Professional Documents
Culture Documents
Dem Myn SB Ch.1 For Web DL
Dem Myn SB Ch.1 For Web DL
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. To view a copy of this license,
visit: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en_US.
Notes about usage: Organisations wishing to use the body text of this work to create a derivative work are requested to include a Mote Oo Education logo on
the back cover of the derivative work if it is a printed work, on the home of a web site if it is reproduced online, or on screen if it is in an app or software.
For license types of individual pictures used in this work, please refer to Picture Acknowledgements at the back of the book.
v
pmtkyfzGJUpnf;yHk
þpmtkyu f kd tykid ;f (3) ykid ;f ykid ;f jcm;xm;NyD; tykid ;f (1) wGif 'Dru
dk a&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;? tykid ;f (2) wGif 'Dru
dk a&pDrS tcGit fh a&;ESifh
wm0efrsm;? tykid ;f (3) wGif 'Dru dk a&pDenf;vrf;us tpk;d &\ tcef;u@[lí yg&Syd gonf/ tykid ;f wpfyidk ;f pDwiG f tcef; 2 cef;cGu J m
t"du taMumif;t&mrsm;udk &Si;f vif; wifjyygonf/ tcef; wpfcef;pDwiG f tcef;cGJ 6 ck yg&Su d m tcef;cGw J pfcpk w D iG f avhusihcf ef;rsm;?
vkyif ef;pOf? aqG;aEG;csufEiS fh jyefvnfo;kH oyfcsuf ar;cGe;f rsm; yg0ifygonf/
tjyeftvSef pum;ajymqkcd sufrsm;onf jrefrmEkid if oH m;rsm;tMum; ]vkyif ef;rsm;} onf jynfow l Ydk yl;aygif;aqmif&u
G &f mwGif vkt
d yfaom
t&nftaoG;rsm;udk avhusihf wnfaqmuf&ef &nf&G,fonf/
ajymqkd aqG;aEG;csufrsm; yHpk jH zihf wifjyxm;ygonf/ 'Dru
dk a&pDEiS fh
þtydik ;f wGif tzGUJ vdu
k f vkyaf qmifrrI sm;? jyóemtajz&Sm jcif;rsm;?
ywfoufaom t"du ar;cGe;f rsm;ESihf t"du t,ltqrsm;udk
aqG;aEG; tajz&Smjcif; ESifh aumif;qk;d rSm;rSef a0zef pOf;pm;jcif;rsm;
tav;ay; azmfjyxm;onf/ yg0ifonf/
v
tykdif; (1)
'Drkdua&pD\ t*Fg&yfrsm;
taMumif;t&m
tykid ;f (1) onf 'Dru
dk a&pDEiS fh 'Dru
dk a&pD enf;vrf;us qH;k jzwfcsuf csrSwjf cif;
taMumif;udk tpysdK;onf/
tcef; (1) wGif 'Dru dk a&pDwpfc\
k t"du vkt d yfcsufrsm;jzpfaom Ekid if aH &; wef;wl
nDrQrEI iS fh vGwv
f yfNyD; w&m;rQwaom a&G;aumufyrJG sm; taMumif;udk azmfjyxm;onf/
tcef; (2) jynhpf akH om 'Dru dk a&pDwpfct
k wGuf vkt
d yfaom tjcm;t*Fg&yf 5 ck
(wm0efcHrI? yGifhvif;jrifomrI? yl;aygif;yg0ifjcif;? onf;cHrI? aphpyfn§dEdIif;rIESihf
w&m;Oya'pk;d rk;d rI) wku
Yd dk azmfjyxm;onf/
'Drkdua&pDtwGif;rS tcGihfta&;rsm;ESihf tcef;u@rsm; (tykdif; 2) ESihf 'Drkdua&pD
enf;vrf;us tpkd;&wpf&yf\ obm0 (tykdif; 3) udk avhvm&mwGif txufyg
'Drkdua&pD t*Fg&yf 7 ckudk pmtkyfwpfckvHk;wGif tNrJ &nfnTef;udk;um;
aqG;aEG;oGm;rnf jzpfonf/
4 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
]tkyfcsKyfrI} qkdwmuaum
bmygvJ&Sif/
6 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
udk,fa&;udk,fwm ywf0ef;usif
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 7
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
