KOMUNIKASYON

Lesson 1
Henry Gleason (mula sa Austero et al. 1999)
 Ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na
pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng
mga taong kabilang sa isang kultura.
Bernales et al. (2002)
 Ang wika ay proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng simbolikong cues na maaaring berbal o di-berbal.
Mangahis et al. (2005)
 May mahalagang papel na ginagampanan ang wika sa
pakikipagtalastasan. Ito ang midyum na ginagamit sa maayos na
paghahatid at pagtanggap ng mensahe na susi sa pagkakaunawaan
Pamela C. Constantino at Galileo S. Zafra (2000)
 Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at ang pamamaraan ng
pagsasama-sama ng mga ito para magkaunawaan o makapag-usap
ang isang grupo ng mga tao.
Bienvenido Lumbera (2007)
 Parang hininga ang wika. Gumagamit tayo ng wika upang kamitin
ang bawat pangangailangan natin.

Alfonso O. Santiago (2003)

 Wika ang sumasalamin sa mga mithiin, lunggati, pangarap,
damdamin, kaisipan o saloobin, pilosopiya, kaalaman at
karunungan, moralidad, paniniwala, at mga kaugalian ng tao sa
lipunan.
UP Diksiyonaryong Filipino (2001)
 Ang wika ay lawas ng mga salita at sistema ng paggamit sa mga ito
na laganap sa isang sambayanan na may iisang tradisyong
pangkultura at pook na tinatahanan.

SA PANGKALAHATAN
 Ang wika ay kabuuan ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog na
binibigkas o sinasalita at ng mga simbolong isinusulat. Bawat
bansa ay may sariling wikang nagbibigkis sa damdamin at kaisipan
ng mga mamamayan nito.

KAHALAGAHAN NG WIKA
 Isa sa mga pangunahing gamit o kahalagahan ng wika ang
pagiging instrumento nito sa komunikasyon.
 Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong, at
pagpapalaganap ng kultura ng bawat grupo ng tao.
 Kapag may sariling wikang ginagamit ang isang bansa,
nangangahulugang ito ay malaya at may soberanya.
 Wika ang nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga
karunungan at kaalaman.
 Mahalaga ang wika bilang lingua franca o bilang tulay para
magkausap at magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng taong may
kani-kaniyang wikang ginagamit.
 Hindi matatawaran ang kahalagahan ng wika sa
pakikipagtalastasan at pakikipagugnayan tungo sa
pagkakaunawaan at pagkakaisa.
 KALIKASAN NG WIKA
 Ang wika ay may masistemang balangkas.
 Ang wika ay arbitraryo.
 Ginagamit ang wika ng pangkat ng mga taong kabilang sa isang
kultura.

HETEREGENOUS - ang sitwasyong pangwika sa Pilipinas dahil

maraming wikang umiiral dito at may mga diyalekto o varayti ang
mga wikang ito.

HOMOGENOUS - ang sitwasyong pangwika sa isang bansa kung

iisa ang wikang sinasalita ng mga mamamayan dito.

Ang Tagalog, Sinugbuanong Binisaya, Ilokano, Hiligaynon,

Samar-Leyte, Pangasinan, Bikol, at iba pa ay mga wika.

Ang diyalekto ay nangangahulugang varayti ng isang wika, hindi

hiwalay na wika.

Bernakular ang tawag sa wikang katutubo sa isang pook.

Gagamitin ang Filipino bilang opisyal na wika sa pag-akda ng mga

batas at mga dokumento ng pamahalaan

Gagamitin naman ang Ingles bilang isa pang opisyal na wika ng

Pilipinas sa pakikipag-usap sa mga banyagang nasa Pilipinas at sa
pakikipagkomunikasyon sa iba’t ibang bansa sa daigdig.
 BARAYTI NG WIKA
Lesson 2

 Ipinaliliwanag ng teorya ng sosyolingguwistika ang pagkakaroon

ng barayti ng wika na pinagbatayan ng ideya ng pagiging
heterogenous at pagiging dinamiko nito.

IBA’T IBANG BARAYTI NG WIKA

 Diyalekto
 Sosyolek
 Jargon
 Idyolek
 Pidgin
 Creole

Diyalekto
 Ang barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko. Ito
ang wikang ginagamit sa isang partikular na rehiyon, lalawigan o
pook, malaki man o maliit.
HALIMBAWA:
Pampango - Pampanga
Bikolano - Bicol
Ilocano - Ilocos
Ibanag - Isabela at Cagayan
 Sosyolek
 Barayting nabubuo batay sa dimensyong
sosyal. Tinatawag din itong sosyal na
barayti ng wika dahil nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan.
HALIMBAWA:
 Pare, punta tayo mamaya sa Mega. Me jamming
daw ang mga banda dun! (rakista)
 Oh my God, nakatabi ko kanina sa bio ang crush
ko! Tapos nakasabay ko pa s'yang mag-lib!
(estudyante).

