Module 3: Topic 1 - Pagpoproseso ng Impormasyon para sa komunikasyon

Pagpoproseso ng Impormasyon

 Ang impormasyon ay anumang kaalamang natamo mula sa naririnig, nababasa,

napapanood o nararamdaman na napoproseso ayon sa sariling karanasan.
 Maaari ding ang mga impormasyon ay mga kaisipang nabubuo sa isipan o
representasyon at interpretasyon sa mga bagay sa paligid sanhi ng kaayusan, laki,
hugis, kulay o bilang ng mga ito.
 Ang impormasyon ay maaaring ukol sa pananaw, kuro-kuro, kontrol, datos,
direksyon, kaalaman, kahulugan, persepsyon at mga representasyon.
 Ang kasingkahulugan ng salitang impormasyon ay “katotohanan”, “kaalaman” at
mga “datos”.
 Ang datos ay mga kaalamang kinokolekta, inuunawa at sinusuri upang makabuo ng
bagong impormasyon o kaalaman.
 Ang kaalaman ay ang kaisipang natutuhan bunga ng pagproseso ng impormasyon o
mga kaisipang natamo o natutuhan mula sa maraming karanasan.
 Ang pagpoproseso ng Impormasyon impormasyon ay paglalapat ng maayos na
sistema at organisasyon ng mga konsepto o mga kaisipan upang maintindihan ito
nang lubos at mapanatili sa isipan.
 Ang kakayahan sa pag-oorganisa at pangangatwiran upang iugnay ang dating
kaalaman sa bagong ideya ay salik sa ikakatagumpay sa buhay kolehiyo.
 Ang pagproseso ng impormasyon ay tumutukoy sa pagkuha, pagtatala,
pagpapakita, pag-intindi at pagpapalaganap ng impormasyon.
 Ito ay isang paraan ng paglikha ng mga bagong kaalaman mula sa mga narinig,
nakita, nabasa at napanood na napalalawak dahil sa karanasan.
 Ang mga impormasyon ay tumutukoy sa katotohanan o opinyong natatanggap sa
pang-araw-araw na buhay
 Ito ay nakukuha nang direkta sa kapwa tao
 Sa kasalukuyan,ang impormasyon ay maaring tumukoy sa kaalamang hatid ng
mass media o electronic data bank tulad ng internet.
 Bawat tao ay kumukuha ng impormasyon gamit ang kaniyang pandama.
 Tinatanggap ng utak ang lahat ng impormasyon nakakalap gamit ang pandama,
ginagamit ito at iniimbak para gamitin sa hinaharap – aspekto ng pagkatuto
 Sa teorya ng pagpoproseso ng impormasyon, sa pagtanggap ng utak ng
impormasyon, ang impormasyong ito ay pansamantalang iniimbak sa imbakan ng
pandama (sensory storage) pagkatapos ay dadako sa short term o working memory
at maaring ito ay makalimutan na o mailipat sa tinatawag na long term memory
bilang:
a. semantikong memorya (konsepto at pangkalahatang impormasyon)
b. prosidyural na memorya – (mga proseso/ gawain)
c. imahen/ larawan

Module 3: Topic 2 - Pagpoproseso ng Impormasyon para sa Komunikasyon

Pagpoproseso ng Impormasyon

 Sa yaman ng impormasyong nakukuha ng mga mag-aaral sa kasalukuyan sa

mundo ng Internet, inaasahan ang mga mag-aaral ay malinang ang kritikal na
kasanayan sa pagpoproseso ng impormasyon.
 Ang mga kabataan sa kasalukuyan ay tinatawag na mga “digital natives”, dahil dito
ay inaasahang may sapat na kasanayan sila sa pananaliksik ng impormasyon.
 Ayon kay Grafstein(2002), mahalagang malinang sa mga mag-aaral ang pagtataya
ng mga impormasyong dulot ng napakadaming impormasyon madaling maakses
ninuman
 Samantala, napatunayan naman sa pag-aaral nina Winter, Cotton, Gavin, Yorke
(2010) na maraming mga suliranin ang mga onlayn na mag-aaral kaugnay sa
pagpoproseso ng impormasyon tulad ng pagtukoy sa katotohanan o pagbabalideyt
ng mga onlayn na sanggunian