8 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
tzGUJ vku
d cf srSwaf om qH;k jzwfcsufwidk ;f wGif Ekid o
f El iS hf ½I;H ol[o
l nf tNrJwrf;&Sad eMurnf jzpfonf/
vlrItodkif;t0dkif;twGif; t&if;tjrpfESifh tcGifhtvrf;rsm;tm; rnfodkY rQa0Murnfukd
qH;k jzwfcsufcsaom tcgwdik ;f tcsdKUonf tjcm;olrsm;xuf tusdK;cHpm;rI yd&k avh &Sw d wfonf/
Oyrmtm;jzifh usef;rma&;raumif;olEiS hf ynmrwwfol trsm;tjym;&Sad eaom vlt Y zGUJ tpnf;
wpfc&k o dS nf qkMd uygpk/Yd tqkyd g vltY zGUJ tpnf;wGif &Sad eaom aiGaMu;tiftm;rSm aq;cef;
wpfcef; odrYk [kwf pmoifausmif;wpfausmif;om aqmufvyk Ef idk o f nfh yrmPjzpfonf/ xdk
vlt
Y zGUJ tpnf;onf pmoifausmif; aqmufrnfqv dk Qif ¤if;\ tusdK;aus;Zl;udk ynmrwwfaom
olrsm;om cHpm;cGifh&rnfjzpfNyD; usef;rma&; raumif;olrsm;u cHpm;cGifh&rnf r[kwfay/
aq;cef;aqmufvyk rf nfqv dk Qifvnf; usef;rma&; raumif;olrsm;om tusdK;cHpm;cGi&hf rnfjzpfNyD;
ynmrwwforl sm;u cHpm;cGi&hf awmhrnf r[kwaf y/
tqkyd g tajctaewGif qH;k jzwfcsuf csrSwrf I enf;vrf;onf rnfonfh tkypf u k tusdK;cHpm;cGihf
&rnfukd tqH;k tjzwf ay;oGm;Ekid o f nf/ qH;k jzwfcsuf csrSw&f mwGif yg0ifaom tkypf u
k tusdK;
cHpm;cGi&hf zdYk tvm;tvm yd&k NdS yD; ryg0ifaom tkypf u k tusdK;cHpm;cGi&hf zdYk tvm;tvm enf;yg;
oGm;Ekid o
f nf/
qH;k jzwfcsuf csrSwo
f nfh enf;vrf; 4 oG,f &Syd gonf/
1/ tmPm&SifqefpGm qHk;jzwfjcif; - wpfzGJUvkH;twGuf qHk;jzwfcsufudk vlwpfOD; wpfa,muf
wnf;u qHk;jzwfonf/
2/ yg0ifaqG;aEG;rItajcjyK qH;k jzwfjcif; - tzGUJ acgif;aqmifu tzGUJ 0iftm;vH;k \ oabmxm;ESihf
tBuHjyKcsufrsm;udk t&if&,lNyD; tBuHjyKcsuf wpfcck sif;pD\ tm;omcsuf? tm;enf;csuf
rsm;udk aqG;aEG;onf/ xdaYk emuf tzGUJ acgif;aqmifu tzGUJ 0iftm;vH;k \ aqG;aEG; tBuHjyKcsuf
rsm;udk tajccH pOf;pm;NyD; qH;k jzwfcsuf csvku d o f nf/
3/ trsm;pkrjJ zifh qH;k jzwfjcif; - taMumif;udpEö iS fh ywfoufí vlwidk ;f rdrw
d t
Ydk jrif oabmxm;rsm;
udk xkwaf zmf wifjycGihf &SMd uonf/ xkaYd emuf tm;vH;k rJay;Muonf/ rJtrsm;qH;k &aom
oabmxm;u tEkid &f oGm;onf/
4/ tm;vH;k oabmwl qH;k jzwfjcif; - tzGUJ onf tm;vH;k vufcEH idk rf nfh qH;k jzwfcsufwpfcu k kd
&SmazGzYdk BudK;pm;onf/ qH;k jzwfcsufrcsrD vlwidk ;f rdrwd Ydk tjrifoabmxm;rsm;? t,ltqrsm;
udk xkwfazmfwifjycGifh &SdMuonf/ tzGJU0iftm;vHk; vufcHoabmwlnDrI&rSom 4if;
qH;k jzwfcsufudk twnfjyKonf/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 9
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
10 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
'Dru
kd a&pDonf tzGUJ wpfctk wGi;f tm;NydKifaeaom tusdK;pD;yGm;rsm;? t,ltqrsm;? tjrif
oabmxm;rsm;udk tmPmoH;k jcif;? tMurf;zufjcif; r&Sbd J Nidr;f csrf;pGm ajz&Si;f ay;onfh enf;vrf;
wpfcjk zpfonf/ 'Dru
kd a&pDenf;us qH;k jzwfcsuf csrSwof nfh pepf\ t"du ta&;BuD;aom
vu©Pm&yf 2 ck &Sod nf/
1/ tzGJU0iftm;vHk;tm; tjrifoabmxm; xkwfazmfcGifhudk wef;wlnDrQpGm ay;tyfxm;onf/
tm;enf;olrsm;onfvnf; qH;k jzwfcsufrsm; csrSw&f mwGif tm;BuD;olrsm;ESihf wef;wltjrif
