Tez

T.C.
F IRAT Ü NİVERSİTESİ
F EN B İLİMLERİ E NSTİTÜSÜ
SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİNİN DENEYSEL VE

SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ
Halil İbrahim YAMAÇ
Doktora Tezi
MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
Mekanik Sistemler Bilim Dalı
A ĞUSTOS 2021
T.C.
F IRAT Ü NİVERSİTESİ
F EN B İLİMLERİ E NSTİTÜSÜ
Mekatronik Mühendisliği Anabilim Dalı
Doktora Tezi
SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİNİN DENEYSEL VE SAYISAL

OLARAK İNCELENMESİ
Tez Yazarı
Danışman
Prof. Dr. Ahmet KOCA
A ĞUSTOS 2021
ELAZIĞ
T.C.
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Doktora Tezi
Başlığı: Sıvı Akışlı Pencere Sistemlerinin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

Yazarı: Halil İbrahim YAMAÇ
İlk Teslim Tarihi: 14.07.2021
Savunma Tarihi: 20.08.2021
TEZ ONAYI
Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tez yazım kurallarına göre hazırlanan bu tez
aşağıda imzaları bulunan jüri üyeleri tarafından değerlendirilmiş ve akademik
dinleyicilere açık yapılan savunma sonucunda OYBİRLİĞİ ile kabul edilmiştir.
İmza
Danışman: Prof. Dr. Ahmet KOCA Onayladım

Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi
Başkan: Doç. Dr. Mustafa AY Onayladım

Üye: Doç. Dr. Doğan Engin ALNAK Onayladım

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Teknoloji Fakültesi
Üye: Dr. Öğr. Üyesi Emre TURGUT Onayladım

Üye: Dr. Öğr. Üyesi Deniz KORKMAZ Onayladım

Turgut Özal Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi
Bu tez, Enstitü Yönetim Kurulunun ......./......../20....... tarihli toplantısında tescillenmiştir.

İmza
Doç. Dr. Kürşat Esat ALYAMAÇ

Enstitü Müdürü
BEYAN
Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tez yazım kurallarına uygun olarak hazırladığım “Sıvı Akışlı
Pencere Sistemlerinin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi” Başlıklı Doktora Tezimin içindeki bütün
bilgilerin doğru olduğunu, bilgilerin üretilmesi ve sunulmasında bilimsel etik kurallarına uygun
davrandığımı, kullandığım bütün kaynakları atıf yaparak belirttiğimi, maddi ve manevi desteği olan tüm
kurum/kuruluş ve kişileri belirttiğimi, burada sunduğum veri ve bilgileri unvan almak amacıyla daha önce
hiçbir şekilde kullanmadığımı beyan ederim.
20.08.2021

ÖNSÖZ
İnsanoğlunun inşa ettiği yapıların bulunduğu bir çevrede sürdürülebilirliğin sağlanması için doğal
kaynakların korunması ve binaların enerji performansının iyileştirilmesi ile ilgili önemli çalışmaların ele
alınması gerekmektedir. Bu tez kapsamında enerji tüketiminin azaltılması noktasında çalışmalar yapmış
bulunuyorum.
Danışmanım Sayın Prof. Dr. Ahmet KOCA’ya tez çalışmaları sürecinde akademik bakış açımı
geliştirdiği için teşekkür ederim.
Deneysel eksiklerimin bazılarını altyapılarını kullanarak karşılamam noktasında yardımı olan Enerji
Sistemleri Mühendisliği Bölümü’ne teşekkür ederim. Akademik çalışmalarımda her zaman görüşüne
başvurduğum, tecrübesinden faydalandığım Doç. Dr. Mert GÜRTÜRK’e teşekkür ederim.
Deneysel çalışmalarım sırasında yardımlarıyla her zaman yanımda olan Mekatronik Yüksek
Mühendisi kardeşlerim Taylan Gazi ÜREGEN, Serkan KARAÇÖL ve Ömer BAYKARA’ya; sayısal
çalışmalar için desteğini esirgemeyen Makine Yüksek Mühendisi Hakan COŞANAY’a teşekkür ederim.
Üzerimde emekleri olan eşimin ailesine, eğitim hayatımın tüm evrelerinde bana destek olan ve beni
bugünlere getiren aileme, ablam Tuğçe YAMAÇ’a, evlatları olmaktan gurur duyduğum sevgili annem Ayşe
YAMAÇ ve babam Fuat YAMAÇ’a teşekkür ederim.
Her an yanımda olup desteğini eksik etmeyen, varlığıyla bana güç veren, evladımın annesi, hayatı
paylaştığım çok değerli sevgili eşim Özge ERDOĞAN YAMAÇ’a teşekkür ederim.
Oğlum Fuat Sarper YAMAÇ, bir baba olarak seni ne kadar çok sevdiğimi burada yazıya dökmek
istedim. Ömür boyu sağlıklı, mutlu ve başarılı olmanı dilerim.
Tez araştırmalarımın başlamasından itibaren TÜBİTAK-BİDEB’in 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs
Programı kapsamında, 2011-C Yurt İçi Öncelikli Alanlar Doktora Burs Programından yararlanmış
bulunmaktayım. 2211-C Yurt İçi Öncelikli alanlar Doktora Burs Programı kapsamında sağladığı destekten
ötürü TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı birimine teşekkür ederim.
Bu tez çalışması, Fırat Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (FÜBAP)
tarafından TEKF.18.20 protokol numaralı proje ile desteklenmiştir.

ELAZIĞ, 2021
iv
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ........................................................................................................................................ IV
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................... V
ÖZET ......................................................................................................................................... VII
ABSTRACT ............................................................................................................................... VIII
ŞEKİLLER LİSTESİ ...................................................................................................................... IX
TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................................... XII
SİMGELER VE KISALTMALAR ..................................................................................................XIV
1. GİRİŞ .............................................................................................................................. 1
2. SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİ ............................................................................... 4
3. ISIL ENERJİ DEPOLAMADA FAZ DEĞİŞTİREN MALZEMELERİN KULLANILMASI VE
PENCEREYE DAİR UYGULAMALARI ............................................................................. 13
4. MATERYAL VE METOT ................................................................................................ 19
4.1. Deneysel Gereç ve Yöntemler ........................................................................................................ 20
4.1.1. Ölçüm Aygıtları ve Yöntemleri ........................................................................................... 20
4.1.2. Kabinlerin Üretimi ve Sıcaklık Kontrolü ............................................................................ 23
4.1.3. Sıvı Akışlı Pencerelerin Üretimi ve Ölçümlerin Alınması .................................................. 26
4.1.4. Isıl Enerji Depolama Tankı ve Ölçümlerinin Alınması ....................................................... 29
4.1.5. Elektrik Sayaçlarından Veri Alınması ................................................................................. 30
4.2. Sayısal Yöntemler .......................................................................................................................... 32
4.2.1. Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği ...................................................................................... 32
4.2.2. Sonlu Hacimler Yöntemi ..................................................................................................... 33
4.2.3. ANSYS Fluent Modülü ....................................................................................................... 33
4.2.4. Eşlenik Isı Transferi ............................................................................................................ 34
4.2.5. Akışkan Hacmi Yöntemi ..................................................................................................... 36
4.2.6. Sıvı Akışlı Pencere Benzetimi ............................................................................................. 38
4.2.7. Isıl Enerji Depolama Tankı Benzetimi ................................................................................ 42
5. BULGULAR VE TARTIŞMA ............................................................................................ 48
5.1. Bulgular ve Tartışma: Yaz Mevsimi............................................................................................... 48
5.1.1. Sıvı Akışlı Pencere Isı Kazanım Verimi.............................................................................. 53
5.1.2. Deneysel Isıl Enerji Depolama ............................................................................................ 57
5.1.3. Kabinlerin Enerji Tüketimlerinin Karşılaştırması ............................................................... 59
5.2. Bulgular ve Tartışma: Sonbahar Mevsimi ...................................................................................... 74
5.2.1. Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile Kullanılması .................................................... 80
5.2.2. Kabinlerin Enerji Tüketimlerinin Karşılaştırması ............................................................... 84
5.3. Bulgular ve Tartışma: Kış Mevsimi ............................................................................................... 98
5.3.1. Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile Kullanılması .................................................. 103
5.3.2. Kabinlerin Enerji Tüketimlerinin Karşılaştırması ............................................................. 106
5.3.3. Sıvı Akışlı Pencere Benzetimi ........................................................................................... 112
5.3.4. Isıl Enerji Depolama Tankı Benzetimi .............................................................................. 114
v
6. SONUÇLAR .................................................................................................................. 120
ÖNERİLER ............................................................................................................................... 120
KAYNAKLAR ........................................................................................................................... 122
ÖZGEÇMİŞ
vi
ÖZET
Dummy
Sıvı Akışlı Pencere Sistemlerinin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

Doktora Tezi
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
Fen Bilimleri Enstitüsü
Ağustos 2021, Sayfa: xiv + 128
Sıvı akışlı pencere sistemleri, pencere camları arasından geçen sıvı dolaşımı ile iç ortamın ısı kazanç
veya kayıpları için kullanılmaktadır. Faz değiştiren malzemelerin ısıl enerji depolamada kullanımı tüm güneş
enerjisi sistemlerinde olduğu gibi sıvı akışlı pencere sistemleri ile de mümkündür.
Tez çalışması kapsamında yaklaşık sıfır enerjili binalar yolunda sıvı akışlı pencere sistemleri ve gizli
ısıl enerji depolama sistemleri bir araya getirilerek deneysel ve sayısal olarak incelenmesi amaçlanmıştır.
Şebeke suyu destekli ve faz değiştiren malzeme içeren ısıl enerji depolama tanklı sıvı akışlı pencere
sistemi kabinleri ile normal pencerelere sahip kabinlerin ısıtma soğutma enerji tüketimleri kıyaslanmıştır.
Sıvı akışlı pencerelerin ve ısıl enerji depolama tanklarının sayısal benzetimi yapılmıştır.
Yaz mevsiminde, günlük kullanım suyu ön ısıtması için; sonbahar ve kış mevsimlerinde ise
dolaşımdaki suyun sıcaklığının gece saatlerinde istenilen değerlerde kalması için hacmi 5.675 litre (%42 su,
%46 RT28 HC-RT18 HC, %12 RT35 HC-RT22 HC) olan ısıl enerji depolama tankı ısı değiştirgeci olarak
kullanılmıştır.
Yaz mevsiminde 0,3 m2 pencere yüzey alanına sahip sıvı akışlı pencere ile 6 saatte 2916 kJ enerjinin
depolanabileceğini sonucuna ulaşılmıştır. Isıl enerji depolama tankındaki erime-katılaşma işleminin
görselleştirilmesi sayısal çalışma ile elde edilmiştir. Bu esnada sıvı akışlı pencere kabini enerji tüketiminin
normal pencere kabini enerji tüketimine oranı %84’e kadar düşmüştür. Şebeke suyu kaynaklı sıvı akışlı
pencere için tüketim oranı %33’e kadar düşmüştür. Sonbahar mevsiminde ısıl enerji depolama tankına sahip
sıvı akışlı pencere kabini ile normal pencere kabini ısıtma sistemleri için gerekli enerji tüketim oranlarının,
gündüz depolanan ısı kullanılarak gece saatlerinde %7’ye kadar düştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Aynı mevsim
gündüz ölçümlerinde soğutma sistemleri için bu oran en fazla %88 olmuştur. Tüketim oranı şebeke suyu
destekli sıvı akışlı pencere için gündüz %39'dan, gece %77’den daha az bulunmuştur. Kış mevsiminde ısıl
enerji depolama tankına sahip sıvı akışlı pencere kabini ile normal pencere kabini ısıtma sistemleri için
gerekli enerji tüketim oranlarının, gündüz depolanan ısı kullanılarak gece saatlerinde %45’e kadar düştüğü
sonucuna ulaşılmıştır. Aynı mevsim gündüz ölçümlerinde soğutma sistemleri için bu oran en fazla %60
olmuştur. Tüketim oranı şebeke suyu destekli sıvı akışlı pencere için gündüz %53’ten az, gece %83’ten daha
fazla bulunmuştur.
Sonuç olarak, sıvı akışlı pencere sistemlerinin Türkiye ikliminde enerji verimliliğine sahip olduğu,
ısıl enerji depolama tankı ile sıvı akışlı pencere sistemlerinin kullanılabilirliği deneysel olarak ortaya
konmuştur. Sayısal çalışma sonuçları deneysel çalışmalarla doğrulamıştır, sayısal yöntemlerin farklı
varyasyonlar için kullanılabilirliği ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Sıvı Akışlı Pencere, Güneş Enerjisi, Faz Değiştiren Malzeme, Isıl Enerji Depolama,
Binalarda Enerji Verimliliği, Yaklaşık Sıfır Enerjili Binalar.
vii
ABSTRACT
dummy
Experimental and Numerical Investigation of Liquid Flow Window Systems

Ph.D. Thesis
FIRAT UNIVERSITY
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Mechatronics Engineering
August 2021, Pages: xiv + 128
Liquid flow window systems are used for the heat gain or loss of the indoor environment with the
circulation of liquid passing between the window glazing. The use of phase change materials in thermal
energy storage is possible with Liquid flow window systems as in all solar energy systems.
Within the scope of the thesis, it is aimed to experimentally and numerically investigate liquid flow
window systems and latent thermal energy storage systems on the road to nearly zero energy buildings.
The heating and cooling energy consumptions of the liquid flow window system cabinets includes
phase change materials in thermal energy storage tank and domestic water supported are compared with
cabinet has normal window. Numerical simulation of liquid flow windows and thermal energy storage tanks
were made.
In summer, for daily domestic water preheating; In autumn and winter seasons, a thermal energy
storage tank with a volume of 5.675 liters (42% water, 46% RT28 HC-RT18 HC, 12% RT35 HC-RT22 HC)
was used as a heat exchanger to keep the temperature of the circulating water at the desired values at night..
It has been concluded that 2916 kJ of energy can be stored in 6 hours with a liquid flow window with
a window surface area of 0.3 m2 in summer. The visualization of the melting-solidification process in the
thermal energy storage tank was obtained by numerical study. Meanwhile, the ratio of liquid flow window
cabinet energy consumption to normal window cabinet energy consumption decreased to 84%. The
consumption rate for the water flow window sourced from the mains water has decreased to 33%. It has been
concluded that the required energy consumption rates for the liquid flow window cabinet and normal window
cabinet heating systems in the autumn season decreased down to 7% at night using the stored heat during the
day. In the same season, this rate was at most 88% for cooling systems in daytime measurements. The
consumption rate was found to be less than 39% during the day and less than 77% at night for the domestic
water supported liquid flow window. It has been concluded that the required energy consumption rates for
the liquid flow window cabinet with thermal energy storage tank and normal window cabinet heating systems
in the winter season decrease down to 45% at night using the stored heat during the day. In the same season,
this rate was at most 60% for cooling systems in daytime measurements. The consumption rate was found to
be less than 53% during the day and more than 83% at night for the domestic water supported liquid flow
window.
As a result, it has been experimentally demonstrated that the liquid flow window systems have energy
efficiency in the Turkish climate, and the usability of the thermal energy storage tank and liquid flow window
systems. Numerical studies have confirmed the results with experimental studies, and the usability of
numerical methods for different variations has been demonstrated.
Keywords: Liquid Flow Window, Solar Energy, Phase Change Material, Thermal Energy Storage, Energy
Efficiency in Buildings, Nearly Zero Energy Buildings.
viii
ŞEKİLLER LİSTESİ
Sayfa
Şekil 2.1. SAPS enerji akış yönleri ve ısı transfer mekanizmaları. ................................................................ 4
Şekil 2.2. Pavilyon tasarımı .......................................................................................................................... 11
Şekil 3.1. Hissedilebilir ve gizli ısı depolamanın çalışma prensibi. ............................................................. 13
Şekil 4.1. Deneysel çalışmaların yapıldığı bölge.......................................................................................... 19
Şekil 4.2. Veri çözümleyicinin ve kullanılan çoğaltıcı kartın fotoğrafları.................................................... 21
Şekil 4.3. Piranometreler ve modbus ............................................................................................................ 21
Şekil 4.4. Deneysel çalışmalarda kullanılan çeşitli algılayıcılar................................................................... 23
Şekil 4.5. Kabinlerin görünümü ................................................................................................................... 24
Şekil 4.6. Kabinlerin sıcaklık kontrol mekanizması ..................................................................................... 25
Şekil 4.7. SAP üretim aşaması ..................................................................................................................... 26
Şekil 4.8. Ayar vanalı debimetreler .............................................................................................................. 28
Şekil 4.9. Isıl enerji depolama tankı ............................................................................................................. 29
Şekil 4.10. Elektrik sayaçlarının parelel bağlantısının devre şeması ............................................................ 31
Şekil 4.11. Sayaçların okunması için oluşturulan MATLAB pseudo kodu .................................................. 31
Şekil 4.12. SAP teknik çizimi....................................................................................................................... 38
Şekil 4.13. SAP sayısal benzetimde kullanılan ağ yapısı ............................................................................. 39
Şekil 4.14. SAP kesit alanları ve ısıl çift konumları ..................................................................................... 41
Şekil 4.15. Isıl enerji depolama tankı izometrik görünümü, tüplerin numaralandırılması ve kesit alanlar... 43
Şekil 4.16. Isıl enerji depolama tankı sayısal benzetimde kullanılan ağ yapısı ............................................ 44
Şekil 4.17. Isıl enerji depolama tankı sonuçların ifadesinde kullanılan kesit alanların konumları ............... 46
Şekil 5.1. Yaz mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ................................................................. 49
Şekil 5.2. 2C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel yaz verileri .......................................................... 50
Şekil 5.3. 2C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı ........................................................................... 50
Şekil 5.4. 3C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel yaz verileri .......................................................... 51
Şekil 5.5. 3C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı ........................................................................... 52
Şekil 5.6. Yaz mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları ........................................................................... 52
Şekil 5.7. Yaz mevsimi için SAPS sıcaklık değerleri ................................................................................... 53
Şekil 5.8. Su ısı kazanım verimleri. .............................................................................................................. 55
Şekil 5.9. Su ısı kazanım verimi ve referans karşılaştırması ........................................................................ 56
Şekil 5.10. Yaz mevimi için FDM SAPS sıcaklık değerleri ......................................................................... 57
Şekil 5.11. FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin yaz sıcaklık ölçüm sonuçları ........................................... 58
Şekil 5.12. Kümülatif ısı depolama miktarı .................................................................................................. 59
ix
Şekil 5.13. Yaz mevsimi için SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ........................................................... 60
Şekil 5.14. Yaz mevsimi için SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları....................................................... 61
Şekil 5.15. Yaz mevsimi için FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ................................................. 62
Şekil 5.16. Yaz mevsimi için FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ............................................. 63
Şekil 5.17. SAP sayısal ve deneysel sonuçlarının karşılaştırması ................................................................ 64
Şekil 5.18. Yaz mevsimi benzetimi zamana bağlı su eş hacim fraksiyonu eğrileri ...................................... 65
Şekil 5.19. Yaz mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri.................................................. 66
Şekil 5.20. Yaz mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri ......................................... 67
Şekil 5.21. Yaz mevsimi için IED tankı deneysel ve sayısal sıcaklık ölçümleri .......................................... 68
Şekil 5.22. Yaz mevsimi için IED tankı sayısal sonuçların hata oranı ......................................................... 69
Şekil 5.23. IED tankı yaz mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=1800 sn. ...... 70
Şekil 5.24. IED tankı yaz mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=12630 sn. .... 70
Şekil 5.28. IED tankı yaz mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri ................................................... 73
Şekil 5.29. IED tankı yaz mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği............................................. 74
Şekil 5.30. Sonbahar mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ...................................................... 75
Şekil 5.31. 2C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri ............................................... 76
Şekil 5.33. Sonbahar mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları ................................................................ 78
Şekil 5.34. Sonbahar mevsimi gece dış ortam sıcaklıkları ........................................................................... 78
Şekil 5.35. Sonbahar mevsimi için SAP ve kabin sıcaklık değerleri ............................................................ 79
Şekil 5.36. Sonbahar mevsimi için FDM SAP sıcaklık değerleri ................................................................. 81
Şekil 5.37. 2C SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin sonbahar sıcaklık ölçüm sonuçları ............ 82
Şekil 5.38. 3C SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin sonbahar sıcaklık ölçüm sonuçları ............. 83
Şekil 5.39. Sonbahar mevsimi için gündüz SAPS ve NP elektrik tüketim oranları...................................... 84
Şekil 5.40. Sonbahar mevsimi için gündüz SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ................................. 85
Şekil 5.41. Sonbahar mevsimi için gece SAPS ve NP elektrik tüketim oranları .......................................... 86
Şekil 5.42. Sonbahar mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ...................................... 87
Şekil 5.43. Sonbahar mevsimi için gündüz FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ............................ 88
Şekil 5.44. Sonbahar mevsimi için gündüz FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları........................ 88
Şekil 5.45. Sonbahar mevsimi için gece FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ................................ 89
Şekil 5.46. Sonbahar mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ...................................... 90
Şekil 5.47. Sonbahar mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri ......................................... 91
x
Şekil 5.48. Sonbahar mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri ................................. 92
Şekil 5.49. IED tankı sonbahar mev. benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=1800 sn. ... 93
Şekil 5.50. IED tankı sonbahar mev. benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=15000 sn. . 93
Şekil 5.51. IED tankı sonbahar mev. benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=19500 sn .. 94
Şekil 5.55. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri .......................................... 96
Şekil 5.56. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği .................................... 97
Şekil 5.57. Kış mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ................................................................ 98
Şekil 5.59. 3C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri ............................................. 100
Şekil 5.60. Kış mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları ........................................................................ 101
Şekil 5.61. Kış mevsimi gece dış ortam sıcaklıkları ................................................................................... 101
Şekil 5.62. Kış mevsimi için SAP ve kabin sıcaklık değerleri ................................................................... 102
Şekil 5.63. Kış mevsimi için FDM SAP sıcaklık değerleri ........................................................................ 104
Şekil 5.64. SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin kış sıcaklık ölçüm sonuçları .......................... 105
Şekil 5.65. Kış mevsimi için gündüz SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ............................................. 106
Şekil 5.66. Kış mevsimi için gündüz SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ......................................... 107
Şekil 5.67. Kış mevsimi için gece SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ................................................. 108
Şekil 5.68. Kış mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ............................................. 109
Şekil 5.69. Kış mevsimi için gündüz FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ................................... 110
Şekil 5.70. Kış mevsimi için gündüz FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları ............................... 110
Şekil 5.71. Kış mevsimi için gece FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları ........................................ 111
Şekil 5.72. Kış mevsimi için gece FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları.................................... 112
Şekil 5.73. Kış mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri ................................................ 113
Şekil 5.74. Kış mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri ........................................ 114
Şekil 5.75. IED tankı kış mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=1800 sn...... 115
Şekil 5.76. IED tankı kış mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=12900 sn. ... 115
Şekil 5.81. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri ........................................ 118
Şekil 5.82. IED tankı kış mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği ........................................... 119
xi
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Tablo 4.1. Keithley 2701 veri çözümleyici özellikleri ................................................................................. 20
Tablo 4.2. SAP benzetimi element ve düğüm sayısı .................................................................................... 40
Tablo 4.3. SAP benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri ................................................................................ 40
Tablo 4.4. IED tankı benzetimi element ve düğüm sayısı............................................................................ 44
Tablo 4.5. IED tankı benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri ........................................................................ 45
Tablo 4.6. Faz değiştiren malzemelerin özellikleri. ..................................................................................... 45
Tablo 5.1. Yaz mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ............................................................... 48
Tablo 5.2. Sonbahar mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ....................................................... 75
Tablo 5.3. Kış mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri ................................................................ 98
xii
SİMGELER VE KISALTMALAR
Simgeler
: Cam yüzey alanı

: Suyun aktığı boşluğun kesit alanı
: Yumuşak bölge sabiti
: Parçacık ısı kapasitesi
: Su özgül ısısı
: Toplam enerji değişimi
: Entalpi
: Katının duyulur entalpisi
: Cam yüzeyine düşen ışınım
: Termal iletkenlik
: Isıl iletkenlik katsayısı
: SAP su ısı kazanım verimi
: Su ile uzaklaştırılan ısı akısı
: Su özkütlesi
: Su hızı
: Basınç
: Kullanıcı tarafından tanımlanmış ısı kaynağı
: Düşük sıcaklık
: Pencereden çıkan su sıcaklığı
: Pencereye giren suyun sıcaklığı
: Tank su çıkış sıcaklığı
: Tank su giriş sıcaklığı
: Yüksek sıcaklık
: Kümülatif ısı transferi
: Zaman değişimi
: Su sıcaklık artışı
α : Sıvı hacim fraksiyonu
: Parçacık yayınımı
: Stefan-Boltzman sabiti
: Radyasyon sıcaklığı
: Viskozite
: Sıvı fraksiyonu
xiii
Kısaltmalar
BEGE : Bina-Entegre Güneş Enerjisi