Kategorya ng Pagproseso ng Impormasyon

A. Pandinig (aural o auditory)

 May hilig sa musika o iyong may hilig sa pakikinig ng talakayan o anumang gawaing
may kaugnayan sa paggamit ng tainga o pandinig
B. Pampaningin (visual)
 Ang mga impormasyon ay kanilang napoproseso sa pamamagitan ng
pagpapakahulugan o interpretasyon sa mga bagay na kanilang nakikita (mapa, tsart,
dayagram, graphic organizer, mga patern at mga hugis)
 Ang hugis, kulay, bilang, bigat at gaan, ayos at ang pagkakabuo ng mga bagay ay
ang basehan ng kanilang pag-unawa o pagbuo ng bagong kaalaman.
C. Pagkilos (kinesthetic)
 May kaugnayan sa salitang Griyego (kinesthetic) na nangangahulugang pagkilos
 Nakakaunawa ang isang indibidwal sa pamamagitan ng mga demonstrasyon,
eksibit, pag-aaral ng kaso at mga kongkretong aplikasyon.
 Ang mga pelikula at video ay nakahanay sa estilo ng kinesthetic.
 Ginagamit ng mga mag-aaral ang lahat ng kanilang mga pandama (panlasa, amoy,
pandama, paningin, pandinig) upang maging kapaki-pakinabang ang kanilang pag-
aaral.

Hakbang sa Pagproseso ng Impormasyon

 Nagsisimula ang pagpoproseso ng

impormasyon sa pamamagitan ng
pagtukoy kung ano ang
impormasyong kailangan
 Inihahanda ang mga kagamitang
mapagkukunan ng impormasyon.
 Mula sa mga kagamitang ito ay
masusing pinipili ang impormasyong
kailangan at iniiwan ang mga
magdudulot ng kalituhan
 Ang mga tiyak na impormasyong kailangan ay iniliista, pinakikinggan o iniimbak sa
memorya
 Ang mga impormasyong nakalap ay inaayos upang mabilis na maibahagi at matasa
kung ito ay tutugon sa pangangailangan ng impormasyon.

Module 3: Topic 3 – Pagpoproseso ng Impormasyon para sa Komunikasyon

Mga Antas ng Mga Gawain sa Pagkatuto

Aktibong pakikinig

 20% lamang ang napapakinggang sa 50% ng napakinggan

 Pakikinig gamit lahat ng pandama. Pagbibigay ng atensyon sa tunog na naririnig

Pagtatala

 Pagtatala ng impormasyon nakuha mula sa sors

 Sa pagtatala ay isinusulat ng nakikinig ang esensya o mahahalagang detalye sa
kanyang narinig

Paghahaylayt

 Pagsasalungguhit o paghahaylayt ng mahahalagang impormasyong

nabasa/napakinggan

Antas ng Pagkatuto (Levels of Learning)

Antas 1: Pag-alala

 Pag-alala ng mga mahahalagang

konsepto

Antas 2: Pag-unawa

 Pagpapaliwanag ng mga ideya o

konsepto, pagbibigay ng
interpretasyon at pagsasalin

Antas 3 - Paggamit

 Paggamit ng natutunan sa isang pamilyar na sitwasyon kung saan ito natutunan

Antas 4 – Pagsusuri

 Nagagawang mahimay-himay ang impormasyon sa bahagi upang masiyasat at

matukoy ang mga ebidensya na batayan sa pagbuo ng konklusyon
Antas 5- Pagtataya

 Nagsasagawa ng repleksyon, kritisismo at pagtatasa upang maipaliwanag ang isang

desisyon

Antas 6- Paglikha

 Nakabubuo ng bagong ideya, produkto o paraan kung paano titingnan ang mga
bagay

Paano mapapabuti ang pagpoproseso ng impormasyon?

A. Pagbabasa ng teksto
1. Gumamit ng “survey approach” sa pagbabasa ng kabanata ng aklat tulad ng
pagbabasa ng “heading” at “subheading”, pagsusuri sa mga tsart, pagbabasa ng
buod.
2. Tanungin ang sarili bago basahin ang teksto. Maging aktibo sa pag-uusisa ukol sa
materyal sapagkat makatutulong ito sa pagkakaroon ng konsentrasyon,
komprehensyon at pag-alala sa binabasa.
3. Basahin ang bawat seksyon para sa pag-unawa. Sikaping maalala ang lahat ng
mahahalagang puntong isinasaad ng binabasa.
4. Habang nagbabasa ng teksto, magtala “notetaking” sa mardyin ng teksto. Magtala
ng susing termino at gayundin ang kanilang depinisyon.
5. Kung magtatala ng detalyadong impormasyon, gawan ito ng balangkas upang
mapaigsi ang at iorganisa ang materyal sa mas madaling matukoy na kategorya.
B. Pakikinig sa Lektyur
1. Kapag magtatala ng impormasyon ay gumamit ng balangkas. Siguraduhing
mayroong heading ang bawat seksyon at natutukoy mo ang depinisyon,
mahahalagng puntos, suportang detalye, mga halimbawa at sarili mong ideya.
2. Sikaping isulat o magtala ng impormasyon gamit ang sarili mong salita
3. Husgahan ang nilalaman ng paksa o materyal hindi sa paraan ng pagkakadeliber
nito. Makinig sa mga ideya, gawing bukas ang isipan, sumulat ng mga tanong at
iwasan ang anumang distraksyon.
Ang batis ng impormasyon ay ang pinanggagalinang ng mga katunayan  na kailangan
para makagawa ng mga pahayag na may kaalaman hinggil sa isyu, penomenon o
panlipunang reyalidad. Ang batis ng impormasyon ay nahahati sa tatlong
hanguan: primarya, sekondarya at elektroniko

Kategorya:

1. Primarya – orihinal na pahayag, obserbasyon at teksto na direktang nagmula sa

isang indibidwal, grupo, o institusyon na nakaranas, nakaobserba o
nakapagsiyasat ng isang paksa o phenomenon.

