie u góry jest
dowolne. Przeciętnie rozsuwa się
środkowe części po 2 cm (w sumie
na środku •— 4 cm), następne — po
2 cm i boczne — po 1,5 cm. Obry-
115
sować rękaw podwyższając górny
podkrój o 2 cm (rys. 86b).
Rękaw krótki poszerzony górą i do­
łem (model 6) jest zwykle wszyty w
mankiecik wykonany z wąskich plis
lub ruloników i ściągnięty gumką.
Modelując rękaw (rys. 87), należy
podzielić formę na poszczególne
części, jak na rys. 86a. Prawidłowe
ułożenie cząstek rękawa ułatwi na­
kreślona linia pionowa, wyznaczają­
ca linię środka. Środkowe części rę­
kawa ułożyć od linii środka, pozo­
stawiając odstęp 3 cm (po 1,5 cm od
linii środka), następne części rozsu­
nąć po 2 cm, a boczne — po 1,5 cm.
Obrysować rękaw, dodając do gór­
nego podkroju 2 cm, do dolnego —
2,5 cm.

Bys. 86. Forma rękawa poszerzonego górą: a) forma rękawa z wyznaczonymi cię­
ciami, b) modelowanie rękawa

Rys. 87. Modelowanie rękawa poszerzonego górą i dołem

6. Scycie rękawa
Krój i forma rękawów zależą od kie­
runków mody, która dyktuje, czy
aktualnie preferowane są w ubio­
rach rękawy długie czy krótkie,
wąskie czy szerokie, bufiaste, kloszo­
we itp. Linia osadzenia rękawa mo­
że być obniżona, podwyższona lub
„w miejscu". Podkrój rękawa dosto­
sowuje- się do pachy, która jest z
kolei podstawowa, spłycona lub po­
głębiona.

116
Biorąc pod uwagę wszystkie wystę­
pujące warianty, należy jednak pa­
miętać o podstawowych regułach
wszywania rękawa. Pomogą one oso­
bom mającym małe doświadczenie
rozwiązać ten trudny problem. Nie­
zależnie od fasonu, rękawy powinny
być tak wykonane,-aby nie ograni­
czały swobody ruchów. Przy fastry-
gowaniu należy zwrócić uwagę na
wszystkie oznaczenia widoczne na
formie (kierunek nitki prostej, linia
podkroju pachy, linia łokcia).
Rys. 8& Przygotowanie górnego podkroju
rękawa
Rys. 89. Sprawdzanie podkroju rękawa
i pachy
Rękawy jednoczęściowe, proste, ko­
szulowe zszywa się szwem zwykłym,
a w tkaninach cieńszych — „wpusz­
czonym". Linię dołu marszczy się lub
układa w zakładki i wszywa w man­
kiet. Wykończenie wiązanym rulo­
nikiem jest odpowiednie dla tkanin
cienkich, „powiewnych".
Rękawy jednoczęściowe, wąskie do­
łem mają na linii łokcia zaszewkę,
ułatwiającą swobodne ruchy rąk.
Ważnym etapem szycia jest 2-krot-
ne zmarszczenie kuli rękawa.
Marszczenie wykonuje się na ma­
szynie lub w ręku. Pozostawione
końce nitek ściąga się, a marszcze­
nie równomiernie rozsuwa (rys. 88).
Przed upięciem rękawa należy do­
kładnie sprawdzić, czy pacha nie jest
zbyt płytka lub zbyt głęboka. W tym
celu składa się bluzkę (lub suknię)
na linii boku tak, aby pacha była
ułożona płasko, i przykłada do niej
złożpny na połowę rękaw. Jak już
wspomniano, powinien on być dłuż­
szy (w formie złożonej) od pachy o
1,5—2 cm (rys. 89).
\«
\»
11
11
11
11
11
i•
U
Rys. 90. Pogłębianie podkroju
pachy
Jeżeli przy sprawdzaniu okaże się,
że pacha jest za płytka, należy ją
podciąć (rys. 90), ujmując z jej głę­
bokości. Szerokość przodów i pleców
pozostawia się bez zmian.
117
 ?. Sprawdzanie i usuwanie błędów
Do pierwszego sprawdzenia rękaw Upinanie zaczyna się od przypięcia
można przymocować szpilkami, prze­ szwu spodniego i na linii ramienia.
suwając jego środek o 0,5—1 cm do Następnie przypina się dolne za­
przodu od linii ramienia. Sprawdza­ okrąglenie rękawa do połowy wyso­
jąc kontroluje się szerokość, długość kości. Nadmiar tkaniny w obwodzie
i właściwy układ. podkroju należy równomiernie roz-

Rys. 91. Pierwsze spraw­

dzenie rękawa -
Jeżeli rękaw przy ręce opuszczonej Rys. 95. Upinanie
W dół układa się gładko (rys. 91), ' rękawa
wciąga się kolejno nitkę w przód
bluzki i w rękaw, w linię ramienia, łożyć (rys. 93). Fastryguje się po
w tył bluzki i w rękaw. Są to tzw. stronie rękawa zaczynając od spod­
znaki rozpoznawcze lub „znaki spot­ niego szwu.
kania" (rys. 92), które należy prze­ Niekiedy jeden rękaw układa się
nieść za pomocą pętelkowania na le­ właściwie, a drugi wymaga popra­
wą pachę i lewy rękaw. , wek lub oba mają wadliwe ustawie­
Po zszyciu zaszewki szwów oraz czę­ nie. Powodem ściągania i marszcze­
ściowym wykończeniu dołów przy­ nia są często za głębokie lub za ma­
stępuje się do upinania rękawów na łe podkroje pachy lub rękawa. Błę­
linii pach, które powinny być od­ dy te usuwa się w następujący spo­
powiednio przygotowane przez sób.
wmarszczenie na linii tyłu. Zwraca­ Fałdy poziome na górnym podkroju
jąc uwagę na głębsze podcięcie rę­ rękawa wynikają ze zbyt wąskiego
kawa z przodu uniknie się przykrej lub zbyt wysokiego górnego pod­
pomyłki wszycia >w pachę niewłaści­ kroju rękawa. Wąski rękaw posze­
wego rękawa. rza się przez wypuszczenie szwu.

118
Jeżeli szew jest za wsski, trzeba do­
dać odpowiedniej szerokości klinik.
Wysoki podkrój rękawa należy od­
powiednio obniżyć (rys. 94).
Rękaw „ciągnie się" pionowo wów­
czas gdy górny jego podkrój jest za
mały i wymaga podwyższenia (rys.
95a). Zdarza się także, że rękaw jest
za wysoko wszyty. Przy zbyt małym
zapasie w szwie ramienia i podkroju
rękawa należy ten podkrój pogłębić
(rys. 95b).

Rym. 94. Obniżenie górnego podkroju rękawa w celu zlikwidowania poziomych

fałd

Bym, 95. Usunięcie usterki (rękaw ciągnie się pionowo): a) podwyższenie górnego
podkroju, b) pogłębienie podkroju

119
Podkrój górny rękawa marszczy się
i tworzy fałdki na wierzchu ręka­
wa. Błąd ten wynika ze zbyt dużego
obwodu w stosunku do obwodu pa­
chy.
Wykrój należy odpowiednio zmienić
Rękaw zbyt przesunięty do tyłu
„ciągnie się" ukośnie od górnego
podkroju ku przodowi. Należy wte­
dy wypruć go i wfastrygować na no­
wo, przesuwając do przodu linię
środka rękawa (rys. 97).

Ry». 96. Skrócenie górnego podkroju i zwężenie linii bocznych, w celu zlikwido­
wania zmarszczeń rękawa

Rys. 97. Przesunięcie rękawa do przodu

przez obniżenie górnego podkroju Rękaw załamujący się ukośnie od
(rys. 96) i zwężenie szerokości rę­ podkroju górnego do tyłu jest prze­
kawa. sunięty do przodu. Należy go wy-

120
pruć i wszyć ponownie, przesuwając
linię środka rękawa do tyłu (rys. 98).
Fałdy ukośne o kierunku od dołu
pachy do ramienia są spowodowane
płytkim podkrojem w okolicy szwów
bocznych i płaskim podkrojem przy
ramieniu. W tym przypadku należy
pogłębić podkrój i więcej wdać w
górnej jego części (rys. 99).

Rys. 99. Pogłębienie podkroju i zmarszczenie górnej części rękawa

Rozdział V
KOŁNIERZE

1. Rysowanie form kołnierzy

Znając dokładnie podstawy rysowa­ szulowych, zapiętych pod szyją lub
nia konstrukcji, można wszyć każdy z wykładanymi klapkami.
kołnierz, nawet dość trudný.. Za­ Rysowanie formy kołnierza (rys.
sadniczym, decydującym warun­ 100) zaczyna się od wykreślenia linii
kiem prawidłowego układania się poziomej, na której należy odmie­
kołnierza jest jego podkrój. Chcąc rzyć połowę obwodu szyi minus 0,5
się upewnić czy kołnierz leży bez­ cm = 17,5 cm. Wymiar ten porów­
błędnie — należy najpierw wykonać nać z obwodem wykroju szyi w
go z płótna i korygować na figurze bluzce.
aż do wyeliminowania wszelkich
błędów. O poprawieniu defektów
kołnierza jest mowa w dalszej częś­
ci rozdziału.
Do najczęściej noszonych kołnierzy
zalicza się wykładane leżące, pół-
stojące, z wyłogami, szalowe i fan­
tazyjne. O ich podziale decyduje
właśnie podkrój. Bardziej 'Wyokrą­ Rýs. 100, Forma kołnierza sportowego
glony' wpływa na płaskie układanie
się kołnierza w tyle bluzki oraz ná 1—3 = szerokości kołnierza = 7
ramionach, a im bardziej linie pod- cm
kroju się prostuje, tym wyżej ułoży
się kołnierz. 2—A — podwyższyć linię podkro-
Osobom z niewielkim doświadcze­ ju o 2,5 cm
niem zawodowym największą trud­ 4—5 = 8 cm
ność sprawia kołnierz krojony łącz­ 5—6 = 4 cm;
1-^7 =»
nie z przodem bluzki. Jeżeli linie połączyć górną0,5 cm; 3—8 = 0,5 cm
nachylenia kołnierza są wyprowa­ z pktenr 8 linią kołnierza pkt6
dzone niewłaściwie, wówczas przy
nasadzie szyi tworzą się niepożądane Dolna linia kołnierza łączy pkt 4 z
fałdki. pktem 7.
Przy opracowaniu rysunków kołnie­ Kołnierz płasko lezący — bébé (mo­
rzy wzięto za podstawę, przeciętny del 2)
obwód szyi = 36 cm. \
Nawet minimalna nieprawidłowość
Kołnierz sportowy (model 1). przy wykonywaniu podkrój u tego
Bywa on stosowany do bluzek ko­ kołnierza może spowodować wiele
122
 kłopotów. Kołnierz' rysuje się (rys.
101) na podstawie przodu i tyłu
bluzki. Podkrój Jednak nie może
być identyczny z podkrojem szyi
bluzki, gdyż kołnierz układałby się
źle.

Ry». 101. Forma kołnierza płasko lezącego

Innym częstym defektem, wynika­

jącym także z niewłaściwego wyko­
nania podkroju, jest „odstawanie"
kołnierza od linii pleców.' Na linii
• ramienia formy przodu (ułożonej
wzdłuż nitki prostej) należy nało­
żyć w ten sposób linię ramienia tyłu,
aby wykrój szyi tworzył Imię ciągłą.
1—2 — przedłużyć linię środka
tyłu o 1,5 cm
3—4 — odmierzyć na linii środka
przodu 2 cm i narysować linię pod­
kroju kołnierza
2—5 — szerokość tyłu kołnierza
= 6 cm
4—6 = szerokość przodu kołnierza
= 6 cm.
Narysować wewnętrzną linię kołnie­
rza łącząc pkt 2 z pktem 4.
6*—7 = 3 cm; połączyć pkt 7 z
pktem 4 i narysować zaokrąglone
kontury kołnierza.
Kołnierz wykładany krojony z przo­
dem bluzki (model 3)
Kołnierz kroi się na podstawie przo­
du i tyłu bluzki, uwzględniając po­
głębienie szyi przodu i tyłu na linii
ramienia (rys. 102).
Rys. 102. Forma kołnierza wykładanego, krojonego łącznie z przodem bluzki
1—2 = 1 cm.
Linię ramienia przodu przedłużyć.
Pogłębić wykrój szyi w formie tyłu
(tak jak w przodzie) o 1 cm; pkt 2a.
Na linii środka tyłu- pogłębić wy­
krój o 0,5 cm. Teraz poszerzona
szyjka przodu (pkt 2) i poszerzona
szyjka tyłu (pkt 2a) znajdują się w
tym samym miejscu.
3—i — dodać na zapięcie 2,5 cm.
Od pktu 4 odmierzyć 8 cm; pkt 5.
Od pktu 6 wyznaczającego pogłębie­
nie szyjki przedłużyć linię środka
tyłu o 1,5 cm; połączyć linię podkro-
ju z pktem 2.
124
7—8 '•= szerokość kołnierza =
7 cm.
4—9 = 5 cm; połączyć pkt 5 z
pktem 9 i przedłużyć o 2,5 cm; pkt
10.
Narysować zewnętrzną linię kołnie­
rza łącząc pkt 8 z pktem 10.
5—11 •» V2 odcinka 5—9.
11—12 = 1 cm; połączyć podkro-,
jem pkty 5, 12 i 10.
Kołnierz szalowy (model 4)
Narysować na podstawie przodu
bluzki (rys. 103) linie:
1—2 = przedłużenie na zapięcie
= 2,5 cm
2—3 = 16 cm
4—5 — przedłużyć linię ramienia
o 1 cm
 4—6 — odmierzyć na linii ramie­
nia 1 cm.
Połączyć pkt 3 z pktem 5 i prze­
dłużyć linię poza pkt 5.
Od pktu 5 odmierzyć V« połowy ob­
wodu szyi + 3 cm = 9 cm
'Rys. 10$. Forma kołnierza szalowego
S—7 = Vs połowy obwodu szyi +
• + 3 cm = 9 cm.
Od pktu 7 wyprowadzić linię prosto­
padłą do linii 3—7
7—8 = 4 cm; połączyć podkro-
jem tyłu kołnierza pkt 6 z pktem 8.
Od pktu 8 wyprowadzić linię prosto­
padłą (odcinek 6—8). Będzie to sze­
rokość kołnierza = 7 cm
8—9 — szerokość kołnierza =
= 7 cm
2—10 = 1,5 cm.
Narysować zewnętrzną linię kołnie­
rza, łącząc pkty 9, 10 i 3
8—11 = 2,5 cm
9—12 — przedłużyć linię kołnierza
o 0,5 cm; połączyć pkt 12 z pktem 11
8—13 — przedłużyć dolną linię
kołnierza o 0,5 cm; połączyć pkt 13
z pktem 11.
Od pktu 1 do pktu 14 odmierzyć na
linii podkroju szyi 2,5 cm; od pktu
10 odmierzyć 5 cm, narysować linię
cięcia spodu kołnierza.
Przy braku dostatecznej ilości tka­
niny nie kroi się całego spodu koł­
nierza łącznie z bluzką (jak wska­
zuje rysunek), a tylko do linii
14—15.
Pozostałą część kroi się oddzielnie,
z pełnego ukosu.
Kołnierz-stójka (model 5)
Na narysowanej linii poziomej (rys.
104) odmierzyć V t obwodu szyi —
0,5 cm = 17,5 cm.
1 2
Rys. 104. Forma kołnierza-stójki
1—2 = Vt obwodu szyi — 0,5 cm
= 17,5 cm
1—3 = 3 cm.
2—4 = 3 cm; narysować dolną li­
nię podkroju stójki.
4—5 — przedłużyć linię o 2,5 cm;
połączyć pkt 5 z pktem 3
5—6 = 1,5 cm; połączyć pkt 6 z
pktem 4.
Kołnierz na stójce (model 6)
Występuje on najczęściej w bluzce
nawiązującej do typu koszulowego.
Na wykreślonej linii poziomej (rys.
105) odmierzyć Vg połowy obwrdu
szyi — 0,5 cm = 17,5 cm.
1—2 = 17,5 cm (z obliczenia)
2—3 = dodatek na zapięcie 2,5 cni
1—i — 2,5 cm
3—5 = 2,5 cm; połączyć dolną li­
nią podkroju pkt 5 z pktem 1
5—6 = 3 cm; połączyć linią
pkt 6 z pktem 4
125
 4—7 = 2,5 cm 9—10 == 2 cm
7—8 = 2,5 cm; połączyć pkt 8 z 10—-11 = 3,5 cm; połączyć linią
pktem 9 kołnierza pkt 11 z pktem 8.
8—10 = szerokość kołnierza = 5
* cm , Kołnierz fantazyjny (model 8)
10—11 = 0,5 cm.
Przedłużyć linię od pktu 9 do pktu Jest to typ kołnierza ze stójką z ty­
12; połączyć pkt 12 z pktem 11. łu, wykładany w przodzie bluzki, z
12—13 = 4 cm. dłuższymi lub krótszymi rożkami
Narysować linię poziomą (rys. 107)

6 5

>*

By*, 105. Forma kołnierza na stójce By». 107. Forma kołnierza fantazyjnego

Kołnierz krojony łącznie ze stójką 1—2 "• Vt obwodu szyi — 0,5 cm -

(model 7) = 17,5 cm
1—3 •• szerokość kołnierza = 3,5
Narysowaćł linię poziomą (rys. 106) cm
1—2 = / t obwodu szyi — 0,5 cm 2—4 = 3,5 cm
= 17,5 cm 4—5 = 11,5 cm /
2^—3 = dodatek na zapięcie = 2,5 5—6 = 3 cm
cm 3—7 •=* 7,5 cm; połączyć pkt 7 z
pktem 6.
Narysować zewnętrzne linie kołnie­
rza.
*
Kołnierz, krojony łącznie z przodem
(model 9)
Ten rodzaj kołnierza stosuje się do
modeli o zapięciu dwurzędowym.
Rysuje się go na podstawie przodu
Rys. 106. Forma kołnierza krojonego łącz­ bluzki (rys. 108).
nie ze stójką Od pktu 1 poszerzyć linię podkroju
szyi o 2 cm; pkt 2.
1—4 = 2,5 cm; narysować linię. Od pktu 3 przedłużyć linię podkro­
podkroju do pktu 2 ju szyi o 9,5 cm — na zapięcie; pkt
4—5 = 3 cm 4. Formę tyłu przygotować jako for­
3—6 = 0,5 cm mę pomocniczą, potrzebną do nary­
6—7 = 2,5 cm sowania kołnierza.
6—8 = szerokość kołnierza = 4,5 Na linii ramienia poszerzyć szyjkę
cm. ' o 2 cm.
Od pktu 2 przeprowadzić linię pio­ Na linii.środka tyłu pogłębić pod-
nową do linii poziomej przeprowa­ krój o 1 cm i ponownie go naryśo*
dzonej od pktu 8 wać. Po wycięciu zbędnego jut p&-
126
przedniego podkroju, przyłożyć li­ Linia tego modelu kołnierza jest
nię ramienia tyłu do przedłużonej, zwężona.
linii ramienia przodu, aby oba pod- Według wyżej podanej kolejności
kroje szyi zetknęły się w pkcie 2. (nie zmieniając podkroju) można

Rys. 108. Forma kołnierza krojonego łącznie z przodem bluzki

(do zapięcia dwurzędowego)

4—5 17 cm narysować kołnierz o dowolnie po­

6—7 1,5 cm szerzonej linii; na rys. 108 oznaczo­
7—8 szerokość kołnierza no poszerzenie linią przerywaną.
7 cm.

