Professional Documents
Culture Documents
Eşanlamlı Ve Karşıt Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
Eşanlamlı Ve Karşıt Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
00
AlTIN KiTAPlAR YAYINEVi
'<
...--- ÖGRENCiNiN
ADI .
SOYADI : ..
SINIFI : .
No.
OKULU : .
.. :'A:.··
• •
ALTIN KiTAPLAR
..~
"
'(
ISBN 975-405·112- 7
E~ANLAMLI
ve
KAijIT ANLAMLI
•
KELIMELER
SÖZLÜ(;Ü
Ilazlrlayanlar:
[mi ne KANDEMÎR 'îavuz KANDFu\tiR
•
ÖNSÖZ
Dünyamn en eski VIl en zengin dil gruptermden
biri olan Türk dili, yûzytllsrdtr birçok aydmm VIl
uzmamn ketkist ile çesitli esemelerden geçmistir:
Dilin geçirdtgi evrelere bskslersk bir toplumun
bengi degisimlerle ka~/la~tJglm görebiliriz. Böy-
Ieee bir dönemin ya~aY/~/, küItüTÜ VIl inançlarl or-
taya çtksr:
Türk dilindekt gelisme VIl sedelesme evreleri
uzun bir dönemi içerir: Bugünkü Türkçëgëref
XIX. yüzyJlm ortalarmdan sonraki Türk aydmla-
rrmn divan edebiyatl diJindeki yabancl sözcükle-
ri atarakyaptlk/arl çehsmelen ile, gerekse 1908YI-
luiden sonraki Türkçecilerin diJimizdeki yaban-
Cl sözcüklerin birçogunu ettp yazl dilini konu~
ma diJine J'akIa~tlrmasl ile önemkazanm/~fjr.
-19U j;; rf!ïîk'IJäbm dan sonra da Türk diJinde
önemli çshsmeler yaplldlglm göTÜyoruZ. Büyük
önder Atatürk'ün de ketkilen VIl direktifleriyle yep-
yeni çelismelsr yapan uzmanlar, dile önemli sa-
ytlebilecek zenginlik kezendtmuslerdu.
Eskiden Türk dilinde kullanJlan birçok Arapça
ve Farsça sözcüklerIe, bszt beu diJi kökenli söz-
cükIerin büyük böIümü diJimizden Ç1karJlm/~tJr.
Uzun süren, Türk diJini gelistirme ve sedeles-
tirme çaba/an l~,gmda günlük ya~amlmlZda kul-
lsnilen pek çok sözcük iuetilmistir.
Dets kitap/armdaki metin/eri okurken siz/ere
yardJmCI oleceguie inandlgJmlZ e~ ~ ka~'tanlamll
söz/eri içeren bu sözlügün yaplmml titiz bir ça-
ltsme sonucu gerçeklestirdik, Türkçedeki yak/a-
~lk 2500 sözcük içinden tarama yo/uy/a çe~itJi söz-
c ûklerin e~ ve kersü an/am/anm septedik.
Bu sözJük sizleri diJdeki gelismelerden, sade-
lestittnelerden haberdar edecektir.
Bu sözJügü ince/erken; baz, sözcük/erin ka~l
smda numara kon u/arak yazl/ml~ (diger) sözcük-
leri göreceksiniz. Bu; sözün sestes ~lbgmm bit-
den fazla anlaml olebilecegini issret etmek için-
dir. Aym islemi ka~lt enlstnlt s ëzc ûkler için de
uygu/ad,k.
EJinizdeki sözlügü kulleturken aradlgmlz söz-
cügün. önce hangi cüm/ede ve niçin kullsmldt-
gun ögrenmeJisiniz. Eger sözcügün birden faz/a
an/am' varsa aradlgmlz sözcüge en uygun ve en
dogni e~ ya da ka~lt enlemli sözcügü siz se çme-
lisiniz,
U~raSlm,zm siz/ere yararb olmasl umudu~'la ... .
F: 3
ÇARÇUR 34 ÇEVRELEMEK
çarçur: Z iyan. çekinmeden: Ko rkusuzca .
çare: I. T ed bir, ön lem. 2. çekisrne: I. Kavga. 2. Yans-
lla ç, de rman. ma, mücadele. 3. Azar.
çaresiz: Naçar, biçare, iyi- çekismek: I. Kavga el mek,
lesmez, ta rnsmak. boz usmak. 2.
çarpik: Egr i, egri bügrü. M ücadele etmek , yans-
çarprtmak; Eg rillmck, ya- mak.
muil mak . çelimsiz: ZaYJf, CÜSSesi7_
ça rprk çurpuk: Egr i b ügr ü. çeliskllik: Aykmhk, znhk,
çarpmak: I. Vurmak. 2. tuta rsizhk.
Hizla d egrnek . 3. Basr- çenebaz: Çalçcne.
na geçmc k. çentik; Kcr tik.
çatik: Somurtkan, asab i, si- çer mik: Kaphca , rhca .
nir li, öïkeü. çe~it: Cins, t ür, kalite,
çatrsma: Çarpis ma, kavga, çesm: GÖz.
müsademe. çesni: T at.
çatJak: I. Van. 2. Deli. çetin: Zorlu.
çatJatmak: I. Yarrn ak. 2. çelrelil: I. Kansik. 2. Anl a-
Kiskandrrrnak . 3. Sikrn- silmaz.
ti vcrmek. çevik: Atik , harck ctli.