oabmxm;rsm;ay;cGifh &Sdonf/ tqdkyg pepfonf tm;enf;aom? ao;i,faom
vltkyfpkrsm;\ tjrifoabmxm;rsm;? tusdK;pD;yGm;rsm;ESifh t,ltqrsm;tm; vspfvsL½I
onfh tajctaersdK;udk a&Smif&Sm;ay;onf/
2/ tzGUJ 0iftm;vH;k udk qH;k jzwfcsuf csrSw&f mü wef;wlnpD mG yg0ifciG ahf y;xm;onf/ tqdyk g
qH;k jzwfcsufrsm;\ tusdK;oufa&mufru I kd cHpm;&rnfoh rl sm; tm;vH;k udk yg0ifaponf/
xdaYk Mumihf ud,
k w
f ikd f ryg0ifvukd &f bJ jzpfvmonfh qH;k jzwfcsufrsm;aMumifh xdcu kd ef pfemrI
&Sv
d mapEdik of nfh tajctaersdK; r&Sad wmhay/
'Drdkua&pDpepf
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 11
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
oifwYkd tzGUJ onf avSwpfp;D jzifh c&D;xGuv f mMu&m vrf;ckvwfwiG f oifwYkd avSjr§KyfoGm;onf
qdyk gpd/Yk avSjr§KyfomG ;aomfvnf; oifwYkd tzGUJ 0iftm;vH;k onf teD;tem;&Sd uRef;wpfuRef;ay:odYk
ul;oGm;EdkifcJhMuonf/ ,cktcg oifwkdY tzGJUonf b,fae&mwGif b,fvkdaeMurnf
qkdonfudk qHk;jzwfMu&awmhrnf/ a&? &du©mESifh aep&m ae&mudk tvsiftjref
&SmazG&awmhrnf/ okdYaomf oifwkdYonf tm;vHk; twlwuG aexkdifMu&mwGif vkdufem&rnfh
pnf;rsOf; pnf;urf;rsm;ESifh ywfoufí oabmwlnDrIwpfck &Sdxm;zkdY vkdtyfvmNyD jzpfonf/
yxrqHk;tqifhtaejzifh qHk;jzwfcsufrsm;udk rnfonfh yHkpHjzifh csrSwfrnf qkdwmESifh ywfoufí tm;vHk;oabmwlnDrIwpf&yf
&,lxm;zkdY vkdonf[k wpfa,mufu tBuHjyKonf/
12 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
qkH;jzwfcsuf
Oyrmtm;jzifh ausmif;om;tzGJU wpfzGJUu
ausmif;twGuf pma&;pm;yGJtopfawG
0,frvm;? yefum topfawG 0,frvm;
qdkwmudk rJcGJqHk;jzwfMuwJh yHkpHrsdK; jzpfw,f/
'gayr,fh EkdifiHwpfckvHk;
qkd&ifawmh tJ'Dvkd qHk;jzwfzdkY
jzpfEkdifyghrvm;/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 13
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
14 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
vlwpfa,muf ukd,fpm;vS,fwpfOD;
jzpfzkdYqkd&if bmawG vkyfzkdY vkdrvJ/ EkdifiHtrsm;pkrSm udk,fpm;vS,fjzpfcGifhESifh
ywfoufNyD; t&nftcsif; owfrSwfcsufawG
&SdMuw,f/ Oyrm - t&G,fa&mufNyD; EkdifiHom;
jzpf&rnfqkdwJh owfrSwfcsufrsdK; jzpfw,f/
NyD;&ifawmh olYudk rJay;csifatmif rJqG,f
pnf;½Hk;zkdYvkdw,f/
tpd;k &[lonf wdik ;f jynfukd OD;aqmifaom vlrt I pktzGUJ wpfcjk zpfí xdw k ikd ;f jynf\ udpaö &;&mrsm;
udk pDrq
H ;kH jzwfMu&onf/ tpd;k &rsm;onf vlt Y zGUJ tpnf; wpf&yftwGi;f usifo h ;kH &rnfh Oya'rsm;? avhusifhcef;
b@ma&;oH;k pGrJ rI sm;? vlt Y zGUJ tpnf;\ zGUJ pnf;vnfywfrI yHpk rH sm;ESihf ywfoufaom qH;k jzwfcsuf
rsm;udk pDrq H ;kH jzwf&ef tcGit hf mPm &SMd uonf/ 'Dru kd a&pDpepfwiG f tqdyk gtmPmonf jynfol atmufyg azmfjycsufrsm;udk rSm;^rSef
qHk;jzwfyg/ rSm;onf qkdygu tb,faMumifh
vlxx k rH S qif;oufonf/ jynfov l x
l o
k nf tpd;k &tm; rdrw d u Ykd ,
kd pf m; qH;k jzwf&ef tcGit hf mPm
rSm;onfukd taMumif;jycsufESifhwuG ajzqkdyg/
ay;tyfxm;jcif; jzpfonf/ ud, k pf m;jyK'Dru dk a&pDwiG f tqdyk g tpd;k &udk jynfov l x
l u
k a&G;cs,f
xm;aom ud, k pf m;vS,rf sm;jzifh zJUG pnf;onf/ udk,fpm;jyK'Drkdua&pDwGif ...