CFD : Computational Fluid Dynamics
CYGO : Cam Yüksekliği-Genişlik Oranı
FDM : Faz Değiştiren Malzeme
GESIS : Güneş Enerjili Su Isıtma Sistemleri
GESSS : Güneş Evsel Sıcak Su Sistemi
GG : Görünür Geçirgenlik
GID : Gizli Isı Depolama
GIIED : Gizli Isı Isıl Enerji Depolama
GIKK : Güneş Isısı Kazanım Katsayısı
HAD : Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği
HF : Hacim Fraksiyonu
ID : Isı Değiştirgeci
IED : Isıl Enerji Depolama
IHİ : Isıtma, Havalandırma ve İklimlendirme
InDeWaG : SAC Sistemlerinin Endüstriyel Gelişimi
ITA : Isı Transfer Akışkanı
SAC : Sıvı-Su Akışlı Cam
SAP : Sıvı Su Akışlı Pencere
SAPS : Sıvı-Su Akışlı Pencere Sistemi
SDC : Su Dolu Cam
SFY : Sonlu Farklar Yöntemi
SHY : Sonlu Hacim Yöntemi
SST : Share Stress Transport
XPS : Ekstrüde Polisitren
VOF : Akışkan Hacim Yöntemi
YSA : Yapay Sinir Ağı
YSEB : Yaklaşık Sıfır Enerjili Bina
xiv
1. GİRİŞ
İnsanoğlunun inşa ettiği yapıların bulunduğu bir çevrede sürdürülebilirliğin sağlanması için,
doğal kaynakların korunması ve binaların enerji performansının iyileştirilmesi ile ilgili önemli
çalışmaların ele alınması gerekmektedir. Enerji tüketimindeki artış, nüfus artışı dolayısıyla iç ortam
faaliyetlerinin yaygınlığından (binalara olan gereksinim ve konfora olan talebin artmasından)
kaynaklanmaktadır. Binalar, Uluslararası Enerji Ajansı'na göre dünya çapında kullanılan toplam
enerji tüketiminin yaklaşık %36'sından sorumludur ve gelişmiş ülkeler göz önüne alındığında bu
oran, Avrupa'da %38 ve ABD'de %39 civarındadır. Türkiye için bu oran %36 civarındadır [1, 2].
Binaların birincil enerji tüketiminin 2020 yılına kadar %20 azaltılmasını, yenilenebilir enerji
üretiminin %20 artışını ve sera gazı salınımlarının 1990 seviyelerine göre %20 azaltılmasını içeren
2007 İklim ve Enerji paketinin ardından, 2030 İklim ve Enerji Çerçevesi ile yeni hedefler
getirilmiştir. Bu çerçeve kapsamında, sera gazı salınımlarının 1990 seviyelerine göre %40
azaltılması, yenilenebilir enerji payının %27 ve enerji verimliliğindeki artışın %27 olması
hedeflenmektedir. Son olarak, Avrupa Yol Haritası 2050, sera gazı salınımlarını 2050 yılına kadar
1990 seviyelerine kıyasla en az %80 azaltmayı hedeflemektedir. Yeni politikalar, son on yılda
enerjinin daha ölçülü kullanımını teşvik etmek için teknik ve düzenleyici önlemler getirmiştir.
Bunların uygulanması, Avrupa binalarında bir tasarruf artışı sağlamıştır. Binalarda enerji
tüketimini azaltmayı amaçlayan önemli yöntemlerden biri yeni bina hedefi olarak Yaklaşık Sıfır
Enerjili Bina (YSEB) teknolojilerinin oluşturulmasıdır [3–7].
Türkiye'de diğer ülkelerde olduğu gibi son yirmi yılda enerji talebinin hızla artması enerji
ithalatında artışa sebep olmuştur. 2016 yılında ülkemizin birincil enerji tüketimi 2000 yılına kıyasla
%71,5 oranında artış göstererek 136,2 MTEP (milyon ton eşdeğeri petrol) değerine ulaşmış olup
birincil enerji arzındaki ithal enerji kaynaklarının oranı ise %75’e yaklaşmıştır. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı'na göre 2030 yılına kadar toplam enerji talebinin yaklaşık %80'i ithal
edilecektir. Artan enerji talebi ve enerji ithalatı yeniden değerlendirilirken yıllık olarak, ülkemizin
enerji gelirinin ekonomisinin 2030 yılına kadar önemli ölçüde yüksek olacağı kesindir. Bu durum
ve binaların enerji tüketimindeki payı göz önüne alındığında, konut binalarının ısıtma ve soğutma
yüklerini azaltmaya yönelik tedbirlerin yanı sıra pasif sistemlerin kullanımı, enerji verimliliği
açısından evlerin tasarımında önemlidir. Sonuç olarak, mimarlar ve mühendisler yenilikleri
uygulamalı ve evlerde enerji tüketimini azaltacak yöntemleri belirlemelidir [8–11].
Binaların elektrik gereksinimi hızla artmaktadır. Soğutma, özellikle tropikal ülkelerde en
büyük elektrik tüketicilerinden biri iken, soğuk veya dört mevsimlik ülkelerde ısıtma büyük
miktarda enerji tüketir. Bu nedenle, büyük elektrik tüketicilerinin verimliliğini artırarak veya
yenilenebilir kaynaklardan soğutma ve ısıtma sağlamak için yenilikçi yollar oluşturarak elektrik
tüketimini azaltmak gereklidir [12].
Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme (IHİ), toplam bina enerji kullanımının %50'sinden
fazlasını oluşturmaktadır. Dolayısıyla ekonomi ve sürdürülebilirlik açısından bu alandaki enerji
tasarrufu değerlidir. Bina enerji tüketimini azaltmanın, ancak yine de bina kullanıcılarının
konforunu ve rahatlığını sağlamanın etkili bir yolu, binanın bulunduğu çevre ile ısı transferinin
azaltılması ve böylece soğutma/ısıtma yüklerinin azaltılmasıdır [13].
Enerji tüketiminin azaltılması, enerji tüketim döngüsünde önemli bir rol oynamaktadır.
Enerjinin kullanılması gerekiyorsa, yenilenebilir enerji kaynakları, özellikle ücretsiz olarak
kullanılabilen kaynaklar, tüketilmelerinin çevre üzerinde çok az olumsuz etkiye sahip olması
nedeniyle en iyi seçimdir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması son yıllarda önemli
ölçüde artmıştır. Her ülkenin, öncelikleri doğrultusunda yenilenebilir enerji uygulamaları için
yürüttüğü enerji politikaları vardır. Bu nedenle, bu alandaki performans iyileştirme çalışmaları
üzerine yoğunlaşmak ülkelerin odak noktalarından biridir [14].
Güneş enerjisi dünya çapında yaygın olarak mevcuttur ve bu enerjiden yararlanılması, fosil
yakıt tüketimini azaltmak için büyük bir potansiyele sahiptir. Bununla birlikte, güneş enerjisinin,
enerji talebi ve enerji arzı zamanları arasındaki eşleşmeyi sağlayamamasının en büyük nedeni
günün her saati mevcut olmamasıdır. Bu nedenle, bu kadar büyük bir enerji kaynağının Isıl Enerji
Depolama (IED) yoluyla, özellikle Faz Değiştiren Malzemeler (FDM'ler) kullanılarak güneş
enerjisinden yüksek oranda faydalanmayı artırmak akıllı bir çözümdür [15].
Modern binalarda pencereler, ısıtma/soğutma yükleri ve yapay aydınlatma gereksinimleri
açısından enerji performansında önemli bir rol oynamaktadır. Pencere tasarımı ile bina enerji
performansı arasındaki ilişki kapsamı geniş bir araştırma alanıdır [16]. Türkiye'de yapılan bir
araştırma, pencere parametrelerinin sıcak iklimlerde dairelerin enerji performansı üzerinde büyük
etkiye sahip olduğunu göstermektedir [17].
Pencerelerden gelen güneş enerjisi kazanımları nedeniyle, kışın ısıtma yüklerinde göreli bir
azalma sağlanır, ancak bu, yaz aylarında bina yüklerindeki artışla giderilecektir. Öte yandan
pencereler, binaların dış duvarları ve çatılarına kıyasla çok düşük yalıtım değerlerine sahip
olabileceğinden, kışın da birincil ısı kaybı kaynağı olarak kabul edilir. Pencereler, genellikle daha
az kalınlığa, yüksek ısıl iletken malzemelere sahip olmaları ve güneş ışınımından doğrudan ısı
kazanımına maruz kalmaları nedeniyle binalarda yüksek ısı kazanımına ve kaybına özellikle
sebebiyet vermektedir. Bu ısı kazancının sebep olduğu sıcaklık artışının önüne geçmek için klima
sistemleri kullanılmaktadır. Birçok çalışma, klima sistemlerinin yıllık elektrik tüketiminin büyük
bir oranından sorumlu olduğuna dikkat çekmiştir [18–21].
Günümüzde büyük pencereli modern bina tasarımları ön plana çıkmaktadır. Pencere camı,
yaşam kalitesini arttırmak için binalarda önemli bir rol oynamaktadır. Sürdürülebilirlik için
pencerelerin ısıl performansını artırmak oldukça önemlidir. Günümüzde renkli, çok bölmeli, film
kaplı, sıvı akışlı ve akıllı gibi gelişmiş birçok pencere sistemi çeşitleri mevcuttur. Tek cam
2
kullanılan pencere sistemleri renkli camlar, yansıtıcı camlar, düşük salınımlı camlar, akıllı
pencereler, fotovoltaik camlar olarak kabul edilebilir. Çok camlı sistemler ise gaz ve sıvı akışkan
kullanılan sistemler olarak ele alınabilir. Hava kullanılan sistemler de ticari olarak en yaygın olan
durağan havalı çift camladır. Bunların yanı sıra hava dışında gaz doldurulmuş çift camlar,
boşaltmalı pencereler ve hava akışlı camlar da kullanılmaktadır. Sıvı-Su Akışlı Cam (SAC) sistemi
veya Sıvı-Su Akışlı Pencere Sistemi (SAPS) olarak adlandırılan yeni kavram son yıllarda üzerinde
çalışmalar yapılan yeni bir alan olarak kabul edilebilir [22–25].
Pencereye düşen güneş ışınları iç ortama ısı vererek, sıcaklık artışına sebep olur. Bu sıcaklık
artışını ısıl konfor düzeyine getirmek için soğutma sistemlerine dolayısıyla enerji tüketimine
gereksinim vardır. Binanın ısıl konforda kalması için gereken toplam enerji tüketimini hesaplamak
için deneysel ölçümlerin ve sayısal benzetimlerin yapılması birinci derecede önemlidir. Pencere
camının optik özellikleri de konfor için önem arz etmektedir. SAPS tasarımı, iki cam bölme
arasındaki oyuk içinde kontrollü bir su akışı içeren yenilikçi bir kavramdır. Yaz aylarında akan
suyla çıkan ısı değeri, oda ısı kazanımını önemli ölçüde azaltılabilir.
Gelişen teknoloji ile birlikte enerji gereksiniminin arttığı çağımızda, enerji verimliliği ve
YSEB alanındaki çalışmalara katkı sağlamak için yeni nesil pencere sistemlerinden olan SAPS
sistemi üzerine bir tez çalışması yapmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda SAPS’nin ülkemiz iklim
koşullarında ilk uygulamasının üzerine deneysel ve sayısal çalışmalar yapılmıştır.
Deneysel çalışmada, FDM içeren su tankının Isı Değiştirgeci (ID) olarak IED’de kullanıldığı
SAPS, ticari hava dolu pencere sistemi ve şebeke destekli SAPS’nin karşılaştırması yapılmıştır. Bu
karşılaştırma için iklimlendirilmiş üç özdeş kabinin güneş gören yüzlerine pencereler monte
edilmiştir. İlgili kabinlerde ısıtma/soğutma sistemlerinin harcadıkları elektriksel yük açısından
karşılaştırma yapılmıştır. Bu çalışmaların ve uygulamaların çift ve üç camlı sistemlerin ayrı ayrı
kendi aralarında karşılaştırılması üzerine yapıldığı öncü bir çalışma ortaya konulmuştur.
Sayısal çalışmada, ANSYS Fluent modülünde pencere içi su akışı ve IED tankı içerisinde
bulunan FDM’lerin erime katılaşma benzetimi yapılmıştır. Benzetimler farklı mevsimler için ayrı
ayrı gerçekleştirilmiştir.
FDM içeren IED tankının SAPS ile deneysel olarak çalışılması yeni bir yöntem olarak tez
çalışması kapsamında gerçekleştirilmiştir. SAPS’nin IED tankı ile kullanılmasının yanı sıra
ülkemizde kullanılması ile elde edilecek yararların tez çalışması sonuçları ile ortaya konması
hedeflenmiştir.
SAPS ve FDM kullanılan IED yöntemlerinin birlikte olduğu çalışmaların sayısı az
olduğundan bu konular kapsamında yapılan literatür çalışmaları “Sıvı Akışlı Pencere Sistemleri”
ve “Isıl Enerji Depolamada Faz Değiştiren Malzemelerin Kullanılması ve Pencereye Dair
Uygulamaları” olarak iki başlık altında toplanmıştır.
3
2. SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİ
Pencere camları modern mimaride giderek daha yaygın bir şekilde kullanılırken, bununla
birlikte bina ısıl yükündeki artış küresel çevreyi bozmakta, hava kirliliği ve iklim değişikliği
sorunlarını doğurmaktadır. Çift camlı bir pencerenin boşluğunu bir su akış devresine bağlayarak,
pencere camlarında emilen güneş ısısı, su akışı ile kolaylıkla uzaklaştırılabilir. Bu şekilde su geçişi,
cam panel sıcaklığını etkili bir şekilde düşürebilir, oda ısısı kazancını ve dolayısıyla klimanın
elektrik tüketimini azaltabilir, ısıl konfor artırılabilir [26].
Su akışlı çift bölmeli pencere tasarımı, iki cam bölme arasındaki boşlukta kontrollü bir su
akışını içeren yenilikçi bir kavramdır. Akan su ile çıkarılan ısı, havalandırma havasından çok daha
yüksek olduğundan, oda ısısı kazancı önemli ölçüde azaltılabilir ve aynı zamanda pencere, su ön
ısıtma cihazı görevi görebilir. Yapılan çalışmalarda, dış ve iç hava sıcaklıklarının, güneş ışınımının,
ışın açısının ve su akış hızının ısı akışı üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Sonuçlar, bu yenilikçi
tasarımın sıcak ve ılıman iklim bölgelerindeki uygulamalar için oldukça uygun olduğunu
göstermiştir. Chow ve arkadaşları, yaptıkları çalışmada geleneksel tek ve çift emici cama kıyasla
su akışlı bir pencerenin bütünleyici ısıl performansını araştırmışlardır. Şekil 2.1’de SAPS enerji
akış yönleri ve ısı transfer mekanizmaları görülmektedir [27].
çevre iç ortam
yukarı yönde
dış cam su çıkışı
iç cam
taşınım
taşınım
iletim
güneş
ışınımı
güneş güneş
yansıması geçirgenliği
su girişi
güneş emilimi
Şekil 2.1. SAPS enerji akış yönleri ve ısı transfer mekanizmaları [27].
Güneş enerjisi geçirgenliği (g değeri) ya da Güneş Isısı Kazanım Katsayısı (GIKK), U değeri
ve Görünür Geçirgenlik (GG), bir binanın enerji performansını hesaplamak için gereken pencere
özellikleridir. GG ve GIKK arasındaki oran, geleneksel çift cam panellerde sabit bir değerdir.
Soğuk iklimlerde tasarımcı, iç ortam ısıtma gereksinimini azaltmak için en yüksek GIKK’yi
seçmelidir, böylece kış güneşi kazanımları ısıtma enerjisi gereksiniminin bir kısmını karşılayabilir.
Düşük bir GIKK, sıcak iklimlerde en önemli pencere özelliğidir. Önemli klima maliyetleri veya
yazın aşırı ısınma sorunları olan ılıman iklimlerde, daha düşük GIKK değerlerine sahip pencereler
aşırı ısınmayı azaltır, ancak aynı zamanda kışın ücretsiz güneş ısısı kazanımını da azaltır.
Kaplamalar, bina tasarımcılarının iklim bölgesine, binanın kullanımına ve kullanım durumuna göre
en uygun cam türünü seçmek için mevcut tasarım yönergelerini ve basitleştirilmiş yöntemleri
kullanabilmeleri için statik değerlere sahip çift cam paneller sağlar. GIKK ve GG açısından SAPS
davranışını incelendiği bir çalışmada bölme boyunca dolaşan su, kızılötesi radyasyonu emmiş, iç
cam panelin sıcaklığını düşürmüş ve yüzeye çarpan ısıl yük üzerinde kontrol sağlamıştır [28].
Bina cephelerinin ısıl özelliklerinin enerji tüketimi ve iç ortam konforu üzerinde önemli bir
etkisi vardır ki bu, cam yüzeyli binalar için daha da önemlidir. Cam yüzeyli binalarda artan cephe
etkisini hafifletmek için mevcut çözümler, ek katmanlarla U-değeri ve GIKK konusunda
iyileştirmeye gitmek, gölgeleme cihazı kullanmak veya cam sisteminin şeffaflığını ayarlanabilir
özelliklerle değiştirmektir. Bu çözümler, enerji tüketimi sorununu bir dereceye kadar ele almakla
birlikte, güneş ışınımını etkin bir şekilde yönetemez ve bunlardan etkin bir şekilde yararlanamaz.
Üstelik gölgeleme çözümleri dışarıyı görmeyi engellemekte ve gün ışığını olumsuz etkilemektedir.
Bina cephesinin ısıl performansını iyileştirmek için Su Dolu Cam (SDC) sisteminin soğutma ve
ısıtma enerjisi talebi üzerindeki etkisi, farklı iklimlerde SDC için farklı cam yapılandırmaları
incelenerek değerlendirilmiştir. Ek olarak, GIKK’nin iyileştirilmesinin, U değerini iyileştirmekten
daha ideal olduğu belirtilmiştir. Sonuçlar, soğurmaya dayalı enerji modelinin geçerli bir seçenek
olduğunu ve iklime bağlı olarak 0,99-24,25 $/m² değerinde %3 ile %84 arasında enerji tasarrufu ile
sonuçlandığını göstermiştir [29].
İnşaat sektöründe tamamen şeffaf cam cephelere sahip mimariler olması hususunda bir akım
bulunmaktadır. Bununla birlikte, günümüzün mevcut teknolojileri, bu tür tamamen camlı
cephelerin ana amacı ile ciddi çelişkiler göstermektedir: bir tarafta, içeriden dış ortama net ve
engelsiz görüş, diğer tarafta bina kullanıcılarına maksimum gün ışığı özerkliği sağlar. Bunun ana
nedeni, güneş ısısı kazanımlarını ve dolayısıyla binalarda yüksek soğutma kapasitelerini önlemek
için kaçınılmaz olarak güneşten korunma gerekliliğidir. Solar kaplamalar, renkli camlar,
değiştirilebilir pencereler ve klasik iç ve dış güneş kırıcı cihazların hepsi aynı genel etkiye sahiptir:
Dışarıya bakışın kalitesi azalır, mevcut gün ışığı miktarı azalır. Avrupa Birliği, Avrupa araştırma
programı HORIZON 2020 çerçevesinde InDeWaG (SAC Sistemlerinin Endüstriyel Gelişimi)
projesini finanse etmiştir. Üç buçuk yıllık araştırma dönemi boyunca araştırma enstitüleri, endüstri
5
ve tasarımcıları bir araya getiren uluslararası şirketler birliği yeni bir yalıtım camı ünitesi
geliştirmiştir. Bu ünitenin boşluğunda bir su-glikol karışımı dolaşmaktadır. Su, spektral
özelliklerinden dolayı, kızılötesi güneş radyasyonunun çoğunu yakalar: Güneş ışığının görünür
dalga boylarına karşı şeffaftır, ancak kızılötesi dalga boylarına opaktır. Sonuç olarak, SAPS, iç
ortama doğru ısı transferini azaltırken, geleneksel camla aynı doğal ışık geçirgenliğine sahiptir.
Dahası, su dolaşımı, su dolu boşluğun emilmesiyle yakalanan enerjinin kullanılmasına,
depolanmasına veya dağıtılmasına izin verir [30, 31].
SAPS, ısıl davranışlarını geliştiren bir su akış odası içerir. Camın her bir katmanının spektral
özellikleri, her bir katmanda emilen ve daha sonra su tarafından kapalı bir devrede taşınan güneş
ışınımının fraksiyonunu belirler. SAPS’nin GIKK ve U değerinin analitik olarak çözüldüğü
çalışmada, giriş suyunun sıcaklığını hesaba katan üçüncü bir parametrenin camın ısıl davranışını
tamamladığı görülmüştür. Özellikle üç farklı yapılandırmalar incelenmiş, bu konfigürasyonlar
arasında bir karşılaştırma yapılmış ve camların aktif davranışı, su haznesinin akış hızına bağlı olan
değişken bir GIKK vasıtasıyla açıklanmıştır. GIKK’yi dinamik olarak kontrol etme olanağı SAPS
için büyük enerji tasarrufu potansiyeli sağlar [32].
İdeal pencere, değişen iklim koşullarına veya kullanıcı tercihlerine yanıt olarak kolayca
adapte olabilen optik özelliklere sahip bir pencere olmalıdır. Buna bağlı olarak bir çalışmada
“dinamik pencere” kavramı, statik bir kaplamalı cam parçası olmaktan çok, enerji üreten ve yöneten
çok işlevli bir eleman olarak tanımlanmıştır. SAC, şeffaflıktan ödün vermeden yüzeye çarpan ısıl
yük üzerinde kontrol sağlamıştır. Bölme içinde dolaşan su, hem kızılötesi radyasyonu emmiş hem
de iç cam panelin sıcaklığını düşürmüştür. Bunun yanı sıra, pencereye ısıl atalet, enerjiyi emmek
ve taşımak için büyük bir potansiyel sağlamıştır [33].
Bir binanın camlı cephesi, en büyük enerji kayıplarını ve kazançlarını üreten kısımdır. Enerji
tüketimini ve CO2 salınımlarını azaltma gereksinimi, dinamik pencerelerin ortaya çıkmasına sebep
olan nedenlerden biridir. Kapalı alanlarda daha verimli bir ısı kontrolü sağlamayı amaçlayan bir
çalışmada, dolaşımdaki suyun sadece ısıtma ve soğutma için enerji tüketimi değil, aynı zamanda
binada sıcak su üretimine katkısı da analiz edilmiştir. Önerilen sistemin ek enerji kaynağına
gereksinim duymadan yerleşimi, yapım aşamasında veya yenilenmekte olan her tür binaya
uyumunu kolaylaştırmıştır. Bu çalışmanın sonuçları, dolaşımlı su hazneli çift cam çözümünün şu
anda kullanılan sistemlere göre az kirletici ve daha verimli olduğunu göstermektedir [34].
Sıvı akışlı pencereler, Bina-Entegre Güneş Enerjisi (BEGE) toplayıcıları olarak
düşünülebilir ve özellikle bir kontrol sistemi tarafından uygun şekilde yönetildiklerinde enerji
verimliliğini artırarak, binalara yenilenebilir enerji sistemlerini dâhil etmeye yardımcı olabilir. Bir
BEGE tasarrufu sistemi olarak yeni bir çift dolaşımlı SAPS tasarlanan çalışmada, pencere bölümü,
kullanım sıcak suyu ön ısıtması için güneş enerjisinden yararlanarak ve pencereden iç ortam ısı
kazanımını düzenleyerek bina enerji tasarrufuna katkıda bulunan dört kat cam panel ve iki kat akan
6
sudan oluşturulmuştur. Isıtma mevsiminde, SAPS boşluğuna ılık su verilmiş ve en içteki cam
bölmeden odaya ısı verilmiştir. Çalışmada kompakt çift dolaşımlı SAPS’nin ısıl, enerji ve
ekonomik performansı sayısal olarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, doğrudan güneş iletiminin, ortak
giydirme cepheye kıyasla SAPS ile büyük ölçüde azaltılabileceğini göstermiştir. Yıl boyunca güneş
toplama verimliliği, harici su dolaşımı için %16,2 ve dâhili su dolaşımı için %4,3 olmuştur.
Öngörülen statik geri ödeme süresi, ortak giydirme cepheye ilave su akış penceresi yatırımı ve
elektrik yükündeki tasarruf dikkate alınarak yaklaşık 7 yıl olarak hesaplanmıştır. Isıtma
mevsiminde iç pencere boşluğundaki daha yüksek giriş suyu sıcaklığı için, ısının bir kısmı dış
ortam tarafından kaybedildiğinden, öngörülen geri ödeme süresinin biraz daha uzun olacağı
sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar, istikrarlı sıcak su talebi ve yüksek yoğunluklu enerji talebi olan
binalarda çift dolaşımlı SAPS’nin tercih edilebilir potansiyelini göstermiştir [35].
Gil-Lopez ve Molina yaptıkları çalışmada, kapalı alanlarda daha verimli bir ısı kontrolü
sağlamayı amaçlamıştır. Ekonomik fizibilite ve enerji verimliliği açısından bu çalışmanın
sonuçları, dolaşımlı su hazneli çift cam çözümünün şu anda kullanılan sistemlere göre daha az
kirletici ve daha verimli bir seçenek olduğunu göstermektedir. Bu çözüm, bir binanın camlı
cephesinde üretilen enerji kayıplarını ve kazançlarını, binanın toplam tüketimine göre kalorifik (bir
yakıtın birim miktarının tam olarak yanması sonucu açığa çıkan ısı miktarı) ve frigorifik (soğutma
özelliği olan, içinde soğutucu bir düzenek bulunan, soğutucu) enerji için %18,26 oranında
azaltabilmiştir. Sıfır görsel etkisi, katı şehir planlama düzenlemelerine sahip yerlerde bile
uygulanabileceği anlamına gelmiştir [36]. SAPS çalışmaları dünyanın birçok coğrafi bölgesinde
yapılmıştır. Malezya için yapılmış bir çalışma, yapılan tasarımın güneş ısısı (kızılötesi)
geçirgenliğini azaltmadaki ve gün ışığı (görünür ışık) geçirgenliğini maksimize etmedeki
etkinliğini göstermiştir. 1300 nm ile 250 nm arasında değişen kısa dalgalı kızılötesi radyasyonun
yaklaşık %70'i ince su filmi tarafından emilmiştir. Söz konusu su filmi görünen ışığı
engellememekle birlikte aslında geçirgenliğini arttırmaktadır. “Sürdürülebilir Camlı Su Filmi” nin
ısıl ve görsel konforu iyileştirmek ve tropik bölgelerdeki camlı binalar için soğutma yüklerini
azaltmak için uygun olduğu sonucuna varmıştır [37].
Üçlü cama sahip SAPS, vakumlu cam ve yalıtımlı cam ünitesinin yalıtım performansı
yapılan bir çalışmada incelenmiştir. Çin'in Chengdu şehrinde soğutma sezonunda deneysel testler
tamamlanmıştır. Pencerede su uygulamasının faydası da test sonuçlarına göre analiz edilmiştir.
Kullanılan camların yalıtım performansında, ek su akışı, cam yüzey sıcaklığının düşürülmesinde
oldukça etkili bulunmuştur. SAPS ve su kaynağı bulunmayan pencereler karşılaştırıldığında,
azalma iç cam için 4,81 °C kadar büyük olabilir ve dış cam için 10 °C'ye ulaşır. Ayrıca, iç cam
yüzey sıcaklık dalgalanması SAPS ile daraltılabilir. SAPS toplayıcı olarak ısıl performans
açısından umut verici bulunmuştur [38].
7
Xu ve arkadaşları, Hong Kong ülkesindeki hava verilerinden faydalanarak bilgisayar
benzetimi yoluyla yıllık performans değerlerinin tahmini üzerine çalışma yapmıştır. Pencereden
aylık iç ortam ısı kazanımları, geleneksel tek/çift yansıtıcı cam ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, iç
ortam oda ısı kazanımının SAPS kullanılarak büyük ölçüde azaltılabileceğini göstermiştir. Ayrıca,
boşluktaki su akışı tarafından emilen ısı, sıcak su sistemine hizmet etmek için önceden ısıtılmış bir
su kaynağı olarak kullanılabilir. Bu nedenle, büyük binalardaki uygulamasında büyük bir enerji
tasarrufu potansiyeli olduğu sonucuna ulaşılmıştır [39].
SAPS modüler ünitesi, Horizon 2020 projesi InDeWaG kapsamında özel olarak tasarlanmış
yenilikçi bir sistemdir. Çalışmada Bulgaristan Bilimler Akademisi II. Bilimsel Kampüsü'nün
Sofya, Bulgaristan'daki konumu için iklimsel ve operasyonel koşullar kullanılmıştır [31]. Saha
ölçümlerinin, Temmuz 2018'de Shenzhen'deki büyük kapsamlı bir hastanede gerçekleştirildiği bir
çalışmada, SAPS yıl boyunca enerji tasarrufu potansiyeli araştırılırmıştır. Sonuçlar, geleneksel
pencere tasarımına kıyasla yıl boyunca güneş enerjisi kullanım oranının %9,4'e kadar çıkabildiğini
ve iç ısıl ortamın daha iyi olduğunu göstermektedir. Önceden ısıtılmış su, koğuşlarda duş almak ve
enerji tasarrufuna yardımcı olmak için kullanılabilir ve su akış penceresi, benzer binalarda büyük
ölçekli uygulama için büyük bir potansiyele sahip bulunmuştur [40].
SAPS çalışmaları kapsamında yıllık enerji tüketim hesapları, sayısal tahminleri ve geri dönüş
süreleri üzerine çalışmalar yapılmıştır. Chow ve Li’nin yaptıkları çalışmada, çevresel olarak kontrol
edilen bir test hücresinin ön duvarına, performansını tam ölçekli gerçek bina benzeri koşullar
altında izlemek için bir SAPS kurmuştur. Pencere, dışarıda bir kat şeffaf cam, içeride bir katman
yalıtımlı cam ünitesi ve aralarından akan bir katman su olmak üzere üç katmandan oluşmuştur.
Pencerenin tepesinde bir ısı değiştirgeci ile cam boşluğuna bağlantı boruları ve dağıtım başlıkları
aracılığıyla bağlanmıştır. Bu sayede, soğuk besleme suyu devresi, emilen ısıyı pencere
devresindeki yüzer su dolaşımından uzaklaştırmıştır. Isı giderimi, klima ve servis sıcak su
sistemlerinde enerji tüketiminin azalması sağlanmıştır. Yıl boyu enerji performansı deneysel
verilerle başarıyla doğrulanan sayısal modellerle tahmin edilmiştir. Farklı cam türleri kullanılarak
karşılaştırmalı bir çalışma da yapılmıştır. Farklı cam birleşimlerinin ekonomik geri ödeme süreleri,
Hong Kong subtropikal iklimi altında 5 yıldan az bulunmuştur. Bunların arasında, çift emici camlı
SAPS’nin enerji performansı en umut verici olarak görülmüştür [41].
Yapılan bir çalışmada SAPS için antifriz uygulaması incelenmiştir. Isıl performansı, Çin'in
7 iklim bölgesinde değerlendirilmiştir. İlk olarak çalışma sıvısı olarak propilen glikol ile
laboratuvar testleri yapılmıştır. Ölçülen sonuçlar ayrıca sayısal model doğrulamasında da
kullanılmıştır. Kurulu SAPS’nin birim yüzey alanı başına elde edilen yıllık elektrik tasarrufu
8,3 kWh/m2’nin oldukça üzerindedir ve bazı bölgeler için 117,7 kWh/m2 kadar büyüktür. Bununla
birlikte, subtropikal şehir Guangzhou'da, glikol kullanımı, glikol derişimi doğrusal bir ilişki ile
%15-35 olduğunda sistemin termal verimliliğini olumsuz bir şekilde %13-31 oranında
8
düşürmüştür. Sıvı derişim etkisi, güçlü güneş ışığı altında daha az önemlidir. Soğuk veya aşırı
soğuk kış bölgeleri ile sıcak yaz bölgeleri için, yaz aylarında antifrizin suyla değiştirilmesi ısıl
performansı en üst düzeye çıkarmak için uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır [42].
Performansın yıllık olarak değerlendirildiği bir çalışmada Santamaria ve arkadaşları temel
olarak, SAC’yi radyant ısıtma ve soğutma sistemi olarak kullanarak geniş cam alana sahip ofis
alanlarında enerji tüketimi ve konfor koşullarını değerlendirmeyi amaçlamıştır. Gerçek bir ofis
alanında bir yıl boyunca SAC ile birleştirilmiş bir enerji yönetim sisteminin tasarımını ve işleyişini
değerlendirmişlerdir. Sıcaklık, bağıl nem ve güneş radyasyonu sensörleri, minimum enerji tüketimi
ile konforlu koşulları korumak için farklı cihazları harekete geçiren bir kontrol ünitesine
bağlanmıştır. Yaz koşullarındaki sonuçlar, ortalama ortam sıcaklığının 19,3 - 23 °C arasında
değişmesi durumunda, iç hava sıcaklığı 25 - 27,5 °C arasında olduğunda, çalışma sıcaklığının ısıl
konfor seviyelerine düşürülmesine yardımcı olduğunu ortaya koymuştur [43].
Güneş kolektörü, kapalı soğutma/ısıtma terminali ve güneş kırıcı işlevlerini birleştiren çift
dolaşımlı SAPS’nin yeni bir tasarımının ortaya konduğu çalışmada, yıl boyunca performansın
değerlendirilmesi için benzetim programı geliştirilmiş ve kullanılmıştır. Baskın bölgeyi soğutmak
için pencere, kış/yaz aylarında ek ısıtma/soğutma sağlamak için düşük dereceli jeotermal enerjiden
yararlanırken güneş ısıl toplamada etkili bulunmuştur. 0,005 kg/s'lik akış hızı ile pencere, toplam
gelen güneş enerjisinin %21,25'ini toplayabilmiştir. Bu arada, pencere birim alanı başına iç ortam
soğutma ve ısıtma için yıllık 174,27 ve 64,76 kWh jeotermal enerji kullanılmıştır. Bu çalışma, hem
güneş enerjisi hem de jeotermal enerji kullanımını tek bir bina elemanında birleştiren aktif bir
pencerenin genel performansını modellemek ve değerlendirmek için uygun bir yol sunmuştur.
Ayrıca yazarlar, pencere bileşeninin kendisinden ziyade iklimlendirme sisteminde enerji
tasarrufunu destekleyen pencere yoluyla iç ortamlarda faydalı ısı kazanımı/kaybı üzerinde
durmuştur. Sayısal modelin, bina enerji benzetim araçlarına eklenebileceği ve yeşil bina tasarımına
yardımcı olabileceği belirtilmiştir [44]. Yenilenebilir enerji, enerji tasarrufu amacıyla binalarda
yoğun olarak kullanılmaktadır. Uyarlamalı kontrol altındaki SAPS’nin enerji tasarrufu
potansiyelinin incelendiği çalışmada, sistemde, iç ortam soğutması için jeotermal enerji ve su
ısıtması için güneş enerjisini kullanılmıştır. Pencere tasarımı, şeffaf cam, ısı yalıtımı, güneş
kolektörü ve soğutma terminali işlevlerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Bu avantajlar,
sistemi özellikle yaz ayları sıcak ve yüksek yoğunluklu iç ortam soğutma yükü olan bölgeler için
uygun hale getirmiştir. Soğutma terminali olarak cam yüzey sıcaklığı su debisi ayarlanarak iç ve
dış koşullara göre eş zamanlı olarak ayarlanmıştır. SAPS’den sıfır iç ortam ısı kazancı elde etmek
için ve hem ortam hem de dâhili ısı kaynaklarından iç ortam soğutma yükünü telafi etmek için
kontrol mekanizmaları önerilmiştir. Ekonomik analiz, 9 m2 SAPS için 576,0 - 1223,5 MJ'lük umut
verici bir yıllık enerji tasarrufu göstermiştir. Sonuçlar, çift dolaşımlı SAPS uygulamasının
potansiyelini göstermiştir [45].
9
SAPS’ye dair sayısal benzetim çalışmaları bulunmaktadır. Sayısal çalışmalar ve içerikleri
göz önünde bulundurulursa çeşitli programlama dilleri yazılımlar benzetimler için kullanılmıştır.
Gerek camın içerisindeki akış özelliklerine, gerek camın tasarımına göre etkileri ile SAPS
araştırılmıştır. Yapılan sayısal bir çalışmada, boşluktaki su akışı ve sıcaklık dağılımı farklı başlık
tasarımları ile incelemiştir. Su çıkış açıklığı boyutundaki veya aralığındaki değişikliğin, başlıkların
etrafındaki sıcaklık ve akış hızının yerel dağılımını etkileyeceği bulunmuştur. Ancak genel sistem
performansı üzerindeki etkileri önemsiz bulunmuştur [46]. Kış mevsimine dair bir çalışma, uygun
çalışma parametrelerini belirlemek için doğrulanmış bir FORTRAN programı ile sayısal olarak
tamamlanmıştır. Su dolaşım modu, besleme suyu debisi, ılık su sıcaklığı ve tedarik süresinin etkileri
araştırılmıştır [47].
Güneş enerjisi yakalama ile su akışını içine alan yeni bir çift camlı sistem tasarımı önerildiği
bir çalışmada, akan su tarafından sürekli ısı emilimi ile iç ortamdaki ısı kazancı azaltılmış ve güneş
enerjisi bir servis suyu ısı kaynağı haline getirilmiştir. Bir SAPS prototipi deneysel olarak test
edilmiştir ve buna bağlı olarak ESP-r benzetim ortamında bir sistem modeli oluşturulmuştur.
Doğrulanmış model ile sonuçlar klima sisteminde elektrik kullanımında cazip bir azalma ve su ısı
kazancı verimliliğinde artış göstermiştir [48].
Isıl benzetim için ticari yazılımlar, cephe malzemesi olarak hava dolu pencereyi içermekte
ancak SAPS’yi içermemektedir. Geliştirilen yeni bir bina benzetim aracını doğrulamayı amaçlayan
bir çalışmada, benzetim sonuçları, farklı cam tiplerine sahip iki ikiz kabinden oluşan ölçekli bir
prototipin gerçek verileriyle karşılaştırılmıştır (güneş kontrollü kaplamalı bir referans çift cam ve
üçlü su akışlı cam). Sonuçlar, benzetimden ve prototipten alınan gerçek veriler arasında iyi bir
uyum göstermiştir. SAPS, enerji tasarrufu potansiyeline sahip ve bina sakinlerinin konforunu
artırma yeteneği konusunda daha fazla araştırmaya değer bulunmuştur [49].
Su tabakası kalınlığı ve Cam Yükseklik-Genişlik Oranı (CYGO) gibi SAPS
yapılandırmalarının etkileri araştırıldığı çalışmada dağıtım başlığı tasarımının termal ve akış
özellikleri üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Uzun vadeli dinamik termal performansı, geliştirilen
bir benzetim programı aracılığıyla incelenmiş ve FORTRAN kodu daha önce deneysel verilerle
karşılaştırılarak doğrulanmıştır. Tek boyutlu ısıl benzetim modelleme yaklaşımı, Hesaplamalı
Akışkanlar Dinamiği (HAD) analizi yoluyla daha da doğrulanmıştır [22].
Sayısal bir çalışmada, SAPS ve vakumlu camların avantajlarını birleştiren yeni bir üçlü cam
vakum-SAPS önerilmiştir. Faklı iklimsel özelliklere sahip tipik şehirlerde, pencereden oda ısısı
kazançları soğutma işlemi sırasında %43, %44 ve %42 oranında azaltılabilmiştir [50].
Moreno ve Hernandez tarafından SAPS tasarlamasına olanak tanıyan bir yazılım aracı
geliştirilmiştir. Bu araç, proje mühendisinin tüm yıl boyunca su ısısı kazancını belirlemesini
sağlaması için geliştirilmiştir. Bu çalışma modern FORTRAN'da yazılmış SAPS benzetimi için bir
kitaplık oluşturulmuştur [51].
10
Isıl ve akış özelliklerinin HAD analizi kullanılarak karşılaştırıldığı çalışmada, bağlantı
borusu boyutlarının etkileri doğrulanmış bir FORTRAN programı kullanılarak incelenmiştir [52].
SAPS fiziksel modelinin oluşturulduğu çalışmada FORTRAN programı geliştirilmiş ve
sayısal benzetimde kullanılmıştır. Sonuçlar, SAPS’nin fazladan yer kaplamadan olağanüstü güneş
engelleme ve soğutma yükü azaltma sağlayabileceğini göstermektedir. Yıl boyunca güneş enerjisi
toplama verimliliği %17,95 - %21,06 aralığında bulunmuştur. Aynı zamanda, pencereden iç ortam
ısı kazancı, ortak çift katmanlı pencereye kıyasla yaklaşık %50 oranında azaltılabilmiştir [53].
Önceden doğrulanmış bir FORTRAN programı ile benzetim aracılığıyla perde duvara SAPS
uygulanarak Shenzen’deki bir hastane için çalışma yapılmıştır. Sonuçlar, geleneksel pencere
tasarımına kıyasla SAPS ile yıl boyunca güneş enerjisi kullanım oranının %9,4'e kadar çıkabildiğini
göstermiştir [40].
Avrupa Bina Enerji Performansı Direktifleri, binalardaki enerji tüketimini azaltma
gereksinimini vurgulamıştır ve YSEB geliştirmenin gerekçesini ortaya koymuştur. Pasif ve aktif
stratejiler, doğal kaynaklardan yararlanarak aktif IHİ sistemlerinin kullanımını en aza indirmesine
yardımcı olur. İdeal şeffaf cephe, değişen iklim koşullarına veya kullanıcı tercihlerine yanıt olarak
kolayca adapte olabilen GIKK ve GG gibi optik özelliklere sahip bir cephe olarak tasarlanmalıdır.
Yapılan bir çalışmada bulunan küçük camlı bir pavilyonu bir yıl boyunca istenen iç sıcaklıkta
tutacak sistem açıklanmıştır. Sistem: SAC cephelerin ve radyant iç duvarların kullanımını,
fotovoltaik panellere bağlanan ısı pompası ile soğutma cihazları kullanımını ve yeni bir veri
toplayan ve tüm bileşenleri kontrol ederek buna göre hareket eden enerji yönetim sistemini
içermektedir. Bu stratejilerin etkisi ve prototipin bir yıl boyunca benzetimi incelenmiştir.
Çalışmada kullanılan pavilyonun tasarımı Şekil 2.2’de görülmektedir [54].
Şekil 2.2. Pavilyon tasarımı [54].
11
Özellikle soğutmanın hâkim olduğu bölgelerde, SAPS’lerin klimalı binalar için hem güneş
enerjisi kullanımı hem de soğutma enerjisi tasarrufu için verimli bir yol olduğu kanıtlanmıştır.
Bununla birlikte, doğrudan güneş enerjisi tesirinin konfor oda sıcaklığını korumak için yeterli
olmadığı soğuk kış mevsiminde ısıtma uygulama performansına ilişkin araştırmalar oldukça azdır.
Kışın uygun bir iç ısıl ortamın korunmasına yardımcı olmak için pencere boşluğuna ılık su
sağlanmasını ve ısı radyatörü görevi görmesini önermiştir. Bu şekilde pencere artık ısı yalıtımının
zayıf noktası değil, hem güneş kolektörü hem de ısı radyatörünün birleşimi gibi davranmıştır. Açık
dolaşım ile enerji tasarrufu potansiyelinin, daha az oda ısı değişimi ve iyileştirilmiş ısıl verimlilik
ile kapalı dolaşım tasarımına göre daha üstün olduğu bulunmuştur. İncelenmekte olan vakalar için
400 ml/dk. besleme suyu akış hızı önerilmiştir. Sıcak su kaynağının uygun sıcaklığı iklime,
özellikle güneş yoğunluğuna göre değişmiştir. Daha zayıf güneş ışınımına ve daha düşük ortam
sıcaklığına sahip şehirler için daha yüksek bir sıcaklık gerekli görülmüştür. Sıcak su temini, ısıtma
mevsiminde destekli ısı kaynağı sağlamak için etkili bir önlem olarak bulunmuş ve uygun dönem
Kasım'dan Mart'a kadar olarak öngörülmüştür [47].
Modern mimaride camın yaygın kullanımı, binalardaki ısıtma ve soğutma yüklerini
artırmıştır. Son çalışmalar, binalarda enerji tüketimini azaltmak ve ısıl konforu iyileştirmek için
alternatif bir bina enerji yönetim sistemi olarak SAPS ortaya koymuştur. Şu anda, ısıl benzetim için
ticari yazılımlar, cephe malzemesi olarak SAPS sistemlerini içermemektedir. Geliştirilen yeni bir
bina benzetim aracını doğrulamayı amaçlayan bir çalışmada, benzetim sonuçları, farklı cam
tiplerine sahip iki ikiz kabinden oluşan ölçekli bir prototipin gerçek verileriyle karşılaştırılmıştır
(güneş kontrollü kaplamalı bir referans çift cam ve üçlü su akışlı cam). Sonuçlar, benzetimden ve
prototipten alınan gerçek veriler arasında iyi bir uyum olduğunu göstermiştir. SAPS kabininin iç
hava sıcaklığı, dış hava sıcaklığı 35 °C ve maksimum güneş ışınım değeri 700 W/m2'nin üzerinde
olduğunda referans kabinden 5 °C daha düşük bulunmuştur [49].
SAPS’lerinin elektronik açıdan kontrolüne dair yeni, ucuz bir açık kaynak veri toplama ve
denetleyici çalışması yapılmıştır. Çalışmada SAPS için otomatik bir kontrolör gereksinimine ve
mikroişlemci tabanlı kontrolün avantajlarına değinilmiştir. Ucuz bir açık kaynaklı mikro
denetleyici kartına dayanan yeni bir denetleyici, deneysel bir prototip SAPS tasarlanmış,
oluşturulmuş, programlanmış ve kurulmuştur. Önerilen veri toplama ve kontrol sistemi, kod dizisi
adımları, bir model algoritması ve sistem tarafından toplanan veriler ile ticari bir veri kaydedici
arasında bir karşılaştırma sunmuştur. Önerilen kontrol sistemi için açık kaynaklı bir kart
kullanmanın avantajları analiz edilmiş ve bir mikro denetleyiciye dayalı bir kontrol sistemi
kullanmanın faydaları tartışılmıştır [55].
12
3. ISIL ENERJİ DEPOLAMADA FAZ DEĞİŞTİREN
MALZEMELERİN KULLANILMASI VE PENCEREYE DAİR
UYGULAMALARI
Enerji depolamak için kullanılan malzemeler, depolama davranışlarına göre üç kategoriye

