Araling Panlipunan
1st Quarter
Mga Kontemporaryong Isyu
Konsepto at Kahalagahan ng Pag-aaral ng Kontemporaryong
Isyu
Kontemporaryo – galing sa salitang Medieval Latin na
“Contemporarius”
Con – pinagsama (together with)
Tempus, Tempor – oras (time)
Kontemporaryo
- ay “Kasalukuyan, o nabubuhay” maaari ding
nangangahulugang “modern, uso o napapanahon
- tumutukoy sa mga pangyayari sa kasalukuyan na
maaaring nakaapeto as buhay ng mga tao sa lipunan.
- may paksang napapanahon na nagiging sanhi ng
pagkabagabag ng mga tao.
- maaari rin itong mga pangyayaring naganap sa
nakalipas na nakaaapekto hanggang ngayon sa lipunan
Isyu
- mga pangyayari, suliranin, o paksa na napag-uusapan at
maaaring dahilan o batayan ng debate.
- maaari itong magdulot ng positibo o negatibong epekto
sa pamumuhay ng mga tao sa lipunan.
Kontemporaryong Isyu
– pangyayari, paksa, terma, opinion, o ideya na may
kaugnayan sa kasalukuyang panahon
– maaaring naganap o umiral sa nakalipas ngunit
nananatiling litaw ang epekto sa kasalukuyan.
Paano maituturing na ang isang pangyayari o tema ay
kontemporaryong issue?
1. Mahalaga at makabuluhan
2. May temang napag-uusapan at may positibong
impluwensya sa lipunan
3. May malinaw na epekto sa lipunan o mamamayan
4. May matinding impluwensya sa takbo ng kasalukuyang
panahon
Uri ng Kontemporaryong Isyu
1. Panlipunan –malaking epekto sa iba’t ibang sector ng
lipunan: pamilya, paaralan, simbahan, ekonomiya,
pamahalaan (gender equality, terorismo, rasismo,
halalan, kahirapan)
2. Pangkalusugan – may kaugnayan sa kalusugan
(COVID-19, sobrang katabaan, malnutrisyon,
HIV/AIDS, mental health, drug addiction)
3. Pangkapaligiran – may kinalaman sa kapaligiran at mga
usapin sa pagpapaunlad at tamang paggamit sa ating
kalikasan (global warming, paglindol, baha, bagyo, El
Niño, La Niña)
4. Pangkalakalan – may kinalaman sa globalisasyon at
negosyo, kasama rito ang mga usapin o isyung pang-
ekonomiya (import/export, online shopping, free trade,
samahang pandaigdigan)
Saan nakasisipi ng mga Isyu?
 Print Media – komiks, magazine, diyaryo
 Visual Media - balita, pelikula, dokyumentaryo
 Online Media – facebook, online blogs, website
Isyung Personal
- nagaganap sa pagitan ng isang tao at ilang malalapit sa
kanya
- ang solusyon ay nasa kamay ng indibiduwal
- pribadong bagay na dapat solusyunan sa pribadong
paraan
Isyung Panlipunan
- pampublikong usapin
- nakakaapekto sa malaking bahagi ng lipunan
- sumasalamin sa mga suliraning kinakaharap ng lipunan
- upang lubusang maunawaan, kinakailangan gamitan ng
sociological imagination
Kahalagahan ng pag-aaral ng kontemporaryong isyu
1. Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin bilang
mamamayan upang makalahok sa mga makabuluhang
gawain para sa ikabubuti ng pamumuhay ng
pamayanan,bansa at daigdig.
2. Pang-unawa at paggalang sa mga batas at alituntunin
upang maitaguyod ang pagkakaisa,pag-unlad at
pagkakaroon ng kapayapaan,at pagkakaroon ng
kapayapaan sa ating bansa at sa byuong daigdig.
3. Pang-unawa sa iba’t-ibang aspekto ng mga suliranin at
isyu ng lipunan: heograpiya, ekonomiya, kultura,
pamahalaan at pansibiko gamit ang mga kasanayang
nalinang sap ag-aaral ng iba’t ibang disiplina.
4. Pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos bilang isang
bansa at pandaigdigang suliranin.
5. Masidhing damdaming Makabayan, makatao,
makakalikasan.
6. Aktibong pagganap sa mga gawain at tungkuling dapat
gampanan sa tahanan, paaralan, at pamayanan.
Mga isyung Pangkapaligiran
Suliranin sa Solid Waste
Republic Act no. 9003
- Ecological Solid Waste Management Act of 2000
- Isinabatas noong Enero 26, 2001
- nakasaad dito ang mga alituntunin sa wastong
pamamahala ng basura at pagpapatupad ng mga
programang nakatuon sa pakikiisa ng bawat
mamamayan upang mabawasan ang basurang
itinatapon.
o Pagtatatag ng National Solid Waste
Management Commission at National Ecology
Center
o Material Recovery Facility
o Pagsasaayos ng mga tapunan ng basura
Solid waste – mga itinatapong basura na nanggagaling sa mga
kabahayan at komersyal na establisimyento, mga nonhazardous
na basurang institusyunal at mga industriyal, mga basura na