u/ tpdk;&udk EkdifiHom;rsm;tm;
ud,
k pf m;vS,w
f pfa,muf jzpfvm&ap&ef Edik if oH m;wpfa,mufonf oufqikd &f m Edik if w
H pfc\ k
tajccHí zJGUpnf;onf/
owfrSwfudk,fpm;vS,f t&nftcsif;rsm;ESifh jynfhrDzdkY vdkygonf/ Oyrm - udk,fpm;vS,f
wpfa,mufonf tenf;qH;k touf 25 ESpf &S&d rnf[í l jzpfonf/ tqdyk g owfrw S cf suf c/ udk,fpm;vS,frsm;udk tpdk;&u
a&G;cs,fonf/
pnf;rsOf;onf Edik if o
H m;tm;vH;k tay:wGif wef;wlnrD QpGm oufa&mufonf/
*/ jynfolvlxkonf tpdk;&tm; rdrdwdkY
'kw, d tcsuftaejzifh ¤if;ud, k pf m;vS,f jyKvkyrf nfo h rl sm;onf rdrw
d Ykd bmaMumifh ud, k pf m;vS,f udk,fpm; qHk;jzwf&ef tcGifhtmPm
jzpfcsio f nf? bmaMumifh tqdyk g aumif;usKd ;rsm;udk jyKcsio
f nf qdok nfukd ¤if;wd\Yk Edik if o
H m;rsm;tm; ay;tyfxm;onf/
&Si;f jy&rnf jzpfonf/ Edik if o
H m;rsm;onf ¤if;wkt Yd aejzifh taumif;qH;k jzpfrnf[k xifjrifonfh C/ tpkd;&tmPmonf jynfolxHrS
tay:wGif tajccHí ud, k pf m;vS,rf sm;udk a&G;cs,fMuonf/ qif;oufonf/
tqdyk g ud,k pf m;vS,rf sm; (ygvDref[vk nf; ac:onf) onf tpd;k &tzGUJ udk zGUJ pnf;Muonf/ i/ rnfonfh EkdifiHom;rqkd
ukd,fpm;vS,fjzpfcGifh &Sdonf/
tqkyd g ud,
k pf m;vS,rf sm;udk ygvDreftzGUJ 0ifrsm;[k vlord sm;Muonf/
p/ udk,fpm;vS,fjzpfcGifhqkdif&m
t&nftcsif; owfrSwfcsufrsm;
onf EkdifiHom;tcsdKUay:wGifom
oufa&mufrI&Sdonf/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 15
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
jrefrmha&;&m
jrefrmEkdifiH tpdk;&udk b,fvkdzGJUpnf;ovJ
16 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 17
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
bmvdkYvJAs/
bmudkqkdvkdwmvJAs/
18 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 19
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
20 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
jrefrmha&;&m
wef;wlnDrQrIESifh udk,fpm;jyKrI
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 21
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
b&mZD;EdkifiH&Sd rnDrQrIrsm;
22 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
1.2.2 a&G;aumufyJGrsm;
u/ tb,faMumifh rJay;&oenf;
jynfov l x
l t
k aejzifh rdrw
d Ykd vlt
Y zGUJ tpnf;\ aumif;qk;d jzpfpOfukd qH;k jzwfEidk rf nfh tcGit
hf vrf;
avhusifhcef;
udk a&G;aumufyGJrsm;u ay;pGrf;Ekdifygonf/ wpfcgwpf&H jynfolvlxkonf ta&;udpö wpfckck atmufyg azmfjycsufrsm;udk rSm;^rSef
udk axmufcH&ef odkYr[kwf uefYuGuf&ef qE´rJrsm; ay;Mu&onf/ xkduJYodkYaom qE´rJay;jcif; qHk;jzwfyg/ rSm;onf qkdygu tb,faMumifh
rsdK;udk vlxkqE´cH,lyGJ (referendum) [k ac:ygonf/ Oyrm - NrdKUwpfNrdKUwGif vrf;topf rSm;onfukd taMumif;jycsufESifhwuG
wpfck azmufvkyf&ef pDrHudef;twGuf NrdKUaevlxkxHrS oabmwl? rwl qE´cH,l&jcif;rsdK; ajzqkdyg/
jzpfonf/ ¤if;onf wdkuf½kduf'Drkdua&pD\ jrifomaom Oyrmwpfckvnf; jzpfonf/
odkYaomf a&G;aumufyGJ trsm;pkonf oG,f0dkuf'Drdkua&pD\ toGifo@efrsm;om jzpfonf/ u/ qE´cH,lyGJ[lonf qHk;jzwfcsuf