ayrılır; duyulur ısı, gizli ısı ve kimyasal enerji depolama. Kimyasal enerji depolama, kimyasal
reaksiyonları içerdiği için en karmaşık kategoridir. İşlemin geri döndürülemezliği ve kimyasal
istikrarsızlık diğer dezavantajlardır. Düşük maliyeti ve basitliği nedeniyle hissedilir ısı depolama
en yaygın enerji depolama yöntemidir. Yetersiz depolama kapasitesi nedeniyle daha büyük
sistemlere gereksinim duyulmaktadır. Kimyasal reaksiyonları içermeyen daha yüksek bir ısı
depolama kapasitesine sahip olan en iyi yöntem Gizli Isı Depolama (GID) yöntemidir. GID
sistemleri için en önemli gereklilikler, yüksek enerji depolama yoğunluğu ve enerjiyi şarj etme ve
boşaltma için yüksek güç kapasitesidir. Bununla birlikte, GID malzemelerinin zayıflığı ise düşük
ısıl iletkenliğe sahiptir ve bu da daha düşük bir güç kapasitesi ile sonuçlanır [56, 57].
FDM’ler, enerjiyi depolamak veya belirli bir aralıkta sıcaklık değişimini kontrol etmek için
kullanılır. FDM'ler erime sırasında endotermik bir işlemde ısıyı emer. Isı, FDM donduğunda bir
ekzotermik işlemde tekrar salınır. Termofiziksel, kinetik ve kimyasal özelliklerin yanı sıra
ekonomik ve çevresel hususlar, FDM'lerin seçiminde ana faktörlerdir [58]. FDM'deki gizli ısı
depolaması, hacim birimi başına hissedilebilir ısı depolamasına göre on dört kata kadar daha
fazladır. Sonuç olarak, GID malzeme uygulamaları, ısı depolama kabiliyetleri nedeniyle
artmaktadır [59]. GID malzemelerinde enerji gizli ve duyulur biçimde depolanabilir, ancak
vurgulanan farklılıklardan biri, hissedilebilir ısı depolamasına bir sıcaklık artışı eşlik ederken, gizli
ısı depolamasının sabit sıcaklıkta gerçekleşmesidir. Şekil 3.1’de hissedilebilir ve gizli ısı
depolamanın çalışma prensibi görülmektedir [60].
Isı
Qgizli
Qduyulur
∆T Sıcaklık
Şekil 3.1. Hissedilebilir ve gizli ısı depolamanın çalışma prensibi [60].