Ang Sosyolek ay maari ring may okupasyonal na rehistro.

Jargon
 Ang tawag natin sa mga natatanging bokabularyo ng isang
particular na pangkat na gawain o propesyon.
HALIMBAWA:
Pansinin ang mga sumusunod na
salitang gamitin sa isports na tennis
at kung paano naiiba ang kahulugan
ng mga ito sa karaniwan:

ace, fault, love,

breakpoint, deuce, rally,
advantage, service, slice

Idyolek
 Nakagawiang pamamaraan o estilo sa pagsasalita ng isang
indibidwal o ng isang pangkat ng mga tao
HALIMBAWA: Mga Broadcasters

PIDGIN
 Tinatawag sa Ingles na nobody's native language. Nagkakaroon
nito kapag ang dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang
magkaibang wika na walang komong wika ay nagtatangkang
magkaroon ng kumbersasyong makeshift.
HALIMBAWA:
a. Suki, ikaw bili tinda, mura.
b. Kayo bata aral buti para laki ganda trabaho
Creole
 Isang wika na unang naging pidgin at kalaunan ay naging likas na
wika (nativized). Nagkaroon nito sapagkat may komunidad ng mga
tagapagsalita ang nag-angkin dito bilang kanilang unang wika.

REHISTRO NG WIKA
 Isang baryason sa wika na may kaugnayan sa taong nagsasalita o
gumagamit ng wika.
FIELD (PAKSA NG PINAGUUSAPAN)
 Nakaukol ito sa layunin at paksa ayon sa larangang sangkot ng
komunikasyon.

MODE (PARAAN NG PAG-UUSAP)

 Tungkol ito sa paraan kung paano isinasagawa ang komunikasyon,
pasalita o pasulat.
TENOR (TONO NG KAUSAP/TAGAPAKINIG)
 Naaayon ang wika kung para kanino ito.
 KONSEPTONG PANGWIKA
Lesson 3
WIKANG PAMBANSA
 Kinikilalang pangkalahatang midyum ng komunikasyon sa isang
bansa. Kadalasan ito ang wikang ginagamit sa pang-araw-araw na
pamumuhay

 Ayon sa Artikulo 14, Seksyon 6 ng 1987, Filipino ang ngalan ng

wikang pambansa ng Pilipinas.

 Ito ang wikang ginagamit sa pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang

pangkat sa kapuluan.

 Ito rin ang daluyan ng komunikasyon tulad ng telebisyon, radyo

pahayagan, ginagamit ng mga politico, komentarista, manunulat at
iba pa.

WIKANG PANTURO
 Ito ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.
 Ito ang wika ng talakayang guro-mag-aaral sa mabisang pagkatuto.
 Ginagamit sa pagsulat ng aklat at kagamitang silid-aralan.
 Filipino at Ingles ang Wikang Panturo sa mga paaralan.
WIKANG OPISYAL
 Ito ang principal na wikang ginagamit sa edukasyon, pamahalaan,
politika, komersyo at industriya
 Ayon sa konstitusyon ng 1973, Artikulo IV, Sek.3 – hanggang
walang ibang itinatadhana ang batas, ang Filipino at Ingles ang
magiging opisyal na wika
 Samantala ang Ingles ay ginagamit sa pakikipag-usap sa mga
pahayagang nasa Pilipinas at pakikipagkomunikasyon sa iba’t
ibang bansa sa daigdig.

ANTAS NG WIKA

PORMAL - Ito ang mga salitang istandard dahil kinikilala,

tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami lalo na ng mga
nakapag-aral ng wika.
 Pambansa – Ito ang mga salitang karaniwang ginagamit sa mga
aklat pangwika/pambalarila sa lahat ng mga paaralan. Ito rin ang
wikang kadalasang ginagamit ng pamahalaan at itinuturo sa mga
paaralan
 Pampanitikan/Panretorika - Ito naman ang mga salitang
ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akdang
pampanitikan. Ito ang mga salitang karaniwang matatayog,
malalalim, makulay at masining
IMPORMAL - Ito ang mga salitang karaniwan, palasak, pang-araw-
araw na madalas nating gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan
sa mga kakilala at kaibigan.
 Lalawiganin – Ito ang bokabularyong dayalektal, Gamitin ang
mga ito sa mga particular na pook o lalawiganin lamang.