galing sa lansangan at konstruksiyon, mga basura na nagmumula
sa sector ng agrikultura, at iba pang basurang hindi nakalalason.
Municipal Solid Waste (MSW) – nagmula sa residensyal,
komersyal, institusyunal, at instrustriyal na establisimyento. Ang
pinakamalaking bahagdan nito ay galing sa mga kabahayan
(56.7%)
Biodegradable – pinakamalaking uri ng tinatapong basura
(52.31%)
Recyclable waste – papel, plastic, bakal, bote, at bubog (27.78%)
Leachate – katas ng basura na nakakakontamina sa tubig na
maaaring pagmulan ng sakit
Methane gas – galing sa dumpsites na hindi lamang mapanganib
sa kalusugan kundi sanhi rin ng global warming.
National Solid waste Management Commssion
– nangangasiwa sa pagpapatupad ng mga plano sa
pamamahal ng mga basura o ang tinatawag na Solid
Waste Management Plan.
Araling Panlipunan
1st Quarter
– binubuo ng 14 na ahensya mula sa pamahalaan na
pinangunahan ng Department of Environment and
Natural Resources at 3 na galing sa pribadong sector.
o Department of Science and Technology
o Department of Public Works and Highways
o Department of Health
o Department of Trade and Industry
o Department of Agriculture
o Department of Interior and Local Government
o Philippine Information Agency
o Metro manila Development Authority
o Technical Education and Skills Development
Authority
o Liga ng mga lungsod
o Liga ng mga munisipyo
o Liga ng mga barangay
o Recycling Industry
o Plastic Industry
o Non-Government Organization
R.A 9003 Section 48 – pagbabawal sa pagtatapon o pagtatambak
ng anumang uri ng basura sa mga pampublikong lugar
- pagsusunog ng basura
- pagpapakolekta o pagpayag sa pagkolekta ng hindi pinaghiwa-
hiwalay nab asura
- pagtambak/pagbaon ng mga basura sa mga lugar na binabaha
- walang paalam na pagkuha ng recyclables na may nakatalagang
mangongolekta
Mother Earth Foundation – nagsusulong ng zero waste sa
pamamagitan ng pagbabawas at wasting pamamahala ng basura
Bantay Kalikasan – kahalagahan ng pangangalaga sa kapaligiran
upang matamo ang likas-kayang pag-unlad
greenpeace Philippines – maprotektahan ang Karapatan ng mga
Pilipino sa balance at malusog na kapaligiran
Pagkasira ng mga Likas na Yaman
Deforestation
- pag -alis ng mga puno at iba pang likas na kaanyuan ng
mga kabundukan o kagubatan para gamitin sa pang-
ekonomiyang pagsulong
- ito ay nagaganap kapag:
o ang mga punong pinuputol ay ginagamit sa
paggawa ng istraktura
o pinagbibili ang lupa
o ang mga tiwangwang na lupa ay lugar para sa
pag-aalaga ng mga hayop
- dahil sa deforestation, ang mga kagubatan ay nagiging
mga bukirin, rancho, urbanong istraktura
Ang epekto ng deforestation
1. pagkasira ng tirahan ng mga hayop
2. pagkawala ng biodiversity o pagkasari-sari ng mga
species na umiiral sa ekosistema
3. pagkawala ng halumigmig o ang oksiheno na kailangan
ng hayop at tao
Philippine Forests At a Glance (2015) – noong 1934, 57% ng
Pilipinas ay kagubatan habang noong 2010 naman, nagging 23%
o 6.8M ektarya na lamang.
Kabuhayan sa Kagubatan
- Pagmimina
- Pagkakaingin
- Pagtatanim
- Pangangaso
Mga Epekto
 ang pagkaubos o pagkasira ng kagubatan ay may
malaking epekto hindi lamang sa forest ecosystem kundi
pati narin sa iba pang ecosystem na may kaugnayan dito
 madalas na pagbaha at pagguho ng mga
bundok
 inaanod ang mga lupa mula sa pagguho
patungo sa mga daan, kabahayan, bukirin at
iba’t ibang anyong tubig
 ang paglala ng mga suliraning sulot ng climate change
ay iniuugnay din sa deporestasyon dahil sa epekto nito
sa carbon cycle
 tumitindi ang init na nararanasan dahil wala
nang punong nagbabalanse sa lamig at init
 nagpapaliit sa pinagkukunan nila ng
kabuhayan
Mga Program at Pagkilos Upang Mapangalagaan ang Yamang
Likas at mga Probisyon
1. Republika Bilang 2706
- itinatag ang Reforestation Administration
o mapasidhi ang programa para sa reforestation
ng bansa
2. Presidential Decree 705
o ipinagutos ang pagsasagawa ng reforestation
sa buong bansa kasama ang pribadong sector.
ipinagbabawal din ang pagsasagawa ng
Sistema ng pagkakangin
3. Batas Republika Bilang 7586
- National Integrated Protected Areas System Act of 1992
o idineklara ang ilang pook bilang national park
4. Batas Republika Bilang 8749