Halimbawa: 
 panayam mula sa indibidwal o awtoridad
 panayam sa grupo o ogranisasyon tulad ng pamilya, asosasyon, organisasyon,
samahan, simbahan o gobyerno
 mga pagmpublikong kasulatan o dokumento tulad ng batas, kautusan, kontrata at
lahat ng orihinal na tala, katitikan sa korte, sulat, journal o talalarawan
 dokumento ng  obserbasyon  mula sa field study (personal na naratibo)
 tesis, disertasyon, journal (akademiko)
 ulat, memorandum
 tula, larawan, talumpati, liham
 awtobiyograpiya

2. Sekondaryang batis –pahayag ng interpretasyon, opinion at kritisismo mula sa mga

indibidwal o grupo o institusyon na hindi direktang nakaranas, nakaobserba,
nakasaliksik ng isang paksa o penomeno. Masasabing ito ay muling pagpapahayag
(restatement) ng primaryang datos.

 teksbuk
 rebyu ng kaugnay na pag-aaral
 kritisismo ng literari
 biyograpiya
  Artikulo sa dyaryo gaya ng editorial,sulat sa patnugot
 Ensayklopidya /Tesoro
 Manwal o gabay na aklat
 sanaysay 
 abstrak
 mga kagamitan sa pagtuturo gamit ang powerpoint

I. Pagpili ng angkop na impormasyon

1. Sa pagpili ng mga impormasyong mula sa mga balita, piliin ang mga sorses na
walang politikal na pagkiling

2. Alamin ang mga sorses na dapat iwasan tulad ng mga social media posts ng ibang
taong hindi masasabing eksperto gayundin ang Wikipedia

3. Alamin kung saan galing ang impormasyon (i.e mapagkakatiwalaang mga artikulo
mula sa mga relayabol na mga journal tulad ng UP online journal)

4. Tingnan ang petsa kung kailan sinulat ang artikulo

5. Kilalanin/Banggitin ang pinagmulan ng impormasyon

II. Ano ano ang mga pinaghahanguan ng batis ng impormasyon?

Bukod sa guro, narito pa ang mga maaring paghanguan ng impormasyon:

1. Libro/aklat; pagbisita sa mga aklatan

2. Onlayn na mga sanggunian

3. Mga eksperto

4. Pagsasagawa ng lakbay – aral (obserbasyon, letrato at mga pagtatanong – tanong)

5. Pagsasagawa ng survey at panayam

III. Pamantayan sa pagtataya ng mga impormasyon nakalap
BAGO: Pagiging bago ng impormasyon at umaakma sa panahon.

 Kailan sinulat ang impormasyon, inilathala o ipinost?

 Ang impormasyon ba ay nirebisa o ina-update?
 Ang paksa ba ay nangangailangan ng kasalukuyang impormasyon or maari ring
gumamit ng mga sangguniang matagal na?
 Maari pa rin bang maakses ang mga link na ginamit?

KAHALAGAHAN:  Kahalagahan ng impormasyon sa iyong pangangailangan.

 Ang impormasyon ba ay may kaugnayan sa iyong paksa o sumasagot ba ito sa

iyong tanong?
 Sino ang inaasahang awdyens/ babasa ng iyong pananaliksik?
 Angkop ba sa iyong anta sang impormasyong iyong nakalap? ( hindi ba pang-
elementarya o kaya ay masyadong mataas para sa iyong antas? )
 Naghanap ka ba ng iba’t ibang sanggunian bago mo piliin/gamitin ang nasabing
sanggunian?
 Komportable ka bang banggitin ang sanggunian sa iyong pananaliksik?

AWTORITI: Ang pinanggalingan ng impormasyon

 Sino ang awtor/ pablisyer/pinagmulan?