Sürdürülebilir enerjinin büyük ölçekli kullanımı için GID kritik öneme sahiptir [61]. FDM,
faz geçişi boyunca büyük miktarda ısıl enerji çekme ve salma kabiliyetine sahiptir. Gece kullanım
için gündüz depolama dâhil olmak üzere güneş enerjisinin etkinliğini artırmak, fosil yakıt
kullanımını azaltmak için çok önemlidir [62].
FDM içeren sıcak su tankının ısıl performansı üzerindeki etkisini araştırmak için çalışmalar
yapılmıştır. Bir dizi tasarım ve deneysel parametrenin sıcak su tankının ısıl performansı üzerindeki
etkisini derinlemesine araştırmak için sayısal benzetimler yapılmıştır. FDM’ler daha yüksek ısıl
atalet potansiyeline sahip olsalar da, düşük termal iletkenlik bu potansiyeli boşa çıkarır. FDM'lerin
eklenmesi, güç talebini yoğun olmayan dönemlere kaydırır. Bunun başlıca nedeni, su sıcaklığının
düşmesini önleyen FDM'lerin yüksek ısıl ataletidir [63]. Buna paralel olarak, güneş enerjisinin daha
verimli kullanılması için sıcak su toplayıcılarında FDM tank tasarımları araştırmalara konu
olmaktadır [64].
Gizli Isı Isıl Enerji Depolama (GIIED) sistemi kabuğunda depolama malzemesi olarak çok
düşük ısıl iletkenliğe (0,2 - 0,5 W/mK) sahip FDM’ler için ısı transferini artırmak için kanatçık
şeklindeki termal iletkenlik arttırıcı tasarımları yapılmıştır [61, 65].
GIIED sistemleri, küçük bir sıcaklık aralığında yüksek enerji depolama yoğunlukları
nedeniyle çok yönlüdür. Kabuk ve tüp tipi depolama sistemlerinde, gelişmiş şarj ve deşarj gücü
elde etmek için kanatlar kullanılabilir. Tipik olarak, dairesel kanatlar ısı değiştirgeci borusunun
uzunluğu boyunca eşit olarak dağıtılır. Ancak, dağılımın her türlü sistem ve uygulama için en uygun
olduğu henüz kanıtlanmamıştır [66].
Güneş Enerjili Su Isıtma Sistemlerinde (GESIS) FDM uygulanmasına ilişkin birçok çalışma
vardır. Ancak sistemin FDM tasarım parametrelerine ve dış koşullara duyarlılığından dolayı bu
alanda bazı şüpheler ve farklı görüşler bulunmaktadır. GESIS’de FDM uygulamasının güç
tüketimini ve ısı kaybını azaltabileceği, ancak faydaların bölgelere ve FDM tasarım parametrelerine
göre büyük ölçüde değiştiği sonucu ortadadır [67, 68]. Su tankında bulunan FDM sıcaklığının
kontrol edilmesindeki rolü hem teorik hem de deneysel olarak araştırılmıştır. Tanka sabit oranda
ısı verildiğinde ısıyı emmek ve ardından ısı kaynağı kapatıldığında suya salmak için su tankına
batırılmış dikey tüplerin içinde FDM kullanılabilir. FDM kullanmanın etkisi, su sıcaklığındaki
değişim ölçülerek gösterilir. Erime bölgesinde, FDM’ye sağlanan ısı emilir, dolayısıyla sıcaklığı
sabit tutulur. İkinci bölge, ısı kayıplarının FDM'nin füzyon ısısıyla sübvanse edildiği ısıtma
durdurulduktan sonra ortaya çıkar [69].
Isı Transfer Akışkanı (ITA)’nın giriş sıcaklığının arttırılmasının FDM’nin doldurma ve
boşaltma süreçleri üzerindeki etkilerini araştırmak için bazı deneyler yapılmıştır. Deneysel
sonuçlar, giriş ITA sıcaklığının yükseltilmesiyle, şarj ve deşarj işlemlerinde teorik verimliliğin
yükseldiğini göstermektedir [70].
14
Sıcak su depolama tankının içinde FDM eklenmesinin etkisini analiz etmeyi amaçlandığı bir
çalışmada deneyler, çeşitli akış hızlarında ve ITA giriş sıcaklıklarında silindirik bir depolama
tankında gerçekleştirilmiştir. Depolama tankının yüksekliği boyunca sıcaklık dağılımı, IED
sistemleri için analiz edilmiştir [71].
Çevresel parametrelerin (güneş radyasyonu, hava sıcaklığı, rüzgâr hızı), yapısal
parametrelerin etkisini değerlendirmek için parametrik analizler yapılmasına dair çalışmalar
bulunmaktadır. Sistemlerin enerji performansı üzerinde dolaşan akışkan değişkenlerinin (soğuk su
giriş sıcaklığı ve su kütle debisi) etkisinin fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır [72]. Giriş ITA
sıcaklığı, kütle akış hızı ve ilk FDM sıcaklığı gibi üç çalışma parametresinin çıkış ITA sıcaklığı
üzerindeki etkileri boşaltma süresi boyunca incelenmiştir [73].
Güneş enerjisi ısıtma sisteminde ısıl enerji depolaması için FDM daldırılmış bir su tankının
dinamik sıcaklık değişimi test edilmiştir. IED’nin şarj işlemindeki sıcaklık değişim özellikleri elde
edilmiş ve ısıl depolama verimliliği analiz edilmiştir [74]. Geliştirilmiş güneş enerjisi IED entegre
sisteminin performansını araştırmak için çeşitli akış hızlarında daha fazla ölçüm yapılması
önerilmiştir [75].
GIIED sistemlerinde ısı transferinin incelendiği sayısal çalışmalar da yaygındır. Sonlu
Hacim Yöntemi (SHY) kullanılarak, faz değişim süreci farklı ID geometrileri, farklı ITA giriş
sıcaklıkları ve farklı FDM'ler için analizler yapılmıştır. Sonuçlardan, zamana bağlı ortalama FDM
sıcaklıkları, eş sıvı fraksiyon eğrileri ve grafikleri üretilmiştir [76]. Güneş enerjisi tesislerinin
performans artırımında kullanılan üç katmanlı IED tank sisteminin ısıl ve ekonomik davranışı
üzerindeki FDM hacim fraksiyonunun (HF) etkisi MATLAB programı ile araştırılmıştır [77].
Düz plakalı bir güneş kolektörü ile birleştirilmiş dikdörtgen plakalardan oluşan bir GIIED
biriminin ısıl performansı üzerine sayısal bir araştırma sunulmuştur. Depolama biriminin
dikdörtgen plakaları dikey olarak düzenlenmiştir ve FDM ile doldurulmuştur. Bir ITA (su), güneş
kollektöründe akar ve soğurucu alandan güneş enerjisi ısıl enerjisini alır, daha sonra ısıyı FDM’ye
zorla konveksiyon yoluyla aktarmak için levhalar arasında dolaşır. Depolama ünitesindeki ısı
transferi ve akış süreçlerini modellemek için SHY ve korunum denklemlerine dayalı sayısal bir
model geliştirilmiştir [78].
Güneş Evsel Sıcak Su Sistemi (GESSS) IED’de FDM dâhil edilmesinin, sistemin enerji
tasarrufunu artırmak veya kapsanan alanı azaltmak için yararlı olup olmayacağı tespit edilmiştir.
Bir güneş kolektörü, bir kazan ve FDM ile geliştirilmiş bir tank içeren basit bir GESSS tesisi
incelenmiştir. FDM ile geliştirilmiş depolama tankı, tek ve çok amaçlı genetik algoritmalar
kullanılarak optimize edilmiştir. En uygun duruma getirme, FRONTIER modu en uygun duruma
getirme aracı ile gerçekleştirilirken, sistem tesisi, bina enerji benzetim kodu ESP-r'nin değiştirilmiş
bir versiyonu aracılığıyla analiz edilmiştir [79].
15
Bir ID’de FDM şarj işlemi ısıl depolama amacıyla incelenmiştir. ITA kabuk boyunca yayılan
yassı spiral tüplerin içinde akarken, ID, çeşitli geometrik ve deneysel sınır koşulları göz önünde
bulundurularak incelenmiştir. Geometrik değişkenler ile ITA kütle akış hızı ve giriş sıcaklığı gibi
değişkenler sayısal olarak incelenmiştir. FDM ortalama sıcaklığı ve erime prosedürü ile birlikte
sıcaklık, ısı akışı, depolanan enerji fraksiyonu ve sıvı fraksiyon eş eğrilerinin ayrıntılı olarak
sonuçları alınmıştır [80, 81].
Katılaşmanın iyileştirilmesi, sürdürülebilir enerji gelişimi için önemli bir konudur. Yenilikçi
bir GIIED cihazı, katılaşma verimliliğini artırmak için tasarlanmıştır. Mevcut GIIED cihazının
sayısal katılaşma işlemi gerçekleştirilirmiştir [82].
FDM ile uyumlu bir konut binasında minimum soğutma ve ısıtma yüklerini elde etmek için
çok amaçlı bir en uygun duruma getirme çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek
için uygulanan yöntemler, EnergyPlus ile sayısal modelleme, Gruplanmış Veri İşleme Yöntemi
türü Yapay Sinir Ağı (YSA) ve baskın olmayan sıralama tabanlı genetik algoritmadır. Bu çalışmada
tasarım değişkenleri, erime sıcaklığı ve FDM'nin kalınlığı, dış duvarların ısıl direnci, iç kazanç ve
sızma hızıdır. Ek olarak, hedef işlevler, en aza indirilmesi gereken binanın yıllık soğutma ve ısıtma
yüklerini içermektedir [83].
Bir IED tankı içerisinde farklı FDM’lerin bulunduğu çalışmalar artış göstermektedir [84].
Kademeli IED sistemi içindeki ısı akışının sabit durumunu iyileştirmek için IED tankının içinde
enerji depolama malzemesi olarak kullanılan FDM’ler konulmuştur [85]. Bir çalışmada, üç çeşit
FDM kullanan paket yataklı bir ısı depolama sistemi ortaya konmuş ve sayısal olarak çalışılmıştır.
Su, ITA olarak kullanılmış ve güneş kollektörü ile ısıtılmıştır. Güneş enerjisi FDM’ye aktarılmış
ve gizli ısıl enerji olarak korunmuştur [86].
Güneş enerjisi depolama sistemi için üç farklı FDM’den oluşan küçük bir kapsülün ısıl
performansı sayısal olarak analiz edildiği bir çalışma yapılmıştır. Sırasıyla ITA ve FDM olarak
hava ve erimiş tuz kullanılmıştır. Entalpi yöntemine dayalı bir model, FDM'nin faz geçişini analiz
etmek için kullanılmıştır. Denklem, Sonlu Farklar Yöntemi (SFY) kullanılarak çözülmüş ve
sonuçlar, önceki deneysel veriler kullanılarak doğrulanmıştır [87].
Sayısal benzetim gerçekleştirilen bir çalışmada eritme işlemi sırasında dikey olarak
düzenlenen farklı yapılandırmalar için deneysel ölçümlerle karşılaştırılmıştır. Yapılandırmaların
eritme işlemi sırasında FDM’nin sıcaklığı ve sıvı fraksiyonu, model doğrulama için kullanılmıştır.
Sıvı fraksiyon düşünüldüğünde, sayısal ve deneysel sonuçlar iyi bir uyum göstermiştir [62].
FDM bina yalıtımı ve IED’de aynı anda etkili olarak kullanılabilmektedir. Yeni nesil bina
yalıtımları, dış ve iç ortam arasındaki enerji alışverişini duyarlı bir şekilde yönetmenin yanı sıra
enerji depolamayı düzenlemelidir [88]. Bina bileşenlerinde FDM uygulamalarına dair temsili
birkaç çalışmaya değinmek gerekmektedir. FDM ile doldurulmuş dikey latalardan (genellikle
dikdörtgen biçiminde, dar ve kalınca tahta) oluşan bir iç güneş koruma sistemi 2008 kışından 2010
16
yazına kadar izlenmiştir. Geleneksel iç ortam güneş koruma sistemleri genellikle 40 °C veya daha
yüksek sıcaklıklara ısınırken, izleme sonuçları FDM ile doldurulmuş lataların iç tarafındaki yüzey
sıcaklığı, uzun süreli yoğun güneş radyasyonu durumunda bile, 28 °C FDM erime sıcaklığını
neredeyse hiç geçememiştir. FDM tamamen erimediği sürece, GID etkisi, güneşten korunma
sisteminin GIKK düşürür. Bu, karşılaştırılabilir geleneksel panjurlu bir referans odaya kıyasla
ofislerdeki maksimum hava sıcaklığını 2 °C 'ye kadar düşürmüştür. FDM'li güneş koruma sistemi
bu nedenle ısıl konforu önemli ölçüde artırmıştır [89]. FDM içeren bir IED sisteminin sayısal ve
deneysel bir testini açıklandığı bir çalışmada, performansı değerlendirmek ve ısıl enerji davranış
benzetimi için geliştirilen sayısal modellerin tanımları ve varsayımları sunulmuştur. Sayısal
hesaplama, HAD analizi kullanılarak gerçekleştirilmiş ve sayısal modeli doğrulamak için biri FDM
olan ve diğeri olmayan iki pencere kepenkli gerçek ölçekli bir test hücresi kullanılmıştır. Pencere
kepenkleri, test edilen iki benzer bölmeye uygulanmış ve ısıl davranış analiz edilmiştir [90].
İnşaat sektörü, Avrupa Birliği'ndeki en büyük nihai enerji tüketicisidir. Büyük ölçüde ısı
kayıpları pencereler ve yarı saydam alanlarda meydana gelir, bu nedenle bu sınırlar arasındaki
enerji transferini azaltmak çok önemlidir. FDM kullanımı, şu anda bina bileşenlerinin enerji
performansını iyileştirmek için iyi bir çözümdür, yani cam veya pencere panjuru koruması gibi.
Akdeniz ikliminde benzer hava koşullarına biri FDM içeren, diğeri FDM içermeyen (referans
bölmesi olarak anılacaktır) iki benzer pencere panjuru test edilmiş ve karşılaştırılmıştır. FDM
panjurlu bölme referans bölmedeki iç hava sıcaklıklarından 16,6 °C daha düşük olarak ölçülmüştür.
Sonuçlar, bina alanlarının enerji verimliliğini artırmanın yanı sıra, kapalı alanların termal
düzenlemesi için FDM potansiyelini ortaya koymaktadır [91].
Binaların pasif tasarımında ısı depolama ortamı olarak iki farklı malzemenin (su ve FDM)
performansları incelenmiştir. Deneysel ve sayısal benzetim yöntemleri uygulanmıştır. FDM içeren
bir pencere sistemine dair deneyler ve benzetimler yapıldığı bir çalışmada, bina bileşeninin ısıl
kütlesini arttırmak için GID malzemesinden yararlanılmıştır. FDM ile doldurulmuş bir pencere,
güneş ışınımından depolama enerjisi olasılıklarını artırabilir ve ısıtma soğutma talebini azaltabilir.
FDM pencere paneli teknolojisi, FDM'nin pencere boşluğunun tüm alanına yerleştirilmesini
kullanır. Bu teknoloji, pencere panelinin ısıl performansını ve depolama hacmini geliştireceği
sonucuna ulaşılmıştır [92].
Cam kaplamada FDM’lerin benimsenmesi, şeffaf kaplama bileşenlerinin düşük ısıl ataletini
iyileştirmenin bir yolunu temsil edebilir. FDM, camın iç yüzey sıcaklıklarının kontrol edilmesini
sağlar ve bu, bir cephenin enerji verimliliğini ve ısıl konfor performansını artırabilir. FDM camlama
sisteminin bir prototipi önerilmiş ve davranışı, geleneksel bir referans çift camlı ile
karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, daha iyi bir iç mekan ısıl ortam elde edilmesine katkıda
bulunabilen FDM cam sisteminin umut verici performansını göstermiştir [93, 94].
17
Cam yapıya uygulanan FDM, binanın enerji tüketimini azaltabilir ve termal enerji depolama
kapasitesini artırarak iç ortam ısıl konforunu iyileştirebilir [95]. Deneysel olarak çift camlı pencere
numunesi üzerine çalışmalar yürütülmüştür. Pencere sistemi üzerinden geçici ısı transferini için
sayısal benzetim modeli formüle edilmiştir. FDM dolu pencerenin, FDM’nin gizli ısısı nedeniyle
hızlı aşırı ısınmadan korunabileceğini göstermektedir [96, 97]. Boşluklarda FDM'lere sahip cam
ünitelerinin, aralıktaki farklı FDM katman kalınlıkları ile karakterize edilen çift cam ünitelerinin
geçirgenlik, yansıtma ve soğurma spektrumları, farklı gelen ışın açılarında ölçülmüştür [98, 99].
Referans üçlü camlı ünite ile birlikte güneye bakan bir dış FDM içeren camın sıcaklıkların,
ışınımların ve ısı akışlarının sürekli ölçümleri gerçekleştirilmiştir [100, 101]. FDM dolu camın
güneş enerjisini depolama ve toplam ısı akışının tepe değerlerini yumuşatma ve geciktirme
konusunda iyi bir yeteneği olduğu vurgulanmıştır. Yaz aylarında, FDM prototipi, enerji kazancının
geleneksel pencerelere kıyasla %50'den fazla azaltılmasına izin vermiştir. Kışın, gün boyunca ısı
kaybında uygun bir azalma gözlemlenebilir, ancak doğrudan güneş enerjisi kazancı da büyük
ölçüde azalır ve bu teknolojinin pasif güneş enerjisi ile ısıtma amacıyla uygulanması her zaman
etkili olmayabilir [102–104].
FDM camlı ünitelerin gün ışığı yönleri olumlu olmasına rağmen, FDM fazı değiştikçe
görünümdeki değişiklik, FDM camlı ünitelerde sınırlayıcı bir faktör olabilir [105]. Pencere
birimlerinin FDM ile doldurulması, pencerelerin ısıl performansını iyileştirirken, diğer yandan
FDM’nin zayıf ısı iletkenliği nedeniyle optik performansı bozucu bir etkiye sahiptir [106–108].
SAPS’de büyük ölçüde ılık su üretilebilir. Gündüz sıcak su gereksinimi olan binalarda
önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlanabilir. Sıcaklık kullanımının uzatılması için, güneş enerjisi
kesintili bir ısı kaynağı olduğundan sistemin ısıl depolama kapasitesini artırmak gerekir. FDM
içeren ısı değiştirgecinin SAPS ile kullanılmasına dair sayısal bir çalışma bulunmaktadır. Bu
çalışmada, SAPS’nin çift borulu ısı değiştirgecine FDM uygulanmasının potansiyel avantajı
değerlendirilmiştir. Entalpi tabanlı yöntem, FDM katmanındaki ısı transfer sürecinin hassas
benzetimi için yapılmıştır. Sayısal modelin geçerliliği, yayınlanmış verilerle deneysel olarak
karşılaştırılarak doğrulanmıştır. Daha sonra ısı değiştirgecindeki FDM katmanının farklı tasarım
pozisyonlarının konut ve ofis binalarında kullanılması üzerine sayısal çalışmalar
gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, karşılaştırmalı olarak, ısı değiştirgecinin en dış katmanında bulunan
FDM'li tasarımın en iyi enerji depolama performansına sahip olduğunu göstermiştir. Orta halka
boşlukta kapatılan FDMli durum için, iç FDM katmanı hızla ısıtılırken, dış FDM katmanı, soğuk
su akışına sürekli ısı salımı nedeniyle düşük sıcaklıkta kalmıştır. FDM kullanımıyla, tipik yaz ve
kış haftalarında mesken dışı kullanım için %31,4 ve %11,4 daha fazla sıcak su toplanabildiği
sonucuna ulaşılmıştır [109].
Sonuç olarak, FDM ve SAPS çalışmalarından faydalanılarak tez kapsamında iki alanı da
kapsayan sonuçların elde edileceği bir çalışma ortaya konmuştur.
18
4. MATERYAL VE METOT
Tez çalışması kapsamında deneysel çalışmaların yapılacağı alan etrafında yükseltiler

bulunmayan bir konteynırın çatısı olarak belirlenmiştir. Deneysel çalışma için kullanılacak kabinler
bu konuma yerleştirilmiştir. Deney yapılan bölgenin koordinatları 38°40'56.2" Kuzey Paraleli,
39°11'44.4" Doğu Meridyenidir. Deneysel çalışmanın yapıldığı bölgenin harita üzerindeki konumu
Şekil 4.1a’da gösterilmiştir. Ölçümler, kabinlerin tamamen iklimsel ortamda bulunduğu bir alanda
yapılmıştır. Deneysel çalışmaların yapıldığı bölge Şekil 4.1b’de görülmektedir.
(a)
(b)
Şekil 4.1. Deneysel çalışmaların yapıldığı bölge (a) harita gösterimi (b) deneysel çalışma alanı
Tez çalışması kapsamında üç adet özdeş kabin imal edilip kullanılmıştır. Kabinlerin bir
cephesi tamamen pencere, diğer cepheler üst ve alt kısımlar yalıtım malzemesi ile oluşturulmuştur.
Ortamdan hava sıcaklığı, ışınım, rüzgâr hızı ve yönü ölçümleri alınmıştır.
Kabinlerin güneye bakan cephesine yerleştirilen pencere tipleri:
1) Ticari olarak kullanılan camlarının arası hava dolu pencere,
2) Şebeke suyu destekli SAP,
3) FDM içeren IED tankı ile kapalı çevrim içerisinde su akışı olan SAP’dir.
Kabinlerin bir cephesini oluşturan iki ve üç camlı pencereler ile yaz, sonbahar ve kış
mevsimlerinde deneysel çalışmalar yapılmıştır. IED tankında kullanılan FDM mevsimsel olarak
değiştirilmiştir.
Sayısal çalışmalar cam içi su akışının benzetimi ve IED tankında faz değişiminin benzetimi
olmak üzere iki farklı modülde ANSYS Fluent paket programında yapılmıştır.
4.1. Deneysel Gereç ve Yöntemler
Deneysel gereç ve yöntemler, ölçüm aygıtları ve yöntemleri, kabinlerin üretimi ve sıcaklık

kontrolü, sıvı akışlı pencerelerin üretimi ve ölçümlerin alınması, ısıl enerji depolama tankı ve
ölçümlerinin alınması, elektrik sayaçlarından veri alınması olmak üzere beş başlık altında
incelenmiştir.
4.1.1. Ölçüm Aygıtları ve Yöntemleri
Deneysel çalışmalar kapsamında sıcaklık, ışınım, elektrik tüketimi, ışık şiddeti, rüzgâr hız
ve yönü ölçümleri alınmıştır. Sıcaklık ölçümlerinde Keithley marka 2701 modeli veri çözümleyici
kullanılmıştır. Veri çözümleyici ölçüm kanallarının bulunduğu çoğaltıcı kart 7708 serisi olup voltaj
faklı ölçüm yapmaktadır. Tablo 4.1’de veri çözümleyici özellikleri görülmektedir. Sıcaklık
ölçümleri sıvı akışlı pencerelerde suyun giriş, çıkış ve iki cam arasındaki boşluklarından, IED
tankında bulunan FDM içerisinden, tank su giriş ve çıkışlarından, kabinlerin iç ortamından
alınmıştır. Şekil 4.2’de veri çözümleyicinin ve kullanılan çoğaltıcı kartın fotoğrafı görülmektedir.
Tablo 4.1. Keithley 2701 veri çözümleyici özellikleri
Diferansiyel giriş kanalı sayısı 80

Slot sayısı 2
İletişim Ethernet, RS-232
Tarama hızı (bellek) 500/sn.
Tarama hızı (veri yolu) 440/sn.
Ohm çözünürlük 100µΩ
Tampon bellek 450000rdgs
Matris çapraz noktaları 96
20
Şekil 4.2. Veri çözümleyicinin ve kullanılan çoğaltıcı kartın fotoğrafları
Veri çözümleyici Ethernet bağlantısı ile bilgisayara bağlanmaktadır. Keithley markasının

kendi yazılımı ile veri ölçümleri bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Sıcaklık ölçümlerinle Tekon
marka T tipi ısıl çiftler algılayıcı olarak kullanılmıştır. T tipi ısıl çiftler 3 - 5 m uzunlukları
aralığında IEC60584-1 standardına uygun olarak seçilmiştir. Algılayıcının ölçüm ucunda Cu-CuNi
alaşımı bulunmaktadır. Isıl çiftlerin dış kılıfı flor etilen propilendir.
Işınım ölçümleri için üç farklı model piranometre kullanılmıştır. Piranometrelerin iki tanesi
voltaj farkı ile ölçüm yapmaktadır ve bu piranometrelerin ölçüm sonuçları veri çözümleyici
üzerinden alınmıştır. Veri çözümleyiciden elde edilen voltaj değeri piranometrelerin kendine ait bir
özelliği olan salımlılık (emissivity) değerine bölünerek W/m2 cinsinden birim alana düşen ışınım
şiddeti bulunmuştur. Şekil 4.3’de piranometreler ve modbus görülmektedir.
(a) (b) (c) (d)
Şekil 4.3. Piranometreler ve modbus (a) MS-410 (b) Kip &zonen CMP 3 (c) Delta Ohm LP Pyra 02 AC
(d) BQ370-02N
21
Kullanılan piranometreler ve ölçüm yöntemleri:
• MS-410: ISO9060 birinci sınıf normuna uygundur. Salımlılık değeri 11,88 x 10-6’dır.
• Kip & Zonen CMP 3: ISO9060 C sınıfı normuna uygundur. Salımlılık değeri
15,44 x 10-6’dır.
Bir diğer piranometre amper farkı ile ölçüm yapmaktadır, bu piranometreden ölçüm
alabilmek için modbus ve MATLAB yazılımdan faydalanılmıştır. Bu pironemetre, modbus ve
çalışma yöntemleri:
• Delta Ohm LP Pyra 02 AC: ISO9060 birinci sınıf normlarına uygundur. Pironemetre
4 – 20 mA arası çıkış vermektedir. BQTEK marka BQ370-02N model modus ve
RS485 kartı ile kullanılmıştır. Işınım değeri (125 x ölçülen amper) - 500 denklemi ile
elde bulunmuştur.
• BQ370-02N: Modbus analog giriş aygıtıdır. Algılayıcı verilerinin okunması için
kullanılır. 24 V DC güç kaynağı ile çalışmaktadır.
• 24 V DC güç kaynağı: Transformatör, doğrultmaç devresi, filtre devresi ve regülatör
devreleri ile 220 V Alternatif akımı girişini 24 V doğru akıma çeviren aygıttır.
Dış ortam, SAP kabinin iç ortamı ve hava dolu pencerenin iç ortamındaki ışınımlarının
ölçümü için sırasıyla MS-410, Kip & Zonen CMP 3 ve Delta Ohm LP Pyra 02 AC piranometreleri
kullanılmıştır. Piranometreler pencere yüzeyine paralel yere dik olarak yerleştirilmiştir. Işınım
ölçümleri ile SAP ve hava dolu pencerenin iç ortamına gelen ve çevreye düşen ışınımın değerleri
karşılaştırılarak SAP sisteminin iç ortama gelen ışınımı azaltma oranı sonuçları alınmıştır.
• RK110-02 rüzgâr yön algılayıcısı ölçümlerde kullanılmıştır. Algılayıcının sinyal
çıkışı ve toprak ucu veri kaydediciye bağlanmış, güç çıkışları +12 V ve 0 V’a
bağlanarak ek güç kaynağı kullanılmıştır. Başlangıç noktası 0°’dir. 360° dönebilir.
0 – 5 V aralığında çalışır. Üç adet bağlantı çıkışı bulunur, bunlar: (+0 sinyal). 0 çıkışı
çoğaltarak 2 adet bağlantıya uygun hale getirilmiştir. 360°’yi 5 V’a bölerek rüzgâr
yönünü hesaplamada kullanılmıştır.
(360° / 5 V) * veri kaydediciden alınan değer (V) = Saat yönünde döndüğü açı (°)
• NESA NS-TA-A çevresel sıcaklık algılayıcısından gelen ölçüm verileri ile çevre
sıcaklığı elde edilmiştir.
• NESA VV1 rüzgâr hız algılayıcısı ölçümlerde veri kaydedici ile birlikte ölçüm almak
için kullanılmıştır. Dört adet çıkış bacağı bulunmaktadır. İkisi sinyal ikisi güç
bağlantısıdır. 0 - 50 m/s hızı 2 V’a bölerek hızı hesaplar.
Veri kaydedici okunan değer (V) * 25 = Rüzgâr hızı (m/s).
• Lux29TK lüksmetre, çift ve üçlü cam aracılığıyla SAP’nin görünür ışık konforu
üzerine etkisini yorumlamak için kullanılmıştır.
Deneysel çalışmalarda kullanılan çeşitli algılayıcılar Şekil 4.4’te görülmektedir
22
(a) (b) (c) (d)
Şekil 4.4. Deneysel çalışmalarda kullanılan çeşitli algılayıcılar (a) RK110-02 rüzgâr yön algılayıcısı
(b) NESA VV1 rüzgâr hız algılayıcısı (c) Delta Ohm LP Pyra 02 AC (d) BQ370-02N
Deneysel çalışmalarda kullanılan veri kayıt fonksiyonu olan dijital luxmetre ile ışık şiddeti
ölçümü yapılmıştır. Kullanılan luxmetre 0-200000 arası değişken lux ölçümü yapmaktadır.
Lux29TK’nın bilgisayar ara yüzü bulunmaktadır ve bu ara yüzde ölçüm grafikleri
görüntülenebilmektedir. Kabinin iç kısmına Şekil 4.4d’de görüldüğü gibi luxmetrenin probu
sabitlenmiştir. Bu kısma gelen güneş ışıklarının şiddetini ölçerek luxmetre yazılımı ile kayıt altına
alınmıştır.
4.1.2. Kabinlerin Üretimi ve Sıcaklık Kontrolü
Deneysel çalışma kapsamında üç adet özdeş kabin üretilmiştir. Şekil 4.5a’da üretim
aşamasındaki kabinler ve Şekil 4.5b’de üretimi tamamlanmış kabinler görülmektedir.
(a)
23
(b)
Şekil 4.5. Kabinlerin görünümü (a) Üretim aşaması (b) Üretimi tamamlanmış
Kabinlerin duvarları ekstrüde polisitren (XPS) köpük üzerine kontrplak kaplanması ile
oluşturulmuştur. Ekstrüde polistren köpük ısıl iletkenlik katsayısı 0,05 W/mK’nin altındadır. Isı
transferinin sadece pencere bulunan yüzeyde gerçekleşmesi planlanmıştır. Duvarların malzeme
kalınlığı yan ve altta 5 cm, üstte 10 cm olarak seçilmiştir. Deneysel kabinlerin altında alüminyum
kutular içerisine kontrol elemanları bırakılmıştır.
Kabinlerin içerisinde ısıtma ve soğutma sistemleri bulunmaktadır. Kabin ısıtması elektrikli
tel ısıtıcılarla yapılırken kabin soğutması, buzdolaplarında kullanılan tipik soğutma çevrimi
elemanları (kompresör, evaporatör, kondenser ve genleşme valfi) ile yapılmıştır. Elazığ, TS825
Binalarda Isı Yalıtım Kuralları standartlarına göre 3. bölgededir. Kış aylarında minimum dış ortam
sıcaklığı standartta -7 °C olarak belirtilmiştir. Bu sıcaklık değeri için belirlenen ölçülerdeki
yalıtımlı iklimlendirme kabinlerinin ısıtma yükü hesaplanmıştır. Standartta bulunan yaz sıcaklık
değerlerine göre de soğutma yükü hesaplanmıştır. Bahsi geçen hesaplama, standart bir ev için
yapılmış olup evin içerisinde hava akımı, perde kullanımı vs. durumları göz önüne alındığında
yaşanılan bir ev için uygundur. Ancak deney setinde kabinlere hava akımı girmeyişi ve güneş
ışınımının kabinler içerisine gün boyu doğrudan etki etmesi, kabin içerisinde gölge alan
oluşmaması gibi sebeplerden dolayı deney seti için planlanan soğutucular yetersiz gelmiştir.
Kabinlerin soğutma sistemleri güçlendirilmiştir. Öncelikle kabinlerin mevcut soğutma sistemi
üzerinde iyileştirme çalışmaları yapılmıştır, sonuç alınamadığından dolayı soğutma sistemi
güçlendirilmiştir. Planlanan kompresör gücü 1/6 HP’den 1/2 HP’ye çıkarılmış, kompresör değişimi
doğrultusunda da tüm çevrim elemanlarında değişikliğe gidilmiştir. Şekil 4.6’da kabinlerin
iklimlendirme koşulları görülmektedir.
24
Şekil 4.6. Kabinlerin sıcaklık kontrol mekanizması
Kabinlerin içerisinde iklimlendirmenin kontrolü amacıyla alt ve üst hizada olmak üzere iki
adet DS18B20 model sıcaklık algılayıcısı bulunmaktadır. Algılayıcıların ölçüm verilerine bağlı
olarak ısıtıcı ya da soğutucu devreye alınmıştır. Bu işlemler sırasında Arduino Mega mikroişlemci
kartı kullanılmıştır. İklimlere göre kabinin iklimlendirme şartlarında değişiklik yapılmıştır. Bu
şartlar:
• Yaz için : (T1+T2) > 48 oC ise soğutucu, (T1+T2) < 36 oC ise ısıtıcı
• Sonbahar için : (T1+T2) > 54 oC ise soğutucu, (T1+T2) < 38 oC ise ısıtıcı
• Kış için : (T1+T2) > 60 oC ise soğutucu, (T1+T2) < 40 oC ise ısıtıcı
Röle kartı aracılığıyla yukarıda belirtilen sistemlerin devreye girmesi sağlanmıştır.
Ölçümler 30 saniye aralıklarla alınmaktadır. Algılayıcılardan elde edilen ölçümlerin
toplamının yarısı kabinin istenilen sıcaklığına denk gelmektedir. Sıcaklık kontrolünde birden fazla
algılayıcı kullanılma sebebi güneş ışığı etkisi altında kabinin taban ve tavan sıcaklıkları arasında
kayda değer bir fark oluşmasıdır. Bu iklimlendirme şartları sonrası kabinlerin iç ortam
sıcaklıklarının 18 - 30 oC aralığında kalması planlanmıştır. Yaz aylarında kabin iç sıcaklığı düşüşü,
kış aylarında kabin iç sıcaklık artışları normal yaşam ortamında istenen durumlar olduğundan, bu
mevsimlerde belirlenen sınırlar da aynı yönde değiştirilmiştir. Bunun yanı sıra soğutucunun
uyguladığı soğutma sonrasında ısıtıcının devreye gireceği aralığa düşülmemesi için çalışma
algoritmasında alt ve üst sınırlar arasında boşluklar bırakılmıştır.
Sıcaklık algılayıcıları Şekil 4.6’da görülen gri barların uçlarına sabitlenmiştir, güneş ışığı
etkisinin sıcaklık ölçümlerini etkilememesi için gölge oluşturmak amacıyla algılayıcılarının güneşe
bakan taraflarına kâğıtlar yerleştirilmiştir.
25
4.1.3. Sıvı Akışlı Pencerelerin Üretimi ve Ölçümlerin Alınması
Literatür çalışmaları incelendiğinde cam kalınlıklarının 4 - 6 mm civarında tercih edildiği,