çavlan: Çaglayan, sclalc. çevir i: Tcrcümc.
çedik: Ayakkabi , çevirmek: I. D önd ürrnek .
çehre: Y Üz. sura t. 2. Te rc ümc ct mek, çevi-
çekecek: Kcr ata . ri yap ma k. '3. Ku sat-
çekememek: I. Kiskan mak. mak, sar mak .
2. Katlanamamak. çevirmen: Tercüman.
çekl: T artr. çevre: Iu hit, etraf, yöre, ei-
çekici: Cazip, ahmh. var, dolay, bölge, hava-
çekingen: Ürkck, utangaç, • Ie, rnmtrka.
için c kapamk. çevrelemek: Kusa t mak,sar-
ÇlGIR 35 ÇOK.TAN
mak, çevirmek, simrla- çiçek bozugu: Çopur,
mak. çill: Çirtc, e~.
Çl~r: Yol, yöntern. çiftçilik: Ziraat,
çljlhk: Feryai, figan, baJl!- çiftelemek: Tekmclcmek.
n~J vaveyl á, çijl: I. Pi~m e mi~. 2. Kab a.
çrka rt Menfaat. 3. Yersiz,
çikarmak: 1. Sökmek. 2. çile: Azap, cza, zahmct, cc-
Ko pann ak. 3. lhra ç et- fa.
mek. 4. Yayun lamak, çileli: Sikmuh.
nesreun ek. . çilenti: Serpinti,
çll"~mak: Azarlamak . çimlenmek: I. Ycscrm ck,
çrkr mamak: Yctmcmek, 2. Ya rarlanmak .
az gelmck. çimmek: Yikanrnak.
çrkmak: I. G örünmek, ug- çingene: 1. ArSI1. 2. Cimri.
ramak. 2. Bitirmek, me- çirkef: Bulaskan .
zun ol mak. 3. Ilgisini çirkin: Bi çimsiz, suratsiz,
kesmek. 4. G itme k. 5. hed. gudllb et.
Ayd mlanmak, ögrenil- çizelge: Ce tvel.
mek. 6. Dogmak. çizik: I. Çizilmis. 2. Çizgi.
ç.kJ~h: Mezun . çizinti: Siynk .
çikmaz: Dipsiz, so nsuz, SO~ çoc u k: E vl át.
nuçsuz, neticesiz, çocukbtllm: Pcd agoji.
çrtdrrmak: Dcli rmek . çogunluk: Ekseriyct.
çtlgm: De li. çok: Favla. cpcy, hayli, kül-
çrpla k: I. Çmlç iplak, soyu- liyct fi. Ion Ia. a ~"' . gü r,
nuk, anadan dogma. 2. cpcycc. iyice.
Örtü süz, çe kbilmis: Sinsi, kurnaz.
çlh prn: I. Minyon, ufak te- çokluk: Çog unluk, ck scri-
fek. 2. Sevimli. yet.
çu )ok: Scss iz, sakin, çokta n: Eskidcn, uzun za-
ÇOLAK 36 ÇÜRÜK
mandrr, yayilrnak.
çolak: Sa kat, çêzme k: 1. Halle tme k. 2.
çomak: Degnek, Kur tar rnak. 3. Aç ma k.
çolpa: Beceriksiz, h üner- çözûlmek: I. Gevse mek,
siz, crimek. yum usarnak. 2.
çora k: Ve rirnsiz, kiraç . Ye nilmek, dagi lmak ,
çökk ün: G üçsûz. çözüm: Çare.
çêkmek: 1. Yrkrlrnak . 2. ç êz üm leme. Analiz.
Oturuvcrmck , 3. Bal- çullan ma k: Abanrn ak.
mak . 4. lhtiyarlamak, çür ük: 1. Bozulmu s. 2. T c-
çök ünt ü: Enkaz, mclsiz, bos,
çêreklen rne]c Oturmak,
D
dagdaga : G ür üh ü, telas, meUi.
da itt1mak: 1. Yayd mak . 2. dair: A ir, iliskin.
Saçilmak. 3. D üzensiz- dal: Kol.
lik. dal ûlet: Sa pkmhk,
daglOlk: Saç rlrms, kansik. dalamak: Isrrrnak.
peri sa n, tar umar , dik- dalas: Kavga, d övüs,
katsiz, derbed er , sav- dalgi: G aflet. aymaz hk,
ruk . dalkavuk: lkiyüzlü. yaltak-
da gl\l e!: Müvezzi. ç i, yardakçi ,
dagrn lmak; Feshedilmek, dam: Tu zak.
tevzi cd ilme k, dam : 1. çatl. 2. Ahrr. 3. Ev.
dagstrnak; Bölrnck, tevzi el- 4. Cezaevi, 5. Kavalyc,
mek, pay et me k, ülestir- darn at: G üvey,
mek , parçal amak, fes- damgal amak: 1. Da mga
hetmek. vurm ak . 2. Lckelernck,
daglamaki Yakrn ak. karalamak, kötülcmek,
daha: Heniiz. damr z: A hrr.
d ähll: lç, içeri, için de. dan ga lak: Avan ak, bên.
dahili: iç. da ms ma: lstisar e,
dabil iye: l çisteri. da nrqman: M üsavi r.
daim: S üre kli, d evam h, ara dan iska: lyi , en iyi,
vermede n, 00)11Oa. dar: J. E nsiz, kit, elverissiz,
daima: H er za rnan, devam - 2. Zorlukla.
