Chương 3.

Cấu trúc tế bào

 2. Tế Bào Prokaryote

• Tế bào có màng
nguyên sinh chất bao
bọc

• Nhân không có màng

bao bọc: vùng nhân

• Không có bào quan

• Enzyme thực hiện

chức năng trong tế
bào
 2. Tế Bào Prokaryote

2.1. Màng Nhầy

• Lớp chất nhờn bao bên

ngoài vách tế bào vi khuẩn.

• Thành phần: nước 98%,

chất khô 2%.

• Vai trò:
- Ngăn cản sự mất nước.
- Tích lũy chất dinh dưỡng.
- Bảo vệ
 2. Tế Bào Prokaryote

2.2. Thành Tế Bào

• 10 – 15% chất khô của tế bào.

• Cấu tạo bởi peptidoglycan.

• Vai trò:
- Bảo vệ.
- Giúp tế bào có hình dạng.
 2. Tế Bào Prokaryote

2.3. Màng Nguyên Sinh Chất

• Vai trò

- Duy trì áp suất thẩm thấu.

- Tích lũy chất dinh dưỡng và
thải các sản phẩm trao đổi
chất.
- Nơi tổng hợp một số chất
của tế bào.
- Chứa enzyme và “các bào
quan”.
 2. Tế Bào Prokaryote

2.4. Nguyên Sinh Chất

• Linh động

• Hệ keo bán lỏng

• Các cơ chất chuyển động

không ngừng

• Vai trò:
- Đồng nhất khi tế bào còn
non.
- Chuyển hóa sinh hóa bằng
các enzyme.
 2. Tế Bào Prokaryote

2.5. Ribosome

• Dạng hạt, cấu tạo từ RNA

và protein

• d~ 25nm

• Gồm 2 tiểu đơn vị

• Vai trò:
- Tổng hợp protein
 2. Tế Bào Prokaryote

2.5. Ribosome
 2. Tế Bào Prokaryote

2.6. Tiêm Mao và Lông

• d ~10 – 60 nm.

• Vai trò: Di chuyển

 2. Tế Bào Prokaryote

2.7. “Bộ Xương Tế Bào”

• Các sợi nhỏ, xoắn

trong màng nguyên
sinh chất.
• Cấu tạo bởi các
amino acid.

• Vai trò: Tạo hình dạng

của tế bào.
3. Tế Bào Eukaryote
 3. Tế Bào Eukaryote

3.0. Màng Nguyên Sinh Chất

 3. Tế Bào Eukaryote

3.0. Màng Nguyên SinhChất

• Cấu tạo
- Lớp đôi
phospholipid và
protein
- Protein xuyên màng
: tương tác kỵ nước
- Protein ngoại vi :
tương tác tĩnh điện

• Vai trò
- Trao đổi chất với bên ngoài.
- Chứa enzyme
 3. Tế Bào Eukaryote

3.1. Tế Bào Chất/ Nguyên Sinh Chất

• Cơ chất dạng sệt, trong suốt, độ nhớt cao.

• Thành phần: Nước 85–90%, protein, hạt lipid, hạt glycogen.

• Vai trò: - Chứa bộ xương tế bào, nhân, các bào quan.
- Trao đổi chất, phân chia của tế bào
 3. Tế Bào Eukaryote

3.2. Mạng Lưới Nội Chất

• Hệ thống màng phân nhánh

• 10% thể tích tế bào
• Tổng diện tích bề mặt > màng nguyên sinh chất.
 3. Tế Bào Eukaryote

3.2.a. Mạng Lưới Nội Chất Nhám

3.2.b. Mạng Lưới Nội Chất Nhẵn
 3. Tế Bào Eukaryote

3.2.a. Mạng Lưới Nội Chất Nhám

• Hệ thống ống dẹp có các

Ribosome bám vào.

• Vai trò:
- Thành lập vách tế bào
- Tiết các chất ra ngoài
- Nơi sản xuất protein.
 3. Tế Bào Eukaryote

3.2.b. Mạng Lưới Nội Chất Nhẵn

Thẳng hơn, ít các túi dẹp hơn

và ít ribosome.