akışkan boşluğu kalınlığı için ise 10 - 16 mm aralığının uygun olduğu tespit edilmiştir
[22, 27, 37, 46, 48]. Sıvı Akışlı Pencere (SAP) sistemleri için belirtilen ölçüler aralığında deneysel
çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir. Cam kalınlığının 4 mm, camlar arası boşluğun 12 mm
olmasına karar verilerek çalışmalara başlanmıştır.
İlk olarak temin edilen hava dolu pencerelerin, SAP’ye dönüştürülmesi ve içerisine ısıl çiftler
eklenmesi planlanmıştır. Bu noktada zorluklarla karşılaşılmıştır. Günlük kullanım için üretilen
pencerelerin üretimi sırasında dışı macunla kaplanan alüminyum çerçevelerinin içerisine nem alıcı
malzemeler atılmaktadır. Nem alıcıların varlığı SAP sistemi söz konusu olduğunda su çekerek ve
şişerek pencere yükünü arttırmıştır. Bu durum SAP kullanım süresini kısaltmıştır. Bir diğer sıkıntı
ise sızdırmazlık olmuştur. Hava dolu olarak üretimi tamamlanmış bir pencereye su giriş çıkış hattı
eklenmesi ve pencere boşluğuna ısıl çiftler yerleştirilmesi sonrasında sızdırmazlık bir türlü
sağlanamamıştır. Şekil 4.7’de SAP üretim aşaması görülmektedir.
Isılçift haznesi
Şekil 4.7. SAP üretim aşaması
Su sızıntıları özellikle kapalı çevrimde tutulan FDM içeren IED tankı ile kullanılan SAP
sistemi için kabul edilebilir bir durum değildir. Deneysel çalışmalar kapsamında 4 mm normal
camlar kullanılarak başlanmıştır. Pencerelerin su ile doldurulması sırasında oluşan basınç ve
boşaltılması sırasında oluşan vakum nedeniyle işlem görmemiş normal camlar patlayarak
kırılmıştır.
26
Nem alıcılar, sızdırmazlık ve cam dayanımı göz önünde bulundurulduğunda tez çalışması
kapsamında kullanılacak pencerelerin tamamıyla bu sorunları ortadan kaldıracak şekilde
gerekliliklere uygun olarak üretilmesine karar verilmiştir.
Temperli camların dayanımı normal cama kıyasla 4 - 6 kat oranında artmaktadır. Camlar
temperleme işlemi sonrasında kesilememektedir. 80 x 36 cm ölçülerindeki camlar temperlenmiştir.
Su giriş ve çıkışları için akışkan bulunan sistemlerde yaygın kullanılan bakır borulardan
faydalanılmıştır. Su girişi boru çapı 9,53 mm’dir. Giriş hattı üzerine 5mm çapında yedi adet dağıtıcı
kaynaklanmıştır. Cam içerisine giren su bu dağıtıcılardan geçerek cam içerisindeki boşluğa
dağılmaktadır. Su çıkışı için yine 9,53 mm çapındaki iki adet bakır boru ile su çıkış hattı
oluşturulmuştur. Giriş ve çıkış hatlarının sıcaklık ölçümü için, kapalı uçları akış hatlarının ortasına
kadar gelen bakır tüpler kaynatılmıştır. Öncelikli olarak su giriş ve çıkış hatları pencerenin
alüminyum çerçevesine sabitlenmiştir.
Pencere camları arasındaki boşluğun 7 noktasına ısıl çiftlerin sabitlenmesi için pencere
çerçevesinin kenarları arasına akışı bozmayacak kalınlıkta bir tel gerilmiştir. Teller üzerine ısıl
çiftler yerleştirilmiştir.
Camlar arasındaki boşluğun sadece su akış hattı çıkışlarına sahip olduğu pencerelerde, ilk su
dolum aşamasında camların arasındaki boşlukta sıkışan gazın iç basıncı arttırmasının, camların
patlayarak kırılmasına sebep olduğu gözlemlenmiştir. Aynı şekilde deneyler tamamlandıktan sonra
SAP içerisindeki su tamamen boşaltılırken cam iç basıncı, cam dış basıncına oranla düştüğü için
patlayarak kırılma söz konusu olmuştur. Bu sorunu gidermek için üretim aşamasında pencereden
su giriş çıkışı dengelenene kadar hava tahliyesi; cam boşaltımı sırasında dışarıdan hava girişini
sağlamak için pencere çerçevelerinin içerisinden pencerenin dışına kadar uzanan, deneyler
sırasında kapatılan hava tahliye hatları açılmıştır.
Isıl çiftlerin ve giriş çıkış hatlarının yerleştirilmesi sonrası camlar çerçeveye yapıştırılmıştır.
Pencere çerçevesinin içine nem alıcı eklenmemiştir. Hazırlanan iskelet yapısı katkılı cam macunu
ile kaplanarak SAP sistemi deneylerinde kullanılacak pencereler ortaya çıkmıştır. Bahsedilen
yöntemlerle iki ve üç camlı pencereler oluşturulmuştur. Karşılaştırma da kullanılacak hava dolu
pencereler de temperli camdan üretilmiştir. Hava dolu pencerelerin içerisine nem alıcılar
eklenmiştir.
Üç camlı pencerelerde iki boşluk vardır. Üç camlı pencerelerde kabin iç ortamına yakın
boşluktan su akışı sağlanmıştır. Üçlü cam akışının iç ortama yakın olma sebebi, dış tarafa yakın
akışa kıyasla farklı parametrik durumlarda iç tarafa yakın akışı incelemeyi amaçlayan referans
çalışmasıdır [20]. Üç camlı pencerelerin su akışı olan kısmına ısıl çiftler eklenmiş, hava dolu olması
planlanan kısmına nem alıcılar eklenmiştir.
27
Çift camlı pencereler söz konusu olduğunda pencere boşluğundan geçen akışkanın aldığı
ısının, cam yüzeyine gelen ışınıma oranlanması ile SAP’ye ait verim hesaplanmaktadır. Çift camlı
SAP için su ısı kazanım verim denklemi [27]:
(4.1)
.ç − , (4.2)
Burada, SAP su ısı kazanım verimi, akan suyun ısı çıkarma hızı, cam yüzeyine
düşen ışınım, ve suyun özkütlesi ve hızı, suyun aktığı boşluğun kesit alanı, suyun özgül
ısısı, giriş ile çıkış arasındaki su sıcaklık artışı, cam yüzey alanı, .ç pencereden çıkan su
sıcaklığı, , pencereye giren suyun sıcaklığıdır.
SAP sistemi deneylerinde 0,475–0,950–1,425–1,900–2,850 l/dk. olmak üzere beş farklı debi
ile çalışılmıştır. Belirtilen debilerde pencerenin tamamen dolması için gereken süre sırasıyla
6–3–2–1,5 ve 1 dakikadır. 30 saniye olan ölçüm aralığı da göz önünde bulundurularak bu debilerin
kullanmasına karar verilmiştir. Şekil 4.8’de kullanılan ayar vanalı debimetreler görülmektedir.
Şekil 4.8. Ayar vanalı debimetreler
Soldaki vana ayarlı debimetrenin ölçüm aralığı 10 - 60 l/saat, sağdaki vana ayarlı
debimetrenin ölçüm aralığı 1–7 l/dk.’dır. Düşük olan iki debi için soldaki, diğer üç debi için sağdaki
debimetre kullanılmıştır.
28
4.1.4. Isıl Enerji Depolama Tankı ve Ölçümlerinin Alınması
ID olarak kullanılan FDM içeren IED tankı, kabinlerin bulunduğu çatının altına konteynırın
içerisine yerleştirilmiştir. Günlük kullanım söz konusu olduğunda IED tankı çatı içerisine veya
yaşam ortamına yerleştirilmelidir. IED tankının içine yerleştirilen FDM konumları ve ısıl çiftlerin
yerleştirildiği noktalar Şekil 4.9’da görülmektedir.
Şekil 4.9. Isıl enerji depolama tankı
Tankın üst girişine pencereden çıkan su gelmektedir. Suyun pencereden çıkarak tanka
gelmesi tamamen yer çekimi etkisi ile taşma prensibine göre gerçekleşmektedir. Tankın alt
kısmından çıkan su pompa aracılığıyla cama geri gönderilmektedir.
IED tankı tasarlanırken incelenmiş çalışmalarda FDM’nin su tankı içerisinde tüplere
yerleştirildiği [63, 67] ve FDM’nin su tankının etrafına yerleştirildiği [64] IED tankı çalışmalarına
rastlanmıştır. IED tankı tasarımı ile FDM’nin su içerisi ve etrafında olması durumunda elde edilen
tüm üstünlüklerden faydalanmak hedeflenmiştir. Yalıtımlı IED tankının dış silindir çapı 170 mm,
iç silindir çapı 130 mm’dir. Su haznesinin içinde kalan 6 adet tüpün çapı 20 mm, ortadaki büyük
tüpün çapı ise 40 mm’dir. İç silindir yüksekliği 230 mm, dış silindir yüksekliği 250 mm’dir.
IED tankında birden fazla FDM kullanımına ilişkin çalışmalar bulunmaktadır [77, 84, 87].
Silindirler arasına yerleştirilen FDM’nin erime noktası suyun içinde kalan tüplerdeki FDM’ye
kıyasla daha düşüktür. Yaz ve sonbahar ayları için iç kısımdaki FDM RT35 HC, dış kısımdaki
FDM RT28 HC olarak seçilmiştir. Kış mevsimi için iç kısımdaki FDM RT22 HC, dış kısımdaki
FDM RT18 HC olarak seçilmiştir.
29
İki adet ısıl çift merkezdeki FDM içerisine, üç adet ısıl çift suyu çevreleyen FDM içerisine,
iki adet ısıl çift ısı su giriş çıkış noktalarına yerleştirilmiştir. Kullanılan FDM’lerin amaçları
farklıdır. Yaz dönemi için ele alınırsa RT35 HC, dolaşım suyunun sıcaklığını sınırlandırmak için
su tankı içerisindeki tüplere yerleştirilmiştir. Bu FDM’nin sıcaklığı, güneş enerjisi etkisi ile ısınan
suya yakın seyretmektedir. 40 oC üzerindeki pencereden sirküle edilen su sıcaklıklarında soğutma
aygıtının elektrik tüketiminin hava dolu pencere ile aynı olduğu gözlemlenmiştir. SAP sisteminde
su giriş sıcaklığının bu değerin üstüne çıkarılmaması gerekmektedir. Bu noktada RT35 HC seçimi
doğru FDM olarak kabul edilebilir. Su tankının etrafına yerleştirilen RT28 HC ile su arasındaki ısı
transfer hızı ortadaki FDM’ye kıyasla daha düşüktür. Erime noktası göz önünde
bulundurulduğunda, mevcut tasarım ile en yüksek su sıcaklığına ulaşıldığında tamamen faz
değişimini tamamlayabilecek FDM olarak RT28 HC seçilmiştir. RT28 HC etrafında ısı yalıtımı
bulunmaktadır, ancak ısı transferini tamamen yok etmek mümkün değildir, bu noktada ısı transfer
katsayısı 0,2 W/mK’den düşük olan bu malzeme, suyu çevrelemesi ile izolasyon görevini de bir
nebze sağlamaktadır.
IED tankının kümülatif ısı transfer denklemi [85]:
= , ç − , ∆ (4.3)
∆
Burada kümülatif ısı transferi, suyun özgül ısısı, , ç tanktan çıkan su sıcaklığı, ,
tanka giren su sıcaklığı, ∆ zaman değişimidir.
4.1.5. Elektrik Sayaçlarından Veri Alınması
ENTES ES32-LS elektrik sayaçları, soğutma ve ısıtma cihazlarının elektrik tüketimi

ölçümünde kullanılmıştır. Elektrik sayaçları devreye Arduino ile kontrol edilen röle kartından önce
bağlanmıştır. Ölçümler sayaçlardan RS485 dönüşüm kartı ile USB bağlantısı üzerinden bilgisayara
aktarılır. Veriler MATLAB yazılımı ile elektrik sayaçlarından alınır. Deneyler sırasında ölçümler
her 30 saniyede bir alınmıştır. Elektrik sayaçlarının kurulan devreleri, kabinlerin altına
yerleştirilmiştir. Deneyler sırasında aynı anda üç kabinden ölçüm alındığı için sayaçların paralel
bağlanması gerekmiştir. Sayaçların bağlantı şeması Şekil 4.10’da görülmektedir.
30
Şekil 4.10. Elektrik sayaçlarının parelel bağlantısının devre şeması
Sayaçların okunmasında kullanılan MATLAB pseudo kodu Şekil 4.11’de görülmektedir.
Algoritma 1: Sayaç Okuma
Girişler:
 Hesaplamalarda kullanılan kanal değişkenleri
ş
Çıkışlar:
 Çıkış değişkenleri
1: Open COM3
2: for ← 1, do
3: Read , , ,
4: Read , ,
5: Read , , , , ,
6: ş= 125 ∗ − 5000
7: = 65,536 ∗ 1 2
8: = 65,536 ∗ 1 2
9: = 65,536 ∗ 1 2
10: end for
11: Save ş
Şekil 4.11. Sayaçların okunması için oluşturulan MATLAB pseudo kodu
31
4.2. Sayısal Yöntemler
Tez çalışmasının sayısal kısmında SAP ve IED tankı benzetimleri yapılmıştır. HAD, Sonlu
Hacimler Yöntemi başlıkları altında sayısal yöntemin dayanağı olan kavramlar açıklanmıştır. Bu
kavramlarda bahsedilen yöntem ve denklemlerden faydalanarak ANSYS Fluent modülünde
çözümler elde edilmiştir. ANSYS Fluent modülü içerisinde kullanılan eşlenik ısı transferi ve
akışkan hacmi yöntemi çözümlerinde kullanılan denklemleri ile açıklanmıştır. SAP ve IED tankı
benzetimi başlıkları altında sayısal çözümlemede kullanılan tasarımlar, ağ yapıları, yöntemler ve
malzemelere dair açıklamalar yapılmıştır.
4.2.1. Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği
HAD (Computational Fluid Dynamics (CFD)), akışkan davranışlarına dair problemlerin

sayısal yöntemler ile çözülmesi için bilgisayar işlemcileri kullanılan akışkanlar mekaniği dalıdır.
Hız, Momentum ve viskozite gibi değişkenler, akışkanlar mekaniği denklemlerinin
bileşenleridir. Karmaşık geometrilerde bu değişkenler kullanılarak analitik çözüm elde edilmesi bir
hayli zor hatta çoğu zaman imkânsızdır. Akışkanlar mekaniği uygulamalarında genellikle basite
indirgenen geometriler kullanılarak sonuca ulaşılmaktadır. Gerçek hayatta karşılaşılan karmaşık
geometri içeren problemlerde çözüm elde edebilmek için HAD kullanılması bir zorunluluk olarak
görünmektedir.
Ağ yapıları içerisindeki nokta ve düzgün geometrik küçük elemanlar üzerinde diferansiyel
akış denklemleri, iteratif sayısal yöntemler ile basamak basamak çözülebilmektedir. Kararlı ve
karasız durum akışkan davranışları, sabit yoğunluklu ve sıkıştırılabilir akışkanlar, hız, basınç,
sıcaklık dağılımları ve çok fazlı akış alanlarında HAD çözüm yapılmasına olanak sağlar [110].
HAD çözümlemeleri bilgisayar ortamında yeniden kolayca kurgulanabilir. Maliyet ve zaman
açısından HAD kullanımının üstünlük sağladığı söylenebilir. HAD programları ile çalışılması ve
ulaşılması güç olan alanlardaki akışkan davranışları incelenebilmektedir. Sanal prototipler
oluşturulabilir ve bunlar üzerinde benzetimler yapılabilir.
Sayısal benzetimlerin HAD yazılımları ile yapılması, istenilen bölge ve zamanda sonuçların
görüntülenmesine olanak sağlar. Deneysel ölçüm gereçlerinin akışı bozma etkisi olabilir. HAD bu
noktada da üstünlüğe sahiptir. Geleneksel ölçüm gereçleri kullanılması, akış davranışını bozabilir.
Deneylerde kullanılmakta olan algılayıcıların sınırlı sayıda olması ve ölçüm aygıtları kullanımı
deney sonuçlarının her noktadan alınamaması sonucu doğurmakta ve çalışma süresini
uzatmaktadır. Ancak HAD ile bu olumsuzluk ortadan kalkar [111].
32
4.2.2. Sonlu Hacimler Yöntemi
Çözümlenecek geometri, belirli hacimlere bölünerek bu bölünen hacimlerin ayrı ayrı

değerlendirilmesi ile çözümde kullanılması amacıyla sonlu hacimler yöntemi geliştirilmiştir.
Bölünen parçalardan elde edilen çözümlerin birleştirilmesi ile problemin genel çözümü elde edilir.
Bu yöntem korunum denklemlerini, cebirsel denklem sistemlerine dönüştürerek sayısal şekilde
çözülmesinde kullanılır. Bu amaca yönelik olarak ayrık eşitlikler elde etmek için kontrol hacim
tekniği kullanılır. Ayrık eşitliklerin doğrusallaştırılması ile sonucu doğrusal olan denklem
sistemleri elde edilmektedir. Elde edilen denklem sistemlerinin zamana bağlı çözümünün
yapılmasıyla sıcaklık, hız ve basınç gibi değişkenler, belirlenen yakınsaklık değerine ulaşıncaya
kadar güncellenir. Problem çözümünde sonlu hacimler yöntemi kullanılması sırasında bir dizi
adımlar izlenir:
• Çözümü yapılacak geometrinin ağ yapısının sayısal analize uygun ağ programları
kullanılarak oluşturulması sonrasında oluşturulan ağ yapılarının belirlenen hacimlere
bölünmesi,
• Süreklilik ve momentum denklem çözümleri ile istenilen diğer denklemlerin
çözümlenmesi,
• İterasyonlar kullanılarak denklem takımlarının çözümlenmesi, çözülen denklem veya
denklem takımlarının istenilen hata oranının altına düşülene kadar çözümlenmesi,
yakınsaklık kontrolü ve sonuçlandırılan çözümün elde edilmesidir [112].
4.2.3. ANSYS Fluent Modülü
ANSYS Fluent, çok çeşitli sıkıştırılamaz ve sıkıştırılabilir, laminer ve türbülanslı akış

problemlerinin çözümlenebilmesinde benzetim için kullanılan bir paket programdır. Zamandan
bağımsız (sürekli durum) ve zamana bağlı (geçici durum) benzetimlerde kullanılabilir. ANSYS
Fluent'te, taşıma olayları için geniş bir matematiksel model yelpazesi (ısı transferi ve kimyasal
reaksiyonlar gibi), karmaşık geometrileri modelleme yeteneği ile birleştirilmiştir. Program ile
yapılan çözüm örnekleri arasında eşlenik ısı transferi, iç ve dış akış problemleri, erime-katılaşma
benzetimleri bulunmaktadır.
ANSYS Fluent'teki kullanışlı model gruplarından birisi, serbest yüzey ve çok fazlı akış
modelleri kümesidir. Bunlar, gaz-sıvı, gaz-katı, sıvı-katı ve gaz-sıvı-katı akışlarının analizi için
kullanılabilir. Bu tür problemler için ANSYS Fluent, akışkan hacmi (Volume of Fluid), karışım ve
Eulerian modellerinin yanı sıra ayrık faz modelinin (Discrete Phase Model) kullanımına olanak
sağlar. Türbülans modelleri, ANSYS Fluent model paketinin hayati bir bileşenidir. Fluent,
türbülans modelleri söz konusu olduğunda geniş bir uygulama alanına sahiptir. Kaldırma kuvveti
ve sıkıştırılabilirlik gibi fiziksel olayların etkilerinin incelenmesine olanak verir.
33
Genişletilmiş duvar işlevleri ve bölgesel modellerin kullanımı yoluyla duvara yakın doğruluk
sorunlarının ele alınmasında faydalı çözümler elde edilmesini sağlamaktadır. Eşlenik ısı transferi
ile doğal, zorlanmış ve karışık taşınım, gözenekli ortam vb. dahil olmak üzere çeşitli ısı transferi
modları benzetimleri için kullanılabilir [113].
4.2.4. Eşlenik Isı Transferi
Isı transferi, sıcaklık farkı olan iki durum arasındaki ısıl değişimi ifade eden bir enerji
geçişidir. Sıcaklık farkı cisimler ya da bölgeler arası aktarılan ısı miktarının oranını belirler ve ısı
geçişi yüksek sıcaklıktaki durumdan düşük sıcaklıktaki duruma doğrudur. İletim, taşınım ve ışınım
ısı transfer mekanizmalarıdır, bu mekanizmaların herhangi ikisi ya da birkaçının birleşimi ile de ısı
transferi gerçekleşebilir. İletim; yüksek enerjili parçacıklardan düşük enerjili parçacıklarla
etkileşimi ile ısı enerjisinin geçişidir. İletim, moleküller boyutta katılarda titreşim, gazlarda ve
sıvılarda rastgele çarpışma ile gerçekleşir. Taşınım ile ısı transferi katı bir yüzey ile yüzeyle temas
halinde olan akışkanlar (gaz veya sıvı) arasında enerji geçişidir. Zorlanmış ve doğal taşınım olarak
iki ana başlık altında incelenen bu ısı transfer mekanizması, akışkan hareketi oluşumunda dış etkiler
söz konusu ise (pompa veya fan gibi) zorlanmış taşınım; akışkan hareketi oluşumu yoğunluk
farkından dolayı yer çekimi etkisi ile kaldırma kuvveti ile gerçekleşmesi durumunda doğal taşınım
olarak adlandırılır. Zorlanmış taşınım ile doğal taşımıma görece daha yüksek ısı transfer hızı elde
etmek için en yaygın yöntemlerden biridir çünkü akışkan hızının artırılması taşınım ile ısı transferi
de arttırılmış olur. Işınım, enerjinin elektromanyetik dalgalar ile yayılmasıdır.
Eşlenik ısı transferi (Conjugate Heat Transfer), katı ve sıvı arasındaki ısıl etkileşim sebebi
ile sıcaklık değişimine dair işlemlerin tanımlanmasında kullanılır. Katı ve sıvıların ısı transferinin
birleştirilmesine eşlenik ısı transferi denebilir. ID tasarımlarında, ısıtma ve soğutma konusunda,
farklı fazların birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Bu duruma sebep olarak sıvıların, katıların
çevresinde olması veya katıların arasında akış gerçekleştirmesi veya katıların akışkan hacmi
içerisinde bulunması gösterilebilir. Eşlenik ısı transferi, geometrik tasarımlar yapılırken ısı
transferine bağlı olan sıcaklık dağılımlarının ve akış rejimlerinin oluşturulmasına imkan verir.
ANSYS Fluent modülü, eşlenik ısı transferi çözümleri için bir dizi denklem takımını
kullanmaktadır. Genel enerji eşitliği denklem 4.4’te verilmiştir [114]:
+∇ + =∇ ∇T − ℎ + ̿ + (4.4)
. . . .
.
.
34
Burada,
• I. Kısım zamana bağlı toplam enerji değişimini
• II. ifade taşınımı,
• III. ifade iletimi,
• IV. ifade tepkimeler gibi kimyasal olaylar ile oluşan enerjiyi temsil etmektedir.
• V. ifade viskoz yayılım kaynaklı enerji transferi ifadesidir.
• VI. ifade ısı oluşumunu ifade etmektedir.
I. ifadedeki E toplam enerji değişimi hesaplanması Denklem 4.5’te verilmiştir.
=ℎ− + (4.5)
2
Denklem 4.4’te yer alan III. ifadede efektif iletkenliktir. Fluent tarafından efektif
iletkenlik çözümü için kullanılan denklem:
= + (4.6)
Burada, türbülans modeline göre tanımlanan termal iletkenliktir. Denklem 4.7 Katı
hacimler için Fluent tarafından çözümlenen iletim denklemidir.
ℎ +∇ ℎ =∇ ∇ + (4.7)
Burada katı yoğunluğu, ℎ katının duyulur entalpisi, katı hacimler için vektörel hız
bileşenleri, ısıl iletkenlik katsayısı, T sıcaklık ve Sh sisteme kullanıcı tarafından tanımlanmış ısı
kaynağıdır. Denklem 4.8’de duyulur entalpi ifade edilmiştir:
ℎ = (4.8)
Denklem 4.9’da Fluent tarafından kullanılan yüzey ısı transfer katsayısının denklemi ifade
edilmektedir.
=ℎ − + ( − ) (4.9)
Burada parçacık kütlesi, parçacık ısı kapasitesi, parçacık alanı, düşük

sıcaklık, yüksek sıcaklık, ℎ ısı transfer katsayısı, parçacık yayınımı, Stefan-Boltzmann
sabiti ve ise radyasyon sıcaklığıdır. Son ifade radyasyon ifadeleri olup çalışmada
tanımlanmamıştır.
35
4.2.5. Akışkan Hacmi Yöntemi
Akışkan Hacmi Yöntemi (Volume of Fluid (VOF)) ANSYS Fluent paket programında
kararsız (zamana bağlı) problemlerin çözümlerinde faydalanılan bir yöntemdir. Akışkan hacmi
yöntemi karışmayan (iki ya da daha fazla) akışkanların benzetiminde kullanılmaktadır. Benzetime
eklenen her farklı faz için kontrol hacmi hesaplamalı hücrelerinde hacim fraksiyon değeri değişken
olarak tanımlanır. Kontrol hacimlerinde hacim fraksiyonları bir araya getirilir. Alanlar, ortalama
hacim değerleri ve fazlar tarafından, değişkenler ve değişken özellikleri için paylaşılır. Her faz için
farklı bölgelerde hacim fraksiyonları tanımlanır. Fazların karışımları veya kendileri özellikleri ile
hücreler içinde temsil edilmektedir. Hacim fraksiyonu ifadesi α , üç durumda olabilir:
• α = 0 hücre q (q = 1,2,3... ) ile numaralandırılan akışkan açısından boştur.
• α = 1 hücre q (q = 1,2,3... ) ile numaralandırılan akışkan açısından doludur.
• 0 < α < 1 hücre q (q = 1,2,3... ) ile numaralandırılan akışkan açısından ara yüze
sahip ve hücre içerisinde birden fazla faz vardır. Bölgesel olarak “α ” akışkana ait
özellikler ve uygun değişkenler ile ilgili alandaki kontrol hacimlerine
uygulanmaktadır.
Hacim fraksiyon denklemi ekspilisit ya da implicit sayısal iterasyon yöntemleri ile
çözülebilir. Tez çalışması kapsamında Fluent modülü içerisinde implicit yöntem kullanılmıştır.
İmplicit yöntem aşağıdaki denklemler ile ayrıklaştırılmaktadır:
−
+ , = + − (4.10)
∆
Burada, n+1 mevcut zaman adımı indeksi, n bir önceki adım zaman indeksi, hücrenin
mevcut zamandaki hacim fraksiyonu, hücrenin bir önceki adımdaki hacim fraksiyonu, , ,
numaralı hacim fraksiyonunda n+1 zaman adımındaki ara yüz değeri, n+1 zaman
adımındaki hacim akısı, hücre hacmidir.
Mevcut zaman adımındaki hacim oranı, mevcut zaman adımındaki diğer niceliklerin bir
fonksiyonu olduğundan, her zaman adımında ikincil faz hacim fraksiyonlarının her biri için skaler
bir taşıma denklemi yinelemeli olarak çözülür.
Yüzey akıları, seçilen uzaysal ayrıklaştırma şeması kullanılarak enterpole edilir. ANSYS
Fluent'te implicit formülasyon için mevcut olan şemalar, Kullanıcı Kılavuzu'ndaki Hacim Kesri
için Uzamsal Ayrıklaştırma Şemaları'nda belirtilmektedir. İmplicit formülasyon hem zamana bağlı
hem de kararlı durum hesaplamaları için kullanılabilir.
36
1
α + .( α ) = + − (4.11)
Burada, q fazından p fazına kütle transferi p fazından q fazına kütle transferi