 Kolokyal – Ito’y mga pang araw-araw na salita na ginagamit sa

mga pagkakataong impormal.
 Balbal - Ito ang tinatawag sa Ingles na Slang. Sa mga pangkat-
pangkat nagmumula ang mga ito upang ang mga pangkat ay
magkaroon na sariling codes.
 IBA’T IBANG KAHULUGAN NG KOMUNIKASYON
Lesson 4

• Ayon kay Josefina Mangahis et al. (2008), sa Aklat na

Kominikasyon sa Akademikong Filipino. Hango ito sa salitang
Latin na communi atus.

ANG KOMUNIKASYON AY:

• Pagsasalin
• Paghahatid ng balita
• Kuro-kuro
• Mensahe
• Kaalaman o impormasyon
 GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
LESSON 5

INTERAKSYONAL
 Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao
Pasalita: pormulasyong panlipunan
Pasulat: Liham pangkaibian
(Hal. Magandang Umaga! Maligayang Kaarawan! Nakikiramay
kami sa inyong pamilya.)

INSTRUMENTAL
 Gamit ng wika para may mangyari o may maganap na bagay-
bagay.
Pasalita: pag-uutos
Pasulat: liham-pangangalakal, mga liham na humihiling o
umoorder

REGULATORYO
 Gamit ng wika para kumontrol o gumabay sa kilos at asal ng iba.
Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala
Pasulat: resipe, mga batas

PERSONAL
 Gamit ng wika sa pagpapahayag ng sariling damdamin o opinion.
Pasalit: pagtatapat ng damdamin ng isang tao
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot.
 HEURISTIKO
 Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga kaalaman at
pag-unawa.

IMPORMATIBO
 Gamit ng wika sa pagpaparating ng kalaman tungkol sa daigdig, 
pag-uulat ng mga pangyayari, paglalahad, pagpapaliwanag ng mga
pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga mensahe.

IMAHINATIBO
 Nagagamit ang malikhaing-isip ng isang indibidwal.

KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO

Lesson 6
 Disyembre 30, 1937, iprinoklama ni Pangulong Quezon na ang
wikang Tagalog ang magiging batayan ng Wikang Pambansa.
Magkakabisa ang proklamasyong ito dalawang taon matapos itong
mapagtibay.
 Noong 1940, ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang pambansa sa
lahat ng pampubliko at pribadong paaralan sa buong bansa.
 Simula Hunyo 4, 1946, nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570
na nagproklama na ang Wikang Pambansa na tatawaging Wikang
Pambansang Pilipino ay isa nang wikang opisyal.
 Noong 1959 ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon
ang Kautusang Pangkagawaran blg. 7 na nagsasaad na ang Wikang
Pambansa ay tatawagin nang Pilipino upang mailagan na ang
mahabang katawagang “Wikang pambansang Pilipino” o “Wikang
Pambansa Batay sa Tagalog”.
 Ngayon, Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa
Konstitusyon ng 1987 na nagtatadhanang "ang wikang pambansa
ng Pilipinas ay Filipino." Ito ay hindi pinaghalu-halong sangkap
mula sa iba't ibang katutubong wika; bagkus, ito'y may nukleyus,
ang Pilipino o Tagalog.
EBOLUSYON NG
ALPABETONG FILIPINO
 Nang dumating ang mga Kastila noong Dantaon 16, may sarili
nang palatitikan ang ating mga ninuno, ang, na binubuo ng 14
katinig at Baybayin 3 patinig.
 Noong 1940, sa kanyang Balarila ng Wikang Pambansa, binuo ni
Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik:
a b k d e g h i I m n ng o p r s t u w y
 Noong Oktubre 4,1971, pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang
pinayamang alpabeto, na binubuo ng 31 letra:
a b c ch d e f g h i j k l ll m n ñ ng o p q r rr s t u v w x v z
 Kaugnay ng pagbago ng Konstitusyon, muling nireporma ng SWP
ang alpabetong Filipino at mga tuntunin ng palabaybayang
Filipino. Ito ay bilang pagtugon sa mabilis na pagbabago, pag-
unlad at paglaganap ng wikang pambansa. Matapos ang seryeng
mga simposyum at sangguniang pulong na dinaluhan ng mga
linggwista, edukador, guro, manunulat at iskolar ng wika,
nabuo ang sumusunod na Alpabetong Filipino, na may 28 letra:
a b c d e f g h i j k I m n ñ ng o p q r s t u v w x y z
 Noong 2001, muling nagkaroon ng rebisyon sa alpabetong Filipino
upang tugunan ang patuloy na development at/o istandardisasyon
ng sistema ng pagsulat sa Filipino. Itinaguyod ng rebisyong ito ang
leksikal na pagpapayaman ng Filipino sa pamamagitan ng
pagluluwag sa panghihiram ng salita at pagsasalin, karamihan
 mula sa Ingles at Kastila, gamit ang walong karagdagang letra ng
alpabeto, ang mga letrang c, f, j, ñ, q, v, x, z.