2. Krojenie i szycie kołnierzy

Kołnierze stanowiące ważny element
ubioru wymagają również prawi­
dłowego i starannego wykonania.
Unie' zszycia spodu i wierzchu koł­
nierza powinny być prowadzone do­
kładnie według rysunku. Każde naj­
mniejsze skrzywienie jest widoczne
na krawędzi, zwłaszcza w kołnie­
rzach szytych z tkanin jednobarw­
nych, o wyraźnym splocie. Powo­
dem krzywych, falujących linii może
być zastosowanie niewłaściwego ma­
teriału na wkładki.
Wkładki z batystu, gazy, cienkiego
płótna lub tkaniny, z której jest szy­
ty wierzch kołnierza, stosuje się przy
tkaninach lekkich.
Do kołnierzy szytych z tkanin grub­
szych stosuje się odpowiednio grub-

/ - 127
sze wkładki, np. z płótna surowego,
lnianego, fliseliny lub Caméli.
Tkaninę wierzchnią oraz tkaninę
przeznaczoną na wkładkę należy
przed przystąpieniem do szycia zde-
katyzować; zapobiegnie to później­
szemu deformowaniu się kołnierza
w wyniku prania, prasowania na
mokro, deszczu.
Krojąc kołnierze należy układać for­
my na tkaninach według kierunku
nitki prostej. Kierunek pionowy wy­
znacza długość kołnierza i tkaniny,
poziomy — szerokość. Ukośny kie­
runek nitki stosuje się najczęściej
w spodach kołnierzy. Ważnym ele­
mentem jest także prawidłowy
układ tkaniny i jednakowy kieru­
nek nitek w obu częściach spodu
kołnierza. Pełny ukos stosuje się
też w kołnierzach-stójkach, zapię­
tych pośrodku tyłu, a także w wy­
winiętych, podwójnych plisach, tzw.
kołnierzach-golfach.
Przy krojeniu tkanin wzorzystych
występuje dodatkowy problem. Trze­
ba tu koniecznie zwrócić uwagę, aby
w podwójnie złożonej tkaninie wzór
rysunku był analogiczny. Wykrojo­
ny kołnierz (bez względu na fason)
powinien mieć wzór — zarówno
jedno jak i wielokierunkowy — jed­
nakowo ułożony na obu końcach.
Jeżeli układ wzoru jest niesyme­
tryczny i przy złożeniu tkaniny po­
środku tyłu kołnierza nie można
uzyskać symetrycznego układu, na­
leży wówczas wykroić kołnierz z
dwu części.
Kołnierzyki o zaokrąglonych koń­
cach, tzw. bébé, są trudne do wyko­
nania, ze względu na ukosy podatne
na nierównomierne wyciąganie.
Pracę ułatwia gęste sfastrygowanie
przeznaczonej do krojenia tkaniny,
oznaczenie konturów kołnierzyka,
przeszycie ich na maszynie i dopiero
wówczas wykrojenie. Taką samą
kolejność należy zachować przy szy­
ciu wszystkich kołnierzy z tkanin
cienkich, miękkich i podatnych na
wyciąganie (np. żorżeta, fular, jer­
sey, antylopa), stosując dodatkowo
128
technikę „szycia z papierem". Tkani­
nę przeznaczoną na kołnierz kładzie
się na papierze, który po przeszyciu
na maszynie usuwa się i wycina
kołnierzyk.
Kołnierze wykładane jpótstojące, z
wyłogami powinny swobodnie wywi­
jać się i miękko układać.
Nadmierne ściąganie się wierzchu
kołnierza, aż do ukazywania się
szwu łączącego ze spodem, spowo­
dowane jest wadliwym skrojeniem.
Aby zapobiec tego rodzaju błędom,
należy wierzch kołnierza wykroić
szerszy o 0,2—2 cm, zależnie od gru­
bości tkaniny. Na rogach kołnierza
przyciąć skośnie dodatek na szwy
(rys. 109). Po przeszyciu spodu i
Rys. 109. Ścinanie szwów płóciennych
wierzchu kołnierza szwem łączącym,
należy szew i wkładkę wyciąć
wzdłuż szycia. Szew kołnierza „cie­
niuje się" przycinając jedną warst­
wę tkaniny szerzej od drugiej o
2—3 mm. Po wywinięciu na prawą
stronę krawędź kołnierza należy za-
fastrygować, zsuwając przy tym je­
go wierzch, aż do przełożenia szwu
łączącego do lewej,strony.
Dokładne dopasowanie do wykroju
szyi jest jednym z warunków właś­
ciwego układania się kołnierza. Łą­
czenie go z podkrojem szyi rozpo­
czyna się od linii środka pleców.
Upinając kołnierz należy lekko wda­
wać podkrój w miejscach ukośnego
układu nitek. Sposoby wszywania i
wykończania kołnierzy ulegają pe­
wnym zmianom, zależnie od ich ro­
dzaju i zastosowania.
Kołnierze wykładane, płasko lezące
wszywa, się bądź łącznie z plisą wy­
krojoną z pełnego ukosu, bądź z pli-
są z podkroju (szerokość 3,5—4 cm)
z zachowaniem kierunku nitek przy
podkroju szyi.
Kołnierz płaski wykończony ukośną
plisą przypina się szpilkami i fastry-
guje wzdłuż podkroju szyi. Należy
przygotować pliskę wykrojoną z peł-
Rys. 110. Formowanie pliski
niętą plisę z tkaniny wierzchniej
i wkładkę sfastrygować i przestębno-
wać wzdłuż szwu łączącego. Spra­
sowany i wykończony podkrój pod­
czepić luźnymi, wydzierganymi
rygielkami do szwów ramion (rys.
113).
Kołnierze stojące i półstojące z łu­
kowatymi podkrojami wszywa się
łącznie z pliską skrojoną z ukosu
lub szerszą plisą wykonaną według
podkroju szyi. Jeżeli kołnierz jest
wykrojony łącznie z tzw. stójką,
wówczas wszywa się spód na ma-

Bya. 111. Kołnierz wszywany t pliską ukośną: a) nakładanie pliski,

b) podszywanie pliski
nego ukosu, o szerokości 2,5—3 cm,
nadając jej przez rozprasowanie
kształt odpowiadający podkrojowi
szyi (rys. 110). Pliskę przyfastrygo-
wać (rys. lila), przyszyć łącznie z
kołnierzem, odwinąć do lewej stro­
ny, zaprasować i podszyć kryto (rys.
lllb).
W tkaninach cienkich owija się
szew ukośną pliską i podszywa do
linii wszycia. Następnie sprasowuje
się i podczepia do szwów ramion.
Inny sposób wszywania stosuje się
przy tkaninach nieprzezroczystych.
Wówczas kołnierz leżący płasko
wszywa się łącznie z plisą z podkro­
ju. Wykrojone plisy — wkładkę i
tkaninę wierzchu — połączyć szwa­ Rys. 112. Nakładanie płóciennej wkładki
mi ramion. Wkładkę płócienną przy-
fastrygować wzdłuż podkroju szyi szynie, a wierzch podszywa ściegiem
(rys. 112). Następnie przyfastrygo- krytym w ręku.
wać kołnierz i plisę z podkroju i po­ Nieco trudniejszy jest sposób wszy­
łączyć szwem maszynowym. Odwi- wania kołnierza opisany poniżej.

I — Kulisy kroju 1 asyeła 12$

Spód uszytego kołnierza należy
upiąć wzdłuż wykroju dekoltu
prawą stroną do prawej, wierzch
kołnierza spiąć z obłożeniami i grze­
szyć na maszynie. Rozprasować szwy
w części przodu, w części tyłu pod­
winąć i podszyć ściegiem krytym
(rys. 114) lub przestębnować na ma­
szynie (ten ostatni sposób dotyczy Bys. 11S. Kołnierz wszyty z podkrojem
wykończenia tzw. konfekcyjnego).
Kołnierze koszulowe na stójkach
kroi się 2-krotnie, z podwójnie zło­
żonej tkaniny. Na lewej stronie
wierzchu stójki należy przyfastry-
gować płócienną wkładkę i odszyć
dziurkę (w przypadku dziurek od-
szywanych). Wkładkę przyciąć, aby
zapobiec nadmiernemu pogrubieniu
stójki po wywinięciu na prawą stro­
nę. Wierzch i spód kołnierza złożyć
prawą stroną do środka (wierzch łą­
cznie z płócienną wkładką). Po zszy­
ciu na maszynie wyciąć szew wkła­
dki i przyciąć szew spodu. Kołnierz
połączyć ze stójką układając ją po Bytu 114. Kołnierz wszyty z obłożeniem
obu stronach (wierzch stójki na spo­
dzie kołnierza — rys. 115). Przeszy­
wając na maszynie połączyć wysta­
jące zewnętrzne brzegi stójki. Po
wywinięciu stójki na prawą stronę
zafastrygować wzdłuż linii łączenia.
Połączoną z kołnierzem stójkę przy­
szyć wzdłuż dekoltu prawą, zewnę­
trzną stroną do prawej strony szy­
tego modelu. Nie przyszyty brzeg
podwinąć, zafastrygować i przyszyć
ściegiem krytym w ręku (rys. 116).
Kołnierze-stójłd kroi się 2-krot­
nie ze złożonej tkaniny .i raz z płót­
na według kierunku linii wskazanej
na formie (rys, 105). Na lewej stro­
nie wierzchu stójki układa się wkład­
kę i po przyszyciu stójki łącznie z
wkładem wycina szew wkładu. Uło­
żyć wzdłuż dekoltu (wierzch na pra­
wej stronie modelu) i przeszyć.
Niezszyty brzeg założyć, podwinąć i
podszyć (rys. 117). W tkaninach
grubszych szew wewnętrzny jest
nakryty podszewką wykończającą
lewą stronę ubioru, wówczas nało­
żone szwy wykończa się gęstym ście­
giem obrzucającym. Bys. 116. Stójka połączona z kołnierzem

.130
 Bys. 117. Podszywanie stójki
Kołnierze z wyłogami stosuje się w
bluzkach, sukniach, żakietach i płasz­
czach. W sukniach i bluzkach z
cienkich tkanin stosowane są lekkie
wkłady nałożone na spód kołnierza
i na wyłogi. Krawędzie przodów na­
leży odszyć obłożeniami. Następnie
spód kołnierza przyszyć wzdłuż pod-
kroju szyi, a wierzch — do połączo­
nych z przodami obłożeń. Szwy
rozprasować. Odwrócić przyszyty
kołnierz, luźny szew.tyłu podwinąć
i podszyć krytym ściegiem (rys. 118)
lub przeszyć na maszynie (tzw. wy­
kończenie konfekcyjne). W tkaninach
ścisłych, twardych wskazane jest
dodatkowe zastosowanie plisy ukoś-
3. Usuwanie błędów
Przy wykonywaniu i wszywaniu
kołnierzy mogą wystąpić błędy,
które trzeba usunąć.
Rys. 119. Nieprawidłowo wszyty kołnierz
Rys. 118. Podszywanie wierzchu kołnierza
i
nej lub wykrojonej według dekoltu
tyłu. Przygotowaną plisę przyszyć
do wierzchu kołnierza na linii tyłu,
następnie podwinąć i podszyć kry­
tym ściegiem do szwu łączącego.
Wewnętrzne brzegi obłożenia wy­
kończyć starannie, łącznie z płó­
cienną wkładką.
Jeżeli końce kołnierza nie układają
się z przodu równo, a jeden z nich
odchyla się bardziej ku tyłowi (rys.
Rys. 120. Zbyt długi kołnierz
131
119), oznacza to, że jedna strona
podkroju szyi została bardziej wda­
na. Kołnierz należy wypruć, ponow­
nie upiąć i sprawdzić na figurze. , krojem szyi lub za długimi plecami
Kołnierz za długi, odstający od szyi
z jednej lub obu stron (rys. 120) na­
leży wypruć i zmniejszyć równo­
miernie oba końce. Następnie zszyć
ponownie i przyfastrygować wzdłuż
wykroju szyi.
Rys. 121. Pogłębienie i poszerzenie pod­
kroju szyi w celu zlikwidowania pozio­
mych fałd pod kołnierzem
Rys. 122. Rozmieszczenie dziurek i guzików
Fałdy poziome tworzące się, w tyle
przy kołnierzu (rys. 121) spowodo­
wane są najczęściej za małym pod-
na odcinku głębokości pachy do linii
szyi. W tym przypadku kołnierz na­
leży wypruć, pogłębić i poszerzyć
podkrój szyi, jak pokazano na rys.
121. Za krótki kołnierz może spowo­
dować „ściąganie" przodu ku tyłowi;
trzeba go wypruć i wszyć nowy, od­
powiednio dłuższy.
Niewłaściwe układanie się kołnierza
wynika często ze źle rozmieszczo­
nych dziurek zapięcia. Dziurka umie­
szczona za daleko lub zbyt blisko
krawędzi przodu powoduje ściągnię­
cie kołnierza lub nadmierne odchy­
lenie od szyi. Prawidłowy jego układ
nastąpi, jeżeli dziurki będą rozmie­
szczone według linii środka przodu
z uwzględnieniem średnicy i gruboś­
ci guzika. Długość dziurki oznacza
się umieszczając V« jej długości w
stronę krawędzi przodu, a */» — w
stronę boku. Guziki przyszywa się
na linii środka przodu (rys. 122).