vlxkonf rdrdwkdYudk,fpm; qkH;jzwfcsuf csrSwfay;rnfh udk,fpm;vS,frsm;udk a&G;cs,fMujcif; wpfck csrSwf&mwGif rJay;cGifh&Sdaom
jzpfonf/ a&G;cs,f&mwGifvnf; omreftm;jzifh trsm;pkrJjzifhom a&G;cs,fMuonf/ jrefrmEdkifiH EkdifiHom;tm;vHk; yg0ifcGifh
wGif trsm;pk rJqE´jzifhom qHk;jzwfonf/ rJtrsm;pk&olonf 4if;wdkY\ &yf&Gm? ae&ma'o &&Sdatmif pDrHxm;aom pepfwpfck
twGuf ukd,fpm;vS,f jzpfvmonf/ jzpfonf/
c/ udk,fpm;vS,frsm;udk a&G;cs,f&ef
tpk;d &tzGJUtwGif;ü oufqikd &f m vlYtzGUJ tpnf;toD;oD;udk udk,pf m;jyKí yg0ifvdMk uaom
qE´cH,lyGJpepfudk usifhoHk;onf/
vly*k K¾d vfrsm;tm; ud, k pf m;vS,af vmif;rsm;[k ac:onf/ a&G;aumufyJG rwdik rf D jynforl sm;onf
uk,d pf m;vS,af vmif;rsm;\ oabmxm;ESihf pHwefz;kd rsm;ukd em;vnfo&d &dS rnf jzpfonf/ odrYk o S m */ jynfolvlxkonf a&G;aumufyGJ
wGif udk,fpm;vS,frsm;udk
rdrwd \ Ykd oabmxm;tjrifEiS hf wefz;kd xm;rIrsm;tay: uk, d pf m;jyKEdik rf nfo
h u
l dk pOf;pm;Edik rf nf/
a&G;cs,fjcif;onf wkduf½dkuf
xdrk o
S m uk, d pf m;vS,af vmif;ukd rJay;a&G;aumufEikd af yrnf/
'Drkdua&pD\ Oyrmwpf&yfvnf;
jzpfonf/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 23
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
c/ b,folYudk rJay;rSmvJ
a&G;aumufy0JG ifaom ud, k pf m;vS,af vmif;trsm;pkonf Ekid if aH &;ygwDwpfcck \
k ygwD0ifrsm;
jzpfMuonf/ Ekid if aH &;ygwD[o l nf Ekid if aH &;tjrifoabmxm; wlnaD om vlrsm;pk zGUJ xm;Muonfh
vlrItpktzGJUwpfckvnf; jzpfonf/ ¤if;wkdYonf tusdK;pD;yGm;rsm;? o½kyfvu©Pmrsm;ESifh
pHwefzdk;xm;rIrsm; wlnDwwfMuNyD; ¤if;wkdY\ EkdifiHa&;yef;wkdiftwGuf twlwuG vufwGJ
vkyaf qmifMuonf/
Ekid if aH &;ygwDrsm;onf rdrwd \
Ydk ygwD0ifrsm;udk tpk;d &tzGUJ twGi;f odYk a&G;cs,fcH ud, k pf m;vS,f
tjzpf a&muf&adS pjcif;jzifh Ekid if aH &;tmPmudk &,lzYkd BudK;pm;Muonf/ ¤if;wko Yd nf Oya'jyK
ygvDreftwGi;f ud, k pf m;vS,t f rsm;qH;k &&Sad om ygwDjzpfvmap&ef &nf&, G Bf udK;yrf;Muonf/
¤if;wkYd &nfreS ;f csuf atmifjrifvQif tmPm&ygwD tjzpfoYdk a&muf&rdS nfjzpfNyD; tpd;k &,EÅ&m;udk
xde;f csKyfciG hf &Murnf jzpfonf/ usefygwDtm;vH;k udrk l twku d t
f cHygwDrsm;[k ac:Muonf/
Ekid if aH &;ygwDrsm;onf rdrw d Ydk tmPm&vQif vkyaf qmifrnfh vkyaf qmifcsufrsm;ESihf csrSwrf nfh
qHk;jzwfcsufrsm;twGuf uwdu0wfrsm; ay;avh&SdMuonf/ tqkdyg qHk;jzwfcsufrsm;ESifh
vkyaf qmifcsufrsm;onf ¤if;wkYd a[majymaeaom vlxt k ay: rnfoaYkd om tusdK;aus;Zl;rsm;
jzpfay:apEkid o f nf qko
d nfuv kd nf; &Si;f jyavh &SMd uonf/ rJqE´&iS rf sm;onf rnfou
Yl kd rJay;rnf
qkw d mudk rqH;k jzwfrD ygwDwpf&yf\ uwdu0wfrsm;ESihf vrf;pOfrsm;udk taotcsm pOfpm;
oH;k oyfzYdk vdtk yfayvdrrhf nf/
jynfov
l xl w
k iG f ygwDwpf&yf okrYd [kwf ud,
k pf m;vS,af vmif;wpfO;D udk rJay;&jcif;\ t"du
taMumif;t&if;BuD;ESpcf k &Syd gonf/
• ygwDwpf&yf odkYr[kwf udk,fpm;vS,favmif;wpfOD;u a&G;aumufyGJEkdifvQif
aqmif&Gufay;rnf[k tmrcHxm;aom uwdu0wfrsm;/ Oyrm - vHkNcHKrIudk wkd;jr§ifh
ay;jcif; (vlawGudk ydkrkd vHkNcHKrI&Sdvmaom cHpm;rIrsdK; &&Sdatmif aqmif&Gufay;jcif;)?