- Philippine Clean Air Act of 1999
o pagtugon sa suliranin sa polusyon sa hangin sa
pamamagitan ng pakikipagtulungan ng mga
mamamayan at mga industriya
5. Batas Republika Bilang 9072
- National Caves and Cave Resources Management and
Protection Act
o layunin ng batas na ito na ingatan at
protektahan ang mga kuweba at ang mga
yaman nito bilang bahagi ng likas na yaman ng
bansa.
6. Batas Republika Bilang 9147
- Wildlife Resources Conservation and Protection Act
o pangangalaga ng mga wildlife resources sa
kanilang tirahan upang mapanatili ang timbang
na kalagayang ekolohikal ng bansa
7. Batas Republika Bilang 9175
- The Chainsaw Act
o bawal ang paggamit ng chainsaw upang
matigil ang iligal na pagttroso at iba pang
gawaing nakasisira ng kagubatan
o naglalayong protektahan at ingatan ang mga
yamang gubat sa pamamagitan ng tinatawag na
Sustainabe Forest Management
8. Republic Act 8371
- Indigenous People’s Rights Act
o Karapatan ng mga katutubo
9. Proclamation No. 643
- Philippine Arbor Day (June 25)
o pakikiisa ng lahat ng ahensya atbp na
makilahok sa pagtatanim ng puno
10. Executive Order No. 23
o ipinatigil ang pagputol ng puno sa natural at
residual na kagubatan. Paglikha ng anti-illegal
logging task force.
Pagmimina o Mining
Mga batas tungkol sa pagmimina
1. Philippine Mining Act
- 1995
o makapagbigay ng makabuluhang panlipunan at
pakngkapaligirang kaligtasan mula sa
pagmimina
o nilikha upang masubaybayan ang operasyon
ng pagmimina sa buong bansa
Araling Panlipunan
1st Quarter
2. Executive Order no.79
o mapagtibay ang proteksyong pangkapaligiran,
masuportahan ang responsableng pagmimina,
at makapagbigay gng karampatang reveue-
sharing scheme kasabay ng paglago ng
idustriya ng pagmimina.
3. Philippine Mineral Resources Act of 2012
o ayusin ang mga makatuwirang pananaliksik sa
pagmimina, at masubabayan ang paggamit ng
mga yamang mineral.
o Tinitiyak nito ang pagtay pantay na
benepisyong maibibigay ng pagmimina sa
estado ng Pilipinas, sa mga katutubo, at sa mga
local na komunidad.
Quarrying – pagkuha ng mga bato, buhangin, graba, atbp. pang
mineral mula sa lupa sa pamamagitan ng pagtitibag.
Kahalagahan ng Kagubatan
- pinagkukunan ng mga hilaw na materyales na ginagamit
ng mga tao
- tahanan ng iba’t ibang uri ng hayop sa mundo
- pangunahing pinagkukunan ng mayamang bilang ng
mga exotic na halaman
- naglilinis ng maruming hangin sa lungsod
- mitigasyon sa climate change at marami pang iba
Climate Change
Dahilan ng Climate Change
- natural na pagbabago ng klima ng buong mundo. ito’y
sama-samang epekto ng enerhiya mula sa araw, sap ag-
ikot ng nagmumula sa ilalim ng lupa na nagpapataas ng
temperature o init sa hangin na bumabalot sa mundo
- gawain ng tao na nakapagpapataas sa konsentrasyon ng
carbon dioxide at iba pang greenhouse gases sa
atmospera
Carter (1992) – ito’y isang dinamikong proseso na sumasakop sa
pamamahala ng pagpaplano, pag-oorganisa, pagtukoy ng mga
kasapi, pamumuno, at pagkontrol
Ondiz at Rodito (2009) – ang disaster management ay tumutukoy
sa iba’t ibang gawain na binuo upang mapanatili ang kaayusan sa
panahon ng sakuna, kalamidad, at hazard
Red Cross Disaster Management Manual – isang ahensya na may
administratibong desisyon, at gawain patungkol sa bawat yugto
ng isang sakuna
Mga Termino at Knsepto
1. Hazard – banta na maaaring dulot ng kalikasan o ng tao
na maaaring sanhi ng pinsala, buhay,ari-arian, at
kalikasan.
o Anthropogenic Hazard o Human-Induced
hazard – gawain ng tao (basurang tinatapon
kung saan saan at maitim na usok na ibinubuga
ng mga pabrika)
o Natural Hazard – hazard na dulot ng kalikasan
(lindol, tsunami, landslide, storm surge)
2. Disaster – pangyayari na nagdudulot ng pinsala sa tao,
kapaligiran, at mga gawaing pang-ekonomiya. Ito ay
maaaring resulta ng hazard, vulnerability o kahinaan,
kawalan ng kakayahan ng isang pamayanan na harapin
ang mga hazard.
3. Vulnerability – kahinaan ng tao, lugar, at imprastruktura
na may mataas na posibilidad na maapektuhan ng mga
hazard.
4. Risk – pinsala sa tao, ari-arian, at buhay dulot ng isang
kalamidad o sakuna
5. Resilience – kakayahan ng pamayanan na harapin ang
mga epekto ng kalamidad.

