9.sinif Kimya Ders Notlari Ve Calisma Sorulari

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 94

Ünite Ünite Adı Kazanım Önerilen Yüzde

No Sayısı Ders saati Oranı

1 Kimya Bilimi 8 6 8
2 Atom ve Periyodik Sistem 6 16 22
3 Kimyasal Türler Arası Etkileşimler 11 22 31
4 Maddenin Halleri 11 20 28
5 Doğa ve Kimya 6 8 11
Toplam 42 72 100

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 2
TYT (7 Soru)
1) Kimya Bilimi (Uyarı işaretleri)
2) Atom ve periyodik sistem (Katman dizilimi)
3) Kimyasal türler arası etkileşimler (güçlü)
4) Maddenin Halleri (Sıvılarda viskozite)
5) Asit, Baz ve Tuzlar (Asitlerin metallerle tepkimesi)
6) Asit, Baz ve Tuzlar (Nötralleşeme tepkimesi)
7) Karışımlar(Çözeltilerin donmaya başlama sıcaklığı)

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 3
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 4
Simyadan Kimyaya

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 5
Kimyanın bilim olması süreci;
*Simya öncesi dönem,
*Simya dönemi,
*Geleneksel dönem
*Modern kimya dönemidir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 6
Kimyanın bilinen tarihi Antik Mısır
Dönemine dayanır. Sonrasında ise Simya
Döneminde başta felsefe taşı (filozof taşı)
ve ölümsüzlük iksiri (ab-ı hayat) olmak
üzere insan ihtiyaçlarına yönelik
maddeleri bulmak için yapılan ve değersiz
metalleri altına çevirme amacını da güden
çalışmalara Simya (alşimi), bu işle
uğraşanlara da Simyacı (alşimist) denir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 7
Geleneksel kimya dönemi, 17. yüzyıl
sonunda başlayıp 19. yüzyıl başlarına
kadar sürmüştür. Modern Kimya Dönemi
19. yüzyıl ve sonrasını kapsar. A.
Lavoisier Kütlenin Korunumu Yasası’nı
bularak, simya dönemini sonlandırıp
modern kimya dönemini başlatmıştır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 8
 Teorik temelleri yoktur.
 Çalışmaları deneme(sınama)-yanılmaya dayanır.
 Sistematik bilgi birikimi içermez.
 Deneysel sonuçlara dayanmaz.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 9
*Yiyecekleri pişirmek için ateşi,
*Saklama kapları yapmak için
toprağı,
*Barınmak amacıyla doğadaki çeşitli
malzemeleri
*Metallerden daha iyi faydalanmak
için alaşımları
*Hastalıklardan korunmak için bitkileri
ve kimyasalları kullanmışlardır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 10
Lokman Hekim ile ilgili neler biliyoruz?

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 11
Zaç yağı Kostik Boya
Kireç taşı Göz taşı Kil
Şap Güherçile Esans
Kıbrıs taşı Sirke ruhu Sabun
Tuz Barut Seramik
Tuz ruhu Kükürt Mürekkep
Kezzap Cam Yün

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 12
Damıtma Suda çözme
Öğütme Mayalama
Süzme Özütleme
Isıtma Kavurma
Kristallendirme Sırlama

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 13
 Damıtma düzenekleri
(İmbik)
 Su banyosu
 El kantarı
 Su terazisi
 Fırın
 Kroze
 Havan
 Saklama kapları
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 14
Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tarafından
bulunan veya kullanılan madde veya
malzemelerden değildir?.

A) Kükürt B) Zaç yağı C) Porselen


D) Pet şişe E) Kroze

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 15
Kimya Disiplinleri ve
Kimyacıların Çalışma
Alanları

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 16
Kimya biliminin gelişim sürecinde
Mezopotamya, Çin, Hint, Mısır, Yunan,
Orta Asya ve İslâm uygarlıklarının bilime
yaptığı katkılara ilişkin kitabımızdaki
okuma parçasını okuyup temel noktalarını
irdeliyoruz. Merakı olanlar bu katkıları
diğer kaynaklardan da araştırabilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 17
Empedokles: Dört öge kuramını ortaya koyarak tüm
maddelerin bu dört elementten (Su, ateş, hava, toprak)
oluştuğunu öne sürmüştür.