24 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
wef;wlnDrQrI
vHkNcHKrI zGHUNzdK;wdk;wufrI
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 25
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
;
pHjyEkdifiHa&; ukd,fpm;vS,favmif
om
om t& nft csi ;
f rsm;u k
d oi a
f rQm frSef;oenf;/ atmufyg azmfjyxm;a
fOD;wGif rnfokdYa ygu
EkdifiHa&; ukd,fpm;vS,favmif;wp S e f o au F w jcp f í oi fhudk,fykdif owfrSwfcsufrsm; &Sdao;
tcsufrsm;u d k tr
tcsufrsm;xJrS oifoabmwlaom
vnf; xyfrH jznfhpGufyg/
1/ ½kd;om;jcif;
2/
3/
vlxak &SUarmS ufwiG f ta[mtajym
rQwjci;f ^ w&m;rQwjci;f
aumif;jci;f
?
4/ BuKd ;pm;rI&jdS ci;f
jci;f
5/ oerf mjcif;^ MoZmtmPm Bu;D rm;
6/ tawGUtBuHK&Sjd ci;f
____________
7/ &J&ifjh ci;f
01 X
8/ oem;Muifempdw&f jdS ci;f
9/ d &f jdS ci;f
rsdK;csppf w
I dk vucf wH wfjci;f
10/ yl;aygif;aqmif&u f wfjci;f ^ tm;v;kH \ yg0ifru
G w
11/ jywo f m;jcif;
;f
&y&f mG vlxt k a&;rsm;wiG f wpu kd rf wfrwf yg0ifvyk af qmifwwfjci
12/
26 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
tBudKoifcef;pm
vGwfvyfrQwaom a&G;aumufyGJ
[lonf tb,fenf;/
rqkdEkdifygbl;/ a&G;aumufyGJawG &Sd½HkeJY rvHkavmufao;bl;/
'Drkdua&pDpepfrSmqkd&if tmPm& yk*¾dKvfawG udk,fwkdif
wu,fwrf; ½IH;oGm;EkdifwJh tvm;tvmrsdK; &Sd&r,f/
EkdifiHwpfEkdifiHrSm a&G;aumufyGJ
awG &SdNyDqkd&if tJ'DEkdifiHudk
'Drkdua&pDEkdifiHvkdY qkdEkdifNyDvm;/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 27
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
'Drukd a&pDpepfwiG f ud, k pf m;vS,rf sm;onf jynfov l xl \k vdv k m;axmufcrH I &&S&d ef vdt k yfyg
onf/ jynfov l xl u
k vdv k m;axmufcrH I r&Sad wmYb;l qdvk Qif tqkyd g ud, k pf m;vS,rf sm;udk
tpm;xdk; z,f&Sm;Edkifygonf/ xkdYtwl udk,fpm;vS,fwpfOD;onf rdrdudk,fpm;jyKaom vlrI
todik ;f t0dik ;f twGuf qH;k jzwfcsufaumif;rsm; csrSwaf qmif&u G rf nfqykd gvQif vlxu k vnf;
xkud , kd pf m;vS,t f m; xyfrH rJay;a&G;cs,f wifajr§mufjcif;jzifY csD;ajr§mufEikd yf gonf/
xktd aMumif;aMumifyY if a&G;aumufyrJG sm;onf 'Dru kd a&pDwiG f tvGet
f a&;ygaejcif; jzpfonf/
a&G;aumufyrJG sm;rSwpfqifh jynfov
l x l ok nf ¤if;wk\ Yd vkv d m;axmufcrH u I kd xkwaf zmf jyocGihf
&ovdk ud,k pf m;vS,rf sm;u jynfov l x l \k tvkq d E´EiS hf oabmxm;wku Yd kd vspfvsL½IvmMuNyD
qkv
d Qifvnf; tpm;xk;d z,f&mS ;rIrsm; jyKvkyEf idk Mf uayonf/
okdYaomf a&G;aumufyJGrsm;udk oifhwifhavsmufywfpGm rusif;yygu jynfolvlxktaejzifh
raumif;aom acgif;aqmifrsm;udk z,f&mS ;&efEiS hf aumif;aomacgif;aqmifrsm;ukd a&G;cs,f&ef