değeri öncelikli olarak sıfırdır. Transport denklemlerinde görünen özellikler, her bir kontrol
hacmindeki bileşen fazlarının varlığı ile belirlenir. Örneğin, iki fazlı bir sistemde, fazlar 1 ve 2 alt
simgeleriyle temsil ediliyorsa ve bunların ikincisinin hacim oranı izleniyorsa, her hücredeki
yoğunluk şu şekilde verilir:
= + (1 − ) (4.12)
Genel olarak, bir n-fazlı sistem için hacim-kesir-ortalamalı yoğunluk aşağıdaki formu alır:
= (4.13)
Diğer tüm özellikler (örneğin viskozite) bu şekilde hesaplanır. Momentum Denklemi 4.14’te
görüldüğü gibi hesaplanmaktadır:
( )+ ( )=− + . ( + ) + + (4.14)
Burada, statik basınç yer çekimi kuvveti, dış kuvvetler, viskozitedir. Enerji
denklemi:
( ) + ∇. ( + ) = ∇. ∇ − ℎ, , +( ̿ . ) + (4.15)
Burada, efektif iletkenlik, , j türünün difüzyon akısı, ℎ , q fazında j türünün
entalpisi, , q fazında j türünün difüzyon akısıdır. Denklemin sağ tarafındaki ilk üç terim,
sırasıyla iletim, tür difüzyonu ve yayılımdan kaynaklanan enerji transferini temsil etmektedir.
Akışkan hacmi yöntemi enerjiyi E’yi kütle ortalamalı bir değişken olarak ele almaktadır.
∑
= (4.16)
∑
=ℎ − + (4.17)
2
37
Burada, ℎ her faz için o fazın öz ısısına ve paylaşılan sıcaklığa bağlıdır. Hız alanında olduğu
gibi, fazlar arasında büyük sıcaklık farklarının olduğu durumlarda ara yüz yakınındaki sıcaklığın
doğruluğu sınırlıdır. Bu tür sorunlar, özelliklerin birkaç büyüklük derecesine göre değiştiği
durumlarda da ortaya çıkar. Örneğin, bir model hava ile birlikte sıvı metal içeriyorsa, malzemelerin
iletkenlikleri dört büyüklük mertebesine kadar farklılık gösterebilir. Özelliklerdeki bu tür büyük
farklılıklar, anizotropik katsayılara sahip denklem setlerine yol açar ve bu da yakınsama ve kesinlik
sınırlamalarına yol açabilir.
4.2.6. Sıvı Akışlı Pencere Benzetimi
SAP benzetimi yapılmadan önce çözümlemede kullanılacak olan geometri bilgisayar

destekli tasarım programı ile oluşturulmuştur. Şekil 4.12’de teknik çizimler görülmektedir. Şekil
4.12a izometrik, Şekil 4.12b önden, Şekil 4.12c yandan görünüştür.
Şekil 4.12. SAP teknik çizimi (a) SAP teknik çizimi (b) SAP önden görünüm ölçüleri (c) SAP yandan
görünüm ölçüleri
38
Akış alanının çizimi yapılmıştır. Bakır boruların içinden gelen akış bölgesi, iki cam ve
pencereler arasındaki boşluğun tasarımı yapılmıştır. Pencere tasarımında kullanılan cam
kalınlıkları 4mm,’dir. Camlar arası mesafe 12 mm, boşluk ve camların uzunluğu 760 mm, genişliği
320 mm’dir. Su giriş boru çapı 9,53 mm, dağıtıcı boru çapları 5 mm’dir.
ANSYS Fluent modülünde çözümleme yapılmadan önce teknik çizim modüle
tanımlanmıştır. Çözüm öncesi ağ yapısı mesh başlığı altında oluşturulmuştur.
Şekil 4.13’te SAP ağ yapısı görülmektedir. Şeklin sol kısmında SAP ağ yapısının genel
görüntüsü, sağ üst kısmında pencerenin üst-alt ağ yapısının büyütülmüş önden görülen kesiti ve sağ
altta ise pencerenin su giriş-çıkışının ağ yapısının büyütülmüş yan görünümü yer almaktadır.
Şekil 4.13. SAP sayısal benzetimde kullanılan ağ yapısı
39
SAP benzetimi ağ yapısındaki element ve düğüm sayıları Tablo 4.2’de gösterilmiştir.
Tablo 4.2. SAP benzetimi element ve düğüm sayısı
Element Sayısı Düğüm (node) sayısı

588934 117911
Ağ yapısı tüm geometrinin 588934 elemana bölünmesi ile elde edilmiştir. Ağ yapısı
içerisinde 117911 adet düğüm noktası bulunmaktadır. Ağ yapısındaki eleman (element) kalitesi, ağ
yapısının orthogonal kalitesi ve skewness değerlerinin kabul benzetimin kabul edilebilirliği
açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Tablo 4.3’te element ve orthogonal kalite ile skewness
değerleri verilmiştir.
Tablo 4.3. SAP benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri
Element kalitesi Orthogonal (mesh) kalitesi Ağ yapısı (mesh) Skewness

En az En çok Ortalama En az En çok Ortalama En az En çok Ortalama
0,173 0,999 0,831 0,161 0,993 0,762 2e-5 0,839 0,237
Element kalite değeri 1’e ne kadar yakın ise ağ yapısı o kadar düzgün oluşturulmuştur. Ağ
içerisindeki çoğu eleman için element kalitesi 0,99 civarındadır, bazı bölgelerdeki 0,2 civarı kalite
değeri ortalamayı 0,8’e yaklaştırmıştır. Orthogonal kalite değeri 1’e ne kadar yakın ise ağ yapısı o
kadar düzgün oluşturulmuştur. Ağ içerisindeki çoğu eleman için element kalitesi 0,99 civarındadır,
bazı bölgelerdeki 0,16 civarı kalite değeri ortalamayı 0,76’ya yaklaştırmıştır. Mesh skewness
ortalaması 0,23’e ne kadar yakın ise ağ yapısı o kadar düzgün oluşturulmuştur. Tabloda görülen
değerler ağ yapısının benzetim ve çözümlemeye uygun olduğunu göstermektedir.
Benzetimin sınır şartları, su giriş hızı ve sıcaklığı ile camların yüzeylerine tanımlanan
sıcaklık sınır şartlarıdır. Su giriş sıcaklığı benzetimi yapılan her mevsim için ayrı ayrı deneysel
ölçümlerden elde edilen zamana bağlı verilerin bir tablo ile ANSYS Fluent’e tanımlanması ile
oluşturulmuştur. Pencerenin dış yüzeyi kabul edilen camın tüm yüzeyine deneysel olarak zamana
bağlı ölçülen ışınım değeri sınır şartı olarak tanımlanmıştır. İç yüzey olarak kabul edilen cam
yüzeyine ise ısıl taşınım tanımlanmıştır. Mevsimlere göre değişen ortalama kabin iç sıcaklık
değerinde ısıl taşınım katsayısı 10 W/m2K kabul edilerek cam yüzeyine taşınım sınır şartı
tanımlanmıştır.
Uygun sınır ve başlangıç koşullarına sahip ana denklemler sonlu hacim yöntemi ile ANSYS
Fluent modülünde çözülmüştür. Akışkan Hacmi Yöntemi (VOF), Enerji ve gerçekleştirilebilir
Shear Stress Transport (SST) türbülans modeli çözümde kullanılmıştır. Başlangıç şartlarında
40
tamamen hava ile dolu olan hacme su doldurulmuştur. Sonlu hacim yöntemi, basınç-hız eşleşmesi
için kullanılan ayrık denklemlerin çözümü için SIMPLE algoritması uygulanmıştır. Gradyan
şeması için En Küçük Kareler Hücre Tabanlı (Least Square Cell Based) ayrıklaştırma
kullanılmıştır. Basınç (Pressure) için PRESTO! ayrıklaştırma seçimi yapılmıştır. Momentum,
Türbülans Kinetik Enerjisi ve Türbülans Dağılma Oranı (Turbulance Dissipation Rate), aralıklılık
(intermittancy), ve enerji için birinci derece (First Order Upwind) ayrıklaştırma ayarları yapılmıştır.
Birinci dereceden implicit zamana bağlı çözüm formülü ile çözümleme yapılmıştır. Basınç 0,3,
özkütle 1, vücut kuvvetleri (Body Forces) 1, momentum 0,7, kayma hızı 0,1, hacim fraksiyonu 0,5,
Türbülans Kinetik Enerjisi 0,8, özel dağılma oranı 0,8, aralıklılık 0,8, Türbülans viskozitesi 1 ve
enerji 0,9 olmak üzere rahatlama faktörleri (relaxation factors) kullanılmıştır. Enerji hesaplaması
için orantılı hata 1e-6'dan küçük olduğunda, çözüm yakınsaması varsayılmıştır. Zaman adımı 0,1
saniye olarak alınmıştır. Zamana bağlı sayısal çözümün toplam süresi 40 dakika olarak yapılmıştır.
Sayısal benzetim çalışmaları doğrulamaya gereksinim duymaktadır. Bu nedenle kararlı
olmayan benzetim sonuçları deneysel ölçüm sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma
sıcaklık değerleri üzerinden yapılmıştır. Şekil 4.14a’da sayısal sonuçlara ait eş eğrilerin gösterildiği
yüzeyler görülmektedir. Şekil 4.14b’de sayısal benzetim sonuçlarının alındığı ve deneysel
çalışmada ısıl çiftlerin konumlandırıldığı noktalar ve konumları görülmektedir.
(a) (b)
Şekil 4.14. SAP kesit alanları ve ısıl çift konumları (a) SAP sonuçların gösteriminde kullanılan kesitler
(b) SAP içeresinde ısıl çiftlerin konumları
41
Camların arasında su akışının olduğu boşluğa 7 adet ısıl çift yerleştirilmiştir. Pencere su
girişine ve çıkışına ısıl çiftler yerleştirilmiştir. Pencere girişinden ölçülen değerler benzetim su giriş
sıcaklık sınır şartı olarak kullanılmış, diğer deneysel ölçüm sonuçları doğrulamada kullanılmıştır.
Pencerenin alt kısmından 120, 360 ve 600 mm hizalarına gerilen teller üzerine, 120 mm aralıklı
olarak ısıl çiftler yerleştirilmiştir.
4.2.7. Isıl Enerji Depolama Tankı Benzetimi
ANSYS Fluent modülü tarafından erime/katılaşma sürecini modellemek için bir entalpi
gözeneklilik tekniği kullanılmaktadır. Bu teknik söz konusu olduğunda, eriyik ara yüzü açıkça
izlenemez. Bunun yerine, sıvı formdaki hücre hacminin fraksiyonunu gösteren sıvı fraksiyon
değişkeni, çözüm alandaki her hücre ile ilişkilendirilir. Sıvı fraksiyonu, bir entalpi dengesine göre
her yinelemede hesaplanır.
Yumuşak (Mush) bölge, sıvı fraksiyonun 0 ile 1 arasında olduğu bir bölgedir. Yumuşak
bölge, malzeme katılaştıkça gözenekliliğin 1'den 0'a düştüğü "sözde" gözenekli bir ortam olarak
modellenir. Materyal bir hücrede tamamen katılaştığında, gözeneklilik sıfır olur ve dolayısıyla
hızlar da sıfıra düşer. Erime/katılaşma söz konusu olduğunda entalpi gözeneklilik yöntemi için
kullanılan bir dizi denklem vardır Bu denklemlerden enerji denklemi ele alınmak istenilirse
öncelikli olarak, malzemenin entalpisinin, hissedilir entalpi ve gizli ısı ∆H'nin toplamı olarak
hesaplandığının belirtilmesi gerekir.
=ℎ+∆ (4.18)
ℎ=ℎ + (4.19)
Burada, ℎ referans entalpisi, referans sıcaklığı, sabit basınçtaki özgül ısı’dır. Sıvı
fraksiyonu tanımlanmasındaki sınırlar ifade edilmek istenirse:
• = 0 ise < ş
• = 1 ise >
ş
• = ise < ş
ş
Gizli ısı içeriği L malzemesinin gizli ısısı cinsinden yazılmak istenir ise denklem aşağıdaki
halde ifade edilebilir.
∆ = (4.20)
Gizli ısı içeriği (katı için) sıfır ile L (sıvı için) arasında değişebilir. Denklem 4.21’de erime
/katılaşma için enerji denklemini görülmektedir.
42
( ) + ∇. ( ) = ∇. ( ∇T) + (4.21)
Burada, entalpi, yoğunluk, akışkan hızı, ise kullanıcı tarafından tanımlanan

kaynaktır. Sıcaklık çözümüne ulaşabilmek için enerji ve sıvı fraksiyonu denklemlerinin bir araya
getirilerek yinelenmesi gerekmektedir.
Entalpi gözeneklilik yöntemi yumuşak (kısmen katılaşmış) bölgeyi gözenekli bir ortam
olarak ele almaktadır. Her hücrenin gözenekliliği o hücredeki sıvı fraksiyonuna eşit olarak
ayarlanmaktadır. Tamamen katılaşmış bölgelerde gözeneklilik sıfır kabul edilmekte bu durumda
bu bölgelerdeki hızları söndürmektedir. Yumuşak bölgenin azalmış gözenekliliği sebebiyle
momentum düşüşü yaşanır. Denklem 4.22 momentum ifadesini içermektedir.
(1 − )
S= ( − ) (4.22)
( + )
Burada, sıvı hacim fraksiyonu, 0 ile bölünmeyi engellemek için seçilmiş küçük bir
sayıdır (0,001), yumuşak bölge sabiti, katılaşmış malzemenin bölgeden çekilmesinden
kaynaklanan katı hız ifadesidir. Yumuşak bölge sabiti sönümlenme genliğini ölçmektedir. Bu değer
ne kadar büyük olursa malzemenin katılaşma hızının sıfıra yaklaşması o kadar dik bir eğimde
gerçekleşir. Çok büyük değerler çözeltinin salınmasına neden olabilir.
IED tankı benzetimi yapılmadan önce çözümlemede kullanılacak olan geometri bilgisayar
destekli tasarım programı ile oluşturulmuştur. Şekil 4.15’te teknik çizimi ve sonuçlar ifade edilirken
eş eğrilerin üzerine tanımlanacağı kesit alanlar izometrik olarak görülmektedir. Tank ölçülerine
deneysel yöntemler kısmında değinilmiştir.
Şekil 4.15. Isıl enerji depolama tankı izometrik görünümü, tüplerin numaralandırılması ve kesit alanlar
43
ANSYS Fluent modülünde çözümleme yapılmadan önce teknik çizim modüle
tanımlanmıştır. Çözüm öncesi ağ yapısı mesh başlığı altında oluşturulmuştur. Şekil 4.16’da IED
tankı ağ yapısı görülmektedir.
Şekil 4.16. Isıl enerji depolama tankı sayısal benzetimde kullanılan ağ yapısı
Şeklin sol kısmında IED tankı ağ yapısının genel görüntüsü ve Şekil 4.15’te görülen
kesitlerdeki ağ yapısı görüntüleri görülmektedir. IED tankı benzetimi ağ yapısındaki element ve
düğüm sayıları Tablo 4.4’te gösterilmiştir.
Tablo 4.4. IED tankı benzetimi element ve düğüm sayısı
Element Sayısı Düğüm (node) sayısı

752990 132343
Ağ yapısı tüm geometrinin 752990 elemana bölünmesi ile elde edilmiştir. Ağ yapısı
içerisinde 132.343 adet düğüm noktası bulunmaktadır. Ağ yapısındaki eleman (element) kalitesi,
ağ yapısının orthogonal kalitesi ve skewness değerlerinin kabul benzetimin kabul edilebilirliği
açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Tablo 4.5’te Element ve orthogonal kalite ile skewness
değerleri verilmiştir.
44
Tablo 4.5. IED tankı benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri
Element kalitesi Orthogonal (mesh) kalitesi Ağ yapısı (mesh) Skewness

En az En çok Ortalama En az En çok Ortalama En az En çok Ortalama
0,247 1 0,839 0,169 0,995 0,773 4,5e-7 0,831 0,224
Element kalite değeri 1’e ne kadar yakın ise ağ yapısı o kadar düzgün oluşturulmuştur. Ağ
içerisindeki çoğu eleman için element kalitesi 1 civarındadır, bazı bölgelerdeki 0,25 civarı kalite
değeri ortalamayı 0,84’e yaklaştırmıştır. Orthogonal kalite değeri 1’e ne kadar yakın ise ağ yapısı
o kadar düzgün oluşturulmuştur. Ağ içerisindeki çoğu eleman için element kalitesi 0,99
civarındadır, bazı bölgelerdeki 0,17 civarı kalite değeri ortalamayı 0,77’ye yaklaştırmıştır. Mesh
skewness ortalaması 0,23’e ne kadar yakın ise ağ yapısı o kadar düzgün oluşturulmuştur. Tabloda
görülen değerler ağ yapısının benzetim ve çözümlemeye uygun olduğunu göstermektedir.
Benzetimin sınır şartları, su giriş hızı ve sıcaklığı ile kullanılan FDM özellikleridir. Su giriş
sıcaklığı benzetimi yapılan her mevsim için ayrı ayrı deneysel ölçümlerden elde edilen zamana
bağlı verilerin bir tablo ile ANSYS Fluent’e tanımlanması ile oluşturulmuştur. Benzetimlerde
kullanılan FDM özellikleri Tablo 4.6’da görülmektedir.
Tablo 4.6. Faz değiştiren malzemelerin özellikleri [115–118].
Özellik Birim RT18HC RT22HC RT28 HC RT35 HC

Katı sıcaklığı K 290,15 293,15 300,15 307.65
Sıvı sıcaklığı K 292,15 296,15 302,15 309,15
Gizli füzyon ısısı kJ/kg 260,00 190,00 245,00 220,00
Özkütle (katı) kg/m3 880,00 760,00 880,00 830,90
Özkütle (sıvı) kg/m3 770,00 700,00 770,00 778,20
Isıl genleşme katsayısı 1/K 1x10-3 1x10-3 1x10-3 8,64x10-4
Özgül ısı (katı) kJ/(kg K) 2,00 2,00 2,00 5,00
Özgül ısı (sıvı) kJ/(kg K) 2,00 2,00 2,00 2,10
Isıl iletkenlik (katı) W/(m K) 0,200 0,200 0,20 0,65
Isıl iletkenlik (sıvı) W/(m K) 0,200 0,200 0,200 0,166
Dinamik viskozite mPa s 3,63 3,20 3,10 4,40
Uygun sınır ve başlangıç koşullarına sahip ana denklemler sonlu hacim yöntemi ile ANSYS
Fluent modülünde çözülmüştür. Katılaşma ve erime (Solidification and Melting), enerji ve
gerçekleştirilebilir k-ε türbülans modeli çözümde kullanılmıştır. Başlangıç şartlarında su ile dolu
FDM içeren IED tankına değişken sıcaklıklarda su girişi yapılmıştır. Sonlu hacim yöntemi, basınç-
hız eşleşmesi için kullanılan ayrık denklemlerin çözümü için SIMPLE algoritması uygulanmıştır.
Gradyan şeması için En Küçük Kareler Hücre Tabanlı (Least Square Cell Based) ayrıklaştırma
kullanılmıştır. Basınç (Pressure) için ikinci derece (second order) ayrıklaştırma seçimi yapılmıştır.
45
Momentum, Türbülans Kinetik Enerjisi ve Türbülans Dağılma Oranı (Turbulance Dissipation Rate)
için İkinci Derece Rüzgar Üstü (Second Order Upwind) ayrıklaştırma ayarları yapılmıştır. Birinci
dereceden implicit zamana bağlı çözüm formülü ile çözümleme yapılmıştır. Basınç 0,3, özkütle
0,5, vücut kuvvetleri (Body Forces) 0,5, momentum 0,4, Türbülans Kinetik Enerjisi 0,4, Türbülans
dağılma oranı 0,4, Türbülans viskozitesi 0,4, sıvı fraksiyon güncellemesi 0,5 ve enerji 0,5 olmak
üzere rahatlama faktörleri (relaxation factors) kullanılmıştır. Enerji için orantılı hata 1e-6'dan küçük
olduğunda, çözüm yakınsaması varsayılmıştır. Şekil 4.17’de sayısal sonuçlara ait eş eğrilerin
gösterildiği yüzeyler görülmektedir.
Şekil 4.17. Isıl enerji depolama tankı sonuçların ifadesinde kullanılan kesit alanların konumları
46
Sayısal benzetim çalışmaları doğrulamaya gereksinim duymaktadır. Bu nedenle kararlı
olmayan benzetim sonuçları deneysel ölçüm sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma
sıcaklık değerleri üzerinden yapılmıştır. Şekil 4.17’de sayısal benzetim sonuçlarının alındığı ve
deneysel çalışmada ısıl çiftlerin konumlandırıldığı noktalar ve konumları görülmektedir.
FDM içlerine dışta üç, içte iki olmak üzere toplan beş adet ısıl çift yerleştirilmiştir. Sayısal
benzetim sonuçlarında da bu noktalardaki sıcaklık değerleri alınmıştır. IED tankı tabanından
100mm ve 170mm uzaklıkta iç kısımda bulunan erime noktası yüksek FDM’nin tam ortasına ısıl
çiftler yerleştirilmiştir. IED tankı dış kısmında bulunan erime noktası düşük FDM içerisinden
tankın alt, orta ve üst noktasından sıcaklık ölçümleri alınmıştır. IED tankı su giriş ve çıkışlarının
da sıcaklıkları ölçülmüştür. Tank girişinden ölçülen değerler benzetim su giriş sıcaklık sınır şartı
olarak kullanılmış, diğer deneysel ölçüm sonuçları doğrulamada kullanılmıştır.
Zamana bağlı sayısal çözüm, yaz ayları için yapılan benzetimlerde tank içeresinde bulunan
FDM’ler tamamı ile eriyene kadar sürdürülmüştür. Benzetimi yapılan çözüm için süre yaklaşık 6
saat olmuştur. Sonbahar ve kış ayları için yapılan benzetimlerde erimenin tamamlanması sonrası
FDM’lerin tamamen katılaşmasına kadar olan süre boyunca sayısal çözüm yapılmıştır. Benzetimi
yapılan sonbahar ve kış aylarında çözüm için toplam süre yaklaşık 21 saattir.
47
5. BULGULAR VE TARTIŞMA
Tez çalışması kapsamında yaz, sonbahar ve kış mevsimlerinin ölçümler her mevsim için 10
gün olacak şekilde alınmıştır. Bulgular ve tartışma bölümü üç temel başlık altında deneysel
çalışmanın yapıldığı mevsimlere göre ayrılmıştır. Sayısal çalışmalarda kullanılan giriş verileri de
deneysel çalışmalardan alındığı için bu çalışmalar da mevsimsel olarak ele alınmıştır.
5.1. Bulgular ve Tartışma: Yaz Mevsimi
Bulgular ve tartışma kısmında sonuçların değerlendirilmesi için öncelikle deneysel

çalışmanın yapıldığı günlerin iklimsel durumuna dair bilgiler verilmiştir. İç ortam ışınımına ve
görünür ışık konforuna iki camlı ve üç camlı SAPS’nin etkisi incelenmiştir.
Yaz mevsimi için deneysel çalışma 2020 yılı Temmuz ayı içerisinde 10 gün yapılan
ölçümlerle tamamlanmıştır. Ölçüm yapılan günlerin 07:00 - 18:00 saatleri arasındaki iklimsel
özellikleri ve camların arasından geçen suyun hacimsel debisi Tablo 5.1’de verilmiştir.
Tablo 5.1. Yaz mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri
Tarih Debi Cam Işınım (W/m2) Sıcaklık (°C)

(Temmuz) (l/dk.) Tipi Ortalama En Yüksek Ortalama En Yüksek
11 0,475 İkili 289,005 488,109 29,242 33,065
12 0,950 İkili 289,333 512,494 29,391 33,642
14 1,900 İkili 291,727 505,513 29,595 33,062
16 2,850 İkili 295,240 497,219 29,712 34,063
18 1,425 İkili 294,506 503,657 31,139 36,207
22 2,850 Üçlü 303,642 510,428 29,447 33,948
23 1,900 Üçlü 298,715 510,065 29,977 34,616
24 1,425 Üçlü 294,504 548,865 31,224 35,890
25 0,950 Üçlü 277,674 500,998 31,456 36,246
26 0,475 Üçlü 298,427 523,306 31,118 35,425
Ölçüm günlerinde 07:00 - 18:00 saatleri arası alınan ortalamalar incelendiğinde, sıcaklık
ortalamalarının 29,242 - 31,456 °C, ışınım ortalamalarının 277,674 - 303,642 W/m2 değerlerinde
olduğu görülmektedir. Tabloda belirtilen değerler ışığında oluşturulan grafik Şekil 5.1’de
gösterilmiştir. Ölçüm yapılan günlerin iklimsel olarak benzerliği ve karşılaştırmalar için
kullanılmalarının kabul edilebilirliği Tablo 5.1 ve Şekil 5.1 ile ortaya konmuştur.
600 38
Ort. Işınım En Yüksek Işınım Ort. Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık
550 36
Güneş Işınımı (W/m2) 500 34
Sıcaklık (°C)
450 32
400 30
350 28
300 26
250 24
T11 T12 T14 T16 T18 T22 T23 T24 T25 T26
2C 2C 2C 2C 2C 3C 3C 3C 3C 3C
Tarih
Şekil 5.1. Yaz mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri
Sıcak iklim bölgelerinde, iç ortama güneş radyasyonu etkisini azaltmak için SAP konsepti
kullanılır. Güneş radyasyonu, dış ortam sıcaklığı, Normal Pencere (NP) ve SAP kabinelerinin iç
radyasyon sonuçları zamana bağlı olarak elde edilmiştir. İki camlı pencereler kullanılarak deney
yapılan günleri temsilen ölçüm sonuçları 11 Temmuz için Şekil 5.1a’da ve 18 Temmuz için Şekil
5.2b’de verilmiştir. Grafik gösteriminde bulunan ‘2C’ İki Camlı anlamına gelmektedir. NP Normal
(hava dolu) Pencereyi ifade etmektedir.
600 Güneş Işınımı 2C SAP İç Işınım 38

2C NP İç Işınım Dış Ortam sıcaklığı
500 Ortalama Dış Ortam Sıcaklığı 35
400 32
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
300 29
200 26
100 23
0 20
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
49
2C NP İç Işınım Dış Ortam Sıcaklığı
Ortalama Ortam Sıcaklığı
500 35
400 32
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
300 29
200 26
100 23
0 20
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.2. 2C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel yaz verileri (a) 11 Temmuz (b) 18 Temmuz
Şekil 5.2b’de görülen ışınım düşüşü anlık bulutlanma etkisinden kaynaklanmıştır.