BLUZKI ~~ KIMONA I RAGLAHTY
1. Kimona
W poprzednich rozdziałach zamiesz­
czono wiadomości na temat rękawów
wszytych w okrągły, podstawowy
wykrój pachy. Były to rękawy luź­
ne, koszulowe, dopasowane oraz o
formach fantazyjnych.'
Obok wszytych stosowane są rękawy
nie wszywane, stanowiące całość z
górną częścią ubioru, tzw. kimonowe.
Początkowo oryginalne kimona były
krojone bardzo szeroko. Nie krępo­
wały swobody ruchów i nie były
Rozdział VI
trudne w opracowaniu form. Pod
wpływem zmian mody — zmieniły
się jednak formy i kształt kimona.
Obecnie jest ono dopasowane do in­
dywidualnych kształtów sylwetki
przez wprowadzenie dokładnych
wymiarów figury i opracowanych
na ich podstawie konstrukcji.
Kimona z głębokimi pachami, jak
i zupełnie wąskie w linii — o pa­
chach wysokich, sprawiających w
modelu wrażenie rękawów „normal-
133
nie wszytych" — wymagają znajo­
mości kroju i starannego wykończe­
nia. Wadliwy kierunek rękawa lub
niewłaściwie umieszczane cięcia do
wszycia klinów są pomyłkami nie do
poprawienia. Decydujące znaczenie
ma tu właściwe nachylenie linii rę­
kawów i prawidłowe nacięcie na
klin. Wszystkie rodzaje kimon mo­
żna wyprowadzić na każdą figurę,
posługując się formą podstawową
bluzki lub sukni opracowaną na
miary indywidualne, bardzo dokła­
dnie zdjęte z figury.
KONSTRUKCJA
KIMONA Z KLINEM
Konstrukcje przodu i tyłu kimona
(modelu 1) opracowane są oddzielnie,
dla lepszej czytelności rysunku.
fty». 1U. Konstrukcja bluzki kimono z klinem: a) tył, b) przód, c) klinik
134
Wymiary do konstrukcji
Obwód szyi — 36 (18) cm
Obwód gorsu — 100 (50) cm
Obwód talii — 76 (38) cm
Obwód bioder — 106 (53) cm
Długość przodu mierzona od siód­
mego kręgu szyi — 52 cm
Wysokość gorsu — 33 cm
Długość tyłu mierzona od siódmego
kręgu szyi — 40 cm
Szerokość pleców —' 40 (20) cm
Szerokość rozstawienia gorsu — 19
(9,5) cm
Długość rękawa = 58 cm — 2 cm
— 56 cm
Szerokość rękawa dołem — 20 cm
Tyl
Wykonanie rysunku tyłu (rys* 123a)
zaczyna się od linii pionowej, wykre-
4
$
3031 21
ślającej długość tyłu bluzki od siód­
mego kręgu do talii
1_2 = długość tyłu = 40 cm
1—3 = głębokość pachy, wynika­
jąca2 z obliczenia Vn obwodu gorsu
+ /]« długości tyłu + 3 cm =* 21
cm (10 cm + 8 cm + 3 cm ** 21
cm).
Od pktu 2 przedłużyć linię środka
tyłu i odmierzyć */i» obwodu bioder
== 21,2 cm; pkt 4.
Od pktu 2 odmierzyć 16 cm; jest to
odcinek dowolnego przedłużenia
bluzki od talii
2—5 = 16 cm.
Po wyznaczeniu danych punktów
wykreślić pomocnicze linie poziome
3—6 = . V8 szerokości pleców —
20 cm.
6—7 = szerokość pachy tyłu =
V8 połowy obwodu gorsu = 6,3 cm.
Połączyć linie siatki tyłu.
Od pktu 1 odmierzy ć^ szerokość
szyi,tyłu
1—8 = Vj połowy obwodu szyi
+ 1 cm = 7 cm.
Od pktu 8 odmierzyć wysokość pod-
kroju szyi tyłu. Jest to połowa od­
cinka 1—8 minus 0,5 cm = 3 cm;
pkt 9. " 19—20 *» głębokość zaszewki z
Połączyć podkrojem szyi tyłu pkt 1
z pktem 9.
Od pktu 10 odmierzyć 1 cm; pkt 11.
Wyprowadzić pomocniczą linię ra­
mienia łącząc pkt 9 z pktem 11 i
przedłużając ją o 2,5 cm; pkt Í2.
Proporcjonalna odległość zaszewki
na linii ramienia od podkroju szyi
wynosi 9-—-13 = 5 cm.
Długość zaszewki oblicza się z miary
głębokości pachy (odcinek 1—3)
13—14 •* V, odcinka 1—3 + 0,5
cm = 7,5 cm.
Od pktu 14 odmierzyć w stronę
środka tyłu 1 cm; pkt 15.
Przeciętna głębokość zaszewki na fi­
gurę proporcjonalną wynosi 2 cm.
Obliczenie głębokości zaszewki na
figurę o zaokrąglonych plecach lub
wystających łopatkach (zwraca się
uwagę nawet na niewielkie odchy­
lenia) znajduje się na str. 58 przy
opisie bluzki podstawowej dopaso­
wanej zaszewkami.
13—16 = 2 cm; połączyć pkt 16 z
pktem 15.
W bluzkach kimono dopasowanych
rysuje się zaszewki. Przed naryso­
waniem rękawa należy obliczyć głę­
bokość zaszewek.
Obliczenie zaszewek tyłu
Vj obwodu talii = 38 cm
38 cm + 3 cm = 41 cm
41 cm : 2 = 20,5 cm
20,5 cm — 1 cm = 19,5 cm =
właściwy obwód talii.
Obwód talii na rysunku od pktu 2
do pktu 17 *= 26,3 cm] a więc: na
rysunku — 26,3 cm — 19,5 cm =
6,8 cm.
6,8 cm : 2 = 3,4 cm = głębokość
zaszewki tyłu.
Od pktu 17 podwyższyć linię talii o
0,5 cm; pkt 18.
Od pktu 18 odmierzyć głębokość za­
szewki z obliczenia ~ 3,4 cm, pkt
l'8a.
Od pktu 2 odmierzyć na linii talii
V« obwodu talii = 7,6 cm; pkt 19.
obliczenia — 3,4 cm.
Zaszewkę podzielić na 2 części; pkt
21.
Linię dzielącą zaszewkę przedłużyć
do linii szerokości i do linii dołu
bluzki.
Od pktu 22 skrócić zaszewkę o Vu>
długości tyłu minus 0,5 cm
22—23 = Vi« długości tyłu +
— 0,5 cm = 3,5 cm.
Narysować linie zaszewki.
Na linii bioder od pktu 4 odmierzyć
szerokość .bluzki obliczoną według
obwodu bioder. Do połowy obwodu
bioder dodać 2 cm; 53 cm + 2
cm = 55 cm. Jest to obwód potrze­
bny do obliczenia, a więc obwód
bioder — 53 cm + 2 cm = 55 cm;
55 cm : 2 = 27,5 cm — 1 cm = 26,5
cm.
Od pktu 4 do pktu 24 = 26 cm.
Aby wyprowadzić prawidłowa linię
rękawa dla każdej-figury, odmierzyć
135
na linii środka tyłu od pktu 3 V» po­ 27—39 — poszerzyć rękaw o 2 cm.
łowy obwodu gorsu = 6,3 cm. Szew rękawa jest skierowany do
Pkt 25 połączyć linią przerywaną z przodu i układa się zgodnie z linią
pktem 11. Według tej łączącej linii ręki.
wyprowadzić pod kątem prostym li­ Połączyć linią dołu rękawa pkt 38 z
nię pomocniczą rękawa, j pktem 39.
Od pktu 11 odmierzyć odcinek prze­ Od pktu 31 poszerzyć rękaw o 1 cm;
dłużający ramię o 2,5 cm. pkt 40.
Od pktu 26 odmierzyć długość ręka­ Od pktu 26 odmierzyć na linii rę­
wa mniej 2 cm = 56 cm; pkt 27. kawa V4 obwodu gorsu — 12,5 cm.
Rękaw kimono rysuje się o 2 cm Od pktu 41 poszerzyć rękaw o 1 cm;
krótszy od zmierzonej długości. Sze­ pkt 42.
rokość rękawa wyprowadza się pod Połączyć górną linię rękawa pkty 11,
kątem prostym do pomocniczej linii 42, 40 i 39.
długości. Pomocniczą linię nacięcia na klin ry­
suje się od pktu 29 do pionowej li­
Obliczenie szerokości rękawa nii pomocniczej, na której odmierza
się od pktu 6 Vit połowy obwodu
Obwód rękawa dołem = 20 cm gorsu.
Vj = 10 cm; 10 cm + 1 cm = 11 6—43 = Vié połowy obwodu gor­
cm su = 5 cm.
27—28 = 11 cm (z obliczenia). Długość cięcia do wszycia klinika
Na linii boku (zwężonego) odmierzyć jest oznaczona klamrą. Jest to od­
Vg połowy obwodu gorsu + 1 cm = cinek od pktu 29 do pomocniczej linii
Ť= 7,3 cm; pkt 29. Jest to punkt łą­ szerokości.
czący rękaw z linią boku. Z tego
punktu wyprowadza się też linię cię­ Przód
cia bluzki do wszycia klinika. Jeżeli
bluzka ma być mniej dopasowana, Narysować linię pionową od pktu 1
wówczas należy odmierzyć miarę cinka 4—2 wodmierzyć
(rys. 123a), długość od­
Vg obwodu gorsu + 1 cm — na pro­ pktu 2 odmierzyć 1 cm; pkt cm.
tyle = 21,2
2a.
Od
stej linii boku. Od pktu 2a odmierzyć długość przo­
Pkt 28 połączyć linią pomocniczą z du (pó odjęciu szyjki tyłu).
pktem 29.
Linię łokcia znajduje się dzieląc dłu­
gość rękawa na 2 części i odmierza­ Obliczenie długości przodu
jąc do dołu 3 cm Długość przodu od siódmego kręgu
26—30 .= Vj długości rękawa = szyi = 52 cm, V$ połowy obwodu
= 28 cm szyi = 6 cm; 6 cm + 2 cm == 8
30—31 = 3 cm; od pktu 31 wy­ cm; 52 cm — 8 cm = 44 cm.
prowadzić linię łokcia 2a—3 = długość przodu (z obli­
32—33 przedłużyć linię łokcia o czenia) = 44 cm
1 cm. 2—4 — przedłużenie bluzki od ta­
Odcinek 31—32 podzielić na 2 części; lii = 16 cm
pkt 34 2—5 = długość odcinka 2—3 w
34—35 = l e m tyle bluzki
32—36 = głębokość zaszewki = 5—6 = szerokość przodu; jest to
= 2 cm Vj obwodu gorsu - 2,5 cm =
36—37 — przedłużyć linię zaszew­ — 22,5 cm
ki o 1 cm. 6—7 = szerokość pachy. =" V§ po­
Połączyć liniami dołu rękawa pkt łowy obwodu gorsu = 6,3 cm.
33 z pktem 29 i pkt 37 z pktem 28, Połączyć linie siatki przodu.
przedłużając linię o 2 cm; pkt 38. Od pktu 3 odmierzyć szerokość szyi.

136
Jest to V$ połowy obwodu szyi + długość ramienia prtbdu = 13,8 cm.
0,5 cm — 6,5 ćm; pkt 8. Od pktu 6 odmierzyć Vj# połowy ob­
3—9 = Vs połowy obwodu szyi wodu gorsu mniaj 1 cm = 4 cm.
+ 1 cm = 7 cm. Połączyć pkt 18 z pktem 17.
Od pktu 5 odmierzyć szerokość roz­ 17—19 - 2,5 cm.
stawienia gorsu = 9,5 cm; pkt 10. Połączyć pkt 19 z pktem 16.
8—11 = 5 cm; jest to długość od­ 4—20 przedłużyć, o 1 cm; 1—21
cinka 9—13 w tyle. przedłużyć o 1 cm.
Połączyć pkt 11 z pktem 10.
Obliczenie zaszewek przodu
Obliczenie wysokości gorsu Vi obwodu talii =• 38 cm
Wysokość gorsu = 33 cm; 38 cm ł 3 cm « 41 cm
V« połowy obwodu szyi = 6 cm; 41 cm : 2 = 20,5 cm
6 cm + 2 cm = 8 cm 20,5 cm + 1 cm «= 21,5 cm; jest
33 cm — 8 cm = 25 cm; jest to to właściwy obwód talii.
właściwa wysokość gorsu Obwód talii na rysunku od pktu 2
11—12 = wysokość gorsu z obli­ do pktu 22 =» 28,8 cm minus 21,5 cm
czenia — 25 cm, daje 7,3 cm. 7,3 cm : 2 = 3,6 cm.
Od pktu 13 odmierzyć 4 cm; pkt 14. Głębokość zaszewki bocznej jest jed­
Połączyć linią pomocniczą ramienia nak mniejsza od głębokości zaszew­
przodu pkt 8 z pktem 14 i przedłu­ ki środkowej (pod gorsem) o 0,5 cm.
żyć dowolnie. Zatem głębokość zaszewki bocznej
Pkt 15 wyznacza przecięcie linii ra­ wynosi w tym przypadku 3,1 cm, a
mienia z linią zaszewki. Od tego głębokość zaszewki środkowej 4,1
punktu odmierza się w stronę pachy cm.
głębokość zaszewki gorsu. Jest to V« Od pktu 22 podwyższyć talię o 0,5
połowy obwodu gorsu = 8,3 cm (pkt cm; pkt 23.
16). Od pktu 23 odmierzyć głębokość za­
Połączyć pkt 16 z pktem 12 (naj­ szewki z obliczenia = 3,1 cm.
wyższym punktem gorsu). Obie linie Połączyć pkt 24 obniżoną linią talii
zaszewki powinny mieć jednakową z pktem 2a.
długość. W tym celu mierzy się linię Obliczyć teraz w następujący sposób
zaszewki od pktu 15 do pktu 12 i obwód bioder:
ustala taką samą długość drugiej .Vi obwodu bioder — 53 cm;
linii zaszewki. W danej konstrukcji 53 cm + 2 cm =» 55 cm
nie wyprowadza się dodatkowej 55 : 2 = 27,5 cm; 27,5 cm + 2 cm
punktacji ze względu na jednakową « 29,5 cm.
długość linii. Od pktu 1 odmierzyć obliczony ob­
Po obliczeniu i narysowaniu zaszew­ wód bioder = 20,5 cm; pkt 25.
ki gorsu wyprowadza się linię ra­ Rysując zaszewkę przodu, na linii
mienia. Długość ramienia przodu talii należy wyprowadzić pionową
jest obliczona według długości ra­ .linię pomocniczą od najwyższego
mienia tyłu, tylko krótsza o 0,5 cm. punktu gorsu do linii dołu. Według
W tym przypadku długość ramienia obliczenia (przeprowadzonego wy-
tyłu od pktu 9 do pktu 12 =* 14,3 żfej) głębokość zaszewki wynosi 4,1
cm (nie licząc zaszewki); długość ra­ cm. Należy rozdzielić przewidzianą
mienia przodu, krótsza o 0,5 cm; po­ ilość centymetrów, odmierzając po 2
winna wynosić 13,8 cm. cm od pktu 26; pkty 27 i 28.
Odcinek od pktu 8 do pktu 15 = Od pktu 12 skrócić zaszewkę 4 cm;
5 cm; pozostałe 8,8 cm należy od­ pkt 29. Na linii bioder odmierzyć od
mierzyć na linii pomocniczej ramie­ linii zaszewki po 0,5 cm
nia od pktu 16; pkt 17. 30—31 *= 1 cm.
Odcinak 8—15+odcinek 16—17 — Połączyć linie zaszewki.
137
Teraz można wyprowadzać linie rę­
kawa. Na linii środka przodu odmie­
rzyć od pktu 5 do pktu 32 Vj$ poło­
wy obwodu gorsu = 2,5 cm i połą­
czyć z linią ramienia (rys. 123b).
Wyprowadzić według tej linii pro­
stopadłą, równającą się długości rę­
kawa — 2 cm = 5 6 cm. * nym ukosie tkaniny (rys. 124)*; Po
19—33 = długość rękawa -r- 2 cm
•*• 56 cm.
Od pktu 33 wyprowadzić prostopa­
dłą do linii długości rękawa.
Na prostopadłej odmierzyć od pktu
33 Vs obwodu ręki — 1 c m * 9 cm;
pkt 34. Na linii boku (zwężonej —
patrz opis tyłu str, 134) odmierzyć
od pktu 7 V§ połowy obwodu gorsu
+ 1 cm = 7,3 cm; pkt 35.
Połączyć dolną linią rękawa pkt 35 z
pktem 34.
Znajdując linię łokcia, odmierzyć
od pktu 19 Vj długości rękawa
19—36 = Vi odcinka 19—33 =
28 cm
36—37 = 3 cm; wyprowadzić li­
nię łokcia.
Od linii ramienia odmierzyć %U
obwodu gorsu.
19—38 = 12,5 cm
Rękaw poszerzyć o 1,5 cm od pktu
38; połączyć górną linią rękawa płtty
19, 39 i 37.
Od pktu 33 zwęzić rękaw o .2 cm;
pkt 40.
Od pktu 41 podciąć rękaw o 0,5—1
cm, zależnie od rodzaju tkaniny. Po­
mocniczą linię nacięcia na klin ry­
suje się od punktu stycznego linii
boku i rękawa (pkt 35) do pktu 18.
Długość cięcia do wszycia klinika
jest oznaczona na rysunku klamrą.
Klinik
Podstawą do narysowania klinika
(rys. 123c) są wyprowadzone linie
współrzędne. Punkt przecięcia ozna­
cza się pktem 1. Od pktu 1 do pktu
2 odmierzyć V» połowy obwodu gor­
su ~ 5 cm
Od pktu 1 do pktu 3 odmierzyć V19
połowy obwodu gorsu — 5 cm. Od­
cinek od pktu 2 do pktu 4 *= dłu­
gości cięcia w tyle kimona od pktu
29 do pktu 44. N
Odległość od pktu 1 do pktu 5 jest
ta sama. Łącząc pkty 4, 3, 5 i 2 —
rysuje się kontury klinika.
Krojąc klin' układa się formę tak,
aby linia 4—5 była ułożona na peł­
skrojeniu i sfastrygowaniu przodu i
tyłu kimona należy przeprowadzić
pierwszą miarę, podczas której
sprawdza się kierunek szwów i kie­
runek cięcia na klin; linie cięcia na
klin oznacza się fast rygą. Jeżeli nie
mają one właściwego kierunkuj trze­
ba je skorygować i sprawdzić pozo­
stałe linie kimona.
Rys. 124. Układanie klinika na tkaninie
Niewłaściwy kierunek cięć świadczy
o niezbyt dokładnym narysowaniu
formy. Podczas rysowania należy
więc zwracać szczególną uwagę na
kąty proste i wyprowadzone według
nich linie. /
Przygotowując kimono do pierwszej
miary, trzeba pamiętać o wyrówna­
niu różnicy długości tyłu i przodu
rękawa. Linię przodu rękawa należy
lekko wyciągnąć, a tył w okolicy
łokcia •— wdać. Po dokładnym prze­
prowadzeniu pierwszej miary należy
w przodzie i tyle zabezpieczyć koń­
cową część nacięć.