 Ano –ano ang kwalipikasyon (credential) o kinasasapiang organisasyon ng awtor?
 Ang awtor ba ay kwalipikadong sulatin ang paksa?
 Mayroon bang impormasyon kung saan maaring makontak ang awtor?
 Ang url ba ng pinagkuhanang impormasyon ay nagbibigay ng impormasyon ukol
awtor o sanggunian? Hal: .com
(commercial) .edu (education) .gov (government) .org (organization) .net (network)

KAWASTUHAN: Pagiging mapagkakatiwalaan, pagiging totoo at katumpakan ng

nilalaman
 Saan nanggaling ang impormasyon?
 Gumamit ban g sapat na ebidensya ang impormasyong nakalap?
 Ang impormasyon ba ay nirebyu o tinaya?
 Mabeberipika mo ba ang impormasyon sa iba pang sanggunian o mula sa personal
mong kaalaman?
 Ang tono ng wikang ginamit ba ay walang pagkiling at walang emosyong
nangingibabaw?
 May mga pagkakamali ba sa ispeling, grammar o kaya ay sa pagkakatayp?

LAYUNIN: Ang dahilan kung bakit mayroong impormasyon    The reason the
information exists.

 Ano ang layunin ng nakalap na impormasyon?

 Naging malinaw ba ang intension o layunin ng awtor?
 Ang impormasyon bang iyong nakalap ay katotohanan, opinyon o isang
propaganda? Ang pananaw ba ang awtor ay obhektibo
 Mayroon bang pagkiling na politikal, ideyolohikal, kultural, panrelihiyon o personal?

Module 4: Topic 1 – Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

Ayon kina Constantino at Atienza (1996 binanggit nina San Juan et al, 2018), kailangan
ng tao ng wika bilang behikulo ng komunikasyon para sa panlipunang
pagkakaintindihan at pagkilos (p.81). Sa bawat aspekto ng ating pag-iral ay
nakikipagtalastasan tayo- sa paaralan, sa tahanan, sa simbahan at kahit saanmang
lugar tayo mapadpad. Pagmulat ng ating mata, gumagamit na tayo ng wika sa
pakikipag-ugnayan

Gawaing Pangkomunikasyon ng Pilipino

 Ang komunikasyon ang nagbibigay buhay at nagpapadaloy sa ugnayan ng mga tao

habang hinuhulma nila ang kanilang lipunan at habang hinuhulma rin sila nito
 Hindi nahuhulma ang isang lipunan kung walang nagaganap na komunikasyon sa
pagitan ng mga taong naninirahan dito.
 Sa pag-iral ng komunikasyon, nililikha ang kultura na tumatagos sa lahat ng aspekto
ng isang lipunan, politikal, ekonomiya, at iba pa.
 Kailangan din ng mga tao ng wika bilang behikulo ng komunikasyon, para sa
panlipunang pagkakaintindihan at pagkilos (Constantino & Atienza, 1996).
 Ang wika ang “daluyan, tagapagpahayag at impokan-kuhanan” ng isang kultura
(Salazar, 1996, p. 19) na umiiral at nakakahugis sa proseso ng komunikasyon ng
mga taong patuloy ang pakikipag ugnayan at pakikisalamuha sa isa’t isa.
 Nasa kulturang Pilipino rin ang kahilingan nating mga Pilipino sa pakikisalamuha at
ang pagiging bukas natin sa pagbuo ng mga relasyon sa kapuwa (Pertierra, 2010, p.
39 binanggit ni San Juan et al., p.81).
 “Hindi kapuwa ekslusibo sa isa’t isa ang mga ito. Bagkus may mga pagkakataong
nagaganap o nasasaksihan ang dalawa o higit pa nang makasabay o magkahalo sa
isang sitwasyon ng komunikasyon” (San Juan,2018, p81).
A. Tsismisan
 Istoryahan ng Buhay – Buhay ng mga Kababayan
 Pinakamalapit sa salitang Ingles na “gossip”, at mula sa salitang Espanyol na
“chisme”
 Pagbabahaginan ng impormasyong ang katotohanan ay di tiyak
 Uri ng usapan sa pagitan ng dalawa o higit pang tao na magkakapalagayang-loob
 Ang tsismis ay madalas nakakasira ng dignidad ng taong pinag-uusapan sapagkat
walang sapat na batayan at pruweba (katotohanan) ang usaping ikinakalat.
 Ang haba ng oras ng tsismisan ay di rin tiyak maari itong ay saglit lamang o
tumatagal ng isa o higit pang oras, depende kung may mailalaang panahon ang
mga nag-uusap at kung kailangan ng mahabang panahon sa pag-uusap.
 Ang tsismis ay maaring totoo, bahagyang totoo, binaluktot na katotohanan,
dinagdagan o binawasang katotohanan, sariling interpretasyon sa nakita o narinig,
haka-haka, sadyang di totoo o inimbentong kwento.
 Ang tsismis ay may pinagmulan o pinanggalingan, mauuri ito sa tatlo;
 Obserbasyon ng unang tao o grupong nakakita o nakarinig sa itsitsismis;
 Imbentong pahayag ng isang naglalayong makapanirang-uri sa kapuwa; o
 Pabrikadong teksto ng nagmamanipula o nanlilinlang sa isang grupo o sa madla.
 Ang unang uri ang obserbasyon ay maaaring naipamahagi nang walang malisiya , at
ito ay naging tsismis lamang, dahil kumalat ng hindi nabeberipika
 Sa pangalawa, ang pahayag ay may kaakibat na balaking maghasik ng intriga. Ang
intriga ay isang uri ng tsismis na nakasisira sa reputasyon o pagkakaibigan (Tan,
2016).
 Ang pangatlong uri naman ay madalas kinakasangkapan ng naghaharing-uri kagaya
ng mga politiko, negosyante at dinastiyang politikal para manira ng kalaban, lituhin
ang taumbayan, o pagtakpan ang mga kabuktutan.
 Karaniwang inuuri ang tsismis bilang home-stretcher, pipe-dream, bogey at wedge-
driver (Knapp binanggit ni Dela Cruz, 2014, p4)
 Ang home-stretcher ay tsismis na kumakalat bago ang aktuwal na pangyayari.
 Ang pipe-dream ay optimistikong tsismis na nagtataglay ng mga imahen ng mga
positibong pangyayari sa hinaharap.
 Ang bogey naman ay tsismis na nagdudulot ng labis na pagkabalisa sa mga
sumasagap at nagpapakalat nito.
 Ang wedge-driver ay agresibong tsismis. Mapanira ito at kung minsan ay matindi
ang epekto.
 Hindi lamang sa Pilipinas mayroong tsismis. Sa ibang bansa, ang katumbas nito ay
gossip, rumor, at iba pang kaugnay na salita kagaya ng hearsay, scuttlebutt, o
chatty talk na dumadaloy sa pamamagitan ng grapevine.
 Ang tsismis ay hinuhubog ng kulturang Pilipino at katutubong wika lalo ng angking
sigla at kulay ng bernakular na ginagamit sa pagtsismis.
 Ayon pa rin kay Dela Cruz, (2014) ang tsismis ay hindi lang tumatalakay sa
nangyayari sa personal na buhay kundi maging sa mga nangyayari sa lipunan

