15

ΜΑΘΗΜΑ 8ο
Βασικοί Γεωμετρικοί τόποι

1. Γεωμετρικός τόπος ονομάζεται το σύνολο των σημείων του επιπέδου που έχουν μια κοινή
χαρακτηριστική ιδιότητα. Οι σημαντικότεροι γεωμετρικοί τόποι είναι:

• Ο κύκλος γιατί όλα τα σημεία του ισαπέχουν από το κέντρο του.

• Η μεσοκάθετος ευθυγράμμου τμήματος γιατί όλα τα σημεία της ισαπέχουν από τα άκρα του ευθ.
τμήματος.
• Η διχοτόμος γωνίας γιατί όλα τα σημεία της ισαπέχουν από τις πλευρές της.

Για να βρούμε ένα γεωμετρικό τόπο σημείων ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα.

Βήμα 1ο : (Ανάλυση) Θεωρούμε τυχαίο σημείο Μ του ζητούμενου γ. τ. και προσπαθούμε να δείξουμε ότι για το σημείο
αυτό ισχύει τελικά μια ιδιότητα των βασικών γ. τ.

Βήμα 2ο : Κατασκευάζω με κανόνα και διαβήτη τον γεωμετρικό τόπο αυτό.

Βήμα 3ο : (Αντίστροφο) προσπαθούμε να δείξουμε ότι κάθε σημείο του γεωμετρικού σχήματος έχει τη συγκεκριμένη
ιδιότητα. Θεωρούμε τυχαίο σημείο Ν με την ίδια ιδιότητα του σημείου Μ και προσπαθούμε να δείξουμε ότι το σημείο
αυτό ανήκει στον ζητούμενο γ. τ. Ακολουθώ δηλαδή, την αντίστροφη πορεία του 1ου βήματος.

Βήμα 4ο : (οριακά σημεία- διερεύνηση λύσης) Αν ο γ. τ. δεν είναι ολόκληρη η ευθεία ή η περιφέρεια που
κατασκευάστηκε προηγουμένως, αλλά ένα ευθύγραμμο τμήμα ή ένα τόξο, τα άκρα αυτών των γεωμετρικών σχημάτων
ονομάζονται οριακά σημεία του τόπου. Οφείλουμε να βρίσκουμε τα οριακά σημεία ενός τόπου, για να καθορίσουμε αν
τελικά τα σημεία αυτά ανήκουν στον γ. τ.

Σχόλιο:
Αν ένα σημείο ανήκει ταυτόχρονα σε δύο ή περισσότερους γ. τ., τότε θα έχει ταυτόχρονα τις
ιδιότητες που έχουν τα σημεία όλων αυτών των τόπων.
 16

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 1η
Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των κέντρων των κύκλων, που
διέρχονται από δύο σταθερά σημεία Α και Β.

Βήμα 1ο (ανάλυση) Έστω Μ τυχαίο σημείο του ζητουμένου

γεωμετρικού τόπου, επειδή ΜΑ = ΜΒ ως ακτίνες του ίδιου
κύκλου, συμπεραίνουμε ότι το Μ ανήκει στην μεσοκάθετο του ΑΒ.

Βήμα 2ο (κατασκευή) Με κανόνα και διαβήτη κατασκευάζω την

μεσοκάθετο (ε) του ΑΒ.

Βήμα 3ο (αντίστροφο) Έστω Ν ένα άλλο σημείο της μεσοκαθέτου

του ευθυγράμμου τμήματος ΑΒ, τότε ισχύει ΝΑ = ΝΒ, άρα ο
κύκλος με κέντρο Ν και ακτίνα ΝΑ (Ν, ΝΑ) διέρχεται και από το
σημείο Β, συνεπώς και το σημείο Ν είναι κέντρο του κύκλου που
διέρχεται από τα Α και Β, δηλαδή είναι σημείο του γεωμετρικού
τόπου.
Βήμα 4ο. (διερεύνηση) Όλη η μεσοκάθετος (ε) του ΑΒ είναι ο
γεωμετρικός τόπος που βρήκαμε.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 2η
Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των κορυφών Α των τριγώνων ΑΒΓ που έχουν σταθερή πλευρά ΒΓ = α
και την διάμεσο ΑΜ με γνωστό μήκος ίσο με μ.

Βήμα 1ο (ανάλυση) Έστω Α η κορυφή ενός τριγώνου ΑΒΓ που

έχει σταθερή πλευρά ΒΓ = α και διάμεσο ΑΜ= μ. Επειδή το Α
απέχει από σταθερό σημείο Μ (το μέσο της ΒΓ) σταθερή
απόσταση μ, βρίσκεται σε κύκλο με κέντρο Μ και ακτίνα μ

Βήμα 2ο (κατασκευή) Κατασκευάζοντας τη μεσοκάθετο του ΑΒ

προσδιορίζουμε το μέσο Μ της ΒΓ και στην συνέχεια
κατασκευάζουμε τον κύκλο (Μ, μ)

Βήμα 3ο (αντίστροφο) Έστω Α΄ ένα άλλο σημείο του κύκλου

(Μ, μ) , τότε ισχύει Α΄Μ = μ, άρα και το Α΄ είναι κορυφή
τριγώνου Α΄ΒΓ που έχει πλευρά ΒΓ = α και διάμεσο Α΄Μ = μ,
δηλαδή είναι σημείο του γεωμετρικού τόπου.

Βήμα 4ο. (διερεύνηση) Ο γ.τ δεν είναι όλος ο κύκλος (Μ, μ) πρέπει να εξαιρέσουμε τα διαμετρικά
σημεία Β΄ και Γ΄ εφόσον δεν σχηματίζουν τρίγωνο με την ΒΓ.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ Τις ερώτηση κατανόησης 1 και την άσκηση 2 στην παράγραφο 3.7