138

Rys. 125. Odszywanie nacięcia
Rys. 126. Wszywanie klina
Rys. 127. Odszywanie nacięcia na całej
długości
Ńa p r a w e j stronie przodu i t y ł u na-,
łożyć kwadracik (rys. 125) z cienkiej
t k a n i n y zwracając uwagę, a b y linia
prosta była zgodna z kierunkiem
cięcia. P o przeszyciu nacina się klin
wzdłuż oznaczonej linii gęsto obrzu­
cając brzegi nacięcia. Następnie
k w a d r a c i k t k a n i n y od wij a się od l e ­
wej s t r o n y i klin wszywa układając
górną część w w y k o n y w a n y m m o d e ­
lu, a dolną (dłuższą) — w rękawie.
W narożnikach wszywa się klin (rys.
126) p r z y s a m y m brzegu szwu łączą­
cego l u b ostre brzegi nacięcia (po
odwinięciu kwadracika do lewej
strony) fastryguje się n a klin i pod­
szywa ręcznie. T e n sposób podszy­
w a n i a wskazany jest dla osób m a ­
jących mniej g r u n t o w n i e opanowa­
ną technikę szycia na maszynie.
Nacięcia na klin (rys. 127) w p r z y ­
p a d k u t k a n i n strzępiących się należy
zabezpieczyć cienką tkaniną n a całej
długości. Następnie przyszyć klin
według wyżej podanych wskazówek.
KONSTRUKCJA
KIMONA Z PODKROJEM
Bluzkę kimono z podkrojem (mo­
del 2) rysuje się, podobnie jak k i ­
mono z klinem, na konstrukcji b l u z - >
ki podstawowej. T e n rodzaj r ę k a ­
wów, poszerzający sylwetkę, poleca
się dla osób szczupłych. Wskazane
są t k a n i n y miękkie, ą luźnym splo­
cie, n p . jeresy. • • • , . .
Wymiary
Obwód szyi — 36 (18) cm
Obwód gorsu — 92 (46) cm
Obwód talii — 70 (35) cm
Obwód bioder — 96 (48) c m
Długość przodu mierzona od siódme­
go k r ę g u szyi.— 50 c m
Wysokość gorsu — 31 cm
Długość t y ł u mierzona od siódmego
k r ę g u szyi — 39 c m
Szerokość pleców -— 38 (19) cm
Szerokość rozstawienia gorsu — 18
(9) c m
Długość rękawa = 58 c m — 2 c m
= 56 cm
Szerokość r ę k a w a dołem — 20- (10)
cm.
139
Tyl
Narysować linię pionową (rys. 128a)
i od pktu 1 odmierzyć długość tyłu
39 cm; pkt 2
1—3 — głębokość pachy wynika­
jąca z obliczenia Vi« obwodu gorsu
+ Vit długości tyłu + 3 cm = 20
cm (9,2 cm + 7,8 cm + 3 cm =
20 cm)
2—4 = Vit obwodu bioder = 19,2
cm.
Od pktu 2 odmierzyć 16 cm; jest to
odcinek dowolnego przedłużenia
bluzki od talii 2—5 — 16 cm; pkt 5.
Po wykreśleniu linii poziomych od­
mierzyć szerokość pleców
3—6 = Vj szerokości pleców — 19
cm
6—7 = szerokość pachy tyłu =
Va połowy obwodu gorsu = 5,7 cm.
Połączyć linie siatki tyłu
By*. Its. Konstrukcja bluzki kimano z podkrojem: a) tył, b) przód
140
1—8 = Va patowy obwodu szyi +
l e m = 7 cm
8—9 - Vt odcinka 1—8 + 0,5 -
3 cm.
Połączyć podkrojem szyi tyłu pkt 1
z pktem 9.
Od pktu 10 odmierzyć 1 cm; pkt 11.
Połączyć pkt 9 z pktem 11 i przedłu­
żyć o 2,5 cm; pkt 12.
13—14 =* V» głębokości pachy (od­
cinka 1—3) — 0,5 cm = 6,6 cm.
Od pktu 14 odmierzyć w stronę
środka tyłu 1 cm; pkt 15.
Przeciętna głębokość zaszewki na fi­
gurę proporcjonalną wynosi 2 cm.
Obliczenie głębokości zaszewki na
figurę o zaokrąglonych plecach lub
wystających łopatkach (bierze się
pod uwagę nawet niewielkie odchy­
lenia) zamieszczono w podrozdz.
Bluzka podstawowa dopasowana za­
szewkami (str. 56).
13—16 = 2 cm; połączyć pkt 16 z
pktem 15.
25
30'3l
 Obliczanie głębokości zaszewek tyfu
V* obwodu talii = 35 cm
35 cm + 3 cm = 38 cm
38 cm : 2 = 19 cm
19—1 = 18 cm = właściwy ob­
wód talii.
Obwód talii na rysunku od pktu 2
do pktu 17 = 24,7 cm; a więc na r y ­
sunku — 24,7 cm — 18 cm = 6,7
cm;
6,7 cm : 2 = 3,3 cm = głębokość
zaszewek tyłu.
Od pktu 17 podwyższyć linię talii o
0,5 cm; pkt 18
2—19 = Vio obwodu talii = 7 cm
19—20 — głębokość zaszewek z
obliczenia = 3,3 cm.
Zaszewkę podzielić na 2 części; pkt
2L
'Od pktu 22 skrócić zaszewkę o V«
długości tyłu mniej 0,5 cm.
22—23 = Vio długości tyłu — 0,5
cm = 3,4 cm.
Narysować linie zaszewki.
Od pktu 18 głębokość bocznej' za­
szewki tyłu z obliczenia = 3,4 cm;
pkt 24.
Obliczając szerokość bluzki na linii
bioder, dodaje się do połowy obwo­
du 2 cm; 48 cm + 2 cm = 50 cm
50 cm : 2 = 25 cm; 25 cm — 1 cm
= 24 cm. .
Od pktu 4 do 25 = 24 cm; połączyć
pkt 24 z pktem 25. Dalszy ciąg za­
szewki bocznej rysuje się po wyzna­
czeniu rękawa.
Od pktu 12 przedłużyć linię ramie­
nia, odmierzając na niej długość r ę ­
kawa minus 2 cm = 56 cm
12—26 = długość rękawa — 2 cm
= 56 cm.
Od pktu 26 wyprowadzić prostopa­
dłą do linii rękawa i odmierzyć na
niej V10 połowy obwodu gorsu + 1
cm = 5,6 cm; pkt 27 połączyć z
pktem 12.
Od pktu 27 odmierzyć Vj obwodu
rękawa + 1 cm = 11 cm; pkt 28.
7—29 = Vit połowy obwodu gor­
su = 4,6 cm; połączyć pkt 29 z
pktem 28.
12—30 = Vt długości rękawa =
28 cm.
30—31 = 3 cm
Od pktu 31 poprowadzić prostopadłą
do górnej linii rękawa, jest to linia
łokcia.
32—33 — linia łokcia przedłużona
0 1 cm
Odcinek 31—32 podzielić na 2 części
34—35 — obniżyć 1 cm
32—36 = głębokość zaszewki = 2
cm
36—37 — przedłużyć linię zaszew­
ki o 1 cm.
Od pktu 29 obniżyć o 4 cm podkrój
rękawa na linii boku; pkt -38
29—30 = 4 cm.
Połączyć podkrojem pkt 38 z pktem
39; pkt 38 połączyć linią boku z
pktem 24. Linią dołu rękawa połą­
czyć pkty 39, 33 i 37 z pktem 28.
Od pktu 27 poszerzyć rękaw o 2,5
cm; pkt 40. Jest to konieczna zmia­
na kierunku szwu do przodu.
Od pktu 12 odmierzyć na linii ręka­
wa V* połowy obwodu gorsu = 11,5
cm; pkt 41.
41—42 — poszerzyć rękaw o 1 cm
Połączyć górną linią rękawa pkty 12,
42, 31 i 40 - '
27—43 = Vj odcinka 27—28
43—44 = 1 cm; zaokrąglić dolną
linię rękawa.
Osoby o niskich ramionach powinny
podczas krojenia zastosować inne
ustawienie kimona: odmierzyć 2 cm
na linii dołu od pktu 4, następnie
połączyć linią przerywaną z pktem 1.
Krojąc kimono układać formę na
tkaninie tak, a b y linia przerywana
ułożona była wzdłuż złożenia tkani­
ny. Aby bluzka w takim przypadku
nie była za wąska na linii bioder, ^
należy ją poszerzyć o 2 cm od linii
bocznej.
Przód
Na linii pionowej (rys. 128b) od pktu
1 odmierzyć długość odcinka 2—4 w
tyle = 19,2 cm; pkt 2.
Od pktu 2 obniżyć talię o 1 cm; pkt
2a.
Od pktu 2a odmierzyć długość przo­
du (po odjęciu szyjki tyłu).
141
Obliczenie długości przodu
Długość przodu od siódmego kręgu
szyi = 50 cm
1
/ s połowy obwodu szyi = 6 cm;
6 cm + 2 cm — 8 cm
60 cm — 2 cm = 42 cm
2a-—3 = długość przodu (z obli­
czenia) = 42 cm
2—4 = przedłużenie bluzki o 16
cm
2—5 = długość odcinka 2—3-. w
w tyle bluzki
5^—6 = V« obwodu gorsu — 2,5
cm — 20,5 cm
6—7 = szerokość pachy = Vs po­
łowy obwodu gorsu = 5,7 cm.
Połączyć linie siatki przodu.
3—S = Vs połowy obwodu szyi
+ 0,5 cm = 6,5 cm
3—9 = Vs połowy obwodu szyi +
1 cm = 7 cm
5—10 = V* połowy rozstawienia
gorsu = 9 cm ,
8—11 = długość odcinka 9—13 w
tyle = 5 cm
Obliczenie wysokości gorsu
Wysokość gorsu = 31 cm
31—8 cm = 23 cm; jest to właści­
wa wysokość gorsu
11—12 = wysokość gorsu z obli­
czenia — 23 cm
Od pktu 13 odmierzyć 4 cm; pkt 14.
Połączyć linią pomocniczą ramienia
przodu pkt 8 z pktem 14 i przedłu­
żyć dowolnie.
Od pktu 15 wyznaczającego prze­
cięcie linii ramienia z linią zaszewki
odmierzyć V» połowy obwodu gorsu
= 7,6 cm; pkt 16.
Połączyć drugą linią zaszewki pkt 16
z pktem 12 (najwyższym punktem
gorsu). Zmierzyć długość zaszewki
od pktu 12 do pktu 16, wyrównać
według długości odcinka 12—15.
Długość ramienia przodu jest obli­
czona według długości ramienia tyłu
i krótsza o 0,5 cm. W tym przypad­
ku długość ramienia tyłu od pktu 9
do 12 = 13,3 cm; długość ramienia
przodu, krótsza o 0,5 cm, powinna
wynosić 12,8 cm. Odcinek 8—15 —
142 \-
5 cm; pozostałe 7,8 cm należy od­
mierzyć na linii pomocniczej ramie­
nia od pktu 16 do pktu 17.
8—15 + 16—17 = długość ramie­
nia przodu — 12,8 cm
Od pktu 6 odmierzyć V « połowy ob­
wodu gorsu minus 1 cm = 3,6 cm.
Połączyć pkt 18 z pktem 17.
17—:19 — obniżenie ramienia 2,5
cm.
Połączyć pkt 19 z pktem 16.
4—20 — przedłużyć o 1 cm; 1—21
przedłużyć o 1 cm.
Obliczenie zaszewek przodu
V* obwodu talii = 35 cm ,
35 cm + 3 cm = 38 cm
38 cm : 2 = 19 cm
. 19 cm + 1 cm = 20 cm; jest to
właściwy obwód talii.
Obwód talii ńa rysunku od pktu 2
do 22 = 26,2 cm
26,2 cm — 20 cm = 6,2 cm
6,2 cm : 2 = 3,1 cm.
Głębokość zaszewki przodu (pod gor­
sem) jest większa od głębokości za­
szewki bocznej o .0,5 cm. Wobec
tego głębokość zaszewki pod gorsem
w tym przypadku wynosi 3,6 cm, a
głębokość zaszewki bocznej —- 2,6
cm.
22—23 — podwyższenie linii talii
o 0,5 cm
23—24 = głębokość zaszewki z
obliczenia = 2,6 cm.
Połączyć linią obniżonej talii pkt 24
ż pktem 2a.
Obwód bioder w przodzie oblicza się
w następujący sposób:
Va obwodu bioder = 48 cm;
48 cm + 2 cm = 50 cm
5Q cm : 2 = 25 cm; 25 cm + 2
cm = 27 cm
1—25 = 27 cm (z .obliczenia).
Połączyć pkt 25 z pktem 24, dalszy
ciąg zaszewki bocznej rysuje się po
wyznaczeniu rękawa.
Połączyć linią dołu pkt 21 z pktem
25.
Od pktu 12 narysować linię pionową
v
do linii bioder.
Według obliczenia głębokość zaszew-
 ki wynosi 3,6 cm; odmierzyć wobec
tego od pktu 26 po 1,8 cm.
27—28 = głębokość zaszewki z
obliczenia = 3,6 cm
12—29 —- skrócić zaszewkę o 4 cm
30—31 ~ 1 cm; odmierzyć od linii
zaszewki po 0,5 cm.
Od pktu 19 przedłużyć Jinię ramie­
nia, odmierzając ná niej długość rę­
kawa — 2 cm == 56 cm
19—32 = długość rękawa — 2 cm
= 56 cm.
Na prostopadłej do linii rękawa od­
mierzyć od pktu 32 Vio połowy ob­
wodu gorsu + 1 cm = 5,6 cm; pkt
33N połączyć z.pktem 19
33—34 = V2 obwodu rękawa —
1 cm = 9 cm
7—35 = Vie połowy obwodu gor­
su = 4,6 cm.
Dolną linię rękawa przodu należy
wyrównać według linii rękawa tyłu.
Od pktu 43 odmierzyć długość od­
cinków 39—33 i 37—28 w tyle bluz­
ki; pkt 36.
19—37 = Vi długości rękawa =
28 cm
37—38 = 3 cm; narysować pro­
stopadłą do linii rękawa; jest to
linia łokcia.
Od pktu 33 odmierzyć 2,5 cm; pkt
39.
19—40 = V4 połowy obwodu gor­
su = 11,5 cm.
40—41 — poszerzyć rękaw o l e m
35—42 — obniżyć podkrój rękawa
na linii boku o 4 cm
xx 35—43 = 4 ćm; połączyć podkro-
jem pkt 42 z pktem 43,.
W przypadku ułożenia formy tyłu
według linii przerywanej należy for­
mę przodu ułożyć tak samo, pamię­
tając- także o poszerzeniu linii bocz­
nej. Podkřojone linie łączące bluzkę
z rękawem w przodzie i w tyle na­
leży przed fastrygowaniem mocno
wyprasować (rozciągnąć), a pozosta­
wione wąskie szwy gęsto obrzucić
luźnymi ściegami łatwo poddającymi
się rozciąganiu. Zależnie od wskaza­
nej szerokości rękawa w modelu,
podkroje przodu i tyłu należy odpo­
wiednio obniżyć-
MODELOWANIE KIMONA
Kimono z klinem
Posługując się formą kimona z kli­
nem, można łatwo opracować efek­
towny model bluzki pokazany na
modelu 3. Przeprowadzone w przo­
dzie i tyle cięcia od podkroju pach
wyszczuplają sylwetkę.
Na przerysowanej formie tyłu po-
dłużyć o 7 cm linię wyznaczającą
długość cięcia do wszycia klinika
(rys. 129a). Zaszewkę na linii talii
przemieścić do linii boku o 1,5 cm.
^<inię cięcia obniżyć o 4 cm.
Na przerysowanej formie przodu
przedłużyć o 7 cm linię wyznacza­
jącą długość cięcia do wszycia kli­
nika (rys. 129b). Zaszewkę na linii
talii przemieścić o 3 cm w stronę
boku i narysować płytśzą o 1 cm od
zaszewki poprzedniej. Linię cięcia
obniżyć o 3 cm.
Tak przygotowaną formę tyłu i przo­
du przeciąć po liniach wyznaczają­
cych cięcia, oddzielając części środ­
kowe od bocznych. Krojąc, ułożyć
część środkową tyłu (łącznie z ręka­
wem) wzdłuż linii złożenia tkaniny
(rys. 129c). Część boczną tyłu nało­
żyć według kierunku wskazanego
strzałką (linia bioder — nitka pro­
sta; rys. 129d).
W formie przodu należy spiąć za­
szewkę gorsu, przecinając uprzednio
linię od strony pachy. Środkową
część przodu (łącznie z rękawem)
* ułożyć wzdłuż złożenia tkaniny. Te­
raz przemieścić zaszewkę gorsu i
skrócić o 2 cm (rys. 129e). Boczną
część formy ułożyć na tkaninie we­
dług kierunku nitki prostej oznaczo­
nej strzałką (rys. 129f). Klinik kroić
według rys. 123c.
Kimono z podkrojem
Do wykonania modelu 4 można za­
stosować tkaniny lekkie, miękkie,
łatwo układające się, np. z jedwabiu
naturalnego (fular). Cięcie, nadające
kształt półkarczka, przedłuża ramię
modelu, a skraca rękawy. Uzyskany
143
 Rys. 129. Modelowanie kimona z klinem: a) forma tyłu bluzki z wyznaczonymi
cięciami, b) forma przodu bluzki z wyznaczonymi cięciami, c) forma środkowej
części tyłu z rękawem, d) forma bocznej • części tyłu, e) forma środkowej części
przodu, f) forma bocznej części przodu

przez odpowiednie modelowanie nad­ go nadmiar długości należy skasować

miar tkaniny rękawa przymarszcza
się do karczka. Na linii dołu rękawy
są wykończone wąziutkimi mankie-
cikami lub rulonikami.
Na linii środka tyłu odmierzyć 14
cm, na linii ramienia i rękawa —- 19
cm (rys. 130a). Połączyć otrzymane
punkty linią karczka i skasować za­
szewkę na linii ramienia. Ramię ty­
łu w podstawowym kimonie jest
dłuższe o głębokość zaszewki, dlate­
w linii cięcia półkarczka. Na linii
cięcia (licząc od górnej linii rękawa)
odmierzyć 4 razy po 3 cm. Odcinek
między wierzchołkiem zaszewki łok­
cia a górną linią rękawa podzielić na
3 części, połączyć z punktami na linii
cięcia. Dolną linię rękawa podzielić
na połowę, łącząc linią z wierzchoł­
kiem zaszewki. Na linii talii odmie­
rzyć od linii boku 5 cm i połączyć
otrzymany punkt z ostatnim punk-

144
 Bys. IM. Modelowanie kimona z podkrojem: a) forma tyłu bluzki z wyznaczonymi
cięciami, b) forma przodu bluzki z wyznaczonymi cięciami, c) rozłożona forma tyłu
d) rozłożona forma przodu
tern, wyznaczonym na linii cięcia Przygotowując do krojenia formę
półkarczka. tyłu, należy przeciąć wzdłuż linii
Ramię przodu łącznie z częścią rę­ karczká — zaczynając od górnej linii
kawa (rys. 130b) jest krótsze o 1 cm rękawa, a kończąc na ' ostatnim
od ramienia tyłu; w tym przypadku punkcie. Od tego punktu przeciąć li­
= 18 cm. Nadmiar ramienia tyłu nię do talii.
należy wdać na odcinku 8 cm, li­ Złożyć zaszewkę na linii łokcia i
cząc od ' znaku zaszewki w stronę przeciąć linie dzielące rękaw od cię­
rękawa. Od najwyższego punktu cia do łokcia tak, aby części formy
gorsu odmierzyć na linii zaszewki 2 nie rozpadły się. Wyciąć nadmiar
cm (rys. 130a). Narysować linię pół­ formy powstały przy skasowaniu
karczka (rys. 130b). Na linii cięcia zaszewki. Formę minimalnie zała­
półkarczka odmierzyć 4 razy po 3 mać na linii talii od strony boku,
cm. Dolną część rękawa podzielić przez co Części automatycznie roz­
na 4 części i połączyć wyznaczone suną się na odległość 1,5—2 cm
punkty. Na linii talii odmierzyć od (rys. 130c).
linii boku 5 cm i połączyć z ostat­ Górną część połączyć z dolną częś­
nim punktem, wyznaczonym na cią rękawa. Linię karczká obniżyć
linii półkarczka. o 1 cni. W formie przodu należy na
lt — Kulisy kroju t wyda 145
wstępie modelowania spiąć zaszewkę dolną i górną linię cięcia wzdłuż linii
gorsu i przeciąć wzdłuż linii dzielą­ rozszerzonego rękawa i ' wzdłuż
cych rękaw. Przecina się także linię karczka. Obie linie połączyć W punk­
od ostatniego punktu na linii cięcia cie skracającym karczek o 5 cm. W
do talii. Przez minimalne załamanie dolnej części rękawa odstępy między
formy na linii talii górne części for­ poszczególnymi częściami formy
my rozsuną się tak, jak w formie stanowią w sumie odstęp utworzony
tyłu. Górne części rękawa należy przez zamknięcie zaszewki rękawa
rozsunąć na odległość 1,5—2 cm. Od tyłu i przeniesienie jej na linię dol­
najwyższego pktu gorsu odmierzyć ną. Linię karczka obniżyć o 1 cm.
5 cm (rys. 130d). Przeprowadzić

2. Rąglany

Do grupy rękawów nie wszywanych sklej klatce piersiowej, zalecana jest

należą też — obok kimon — rągla­
ny. Są to rękawy krojone łącznie z
częścią przodu i tyłu, a zatem prze­
dłużone do wykroju szyi, stosowane
najczęściej w ubiorach typu sporto­
wego. Cięciami raglanowymi można
odpowiednio tuszować pewne odchy­
lenia figury od proporcji. Duży
gors tuszuje się np. ukośnymi cięcia­
mi, kierując je od linii pachy do po­
łowy szyi albo do punktu stycznego
szyi i środka przodu. Dla osób szczu­
płych, o wąskich ramionach . i wą-
zaokrąglona linia raglanu, poszerza­
jąca figurę.
Raglan można wyprowadzić na pod­
stawie konstrukcji bluzki i oddziel­
nie narysowanego rękawa. Drugi
sposób — to modelowanie, a więc
odpowiedni układ formy bluzki,
sukni lub żakietu- i formy rękawa
dostosowanego wymiarami do tych
modeli.
Poniżej podane są 2 sposoby otrzy­
mania podstawowego raglanu:
— rysunek raglanu podstawowego.