Module 4: Topic 2 – Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

A. Tsismisan
 Ang tsismis sa pag-aaral ni Dela Cruz(2014) sa isang banda ay positibo dahil a) sa
kasiyahang naidudulot nito bilang pangtanggal umay sa monotoni ng buhay; b) ang
tsismis ay hindi lamang simpleng pagbabalita kundi ebalwasyon sapagkat pagtataya
ito kung anoa ng normal at karapat-dapat; c) ang tsismis ay proseso ng samahan
 kung saan eksklusibo sa isang grupo; at d) bilang pakikipagkapwa ay nagpapatibay
ng samahan ng isa’t isa.
 Ang tsismis ay isang uri ng usapan o huntahan na posibleng nangyayari na bago pa
man dumating ang mga mananakop sa bansa (Tan, 2016).
 Sa kabila ng negatibong konotasyon ng tsismis, ito ay bahagi pa rin ng daynamiks
ng interaksyon ng mga Pilipino sa kapwa at maaring magbigay sa mga
magkakausap ng sikolohokal na koneksiyon at kultural na ugnayan sa lipunang
ginagalawan
 Nagbibigay rin ito ng mga panimulang ideya hinggil sa mga isyung binibigyang
pansin ng mga mamamayan.
 Ang tsismis ay maituturing na isang hamon sa pag-alam o paglalantad sa
katotohanan, lalo na kung may katuturang panlipunan ang paksa
 Sa mga mapaglaro ang isipan na sangkot sa “social marketing” maaring magamit
ang tsismis para takamin ang mga tao hinggil sa isang bagong teknolohiyang
panlipunang maaring ilako para mapakinabangan ng marami.
 Sa politikal na pananaw, sinasabing ginagamit ng mga naghaharing –uri ang tsismis
bilang “instrumento ng kapangyarihan” para linlangin ang taumbayan (Dela Cruz,
2014)
B. Umpukan
 Usapan, Katuwaan at Iba pang Malapitang Salamuhaan
 Kahit saan mang lugar sa Pilipinas o lugar sa ibang bansa na may Pilipinong
komunidad - ang umpukan ay isang karaniwang gawain.
 Impormal paglalapit ng tatlo o higit pang tao na magkakakilala para mag-usap na
magkakaharap
 Ay hindi planado o nagaganap na lang sa bugso ng pagkakataon
 Ang mga nagiging kalahok sa umpukan ay iyong mga kusang lumapit para
makiumpok, mga di-sadyang nagkalapit-lapit, o mga biyayang lumapit.
 Sa pagkakataong hindi kakilala ang lumapit, siya ay masasabing isang usisero na
ang tanging magagawa’y manood at making sa mga nag-uumpukan; kung siya ay
sasabat, posibleng magtaas ng kilay ang mga nag-uumpukan at isiping siya ay
intrimitida, atribida o pabida
 Likas na sa umpukan ang kwentuhan kung saan may pagpapalitan, “pagbibigayan,
pagbubukas-loob at pag-uugnay ng kalooban”
 Walang tiyak o planadong daloy ang pag-uusap sa umpukan tulad ng tsismisan
 Ang umpukan ay puwedeng dumako rin sa seryosong talakayan, mainit na
pagtatalo, masayang biruan, malokong kantiyawan, at maging sa laro at kantahan.
 Sa umpukan ng mga Pilipino’y madalas talagang maisingit ang biruan, na minsa’y
nauuwi sa pikunan.
 Taal na sa maraming Pilipino ang pagkapikon dahil sa “isang kulturang buhay na
buhay at masigla dahil sa pagbibiruan”( Enriquez (1976) ).
 Ang umpukan ay isang masasabing isang ritwal ng mga Pilipino para mapanatili at
mapalakas ang ugnayan sa kapuwa.
 Dito umuusbong at napapayabong ang diwa ng ating pakialam sa kapuwa
 Ang magkakaumpukan ay sinusubukang umugnay sa isa’t isa, may pakialam sa isa’t
isa, at nagbabahagi at sumasagap ng mga impormasyon mula sa usapan ng mga
magkakaumpukan bilang tanda ng kanyang pagiging kasapi ng pamayanang
kinabibilangan at kaniyang pakialam dito.
 Dito rin naisasalin at napapalaganap ang mga kuwento ng bayan, ang mga lokal na