Demokritos: Atom (atomos) kavramını, maddenin en


küçük ve bölünemeyen eşit nicelikli tanecikleridir.
Şeklinde yapmıştır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 18
Aristotales (Aristo): Empedoklesin dört element
kuramını, bahsedilen elementlerin özelliklerini de
dikkate alarak geliştirdi.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 19
Cabir bin Hayyan:

*İlk laboratuvarı kurmuştur.


*İmbik ile damıtmalar yaparak
bazı bitkilerden esans elde
etmiştir.
*Damıtma işlemiyle zaç yağı,
kezzap, tuz ruhu, yemek tuzunu
elde etmiştir.
*Tuz ruhu ve kezzabı karıştırıp
altını çözebilen kral suyunu
elde etti.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 20
Ebubekir er-Razi:

*Kimyasal maddeleri; metalik, bitkisel


ve hayvansal şeklinde sınıflandırdı.
*İlk kez çiçek ve kızamık hastalıklarını
tedavi eden bir hekimdir. (Simya
tecrübelerini tıp alanında kullandı.)
*Karıncalardan damıtma yoluyla
formik asit (HCOOH) elde etti.
*Sud kostik (NaOH) ve gliserini buldu.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 21
Robert Boyle:

*Kuşkucu Kimyager kitabı ile


Aristonun görüşlerini çürüttü.
*Element tanımı yapmıştır.
Maddenin parçalanamayan yapı
taşına element denir.
*Gazlar üzerinde deneyler yürütmüş
ve gazlarda basınç-hacim
ilişkisini ortaya koyan bir gaz
yasası oluşturmuştur.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 22
Antoine Lavoisier:
*Deneylerde maddelerin kütlelerini
tarttı. Kalay metali ile yaptığı deney
ile Kütlenin Korunumu Kanununu
buldu.Bu kanunu madde vardan
yok,yoktan da var olmaz şeklinde
ifade etti.
*Yanma olaylarını özellikle de
metallerdeki oksitlenmeyi
açıklayarak filojistan kuramının
ortadan kalkmasını sağladı.
*Yaptığı katkılardan dolayı modern
kimyanın babası olarak
bilinmektedir.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 23
I. CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)
II. CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(k)
Yukarıda verilen iki önemli tepkimedeki
maddeleri Aristo dört element kuramına göre
değerlendirseydi elementlerden kaçar tane bulurdu?
Toprak su hava
A) 3 2 1
B) 4 1 1
C) 1 4 1
D) 4 1 2
E) 3 1 2
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 24
J.J.Becher 17.yy ortalarında bir yanma
kuramı olan Filojistan Kuramını ortaya
atmıştır. Öğrencisi G.E.Stahl bu teoriyi
geliştirmiştir. Yanma gerçekleşirken
uzaklaşıp giden maddeye ateş ruhu
manasında filojistan denilmiştir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 25
Bilinen yöntemlerle daha küçük parçalara
ayrılamayan maddelere element denir.

Yukarıdaki element tanımını yaparak modern


kimyanın gelişmesine öncülük eden aşağıdakilerden
hangisidir?

A) M.Faraday B) Ebubekir er-Razi


C) R.Boyle D) Cabir bin Hayyan
E) J.Dalton
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 26
Günümüze kadar çeşitli buluş, kitap, teorem ve yasalarla
simyaya ve kimya bilimine katkılar sunulmuştur. Bu
katkılar ve katkıyı sunan kişilerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?