Epekto ng Climate Change

- global warming
- malnutrisyon
- pagkasira ng karagatan at pagtaas ng sea level

Mga programa at patakaran para sa climate change sa Pilipinas

1. Republic Act no. 9729

- Climate Change at of 2009
o sagot sa banta ng climate change, alinsunod sa
pangako sa ilalim ng united nations framework
convention for climate change (UNFCCC)
o pagbalangkas ng pamahalaan ng mga
programa at proyekto, mga plano at
estratehiya, mga patakaran, paglikha ng
climate change commission at pagtatatag ng
national framework strategy and program on
climate change

Climate Change Commission

- may tungkuling makipagugnayan, bumalangkas,

sumubaybay at sumuri ng mga programa at mga
pagkilos hinggil sa pagbabago ng klima
1. Republic Act no. 8749
- Philippine Clean air Act of 1999
o mapanatiling malinis at libre sa greenhouse gas
emissions ang hangin sa bansa

Philippine Task Force on Climate Change (PTFCC) – pagaanin

ang masamang epekto ng climate change at magsagawa ng isang
mabilis na pagsusuri ng mga epekto nito sa bansa

Paghahandang Nararapat Gawin sa Harap ng Panganib na

Dulot ng Suliraning Pangkapaligiran

Pamamahala sa kalamidad (Disaster management)