10. daralmak: J. Srkilasmak. 2.
daimi: Süre kli, d cvamh, te- Bunalrnak, srkilmuk.
DARBli\l ES EL 38 DENK LEl\I
darbrmesel: Atas öz ü, suz.
darrlmnk: Küsrnek , güccn- de ggin : Ait , d air , ilgili.
mek, kmimak. d egin: Kada r, dek.
dargm : Küskün, d egm ek: Tentas etrnek, d o..
darhk: Yokluk , yoksulluk. kunmak. clleme k.
darmada grmk: Kar mak an - degnek: Sopu.
§Ik. dehr: D ünya.
dar ültünun: Ünivers ite. dehset: Korku, ytlgl.
davet: Çagn, dehsett i: Korkunç.
da vetiye: Duyuru. dejene re: S oysulla ~ml~ .
dayannk: Desrek. dek: Kadar, d egin .
dayamkh: I. Saglam . 2. Me- dekolte: A çik.
lino d elege: M urahh as,
da yamksrz: 1. Çür ük. 2. del i: Akil hastasi, kaçik , çil-
GÜÇSÜI.. gin, mccnun, divane.
dayanrnak: Yaslanrn ak , delidolu: Pat avat srz,
abanrnak , çullanmak, d elll. Kamt.
debdebe: G örk cm, §ala fat. deli smen: Sim ank. delido-
dcd e: Büyükbaba . lu.
defa: Kerc, tez, sc fer, d emeç: bcyanat .
ögü n. demirkazrk: Kutupyildrzr.
defelmck: Savma k, savus- denektass: M ihenkrasi.
turnrak. de nerne: Tccrübe, dency, SI-
defin e: G öm ü, nama, yokla ma. muayc-
de ger: I. Kiymer, fiyat , bc- ne, tctkik , prova.arasnr-
del, ücre t, 2. A rtam, me- ma.
viyet, kiymet , crdc m, fa- deuet: Kontrol.
zilet. denge: Mu vaze ne, d enklik.
degerbili r: Kad irsinas. denk: I. E§i!. 2. Uygun ,
(il'gersi7.: Bayagr, ad i, soy- den klem: Esitfik.
DEPREM 39 DiLEK
F: 6
o
obru k: Çukurlu. mei.
u~j < kli f: 'csnel. ( ,I;I~a l lïl~ tÜ : Fc\'kaliidc.
uhur: Bogazh. c lu nnk: lmk ûn.
ud : Ale~. ulana kh: I\lümkün.
ednk: Mihrak. ola nakvu: lmk ánsi z,
otls: Dairc. nl u na ks lzhl~ l l rrll a k: lrnkän-
ollaz: Nelis, cnfes, fevkal :i- sizlasurrnak.
de. olas r: Mümk ün,
ogalmmlk: Ovalamak. uia),: Hadise,
oga n:Tann. ol d u~u gi~i : Aynen, harfi-
okkah: I. Büyük. 2. Agu. yen.
oksamak: I. Benzemck. 2. oldu kça : Epey, hayli.
Dövmek. 3. Ö'IIl' k, oldurmak: Yetistirrnek, 01-
oku l: Mekrep. gunlasnrrnak.
okullu: Ögrenci, olgu: Vaka,
okumanus: Bilgisiz. olguculuk: Pozitivizm.
nkumus: Oku r yazar. olgun: K árnil .
nkuntu: Davetiye. ohn u~: Ergin,
ukur yazarr Okumus, bilgi- oluk: Kanal.
li, aydm, alim . olumlu: Pozitif, müspet, ya-
okya nus: Umman. pier ,
olu bi li r lilc i mkà n, olanak, olumlu hilim: Pozitif ilirn,
ola-qlrk, ihtimal. muspct ilim.
olnga n: Olabilir , 0 la51, u lu ms uz: M enfi, ncgatif.
m nmk ûn, kaabil, muht e- olur: Ru-a. muvafakat .
OL SMAK lIJ OT URMAK
olusm ak: Meydaoa gel - or d ubeza n: Arabozucu ,
mek , tesckk ü! Clmek . orga nizasyon: D üzen.kuru-
olusturulmak: Sckillcndiril- lus, örgür,
mek . orga nlar: Üyeler.
omu zdas: Arkadas, orj ina l: Özgün, degi~ik.
ona nma: Tasvip. tasdik. o rkinus: T onbaligr,
muvafakat. o r maug ülü: A çal ya .
onarr m: T amirat , tamir. o rlaa~lrh k: Ortasiklct .
0I1:1~': T asdik. d ogrulama. urta ç: Sifatliil .
onayla mak : Tasdik ct mek . ertnda n kal dirmake Bcrta-
ond üle: Kivircrk, dalgalt . raf ctrnck.
nnguru 1. Vcrimli. 2. Baym- ortuderi: Mc zoderrn,
dir . orta k: M üsrerek, i~tirakçi.
onma k: Sifa bu lmak, iyilcs- ortuklasa : i ~birlikli , koliek -
mek. til, mustereken.
ouur: Haysiyct, izzctincfis, orta kyênet im: Koali syon,
özs aygr, ortalam a: Vasati,
onurlandrrmar Se rcfle nd i T- ortahk: Çevre, meydan.
me . ort" mektep: Ortaokul.
nnursal: Fah ri. c rt as iklet: O riaagirhk.
onursuz: H aysiyetsiz. scr c f- orta tedrlsut: Ona ögrctim.