Kişi Sunduğu katkı


A) J. J. Becher Filojistan Kuramı
B) A. Lavoisier Kütlenin Korunumu Kanunu
C) R. Boyle Kuşkucu Kimyager Kitabı
D) Cabir b.Hayyan Karıncadan formik asit eldesi
E) Demokritos Atom kavramı ortaya koyma
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 27
Fizikokimya:
Sistemleri, sistemlerdeki
ısı ve iş dönüşümlerini,
tepkime hız ve
mekanizmalarını
inceleyen alt daldır.
Elektrokimya,
termodinamik, kimyasal
kinetik alanlarını kapsar.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 28
Organik kimya:
(Karbon kimyası)
Başta karbon elementi
olmak üzere bunun yanı
sıra hidrojen,oksijen,
azot,kükürt gibi
elementleri içeren organik
bileşikleri ve bunların
tepkimelerini inceler.
F.Wöhler’in amonyum
siyanattan üreyi üretmesi
organik kimya açısından
bir dönüm noktasıdır.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 29
Anorganik kimya:
Genellikle karbon atomu
içermeyen bileşiklerin
özellikleri ve tepkimelerini
inceler.
Asit, baz, tuzlar, mineraller,
metal ve ametallerin yapıları
ve tepkimeleri bu dalın
konuları içerisindedir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 30
Biyokimya:
Canlıların yapısında gerçekleşen olayları inceleyen
kimya disiplinidir. Fotosentez, solunum, sindirim vb.
olayları ve DNA, RNA, protein, karbonhidrat, yağ vb.
moleküllerin yapılarını inceler.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 31
Analitik kimya:
Maddelerin kimyasal bileşimlerini
tür ve miktar olarak tespit etmeyi
amaçlayan daldır. Maddenin hangi
türlerden oluştuğunu tespit
maksatlı nitel (öznel) analiz ve bu
türlerden ne kadar bulunduğunu
bulmak maksatlı nicel (nesnel)
analiz yöntemlerinden yararlanılır.
Kan tahlili, idrar tahlili, su içindeki
minerallerin tespiti, suyun sertlik
analizi vb. çalışmalar bu dalın ilgi
alanın girer.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 32
Polimer kimyası:
Monomer (tek birim) maddelerin birleşerek polimer
(çok birim) maddelerin oluşumunu ve yapılarını
inceler. PVC (Polivinilklorür), PET
(Polietilenteraftalat), TEFLON (Poli tetrafloreten),
nişasta molekülleri polimerdir ve bu dalın ilgi alanı
içerisindedir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 33
Endüstriyel kimya:
Kimyasal maddeleri hammadde olarak kullanıp sanayi
alanında ürünler üretmek, seri üretimler yapmak, ürün
tasarımı, kalitesini artırmaya yönelik çalışmaları
kapsayan daldır. Çamaşır suyu, çimento, boya vb.
maddeler endüstriyel kimya alanına giren maddelerdir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 34
I. DNA yapısının incelenmesi.
II. Etil alkolün kimyasal özelliklerinin
incelenmesi.
III. Tepkime hızının deneylerle bulunması.
IV. Suni kauçuğun özelliklerinin geliştirilmesi.
Yukarıda verilen çalışmalar incelendiğinde hangi
kimya alt dalına ait bir çalışma bulunmadığı
görülmektedir?
A) Organik kimya B) Anorganik kimya
C) Biyokimya D) Polimer kimyası
E) Fizikokimya
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 35
Kimyanın yukardaki disiplinleri dışında başka
hangi alanlarla ilişkisi olabilir? Düşünelim.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 36
İlaç, gıda, temizlik, adli kimya, enerji,
madencilik, gübre, petrokimya, arıtım, boya-
tekstil alanlarının kimya ile ilişkisi oldukça
sıkıdır ve kariyerini bunlardan biri üzerine
kurmak isteyen biri kimya ile barışık olmak
durumundadır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 37
Kimya alanı ile ilgili meslekler;

Kimya öğretmenliği
Kimya mühendisliği
Metalurji mühendisliği
Kimyagerlik
Eczacılık

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 38
Haydi arkadaşlar nanoteknoloji ile ilgili bir
makale araştıralım.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 39
TÜBİTAK,
T.C. Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı,
Kalkınma Ajansı,
KOSGEB

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 40
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 41
2015 Nobel Kimya ödülü
Prof. Dr. Aziz Sancar,
Tomas Lindahl
Paul Modrich

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 42
The Nobel Prize in Chemistry 2015
Born: 8 September 1946, Savur, Turkey
Prize motivation:
For Mechanistic Studies of DNA Repair.
Affiliation at the time of the award:
University of North Carolina, Chapel Hill,
NC, USA
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 43
Kimyanın sembolik dili

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 44
Element: Aynı cins atomlardan oluşan saf (arı)
maddelerdir. İki türü vardır:
*Atomik element: En küçük yapıtaşı atom olan (tek
atom şeklinde yazılabilen) elementlerdir.
Örn: Na, K, Fe, Au, Ag, Cu…

*Moleküler element: Birden çok sayıda atom şeklinde


gösterilen elementlerdir.
Örn: H2, N2, O2, Cl2, O3, P4, S8

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 45
 Saf (arı) maddelerdir.
 Homojendirler.
 Belli koşullarda EN ve KN gibi ayırt edici özellikleri
sabittir.
 Sembollerle gösterilirler.
 Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit
maddelere ayrışamazlar.
 Kendi özelliğini gösteren en küçük yapı birimi
atomdur.
 Metal, ametal, yarı metal ve soygaz olabilirler.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 46
Elementleri günümüz sembolleriyle (harfli
semboller) ilk kez gösteren J. J. Berzelius’tur.