pananaw, ang pagkaunawa sa mga katutubong kaugalian, at iba pang salik na
panlipunan at kultural na reyalidad
 Ang salamyaan ay isang halimbawa ng tradisyon kung saan tampok ang umpukan.
 Binigyang pansin ni Petras (2010) ang kahalagahan ng salamyaan bilang
talastasang bayan sapagkat kinapapalooban ito nng dinamikong salaysay ng iba’t
ibang kalahok kung saan makikita ang pagkakapantay-pantay at pagkakataong
makapagbahagi ng sariling salaysay na nagbubunsod sa pag-uugnay ng kalooban o
pakikiisang-loob ng lahat ng kasama sa usapan
 Isa pang halimbawa ng komunikasyong pangkomunidad kung saan tampok din ang
umpukan at iba pang kagawiang pangkomunikasyon ay ang ub-ufon ng mga tubong
Kadaclan sa Barlig, Bontoc, Mt. Province na naninirahan sa Siyudad ng Baguio
 Madalas na ginagawa ang ub-ufon sa isang itinakdang ator o dap-ayan (lugar), ng
pagsasama-sama ng mga umuli (magkabahayan) para magpakilala, mag-usap
hinggil sa iba’t ibang isyu, magbigayan ng payo, magresolba ng mga alitan, magturo
 ng tugtukon (customs/traditions) sa nakababata, mag-imbita sa mga okasyon, at
magtulungan sa mga problema kagaya ng pinansiyal na pangangailangan
(Protectan, 2012 binanggit ni San Juan et al. 2018, p86).
 Sa pananaliksik naman, maaaring gamitin ang umpukan bilang dulog sa
pagtatanong-tanong at pakikipagkwentuhan ( San Juan et al. 2018, p86)

Module 4: Topic 3 – Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

C. Talakayan
 Masinsinang Palitan at Talaban ng Kaalaman
 Pagpapalitan ng ideya ng dalawa o higit pang kalahok ukol sa isang paksa
 Ito ay maaring pormal, impormal o mediated ( ginamitan ng anumang midya)
 Ang pormal ay nagaganap sa talakayan sa paaralan, telebisyon o radio
samantalang ang impormal naman ay sa ano ng tsismisan o umpukan
 Ang karaniwang layunin ng talakayan ay ang pagbusisi sa isyu upang magkaroon ng
aral, linaw at pagkakaunawaan gayundin ang pagkakaroon ng solusyon o
makapagmungkahi ng solusyon
 Kahingian ang bukal sa loob na pagpapalitan, masinsinang pagsusuri at pagtatasa,
at pagtatahi ng mga opinion, kaalaman at proposisyon
 Inaasahan na magkakaroon ng pagpapalitan at pagbabanggaan ng magkakaibang
pananaw, pagkritik sa mga ibinahaging ideya at impormasyon, at maging ang
marubdob na pagtatalo-talo lalo na kapag kontrobersiyal o sensitibo ang paksa.
 Sa isang pangkatang talakayan, hindi maiiwasan ang pagkakainitan ng mga kalahok
 Sa lipunang Pilipino, mas madalas mangyari ang harapan kaysa mediated na
talakayan, na maaaring iangkla ang pagiging makalipunan nating mga Pilipino at sa
“personal” na pakikipag-ugnyan natin sa kapuwa ( San Juan & Soriaga, 1985).
 Bagamat sa ibang pagkakataon, mainam ang mediated na talakayan ayon kay
Quebral (1988) dahil :
1. naiigpawan nito ang hadlang sa distansiya kung ang mga kalahok ay magkakalayo
2. maraming tagapakinig o manonood ang naaabot ng talakayang isinasahimpapawid
3. ang midyang pangkomunidad ay mainam gamitin sa mga talakayan hinggil sa mga
gawaing pangkaunlaran na nakatuon sa mga tukoy na pamayanan at may dulog na
partisipatori
 Nahahasa ang kakayahan ng isang tao sa pagsasalita, pagpapaliwanag at
pangangatwiran sa pamamagitan ng talakayan.
 Nagkakaroon ng talakayan sa oras na magkaruon ng hindi pagkakaunawaan hingil
sa mga isyu o detalye na nangangailangan ng paglilinaw upang mangibabaw ang
katotohanan.