Araling Panlipunan
1st Quarter
Ang Philippine Disaster Risk Reduction and Management
Framework
Philippine Disaster Risk Reduction and Management Act of 2010
ay may dalawang layunin:
1. suliraning dulot ng mga kalamidad at hazard ay dapat
paghandaan at hindi lamang haharapin sa panahon ng
pagsapit ng iba’t ibang kalamidad
2. Iwasan at mapababa ang pinsala at panganib na dulot ng
iba’t ibang kalamidad.
Philippine Disaster Risk Reduction and Management Framework
(PDRRMF) – nakatuon sa paghahanda sa bansa at komunidad sa
panahon ng kalamidad o anumang panganib upang mapababa o
maiwasan ang pinsala sa buhay at ari-arian.
Mga Itinataguyod ng PDRRM Framework:
• Ang paglutas sa mga hamong pangkapaligiran ay hindi lamang
tungkulin ng pamahalaan.
• Nagmumula sa pagtutulungan at pagkakaisa ng iba’t ibang
sektor ng lipunan tulad ng pamahalaan, mangangalakal, non-
governmental Organizations (NGO’s), pribadong sektor, kasama
na ang mga mamamayang naninirahan sa isang komunidad ang
pagbuo ng disaster management plan.
• Ang pagbuo ng mga plano at polisiya sa pagharap ng mga
hamong pangkapaligiran ng Community Based- Disaster and
Risk Reduction Management Approach ang itinataguyod ng
National Disaster Risk and Reduction Management Council
(NDRRMC) sa kasalukuyan
Ang Community-based Disaster and Risk Reduction Management
Approach (CBDRM)
- isang pamamaraan kung saan ang mga pamayanang may
banta ng hazard at kalamidad ay aktibong nakikilahok sa
pagsuri, pagtugon ng mga risk na maaari nilang
maranasan.
- Abarquez at Zubair (2004) – ito ay isang proeso ng
paghahanda laban sa hazard at kalamidad na nakasentro
sa kapakanan ng tao. Binibigyan nito ng kapangyarihan
ang tao na alamin at suriin ang mga dahilan at epekto ng
hazard aty kalamidad sa kanilang pamayanan.
- Shah at Kenji (2004) – magiging matagumpay ang
CBDRM Approach kung magtutulungan ang
pamahalaan at mamamayan, NGO, at business sectors
Kahalagahan ng CBDRM Approach
1. aktibong partisipasyon ng mga mamamayan
2. partisipasyon ng iba’t ibang sector ng lipunan
3. magkaugnay ang national disaster rish reduction and
management framework at ang community-based
disaster risk management approach dahil kabilang dito
ang paghihikayat sa aktibong partisipasyon ng mga
mamamayan at paggamit ng local na kaalaman sa
pagbuo ng DRRM plan.
Dalawang Approach sa Pagtugon sa mga Hamong
Pangkapaligiran
Bottom-Up Approach
- Ang pagtukoy, pag-aanalisa, at paglutas sa mga
suliranin at hamon pangkapaligiran na nararanasan sa
isang pamayanan ay nagmumula sa mga mamamayan at
iba pang sektor ng pamayanan.
- Ang pamumuno ng lokal na pamayanan ang
pangunahing kailangan para sa grassroots development
kasama na ang mga lokal na pamahalaan, pribadong
sektor, at mga NGO’s.
- Nabibigyan ng pansin ang magkakaibang pananaw ng
iba’t ibang grupo sa isang pamayanan na makatutulong
sa paglaban sa mga hazard at kalamidad.
- Ang karanasan at pananaw ng mga taong nakatira sa
isan disaster-prone area ang nagiging pangunahing
batayan ng plano.
Top-Down Approach
- Ipinapaubaya sa mas nakatataas na tanggapan o
ahensiya ng pamahalaan ang lahat ng mga gawain tulad
ng pagpaplano hanggang sa pagtugon sa panahon ng
kalamidad.
- Kadlasan ang pananaw lamang ng namumuno ang
nabibigyang-pansin sa paggawa ng plano kung kaya’t
limitado ang pagbuo sa disaster plan.
National Disaster Risk Reduction Management Council
• Layunin ng programang ito na maturuan ang mga lokal na
pinuno sa paggawa ng Community Based Disaster Risk