tcGit hf vrf; &SEd idk af wmhrnf r[kwaf y/ xkaYd Mumifh a&G;aumufyrGJ sm;onf 'Dru
dk a&pDenf;us
vGwv f yfrQwrI&&dS ef txl;vkt d yfjcif; jzpfonf/
vGwv
f yfaom a&G;aumufyJG qdo k nfrmS a&G;aumufyJG rwdik rf ED iS hf a&G;aumufyJG usif;ypOfumv
twGi;f Edik if o
H m;rsm;udk Ncdr;f ajcmufjcif;? tusyfuikd jf cif;rsm; r&djS cif;yif jzpfonf/
w&m;rQwaom a&G;aumufy[ JG k qd&k mwGif tusifyh sufjcpm;rI (rJ0,fjcif; odrYk [kwf wm0ef&o
Sd l
rsm;udk vmbfx;kd jcif;) r&djS cif;ESihf rJa&wGu&f mwGiv f nf; rQrQww? pepfwus a&wGujf cif;udk
qdvk o
kd nf/
vGwv
f yfrQwaom a&G;aumufy[
JG o
l nf atmufyg tcsufrsm;ESihf jynfph akH ezdYk vkyd gonf/
• EdkifiHom;tm;vkH;twGuf rJwpfrJom ay;cGifh&dSNyD;? rJwdkif;\ wefzdk;rSm wef;wlnDrQrI
&dS&rnf jzpfonf/
• a&G;aumufyGJ0if udk,fpm;vS,favmif;rsm;taeESifh a&G;aumufyGJudk vGwfvyfpGm
0ifa&muf,SOfNydKifcGifh&dS&rnf jzpfonf/
• udk,fpm;vS,favmif;tm;vHk;onf ¤if;wdkY\ oabmxm;rsm;? t,ltqrsm;ESifh
ywfoufí rJqE´&Sifrsm;tm; csjypnf;½Hk;cGifh wef;wlnDrQpGm &Sd&rnf/
• a&G;aumufyGJwGif rJtrsm;qkH;&aomygwD odkYr[kwf udk,fpm;vS,frSm tmPmudk
&,lydkifcGifh &dS&rnf/
• EkdifiHom;rsm;onf tMurf;zufrI? Ncdrf;ajcmufrIrsm;udk pkd;&drfxdwfvefYaep&m rvkdbJ
rdrdwkdY ESpfouf&m udk,fpmvS,favmif;tm; vGwfvyfpGm rJay;Edkif&rnf/
• acgif;aqmifrsm;? udk,fpm;vS,frsm;onf umvMum&Snf tmPmpGJudkifxm;rI
rjyKEkdifap&eftwGuf a&G;aumufyGJrsm;udk yHkrSef (Oyrm - 4 ESpf okdYr[kwf 5 ESpf
wpfBudrf) usif;yae&rnf/
28 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
vlUtodkif;t0dkif; wpfckwGif -
u/ aus;&GmvlBuD; wpfOD;onf ukd,fpm;vS,favmif; wpfa,muf\ tjrifoabmxm;rsm;udk
avhusifhcef;
rESpfoufay/ xkYdaMumifh tqdkyg ukd,fpm;vS,favmif;tm; a[majymcGifh r&atmif ydwfyifjcif;
atmufyg jzpf&yfrsm;onf tb,faMumifh
rsm; jyKvkyfavonf/
]]vGwfvyfrQwaom a&G;aumufyGJrsm;}}\
erlemtajz - tqkdyg udk,fpm;vS,favmif;onf ¤if;\ oabmxm;rsm;? t,ltqrsm;udk tESpfom&ESifh qefYusifae&ygoenf;/
jynfolvlxktm; csjy pnf;&Hk;&ef tjcm;ukd,fpm;vS,favmif;rsm;enf;wl wef;wltcGifhta&; taMumif;jycsufESifhwuG &Sif;jyyg/
r&&SdaomaMumifh jzpfonf/
c/ ukd,fpm;vS,favmif; wpfOD;onf a&G;aumufyGJwGif rJtrsm;qHk; &Sdxm;onf/ odkYaomf rlv
ukd,fpm;vS,f ta[mif;onf ae&mrS z,fay;&ef jiif;qefaeonf/
*/ jynfolYaxmufcHrI r&Sdawmhaom tpkd;&wpf&yfonf a&G;aumufyGJ vkyf&eftwGuf wkdif;jynfu
tqifoihf rjzpfao;[kqkdum a&G;aumufyGJrsm;udk zsufodrf;ypfaeonf/
C/ vuf&Sd ukd,fpm;vS,fukd axmufcHolrsm;onf NydKifbuf ukd,fpm;vS,favmif;wpfOD;\