Si7_ oslnogra fl: Denizbilim .
operusyon: Arncliyat, i~ otlak: Mera.
Iem. oto ba n: Hszyolu,
operu t êr l ük: Cerrahhk, diz- otoblyogra tl : Özge çmis.
gicilik, islctmenlik, oto ma tikma n: Kcndiligin-
o port üu iz m: Firsatçihk. oen.
ora n: Nisp et. otorite: Yetkili.
uranla mn: Tahmin . e turukh: A glrha~h .
nrdü"r: Çc rcz, meze . ot urmak: lknrnct e l mek.
OYNATI 1 OZAi'\C,\
F: 8
ÜZÜ NTÜLÜ 114
F: 9
ARALAMAK 130 ATMAK
luk. mum .
arala ma k: 1. Kaparnak . 2. as rl: Taklit, sahte,
Srklastrrrnak. as rlsiz: G erçck.
arasrra: Daima, s üre kli, as il: 1. Soysuz. 2. Vek il.
hcr zaman. a skeri: Sivil,
a rdrl; Öncül, as la: H erzarnan , daima.
a ru Kausik, kirli, gü nah- as ri: E ski usu I.
kär, asrili k: Muhafazakarhk.
arm ma: Suçl anm a, kirfen- ast : ÜS1. amir,
me. a§ajl lia ma k: Yüceltrnek,
ar m mak: Suçlanrnak, kir- gurur lanma k.
lenmek. a§a(\.hk: D egcrli,
ärizalu D üz, aksamasiz, a§m: Ölçülü.
saglam . asmlrk: Ölçülülük.
ä ri f: An layissiz, bilgisiz. à§ikàr: Gizli.
arka: 1. Ön . 2. Baslangiç , a§ikàre: Sakl ayarak, gizli-
3. Hu yüz. 4. Yüzyüze ce.
olarak, as lna; Yabanci,
arka h: Ko ruyucusuz. a sk: Nefrel.
a rt: Ön. a ta k: Çek ingen.
a rh : Eksi. a tes lemek : Söndü rmek .
arnm h: Eksilen. ates len me k: lsrsi aza lmak,
artmm: Müsr iflik, israf, . atcs i diismek, hareket-
arz: Saklama. sizlesmek,
asabi: Sakin, uslu. át rl: H arnarat, ça hskan.
asal: Yardrrnci. all(ma k: Çekilmek .
asalet: Veki llik. àtl: M äzi, geçmis, dü n.
as alete n: Vekàleten. a tik: H an tal, uyusuk .
asayis: Düzensizlik. a tma k: 1. Ahkoymak, sak la-
asgari: 1. Ençok, 2. Mak si- rnak. 2. Yak ina almak,
AVANAK 131 AZLJK
ya ktnlasttrma k, azade: Tutsak, esir.
ava na k: A çikgöz, azadelmek: 1. Kapatrnak,
uvut rnak: Ü zrnck, ahkoymak, 2. Tutsak et-
ayakta kinu: Soylular, as il- mek, esir etmek, köle
Ier. yaprnak.
ayakucu: Basucu, a zalma k: 1. Artmak . 2.
ayd m lrk: Karanlrk. Çok ge lmek. 3. Fazla
ayrk: Sarh os. gclmek.
uyikla mak: Kanstirm ak. aza met; I. Küçüklük. 2. Te-
a)lp: Kusursuzluk, suçsuz- vazu.
luk, kabahatsizhk. á za mk En alçak, en az, mi-
aykm: 1. Uygun. 2. Dü z. nrmurn.
ayla khk: Çahskanlrk. aza p: Nese.
aymaz: Uyaruk, azarlam ak : Sevmek , oksa-
uyrr: 1. Yak in, yakmda, 2. mak .
Birlikl C, be rabe r. azg rn: Sakin, durgun ,'uslu.
ayrrca: Toplu, birlikt c. azrcrk; Çok.
ayrrhk: 1. Beraberlik, top- azrmsamak: Çok sam ak .
lu, birlikt c. 2. Kavu srna. azrnhk: Çogunluk.
ayrun lu 1. Aynmsiz, ta - az il: T allif.
mam. 2. Tii m, bütün. az letme k: i~e alrna k, tayin
ayrismuk: Kaulmak, kans- et mek .
mak. az h k: 1. Çok luk. 2. Çogun-
az: Çok, fazla. luk.
babacum Sevirnsiz, güvc n il ~ bahtip !": Baht siz, bcdbaht,
rnez. . talihsiz.
bacaksrz: I. Uzun boylu. bakark ör: G öreb ilcn .
[2.Ergin.\ . buktmln H:Jr:Jp, vir an .
badire: Mutlulu k. baki: Ülümlü, Iani,
ba(:damak: Çózmck, ~ç . i;;~kir:~li~ , bo zulmus,
mak. islenmis,
bagda~n",k: A nlasmazhk, bakire: E llenmis. bozul-
uyusm azhk . mus,
bagrmh: Özgür, hür, m üsta- ~ma k: Saklarnak , giz-
kil, serbest. lemek.
baglmslz: Baglrnh, tutsak, I.!alahan: Küçük, ufak te-
esir. fek~imsiz.
bag.mslzhk: Tu tsakhk, kö- ball g: \!:2Y!