Management Plan.
• Binibigyan ng sapat na kaalaman at hinahasa ang kakayahan ng
mga lokal ng pinuno kung paano maayos at maisasama ang
CBDRRM Plan sa mga plano at programa ng lokal na
pamahalaan.
• Malaki ang bahaging ginagampanan nito sa pagkamit ng mas
mahusay at epektibong disaster management plan.
Mga Dapat Gawin sa Panahon n El Niño at La Niña
1. dapat handa bago pa dumating ang negatibong epekto sa
bansa
2. iakma ng mga magsasaka ang kanilang pananim
3. makiisa at makibahagi sa paglaban sa epekto
4. malinis ang kapaligiran at di barado ang mga daluyan ng
tubig upang magdulot ng pagbaha
Mga Dapat Gawin sa Panahon ng Bagyo
Storm Signal no. 1
- masama ang panahon sa loob ng 36 oras
- 30-60 kph
Storm Signal no. 2
- masama ang panahon sa loob ng 24 oras
- 60-100 kph
Storm Signal no. 3
- masamang panahon sa loob ng 18 oras
- 100-185 kph
Storm Signal no. 4
- masamang panahon sa loob ng 12 oras
- 185 kph -higit pa
Super Typhoon
- masamang panahon sa loob ng 12 oras
- 220 kph – higit pa
Lindol
Magnitude – sukat ng enerhiya ng lindol mula sa focus.
Kinakalkula mula sa mga lindol na naitala ng instrumenting
seismograph
Intensity – lakas ng lindol na nararamdaman at nakikita ng mga
tao sa isang lugar. Batay sa magkakaugnay na epekto sa mga tao,
mga bagay, kapaligiran, at mga estruktura sa paligid.
Mga ahensiya ng pamahalaan na dapat mong tandaan lalo na ang
mga bahaging ginagampanan ng mga ito tungo sa ligtas na bansa.
Philippine Atmospheric Geophysical Astronomical Services
Administration
(PAGASA) - nagbibigay ng mga update tungkol sa mga
paparating na bagyo at sama ng panahon.
Araling Panlipunan
1st Quarter
Philippine Institute of Volcanology and Seismology
(PHIVOLCS) – namamahala sa mga kalagayan ng mga bulkan,
lindol at mga tsunami.
National Disaster Risk Reduction Management Council
(NDRRMC) – nabuo upang mabawasan at maagapan ang
panganib na dulot ng kalamidad.
Ahensiyang Pang-impormasyon ng Pilipinas o Philippine
Information Agency
(PIA) - nagbibigay ng mga update tungkol sa mga rescue efforts
at relief lalo na sa mga lugar na naapektuhan ng kalamidad.
Tanod Baybayin ng Pilipinas (Philippine Coast Guard) - sakop
nito ang pagbibigay ng babala sa mga biyaheng pandagat kasama
na ang rescue and search operations. Sinisiguro nito ang
kaligtasang pandagat.
Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina at Kooperasyon sa
Pagtugon sa mga Hamong Pangkapaligiran
Kinaroroonan ng Komunidad:
- malapit sa anyong tubig
- paanan ng bundok
- malapit sa kalsada
- sa bayan
Phlippine National Red Cross (2016) – Lifeline kit
Ntational Disaster Risk Reduction and Management Plan – R.A
10121 of 2010, nagbibigay ng legal na batayan sa mga patakaran,
plano at programa upang makahanda sa sakunang dulot ng baha.
- Disaster Prevention and Mitigation
- Disaster Preparedness
- Disaster Response
- Disaster Rehabilitation and Recovery
Kadahilanan ng Envireonmental Governance
1. Forest Ecosystem Management
2. Fresh Water Ecosystem Management
3. Coastal Water Ecosystem Management
4. Urban Ecosystem Management
Mga Hakbang sa Pagbuo ng Community Based Disaster Risk
Reduction and Management Plan
Disaster Prevention and Mitigation
1. Disaster Prevention - pag-iwas sa mga hazard at
kalamidad
2. Disaster Mitigation – mabawasan ang malubhang epekto
nito sa tao, ari-arian, at kalikasan
Disaster Prevention – Hazard Assessment, Vulnerability
Assessment, Capacity assessment
Disaster Mitigation – Risk Assessment
