Professional Documents
Culture Documents
Јане Јанкоски Горива Хемија
Јане Јанкоски Горива Хемија
Проектна задача
Хемија
Горива
Ментор: Изработил:
3
1. Горива и видови горива
Јаглен Дрва
Тресет
4
горива. Од течните горива позната е нафтата, а од гасовитите горива
природниот гас.
5
кафениот јаглен, битуменот и битуменозните шкрилци, синтетички бензин и
производи од крекирање, бензин, етилалкохол, полимеризационен бензин и
други. Индустриски гасовити горива се: генераторски гас, воден гас, гас за
осветлување, коксен гас, гас од високи печки, пропан, бутан и други.
Класификација на горивата1
6
етилалкохол,
полимеризационен
бензин и др.
Цврста Дрво, тресет, јаглен и Кокс, полукокс,
битуменозен шкрилец брикетиран јаглен, дрвен
јаглен и јагленов прав.
Гасовита Природен гас и гасовите Генераторски гас, воден
кои се присутни во гас, гас за осветлување,
нафтата се наречени коксен гас, гас од високи
попатни гасови печки, пропан, бутан и
други
7
Рафинериите за преработка на суровата нафта се клучни за хемиската
преработувачка индустрија. Во светот постојат повеќе од 600 рафинерии со
вкупен годишен капацитет од повеќе од 3,5 x 109 тони. Целта на рафинериите е
двојна: да произведат гориво за транспорт и енергија; и производство на
суровини за хемиската индустрија. Рафинериите претставуваат комплексни
фабрики, но високо интегрирани. Суровата нафта не е униформен материјал.
Нејзиниот состав зависи од локацијата на лежиштето. Најголемиот дел од
суровата нафта се состои од алкани, циклоалкани (нафтени), ароматични
соединенија, полиароматични соединенија, соединенија кои содржат сулфур и
др. Тешката сурова нафта содржи поголемо количество полициклични
ароматични соединенија. Во некои типови сурова нафта содржината на сулфур е
поголема, што наложува нејзина посебна обработка заради еколошки причини.
8
Основната преработка на суровата нафата е физичко разделување на
природната смеса на различни јаглеводороди на низа компоненти (фракција) од
кои секоја се одликува со друга температура на испарување. Со постепено
загревање на нафтата и кондезацијата на парата на одредени нивоа на
температурата, доаѓа до физичко издвојување на одделни компоненти-фракции
(фракциона или атмосферска дестилација). Денеска наместо атмосферска
дестилација најчесто се користи фракциона кондензација, при која најголем дел
од нафтата најпрво се претвора во пара, па потоа се издвојува со постепена
кондезација.
Од нафтата се добиваат:
гасовити горива
бензини
петролеум
дизел-моторни горива и
мазут (масло за ложење).
Со понатамошна обработка односно со вакумска дестилација на мазутот, се
добиваат:
тешки дизел-моторни горива
мазива (масла) и
остатоци како битумен и тешки масла за горење.
Сите производи добиени на овој начин, спаѓаат во групата на примарна
обработка. Ако непосредно се испраќаат до потрошувачите, мора претходно да
се прочистат. Поголем дел од овие производи понатаму се преработуваат со цел
подобрување на квалитетот или за добивање на одредрен (проектиран)
квалитет.