vufurf;pmapmifESifh ykdpwmrsm;udk ckd;,l zsufqD;ypfMuonf/
i/ cifyGef;jzpfolu ZeD;tm; þodkY ajymonf ]]eif ighnDukd axmufcHrJay; ay;yg/ olu wdkYukd trsm;BuD;
jyefulnDvdrfhr,f/ ighnDukd axmufcHrJay;&ifay;? ray;&if eifawmY aoNyDomrSwf}}/
p/ a&G;aumufyJG NyD;qHk;oGm;onfhaemuf rJa&wGufolrsm;onf vltcsdKU\ rJrsm;ukd xnfhoGif; a&wGuf
jcif; rjyKMuay/ taMumif;rSm rJa&wGufolrsm;u tqkdyg vlrsm;tm; rvkdvm;MuaomaMumifh
jzpfonf/
q/ tvkyf&SifwpfOD;u ]]'Dudk,fpm;vS,favmif;u wdkYukrÜPDtwGuf toifhawmfqHk;yJ/ olYudk
rif;wdkYtm;vHk; rJay;Muyg/ ray;&ifawmh tvkyfxGufzdkYom jyifxm;Mu}} [kajymonf/
Z/ vllenf;pk wkdif;&if;om; rJqE´&SiftcsdKUonf rJpm&Gufudk rzwfwwfMuonfhtwGuf rJray;EkdifMuay/
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 29
tydkif; (1) tcef; (1) 'Drdkua&pD\ tajccHt*Fg&yfrsm;
30 'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ
Basic Elements of Democracy
jrefrmha&;&m
e,l;jrefrm azmifa';&Sif;ESifh rJpm&if; jyKpkjcif;jzpfpOf
a&G;aumufyjJG zpfpOf\ yxrqH;k tqifrh mS rJqE´&iS pf m&if; jyKpkjcif;vkyif ef; jzpfonf/ rJpm&if;qko d nfrmS rJqE´e,fwpfcwk iG f Oya't&
rJay;cGi&hf adS om Ekid if o
H m;tm;vH;k \ pm&if;udk qkv
d o
dk nf/ Ekid if o
H m;rsm;onf rJpm&if;wGif ud,
k ehf mrnfyg? rygudk ppfaq;í ryg&Syd gu
ygatmif vkyaf qmifz&Ydk ef wm0ef &Syd gonf/
odaYk omf rJpm&if;rsm; rSeu
f efwu d srI&adS tmif vkyaf qmif&mwGif pdeaf c:rIrsm;pGm &Sad vonf/ wpfcgwpf&w H iG f aoqH;k olrsm;ESihf tjcm;
rJqE´e,foYkd ajymif;a&TUoGm;olrsm;onf rJpm&if;wGif yg0ifaewwfonf/ wpfcgwpf&w H iG f 18 ESpf jynfch gpvlrsm; rJpm&if;wGif
ryg0ifwwfonfvnf; &SdMuonf/ xkdYaMumifh rJpm&if;rsm;onf wdusrSefuefrI&SdzkdY txl;ta&;BuD;ayonf? odkYr[kwfvQif
a&G;aumufyaJG eYwiG f rJqE´&iS t
f csdKU rJay;cGihf qH;k ½I;H &rIrsm; &Sv
d mEkid af yonf/
e,l;jrefrm azmifa';&Si;f onf rJqE´&iS f todynmay; vkyif ef;rsm; aqmif&u G af y;vsuf
&So
d nf/ ¤if;wdYk vkyif ef;tpDtpOfrsm;wGif tvky½f kH aqG;aEG;yGrJ sm; usif;yay;jcif;? rJqE´&iS f
ynmay; vufurf;pmapmifrsm; a0iSjcif;? rJqE´&iS pf m&if; jyKpkjcif;qkid &f m today; ydpk wmrsm;
udk NrdKUe,frsm;wGif vku
d vf H pku
d x
f al y;jcif; vkyif ef;rsm; yg0ifygonf/
tqdyk g pDrcH suf vkyif ef;rsm;\ &nf&,
G cf sufrmS rJqE´&iS rf sm;tm; rJpm&if;wGif rdred mrnfyg?
ryg ppfaq;&efEiS hf rJpm&if;wGif rdred mrnf ryg0ifygu yg0ifvmatmif rnfoYkd rnfykH
vkyfaqmifEkdifaMumif; todynmrsm;? tBuHÓPfrsm;ay;&efESifh today; EdI;aqmf&ef
jzpfygonf/f
'Drdkua7pD - ausmif;om;vufpGJ 31