KURAL:

Tek harfliler büyük harf, iki ve üç harfliler ise ilk


harf büyük diğerleri küçük şeklinde gösterilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 47
 Hidrojen: Sodyum :
 Helyum : Magnezyum :
 Lityum : Alüminyum :
 Berilyum: Silisyum :
 Bor : Fosfor :
 Karbon : Kükürt :
 Azot : Klor :
 Oksijen : Argon :
 Flor : Potasyum :
 Neon : Kalsiyum :

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 48
 Demir : Platin :
 Bakır : Nikel :
 Altın : Mangan :
 Gümüş: Brom :
 Civa : İyot :
 Kalay : Baryum :
 Krom :
 Kobalt :
 Kurşun:
 Çinko :

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 49
Bileşik: İki yada daha fazla farklı elementin kimyasal
değişime uğrayarak oluşturduğu yeni saf (arı) maddelerdir.

Özellikleri:
*Saftırlar.
*Homojendirler.
*Belli koşullarda EN ve KN gibi ayırt edici özellikleri
sabittir.
*Formüllerle gösterilirler.
*Kendini oluşturan elementlerden farklı kimyasal
özelliktedirler.
*Ancak kimyasal yöntemlerle(örn:elektroliz) elementlerine
ayrışırlar.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 50
Formül Yaygın adı Sistematik (IUPAC) adı
H2O
HCI
H2SO4
HNO3
CH3COOH
CaCO3
CaO
Ca(OH)2
NH3
NaCI
NaOH
KOH
KNO3
NaHCO3
CuSO4
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 51
I. Moleküler halde bulunur.
II. Birden fazla atom içerir.
III.Belli şartlarda erime sıcaklıkları sabittir.

Yukarıdaki yargılardan hangisi ya da hangileri hem


element hem de bileşikler için doğru olabilir?

A) I, II, III B) I ve III C) II, III


D) Yalnız I E) Yalnız III

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 52
Evlerimizde kabartma tozu olarak da kullandığımız
sodyum bikarbonat ile ilgili olarak;
I. Kimyasal formülü Na2CO3’tür
II. Yaygın adı yemek sodası olarak bilinir.
III. Yapısında dört farklı element bulundurur.
Yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) I, II, III B) I ve III C) II, III


D) Yalnız I E) Yalnız II
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 53
Kimyada iş sağlığı ve
güvenliği

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 54
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde görevli Tuncay
Özışık'ın evinde yaptığı bir proje deneyinde patlama
meydana geldi. Patlamada Özışık'ın 17 yaşındaki
oğlu ellerini ve gözünü kaybetti. 24.07.2017

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 55
Güngören Tozkoparan İmam Hatip Ortaokulunda deney
laboratuvarında çalışma yapıldığı sırada küçük çapta bir
patlama yaşandı. Patlamada bir öğretmen elinden
yaralandı. Patlama sırasında bazı öğrencilerin cildinde
yanma olurken, bazı öğrenciler de oluşan duyma kaybı
nedeniyle hastaneye kaldırıldı. 25 Nisan 2019

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 56
Covid-19 salgını sürecinde dezenfektan üretilen
Toroslar Atatürk MTAL’nin kimya atölyesinde 4
Temmuz’da patlama meydana geldi ve kimya
öğretmenleri Ramazan Şahin ile Hasan Satırlı ağır
yaralandı. Mersin Şehir Hastanesi’nde yoğun bakımda
tedavi gören bir çocuk basası Ramazan Şahin (44), 7
gün süren yaşam savaşını kaybetti.(10.07.2020 13:01)