Mga Bagay na Dapat Isaalang-alang:

1. kaayusan ng mga salitang gagamitin

2. kalinawan ng mga punto at katibayang ipinipresenta o gagamitin
3. kakayanahan at abilidad sa pagsasalita

Mga Uri Talakayan

 Impormal – pagpapalitan ng mga kuru-kuro, malaya ang salitaan at walang pormal

na alituntunin o hakbang na sinusunod, ang kalahok ang nagmamaneho ng daloy sa
diskusyon
 Pormal – may tiyak at kontroladong mga alituntunin at hakbang; may namumuno sa
talakayan at may kahandaan sa palalahad ng mga panig.
 Hal: panayam, panel discussion, symposium, forum, lektyur
 Sa parehong talakayan nagkakaroon ng pagpapalitan ng kuro-kuro na maaring
magbunsod sa pagbabanggaan dahil sa magkakasalungat na palagay ukol sa isyu
ngunit naroroon din ang pagkikritik sa mga ibinabahaging impormasyon
Module 4: Topic 4 – Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

D. Pagbabahay-bahay
 Ang pangangapitbahay ay nakapagpapatatag ng samahan sa mga mamamayan ng
isang komunidad
 Nagaganap ang kamustahan o usisaan sa buhay ng bawat isa, bahagian ng iniisip
at saloobin, hingian p palitan ng mga material na bagay maging ang tsismisan at
umpukan
 Layon ng Interaksyon: karaniwang intindihin at gawain sa araw-araw
 Ang pagbabahay-bahay ay karaniwan ding ginagawa ng mga kinatawan ng ahensya
ng pamahalaan, pribadong institusyon o NGO na may tiyak na layong panlipunan na
nagangailangan ng kontribusyon, pakikiisa at pakikipagtulungan ng mga residente
ng isang komunidad
E. Pulong Bayan
 Marubdob na Usapang Pampamayanan
 Ito ay ang pagtitipon ng isang grupo ng mga mamamayan sa tinakdang oras at
lunan upang pag-usapan nang masinsinan at pagdesisyunan kung maari ang mga
isyu, kabahalaan, problema, programa at iba pang usaping pangpamayanan.
 Isinasagawa ito kapag may programang isinasakatuparan; problemang kailangang
lutasin; at mga batas na nais ipatupad sa isang komunidad
 Ang mga kalahok ay maaring – kinatawan ng iba’t-ibang sector sa isang
pamayanan, kinatawan ng pamilya o sinumang residenteng apektado ng paksang
pinag-uusapan o interesadong makisangkot sa usapin.
 Sa isla ng Calauit sa Busuanga, Palawan ang tradisyunal na “saragpunan” o tipunan
ng mga Tagbanua ay nagaganap sa isang malilim na lugar kung saan may
malalaking batong nakaayos nang pabilog na nagsisilbing upuan ng mga kalahok sa
pulong.
 Maaring layon ng pulong-bayan ay ang pagkonsulta sa mga mamamayan, paghimok
sa kanila na sumuporta o sumama, pagpaplano kasama sila, paggawa ng isang
 desisyon na binalangkas nila, o pagmomobilisa sa kanila hinggil sa isang isyu,
problema gawain o programang panlipunan.
F. Komunikasyong Di-Verbal
 Ito ay paraan ng pagbabatid ng kahulugan o mensahe sa pamamagitan ng samut-
saring bagay maliban sa salita . Ang paggamit ng mga di-verbal na pamamahayag
ay tanghalan din ng mapagpahiwatig na komunikasyon.
 Mayaman ang kulturang Pilipino sa komunikasyong di-berbal na naoobserbahan sa
mga taong kalahok sa pakikisalamuha mula sa bahagi ng katawan ng mga kalahok
hanggang sa espasyo sa pagitan ng mga nakikisalamuha.
 Naisasagawa ito sa pamamagitan ng mga ss: 1)paggalaw ng isang bahagi ng
katawan, 2)kombinasyon ng ilang bahagi ng katawan, 3) panahon ng
pagsasalamuha, bilis o bagal kawalan o dalas at oras o araw ng interaksyon 4) pook