 Sa rebisyong ito, sinasabi na pinaluwag ang paggamit ng walong

dagdag na letra. Ipinagagamit ang mga ito sa ispeling ng lahat ng
hiram na salita anuman ang barayti nito kasama ang hindi pormal
at hindi teknikal na barayti, o iyong tinatawag na karaniwang
salita.
 Gayunpaman, nagkaroon ng maraming negatibong reaksyon at
feedback mula sa mga guro, estudyante, magulang at iba pang
tagagamit ng wika sa 2001 rebisyon sa ispeling. Kaugnay nito,
noong Oktubre 9, 2006 ang Kagawaran ng Edukasyon sa
kahilingan ng KWF ay nagpalabas ng isang memorandum na
pansamantalang nagpapatigil sa implementasyon ng “2001
Revisyon ng Alfabeto at patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino”.

KALAGAYAN NG POLISIYANG PANGWIKA SA

PILIPINAS

 E.O blg. 210

“Establishing the Policy to Strengthen the Use of English in the
Educational System”
Nilagdaan ito noong Mayo 17, 2003 sa ilalim ng administrasyon ni
DPGMA. Nagtatala ito ng probisyong nag-uutos na palakasin ang
wikang Ingles sa batayang edukasyon sa pamamagitan ng
pagdaragdag ng oras sa pagtuturo ng Ingles at pagbabawas ng oras
sa pagtuturo ng Filipino.

 CHED Memo Blg.59 (s.1996)

Pagbabawas ng 3 yunit sa kursong Filipino sa kolehiyo na mula sa
pantay na 12 yunit sa kursong ingles ibinaba ito sa 9 na yunit.
 Pinagtibay pa ito lalo ng ibinaba na memo blg.4 nang sinundang
taon na mas nagpapalakas sa pagtuturo ng ingles sa kolehiyo mula
sa pagdadagdag ng mga remidyal na klase.

 Gullas Bill 8460

Tinangkang ipanukala ang batas na ito noong panahon ni DPGMA.
Tinatangka ng batas na ito na tuluyan tanggalin sa kurikulum ang
Filipino sa lahat ng antas ng edukasyon.

 CHED Memo order 20

Ang memo na ito na ibinaba ng CHED noong 2013 ay ang
tuluyang nagtanggal ng kursong Filipino sa kolehiyo. 2016 nang
simula itong iemplimenta. Nagawa itong i-hold ng “Tanggol
Wika” hanggang sa taong 2018, pero sa taong panuruang rin iyon
ay tuluyan na nga pinayagan ng sandigang bayan na pasimulan ng
CHED ang pag-implementa sa memong ito.
 KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO

Pagdating ng mga Negrito

 Wala pang kamalayan ang mga Negrito tungkol sa pagsusulat
 Awitin at Pamahiin

Pagdating ng mga Indones

 May dalawang pangkat ng mga Indones na dumating sa bansa at
sila’y nagdala ng mga alamat, kwentong bayan at epiko.

Pagdating ng mga Malay

 Dumating sa pamamagitan ng balangay
 Nag isip na gamiting ang pagsusulat sa upang mapanitiling buhay
ang kultura at tradisyon.
 Alibata: baybayin na kadalasang dinala sa Pilipinas ng mga Malay

Pagdating ng mga Intsik

 Dumating upang makipagkalakalan
 Naimpluwensyahan ng kanilang wika ang ating mga salita
 Ilan sa mga salitang Pilipino ay hango sa mga Intsik

Pagdating ng mga Kastila

 Sila ang nag-aral sa wika ng mga Pilipino
 Ipinagpasya ng hari ng Espanya na ituro ang Espanyol sa mga
Indio
 Halos lahat ng kautusang nagmula sa Espanya ay hindi natupad
dahil sa mga prayle.