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 57
Kimyasalları, tatMAYIN, koklaMAYIN,
Laboratuvarda, şakalaşMAYIN, koşMAYIN
Kimyasallara çıplak elle dokunMAYIN
Kimyasalların yakınında alev kullanMAYIN
Laboratuvarda yiyecek, içecek bulundurMAYIN
Cıva ile deney yapMAYIN
Hava çıkışı olmayan hiçbir sistemi ısıtMAYIN
Asitin üstüne su ekleMAYIN, Suyun üstüne asiti yavaş
yavaş ekleyin.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 58
Kimyada temel Uyarı işaretleri

Yanıcı:
Çabuk parlayan, ısıya maruz bırakıldığında
çabucak tutuşan, kaynama noktası 35 oC’ye
kadar olan maddeler için kullanılır.
Örneğin: Metanol, boya, yapıştırıcı maddeler
yanıcıdır.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 59
Yakıcı (Oksitleyici):
Karşısındaki maddeyi yükseltgeme özelliği iyi
olan maddeler için kullanılan işarettir.
Örneğin: Oksijen en bilinen yakıcılardandır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 60
Korozif (Aşındırıcı)
Metalleri ve canlı dokuları aşındıran, deriye ve
göze hasar veren maddeler için kullanılan işarettir.
Buharı solunmamalıdır.
Örneğin: Hidroklorik asit, sodyum hidroksit…

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 61
Patlayıcı
Alev, kıvılcım, çarpma, vurma ve
sürtünmeye maruz kaldığında patlayabilen
maddeler için kullanılır.
Örneğin: TNT, askeri mühimmat…

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 62
Tahriş edici
Alerjik deri reaksiyonlarına sebep olan, ozon
tabakasına da zarar verebilen maddeler için kullanılır.
Örneğin: Civa bileşikleri, nikel tuzları, kromik asit…

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 63
Toksik(Zehirli)
Ağız, solunum ve deri yoluyla zehirleyebilen
maddeler için kullanılır. Vücut ile temas
ettirilmemelidir. Kanserojen etki yapanları da vardır.
Örneğin: Ftalat, böcek ilaçları…

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 64
Radyoaktif
Radyasyon salgılayarak canlı dokulara zarar
verebilen hatta kanserojen etki yapan maddeler için
kullanılır.
Örneğin: MR üniteleri, röntgen cihazları…

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 65
Çevreye zararlı (Ekotoksik)
Su ve doğaya ciddi zararlar veren maddelerdir.
Çevreye kontrolsüz atılmamalı, belli yerlerde
toplanıp işlem görmelidir.
Örneğin: Endüstriyel atıklar, tarım ilaçları, civa,
kurşun, kadmiyum gibi ağır metaller …

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 66
I. II. III. IV.

Güçlü bir oksitleyici olan kromik asitin tahriç edici


özelliği oluğu bilinmektedir. Buna göre güvenlik
açısından kromik asitin şişesinin üzerinde yukarıdaki
işaretlerden hangileri bulunmalıdır?

A) I ve II B) I ve III C) II, III D) II ve IV E) I ve IV

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 67
Na, K, Fe, Ca, Mg, H2O
maddelerinin insan sağlığı ve çevre
için önemi

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 68
Sodyum(Na):

*Vücudun asit-baz dengesini düzenler.


*Osmotik basıncın sağlanmasında ve vücudun suyu
tutabilmesinde etkilidir.
*Günlük miktar 3 g kadardır. Tuz çok fazla
tükedildiğinde tansiyon ve damar sertliğine sebep olur.
*Sodyum eksikliği ise kusma, kas ağrıları, bilinç
bulanıklığı ve solunum yetmezliğine neden olabilir.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 69
Potasyum(K):

*Sinir sistemi ve kasların çalışmasında gereklidir.


*Kandaki glikoz miktarının korunmasında rol oynar.
*Yetersizliğinde kas tembelliği, yorgunluk hissi,
böbreklerde fonksiyon bozukluğu, eklem ağrıları, kalp
yetmezliği ortaya çıkabilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 70
Demir(Fe):

*Hemoglobinin yapısında yer alarak hücrelere


oksijen taşımakta görev alır.
*Fazlalığında kalp ve karaciğer zarar görür.
*Eksikliğinde kansızlık, halsizlik ve yorgunluk
görülebilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 71
Kalsiyum(Ca):

*Vücutta en fazla bulunan elementtir.