.lelik . baltalamak: Kolaylastir-
b"gl~l"m"k: A za rla ma k, mak, dcst cklcrn c k, kor u-
k lzmak. mak, yard irnci olmak.
b" gl"mak: Çözmek>1;!!y~e l bamba~ka: Bcnzcycn, a nd i-
mek, seil1est brrakmak. ran .
bagla ~m"k: Aynlmak. J,mnglr LJan glr: Usul usul, Ir-
ba~h: Serbe;r,-hür, özgü r, srlt tyla, alçak seslc.
bagrmssz. barbare Î\'l CUCIlÎ, kibar, na-
~\b'-a-;g"'n"'a"'zi i ler ici, çagda s, ay- zik.
dm . . • banumak: .Aç.kta kalmak .
bahadrr: Kork ak. barrs: Savas, ha rp.
BARI~ÇI 133 BAYA<";ILA~MAK
-
ban ~lk:
man. -
Dargin. küs, düs-
--
bartstrrmak: Ar a bozmak,
baskan i Yönetilen, emir
alan, görevli,
busluma k: Bitirmek, niha-
küstü rmek. yetlendirmek, sonuçlan-
bariz: Gi7Ji, sakh, belirsiz, d irm ak.
müphern. ba~langlç: Son, sonuç, niha-
basik: I. Sivri, kabank. 2. yet.
Yüksek, ba~layt~: Bitiris, bitis, son
basrh: EI yazmah. bulus.
basm ç: Genislet rne, ser- . ba hha ma : Hep beraber,
best brrakrna. beraber, ~ kala nyla.
ba sit: I. ZOL 2. Süslü, g ös- ba s ör t ül ü: Ba~1 açlk.
terisli, 3. Yapmacrk. bassiz: Önderli, lidcrli.
bashbacak: Iri, uzun. ba tak : I. Borcunu bilcn. 2.
bas : Son . Kalkirmus.
basari: Basansizhk, ban: Dogu, ~ar k .
ba sarisrz: Muvaffak olan, ~: Çikrms, k~rt ul mu).
basar an, beeerikli. MI": Dogru, hakh.
ba~ cgmck : isyan etmek, batrr, batur: Korkak, öd -
karsi koymak. lek, yüre ksiz.
busgöz ct mek: Bosandir- batrna: I. Çikrna. 2. Kalkm-
mak, ayi rmak. ma, ilcrle me.
basrb os: Kayith, t ûbi, bagh, batmak: I. Üstünc ,kmak,
ba stkabale Sa çh, ~;" ak. 2. Dogmak. .
bas kulas mak. I. Saglam battak Za rif, naz.k,kibar,
kalm ak . 2. O ldu gu gibi IDee.
-- kalmak.
baskahk: I. Saglam kalrna,
.~
~al·~. l a~llIak: Asillesmek,
seçk i n le~meC--
'---
BAYAT 134 BENGi
bayut : Taze. bei;enlllemek: S~ek, be-
baygin: 1. ~k, d iri. 2. ~ gen rnek.
h. beh er: Hep.
~aylllllak: ~Illa k , kendi - beka: Geçicilik, ölümlüiük,
ne gelrnek. fan mk.
bay.ltiilak: Ayi ltmak, ken- bek àr: Evli.
dine geti rmek .
baymdm Yikik, vira n, hara-
be, bakirn siz.
-
beklemek: Ummamak.
bekleuir: O lamaz.
~Ayi.k.
baYlnd,rmak : Fakirlesmek. belà: Dirlik, gö ne nç, rnutlu-
pa rasiz kalmak . luk,nc~c .-
bele §: Parah, ücretli, karsr-
baysal: Hu zur su z. ,- .
~ kli: Hünersiz, bece- hkh.
belgiU: Belciiiz,~z, be -
riksiz.
. becer eklilik: H ün ersizlik,
beceriksizlik.
bed: G üzel, iyi, fevkal áde.
--
- lirsiz, si1ik.
belgin: Kap a h, gizli.
belgi siz: Belli, a çik.
bed ava : Ücretli, parah, ka r- belirgin: G izli, sak h,
beli[kmek: 1. Belgisiz kil-
~
bedbaht: T alihl i. mak. 2. Sm 'mU"ak-
bedbin: iyimser. mak.
bedduur D ua, h ayrr dua,
bed elIi: Kar~.hkSlz.
beli rmek: Göziikmemek,
kaybolmak.
.
bedel siz: Pa ra h, ücretli. bellemekt Unurrnak, ögrcn-
bedhah: iyi kalpli. mcm c k.
belli: G izli, sakh, bel irsi z.
-----
begeni : Z evksizlik.
beï;enilmek: Hoslarulma-
m ak, istenmernek .
hembeyaz: Kapkara, simsi-
yah.
bei;enlllek: H o~l anmam ak , benelk Özgcci.
istcmemek . bengi: Fani, geç ici.
