ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

Марија ЗАРИНСКА
Универзитет Гоце Делчев, Штип Прегледно научен труд
Факултет за информатика, компјутерско
“ПРОСВЕТНО ДЕЛО“
инженерство и технологии
LXXV,1,2022
UDK:
Д-р Томислав ТАНЕВСКИ 378.091.33:78]:004(497.7)
Универзитет Гоце Делчев, Штип
Музичка Академија

ИНФОРМАТИЧКАТА ТЕХНОЛОГИЈА ВО МУЗИЧКОТО

ОБРАЗОВАНИЕ

Апстракт: Овој труд претставува низа од информации за

информатичката технологијата во музиката и испитува како
музичарите базирани / корисници на компјутер ја имплементираат
/ користат оваа технологија. Најпрво ќе разгледаме како
композициската рамка на авторот, публиката и целта се
применуваат кај овие музичари. Како второ , ќе ги испитаме
клучните хардверски и софтверски алатки кои се комбинираат во
овие системи за да работат како единечна опрема/платформа и
инструмент. Оваа семинарска работа опфаќа и некои музички
аспекти на компјутерски музички проекти, вклучувајќи и мешање.
При крај ќе разговараме за напредокот на виртуелните алатки и
како тие ги надминуваат можностите на хардверската опрема.

Клучни зборови: информатичка тенологија, музика,

композициска опрема

63
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

Вовед

За почеток, зборот „музика“ може да се дефинира како

уметничка форма која вклучува организирани звуци и тишина,
изразени во однос на висината, квалитетот и ритамот. Од многу
одамна , музиката се користи како медиум на избор од многумина
за „смирување на душата на ранетиот ѕвер“. Мелодиските дела
се корисни за многумина од безброј причини: комуникација,
служење на естетска или уметничка улога, церемонијални или
религиозни цели, релаксација или медитација, инспирација,
доловување одредени ситуации (повеќе од страна на самиот
музичар), но во овој даден контекст, таквите се користат со цел да
се обезбеди дневен леб, бидејќи многу луѓе се активно вклучени
во сега просперитетната музичка индустрија, термин кој се
користи за опишување на широк спектар на бизниси или
организации поврзани со музика, вклучувајќи ги и самите
музичари кои се ангажирани во не само компонирање, туку и
изведување песни, главно за комерцијална добивка.
Дополнително, бидејќи постојат доста разновидни по
природа личности, други групи работници заработуваат за
егзистенција преку активности поврзани со музика, вклучително и
продуценти на плочи, менаџери за таленти, адвокати за забава,
новинари, промотери, производители на инструменти, само
неколку.
Компјутерската технологија за производство на музика е
нов предмет формиран од комбинацијата на компјутерската
технологија и музичката теорија. Со континуиран напредок и
развој на компјутерската технологија, компјутерската музика, како
нова генерација на уметност, постепено се оформува и широко се
користи во музичкото создавање, филмот и телевизијата,
образованието и забавата. На полето на музичкото образование,
нашиот традиционален начин на образование и настава одамна
е етабилиран во систем. Влегувајќи во нов разоен период, брзиот
развој на информатичката технологија го прави полето на
компјутерската примена се пообемно, а применувајќи го во
училипната настава по музичко има важно практично значеше за

64
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

решавање на проблемот што традиционалната настава е

премногу теоретска.