*Büyük kısmı dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur.
Kalsiyum fosfat formunda bulunur.
*Kanın pıhtılaşmasında görev alır.
*Kalbin çalışmasında ve doğumdan sonra süt
yapımında görev alır.
*Eksikliği Raşitizm Hastalığına neden olabilir.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 72
Magnezyum(Mg):

*Enerji metabolizmasında yer alan pek çok enzimi


etkin hale getirir.
*Adrenalin hormonunun salgılanmasında ve kanın
pıhtılaşmasında etkilidir.
*Bitkilerde klorofilin yapısında bulunur ve
fotosentezde rol oynar.
*Eksikliğinde aşırı susamayla birlikte bol su tüketimi
ve kas kasılmaları oluşur.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 73
Su(H2O):

*İnsan vücudunun ve dünyanın yaklaşık ¾’ü sudur.


*Hücrelerin yaşayabilmesi, yaşamsal faaliyetlerde
görev alabilmesi için uygun zemini oluşturur.
*Vücutta biriken toksinleri atmak, vücüdun ısı
dengesini sağlamak başlıca görevleridir.
*Bir insanın günlük su ihtiyacı yaklaşık 2,5 L’dir.
*Fazla ya da az tüketilmesi vücudun elektrolit
dengesini bozar.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 74
Hg, Pb, CO2, NO2, SO3, CO, Cl2
maddelerinin insan sağlığı ve çevre
üzerindeki zararlı etkileri

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 75
Civa(Hg):

*Başta termometre olmak üzere barometrelerin,


difüzyon pompaları gibi araçlarının yapımında
kullanılır.
*Dişle ilgili alaşımların, boya, böcek öldürücü ilaç ve
pillerin yapısında bulunur.
*Cıva toksit özelliktedir. Doğada bozulmaz ve kolay
buharlaşır. Buharı ve bileşikleri çok tehlikelidir.
*Bazı nörolojik ve sinirsel rahatsızlıklara, kansere,
böbrek, karaciğer, beyin dokularının ve
kromozomların zarar görmesine neden olur
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 76
Kurşun (Pb):

*Pil ve akü imalatında, yakıtlarda katkı maddesi


olarak, yalıtkan kablo,boya, lehim, folyo ve
çeşitli alaşımların üretiminde kullanılır.
*Vücuda, içilen su ve besin zinciriyle girer.
*Sinir sistemi bozuklukları, kansızlık, mide ağrısı,
böbrek ve beyin iltihabına, özellikle kansere ve
ölüme neden olur.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 77
Karbon dioksit(CO2):

*Odun, kömür ve petrol gibi yakıtların tam yanması


sonucu oluşan gazdır.
*Karbon dioksit gazının artışı sera etkisi yaratarak
küresel ısınmaya neden olur.
*Karbon dioksit gazı atmosferdeki sera etkisine %77
oranla en fazla katkı sağlayan gazdır.
*Hava kirliliği ve asit yağmurlarına sebep olur.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 78
Azot dioksit (NO2):

*Kahverengi, boğucu, zehirli, kokulu ve hava


kirliliğine neden olan gazdır.
*Azot dioksit gazının salınımına en fazla motorlu
taşıtlar neden olur.
*Havadaki su buharı ile birleşerek nitrik asit
oluşturur ve böylece asit yağmurları oluşur.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 79
Kükürt trioksit (SO3):

*Yanıcı olmayan, havadan ağır, zehirli bir gazdır.


*Fosil yakıtları ve eksoz gazlarından çıkan
SO2’nin O2 ile tepkimesinden oluşur.
*Havadaki su buharı ile etkileşerek asit yağmurları
oluşturur ve bu da toprağı ve suyu kirletir.
*Yutulmamalı, solunmamalı ve gözle teması
engellenmeli
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 80
Karbon monoksit (CO):

*Havadan ağır, yanıcı, kokusuz ve çok zehirli bir


gazdır.
*Yakıtlar içerisindeki karbonun tam yanamaması
sonucu oluşur.
*Hemoglobine bağlanma hızı oksijenden yaklaşık
iki yüz kat daha fazla olduğundan hücrelere
yeterli oksijen gitmez ve boğulmalar,
zehirlenmeler, hatta ölümler yaşanır.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 81
Klor gazı (Cl2):