9
Јагленот е силно согорлива црна или црно-кафеава седиментна карпа. Се
состои главно од јаглерод, јаглеводороди како и од други елементи, вклучувајќи
сулфур. Заедно со битумијата ја сочинуваат групата карпи позната као
каустобиолити. Настанале во текот на геолошката историја од остатоци на
вишите растенија. Според степенот на карбонификација, може да биде: хумусен,
лигнит, мрк, камен јаглен и антрацит. Јагленот е фосилно гориво кое се добива
од земјата преку јамски и површински коп. Често поврзуван со индустриската
револуција, јагленот останува исклучително значајно гориво. Тој е најзначајното
гориво за производство на електрична енергија (во термоелектраните) во
светски размери, и витална компонента за редукцијата на железната руда. Во
Македонија е една од главните енергетски суровини. Во периодот по
педесеттите години од XX век, со заострувањето на нафтената криза, се започна
со интензивно геолошко истражување на јаглени. Истражувањата беа позитивни
и се откриени огромни резерви на лигнит. Најголеми резерви се докажани во
пелагонискиот басен со 1.400.000.000 тони, потоа следуваат беровско-
делчевскиот, ресенскиот, струшкиот, катлановскиот и кичевскиот басен. Во
пелагонискиот басен се изградени и првите термоенергетски капацитети кои во
моментов се стожер на електростопанскиот систем. Во кичевскиот јагленоносен
басен активно работи еден термоблок (Осломеј). Новите резерви овозможуваат
изградба на „Битола 4“ која ќе биде поврзана преку инфраструктури со „Битола
3“, што ќе придонесе за помали инвестиции.
Земниот гас претставува гас кој значително влијае врз ефектот на стаклена
градина.
2. Согорување
10
Согорувањето или горењето е неповратен процес. При горење материјата
која гори ги менува своите својства и се претвора во друг вид материја, а при
самиот процес се ослободува некој гас (најчесто јаглероден диоксид).
Горењето е исто така егзотермен процес бидејќи при горење се ослободува
топлина.
11
Пример 2 - Пропан- гас е со хемиска формула C3H8, со согорувањето на еден
молекул на пропан во присуство на кислород се ослободува три молекули на
јаглерод диоксид и четири молекули на H2O (вода):
12
Азотни оксиди (NOx) - особено азот диоксид се испушта при согорувањето
на високи температури. Може да се забележи во вид на кафеави магли
над градовите.
Јаглерод моноксид (СО) - е безбоен, без мирис и неиритирачки, но многу
отровен гас. Тој е производ на нецелосното согорување на горивата какви
што се природниот гас, јагленот или дрвото. Испустите од возилата се
главен извор на јаглерод моноксид.
Јаглерод диоксид (CO2) - е безбоен, без мирис и неотровен стакленички
гас кој се поврзува и со закиселувањето на океаните, се испушта при
согорување, производство на цемент и дишење. Инаку тој се рециклира во
атмосферата во јаглеродниот циклус.
Испарливи органски соединенија (или на англ. volatile organic compounds;
скратено: VOCs) - ова се важни загадувачи на воздухот. Од аспект на
загадувањето на воздухот, тие обично се поделени на метански (CH 4) и
неметански (NMVOCs). Метанот е многу ефикасен стакленички гас кој
придонесува во глобалното затоплување. Други јаглеводородни VOCs се
исто така значајни стакленички гасови преку нивната улога во создавање
на озон, како и со продолжување на опстанокот на метанот во
атмосферата, иако овој ефект варира во зависност од локалниот квалитет
на воздухот. Во рамките на NMVOCs, ароматичните соединенија бензен,
толуен и ксилен се можни карциногени и може да доведат до леукемија
при подолготрајно изложување. 1,3-бутадиен е друго опасно соединение
кое често се поврзува со индустриските процеси.
13
4. Заштита од загадување на воздухот од горива
14
3. Индустриските објекти или други извори што го загадуваат воздухот треба
да поседуваат соодветни филтри за пречистување на загадениот
индустриски воздух и да применуваат современи технологии на
производство.
4. Хемиско и механичко пречистување на штетните состојки во гасовите
5. Автомобилскиот сообраќај да се замени со електричен јавен сообраќај кој
не емитира штетни гасови во воздухот или користење на велосипедскиот
сообраќај
6. Препорачливо е вградување на апарати за дополнително согорување,
како катализатори, со цел намалување на штетните гасови.
7. Да се почитуваат правните, законските и административните прописи,
норми и постапки.
15
5.ЗАКЛУЧОК
16