Еволуција на индустријата

Развојот на музичката индустрија може да се проследи

наназад во раните 1700-ти кога Црквата беше во сржта на
олеснување на растот на истата преку обезбедување на
покровителство. Меѓутоа, кон крајот на тој век, различни
изведувачи почнаа да бараат комерцијални пазари за нивната
работа, релевантен пример за таков бил Волфганг Моцарт, па
оттука иницирајќи ја промената на парадигмата кон поттикнување
на подемот на индустријата.
Во раните 1900-ти, издавачите на листови доминираа во
индустријата, што се однесува на печатена или рачно напишана
форма на музичка нотација која користеше хартија или пергамент
како главен медиум. Машината со цилиндри беше во употреба
пред постепен технолошки напредок да биде направен во плочи,
грамофон, радио, стерео, аудио касети и конечно, компакт диск,
кој во голема мера се смета за најдобар достапен носител на
музика во тој момент во времето, што беше потврдено со
високата продажба во текот на вториот дел од 1980-тите, па
оттука ја замени употребата на Винил (Vinyl) .
Отсекогаш постоеле луѓе кои поради својата желба да го
прегрнат непргрливото се стремат кон совршенство и прават
неверојатни иновации. Водени од огромната желба да се добие
нешто уште поудобно од ЦД, да ги водат своите компјутерски
музички библиотеки и да ја слушаат музиката избрана само од
нив, луѓето на крајот измислиле MP3 формат.

65
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

слика бр.1 MP3 од 90тите

Појавата на електронската трговија

Основниот концепт бил дека корисникот морал да

искористи одреден дел од неговата/нејзината дигитална музичка
библиотека за таа да биде достапна за секого за превземање, а
за возврат истиот корисник добивал бесплатен пристап за
превземање на било што друго – што било искористено од некој
друг. Како резултат на тоа била создадена квантитативно голема
база на податоци која била на располагање на секој студент
(поединец). Воведувањето на гаџетот за iPod, кој беше наменет
за репродукција на музика „во движење“, како и софтверот iTunes,
им овозможил на корисниците лесно да префрлаат дигитално
снимена музика од ЦД-а, купени од различни етикети за снимање,
на нивните компјутери, од кои можеа или да се „снимат“ на ЦД-а
или директно да се префрлат на нивните преносливи iPod-и.
Другите онлајн дистрибутери на музика исто така го
следеле примерот. Така, може да се заклучи дека почетокот на
информатичката технологија послужи како еден вид меч со две
острици, сечење на двата начини, бидејќи, од една страна, ја
олеснува ефективната дистрибуција и пристапот до дигиталната
музика, додека од другата страна открива дека неовластено
/нелегално преземање во голема мера ги поткопува напорите за

66
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

адекватно искористување на придобивките од оваа интелек-

туална сопственост.

Улоги на информатичката технологија

Информатичката технологија се однесува на управување

и последователна употреба на информации преку компјутерски
ориентирани или базирани алатки. Во музичката индустрија,
дигитално снимената музика се складира онлајн на компјутери,
што на организацијата и заштедува многу простор за секундарно
складирање.
Информатичката технологија влијае на повеќе аспекти на
денешните трговски индустрии и бизниси, сè повеќе станува
основен фактор. Информациските технологии имаат забележ-
ливо влијание врз различни индустрии, вклучително филмската
индустрија, телевизијата и радиото, медиумите, издавачката
индустрија и, една од најопипливите, музичката индустрија.
Информациските технологии не можеа, а да не ја допрат
музичката индустрија, што резултираше со значителни промени и
менување на поранешните идеи за дистрибуција на музика. Со
текот на времето, сè повеќе луѓе почнуваат да ја слушаат
музиката со помош на дигитални технологии, имајќи можност
сами да ја снимаат музиката и да ги менуваат музичките нумери
на начин што тие го сметаат за неопходен. Не е ни чудо што
новите информатички технологии кои се применуваат во оваа
индустрија вклучуваат сериозни промени во музичката
продукција. На редовна основа се водеа духовни дискусии за
влијанието на овие технологии врз понатамошниот развој на
индустријата, но никогаш законодавството не можеше да го
ограничи развојот на технологиите. Ова е причината зошто она
што сега може да се забележи е вистинска револуција во
користењето преносливи уреди кои се способни да ги задоволат
барањата на секој корисник.
Интернетот служи за да обезбеди електронски пазар, каде
што купувачите (музички ентузијасти) и продавачите (организа-
цијата што дистрибуира) можат да се ангажираат меѓусебно

67
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

заради трговија (дигитална музика). Дополнително, има многу

информации што може да се бараат на интернет, што во овој
случај може да вклучи позадина на изведувачот или дури и
информации кои се однесуваат на самата снимена музика.