146
— modelowanie raglanu podstawo­
wego.
Niezależnie od rysunku konstrukcji
raglanów podstawowych warto za­
znajomić się z modelowaniem ragla­
nów fantazyjnych.
KONSTRUKCJA
BLUZKI RAGLANOWEJ
Wymiary do konstrukcji modelu 5
Obwód szyi — 36 (18) cm
Obwód gorsu — 96 (48) cm
Obwód talii — 72 (36) cm
Obwód bioder — 100 (50) cm
Długość przodu mierzona od siódme­
go kręgu szyi — 51 cm
Wysokość gorsu — 32 cm
Długość tyłu mierzona od siódmego
kręgu szyi — 39 cm
Szerokość pleców — 39 (19,5) cm
Szerokość przodu — 37 (18,5) cm
Szerokość rozstawienia gorsu — 19
(9,5) cm
Tył
Wykonanie rysunku tyłu (rys. 13 la)
zaczyna, się od narysowania linii
pionowej
1-—2 = długość tyłu = 39 cm.
Obliczenie głębokości pachy
Vi8 obwodu gorsu 4- Vn długości
tyłu + 3 cm
9,6 cm -t- 7,8 cm + 3 cm = 20,4 cm
1—3 = głębokość pachy z obli­
czenia = 20,4 cm
2—4 = ł/jo obwodu bioder — 20
cm (jest to długość bluzki do bioder,
'po przedłużeniu do,, odpowiedniej
długości otrzymuje się formę sukni).
3—6 = Vi szerokości pleców =
= 19,5 cm
6—7 = Vg połowy obwodu gor­
su. = 6 cm;
Połączyć górne i dolne linie siatki
1—8 = Vi połowy obwodu szyi +
4- 1 cm = 7 cm.
Od pktu 8 odmierzyć wysokość pod-
kroju szyjki; miara ta wynika z do­
kładnego obliczenia. Jest to połowa
odcinka 1—8 minus 0,5 cm = 3 cm;
pkt 9.
ii*
Połączyć podkrojem szyi pkt 1 z pkt
9.
10-^11 — obniżenie linii ramie­
nia = 1,5 ćm.
Pkt 9 połączyć z pktem 11 przedłu­
żając 2,5 cm; pkt 12
9—13 = 5 cm.
Długość zaszewki oblicza się z miary
głębokości pachy (odcinek 1—3). W
tym przypadku miara wynosi 20,4
cm, Vi tej miary = 6,8 cm; 6,8
cm + 0,5 cm = 7,3 cm
13—14 = długość zaszewki = 7,3
cm
14—15 = 1 cm
Przeciętna głębokość pachy na figu­
rę proporcjonalną wynosi 2 cm.
Obliczenie głębokości zaszewki na
figurę o zaokrąglonych plecach lub
wystających łopatkach (bierze się
pod uwagę nawet niewielkie odchy­
lenia) omówiono w podrozdz. Bluzka
podstawowa dopasowana zaszewka­
mi (str. 56)
13—16 = 2 cm; połączyć pkt 16 z
pktem>45.
Na linii talii bluzkę dopasowuje się
zaszewkami.
Obliczenie zaszewek tyłu
Vi obwodu talii = 36 cm
3Š cm + 3 cm = 39 cm
39 cm : 2 = 19,5 cm.
19,5 cm —r 1 cm = 18,5 cm =
= właściwy obwód talii.
Obwód talii na rysunku od pktu 2
do pktu 17 = 25,5 cm, a więc na ry­
sunku 25,5 cm — 18,5 cm daje róź-
, nicę 7 cm. .
7 cm : 2 = 3,5 cm = głębokość za­
szewki tyłu.
Od pktu 17 podwyższyć linię talii o
0,5 -cni; pkt 18.
Od pktu 2 odmierzyć na linii talii
Vio obwodu talii — 7,2; pkt 19.
19—20 = głębokość zaszewki z ob­
liczenia = 3,5 cm.
Pkt 21 dzieli zaszewkę na 2 części.
Od pktu 22 skrócić .zaszewkę o Vi»
długości tyłu — 0,5 cm = 3,5 cm;
pkt 23.
Narysować linie zaszewki.
Od pktu 18 głębokość bocznej za-
147
szewki tyłu z obliczenia = 3,5 cm; Do połowy obwodu bioder dodać 2
pkt 24. cm
Na linii bioder od pktu 4 odmierzyć 50 cm + 2 cm — 52 cm
szerokość bluzki, obliczoną z obwodu 52 cm : 2 — 26 cm
bioder. 2<J cm — 1 cm = 25 cm.
ii a s

43 44 25
d)

263S 39 36 1C16 l20 3

42 ""~ ~ -v 13
Rys. 131. Konstrukcja bluzki raglan: a) tył, b) przód, c) rękaw luźny, d) rękaw do­
pasowany

148
 Od pktu 4 odmierzyć 25 cm; pkt 25.
7—26 = 2 c m
6—27 = 2 cm.
Podkrój szyi od pktu 1 do pktu 9
podzielić na 2 części; pkt 28.
Połączyć pkt 28 z pktem 26.
Linię pomocniczą 28—29 podzielić n a
2 części; pkt pomocniczy 30
30—31 podwyższyć o 1 cm.
Połączyć łagodnym łukiem pkt 28, 31
i 29.
Odcinek 29—26 podzielić na 2 rów­
ne części; pkt 32
32—33 = l e m
Przód
Na linii pionowej od pktu 1 odmie­
rzyć (rys. 13 Ib) długość odcinka
4—2 w tyle = 20 cm.
Od pktu 2 odmierzyć 1 cm, p k t 2a.
Ód pktu 2a odmierzyć długość przo­
du (po odjęciu szyjki tyłu).
Obliczenie długości przodu
Długość'przodu od siódmego kręgu
szyi = 51 cm
Vs połowy obwodu szyi = 6 cm; 6
cm + 2 cm = 8 cm; 51 cm — 8
cm =? 43 cm
2a—3 . = długość przodu (z oblicze­
nia) = 43 cm
2—4 = przedłużenie długości bluz­
ki od talii = 16 cm i linii pomocniczej ramienia od pktu
2—5 — długość odcinka 2—3 w t y ­
le bluzki
5-—6 = szerokość przodu — jest
to 1/t obwodu gorsu mniej 2,5 cm =
— 21,5 cm
6—7 = V8 połowy obwodu gor­
su = 6 cm; jest to miara szerokości
pachy.
Połączyć linie siatki przodu.
3—8 = Vs połowy obwodu szyi +
+ 0,5 cm = 6,5 cm
3—9 = Va połowy obwodu szyi +
- + 1 cm = 7 cm
5—10 = połowa szerokości rozsta­
wienia gorsu = 9,5 cm
8—IX — 5 cm; jest to długość od­
cinka 9—13 w tyle.
Połączyć pomocniczą linią zaszewki
pkt 11 z pktem 10.
Obliczenie wysokości gorsu
Wysokość gorsu = 33 cm
V» połowy obwodu szyi = 6 cm; 6
cm + 2 cm = 8 cm
32 cm — 8 cm =* 24 cm; jest to
właściwa wysokość gorsu
11—12 = wysokość gorsu z obli­
czenia = 24 cm
13—14 = 4 cm; połączyć linią p o ­
mocniczą ramienia przodu pkt 8 z
pktem 14 i przedłużyć dowolnie. v
Ód pktu 15 odmierzyć głębokość za­
szewki gorsu; jest to V» połowy ob­
wodu gorsu = 8 cm; pkt 16.
Połączyć pkt 16 z pktem 12 (najwyż­
szym punktem gorsu). Obie linie za­
szewki powinny być jednakowej
długości. Linię zaszewki (odcinek
12—16) reguluje się według długoś­
ci linii 12—15. W tym przypadku nie
ma dodatkowych punktów, ze wzglę­
du na jednakową długość wspomnia­
nych linii.
Długość ramienia przodu oblicza się
według długości ramienia tyłu. Ra­
mię przodu skraca się o 0,5 cm. W
tym przypadku długość ramienia t y ­
łu od pktu 9 do pktu 12 = 13,8 cm
(nie licząc zaszewki); długość ramie­
nia przodu, krótsza o 0,5 cm, powin­
na wynosić 13,3 cm.
Odcinek od pktu 8 do pktu 15 =? 5
cm, pozostałe 8,3 cm odmierzyć na
16; pkt 17
8—15 •+ 16—17 = długość ramie­
nia przodu = 13,8 cm.
W dalszej kolejności wyznacza się
szerokość przodu. Odcinek 3—5 na
linii środka przodu podzielić na 2
części; pkt pomocniczy 18.
18—19 = 1 cm.
Wyznaczając szerokość przodu ponad
gorsem, należy od pktu 19 naryso­
wać poziomą linię do pierwszej linii
zaszewki; pkt 20. Zmierzyć dokładnie
odcinek 12—20 i taką samą odległość
oznaczyć pktem 21 na drugiej linii
zaszewki. Wyprowadzić od pktu 21
prostopadłą do linii zaszewki tak,
aby zetknęła się z linią pomocniczą
przodu.
Zmierzyć odcinek 19—20 i omijając
zaszewkę mierzyć w dalszym ciągu
do osiągnięcia miary szerokości przo-
149
 du> a więc: 19—20 + 21—22 = po­
lowa szerokości przodu = 18,5 cm.
Połączyć pkt 17 z pktem 22.
17^-23 — obniżyć ramię o 2,5 cm;
połączyć pkt 23 z pktem 16
4—24^— obniżyć dolną linię bluz­
ki o 1 cm
1—25 — obniżyć linię bioder o 1
om.
Obliczenie zaszewek przodu
Vi obwodu talii = 36 cm
36 cm + 3 cm = 39 cm
39 cm : 2 = 19,5 cm
19,5 cm + 1 cm = 20,5 cm = wła­
ściwy obwód talii.
Obwód talii na rysunku od pktu 2
do pktu 26 = 27,5 cm; 27,5 cm —
— 20,5 cm = 7 cm; 7 cm : 2 =»
= 3,5 cm.
Głębokość zaszewki bocznej jest jed­
nak mniejsza od głębokości zaszewki
środkowej (pod gorsem) o 0,5 cm.
• Wobec tego głębokość zaszewki bo­
cznej wynosi w tym przypadku 3
cm, a głębokość zaszewki środkowej
4 cm.
Od pktu 26 podwyższa-się linię bo­
ku o 0,5 cm; pkt 27.
27—28 — 3 cm; jest to głębokość
zaszewki bocznej z obliczenia.
Obwód bioder w przodzie oblicza się
w sposób następujący:
Vj obwodu bioder — 50 cm; 50 cm
+ 2 cm = 52 cm
52 cm : 2 = 26 cm; 26 cm + 2 cm
= 28 cm
Od pktu 1 do pktu 29 odmierzyć 28
cm (z obliczenia).
Od pktu 7 odmierzyć na linii boku
2 cm; pkt 30
6—31 = 2 cm.
Podkrój szyi od pktu 8 do pktu 9
podzielić na 2 części
8—32 = Vj podkroju 8—9
32—33 = 1 cm; połączyć linią po­
mocniczą pkt 33 z pktem 30
34—35 = 1 cm.
Zmierzyć odcinek od pktu 12 do pktu
35 (na linii zaszewki).
Od pktu 12 do pktu 36 odmierzyć
odcinek- o takiej samej długości.
Połączyć pkty 33-^-35 'i 36- -37; od
150
pktu 36 do pktu 37 narysować lekko
zaokrągloną linię cięcia.
Odcinek 30—37 podzielić na 2 ró­
wne części
38—39 — 1,5 cm
Według przeprowadzonego wyżej
obliczenia głębokość zaszewki wyno­
si 4 cm.
Od pktu 40 wyznaczającego środek
zaszewki odmierzyć po 2 cm.
41—42 = 4 cm; jest to głębokość
zaszewki z obliczenia.
Od pktu 12 skrócić zaszewkę o 4 Cm;
pkt 43.
Na obniżonej linii bioder odmierzyć ^
od linii zaszewki po 0,5 cm
43a—44 = 1 cm.
Konstrukcję rękawa luźnego (rys.
131c) rysuje się na podstawie miar j
zdjętych z figury. Do narysowania
tego rękawa przyjmuje się miary
podstawowe, a więc: obwód ręki =
15 cm, długość do łokcia = 33 cm,
długość rękawa = 58 cm
1—2 = długość ramienia przodu
—• 13,3 cm (mierzona od pktów 8—
15 i 16—23)
2—3 = długość rękawa = 56 cm
2—^4 — obwód jęki = 15 cm (wy­
nikający z miary)
2—5 = długość do łokcia = 33 cm
l_l6 = obwód ręki + 4 cm =,
19 cm
6—7 = obwód ręki + 4 cm = 19
cm. v
Odcinek 1—6 podzielić na 2 równe
części; pkt .8.
Odcinek 6—7 podzielić na 2 równe
części; pkt 9.
Od pktów 8 i 9 przeprowadzić linie
prostopadłe
1-JrłO = V* odcinka 1—8
9—11 = Vi odcinka 9—7
12—13 = 3 cm; 12—14 = 6 cm.
Połączyć pkt 13 z pktem 10 i pkt 14
z pktem 7.
13—15 = długość ramienia przodu
+ 1 cm —• 14,3 cm
15—16 = długość odcinka 9—28
w tyle bluzki
16—17 •— odmierzyć 1,5 cm
18—20 = Vt odcinka 18—19
 4—21 = 0,5 cm
21—22 = 2 cm; połączyć linią
podkroju tyłu pachy pkty 17, 16, 20
i 22
3—23 — zwęzić rękaw o 3 cm
24—25 = 1 cm.
Połączyć pkt 25 z pktem 26 na linii
dołu.
14—27 — odmierzyć długość ra­
mienia przodu == 13J3 cm.
Od pktu 27 wyprowadzić prostopa­
dłą linię, na której odmierzyć dłu­
gość odcinka 8—33 w przodzip; pkt
28.
Odcinek 29—30 podzielić na 2 równe
części; pkt 31.
33—34 = 2 cm; połączyć linią pod­
kroju przodu pkty 28, 31 i 34.
35—36 — zwęzić rękaw o 3 cm
24—37 — odmierzyć na linii pod­
kroju 2 cm
26—38 — odmierzyć-na linii dołu
2 cm
381-39 = Vi odcinka 38—36
39—40 = 1 cm; połączyć linią pod­
kroju pkty 38, 40 i 36.
41—42 = 1 cm; połączyć pkty 23,
42 i 26.
,Od pktu 28 przedłużyć linię podkro­
ju o 1 cm; pkt 43 połączyć z pktem
27.
Narysować według rysunku środko­
we linie przodu i tyłu rękawa,
zwracając szczególną uwagę na linie
ramion.
Konstrukcja rękawa dopasowanego
(rys. 131d) jest narysowana według
miar podanych przy opisie rękawa
luźnego. Zmiana? dotyczy linii łokcia
(zaszewka), zwężonej linii dołu, a
także zmienionego kierunku linii
środkowych przodu i tyłu. Nie ule­
ga zmianie siatka i górna część rę­
kawa, nie wprowadza się więc znanej
już punktacji i opisu kolejności ry­
sowania. Przyjąć należy, że obwód
rękawa dołem wynosi 20 cm. Po na­
rysowaniu siatki i górnych linii ra-
glanu od pktu 1 odmierza się V2
obwodu rękawa dołem; pkt 2.
1—3 = V* obwodu rękawa do­
łem • + 2 cm = 12 cm.
Pkt 2 połączyć z pktem 4; pkt 3 po­
łączyć z pktem 5.
Na linii łokcia podzielić na 2 równe
części odcinek 6—7; połączyć pkt 8
z pktem 4.
Od pktu 9 odmierzyć 1 cm; pkt 10
7—11 = 2 cm
Od pktu 8 do pktu 10 jest naryso­
wana górna linia zaszewki. Od pktu
10 przez pkt 11 przeprowadzić dolną
linię zaszewki o długości górnej linii.
10—12 = długość odcinka 10—8;
połączyć pkt 12 z pktem 2 i prze­
dłużyć o 1 cm; pkt 13.
1—14 = 1 cm; 3—15 = 1 cm; po­
łączyć pkt 14 z pktem 15.
14—16 = 2, cm; połączyć pkt 17
(na linii łokcia) z pktem 16; połą­
czyć linią dołu pkt 16 z pktem 13.
Od pktu 16 odmierzyć 2 cm; 'pkt
18.
Połączyć na linii łokcia pkt 19 z
pktem 18.
Odcinek 18—15 podzielić na 2 równe
części (pkt 20).
20—21 = 0,5 cm; narysować dolny
podkrój rękawa.
5—'22 — obniżyć podkrój rękawa
przodu o 1,5 cm.
Na linii łokcia oznaczyć pkt 23
' 23—24 — 1 cm; połączyć linią o
lekkim łuku pkty 22, 24 i 15.
MODELOWANIE RAGLANÓW
Raglany można modelować bez więk­
szych trudności na wymiary indy­
widualne, posługując się formą bluz­
ki, sukni lub płaszcza i opracowane­
go rękawa, zgodnego z wymiarami
przygotowanej do modelowania gór­
nej części Ubioru. Poniżej podano
przykładowo 2 modele raglanów z
karczkami i półkarczkami,
Bluzka—raglan z karczkiem
Forma bluzki pokazanej na modelu 6
opracowana jest dla figur o obwo­
dzie gorsu 96 cm. Do modelowania
należy przygotować dokładnie spra­
wdzoną formę wąskiego rękawa. Na
linii górnego podkroju odmierzyć od
linii środka w stronę tyłu 1 cm, w
stronę przodu — 2 cm (rys. 132a).
151
Obie linie przeprowadzić łagodnymi
łukami (przód bardziej zaokrąglony)
do punktu wyznaczającego Vs głę-
bokości górnego podkroju rękawa.
Na linii dołu odmierzyć od linii śród-
ka w stronę przodu 3 cm i naryso-
152
wać linię do łokcia. Od tego miejsca
łagodzi się nieco linię dzielącą re­
kaw na 2 części.
Formę tyłu (rys. 132b) ułożyć linią
środka* wzdłuż linii prostej. Tył rę­
kawa nałożyć częściowo na formę
tyłu bluzki wysuwając górną linię
o 1 cm poza linię ramienia. Przy ta­
kim ułożeniu rękawa między linią
pachy a linią podkroju rękawa utwo­
rzy się odstęp 0,5—1 cm.
Do narysowania karczka odmierzyć
na linii pachy od ramienia 11 cm.
Pachę bluzki i rękawa pogłębić po
0,5 cm. Od pktu A podwyższyć pod-
krój tyłu o 2 cm, ramię przedłużyć
od podkroju szyi o 1,5 em i podwyż­
szyć o 1 cm. Narysować ponownie
linię ramienia. Od zaszewki na linii
ramienia przeprowadzić linię do do­
łu bluzki. Linię raglanu można łatwo
narysować na formie przodu (rys.
132c), jeżeli zaszewka gorsu zostanie
umieszczona na dolnej linii formy.
W pierwszej kolejności układa się
przód rękawa linią łokcia na linii po­
ziomej. Formę przodu nakłada się
tak, aby odległość górnej części rę­
kawa od formy przodu nie była
większa od 1 cm. Na linii pach od­
mierzyć od linii ramienia VŁ cm. Na
linii środka przodu odmierzyć 12 cm
i narysować linię karczka. Zapięcie
przedłużyć o 2,5 cm. Pachę bluzki i
rękawa pogłębić o 0,5 cm. Linię ra­
mienia przedłużyć o 1,5 cm, a następ­
nie podwyższyć o 1 cm. Narysować
podwyższoną i zaokrągloną linię pod­
kroju szyi. Dalszą część rękawa od
strony szwu zewnętrznego zaokrąglić.
Pierwszą czynnością modelowania
tyłu będzie złożenie zaszewki ná li­
nii ramienia i umieszczenie jej na
linii talii, a także w linii cięcia
karczka. W tym celu należy prze­
ciąć formę wzdłuż linii rozpoczyna­
jąc od dołu. Na linii ramienia pozo­
stawić 0,5 cm — odstęp nie spiętej
zaszewki (rys. 132d).
Ten nadmiar tkaniny oraz dodatek
0,5 cm uwzględniony w konstrukcji
należy wdać podczas łączenia z przo­
dem bluzki. Przerysować następnie
karczek łącznie z rękawem i podczas
krojenia ułożyć środek karczka przy
złożeniu tkaniny. Utworzony odstęp
na dolnej linii karczka powstał z
przeniesionej zaszewki (rys. 132e).
Ten nadmiar tkaniny jest, szczegól­
nie przydatny nawet przy lekko w y ­
stających łopatkach. Zaokrąglić linię
rękawa i dolną część bluzki ułożyć
środkiem przy linii złożenia tkaniny.
Linie pachy skrócić o 1 cm (rys.
132f). W przypadku figury sprężystej
wskazane jest zastosowanie na linii
środka pleców szwu, w którym
umieszczona będzie większa część
nadmiaru tkaniny powstałego przez
przemieszczenie zaszewki.
Przerysować karczek łącznie z ręka­
wem (rys. 132g) i z dodatkiem na
zapięcie. Krojąc ułożyć środek przo­
du wzdłuż nitki prostej, a pozostałą
dolną część formy przyłożyć środ­
kiem przodu wzdłuż linii złożenia
tkaniny (rys. 132h). Na linii talii
można zszyć zaszewki (dla osób tęż-
szych) lub ułożyć zakładki (dla osób
szczupłych).
Bluzka—raglan z półkarczkiem
Efektowna bluzka z cięciem w prze­
dzie i w tyle nawiązującym do. for­
m y bolerka (model 7) jest opraco­
wana na podstawie innego ułożenia
form niż przy poprzednich mode­
lach. Do modelowania należy przy­
gotować dokładnie sprawdzoną for­
mę bluzki i rękawa. Przeprowadzić
linie cięcia na formie rękawa (rys.
133a) według opisu modelu 6.
Formę tyłu ułożyć tak, aby od linii
rękawa utworzył się odstęp 1—1,5
cm. Od linii ramienia odmierzyć 12
cm, od linii zaszewki w stronę pod­
kroju szyi — 1 cm. Narysować linie
karczka od przeniesionej zaszewki
do punktu wyznaczonego na liniach
pachy.
W formie przodu umieścić zaszewkę
gorsu na dolnej linii formy, następ­
nie ułożyć tak, aby odległość linii
ramienia od podkroju rękawa wyno­
siła 1—1,5 cm. Odmierzyć od linii
zaszewki w stronę podkroju szyi 1
cm, a na linii pachy od linii ramie­
nia — 13 cm. Narysować linię karcz­
ka. Przerysować formę karczka z t y ­
łem rękawa i ułożyć na tkaninie li­
nią łokcia wzdłuż nitki prostej (rys.
133b). Pozostałą środkową część
153
 Rys. WS. Modelowanie raglanu z półkarczkiem: a) układ ten do J ^ f ^ n i f "»U
fantazyjnego raglanu, b) forma rękawa z częścią tyłu, c) pół środkowej^części tylu,
d) fornia rękawa z częścią przodu, e) pół środkowej części przodu