Vai trò:
• Biến đổi hóa học các phân tử
tế bào thu nhận từ bên ngoài.
• Thủy giải glycogen.
• Nơi tổng hợp lipid và steroid
 3. Tế Bào Eukaryote

3.3. Ribosome
 3. Tế Bào Eukaryote

3.3. Ribosome
• Không có màng, gồm 2 tiểu đơn vị
• d ~17 – 20 nm

• Vị trí:
- Nguyên sinh chất
- Ti thể ,lục lạp

• Vai trò: Nơi tổng hợp protein

 3. Tế Bào Eukaryote

3.4. Bộ Máy Golgi

 3. Tế Bào Eukaryote

3.4. Bộ Máy Golgi

• Những túi màng phẳng
cisternae, những nang
nhỏ → một chồng túi dẹp
chứa dịch.
• Kích thước: Khoảng 1μm

• Vai trò:
- Tiếp nhận và biến đổi
protein.
- Cô đặc, đóng gói và phân
loại protein.
- Nơi tổng hợp
polysaccharide.
 3. Tế Bào Eukaryote

3.5. Lysosome
 3. Tế Bào Eukaryote

3.5. Lysosome

• d~ 1μm, 1 lớp màng.

• Không có ở thực vật.

• Vai trò:
- Chứa enzyme tiêu hóa.
- Cung cấp nguyên liệu
cho hoạt động của tế
bào
 3. Tế Bào Eukaryote

3.6. Ty Thể
 3. Tế Bào Eukaryote

3.6. Ty Thể

• Hình dạng: hình cầu kéo dài, d< 1,5μm, l~ 2 – 8 μm

• Hai lớp màng.

• Vai trò: Là bào quan chuyển hóa năng lượng

 3. Tế Bào Eukaryote

3.7. Diệp Lục

 3. Tế Bào Eukaryote

3.7. Lục Lạp

• 40 – 60 túi thylakoid
xếp thành granum.
• 3 ngăn:
- khoảng giữa màng
- stroma
- khoảng trong thylakoid

• Vai trò:
- Quang hợp :Biến đổi
ánh sáng thành hóa
năng.
 3. Tế Bào Eukaryote

3.8. Sắc Lạp

• Tạo ra từ diệp lạp hoặc

từ tiền lạp.

• Vai trò: tạo màu sắc

cho hoa, trái
 3. Tế Bào Eukaryote

3.9. Nhân
 3. Tế Bào Eukaryote

3.9. Nhân

• Hình cầu, bầu dục hay chia thùy, d~5μm

• Màng nhân là màng kép
• Lỗ màng nhân thông với nguyên sinh chất

• Nhân con
• Dịch nhân có chứa nhiễm sắc
chất (chromatin)
 3. Tế Bào Eukaryote

3.10. Không Bào

 3. Tế Bào Eukaryote

3.10. Không Bào

• V lớn. Chứa chất lỏng, các cơ chất hòa tan.

• Kích thước thay đổi theo giai đoạn phát triển

• Vai trò
- Điều hòa nước, chất lỏng.
- Dự trữ, cấu trúc, tái sinh, tiêu hóa.
 3. Tế Bào Eukaryote

3.11. Trung Tử
 3. Tế Bào Eukaryote

3.11. Trung Tử

• Không có ở tế bào thực vật có hoa

• Một cặp trung tử xếp vuông góc với nhau/1 tế bào
• 9 bộ ba vi ống xếp thành vòng tròn.

• Vai trò: Tham gia tạo thoi vô sắc

 3. Tế Bào Eukaryote

3.12. “Bộ Xương” Tế Bào

• Gồm vi sợi, vi ống, các sợi trung gian.

• Vai trò:
- Duy trì hình dạng và nâng đỡ tế bào.
- Vận động
 3. Tế Bào Eukaryote

3.13. Các cấu trúc ngoại bào

Cấu trúc ở bên ngoài màng nguyên sinh chất:

• Vách peptidoglycan (vi khuẩn)
• Vách cellulose (thực vật)
• Chất gian bào (động vật đa bào)