слика бр.2 Информатичката технологија во музичката

индустрија

Неопходност од примена на компјутерска музичка

технологија во наставата по музика на факултетите и
универзитетите

Со развојот на информатичката технологија, компју-

терската технологија за производство на музика постепено се
воведува во наставата. Во практиката, на овој наставен метод му
недостасуваат конкретни насоки, што им отежнува на учениците
да поврзуваат и разбираат различни фонограми, а со тоа влијае
на нивниот интерес за учење и прифаќање на знаењето. Од
анализата на моменталната состојба на наставата по музичка
теорија на колеџите и универзитетите, постои блиска врска
помеѓу технологијата на компјутерска музичка продукција и
музичкото предавање, и тие се меѓусебно зависни. Во наставата
по музика на колеџ, процентот на знаење од музичката теорија е
зголемен.

68
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

Со воведување на компјутерска технологија за произ-

водство на музика, може да се разбуди ентузијазмот на учениците
за учество во учењето, учениците можат да го искусат шармот на
музиката во интуитивни и живописни случаи, да ја збогатат
содржината на музичкото знаење, да го прошират опсегот на
знаење од наставната програма за музика и да им дозволат на
учениците да го совладаат знаења за музичка теорија во
поекспресивна наставна средина. Најважното значење на
компјутерската музика лежи во истакнувањето на функцијата на
наставата со помош на компјутер и насочувањето на учениците
да го совладаат методот на создавање музика со користење на
современа технологија на производство, за да се постигне
оптимизација на наставата и учењето. Во постојната музичка
настава, студентите сакаат да ја совладаат технологијата на
компјутерска музичка продукција, пред сè, треба да поседуваат
одредени знаења од теоријата на музика за да создаваат и
продуцираат музика. Традиционалната музичка настава ги
содржи теоретските и техничките вештини на музичките
специјалност, кои се разновидни и сложени, а само преку
долгорочно проучување и истражување ќе се постигнат одредени
достигнувања. Во раната фаза на развојот на компјутерската
музика, цената на многу хардверски уреди беше многу скапа, што
ги обесхрабруваше обичните луѓе. Во денешно време цената на
компјутерите се намалува, а перформансите се подобруваат, а се
воведува и повеќе ажуриран и моќен музички софтвер.
Во наставата по музика, примената на комјутерската
технологија за производство на музика очигледно може да го
подобри ефектот на наставата. Кога компјутерската инфор-
матичка технологија не се применува во теоретската настава на
музичките специјалности, традиционалните начини и методи на
настава како што е пишувањето на табла само презентираат
професионално наставно знаење и пишување музички реултати,
што не може да ги натера студентите навистина да чувствуваат
специфични звучни ефекти. На компјутерската музичка
продукција повеќе не им е потребна традиционалната професи-
онална опрема. За обичните корисници, доволен е компјутер,
некој софтвер и некоја основна мултимедијална опрема.

69
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

Употребата на компјутерска технологија за производство

на музика во наставата по музика на колеџите и универзитетите
може да ги збогати и подобри недостатоците и дефектите во во
радиционалната музичка настава, што не само што го поттикнува
ентузијазмот за учење кај учениците, туку и ефективно го
подобрува квалитетот на наставата.

Композициска опрема

Со цврсти идеи да се започне со проект, музичарите одат

кон стекнување на соодветната опрема за задоволување на
креативните потреби. Во овој дел од трудот ќе ги идентификувам
современите компјутерски базирани системи за музичка
композиција и ќе ги објаснам меѓусебните работи на компо-
нентите.
Првично, снимањето на музика било направено целосно во
аналоген домен. Компјутерите најпрво претставувале начин за
дигитализирање на снимките со печатење на звуци на дигитален
диск, наместо да се користи машина за лента. Дигиталното
снимање понудило значителни предности, но на почетокот имало
многу недостатоци во врска со брзината, ограничувањата на
бројот на песни, и звучни карактеристики. Како што компјутерите
стануваат експоненцијално помоќни, овие падовите продол-
жуваат да бидат сè помалку забележливи. Сега повеќето студиа
за снимање првенствено користат компјутерски системи и многу
компјутерски музичари станаа самостојни.
Во рамките на компјутерскиот систем, одредени
компоненти се од витално значење за создавање привлечна
музика. Највлијателната единица на компјутерот, онаа што ќе
диктира многу музички способности, е процесорот. Најважниот
чип во компјутерот е централната процесорска единица, позната
како процесор. Современите процесори содржат милиони
транзистори со големина со просечна ширина на палецот. Овие
високо сложени чипови ќе одредат важни аспекти на компју-
терските музички проекти, како што се: можното броење на песни,