bluzki ułożyć przy złożeniu tkaniny
(rys. 133c). Przerysować karczek
przodu z przodem rękawa i ułożyć
ná tkaninie linią łokcia wzdłuż nitki
prostej, karczek ułoży się wówczas
na ukośnej linii nitek w tkaninie
(rys. 133d). Pozostałą część przodu
ułożyć linią środka wzdłuż złożenia
tkaniny (rys. 133e).
Bluzka—raglan z ukośnymi cięciami
Bluzka pokazana na modelu 8 ma
cięcia raglanu przeprowadzone od
punktu stycznego linii szyi i ramie-

154
 Rys. 134.- Modelowanie raglanu z ukośnymi cięciami: a) forma tyłu z wyznaczo­
nymi cięciami, b) forma przodu z wyznaczonymi cięciami, c) forma tyłu rękawa,
d) forma przodu rękawa

nia. Model ten jest opracowany na zniekształca linię. Aby temu zapo­
podstawie konstrukcji podstawowej. biec, zabezpiecza się szwy tasiemką
Narysować formę tyłii (według rys. (rys. 135). Podczas łączenia szwów
13la). Od pktu A przeprowadzić li­ na' liniach ramion równomiernie
nię do pktu S, podzielić odcinek na wdaje-się szew tyłu. W półragla-
2 części, odmierzyć 0,5 cm i zaokrąg­ nach należy zwrócić szczególną
lić linię (rys. 134a). Narysować for­ uwagę, aby szwy przodu i tyłu do­
mę przodu według rys. 131b. Połą­ kładnie łączyły się na linii ramienia.
czyć pkt B z pktem S (rys. 134b).
Wyrównać linie zaszewki X—X2 —
X—X1. Połączyć X2 z pktem B. Na­
rysować rękaw dopasowany dołem
•według rys. 131d. Połączyć pkt E z
pktem R (rys. 134c). Połączyć pkt L
z Rl (rys. 134d). Są to nowe linie
cięcia raglanu. Pogłębić i poszerzyć
podkrój pachy bluzki i rękawa. Za­
szewkę gorsu (w formie przodu)
przemieścić ná linię dołu według
rys. 133a i e.
*

Przy niezbyt starannym łączeniu

wszystkich części raglanu szwy uko­
śne łatwo się wyciągają; nawet nie 7 Rys. 135. Wzmocnienie tasiemką szwu
wielkie rozciągnięcie jest widoczne i raglanu

155
Rozdział VII
TUSZOWANIE WAD FIGURY PRZEZ
MODELOWANIE FORMY PODSTAWOWEJ
Opisane w tej książce zasady kon­
struowania form według miar zdję­
tych z figury oparte są na najczę­
ściej występujących proporcjach syl­
wetki. Nie zawsze jednak odpowiada­
ją one wymiarom osób, dla których
się szyje. W praktyce bowiem wystę­
pują u każdego pewne niezauważalne
optycznie odchylenia. Mogą one być
usuwane podczas miar kontrolnych,
o czym była mowa poprzednio. Naj­
lepiej jednak dokonać korekty formy
przed krojeniem tkaniny. Poniżej
podano kilka przykładów konie­
cznych zmian formy dla osób, u któ­
rych występują wymienione odchy­
lenia.
WYSOKIE RAMIONA
Przy zmianie formy uwzględniającej
wysokie ramiona (rys. 136) trzeba
u u LA
Rys. 136. Korekta form na zbyt wysokie
ramiona
156
podwyższyć pachę o 1,5—2 cm. Pun­
kty ramion od pktu B przesuwa się
o tę samą odległość co pachę (od pktu
Ą o 0,5 cm mniej). Należy naryso­
wać nowe linie ramion do punktów
wycięcia szyi, kontrolując w części
tyłu i przodu długość ramion.
NISKIE RAMIONA
Przy zmianie kroju na figurę o bar­
dzo niskich ramionach (rys. 137) ob­
niża się pachę na linii boku o 1,5 cm
i rysuje nową jej linię. Przy tego
typu ramionach nie można obniżać
linii ramion o tę samą odległość co
pachę. Punkty ramion obniża się od­
dzielnie od pktu A o 1—1,5 cm (tył)
i od punktu B o 1,5 cm (przód). Przy
opisywanym tutaj defekcie należy
kierować się aktualnymi nakazami
mody. Gdy np. modne są wąskie ra-
Rys. 137. Korekta form na zbyt -niskie
ramiona
imiona, to przy wszyciu rękawów
wyżej niż to przewiduje normalna
linia pachy, linia ramion optycznie
podwyższy się. Jeśli natomiast moda
lansuje nisko wszyte rękawy, wów­
czas można je wszyć w normalną li­
nię pachy. Trzeba tylko pamiętać o
•wdawaniu linii pachy przodu i tyłu.
SYLWETKA
ZBYT WYPROSTOWANA
(POSTAWA SPEĘZYSTA)
Zmiana form dla sylwetki zbyt wy­
prostowanej (rys. 138) nie jest duża
przy zastosowaniu opisanego syste­
mu kroju i dokładnie zmierzonej fi­
gurze. Stosując podstawową formę
(bez rysowania specjalnie na daną
części formy (rys. 138a), mając na
uwadze różnicę, jaka zaistniała mię­
dzy długością przodu formy a dłu­
gością przodu; w tym przypadku od­
stęp wynosi 2 cm. Wówczas linia ra­
mienia przy części bocznej ułoży się
w górze w kierunku bardziej ukoś­
nym. Znaki poprzedniego ułożenia
formy są oznaczone linią przerywa­
ną. Odległość X—K nie zwiększy się,
natomiast pogłębi się zaszewka gor­
su, a wykrój pachy pozostanie nie­
zmieniony; ma ona taki sam kształt,
mimo bardziej ukośnego położenia
ramienia.
Zmieni się natomiast pacha części
tyłu i będzie nieco zmniejszona (rys.
138b) wzdłuż linii poziomej, naryso­
wanej w odległości 13 cm od pod-

Rys. 138. korekta form na figurę o postawie sprężystej:

a) korekta formy przodu, b) korekta formy tyłu

figurę), trzeba jednak dokonać pew­ kroju szyi. Górną część formy tyłu
nych poprawek. nakłada się na dolną (1,5 cm na linii
Za punkt orientacyjny przy zmianie środka tyłu i 0,5 cm na linii pachy).
można przyjąć długość przodu i tyłu, Skrócenie tyłu przeprowadza się na
biorąc również pod uwagę typ bu­ podstawie miary długości tyłu, za­
dowy i sposób trzymania się. Przy leżnego od postawy figury. Należy
wyprostowanej, sprężystej sylwetce jednak pamiętać o należytym skró­
Ważne jest przedłużenie przodu w ceniu pachy. Jeżeli np, długość tyłu
okolicy najwyższego punktu gorsu. skraca się o 2 cm, wówczas pachę
Ka rys. 138 pokazane są te zmiany. skraca się o 1 cm. Przy takim uło­
Formę przecina się na linii wysokoś­ żeniu formy punkt S przesunie się
ci gorsu od środka przodu do pktu poza pionową linię tyłu. Wynika z
X, następnie do linii boku w odle­ tego konieczność przedłużenia Unii
głości 0,5 cm od linii pachy. Po prze­ zaszewki do poziomej linii cięcia i
cięciu wspomnianej linii rozsuwa się przesunięcia górnej części formy, co
157
zwęża zaszewkę. Poprawka ta jest
nieodzowna dla omawianej tu syl­
wetki. Zastosowanie podstawowej
głębokości zaszewki spowodowałoby
formowanie się fałdek trudnych do
skorygowania.
SYLWETKA POCHYŁA
Zmiana formy przodu (rys. 139) bę­
dzie odwrotna do poprzedniej. For­
my należy naciąć poziomo od punktu
B do najwyższego punktu gorsu
oznaczonego X i dalej do punktu K
Rys. 139. Korekta fonii na figurę pochyłą: a) przód na figurę z małym obwodem
gorsu, b) przód na figurę z dużym obwodem gorsu, c) tył
(punkt styczny na linii boku i pachy)
i nałożyć górną część formy na dolną
1,5 cm (rys. 139a). Przez skrócenie
części przodu, zgodnie z podanym
sposobem, przemieszcza się punkt
ramienia R bardziej do przodu, co
zwęża zaszewkę gorsu; linia pachy
pozostaje niezmieniona.
Niekiedy u osób mających postawę
pochyłą występuje duży biust. W ta­
kim przypadku zmniejszanie zaszew­
ki gorsu jest niewskazane. Formę
należy opracować nieco inaczej. Na­
cięcia ukośnego ód pktu X nie pro­
wadzi się do szwu bocznego, tylko
do pktu K umieszczonego teraz w
miejscu największego wgłębienia pa­
chy (rys. 139b). Jeżeli część formy
158
(
górnej zostanie przesunięta na dol­
ną o tę samą odległość 1,5 cm (rys.
139a), to punkt R na linii ramienia
przesunie się do przodu zwężając
zaszewkę. Chcąc zapobiec niewska­
zanemu zwężeniu zaszewki przy w y ­
datnym gorsie, załamuje się formę
0,5 cm przy pkcie K (górną część na
dolną). W tym przypadku przód był
skrócony o 1,5 cm, pacha — o 0,5
cm. Jeżeli przód będzie skrócony o
2 cm, pachę skraca się o 1 cm, a
więc o 1 cm mniej.
Przy pochyłej sylwetce ważna jest
zmiana części tyłu, wymagającego
i
przedłużenia. Na rys. 139c przedsta­
wiono najprostszą zmianę.
Formę tyłu rysuje się bez zaszewki
ramienia (patrz Bluzka na figurę;
nietypową str. 60), formę nacina po­
przecznie na połowie głębokości pa­
chy + 3^ cm w stronę podkroju szyi
i prowadzi poziome cięcie do linii
pachy; punkt Z. Formę przecina się
wzdłuż linii poziomej i wzdłuż po­
mocniczej linii zaszewki, a następnie
rozsuwa ją na dodatkową długość
pochyłych pleców (rys. 139c) o 1,5
cm. Na linii pachy składa się formę
o 0,5 cm, przez co automatycznie
utworzy się zaszewka na linii ra­
mienia. Nowo uformowaną zaszewkę
skraca się, pozostawiając długość 7,5
cm. Ten sposób modelowania nie korekta wymaga zmniejszenia dłu­
wydłuża linii ramienia, a tylko tu­ gości formy przodu i tyłu po stro­
szuje łopatki wystające w tego ro­ nie obniżonego ramienia.
dzaju figurze. Najkorzystniej jest załamać formę
poczynając od kilku (3—4) centyme­
trów poniżej linii pachy aż do lewe­
JEDNO RAMIĘ OBNIŻONE go końca wycięcia szyi S (rys. 140b).
Jedno (przeważnie prawe) ramię ob^ Zależnie
ne -jest
od tego, jak bardzo obniżo­
ramię, różnica wynosi 1—3
niżone w stosunku do drugiego wy­ cm; Jeżeli papier,
maga dokonania zmian formy. Nie je się formę, jest zsztywny
którego wykonu­
i nie po­
zwala uformować fałdy, wówczas na­
leży wyciąć daną ilość centymetrów
papieru. Po załamaniu fałdy (lub
wycięciu) po stronie obniżonego ra­
mienia, górna część formy przesuwa
się niżej. Pacha przy pkcie P nie tyl­
ko pogłębia się, ale także w partii
tyłu przy szwie bocznym opada. Za­
chowuje przy tym swoją szerokość.
Szew boczny trzeba wyrównać od
pktów P i Pi do talii.
Kolejność czynności przy zmianie
formy przodu jest taka sama. W

Bys. 140. Korekta form na figurą z jednym obniżonym ramieniem i krótszym bo­
kiem: a) formy przodu i tyłu na figurę z jednym obniżonym ramieniem, b) formy
przodu i tyłu na figurę z obniżonym ramieniem i krótszym bokiem (

są one zbyt duże, wystarczy pogłębić
nieco pachę (rys. 140a) i odjąć tę sa­
mą ilość centymetrów przy ramio­
nach (patrz Miara bluzki, str. 99).
Korektę obniżonego ramienia należy
przeprowadzić- bardzo starannie, a
uda się wówczas zatuszować tę wa­
dę. Przy dużo niższym ramieriiu
zmiany te jednak nie wystarczą —
tym samym miejscu wykonuje się
zakładkę, dochodzącą do pktu H. Po­
głębienie pachy musi być przy pkcie
Pi analogiczne, jak przy pkcie P.
Tak skorygowaną formę należy
sprawdzić na figurze, dokonując
ewentualnej korekty zmierzającej do
przedłużenia lub skrócenia linii bo­
ku przodu i tyłu.