BENZER 135 BiLHAS SA
benzere Ayn, bambaska. brkma k: H oslanm ak, usa n-
farkh. mamak.
benzerlik: Essizlik, reklik. brra kma k: 1. Tu tm ak ah-
berab er: Tek tek, ayn ayn, • koymak. 2. Yakala;"ak,
bera berlik: Tek tek, ayn ay- en selemek, 3. TUIsak et-
n olma, ~k.
berbat: iyi, terniz, güzel. bî çare: T alihli , muil u, me-
bereket. Kithk , azhk, sul.
berekel\i : Az, lat, verimsiz. biçims iz: Gü zel, yakrsikh,
berelis Çiziksiz, be resiz. g öste risli, ahrnh,
beriki: Uzaktaki , kar sid aki . ~gán!: i!gi!j, alákah.
berk: 1. Yumusak. 2. Ç ü- bîgünah: G ünahkär.
r ük, dayamksiz, bîha ber: H aberli.
ber ra k: KirIi, bulamk , pis, bîhuzur. Huzur lu.
kansik. bll ähare: Öncc.
berraklasmak; Kirl enme k, !l.i1a kis : Böyle.
bu laruklasmak . bildik: D üsman, yabanci,
besbeda va: Pek pahah, YÜk· ----a:- -
sek fiatla, bildirmek: G izlemek.sakla-
besili: Zayiflatilrrus, s.ská- mak.
lasnnlmis . bile bile: Bilmeyer ek.
beter: Daha iyi, çok iyi, al ä, ~k: Körelt mek .
fevkaläde. bile§ik: Yalm, basit.
beyan: Gizleme, örtme,sak- bile§m~k: A yr.§-;;"k.
h tutrna, bilgili: Ca hil, hünersiz, oku-
beyazrmsn Ka raca. marnis.
beyazlatmak: Ka ralamak bilgi siz : Okumus, hünerli ,
kirletmek. ' . bilgili.
bezgin : Yasamayi seven, ha- bilhass,,; ~n al, sonda, he r
yat dolu. ~~yden sonra,
BiLi l\l SE L 136 BOS
--
bilir: <\: nlamaz.
~ci :Yaya, piyadc.
bitisik: 1. Ayn, uzak. 2.
Uza k (komsu) .
--
hinmek: Inmek.
bir: A yn ,
birçok: Az, çok az, pek a z.
bitkin: Ca nh, dinç, di ri.
bitkinIik: Canlihk, d in çlik,
d iri lik.
birdenbi re: Yavas yavas, bivefu: V efah,
agu agu, tedriccn, bodur: Uz un boylu.
birebir: Etkisiz. bogazh: i ~t ahSlz.
birey: Top luluk. bo(:ucu : Fera h.
bireysel : Kamusa!. bol: 1. Dar. 2. KJt, az. 3. Be- •
birhücreli: Ço k h ücrcli. re ke tsiz,
birikmek: Dagilrnak, yayrl- bollanmak: Azalm ak, kit-
ma k. lasmak.
-
birlesrne : Ayn hk, aynlma . bolluk: D ar hk, ku lik, azhk.
birlestirmek: Uza klasur- bonkêr: Cimri.
."..
mak, ayirrnak. borç: Al acak .
birlikte: 1. Ayn olarak, te k \bo~: Dol u, yerindc, d ogru ,
ola rak. 2. Ya lmz olara k. , a nlamh.
BOSANMAK 137 BÜSBÜT ÜN
bosanmak: Evlenmek . lam ak.
bosb ogaz : Agz. srki, sir tu- b ûnl ük : Uya mk hk, ze kilik.
tan, bu çuklu: T am .
bosluk. Doluluk. b.Jl~ A k.lh, zek i, ~r
bO)1Ih: 1. Boyasiz, 2. R e nk- ~
Si1~ bul ma k: Kaybetm e k, yitir-
boylam : Enle m. me k.
~l!l' : T iknaz, bod ur. bulnn muk : Yitrnek, kaybol-
-~
boynu bük ük : Neseli. rnut - ma k.
lu. bulutlu: G üncs li. a çik,
boysuz: Boylu, cndarnh, le- W" Scvinç,scvinrnc, ferah-
vent. h k.
\ boyun a: 1. En ine, e nlernesi- bunale Ak h basmda .
ne . 2. D ur arak. a ra h, za- bun almak: Ferah la ma k. ra-
man zarnan. hatl am a k.
boyundu ruk: Se rbestIik, öz- buruk: 1. èJ.!D.m am.~, .@-
gürlük, hürriyet. ~ mcmi~. 2.Tath.
lJozgun: Yen!l.i~zafer. buru§ . burus: 1. Q..üzgün,
bozmak: Iyilestirmek, sag - ~ü. ,2 . ~r!\in.
larnlasurrnak, bütünle- buyruk: Rica, istir ham,
mek. buyurmak: Emir almak, ri-
bIlzuk: 1. Sag@m, ~l~ ca etrnek, istirham et-
h. 2..fu!ns.k. mek .
bozu sm ak: (a rala n ) d üzel - buzlanmak: Issnmak.
mek , iyilesmek, ~Uzu n boylu, boylu
bölgesel: Gc ne l, umumi. poslu, enda mh.
bûlmek: T op la mak, bitles- bükmek: Açmak, düzelt-
tirmek. mek .
böliik: Bütün, tüm . bülug: Toyluk, çocuk luk .
bö lüm lemek: Bir araya top- büsb ütü n: Ya n yariya, ya-
BÜTÜN 138 BÜYÜTMEK
-
(ilalga la nmak: lD urgun 01- dejenere: Soylu.
......--. .
mak, hareketsiz olma k.
~~g!.:.'Uyam~hk, tetikte 01-
deko lIe: Kapah.
deli: A kIlh.
ma. .de!.i!fu!p. D üsünceli, ölçü -
(lal IIIhk? Di kkalli olmak. lü.
amgulamak: Ternize Çl- deli§nren: T erbiycli, aglr-
karmak. bash .
aam 'ah~ T emi ze çikrms. demin: Az sonra.
dannl.k: Kirli, kansik.