Bulutlanmanın fazla olduğu günler ölçümlerin 30 saniye aralıklarla alınması ile kolayca tespit
edilerek deneyleri tekrar edilmiştir.
SAP kabininin iç ortam radyasyonu, NP kabininkinden daha azdır. 13:00 - 16:00 saatleri
arasında piranometreler üzerine yan duvarlardan kaynaklı gölgelenme gerçekleşmediği için güneş
ışınımı, iç ortam ışınımı kıyaslaması yapılırken bu aralıktaki sonuçların kullanılması uygun
bulunmuştur. İki camlı pencereler için kabinlerin iç ışınımlarının güneş ışınımına zamana bağlı
oranları deneysel ölçüm yapılan günleri temsilen 11 Temmuz için Şekil 5.3’te gösterilmiştir.
0,7
0,6
0,5
Işınım Oranları
0,4
0,3
0,2
2C Sıvı Akışlı Pencere İç / Güneş
0,1 2C Normal Pencere İç / Güneş
0
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
Şekil 5.3. 2C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı
50
Kabin iç ortam ışınımlarındaki ani düşüş ve yükselişlerin sebebi kabin yan duvarlarının gölge
oluşturmasıdır. İki camlı pencereler için SAP kabini iç ortamının güneş ışınımına oranı 0,4’tür. NP
kabini iç ortam ışınımının güneş ışınımına oranı 0,6’dır. İki camlı pencereler söz konusu olduğunda
SAP ve NP iç ortam ışınım oranları yaklaşık 2/3’tür.
Üç camlı pencereler kullanılarak deney yapılan günleri temsilen ölçüm sonuçları 22 Temmuz
için Şekil 5.4a’da ve 23 Temmuz için Şekil 5.4b’de verilmiştir. Grafik gösteriminde bulunan ‘3C’
Üç Camlı anlamına gelmektedir. NP Normal (hava dolu) Pencereyi ifade etmektedir.

Ortalama Dış Ortam Sıcaklığı
500 35
Sıcaklık (°C)
Işınım (W/m2)
400 32
300 29
200 26
100 23
0 20
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
600 Güneş Işınım 3C SAP İç Işınım 38
Ortalama Ortam Sıcaklığı
500 35
400 32
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
300 29
200 26
100 23
0 20
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.4. 3C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel yaz verileri (a) 22 Temmuz (b) 23 Temmuz
51
Üç camlı pencereler için kabinlerin iç ışınımlarının güneş ışınımına zamana bağlı oranları
diğer ölçüm günlerini temsilen 22 Temmuz günü için Şekil 5.5’te gösterilmiştir.
0,6
0,5
Işınım Oranları
0,4
0,3
0,2
3C Sıvı Akışlı Pencere İç / Güneş
3C Normal Pencere İç / Güneş
0,1
0
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00
Zaman (Saat)
Şekil 5.5. 3C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı
13:00-16:00 saatleri arasında piranometreler üzerine yan duvarlardan kaynaklı gölgelenme

gerçekleşmediği için güneş ışınımı, iç ortam ışınımı kıyaslaması yapılırken bu aralıktaki sonuçların
kullanılması uygun bulunmuştur. Üç camlı pencereler söz konusu olduğunda SAP kabini iç
ortamının güneş ışınımına oranı 0,3’tür. NP kabini iç ortam ışınımının güneş ışınımına oranı 0,5’tir.
SAP ve NP iç ortam ışınım oranları da yaklaşık 3/5’tir.
İki camlı SAP için 12 Temmuz ve üç camlı SAP için 22 Temmuz tarihlerinde Luxmetre ile
elde edilen sonuçlar Şekil 5.6’da gösterilmiştir.
Şekil 5.6. Yaz mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları
52
SAP’ler, iç ortam görünür ışık seviyesi üzerinde sorunlara neden olabilir, bu nedenle görünür
ışık miktarı ölçümüne gereksinim vardır. Dış ortam lux ölçümü gerekli görülmemiştir. İç ortam
görünür ışık konforu sorununa dair bir ölçüm yapılmasına gereksinim duyulmuştur. Dış ortam ışığı
her zaman gereksinim duyulan lux değerinin üzerindedir ve ölçüme gerek duyulmamıştır. Görünür
ışık konforu seviyesi 100 – 2000 Lux aralığındadır [119]. SAP kabinin iç ortamının görünür ışık
konforuna sahip olduğu anlaşılmıştır.
Ölçülen değerler, iç ortam aydınlatmasında herhangi bir eksiklik olmadığını göstermektedir.
İki ve üç camlı pencereler arasında seçim yaparken, iç ortam ışığına olan etkilerini
karşılaştırmaktan ziyade diğer etkenler (IHİ enerji tüketimi, enerji depolama miktarı gibi) üzerine
yoğunlaşmak gereklidir.
Bulgular ve Tartışma Yaz Mevsimi başlığı, Sıvı Akışlı Pencere Sistemi Isı Kazanım Verimi,
Deneysel Isıl Enerji Depolama, Kabinlerin Enerji Tüketim Karşılaştırması, Sıvı Akışlı Pencere
Benzetimi, Isıl enerji Depolama Tankı Benzetimi alt başlıklarına ayrılmıştır.
5.1.1. Sıvı Akışlı Pencere Isı Kazanım Verimi
Su ısı kazanım verimi SAP’nin üzerine düşen güneş ışınımı kaynaklı ısının ne kadarlık
kısmını akışkan aracılığı ile pencereler arası boşluktan uzaklaştırdığını gösteren bir değerdir. Su ısı
kazanım verimi hesaplanmasında pencere ile akış kanalı boyutları, ışınım, SAP su giriş-çıkış
sıcaklıkları değişken olarak kullanılmaktadır. SAPS deneylerinde kabinler iklimlendirildiği için
kabin iç sıcaklıklarının da sistemin güvenilirliği açısından ölçülmesi gerektiği öngörülmüştür.
Kabin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve 0,950 l/dk. debide su giriş-çıkış sıcaklıkları şebeke suyu
destekli iki camlı SAPS için Şekil 5.7’de gösterilmiştir.
33
SAP
31 Kabin İç
Ortam
29 NP
Kabin İç
Sıcaklık (°C)
27 Ortam
SAP su
25 giriş
23 SAP su
çıkış
21
19 Dış
Ortam
11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (saat)
Şekil 5.7. Yaz mevsimi için SAPS sıcaklık değerleri
53
Su ısı kazanım verimi (Denklem 4.1), pencere camları arasından akışkan ile uzaklaştırılan
ısının pencere yüzey alanına ışınım kaynaklı etkiyen ısıya oranıdır. Bu değerdeki artış iç ortama
etki eden ısıdaki azalma anlamına gelmektedir. Su ısı kazanım verimi hesaplanması
karşılaştırmaları akışkan debisi değişkeninin etkisini görmek için yapılmıştır. Şekil 5.8a’da 0,475
l/dk. debi için; Şekil 5.8b’de 0,950 l/dk. debi için; Şekil 5.8c’de 1,425 l/dk. debi için; Şekil 5.8d’de
1,900 l/dk. debi için ve Şekil 5.8e’de 2,850 l/dk. debi için olmak üzere farklı debilerde zamana
bağlı ısı kazanım verimleri ve ışınım değerleri görülmektedir.
0,8 Anlık Verim Işınım Ortalama Verim 560

0,7 490
0,6 420
Işınım (W/m2)
0,5 350
Verim
0,4 280
0,3 210
0,2 140
0,1 70
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(a)

0,7 490
0,6 420
Işınım (W/m2)
0,5 350
Verim
0,4 280
0,3 210
0,2 140
0,1 70
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(b)
54
0,7 490
0,6 420
Işınım (W/m2)
0,5 350
Verim
0,4 280
0,3 210
0,2 140
0,1 70
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(c)

0,7 490
0,6 420
Işınım (W/m2)
0,5 350
Verim
0,4 280
0,3 210
0,2 140
0,1 70
0 0
10:23 11:23 12:23 13:23 14:23 15:23 16:23
Zaman (Saat)
(d)

0,7 490
0,6 420
Işınım (W/m2)
0,5 350
Verim
0,4 280
0,3 210
0,2 140
0,1 70
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(e)
Şekil 5.8. Su ısı kazanım verimleri (a)0,475 l/dk. (b)0,950 l/dk. (c)1,425 l/dk. (d)1,900 l/dk. (e)2,850 l/dk.
55
Su ısı kazanım verimi, debi artışına bağlı olarak arttığı gözlemlenmiştir. Artış miktarı ise
düşüş göstermektedir. Verim değerleri hesaplamasının 10:30 - 17:00 saatleri arası ile
sınırlandırılmasının sebebi verim hesaplaması yapılırken ortam sıcaklığının 28 °C’den fazla, güneş
ışınımının en az 30° geliş açısı ve 300 W/m2 değerinde olması gerekmektedir. Tez çalışması
kapsamında kullanılan iki cam arası su akış yüksekliği 72 cm’dir. Bu yüksekliği 1, 2, 3, 4 ve 6
dakikada dolduran debiler seçilmiştir, dolayısıyla su yükseliş hızları 0,002 - 0,012 m/s arasında
değişkenlik göstermektedir. Bu bilgiler ışığında yapılan hesaplamalar ile referans alınan bir çalışma
ile tez çalışmasının sonuçları Şekil 5.9’da karşılaştırılmıştır. Kullanılan beş farklı debi için deneysel
çalışma sonuçları Şekil 5.9’da mavi çizgi ile gösterilmiştir [27].
50
40
Su ısı kazanım verimi (%)
30
20 Günlük Ortalama
1000 0 [27]
10 1000 60 [27]
300 60 [27]
0
0 0.002 0.004 0.006 0.008 0.01 0.012
Hız (m/s)
Şekil 5.9. Su ısı kazanım verimi ve referans karşılaştırması [27].
56
Şekil 5.9’da referans çalışmadan alınan grafiğin x ekseninde 0,012 m/s’ye kadar olan
kıyaslama için kullanılmıştır. O noktadan sonra referans grafikte de görüldüğü gibi su ısı kazanım
verimi çok az artış göstermektedir. Elde edilen verim değeri referans çalışmadan elde edilen verim
değerlerine yakın bulunmuştur. SAPS deney düzeneğinin istenilen şekilde çalışarak sonuç ortaya
koyduğu ispatlanmıştır. Debinin artırılmasının verimi 0,012 m/s hıza kadar olan artış oranına
kıyasla çok fazla arttırmadığı için tez çalışması kapsamında seçilen maksimum debi yeterli
bulunmuştur. Tez çalışması kapsamında 0,012 m/s hızından sonrası için deneysel çalışma
yapılmamıştır.
5.1.2. Deneysel Isıl Enerji Depolama
Güneş enerjisi, SAPS kullanılarak FDM aracılığıyla IED tankında depolanmıştır. IED
tankının hacmi 5.675 litredir (%42 su, %46 RT28 HC, %12 RT35 HC). Bu tank aynı zamanda
dolaşım sırasında su sıcaklığını düşürmek için ID gibi davranır. Depolanan kümülatif enerjinin
hesaplanması için suyun IED tankına giriş çıkış (SAP çıkış-giriş) sıcaklıkları ve debileri
kullanılmaktadır. Kabinlerin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve SAP su giriş-giriş çıkış sıcaklıkları
(debi 1,900 l/dk. için) Şekil 5.10’da gösterilmiştir.
39
NP Kabin
37 İç Ortam
35
Dış Ortam
33
Sıcaklık (°C)
31
FDM SAP
29 Kabin İç
27 Ortam
25 FDM SAP
su çıkış
23
21 FDM SAP
11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 su giriş
Zaman (saat)
Şekil 5.10. Yaz mevimi için FDM SAPS sıcaklık değerleri
Kabinlerin iç sıcaklıkları 23 – 27 °C arasında değişim göstermektedir. Hava sıcaklığı

27 - 33°C arasında değişim göstermiştir. Ölçümler, su sıcaklığı 23 °C’den 39 °C kadar 11:00 -
18:00 saatleri arasında alınmıştır. Şekil 5.11’de IED tankındaki FDM’lerin içine yerleştirilen ısıl
çiftlerden alınan sıcaklık verileri görülmektedir.
57
38
36
34
32
30
Sıcaklık (°C)
28
26
24 T1 T2 T3
22 T4 T5 T6
20 T7
18
16
360 3960 7560 11160 14760 18360 21960
Zaman (sn.)
Şekil 5.11. FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin yaz sıcaklık ölçüm sonuçları
Şekil 5.11, FDM içeren IED tankı ile cam arasında sirküle edilen suyun tanktaki tüm FDM’yi
eritecek değerlere 6 saat içerisinde ulaştığını ve gizli ısı depolama enerjisinden faydalanıldığını
göstermektedir. Orta kısımda bulunan FDM’nin su sıcaklığına daha yakın değerlerde olduğu
dolayısıyla tamamı ile erimesinin suyu çevreleyen FDM’den daha hızlı olduğu gözlemlenmiştir.
Şekil 5.12a ve Şekil 5.12b ile sırasıyla iki ve üç camlı SAPS IED tankı için 6 saatlik
kümülatif ısıl enerji depolama miktarı gösterilmiştir. Bu süreden sonra faz değişimi tamamlanmış
ve gizli ısı depolama etkisi ortadan kalkmıştır.
(a)
58
(b)
Şekil 5.12. Kümülatif ısı depolama miktarı (a) 2C (b) 3C
Akış hızındaki artış, depolanan enerjide bir artışa neden olmuştur. Dolaşım suyu sıcaklığı
genellikle ortam sıcaklığından daha yüksektir. İkili camlarda bu fark ITA sıcaklığını üçlüden daha
fazla etkiler. Bu durum depolanan enerjiler arasındaki farkı açıklamaktadır. Akış hızındaki artış,
kümülatif ısı depolamasında artışa sebep olmuştur. 6 saatte depolanan enerjinin en yüksek değerleri
iki camlı pencere için 2762 kJ, üç camlı pencere için 2916 kJ'dir. Depolanan enerjinin en düşük
değerleri, test süresi boyunca iki camlı pencere için 535 kJ ve üç camlı pencere için 628 kJ'dir. Faz
değişimi miktarı arttıkça eğriler arasındaki eğim artar.
5.1.3. Kabinlerin Enerji Tüketimlerinin Karşılaştırması
SAPS ile birlikte IED depolama tankı kullanımı, ısıl enerji depolamanın yanı sıra kabinin
IHİ elektrik tüketimini de düşürmektedir. Şebeke suyu destekli SAPS ise doğrudan IHİ elektrik
tüketimini azaltmak için kullanılmıştır. SAPS’lerinin elektrik tüketimine etkisi SAP’ye sahip
kabinlerin aynı iklim şartlarında NP’ye sahip kabinin elektrik tüketimi ile oransal
ü
kıyaslama yapılarak değerlendirilmiştir.
ü
Debi ve cam tipine göre tüketim oranlarını iki ve üç camlı olarak karşılaştıran 07:00 ile 23:00
saatleri arası tüketim oranı akış hızı grafiği Şekil 5.13'te gösterilmiştir.
Pencereye su girişi olarak şebeke suyu kullanılan SAP kabininin IHİ elektrik tüketimi
değerlerinin NP kabinine oranı ile en düşük debideki SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarı
iki camlı pencereler için Şekil 5.13a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.13b’de gösterilmiştir.
59
0,5 2C 0,475lt/dak 2C 1,425lt/dak 2500
2C 2,850lt/dak 2C 0,475lt/dak Tük.
2C NP Tüketim
Elektriksel Tüketim Oranı

0,4 2000
Enerji Tüketimi (Wh)

0,3 1500
0,2 1000
0,1 500
0 0
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00
Zaman (Saat)
(a)
0,5 2500
Elektriksel Tüketim Oranı
0,4 2000

0,3 1500
0,2 1000
3C 0,475lt/dak
3C 1,424lt/dak
0,1 500
3C 2,850lt/dak
3C 0,475lt/dak Tük.
3C NP Tük.
0 0
07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.13. Yaz mevsimi için SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Elektrik enerjisi tüketim sebebi yaz aylarında soğutma sisteminin gereksinim durduğu
elektrik enerjisidir. SAP akışkan debisi artırıldıkça tüketim oranının düştüğü görülmektedir. Şebeke
suyu destekli SAPS söz konusu olduğunda SAP kabin tüketimi ve NP kabin tüketimi arasında saat
23:00’dan sonra toplam enerji tüketim değerlerinde değişiklik olmadığı için ölçümler grafiklerde
belirtilen zamana kadar gösterilmiştir. Gün sonunda 0,475 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı
SAP kabinin elektrik tüketimi yaklaşık 600 Wh, üç camlı SAP kabinin elektrik tüketimi yaklaşık
950 Wh olarak ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin tüketimleri yaklaşık 2100 Wh ve 2400 Wh
civarıdır. Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine
oranı gün sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.14’te şebeke
suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları görülmektedir.
60
0,44
2C SAP/NP Tüketim
0,42
Tüketim Oranı (SAP/NP)

3C SAP/NP Tüketim
0,4
0,38
0,36
0,34
0,32
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.14. Yaz mevsimi için SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Üç camlı pencere tüketim oranları, en yüksek akış hızı hariç iki camlı SAP’den daha
yüksektir. Ortam sıcaklığı, iki camlı penceredeki akışkanı üçlü camdakinden daha fazla etkiler. Üç
camlı pencerelerde sıvı akış penceresi ile dış ortam arasında hava tabakası bulunmaktadır.
IED tankı ile birlikte kullanılan SAP kabininin IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP
kabinine oranı ile en yüksek debideki SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarı iki camlı
pencereler için Şekil 5.15a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.15b’de gösterilmiştir.
1 2400
0,9 2100
Kabinlerin Tüketim Oranı
0,8 1800
0,7 1500
0,6 1200
0,5 900
FDM 2C 0,475 l/dk.
0,4 FDM 2C 1,425 l/dk. 600
FDM 2C 2,850 l/dk.
0,3 NP 2C Tüketim 300
FDM 2C 2,850 l/dk. Tük.
0,2 0
11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00
Zaman (Saat)
(a)
61
1 2400
0,9 2100

Kabinlerin Tüketim Oranı 0,8 1800
0,7 1500
0,6 1200
0,5 900
0,4 FDM 3C 0.475 l/dk. 600
FDM 3C 1,425 l/dk.
FDM 3C 2,850 l/dk.
0,2 0
11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.15. Yaz mevsimi için FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Üç camlı pencerelerde, NP ve SAP'de ortak bir hava boşluğu vardır, bu nedenle iç ortam
radyasyonu iki camlı pencerelere göre NP ve SAP kabinleri anlamında birbirine daha yakındır. Bu
durum hem üçlü hem de ikili cam sistemlerinde soğutma cihazının tüketim farklılıklarını
beraberinde getirmektedir. Su dolaşımı FDM IED tankı içeren SAPS’de kapalı bir çevrim
içerisindedir; IED tankı, su sıcaklığı sürekli arttığı için ID olarak hareket edecek şekilde
yerleştirilmiştir. ITA sıcaklığındaki sürekli artış, ısıl enerjinin FDM'de depolanmasıyla azaltılmaya
çalışılmıştır.
Deneysel çalışma kapsamında, eklenen veya çıkarılan su olmadığı için kabinin enerji
tüketimim azaltılması konusunda elde edilen performans en düşük performans olarak kabul
edilebilir. Su, evsel önceden ısıtılmış su olarak kullanım için boşaltılırsa, nispeten soğuk su
eklenmelidir. Bu ekleme, suyun sıcaklığını ve ayrıca SAP kabininin elektrik tüketimini azaltacaktır.
Su debileri deneysel olarak 0,475 - 2,850 l/dk. arasında değişmektedir. Bu değerler için su,
camlar arasındaki boşluğu 1 - 6 dakikada terk etmektedir. Şekil 5.15’de SAP’ye sahip
30 x 35 x 75 cm boyutlarındaki kabinin soğutucu cihaz enerji tüketimi (Debi 2,850 l/dk. için)
1755 Wh olarak ölçülmüştür. NP’ye sahip kabin için elektrik tüketimi 2032 Wh olarak ölçülmüştür.
Bu değerler tüm durumları temsil edecek şekilde seçilmiştir. Grafikte Wh cinsinden tüketim
değerleri yerine tüketim oranları verilmiştir.
Şekil 5.15’te tüm eğriler, hem çevre sıcaklığında hem de güneş ışınımında bir artış olduğu
sırada tüketimde çarpıcı bir artış olduğunu göstermiştir. Bu değerler zirveye ulaştıktan sonra
tüketim oranındaki artış yavaşlamıştır. Debi ve cam tipine göre tüketim oranlarını ikili veya üçlü
olarak karşılaştıran bir grafiğe gereksinim duyulmuştur. 11:00 ile 18:00 saatleri arası tüketim oranı
akış hızı grafiği Şekil 5.16’da gösterilmiştir.
62
0,96
FDM 2C SAP/NP Tüketim
0,94

FDM 3C SAP/NP Tüketim
0,92
0,9
0,88
0,86
0,84
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.16. Yaz mevsimi için FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Üç camlı pencere tüketim oranları, en yüksek akış hızı hariç çift camlı SAP'den daha
yüksektir. Tüketim oranları %84.5 - %94.5 arasında değişmektedir. En yüksek tüketim oranı, üçlü
camın en düşük akış hızında (0,475 l/dk.) görülmektedir. ITA sıcaklığı, SAP kabinlerinin soğutma
cihazlarının enerji tüketimini etkiler. Akış hızındaki artışla tüketim oranındaki düşüşün nedeni
budur. SAP'nin girişinden çıkışına ITA sıcaklık farkı, akış hızındaki artışla azalır. Üçlü camlarda
SAP boşluğunun içindeki su, ortam sıcaklığından iki camlı olandan daha az etkilenir. SAP aralığı
içindeki su sıcaklığı genellikle ortam sıcaklığından daha yüksektir. Üçlü camlarda dış ortam
arasında hava tabakası bulunmaktadır. Ortam sıcaklığı, çift camı üçlü camdan daha fazla etkiler.
Sayısal sonuçların bilimsel bir anlam ifade etmesi için doğrulanması gerekir. Doğrulama,
çift camlı SAP için 0,475 l/dk. akış hızı için yapılmıştır. Şekil 4.14’te gösterilen noktalarda deneysel
sonuçların ve sayısal verilerin sıcaklıklarını gösterilmiştir.
T8, deneysel ve sayısal çalışmalarda kullanılan SAP su giriş sıcaklığıdır. T8 ölçümü
zamana göre değişmektedir ve sayısal çalışmada zamana bağlı değişken olarak tanımlanmıştır. T9
SAP su çıkış sıcaklığıdır. T10-T16 pencere içi su akış bölgesine yerleştirilmiş ısıl çiftlerden elde
edilen ölçümlerdir. Şekil 5.17’de bu noktalara denk gelen sıcaklık değerlerinin karşılaştırılması
verilmiştir.
63
(a)
24
T10 Say.
23,5 T10 Den.
T11 Say.
23
Sıcaklık (°C)
T11 Den.
22,5 T12 Say.
T12 Den.
22
T13 Say.
21,5 T13 Den.
21
480 720 960 1200 1440 1680 1920 2160
Zaman (sn.)
(b)
23,1
T14 Say.
22,9
T14 Den.
Sıcaklık (°C)
22,7 T15 Say.
T15 Den.
22,5
T16 Say.
22,3
T16 Den.
22,1
480 720 960 1200 1440 1680 1920 2160
Zaman (sn.)
(c)
Şekil 5.17. SAP sayısal ve deneysel sonuçlarının karşılaştırması (a) T8-T9 (b) T10-T13 (c) T14-T16
64
SAP benzetimine dair sayısal ve deneysel sonuçlar çok yakın çıkmıştır. Sayısal benzetim
yönteminin su sıcaklık girişi, kabin iç ortam sıcaklığı ve güneş ışınımı değişkenleri bilindiği sürece
güvenilir su çıkış sıcaklığı sonucu vereceği görülmüştür.
SAP sayısal çözümlemesinde suyun cam içerisine doldurulması sürecinde 360 saniye
boyunca elde edilen eş hacim fraksiyonu eğrileri Şekil 5.18’de gösterilmiştir.
Şekil 5.18. Yaz mevsimi benzetimi zamana bağlı su eş hacim fraksiyonu eğrileri
65
Eş hacim fraksiyonu eğrilerinde mavi renk tamamen hava dolu hacimleri, kırmızı renk
tamamen su dolu hacimleri temsil etmektedir. İki renk arasındaki renkler sıvı-gaz geçiş bölgesini
ifade etmektedir.
0,475 l/dk. debide verilen su giriş hızı ile 6 dakikada camlar arası hava boşluğunun su ile
dolması tamamlanmıştır. 360 saniye sonrası pencere camları arasına su girişi oldukça tahliye için
kullanılan su çıkışlarından aynı miktarda su çıkışı olmuştur, camlar arasındaki su hacmi sabit
kalmıştır. SAP sayısal çözümlemesinde suyun cam içerisine doldurulması sürecinde elde edilen eş
sıcaklık eğrileri Şekil 5.19’da gösterilmiştir.
Şekil 5.19. Yaz mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri
66
Eş sıcaklık eğrilerinde pencere camları arasına su dolumu sırasında hava sıcaklığından
kaynaklı en yüksek değer 36 °C’den fazladır. En düşük değer ise su giriş sıcaklığına bağlı olarak
21 °C‘den düşüktür.
Pencere içerisine su dolumu etkisi ile zamana bağlı sıcaklık düşüşü görülmektedir. SAP
sayısal çözümlemesinde pencerenin tamamen dolumu sonrası elde edilen eş sıcaklık eğrileri Şekil
5.20’de gösterilmiştir.
Şekil 5.20. Yaz mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri
Giriş su sıcaklıklarında değişimler cam içi su sıcaklık dağılımın etkilemektedir. Işınım etkisi
ile camlar arasına giren su, sıcaklığı yükselerek pencereden ayrılmaktadır. Su sıcaklığının
yükselmesi kabin içerisine girecek ısının su tarafından taşınarak uzaklaştırıldığını göstermektedir.
67
Sayısal sonuçların bilimsel bir anlam ifade etmesi için doğrulanması gerekir. Doğrulama,
IED tankı için 1,900 l/dk. akış hızı için yapılmıştır. Şekil 4.17’de gösterilen noktalarda deneysel
sonuçların ve sayısal verilerin sıcaklıklarını gösterilmiştir.
38
36
34
Sıcaklık (°C)
32
T2 Deneysel T2 Sayısal
30
28 T4 Deneysel T4 Sayısal
T1
26
24
1500 5100 8700 12300 15900 19500
Zaman (sn.)
(a)
38
34
Sıcaklık (°C)
30
T1
18
1500 5100 8700 12300 15900 19500
Zaman (sn.)
(b)
Şekil 5.21. Yaz mevsimi için IED tankı deneysel ve sayısal sıcaklık ölçümleri (a) T2-T4 (b) T5-T7
T1, deneysel ve sayısal çalışmalarda kullanılan IED tankına su giriş sıcaklığıdır. T1 ölçümü
zamana göre değişmektedir ve sayısal çalışmada zamana bağlı değişken olarak tanımlanmıştır. T2
IED tankı su çıkış sıcaklığıdır. T3 ve T4, FDM RT35 HC orta tüpüne yerleştirilen ısıl çiftlerden
elde edilen değerlerdir. T5 - T7 sıcaklıkları, FDM RT28 HC’nin içine yerleştirilmiş ısıl çiftlerden
elde edilen ölçümlerdir. Şekil 5.21a’da sayısal ve deneysel sonuçlar arasındaki sıcaklık farkı
68
0,5 °C'nin altında kalmıştır, ancak analiz sonuç adımlarında 0,5 °C’den daha az fark olan sonuçlar
elde edilmiştir. Şekil 5.21b’de T5 ve T6 sayısal eğrilerinde sıcaklık farkları 0,5 °C’yi geçmemiş,
deneysel sonuçların üstünde ve altında ancak çok yakın değerler elde edilmiştir. Şekil 5.21'deki
sıcaklıklar FDM'nin erime sıcaklıklarının üzerinde olduğundan hem deneysel hem de sayısal
çalışmalarda faz değişiminin tamamlandığı ve gizli ısı depolamanın gerçekleştiği göstermektedir.
Deneysel ölçümler ve sayısal veriler arasında bağıl hata hesaplaması yapılmıştır. % hata
hesaplaması Denklem 5.1’de verilmiştir.
|( , − , ) [° ]|
%ℎ = 100 (5.1)
( , ) [° ]
Burada, , anlık deneysel ölçülen sıcaklıktır, , anlık sayısal