70
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

количината на виртуелни инструменти и број на звучни процесори

на каналите.
Вториот највитален компонент на компјутерскиот систем
за музички проект е хард дискот. Хард дискот е самостоен уред за
складирање со висок капацитет кој содржи механизам за читање-
пишување. Брзината со која овој диск може да чита и пишува
информации ќе влијае на перформансите. Хард дисковите ги
складираат компонентите на проектот како снимен аудио,
примерок библиотеки за виртуелни инструменти и алгоритми за
вирутелни процесори.

слика бр.3 Пример за професионален компјутер , музичка

платформа

Додека визуелниот мониторинг може да биде корисен за

гледање музички проекти, да може да се слушнат звуците со кои
се работи е исто така нешто што е од витално значње. Звуците се
поврзуваат со компјутери и преку процес познат како конверзија
од дигитално во аналогно, бинарниот код се менува во аналоген
аудио. Процесот функционира и обратно. Речник објавен од
популарната музичка технолошка веб страница Sound on Sound
дава детална техничка дефиниција за овој процес. Тие
дефинираат аналогно-дигирален (A/D) конвертор како “коло за
конвертирање аналогни бранови форми во серија од еднакво
распоредени нумерички вредности претставени со бинарни
броеви”. Повеќето компјутери имаат вградени A/D конвертори, но
квалитетот на оваа конверзија е променлив.

71
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

Многу компјутерски музичари инвестирале во посебни

единици за интерфејс за да го оптимизираат квалитетот на
конверзијата и да ги прошират влезните и излезните канали.

Слика бр.4 Професионален стандарден конвертер (AVID, HD

I/O)

Во конверторот може да се приклучат звучници или

слушалки. Со овоа музичарите можат да донесуваат одлуки од
точни информации при бајање тонови и мешање на песни,
звулната карактеристика на слушалките и звучниците ќе
информираат за прилагодувањата.
MIDI контролерите претставуваат многу можности за
внесување музички податови за компјутерските системи. Тие се
направени во многу варијанти, од кои најпопуларната форма е во
репликација на клавијатура на пијано со бели природни ноти и
црни остри/рамни ноти. Кога ќе се притисне копче, се собираат
информации што може да се читаат од вирутелен инструмент
како висина, времетраење и брзина. Миди тастатурите се
направени со три варијанти на чувство за клучевите.
Тастатура контролорите можат ефикасно да се прилагодат
на внесување информации за широк спектар на виртуелни
инструментите и контролирањето на овие инструменти преку
интерфејс на тастатурата може да помогне да ги направете да
звучат и да се чувствуваат музички. Поврзани на компјутер, тие
контролираат виртуелно инструменти кои можат реално да звучат
како тапан поставен во голема црква, саксофон во интимен џез
клуб или синтисајзер од вселената.

72
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

Миди контрелорите стануваат многу популарни алатки

интегрирани во компјутерски системи и доаѓаат во многу
варијанти. Покрај контролерите за миди тастатура, други
истакнати контролери се влошки за тапани, контролери за ветер,
миди конвертоти на гитари и бас гитари, тапани, копчиња за
ротирачки ефекти, лизгачки федери и многу други. Овие
контролери се слични на контролерите на тастатурата во однос
на вредноста на нотата, времетраењето и брзината, един-
ствената разлика со овие алтернативни контролери се чивствата,
што може да има значително влијание врз играта и артику-
лацијата. Играњето и артикулацијата ќе влијаат на изведбата и ќе
создадат пореалистични музички податоци, воедно обезбедуваат
удобност за музичарите што свират во различни групи на
вештини.