'- -- - -
denge: M uvazen csizlik.
da nga la le Akilh, kurnaz. densiz: Tcrbiyeli, saygih,
DERLEi\IEK 144 no KUNMAK
görg ülü. d inl emek: D uyma mak ,
derlemek: Dagumak, d ü- önemsememek.
zcnsiz ha le ge li rme k. dinlenmek: 1. Önernsenme-
derm ansrz: G üçlü, dinç, .' ~2. Yorulmak. çahs-
zinde. mak .
tlertll: 1. Neseli. sev inç li. 2. d inm ek: ~ü r mek.
Saghk h. din'Sri: D ind ar .
,Leill!lk mek lÇ(istek l.c- diravetli: Ye te nc kli, bcce-
me k. bal tala rnak . rikli. ... ~
de§'mêk: 1. ~ak, ört- diruyetsiz: Yctencksiz, l~.
me k. 2. ~tm e k . ce riksiz.
dev aruh: ZamaIl 7.aman, sü- di ri : 1. óio, 2. Solmus.
-reksib kçIDrt.ili. ' - d irIik: H uzu rsuzluk. ~2i10
de~k: Q\!rlIgan 01- sizlik.
mak . di sipli n: Düzensizlik.
dl§: 1. iç yüzü, 2. lç, içeri, ~Erkek.
di kine: Yatay olarak. di§li: G üçl ü, kor uvuc usuz.
d iIJ<.1 ra1J: Gec imli, d oga l: Suni.
di.!>Js;ll1i: Sa.\'o1k, èJguJ. dogmak: 1. Ölmek, 2. Bat-
rJihlsats iz: Öze nli, J!Y;lm k. - ma k. - -
. di.kk<l ts izlik: Özcnlilik, '!)::a- <!2ilr u: 1. ~i . 2. Yalan , 3 .
mk hk . Yanhs,
dilûver: Korkak . dogrulma k: Yalanlamak.
llbaz: Susky n, sessiz. dJ!i:rul ma k: Egilmck.
ir mik:.. H a rcke tsiz, sta - !!.!>.iiu: Bali.
tik. dogu m: Ölüm,
@!s: G üçsüz, YQ[g!lD· dogurgan: K isrr.
di ndar: Din siz. .~ S'<>E!adan ola n.
dingin: H a reketli, co§kun, d okunakh: Scvinçli.
heyecanh. (~lIImak: - -Ellcmemck,
DOLAYLI 145 OÜZTABAN
uzak durmak . duygu su z: içli. hassas.
<!2.!;!.l:!!:~grud ~. d ügü mlemek: Çözmek.
dol d urm_ak: Bosaltmak. dimyevl: Uhrcvî.
dolu: Bos, az, d ünya: A hr et.
don uk: Pa rlak. d ürü st: Hileci, d üzcnbaz.
do st: D üsman. düs: Ger çek.
doygun : Aç. d üsek al ka: Kolayca,
doymak: Acrkrnak. • düse , Yatav.
doyma z: Tokg özlü. dü §kilnlük:iI~isiz l ik,
doyum: Doymazhk, açgöz- d üsman: Dost.
lülük, düsmek: -Kalkmak, yükscl-
dönek: G üvcnilir. me k.
d ön üs: Gidis, d üss el: Ger çek .
dövm ek: Sevmek. düz: Egri.
d övüs: Bans, düzenli: Karmakans ik.
d uragan: Di narnik. geze- düzeltm ek: Bozrnak ,
gen, seyyar. düzenbaz: Dogru, dürü st.
du rgu n: I-~etli, dal gah. düzgün: 1. ~'§t k, ~l-
d urma dan: Dinlener ek.
~ -
nik, tert ipsiz, 2. Egri,
-
duro: fullii nik.' yan hs,
duyg;;lu: Hi ssiz, a ld rrrnaz, düzmece: Asil, gerçek.
ga ms lZ. dü ztaban: UgUrill.- -
F: 10 '
E
F: 11
M
mudder M an ä. kik.
madd eten : Manen. mÜllah: A nla rnsrz.
ma ddî: Manevi. m ûnus rz: A nla rnh.
mad e rs ahi: Ba bae rki l. Maddc tc n,
ImHlt'II :
F: 12
TOK 178 TÜYMEK
tok: Aç. tutursrz: Dengesiz, çelisik.
tombul: Zay,f. tutarh: Tutarsiz, dengesiz,
topariamak: Dagitrnak. çelisik..
toplama: 1. Çikarrna. 2. Da- tutmake Sa hvermek, birak-
gurnak, saçmak. mak, koyuvcrrnck.
101'111: 1. Dagmik. 2. Çclim- tut saki H ür, özgür.
siz, zayif. tutuk: Akrci.
topluca: 1. M ünferit. 2. Za- tutuklamak: Sahverrnek.
yifça. tutuklu: Scrbest.
loplum: Fert, birey. tutumlu: Müsrif, eli aç ik,
toptan: Perukende. tökenmek: Artmak.
IOY: Usta, tecr übeli, tüketici : Ürelici.
tö vbek är : G ünahk ár. tüm: Yanm,
t övbell: lslah olmaz, yola lüm sek: Çukur,
gclrncz. tümsekli: Konkav,
tuhaf: Ahsrlrms, normal. tüymek: Yakalanmak.
u
IICIIZ: Pahah, fahis. uslu : Yaramaz,
ucuzluk: Pah ahhk , zarn. usta: Accmi, çrra k.