15»
Rozdział VIII
ZAPIĘCIA I DEKOLTY
1. Zapięcia
Zapięcie jest podstawowym elemen­
tem wykończenia ubrania. Obok fun­
kcji, jaką spełnia, jest także elemen­
tem zdobiącym odzież. Do tradycyj­
nych zalicza się: zapięcia jednorzę­
dowe, dwurzędowe, łączące krawę­
dzie przodu oraz zapięcia kryte.
Zależnie od aktualnej mody, jedne
zapięcia są stosowane częściej niż
inne, podlegają różnym zmianom —
— od prostych do najbardziej
fantazyjnych.
Od przeznaczenia ubrania i tenden­
cji mody zależy także odpowiedni
kształt, wielkość i barwa guzików.
Nieobojętny jest także rodzaj suro­
wca, z którego są zrobione, bowiem
160
o przydatności użytkowej guzików
decyduje odporność na działanie
czynników mechanicznych i chemi­
cznych, jak wytrzymałość na uderze­
nie, pranie, prasowanie i trwałość
barwy. Wybierając guziki, należy
zwrócić uwagę na ich ciężar; zbyt
ciężkie guziki przyszyte do miękkiej
i wiotkiej tkaniny wyciągają ją.
zniekształcając linię zapięcia.
Wybierając model bluzki lub sukni,
należy pamiętać o bardzo starannym
dobraniu rodzaju zapięcia i guzików,
aby nie zepsuć zamierzonego efektu.
Poniżej podano wzory, rysunki tech­
niczne i opisy wykonania zapięć
tradycyjnych i fantazyjnych.
 ZAPIĘCIE JEDNORZĘDOWE
W odzieży damskiej, dziurki wystę­
pują w prawym przodzie i mają
wielkość dostosowaną do średnicy i
grubości guzika. Odstępy-: między
dziurkami są zależne od ilości za­
projektowanych guzików. Należy pa­
miętać, że zapięcie układa się prawi­
dłowo wówczas gdy jeden z guzików
znajduje się na talii lub nieco po­
wyżej (do 2 cm). Wskazane jest rów­
nież umieszczenie guzika na linii naj­
wyższego punktu gorsu. Te podsta­
wowe guziki, łącznie z guzikiem pod
szyją, można odpowiednio przemiesz­
czać, stosując różnicę nie większą niż
2 cm.
Przy zapięciach jednorzędowych o
prostej linii, .bez klap (model 1),
dodaje się zapas na obłożenie, krojąc
go łącznie z przodami i uwzględnia­
jąc dodatek na zapięcie. Szerokość Rys. 141. Przygotowanie obłożenia.
obłożenia zależy pd rodzaju zapięcia

o)

l 1 1
i 1
1

ft •81
_Umą_

i i
i i
i l 1
i > i
Rys. 142. Zapięcie w plisce krojonej łącznie z przodem: a) V» przodu bluzki z do­
datkiem na plisie, b) formowanie plisy
pod szyją. Jeżeli pierwszy guzik nie ki sam kształt należy nadać wkład­
jest zapięty, tylko tworzy się rodzaj kom z płótna (fliseliny lub Cameli),
klapek, wówczas należy kroić szer­ układając je na lewej stronie obu
sze obłożenie sięgające ramion (rys. części przodu. Płótno podczepia się
141). Na linii ramion odmierza się ręcznie do znaku załamania obłoże­
2—4 cm, na Jinii dołu 6—10 cm. Ta­ nia. W prawej części dzierga się lub

11 — KuUcjr kroju 1 ttyeta 161

odszywa dziurki, zalamuje obłożenie
do lewej strony i wzmacnia krawę­
dzie krytymi ściegami. Dziurki wy­
kończa się obłożeniem. Zewnętrzny
jego brzeg obrzuca się w ręku łą­
cznie z wkładką płócienną.
Inny typ zapięcia jednorzędowego
pokazano na modelu 2. To mało
pracochłonne zapięcie stosuje się do
bluzek typu koszulowego, szytych z
tkanin gładkich lub wzorzystych
dwustronnych. Przód kroi się z ob­
łożeniem (rys. 142a). Obłożenie za­
łamuje się od lewej strony wzdłuż
krawędzi przodu (uwzględniając do­
datek na zapięcie 2,5 cm) następnie
formuje plisę szerokości 5 cm i pod­
wija pozostałą część do wewnątrz
(rys. 142b). Wewnętrzna część plisy
zastępuje płócienną wkładkę. Jeżeli
tVAnina jest wzorzysta i cienka, nie
można zrezygnować z płóciennej
wkładki, gdyż zapobiega ona odbija­
niu się wzoru obłożenia. Zafastrygo-
wanych i sprasowanych obłożeń nie
podszywa się, lecz łączy je z przo­
dami jedynie dziurkami i guzikami.
ZAPIĘCIE FANTAZYJNE
Ten typ zapięcia (model 3) o różnych
długościach najczęściej stosuje się w
bluzkach i sukniach.
•a*. 14*. Zapięcie fantazyjne
162
Przygotowując formę przodu (rys.
143) odmierzyć długość zapięcia (20
cm) i szerokość (2,5 cm).
Z tkaniny o dostatecznej szerokości
można górną część modelu wykoń­
czyć zapasem wykrojonym łącznie z
przodem bluzki. Zapięcie i górną
część przodu do ramienia wzmacnia
się wkładką z cienkiego płótna. Zszy­
wa się dolną część bluzki od dołu do
oznaczenia linii zapięcia i nacina po­
przecznie tkaninę, tworząc plisę.
Dziurki dzierga się lub odszywa.
Szew środkowy poniżej zapięcia wy­
równuje się i wykończa luźno.
Szczególnie starannego wykonania
wymaga miejsce, w którym została
nacięta plisa.
ZAPIĘCIE DWURZĘDOWE
Sposób wykonania zapięcia pokaza­
nego na modelu 4 różni się od zapię­
cia jednorzędowego. Zmianie ulega
forma przodu, którego krawędzie są
przesunięte od linii środka na odle­
głość zależną od szerokości rozsta­
wienia guzików. Przeciętny, tzw.
podstawowy, zapas pozostawiony od
środka przodu równa się odcinkowi
od środka przodu do najwyższego
punktu gorsu (rys. 144a).
Obłożenie kroi się razem z przodem
lub oddzielnie. Pierwszy rząd guzi­
ków znajduje się w odległości śred­
nicy guzika od krawędzi i tak należy
dziergać lub odszywać dziurki. Dru­
gi rząd guzików przyszywa się, od­
mierzając od środka przodu taką od­
ległość, jaka jest odmierzona od
środka przodu do krawędzi guzika
(rys. 144b).
ZAPIĘCIE „POLO"
Sardzo popularne przy bluzkach i
sukniach jest zapięcie pokazane na
modelu 5. Plisa zapięcia o dowolnej
szerokości i długości krojona jest łą­
cznie z obłożeniem sięgającym do
przodu ramienia. Na rys. 52 w rozdz.
„BluzM". pokazano wycięcie przodu
i wyprowadzenie plisy łącznie z ob­
łożeniem. Forma bluzki narysowana
 Bys. 144. Zapięcie dwurzędowe: a) dodatek tkaniny, b) rozmieszczenie guzików
jest na rys. 52 w połowie, linia prze­
rywana oznacza złożenie tkaniny.
Wykonując zapięcie, należy dokła­
dnie oznaczyć fastrygą linie plisy i
obłożenia. Do wierzchniej części
Rys. 145. Układanie plis zapięcia „polo"
plisy po lewej stronie przyfastrygo-
wać płócienny wkład i odszyć dziur­
ki. Plisę z odszytymi dziurkami i z
obłożeniem ułożyć (rys. 145) wzdłuż
brzegu prawej części przodu, plisę
pod guziki — wzdłuż lewej części.
Przeszyć na maszynie wzdłuż linii
prostych, odwinąć plisy z obłożenia-
mi i załamać wzdłuż oznaczonych
szerokości plis. Zafastrygować kra­
wędzie. Naciąć bluzkę ukośnie w na­
rożnikach i przyszyć plisę wierz­
chnią do poziomu dolnego brzegu
wycięcia. Spody plis załamać i pod­
szyć w ręku lub — w przypadku
grubszych tkanin — złączyć ście­
giem przed igłą i obrzucić. Zew­
nętrzne brzegi obłożenia obrzucić
i przyczepić krótkie górne odcinki
do szwów ramion bluzki.
ZAPIĘCIE SZNUROWANE
Obie krawędzie przodów modelu 6
są połączone sznureczkiem. Wyko­
nując takie zapięcie, trzeba bardzo
starannie odszyć i wykończyć linię
łączenia plisy z przodem. Przygoto­
wać plisę na podstawie formy mode­
lu. Na linii środka przodu .odmierzyć
20 cm, na linii ramienia — 2 cm
(rys. 146). Od środka przodu odmie­
rzyć 5 cm. Połączyć otrzymane pun­
kty i zaokrąglić dolną linię plisy.
Plisy kroi się z podwójnie złożonej
tkaniny (mając na uwadze złożenie
na linii krawędzi przodu). Wykrojo-
163
ne plisy z płótna (pojedyncze) pod­
czepia się wzdłuż krawędzi przodów
obu plis. Tak przygotowane należy
ułożyć prawą stroną na prawej stro­
nie według wyżej podanych wskazó­
wek (rys. 145). Podczas upinania plis
lekko wdaje się szew przodu bluzki
Rys. 146: V t przodu z wyznaczoną linią
plisy
(szczególnie starannie w miejscach
zaokrąglonych). Po połączeniu wy­
ciąć szew płótna blisko szwu maszy­
nowego. Szew bluzki i plis naciąć
kilkakrotnie w miejscach zaokrąglo­
nych aż do linii stębnowania. Odwi­
nąć plisy do lewej strony i starannie
sfastrygować szew łączący. Po spra­
sowaniu wykończyć dekolt kołnie­
rzem. Z przodu wszyć go tak, aby
znalazł się między wierzchnią i spo­
dnią warstwą plis. Z tyłu przyszyć
kołnierz do wykroju szyi łącznie z
pliską ukośną lub plisą-podkrojem.
Po przeszyciu i odwinięciu podkroju
do lewej strony stębnuje się w od­
ległości 3 cm od linii szycia tylko
wzdłuż linii wykroju szyi tyłu. Tak
zabezpieczony podkrój nie odwija się
do lewej strony.
W przypadku wykończenia ukośną
plisą należy podszyć ją po odwinię­
164
ciu do linii szycia. Zewnętrzne brze­
gi spodnich plis obrzucić w ręku
lub na maszynie i podszyć do szwu.
W przypadku tkanin bardzo cienkich
szwy plis podwija się i podszywa
do szwu łączącego.
Okrągłe dziurki dzierga się bardzo
gęsto, można je też wykończyć sta­
lowymi okuciami. Sposób wykończe­
nia dziurek powinien być odpowie­
dnio dobrany do charakteru ubrania.
ZAPIĘCIE NA ZAMEK
BŁYSKAWICZNY
Szerokie zastosowanie zamków błys­
kawicznych (model 7) wynika za­
równo z ich funkcjonalności, jak i
możliwości uzyskania płaskiej po­
wierzchni zapięcia, co w efekcie nie
poszerza sylwetki. Zależnie od ro­
dzaju ubioru stosuje się zamki róż­
nej grubości, wyrabiane z metalu i
mas plastycznych.
Długość zamka powinna być zgodna
z długością zapięcia, a kolor taś­
my — dobrany do tkaniny. Dokła­
dnie wszyty w zapięciu zamek po­
winien układać się gładko, nie falu­
jąc tkaniny. Zamek upina się na
lewej stronie lekko go naprężając
(nie naciągając tkaniny, lecz nieco
ją wdając) wzdłuż szwu złączonego
gęstą fastrygą lub zszytego na ma­
szynie. Aby zapobiec przesuwaniu
się szwów podczas szycia, dobrze jest
przyfastrygować go 2-krotnié. Po
przyszyciu na maszynie spruć szew
na długość wszytego zamka (rys.
147a), a jego taśmę przyczepić ście­
gami krzyżykowymi (rys. 147b).
Jeżeli szycie na maszynie sprawia
trudności, wówczas zamek można
wszyć w ręku. W tym przypadku
stębnuje się brzegi szwu na maszy­
nie na długość odpowiadającą dłu­
gości zamka. Następnie zamek nale­
ży przyfastrygować i podszyć po le­
wej stronie do szwu (wzdłuż znaków
stębnowania). Po spruciu stębnówki
lub wyciągnięciu fastrygi łączącej
oba brzegi przyszyć tasiemki zamka
do odstających brzegów szwu. W mienia, a na prawej stronie przodu
przypadku wykładanych klapek na­ oznaczyć dziurki. Tego rodzaju za­
łożyć obłożenie i podczepić w ręku pięcie wymaga odszycia podkrojami
wzdłuż taśmy zamka na lewej stro- o najmniejszej ilości cięć i szwów.

Rys. 147. Zapięcie na zamek błyskawiczny: a) przyszywanie zamka na zszytym

szwie, b) wykończenie lewej strony zapięcia, c) zamek wszyty łącznie z obłoże­
niem

nie. Sposobem tzw. konfekcyjnym Na formie tyłu oznaczyć linie formy

wszywa się zamek na maszynie, łą­
cząc szew przodu, zamek i odszycie
(rys. 147c).
ZAPIĘCIE NA LINII RAMIENIA
Krojąc model 8 należy przedłużyć o
2,5 cm lewą stronę tyłu przy linii ra-
wykroju do odszycia szyi, ramienia
i pach — łącznie (rys. 148a). Na for­
mie przodu wyprowadzić podobne
linie podkroju (rys. 148b). Na lewe
ramię przodu i tyłu nałożyć wkładki
płócienne, zabezpieczające linię za­
pięcia przed zdeformowaniem, i od-
szyć dziurki na ramieniu-przodu.

165
Połączyć podkrój przodu i tyłu na
linii prawego ramienia. Ułożyć pod­
krój na prawej stronie bluzki
wzdłuż szyi, pachy i otwartego ra­
mienia, przypiąć go i przyfastrygo-
wać. Przeszyć w odległości 0,5 cm od
brzegu, ścieniować szwy i ponacinać
Rys. 148. Odszywanie podkrojami: a) wyznaczona linia cięcia podkroju na formie
tyłu, b) wyznaczona linia cięcia podkroju na formie przodu
w miejscach najbardziej zaokrąglo­
nych. Odwinąć do lewej strony,
przyfastrygować i przystębnpwać
odszycia oraz szew łączący w od­
ległości 0,3 cm od krawędzi. Przy­
fastrygować, prawy pódkrój pachy
na prawej stronie modelu i przy-
stębnować.
Stębnowanie wzdłuż lewej pachy nie
sprawia kłopotu, natomiast pachę
prawą należy szyć krótkimi odcin­
kami w kilku etapach: od szwu bo­
cznego do ramienia — przerwać ni-
166
tkę — zacząć szyć ponownie z dru­
giej strony podkroju górnego aż do
szwu bocznego. Nadmiar szwu wy­
ciąć, ponacinać w miejscach zaokrą­
glonych i połączyć śtębnówką pod­
krój ze szwem. Zewnętrzne brzegi
podkroju obrzucić ręcznie.
ZAPIĘCIE
NA OKRĄGŁE PĘTELKI
Zapięcie modelu 9 jest wykonane z
ruloników. Do uszycia przygotowuje
się ukośne pliski o szerokości 2,5—3
cm, składa każdą wzdłuż linii środka
i zszywa, Pliski z tkanin grubych ze-
szywa się w ręku, z tkanin cien­
kich —h na maszynie. Podczas szycia
pliskę należy mocno wyciągać (za­
pobiega to pękaniu nitki przy prze*'
wijaniu pliski na prawą stronę). Aby
łatwiej było je przewinąć, należy
pozostawić rozszerzony koniec (rys.
149a). Odwrócić pliskę na prawą
stronę za pomocą igły (wsuwając ją
od strony ucha) i mocnej, podwójnej
nitki (rys. 149b). Odpowiedniej sze­
rokości szew powinien wypełniać
rulonik, nie powodując sztywności.
Uszyty rulonik formuje się przez
lekkie wyciąganie nad parą (nie
prasować)' i tnie na kawałki równe
średnicy guzika, z dodatkiem na
wszycie. Pętelki układa się i przy­
czepia wzdłuż szwu łączącego na
prawej stronie tkaniny (rys. 149c).
Obłożenia do odszycia przodów na­
kłada się prawą stroną do prawej i
przyszywa łącznie z pętelkami. Po
odwinięciu obłożenia wzmacnia się
krawędź brzegu niewidocznymi ście­
gami w ręku.
W przypadku zastosowania małych
Rys. 149. Przygotowanie i naszywanie pętelek z rulonika: a) szycie rulonika, b)
przewijanie rulonika, c) przyszywanie pętelki, d) podszywanie obłożenia
guziczków, np. przy bluzkach, suk­
niach, mankietach, pętelki umieszcza
się jedna obok drugiej. Wówczas od-
szywa się brzeg zapięcia obłożeniem,
przyczepiając go krytymi ściegami w
ręku (rys. 149d). W ubiorach szytych
z tkanin bardzo cienkich stosuje się
pętelki przyszyte wzdłuż krawędzi
przodu, tyłu, mankietów itp. W ta­
kim przypadku rulonika nie przeci­
na się, wymierzając długość poszcze-
gólnych pętelek według średnicy
guzików.
Wysokość słupków przy przyszywa­
niu guziczków powinna być dostoso­
wana do grubości rulonika, tworzą­
cego pętelkę.
ZAPIĘCIE
NA PŁASKIE PĘTELKI
Zapięcie pokazane na modela 10
jest łatwiejsze do wykonania niż po­
przednie. Do uszycia przygotowuje
się proste pliski, o podwójnej dłu­
gości pętelki (biorąc pod uwagę jed­
ną stronę), z dodatkiem na szew.
Przygotowaną pliskę załamuje się
wzdłuż linii środka i zszywa na ma­
szynie. Przy tkaninach grubych pli­
ski przeznaczone na pętelki zała­
muje się lewą stroną do środka
(wpuszczając szwy) j łączy oba
Rys. IM. Pętelki płaskie: a) układanie
pętelki szwem do wewnątrz, b) lewa
strona uformowanej pętelki
167
brzegi ściegiem krytym. Uszytą, ne, wystające poza zapięcie, odcinki
sprasowaną plfskę należy pociąć na pliski. Wyciąć szwy, odwinąć plisę na
kawałki o długości potrójnej śred­ prawą stronę, przyfastrygować i za-
nicy guzika (pamiętać o dodaniu prasować. Plisą spodnią odszyć po­
tkaniny na wszycie). Formując pę­ ziomy odcinek bluzki, załamać jej
telki, trzeba każdy kawałek pliski krawędź i przyfastrygować. Zakoń­
załamać, tak aby szew był zwrócony czenie plisy wierzchniej nałożyć na
do środka (rys. 150a). Po ułożeniu bluzkę i przyczepić krytymi ściega­
lewą stronę pętelki wzmacnia się mi. Po lewej stronie obrzucić zew­
podczepiając krytymi ściegami na­ nętrzne brzegi obłożeń i przyczepić
łożoną część pliski (rys. 150b). wzdłuż dolnej linii wycięcia i do
szwów ramion. Zakończenie plis moż­
na dowolnie przedłużać i przekształ­
ZAPIĘCIE cać (patrz poďrozdz. Bluzki z zapię­
„POLO" FANTAZYJNE ciem „polo").
Na modelu 11 pokazano inne cieka­
we rozwiązanie zapięcia. Rysowanie
formy wierzchniej plisy łącznie z DZIURKI DZIERGANE
obłożeniami pokazano na rys. 52, w
podrozdz. Bluzka z zapięciem „polo". Do najbardziej typowych i najczęś­
ciej stosowanych należą zapięcia na
dziurki — dziergane i odszywane.
Zależnie od sposobu wykonania i za­
stosowania, dziurki dziergane dzielą
się na bieliźniane i odzieżowe.
Dziurki bieliźniane dzierga się w bie-
liźnie damskiej, męskiej i pościelo­
wej. Objaśnienia i rysunki dotyczące
wielkości i prawidłowego rozmiesz­
czenia dziurek są podane w poprze­
dnich rozdziałach. Po oznaczeniu
wielkości należy dziurki starannie
zafastrygować wokoło znaku w od­
ległości 0,2—0,5 cm, zabezpieczając
tkaninę przed rozciąganiem i strzę­
pieniem podczas dziergania (rys.
152a).
Dziurki należy przeciąć bardzo os­
trymi nożyczkami (po uprzednim
Rys. 151. Układanie plis do zapięcia polo podwójnym złożeniu) lub żyletką,
fantazyjnego prowadząc ją wzdłuż znaku. Po
przecięciu dobrze jest obrzucić kra­
Plisa spodnia z obłożeniem równa wędzie dziurki, wysuwając stronę
jest długości zapięcia plus dodatek spodnią, a chowając przy tym wkład
na szew, o szerokości 0,5 cm. Po wy­ z cienkiego płótna lub fliseliny (rys.
cięciu nałożyć płócienny wkład (ia 152b).
wierzchnią i spodnią część plisy po Dziurki dzierga się od strony lewej
lewej stronie i lekko przyczepić do prawej zarzucając nitkę od ucha
wzdłuż linii załamania. Odszyć dziur­ igły na jej ostrze z lewej strony (rys.
ki w plisie wierzchniej. Nałożyć pra­ 152c). Wydzierganą dziurkę wykoń­
wą stroną do prawej strony szytego cza się rygielkami z jednej lub z obu
modelu i przyszyć wzdłuż linii pro­ stron (rys. 152d i e), zabezpieczając
stych (rys. 151). Następnie zszyć dol- ją przed rozdarciem. Długość rygiel-

168
 d) e)
X......Í. Mills XlllllllilllA

Rys. 152. Dziurki dziergane: a) oznaczanie dziurki, b) obrzucanie dziurki, c) dziurka

z jednym rygielkiem, d) dziurka z dwoma rygielkami

ka powinna być dostosowana do sze­ alnie gładkiej powierzchni i ostrym

rokości dziurki. Do dziergania wy­ ostrzu, a nitkę niezbyt długą, aby nie
biera się igły krótkie i cienkie, o ide­ plątała się podczas dziergania.