Hazard Assessment – pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala na
maaarin danasin ng isang lugar kung ito ay mahaharap sa isang
sakuna o kalamidad sa isang particular na panahon
1. Pagkakilanlan – pagkakaroon ng kaalaman tungkol sa
iba’t ibang hazard at kung paano ito umusbong sa isang
lugar
2. Katangian – pag-alam sa uri ng hazard
3. Intensity – lawak ng ppinsalana maarin isulot ng hazard
4. Lawak – pag-aaral tungkol sa sakop at tagal ng epekto
ng hazard
5. Saklaw- sino ang maaaring tamaan ng o maapektuhan
ng hazard
6. Predictability – panahon kung kailan maaaring
maranasan ang isang hazard
7. Manageability – pagtaya sa kakayahan ng komunidad na
harapin ang hazard upang mabawasan ang malawakang
pinsala
Temporal na Katangian ng hazard
1. Frequency – dalas ng pagdanas
2. Duration – tagal kung kailan nararanasan
3. Speed of Onset – bilis ng pagtama
4. Forewarming – panahon o oras sa pagitan ng pagtukoy
ng hazard at oras ng pagtama nito sa isang komunidad
5. Force – maaaring natural tulad ng hazard na dala ng
hangin, tubig tulad ng malakas na pagbuhos ng ulan,
baha,pag-apaw ng ilog, flashflood, tidal wwave at storm
surge
Hazard Mapping – mapa
Historical Profiling/Timeline of Events – makita kung ano-ano
ang mga hazard na naranasan sa isang komunidad, gaano kadalas,
at kung alin sa mga ito ang pinakamapinsala
Vulnerability Assessment – tinataya ang kahinaan o kakulangan
ng isang tahanan o komunidad na harapin o bumangon mula sa
pinsalang dulot ng hazard.
Mga kailangan suriin sa pagsasagawa ng Vulnerabity Assessment
Elemento ng Panganib – tao, hayopm mga kagamitan
Mga Taong nasa Panganib – grupo ng tao na maaaring higit na
maapktuhan ng kalamidad
Lokasyon ng Taong nasa Panganib – lokasyon o tirahan ng mga
taong natukoy na vulnerable
Capacity Assessment – kakayahan ng komunidad na harapin ang
iba’t ibang uri ng hazard
Pilikal o Materyal – kakayahan na muling isaayos ang mga
istruktura tulad ng bahay, paaralan, kalsada, at iba pa
Panlipunan – kung ang mga mamamayan ay nagtuulungan upang
ibangon ang kanilang komunidad mula sa pinsala ng mga sakuna
Pag-uugali ng mamamayan – ang mga mamamayan na bukas ang
loob na ibahagi ang kanilang oras at lakas na may kapasidad na
bumangon.
Risk Assessment – mga hakbang na dapat gawin bago ang
pagtama ng sakuh, kalamidad at hazard na dapat may layuning
maiwasan o mapigilan ang malawakang pinsala sa tao at
kalikasan
Structural Mitigation – paghahandang ginagawa sa pisikal na
kaanyuan ng isang komunidad
Non-structural Mitigation – ginagawng plano at paghahanda ng
pamahalaan
Disaster Preparedness
To inform – magbigay ng kaalaman tungkol sa mga hazard, risk,
capability, at pisikal na katangian ng komunidad
To advise – gabay tungkol sa mga nararapat gawin
To instruct – hakbang na dapat gawin
Disaster Response
Need – pangunahing pangangailangan ng mga biktima ng
kalamidad
Damage – bahagya o pangkalahatang pagkasira ng mga ari-arian
Loss – pansamantalang pagkawala ng serbisyo at pansamantala o
pangmatagalang pagkawa;a ng produksyon
Araling Panlipunan
1st Quarter
Disaster Recovery and Rehabilitation

1. Panunumbalik ng Sistema ng:

a. komunikasyon at transportasyon
b. suplay ng tubig at kuryente
c. pagkukumpuni ng bahay
d. sapat na suplay ng pagkain, damit, at gamut
2. Pagbabantay sa presyo ng mga pangunahing bilihin
3. Pagkakaloob ng psycosocial services upang madaling
malampasan ng mga biktima ang kanilang dinanas na
trahedya.