*Su arıtımında, kuş gribinde, havuzlarda,


kanalizasyonlarda dezenfektan olarak
kullanılır.
*Zehirli ve kanserojen olduğu için dikkat
edilmelidir.
*Evlerimizde çamaşır suyu ve tuz ruhunu
karıştırmamalıyız. Çünkü bu gaz çıkar ve
maruz kalındığında zehirlenmeler, hatta
ölümler yaşanabilir.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 82
Kış öncesi bacalar yeterince temizlenmediği zaman
kışın sobaların içindeki yakacakların tam yanmadığı ve
karbon monoksit(CO) gazı çıktığı bilinir. Bu gazla ilgili
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Tam yanmama sonucu oluşur.


B) Yanıcıdır.
C) Asit yağmuruna sebep olur.
D) Hemoglobine bağlanma hızı O2(g)’den fazladır
E) Zehirlenmelere sebep olabilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 83
BEHERGLAS
Maddelerin
karıştırılması,
aktarılması, ısıtma
ve kristallendirmede ve
hassas olmayan çözelti
hazırlamada kullanılır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 84
ERLENMAYER
Düz dipli, dar ağızlı
bir cam malzemedir.
Başta titrasyon
olmak üzere çözelti
hazırlamak,
saklamak,
kristalizasyon ve
birçok işlem için
kullanılmaktadır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 85
DERECELİ SİLİNDİR
(MEZÜR)
Saf sıvıların ve
çözeltilerin hacmini
ölçmek için kullanılan
derecelendirilmiş cam
veya plastik
malzemedir. Hassas
hacim ölçümleri
yapılabilir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 86
PİPET
Çok hassas ve az
miktardaki sıvı
hacimlerinin
ölçümünde, sıvı
maddeleri ölçüp
başka bir kaba
almakta kullanılan
cam malzemelerdir.
1, 5, 10ml’likleri
mevcuttur.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 87
DENEY TÜPÜ
Küçük, bir tarafı
kapalı silindirik cam
malzemedir.
Genellikle
maddelerin
birbirleriyle
etkileşimini
gözlemlemek
amacıyla kullanılır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 88
CAM BALON
Kimyasal
reaksiyonların
gerçekleştirildiği,
çözelti hazırlamada,
ısıtma ve
kaynatmada ve geri
soğutucuya takılarak
çeşitli deney
düzeneklerinin
hazırlanmasında
kullanılan cam
malzemedir.
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 89
BALON JOJE
Ayarlı çözeltilerin
hazırlanmasında
kullanılan genellikle
250, 500 ve
1000ml’likleri
yaygın olan kapaklı
cam malzemedir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 90
BÜRET
Titrasyon
işlemƖerinde ve belli
hacimde sıvı
alınmasında
kullanılan, dereceli,
altı kısmı musluklu
cam malzemedir.
Artık otomatik
olanları da vardır.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 91
AYIRMA HUNİSİ
Sıvı-sıvı heterojen
karışımların
(Örneğin: Zeytinyağı-
su) ayrılmasında
kullanılan cam
malzemedir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 92
TERMOMETRE
Tepkime ortamının
sıcaklığını ölçüp
sayılarla ifade
etmekte
kullandığımız cam
malzemelerdir.
Celsius biriminde
sıcaklık değerini
verir.

YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA


M.A.D FEN LİSESİ 93
Sodyum hidroksit(NaOH) hidroklorik asit(HCl) ile titrasyon
yapılacaktır. Bu işlem öncesinde 0,1 M NaOH ….1….içerisinde
hazırlanacak, hazırlanan bu çözelti….2….yardımıyla….3….’e
alınacak ve üzerine.…4….yardımıyla HCl damla damla ilave
edilecektir.
Titrasyon işleminin uygulanmasının anlatıldığı yukarıdaki olayda
1, 2, 3 ve 4 ile gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdakilerden
hangilerinin gelmesi en uygun olur?
1 2 3 4
A) Cam balon büret beher pipet
B) Balon Joje pipet erlen büret
C) Beher pipet cam balon dereceli silindir
D) Balon Joje deney tüpü erlen büret
E) Cam balon büret dereceli silindir büret
YASİN AKKÖZ ile 9.SINIF KİMYA
M.A.D FEN LİSESİ 94

You might also like