DZIURKI ODSZYWANE

Rys. 153. Dziurki odszywane: a) oznaczanie dziurki, b) przyfastrygowanie pliski na

prawej stronie tkaniny, c) przystębnowanie wzdłuż znaku dziurki, d) rozcięcie
dziurki wzdłuż i w narożnikach, e) lewa strona dziurki ż odwiniętą pliską, f) zamo­
cowanie wypustek, g) złączenie krawędzi wypustki ściegami krzyżykowymi,
h) wykończenie dziurki w obłożeniu przodu

169
Dziurki lamowane odszywa się jed­
nym lub dwoma kawałkami tkaniny
(ten ostatni sposób dotyczy tkanin
grubych)! Do odszycia jednym ka­
wałkiem trzeba przygotować pliskę z
pełnego ukosu o szerokości 4—6 cm
(wymiary są - zależne od grubości
tkaniny) i dłuższą od dziurki o 2—
3,5 cm, Nałożyć równo pliskę na
oznaczone miejsce dziurki (rys. 153a)
i gęsto przyfastrygować (rys. 153b).
Stębnuje się w odległości 2—3 cm od
znaku dziurki, zachowując kąt pros­
ty w zakończeniach otworu (rys.
15 3c). Po odszyciu należy dziurkę
rozciąć wzdłuż i skośnie w narożni­
kach (rys. 153d). Przeciągnąć naszy-
narożnikami na tej samej, wysokości.
Obłożenie wokoło rozcięcia podwinąć
i podszyć, zachowując kształt odszy-
tej dziurki na prawej stronie (rys.
153h).
GUZIKI
Przyszycie guzika, wydaje się sprawą
bardzo łatwą, nie wymagającą spec­
jalnego, omówienia. Biorąc pod uwa­
gę różne rodzaje guzików i zależne
od tego sposoby przyszywania, warto
przeczytać kilka praktycznych uwag.
Miejsce przyszycia guzików wyzna­
cza się nakładając oba brzegi zapię-

Rys. 154. Przyszywanie guzików: a) oznaczenie miejsca przyszycia guzika, b) przy­

szywanie guzika w odpowiedniej odległości od tkaniny, c) wykonywanie słupka,
d) przyszywanie guzika na ozdobnym słupku, e) przyszywanie guzika łącznie z ma­
łym guzikiem znajdującym się. na lewej stronie tkaniny

ty kawałek tkaniny do lewej strony
i ułożyć wypustki o jednakowej sze­
rokości, zakrywając powstały otwór.
Na obu końcach tworzą się fałdki,
które należy lekko przyczepić (rys.
153e). Wypustki przymocować w
szwie niewidocznymi ściegami -(rys.
153f). Następnie połączyć obie w y ­
pustki ściegami krzyżykowymi (rys.
153g) i sprasować. Lewą stronę dziu­
rek pokrywa się obłożeniem, w któ­
rym przecina się otwory z naciętymi
cia (linie środka pokrywają się). Je-
dn# szpilkę przykłada się pionowo
do strony prawej, drugą — oznacza
w tym punkcie miejsce przyszycia
(rys. 154a). Niezależnie od formy,
guziki powinny być tak przyszyte,
aby.nie przyciskały wierzchniej czę­
ści (z dziurką) i nie tworzyły wgłę­
bienia lub fałdki.. Guziki o dwóch
lub czterech dziurkach najlepiej
przyszywać na tzw. słupku. Podczas
przyszywania guzik trzyma się w

170
lewej ręce w odpowiedniej odległoś­
ci od tkaniny (rys. 154b). Nie należy
przy tym zbyt mocno przyciągać ni­
tek, które następnie okręca się nitką
równomiernie i kilkakrotnie (rys.
154c). Wysokość utworzonego słupka
powinna odpowiadać grubości wierz­
chniej strony zapięcia. - '
Guziki z uszkiem (najczęściej' ozdo­
bne) przyszywa się bez słupka, bez­
pośrednio do tkaniny. Ozdobne guzi­
ki z dużymi okrągłymi lub podłu­
żnymi dwiema dziurkami przyszywa
się na słupkach z tasiemki, sznurecz-
2. Dekolty
Wykrój dekoltu jest jednym z do­
minujących elementów wpływają­
cych na charakter modelu i określa­
jących jego zastosowanie — przed­
południowy lub popołudniowy, zimo­
wy lub letni. Nie zawsze jednak
przy projektowaniu i wybieraniu no­
wego fasonu bluzki zwraca się na to
wystarczającą uwagę. Jednym z
czynników określających linię dekol­
tów (zwłaszcza pogłębionych) jest
aktualny kierunek w modzie. Na co
dzień, w okresie jesiennym, zimo­
wym i wiosennym wycięcia dekol­
tów są niewielkie, często wykończo­
ne kołnierzykami, plisami lub
golfami Na wieczór i w sezonie let­
nim dekolty znacznie się pogłębiają.
Obok wymienionych już podstawo­
wych znane są dekolty owalne, w
kształcie serca, karo i asymetryczne.
Zależnie od tkaniny i zastosowania
odzieży — pogłębione dekolty ozda­
bia się falbankami, riuszkami, pas­
manterią i plisami w kontrastowym
lub odpowiednio dobranym kolorze.
Przy wyborze fasonu dekoltu powi­
nien być uwzględniony zarys twarzy.
Wykończenia szyi i dekoltu np. mo­
deli 13 i 15 wskazane są dla osób o
twarzach wydłużonych. Model 15
jest niewskazany dla osoby o silnie
zarysowanym owalu, natomiast od­
ka, rulonika albo / na pliskach ze
skórki lub tkaniny. Jeżeli tkanina
ma luźny splot, przewleka się końce
takiego słupka na lewą stronę przez
utworzone otworki. W przeciwnym
przypadku zszywa się końce słupka
krytymi delikatnymi ściegami (two­
rząc uszko) i następnie przyszywa do
oznaczonego miejsca (rys. 154d). W
celu zabezpieczenia tkaniny przed
wyrwaniem razem z guzikiem, dobrze
jest przyszyć guziki łącznie z małymi
guziczkami przyszytymi po lewej
stronie tkaniny (rys. 154e).
powiedni dla osób o wydłużonej dola­
nej części twarzy. Krótką szyję i
szeroką twarz wyszczupla niezawod--
ny dekolt w kształcie litery V (mo­
del 14).
Dla osób o szyjach długich odpo­
wiednie są obok kołnierzy na stój­
kach — wszystkie dekolty karo i
okrągłe. Mogą one być podkreślone
falbankami, riuszkami lub kokarda­
mi. Wysmuklają również sylwetkę
dekolty pogłębione, owalnie (model
17) oraz wynikające z asymetrycznie
zakładanych przodów.
DEKOLT WYKOŃCZONY
OBSZYCIEM
Prosty dekolt pokazany na modelu
12, bez dodatkowych elementów zdo­
biących, jest dość trudny do wyko­
nania. Rysując podkrój należy od­
mierzyć na liniach ramion i linii
środka przodu i tyłu plisy o szero­
kości 4 cm. Prawidłowo skrojony
podkrój musi być krótszy od wykro­
ju szyi. Skraca się go po 0,5 cm, li­
cząc od linii ramion na linii szyi w
formach przodu i tyłu (rys. 155a, b).
Dysponując odpowiednią ilością tka­
niny, można przygotować formę,
według której kroi się plisę. Plisą
~ 171
tą odszywa się podkrój szyi tyłu i
ewentualnie zapięcie lub tylko małe
przecięcie, ułatwiające wygodne
wkładanie bluzki lub sukienki. Dłu­
gość plisy do odszycia powinna być
równa długości przecięcia (13 cm)
plus 3 cm.
W przypadku oddzielnego odszyWa­
nia przecięcia z tyłu, przygotowuje
się plisę o długości 16 cm i szerokoś­
ci 6 cm. Nakłada się ją prawą stroną
do prawej strony, zwracając uwagę
na oznaczoną linię cięcia i zgodny
kierunek nitki prostej. Po sfastrygo-
waniu przestębnowuje się w odle­
głości 0,2—0,4 mm od tego znaku,
przecina ostrymi nożyczkami po oz­
naczonej linii i przewija plisę do le­
wej strony. Fastryguje się i prasuje
cdszytą krawędź. Brzegi plisy pod­
wija się i stębnuje, a następnie wy­
kończa maszynowo lub ręcznie. Spo­
sób odszywania jedną plisę ilustruje
rys. 75, Krojąc plisy do odszycia wy­
kroju szyi według przygotowanej
formy należy zwracać uwagę na kie­
runek nitek w podkroju, który musi^
być zgodny z kierunkiem nitek w
modelu. Środek przodu formy układa
się według, linii złożenia tkaniny.
Skrojone plisy zszywa się, łącząc li­
nie ramion. Aby zapewnić prawidło­
we układanie się wykroju szyi,
wskazane jest wszycie wkładki z
cienkiego płótna, którą kroi się wed­
ług wyżej podanych wskazówek. Po
zszyciu ramion przypina się wkładkę
szpilkami po lewej stronie do wy­
kroju dekoltu i fastryguje. Plisę wy­
kończającą dekolt fastryguje się pra­
wą stroną do prawej oraz stębnuje
na maszynie w odległości 0,5 cm od
krawędzi dekoltu i znaku zapięcia.
Szew płótna wycina się bardzo blis­
ko szwu maszynowego. Szew pod­
kroju i szytej bluzki należy kilka­
krotnie naciąć (rys, 155c), do linii
stębnówki. Plisę odwija się do lewej
strony, zewnętrzne brzegi obrzuca w
ręku lub ściegiem zygzakowym na
maszynie. W wykończonym podkro­
ju wykonuje się rygielki, łącząc pod­
krój ze szwami ramion.
 £=atf

Rys. 155. Krojenie plis według wykroju szyi: a) wyznaczenie linii podk^roju na
formie tyłu, b) wyznaczenie linii podkroju na formie przodu, c) nacinanie szwu
łączącego plisę z wykrojem szyi

DEKOLT „Z ŁEZKĄ" lewej strony przypina się wkładkę.

Dekolt ten wykończa się wiąza­
nym rulonikiem (model 13). Na for­
mie przodu bluzki rysuje się „łezkę"
długości 13 cm (rys. 156a).
Następnie kroi się prostokąt tkaniny
o szerokości 15 cm, dłuższy od cięcia
o 4 cm. Przypina się go prawą stro­
ną do prawej strony modelu i linię
cięcia dokładnie przenosi na nałożo­
ny kawałek tkaniny (rys. 156b). J e ­
żeli cięcie jest odszywane w tkaninie
wiotkiej lub o luźnym splocie, do
Po przeszyciu na maszynie wycina
się „łezkę" pozostawiając 2—4 mm
na szew. Krawędź cięcia dokładnie*
fastryguje się i prasuje.
Na rulonik należy przeznaczyć plis-
kę ciętą z pełnego ukosu o szerokoś­
ci 2,5 cm. Długość równa jest obwo­
dowi wykroju szyi z dodaniem 40 cm
na wiązanie. Pliskę dzieli się na po­
łowę, przypinając środek do środka
tyłu, a następnie naprężając ją przy­
pina do wykroju szyi. Pozostałe koń­
ce załamuje się prawą stroną do pra-

173
 Rys. 156. Dekolt z łezką: a) wyznaczanie Unii dekoltu, b) odszywánie dekoltu

wej i przeszywa pośrodku. Po od­

wróceniu i utworzeniu rulonika ÍUoč
przewija się pozostałą pliskę przez
szew dekoltu, podszywając załamany
brzeg po lewej stronie znaku szycia.
DEKOLT W KSZTAŁCIE
LITERY V
Dekolt pokazany na modelu 14
wykończa się ciętą plisą. Odmierzyć
na formie tyłu bluzki po linii środ­
ka tyłu i linii ramienia po 4 cm, tj.
szerokość plisy. Plisę skrócić o 0,5
cm. Ną linii środka przodu odmie­
rzyć 12 cm (głębokość dekoltu), sze­
rokość plisy 10 cm, a na linii ramie­
nia — 4 cm. Narysować linię plisy
(rys. 157). Zewnętrzna linia wszycia Rys. 157. Wyznaczanie linii plisy
plisy jest także linią cięcia bluzki.
Wykroić 2 plisy —r na wierzch i na
spód (przy grubszych tkaninach spód ścieniować. Przed wszyciem należy
kroi się z podszewki). Przed. nad­ zabezpieczyć wycięty w kształcie
miernym wyciąganiem zabezpiecza ostrego trójkąta narożnik, który łat­
się plisę płócienną wkładką. Po zszy­ wo ulega wystrzępieniu. Na narożnik
ciu części przodu i połączeniu na li­ naszyć kwadracik z tkaniny lub pod­
nii ramion spiąć obie plisy (łącznie szewki o boku 4 cm. Po przeszyciu
z wkładem z płótna) po wewnętrznej na maszynie naciąć narożnik bluzki
linii- Szew płótna wyciąć, pozostałe łącznie z kwadracikiem aż do linii

174
6 cm. Od szyi na íinii ramienia'od­ stobnówki, przyciąć szwy i przewi­
mierzyć 1 cm szerokość plisy (ryś. nąć kwadracik do lewej strohý.
158a). Po narysowaniu linii plisy Plisę upiąć i wszyć łącznie z płótnem
umieścić zaszewkę w linii cięcia, w dwóch etapach: od środka tyłu,
zwężoną o 0,5 cm. Te 0,5 cm odjąć przez linię ramienia do narożnika
na linii ramienia od strony pachy. W przodu (nie doszywając 1,5 cm).i po­
przodzie na linii środka odmierzyć 2 nownie od środka tyłu, przez linię
razy po 6 cm, na linii ramienia —-> ramienia do narożnika przodu (nie
1 cm, a następnie - 6 cm (rys. doszywając 1,5 cm) wszyć-drugą
158b). Wykroić po 2 plisy. Połączo­ stronę. Plisy po załamaniu wzmoc­
ne liniami ramion plisy wierzchu i nić płótnem, połączyć narożniki i li­
spodu spiąć z wkładką płócienną nie ramion, rozprasówać szwy. Plisę
szwami od strony szyi i zszyć na przypiąć' i ' w s z y ć etapami prawą
maszynie. Następnie odwinąć plisy stroną do prawej. Lewą stronę plisy,
do prawej strony i sfastrygować bar­ uprzednio wykończonej, obrzucić i
dzo gęsto krawędź dekoltu. Podwi­ podczepić do linii wszycia.
nąć krawędź plisy i przystębnować
lub podszyć kryto.
DEKOLT KARO
DEKOLT JpDSZTTY Dekolt ten pokazano na. modelu 15.
NAŁOŻONĄ PLISĄ Formę plisy narysować na podstawie
bluzki. Na linii środka tyłu odmie­
Formę plisy do odszycia dekoltu' i rzyć 0,5 cm oraz plisę o^ szerokości
rozcięcia przodu (model 16) rysuje
się na podstawie formy modelu, na
której należy odmierzyć po 5 cm na
linii środka tyłu, a na linii ramie­
nia skrócić wykrój o 0,5 cm. Nary­
sować plisę tyłu (rys. 159a). Na linii
środka przodu odmierzyć długość pę­
knięcia,— 14 cm i przedłużenie pli­
sy — 6 cm. Narysować plisę o sze­
rokości 5 cm. Uformować szpic skra­
cając zewnętrzne krawędzie po 2 Cm
(rys. 159b). Plisę przodu połączyć
ramionami z plisą tyłu, rozprasówać
i upiąć prawą stroną do( lewej strony
modelu, zwracając uwagę na linie.
środków przodu i tyłu. Przyszyć łą­
cznie z wkładką z płótna nałożoną
na prawej stronie modelu, ścienio-
wać szwy, ściąć narożniki'i przeciąć
linię środka przodu do znaku zakoń­
czenia cięcia. Odwinąć plisę na pra­
wą stronę, sfastrygować krawędzie
Wkładkę płócienną połączyć fastrys-
gą z odszyciem. Brzegi odszycia pod­
winąć zwracając uwagę na równą
linię plisy. Przystębnować na maszy­ Rys. 158. Dekolt karo: a) wyznaczanie linii
nie, lub podszyć ściegiem krytym w plisy na formie tyłu, b) wyznaczanie linii pli­
sy na formie przodu
ręku.

175
Rys. 159. Wyznaczanie linii plisy: a) na formie
tyłu, b) na formie przodu
DEKOLT Z FALBANKĄ
MARSZCZONĄ
Przygotowując formę bluzki z dekol­
tem wydłużonym i zaokrąglonym
(model 17), należy odmierzyć na li­
nii środka tylu 1,5 cm, na linii r a ­
mienia — 2,5 cm. Narysować linię
wykroju szyi tyłu (rys. 160a). Na li­
nii środka przodu odmierzyć długość
dekoltu — 14 cm, na linii ramie­
nia — 2,5 cm. Połączyć linią dekol­
tu otrzymane punkty (rys. I60b).
Na falbankę przygotować pasek tka­
niny, 2 razy dłuższy od obwodu de­
koltu. Dysponując cienką tkaniną z
odpowiednim brzegiem, można skro­
ić falbankę wzdłuż osnowy, efektow-
176
Rys. 160. Dekolt wykończony falbankami:
a) wyznaczenie linii dekoltu na formie tyłu,
b) wyznaczenie linii dekoltu na formie przo­
du, c) fragment falbanki marszczonej ,
tkaniny). Cięte brzegi falbanek w y ­
kończa się wąskim gęstym ściegiem
zygzakowym lub ściegiem ręcznym
zawijając bardzo płytko brzeg.
Brzeg przeznaczony do wszycia (rys.
160c) przymarszcza się 2- lub 3-krot-
nie. Chcąc równomiernie ułożyć fal­
bankę, najlepiej oznaczyć tzw. pun­
kty pomocnicze naniesione na bluzce
i na falbance (odległość oznaczeń na
falbance musi być 2-krotnie wię­
ksza). Upinając ją wzdłuż dekoltu,
połączyć p u n k t y pomocnicze, a n a ­
stępnie równomiernie ułożyć pozos­
tałe odcinki tkaniny. Dekolt wykoń­
czyć rulonikiem.
 ;na ň

MHwfil