IIÇ: Baslangiç. ustahk: Acemilik, çaylak-
u çari: Ölçü lü, hk.
uçsuz: Simrh. usu k a: Hizhca, ivedi, ça-
IIÇIlCII: Kalier. • bukça.
uçuk: Renkli. usul süz: Yasal, yöntemli.
ufacik: Kocaman, iri, kos- utanç: Kivan ç, övün ç,
kocarnan. utanga ç: Sokulgan, rahat.
ufak : 1. Kü çük. 2. Bütün . utanrnaz: Sikilgan ,
ufakhk: 1. Büyük, iri, koca. utku : Yenilgi.
2. Bütün. uyandrrrna: Uyutrna,
ufarak: Büyükçe. uyamk : Aptal, dalgin.
ugrun: Alenen. uyanmak: 1. Uyumak, uy-
IIgllrlamak : Karsilamak, kuya dalmak. 2. Ca hil-
ugurlu: Kademsiz. lik, bilgisizlik.
ugursuz: Kademli, ugurlu . uydurma:' Gc rçc k, dogru,
uhrevi: Dünyevî. sa hi, sahici.
ukal û: Erdemli. uyduruk: Dogru , asil.
ulu: 1. Küçük.2. Alçak. uygar : ilkel.
ulusal: Gayrimilli. uygun: 1. Uygunsuz, yaki-
umursama: Aldr nssrzhk . ~l k5lz. 2. Elvcrissiz,
unutm ak: Ha tirlamak . uyma: Kars: gclme, reddel-
upuzun: Kisacik. me.
usan ç: Özlernc , uymnk: Aynhk yaratmak,
UYSAL 180 UZUN
karsi koymak, uzaklasmak: Yak inlasmak,
uysal: H ir çm, inatçi, sok ulmak .
uyuklamak: Uya mk olmak. uzaklasnrmak : Ya kmlasu r-
uyumlu: A he nksiz. ma.
uyusmazlûc Geçim. uzamak: Kisalmak,
uyusuk: H areketli; çahs- uzIuk: 1. Ace milik. 2. Uy-
kan. gunsuzluk.
uyuz: Becer ikli, arak. uzun: Kisa.
uzak: Yakm ,
ü
ücret1i: Parasiz, bedava. lem ek.
ümitsiz: lyimser, umud u. üsüsmek: D agilmak, kaçis-
ün
. salma: Gölge1cnme,
sö nme .
. ma k.
ülmek: (oyu nda) yenilmek.
ürelim: T üketim, ülülmek: (oyu nda) yen-
ürkek: Atilgan, cesur. me k.
üryan: G iyinik. üvey: Öz.
üsl: 1. Alt . 2. As t. üzerinde: Altmda. •
üstü n: 1. Yenilcn, kaybe- üzgü n: Sevinçli, iyi, neseli,
den. 2. Dü~ük. iyimser, umuilu.
üstü n kê rü : Aynnnh, titi z- üzücü: Sevin çli, neseli, sen,
ce . üzmek: Sevindirmek, gü l-
üslünlük: ikinci plända kal- dürmek, nesel endi r-
ma, gerileme. mek.
üsengeç: Çaliskan, tezcan- üzü lmek: Sevinmek, gül-
h. mek , neselenmek,
üsen me: Çahskanhk, te z- üzüntü: Nese, se vinç.
ca nhhk. üzünlülü: Ncseli, se vinçli,
üsümelc lsinmak, ter- de rtsiz, tasasiz,
v
vàdeli: Sürcsiz. vefassz: Hayirh, vefah, haki-
vädesiz: Pcsinatsiz, veresi- katli , sad ik.
ye, vádeli, ece lle. vefat : Dogurn .
vahim: Korkusu z, tehli ke- vekaleten: Asa late n.
siz. vekll: A sil,
vah si: Evcil, uygar. veladet: Ölüm.
vakart Cidd iyets izlik, onur- velut: KI sIr.
suzluk. velvele: Sessizlik, sa kinlik.
vakur: O nur suz, verecekli: A lacak h.
var: Yo k.
- kis.
.... .
var'"ii"k:Yokluk.
--
vans: 1. Baslan gi ç. 2. Kal-
verimli: Kir a ç, kurak, ço-
ra k.
veris: Ah §.
vermekt Almak, elde c t-
varhkh: Fakir, yoksul. • mek, elc geç irmck.
varyemez: Eli aç ik, cöm ert. vicdanh: Merham et siz.
väsi: Dar, ensiz.. viran: Mamur, saglam.
vaveylá: Sessizlik. vurdumduymaz: Duygulu .
vazge çmelc Girism e k, vurmak: Sevmck, o k§a-
vebal : Scva p, mak.
veda: Kavusma d a esenles- vurma: Sevmc, hosianrn a.
me. vusla t: Ayn lma .
vefah: H ayrrsiz, hakikatsiz, vuzu h: Kapalihk , gizlilik,
vefasiz, belirsizlik .
y
---- - -
ya muur Etkisiz, g üçs üz. yaram uz: Qlurakh, uslu.
YARAR 184 YILGIN
yarar: Zarar,
yarala;;a: Zarar, el me,
kaybetme,
yararh: Faydasiz,
seyyah. -- ---
yerle Lk: G öçebe, gez ici,