at kaligiran ng pagsasalamuha, 5)kasuotan at burloloy sa katawan at 6)iba pang
simbolismo gaya ng kulay
1. Ang galaw ng katawan ng tao ang pinakagamiting di berbal na senyales
 Ilan sa halimbawa ng pahiwatig na ito ayon kay Maggay (2012), ay panlalaki ng
mata, pagtaas ng kilay,pagkunot ng noo, pagnguso, pagkagat ng labi, pag-umang
na nakakuyom ang kamao,pagngisi, pagkibit ng balikat at pagkuyakoy ng mga hita o
binti habang nakaupo.
 Makikita sa mga pahiwatig ng kilos ng tao ang pagsasama-sama ng mga galaw na
nabanggit.
2. Ang panahon ng pakikisalamuha ay may iba’t ibang kahulugan din. Maaring:
 Minamadali ng kalahok ang interaksyon dahil marami pa siyang gagawin
 Nagtatagal ang interaksyon sapagkat nasisiyahan ang kalahok
 Walang interaksyon na nangangahulugan ng galit o tampo
3. Lugar at kaligiran ng aksyon
 Paghalakhak nang malakas sa simbahan -kawalan ng asal
 Pagbabasa ng aklat sa parke – pagpapalipas oras
 Manliligaw na nagyayasa mamahalin kainan- galante
 Umiiyak sa sinehan habang nanoood ng drama- mababaw ang luha
4. Iba’t ibang piraso ng kasuotan at aksesorya
 Kulay ng damit na suot- nagpapahiwatig ng emosyon
 Tatak ng suot- sosyo ekonomik na kakayahan
 Lapat o laki ng suot- hubog ng katawan
5. Espasyo /proxemics
 Mas malawak sa kanluraning bansa ang pagpapakahulugan sa espasyo
 Ang mga Pilipino ay sanay sa malapitang pag-uusap tulad ng tsismisan at umpukan
 Hindi partikular ang Pilipino sa kaayusan kapag nagsasagawa ng talakayan
sapagkat karaniwan sa Pilipino ang magkakalapit kapag sumasali sa usapan
(Maggay, 2012)
6. Kulay /colorics
 Iba’t ibang kahulugan sa ating kultura
 Pula –masaya at umiibig
 Itim- nagdadalamhati/malungkot
 Politika – dilaw- Aquino

Module 4: Topic 5 – Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

G. Mga Ekspresyong Lokal

 Tanda ng Matingkad, Masigla at Makulay na Ugnaya’t Kuwento
 Mga salita, parirala o pangungusap na na nasasambit dahil sa bugso ng damdamin
ngunit ang kahulugan ay hindi ang literal na kahulugan o depinisyon ng bawat
salitang ginamit
 Kadalasan ang kahulugan ng mga ekspresyong lokal ay nakadepende sa konteksto
ng usapan
 Ang normal at likas na wika ay naiiba sa anyo at gamit ng pilosipya at lohika
 Nagbibigay kaibahan sa ibang wika at maaring magdulot din ng kaguluhan sa taong
hindi bihasa sa lenggwahe
 Ito ay ang mga salita o pararilang nasambit ng mga Pilipino dahil sa bugso ng
damdamin kagaya ng – galit, yamot, gulat, pagkabigla, pagkataranta, takot,
dismaya, tuwa o galak.
 May mga ekspresyon din ng pagbati, pagpapasalamat o pagpapaalam sa ibang-
ibang lugar ng Pilipinas
 Sa talastasang Pilipino, ang mga lokal na ekspresyon ang nagpapaigting at
nagbibigay kulay sa m,ga kwento ng buhay at sumasalamin sa kamalayan at
damdamin ng mga Pinoy.
 Bawat lugar sa bansa ay mayroong kani-kaniyang ekspresyong ginagamit para
magpahiwatig ng mensahe sa kanilang nakakasalamuha/kausap
 Dahil kilala ang Pilipino na ayaw makasakit ng kapwa o umiiwas na makasugat ng
damdamin ng iba, madalas gumamit ng mga di tuwirang pahayag tulad ng pagbibiro
para masabi ang nais sabihin
 Sa mga Pilipinno, may tinatawag tayong birong totoo,- birong may halong ilang hibla
ng katotohanan at birong walang katotohanan pero nanghahamon