слика бр.5 Миди контролер со тапани, полутежини клавирчиња

за пијано, федери и ротирачки копчиња

Со компјутерски системи, виртуелните инструментите не

се единствените начини за добивање звучи во проекти. Всушност,
многу компјутерски музичарите се обидуваат да вклучат аналогни
звуци редовно, да додадат природен и реален елемент на
нивната музика.

73
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

Двата начини на инкорпорирање на аналогни звуци во

проект се микрофони за напојување или сигнали за директно
вбризгување во A/D конверторот.
Микрофоните биле примарни алатки кои се користеле за
снимање музика од почетокот на 1900-тите, а денес се сè уште
многу широко користен, дури и во компјутерски базираните дела.
Микрофоните се користат за снимање на широк опсег на звучи
како акустични инструменти (вклучувајќи го и човечкиот глас,)
засилени инструменти и звуци кои можеби не се многу
конвенционално музички.
Слично на микрофоните, директното вбризгување е уште
еден начин на кој се користат звуците од реалниот свет внесени
во компјутерски музички проекти. Директното вбризгување или DI
е аналоген извор на звук кој се “храни” електронски преку жица.
Пример на инструменти кои директно се вбризгуваат во
компјутерски системи се електрични гитари и басови, аналогни
синтисајзери, акустични електрични инструменти (со користење
на пиезо пикапи) аналогни тапан машини и грамофони.

Заклучок

Компјутерската технологија има големо влијание врз

создавањето на нова музика. Приближувајќи се кон компју-
терската работна станица, имагинативниот процес на музичарот
игра важна улога во одредувањето како ќе се одвива/развива
проектот. Музичарот треба да размисли кои се тие како
композитор, која е наменетата публика и што тие очекуваат да
постигнат со создавањето на нивната музика. Компјутерски-
базираните музичари конфигурираат апаратури за произве-
дување/создавање за да составуваат и да ги мешаат нивните
проекти. Компјутерот е централна компонента, додека екстен-
зиите обезбедуваат можност за следење и внесување податоци.
Алатки популарни на компјутерски музички апаратури се звичници
за следење, A/D конвертори, микрофони и MIDI контролери. Кон
создавање на самата музика се пристапува и се развива на
различни начини, но поседувањето солидни композиторски
вештини е заедништво на успешните компјутерски музичари.

74
ПРОСВЕТНО ДЕЛО 75, 1 (2022) 63 - 76

Виртуелните инструменти и процесори кои се достапни се

исклучително моќни и поседуваат многу возбудливи можности
/опции. Аналогната опрема моделирана во дигитален формат е
исклучително реална и виртуелните инструментите се способни
да произведуваат тонови што аналогните парчиња не можат. Сега
е фантастично време за компјутерски музичари - се чини дека
иднината има простор за значително позитивен развој.

Marija ZARINSKA
Tomislav TANEVSKI, Ph.D

INFORMATION TECHNOLOGY IN MUSIC EDUCATION

Abstract:This seminar work presents a range of information about

technology in music and examines how computer-based musicians
are implementing this technology. At first we will consider how the
compositional framework of author, audience, and purpose applies to
these musicians. The second we will examine the crucial hardware
and software tools that combine in these systems to work as a singular
rig and instrument. This seminar work also covers some musical
aspects of computer-based music projects, including mixing. At last we
will discuss about advancements of virtual tools, and how they are
surpassing the capabilities of hardware gear.

Keywords: information technology, music, compositional equipment

75
Марија Заринска / Д-р Томислав Таневски - Информатичката технологија во музичкото ...

Користена литература

Merriam A. P.1964 The Anthropology of Music

Computer technology in modern music: a study of current tools

and how musicians use them
https://digitalcommons.csumb.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1366&
context=caps_thes

Application of Computer Music Technology in College Music

Teaching
https://www.researchgate.net/publication/351995555_Application_of_
Computer_Music_Technology_in_College_Music_Teaching

Music Industry and Information Technology

https://studycorgi.com/music-industry-and-information-technology/

76