çözümlemeden elde edilen veridir. Şekil 5.22’de deneysel ile sayısal çalışma arasındaki yüzde
bağıl hatalar gösterilmiştir.
3,5
T2 % hata T3 % hata
3 T4 % hata T5 % hata
T6 % hata T7 % hata
2,5
2
% Hata
1,5
0,5
0
1500 5100 8700 12300 15900 19500
Zaman (sn.)
Şekil 5.22. Yaz mevsimi için IED tankı sayısal sonuçların hata oranı
Deneysel ve sayısal sonuçlar arasındaki hata %3'ün altında kalmıştır. Bu durumlar sayısal
çalışmanın kabul edilebilirliğini kanıtlamıştır.
Zamana bağlı yapılan sayısal benzetim sonuçları, belirlenen zaman adımlarında eş eğriler
kullanılarak görselleştirilmiştir. IED tankı sonuçlarını göstermek için alınan kesitler Şekil 4.17’de
gösterilmiştir. Şekil 5.23-Şekil 5.28’te benzetimin çeşitli zaman adımlarından alınan eş sıcaklık
eğrileri gösterilmiştir.
69
Şekil 5.23. IED tankı yaz mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t = 1800 sn.
Sayısal benzetimin 1800. saniyesinden alınan eş sıcaklık eğrileri incelendiğinde su giriş

sıcaklığının 23,45 °C üstünde, tankın su haznesinde bulunan suyun 20 - 23 °C arasında, su
içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin
19 - 20 °C arasında, suyu çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 19 °C altında olduğu görülmektedir.
Şekil 5.24. IED tankı yaz mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=12630sn.

içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 26 - 27°C arasında,
suyu çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 26 °C altında olduğu görülmektedir.
70

sıcaklığının 37,04 °C üstünde, tankın su haznesinde bulunan suyun 34 – 37 °C arasında, su
içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 33 - 35 °C arasında,

sıcaklığının 37,44 °C üstünde, tankın su haznesinde bulunan suyun 36 – 37 °C arasında, su
içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 34 – 36 °C arasında,
71

sıcaklığının 37,55 °C üstünde olduğu, tankın su haznesinde bulunan suyun 36 - 37°C arasında
olduğu, su içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin
35 – 37 °C arasında olduğu, suyu çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 33 °C altında olduğu
görülmektedir.
IED tankının zamana bağlı eş kütle fraksiyonu eğrileri Şekil 5.28’de gösterilmiştir. Kütle
fraksiyonu zaman grafiği Şekil 5.29’da gösterilmiştir.
72
Şekil 5.28. IED tankı yaz mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri
73
Şekil 5.29. IED tankı yaz mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği
Şekil 5.28’deki eş eğriler eş sıcaklık eğrileri ile aynı düzlemlerden elde edilmiştir. 12630.
saniyenin erimenin başladığı zaman adımı olduğu Şekil 5.28 eş eğrileri ve Şekil 5.29’daki grafikte
görülmektedir.
Erimesini son olarak tamamlayan hacimler ortada bulunan geniş tüp ve IED tankının en alt
kısmında yer alan FDM’dir. Erimenin tamamlandığı zaman adımı 21660. saniyedir. Şekil 4.15’te
numaralandırılmış tüplerin zaman adımları içerisinde erimelerine dair bilgi veren eş kütle
fraksiyonu eğrileri Şekil 5.28’de, zamana bağlı kütle fraksiyonları Şekil 5.29’da incelenmiştir. Su
girişine en yakın olan tüpler 4 ve 5, erimelerini ilk tamamlayan tüplerdir. RT35 HC bulunan
erimenin son tamamlandığı yer, tüp çapı nedeniyle ortadaki tüptür. Erimenin en son tamamlandığı
tüpler 1 ve 2 numaralı tüpler olarak girişe en uzak olanlardır.
SAP IED tankı içerisinde bulunan 700 ml RT35 HC ve 2600 ml RT28 HC faz değişimini
1,900 l/dk. debide 0,3 m2 yüzey alanına sahip pencere (camlar arası su dolan boşluk 2,850 litredir)
ile yaklaşık olarak 6 saatte tamamlamıştır.
IED tankında altıpatlar düzeninde yerleştirilen tüpler içerisinde FDM'nin RT28 HC ve RT35
HC olarak kullanılmasının deneysel çalışmanın yapıldığı ortam şartlarına uygun bir tasarım olduğu
görülmüştür. Erime süreleri ve ITA sıcaklığını tuttukları aralığı uygundur.
5.2. Bulgular ve Tartışma: Sonbahar Mevsimi

çalışmanın yapıldığı günlerin iklimsel durumuna dair bilgi verilmiştir. İç ortam ışınımına ve
74
Sonbahar mevsimi için deneysel çalışma 2020 yılı Ekim ayı içerisinde 10 gün yapılan
ölçümlerle tamamlanmıştır. Ölçüm yapılan günlerin 09:30 - 17:00 saatleri arasındaki iklimsel
özellikleri ve camların arasından geçen suyun hacimsel debisi Tablo 5.2’de verilmiştir.
Tablo 5.2. Sonbahar mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri

(Ekim) (l/dk.) Tipi Ortalama En Yüksek Ortalama En Yüksek
13 0,950 Üçlü 583,360 777,390 21,469 26,737
15 2,850 Üçlü 578,827 755,175 22,208 27,258
16 0,475 Üçlü 581,846 749,911 22,008 26,213
17 1,425 Üçlü 574,343 732,834 21,325 25,588
19 1,900 Üçlü 564,873 735,371 21,678 25,865
22 0,475 İkili 626,914 823,485 21,564 26,053
23 0,950 İkili 636,985 862,468 21,172 24,552
26 1,900 İkili 594,244 802,122 20,437 23,731
28 1,425 İkili 620,522 860,342 20,354 25,017
30 2,850 İkili 595,798 788,789 21,357 25,668
Ölçüm günlerinde 09:30 - 17:00 saatleri arası alınan ortalamalar incelendiğinde, sıcaklık
olduğu görülmektedir. Tabloda belirtilen değerler ışığında oluşturulan grafik Şekil 5.30’da
gösterilmiştir. Ölçüm yapılan günlerin iklimsel olarak benzerliği ve karşılaştırmalar için
kullanılmalarının kabul edilebilirliği Tablo 5.2 ve Şekil 5.30 ile ortaya konmuştur.
950 Ort. Işınım En Yüksek Işınım Ort. Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık 29

900 28
850 27
Güneş Işınımı (W/m2)
800 26
Sıcaklık (°C)
750 25
700 24
650 23
600 22
550 21
500 20
450 19
E13 E15 E16 E17 E19 E22 E23 E26 E28 E30
3C 3C 3C 3C 3C 2C 2C 2C 2C 2C
Tarih
Şekil 5.30. Sonbahar mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri
75
Güneş radyasyonu, dış ortam sıcaklığı, NP ve SAP kabinelerinin iç radyasyon sonuçları
zamana bağlı olarak elde edilmiştir. İki camlı pencereler kullanılarak deney yapılan günleri
temsilen ölçüm sonuçları 22 Ekim için Şekil 5.31a’da ve 26 Ekim için Şekil 5.31b’de verilmiştir.

800 27
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
600 24
400 21
200 18
0 15
09:30 10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(a)
800 27
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
600 24
400 21
200 18
0 15
09:30 10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.31. 2C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri (a) 22 Ekim (b) 26 Ekim
Deneysel ölçüm yapılan günlerde hava sıcaklıları ve güneş ışınımı ölçüm sonuçları,
karşılaştırma yapılmasına uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
Üç camlı pencereler kullanılarak deney yapılan günleri temsilen ölçüm sonuçları 15 Ekim
için Şekil 5.32a’da ve 19 Ekim için Şekil 5.32b’de verilmiştir.
76
1000 Güneş Işınımı 3C Sap iç Işınım 30
3C NP iç Işınım Dış Ortam Sıcaklığı
800 27
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
600 24
400 21
200 18
0 15
09:30 10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(a)
800 27
Işınım (W/m2)
Sıcaklık (°C)
600 24
400 21
200 18
0 15
09:30 10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.32. 3C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri (a) 15 Ekim (b) 19 Ekim
Üç camlı pencerelerde iki camlı olanlara kıyasla ışınımın kabin içerisine etkisi hem NP hem
de SAP anlamında daha azdır. Deneysel ölçüm yapılan günlerde hava sıcaklıları ve güneş ışınımı
ölçüm sonuçları, karşılaştırma yapılmasına uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
İki camlı SAP için 26 Ekim ve üç camlı SAP için 18 Ekim tarihlerinde Luxmetre ile elde
edilen sonuçlar Şekil 5.33’te gösterilmiştir.
77
70000
60000
50000
Lux 40000
30000
20000
2C SAP
10000
3C SAP
0
09:00 10:30 12:00 13:30 15:00 16:30
Zaman (Saat)
Şekil 5.33. Sonbahar mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları

Sonbahar deneysel çalışmaları geceleri de devam ettirilmiştir. Şekil 5.34’te deney yapılan
bazı günlerin gece dış ortam sıcaklıkları verilmiştir.
19
15 Ekim 17 Ekim 19 Ekim
17
23 Ekim 28 Ekim
15
Sıcaklık (°C)
13
11
5
18:00 20:00 22:00 00:00 02:00 04:00 06:00 08:00
Zaman (Saat)
Şekil 5.34. Sonbahar mevsimi gece dış ortam sıcaklıkları
Deneysel ölçüm yapılan günlerin gece saatlerinde hava sıcaklıları, karşılaştırma yapılmasına
uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
78
Sonbahar mevsiminde hava sıcaklıkları gece saatlerinde 18 °C’den 6 °C’ye kadar
düşmektedir. Bu durum kabinlerde ısıtma sisteminin devreye girmesi gerektiği ve tüketim
kıyaslaması yapılmasına imkân olacağı anlamına gelmektedir.
Sonbahar mevsimi deneysel çalışmalarında ölçümler tüm gün için alınmıştır. SAPS’nin
gündüz soğutma ve gece ısıtma sistemi enerji tüketimi üzerine etkisi incelenmiştir. SAPS
deneylerinde kabinler iklimlendirildiği için kabin iç sıcaklıklarının da sistemin güvenilirliği
açısından ölçülmesi gerektiği öngörülmüştür. Kabin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve 0,475 l/dk.
debide su giriş-çıkış sıcaklıkları şebeke su destekli iki camlı SAPS gündüz saatleri için Şekil
5.35a’da ve gece saatleri için Şekil 5.35b’de gösterilmiştir.
32
SAP
30 Kabin İç
Ortam
28 NP
Sıcaklık (°C)
Kabin İç
26 Ortam
SAP su
24 girişi
22
SAP su
çıkış
20
18 Dış
10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 Ortam
Zaman (Saat)
(a)
22,5
SAP
22 Kabin İç
Ortam
21,5
NP
Sıcaklık (°C)
21
Kabin İç
20,5 Ortam
20 SAP su
giriş
19,5
19
SAP su
18,5 çıkış
18:00 20:00 22:00 00:00 02:00 04:00 06:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.35. Sonbahar mevsimi için SAP ve kabin sıcaklık değerleri (a) Gündüz (b) Gece
79
Gündüz saatlerinde camlar arasına giren su ısınırken, gece soğumaktadır. Bu durumda su,
gündüz kabinden ısı çekerek soğutma sistemi yükünü, gece kabine ısı vererek ısıtma yükünü
düşürmektedir. Akışkan debisinin tüketim değerlerine oransal etkisi deneysel olarak incelenmiştir.
Sonbahar mevsimi için kabin iç sıcaklıklarının gündüz saatlerinde 25 - 31 °C arasında, gece
saatlerinde 20 - 22 °C arasında tutulduğu Şekil 5.35’ten anlaşılmaktadır.
Bulgular ve Tartışma Sonbahar Mevsimi başlığı, Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile
Kullanılması, Kabinlerin Enerji Tüketim Karşılaştırması, Sıvı Akışlı Pencere Benzetimi, Isıl enerji
Depolama Tankı Benzetimi alt başlıklarına ayrılmıştır.
5.2.1. Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile Kullanılması
Güneş enerjisi, SAPS kullanılarak FDM aracılığıyla IED tankında depolanmıştır. Bu tank
aynı zamanda dolaşım sırasında su sıcaklığını düşürmek için ID gibi davranır. Su dolaşımı tüm gün
devam ettiğinden dolayı gündüz saatlerinde depolanan bu enerji gece saatlerinde dolaşım suyunun
sıcaklığının istenilen değerlerin altına düşmemesi için kullanılmıştır. Debi 0,475 l/dk. için gündüz
saatlerinde kabinlerin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve SAP su giriş-çıkış sıcaklıkları Şekil
5.36a’da, gece saatlerinde kabinlerin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve SAP su giriş-çıkış
sıcaklıkları Şekil 5.36b’de gösterilmiştir.
Akışkan debisinin tüketim değerlerine oransal etkisi deneysel olarak incelenmiştir. Sonbahar
mevsimi için kabin iç sıcaklıklarının gündüz saatlerinde 25 - 31 °C arasında, gece saatlerinde
20 - 22 °C arasında tutulduğu Şekil 5.36’dan anlaşılmaktadır.
Dış ortam sıcaklığının, kabinlerin iç ortam sıcaklığından düşük olması ışınımdan
kaynaklanmaktadır. FDM tankı ile SAP sistemi arasında dolaşım yapan su sıvı akışlı pencereye
gündüz giriş yaptığında ısınarak çıkmaktadır. Bu ısı IED tankında FDM tarafından hapsedilerek,
dolaşımdaki su sıcaklığının çok fazla yükselmesini ve kabin soğutma yükünün artmasını
engellemektedir. Dolaşım su sıcaklığındaki artış, ışınım etkisi kaybolana kadar devam etmektedir.
Işınım etkisi ortadan kalktığı anda FDM’nin tamamıyla erimiş olması, gizli ısıl enerji depolamadan
tamamen faydalanıldığı anlamına gelmektedir. Gece saatlerinde IED tankındaki FDM tamamen
sıvı halden katı hale geçerken dolaşım suyuna ısı vermektedir. Gece saatlerinde pencere camları
arasına giren suyun soğuyarak çıktığı görülmektedir.
80
40
NP Kabin
İç Ortam
35
FDM SAP
Kabin İç
Sıcaklık (°C)
30 Ortam
FDM SAP
25 su çıkış
FDM SAP
20 su giriş
15 Dış Ortam
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
29
FDM SAP Kabin İç Ortam
28 NP Kabin İç Ortam
27 FDM SAP su çıkış
FDM SAP su giriş
26
Sıcaklık (°C)
25
24
23
22
21
20
18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.36. Sonbahar mevsimi için FDM SAP sıcaklık değerleri (a) Gündüz (b) Gece
NP kabini ışınım etkisi ortadan kalkar kalkmaz çevre sıcaklığından dolayı soğumuş ve ısıtma
sistemi devreye girmiştir. FDM SAP kabininde ise iç ortam sıcaklığının gece yarısına kadar
korunduğu ve sonrasında ısıtma sisteminin devreye girdiği görülmektedir
Şekil 5.37a’da 0,475 l/dk. dolaşım debisinde ve Şekil 5.37b’de 0,950 l/dk. dolaşım debisinde
iki camlı SAP ile kullanılan IED tankındaki FDM’lerin içine yerleştirilen ısıl çiftlerden alınan
sıcaklık verileri görülmektedir. Ölçümler saat 09:00 ile 07:00 saatleri arasında alınmıştır.
Sıcaklıklar FDM’lerin tamamıyla eridiğini ve katılaştığını göstermektedir. Eğrilerdeki eğimli
sıcaklık artışının sebebi faz değişimi sırasında FDM’nin sudan ısı çekmesidir.
81
40
T1 T2
T3 T4
35
T5 T6
Sıcaklık (°C)
30 T7
25
20
15
09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00 07:00
Zaman (Saat)
(a)
40
T1
T1 T2
T7
T3 T6
T4
35
T5
T3 T6
T4
Sıcaklık (°C)
T7
T5
30
25
20
15
09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00 07:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.37. 2C SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin sonbahar sıcaklık ölçüm sonuçları
(a) 0,950 l/dk. (b) 2,850 l/dk.
üç camlı SAP ile kullanılan IED tankındaki FDM’lerin içine yerleştirilen ısıl çiftlerden alınan
sıcaklık düşüşünün sebebi faz değişimi sırasında FDM’nin suya ısı vermesidir.
82
39
36
33
Sıcaklık (°C)
30
27
24
T1 T2 T3
21
T4 T5 T6
18 T7
15
10:30 12:30 14:30 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(a)
39
36
33
Sıcaklık (°C)
30
27
24
T1 T2 T3
21
T4 T5 T6
18
T7
15
10:30 12:30 14:30 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.38. 3C SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin sonbahar sıcaklık ölçüm sonuçları
(a) 0,950 l/dk. (b) 2,850 l/dk.
İki camlı SAP içerisinden geçerek dolaşımdaki su üç camlı olana kıyasla çevre sıcaklığından
daha fazla etkilenmektedir. Üç camlı SAPS deneysel çalışması 10:30’da iki camlı SAPS 09:00’da
başlatılmıştır. Belirtilen başlama saatleri dahilinde ışınım etkisi ortadan kalkana kadar IED
tankında bulunan FDM faz değişimini tamamlamıştır. FDM’lerin tamamının tekrar katı hale
gelmesi gece saatleri boyunca (12 saat) sürmüştür.
83
IED tankı ile birlikte kullanılan ve şebeke suyu destekli SAPS, IHİ elektrik tüketimini
azaltmak için kullanılmıştır. SAPS’lerinin elektrik tüketimine etkisi SAP’ye sahip kabinlerin aynı
iklim şartlarında NP’ye sahip kabinin elektrik tüketimi ile oransal kıyaslama yapılarak
değerlendirilmiştir. Pencereye su girişi olarak şebeke suyu kullanılan SAP kabininin gündüz
saatleri IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP kabinine değişken debilerdeki oranı verilmiştir. İki
camlı pencereler için Şekil 5.39a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.39b’de gösterilmiştir.
0,7 2C 0,475 l/dk. 1400

2C 0,950 l/dk.
0,6 2C 1,900 l/dk. 1200
NP 2C Tüketim

0,5 2C 0,475 l/dk. Tük. 1000
0,4 800
0,3 600
0,2 400
0,1 200
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30 17:30
Zaman (Saat)
(a)
0,7 3C 0,475 l/dk. 1400
3C 1,425 l/dk.
0,6 3C 2,850 l/dk. 1200
NP 3C Tüketim
3C 2,850 l/dk. Tük.

0,5 1000
0,4 800
0,3 600
0,2 400
0,1 200
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30 17:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.39. Sonbahar mevsimi için gündüz SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
84
Sonbahar ayları güneş ışınımı etkisinde olunan gündüz saatlerinde soğutma sisteminin
gereksinim duyduğu enerji, elektrik tüketimine sebep olmaktadır. Gündüz saatlerinde SAP akışkan
debisi artırıldıkça tüketim oranının düştüğü görülmektedir.
Gündüz saatleri sonunda 0,475 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı SAP kabinin elektrik
tüketimi yaklaşık 500 Wh, 2,850 l/dk. debide üç camlı SAP kabinin elektrik tüketimi yaklaşık
400 Wh olarak ölçülmüştür. NP kabin tüketimleri de sırasıyla 1200 Wh ve 1000 Wh civarıdır. Beş
farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabininin elektrik
tüketimine oranı gündüz saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir.
Şekil 5.40’ta 10:30 ile 17:30 saatleri arası şebeke suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim
oranları görülmektedir.
0,395
2C SAP/NP Tüketim Gündüz

0,385
0,375
0,365
0,355
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.40. Sonbahar mevsimi için gündüz SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Üçlü ve ikili cam kabinleri enerji tüketim oranları, giriş su sıcaklığı ikisinde de aynı olduğu
için çok fazla farklılık göstermemektedir. Akışkan debisindeki artış tüketim oranlarını
düşürmektedir. Şebeke suyu destekli SAPS söz konusu olduğunda SAP kabin tüketimi ve NP kabin
tüketimi arasında saat 18:30’dan sonra söz konusu olacak olan IHİ sistemi ısıtma olacağı için
gündüz ve gece saatlerinin ayrı değerlendirilmesi uygun bulunmuştur.
Deney setinde kabinleri soğutma için kullanılan sistem ısıtma için kullanılandan farklı
olduğu için tüketim oranları tüm gün ele alınmak yerine gündüz ve gece olarak ayrı ayrı
değerlendirilmiş, NP ve SAP kabinleri tüketim oranları gündüz ve gece olarak değerlendirilmiştir.
Pencereye su girişi olarak şebeke suyu kullanılan SAP kabininin gece saatleri IHİ elektrik
tüketimi değerlerinin NP kabinine oranı ile değişken debilerdeki SAP ve NP kabini IHİ elektrik
tüketim miktarları iki camlı pencereler için Şekil 5.41a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.41b’de
gösterilmiştir.
85
1 200
0,9 180

0,8 160

0,7 140
0,6 2C 1,900 l/dk. 120
2C 0,950 l/dk.
0,5 2C 0,475 l/dk. 100
2C NP Tüketim
0,4 2C 1,900 l/dk. Tüketim 80
0,3 60
0,2 40
0,1 20
0 0
18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(a)
1 200
0,9 180
0,8 160

0,7 140
0,6 3C 2,850 l/dk. 120
3C 1,425 l/dk.
0,5 3C 0,475 l/dk. 100
3C NP Tüketim
0,4 3C 2,850 l/dk. Tüketim 80
0,3 60
0,2 40
0,1 20
0 0
18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.41. Sonbahar mevsimi için gece SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Sonbahar ayları güneş ışınımı etkisi olmayan gece saatlerinde ısıtma sisteminin gereksinim
duyduğu enerji, elektrik tüketimine sebep olmaktadır. SAP akışkan debisi azaldıkça tüketim
oranının düştüğü görülmektedir.
Gece saatleri sonunda 1,900 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı SAP kabinin elektrik
100 Wh olarak ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin tüketimleri yaklaşık 180 Wh ve 140 Wh civarıdır.
Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine oranı gece
saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.42’de 18:30 ile
06:30 saatleri arası şebeke suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları görülmektedir.
86
0,78
2C SAP/NP Tüketim Gece
0,76

3C SAP/NP Tüketim Gece
0,74
0,72
0,7
0,68
0,66
0,64
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.42. Sonbahar mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Üçlü cam tüketim oranları, iki camlı SAP’den daha yüksektir. Ortam sıcaklığı, iki camlı
penceredeki akışkanı üç camlıdakinden daha fazla etkiler. Üç camlı pencerelerde sıvı akış penceresi
ile dış ortam arasında hava tabakası bulunmaktadır. Grafite üçlü cam tüketim oranının fazla olma
sebebi NP üçlü cam performansının soğuk havalarda iki camlı NP’den iyi olmasıdır. Sonuç olarak
SAP tüketimleri NP tüketimlerinden daha düşüktür.
IED tankı ile birlikte kullanılan SAP kabininin IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP
kabinine oranı ve SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarı gündüz saatlerini temsilen iki
camlı pencereler için (debi 1,900 l/dk.) Şekil 5.43a’da, üç camlı pencereler için (debi 2,850 l/dk.)
Şekil 5.43b’de gösterilmiştir.
0,9 1200
0,75 1000
0,6 800
0,45 600
0,3 FDM 2C 0,475 l/dk. 400

FDM 2C 0,950 l/dk.
FDM 2C 1,900 l/dk.
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30 17:30
Zaman (Saat)
(a)
87
0,9 1200
0,75 1000

0,6 800
0,45 600
FDM 3C 0,475 l/dk.
0,3 FDM 3C 1,425 l/dk. 400
FDM 3C 2,850 l/dk.
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30 17:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.43. Sonbahar mevsimi için gündüz FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Gündüz saatleri sonunda 1,900 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı FDM SAP kabinin
elektrik tüketimi yaklaşık 765 Wh, 2,850 l/dk. debide üç camlı SAP kabinin elektrik tüketimi
yaklaşık 715 Wh olarak ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin tüketimleri yaklaşık 1120 Wh ve
1030 Wh civarıdır. Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde FDM SAP kabininin elektrik
tüketiminin NP kabinine oranı gündüz saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde
edilmiştir. Şekil 5.44’te 10:30 ile 17:30 saatleri arası FDM SAPS kabin elektrik tüketim oranları
görülmektedir.
0,9
FDM 2C SAP/NP Tüketim Gündüz
0,85
0,8
0,75
0,7
0,65
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.44. Sonbahar mevsimi için gündüz FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
88
İkili cam tüketim oranları, üçlü cam tüketim oranlarından düşük çıkmıştır. Bunun sebebi ikili
camın doğrudan ortam sıcaklığından etkilenerek daha düşük sıcaklıklarda dolaşıma devam
etmesidir. Üç camlı SAP’de dış ortam ile içinden su akışı gerçekleşen camlar arasında hava katmanı
bulunmaktadır. Üç camlı SAP’de su dış ortama ısı kaybetmemektedir. Bu durum kabin içi soğutma
cihazının elektrik tüketimini ikili cama kıyasla daha fazla arttırmıştır.
FDM SAP kabininin gece saatleri IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP kabinine oranı ile
değişken debilerdeki SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarları iki camlı pencereler için
Şekil 5.45a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.45b’de gösterilmiştir.
0,4 240
2C FDM 1,900 l/dk.
0,35 2C FDM 0,950 l/dk. 210
2C FDM 0,475 l/dk.
2C NP Tüketim

0,3 2C FDM 1,900 l/dk. Tüketim
180
0,25 150
0,2 120
0,15 90
0,1 60
0,05 30
0 0
18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(a)
0,4 240
3C FDM 2,850 l/dk.
0,35 3C FDM 1,425 l/dk. 210
3C FDM 0,475 l/dk.
3C NP Tüketim
0,3 3C FDM 0,475 l/dk. Tüketim

180
0,25 150
0,2 120
0,15 90
0,1 60
0,05 30
0 0
18:30 20:30 22:30 00:30 02:30 04:30 06:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.45. Sonbahar mevsimi için gece FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
89
Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine oranı gece
saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.46’da 18:30 ile
06:30 saatleri arası şebeke suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları görülmektedir.
0,2
FDM 2C SAP/NP Tüketim Gece
0,18
FDM 3C SAP/NP Tüketim Gece

0,16
0,14
0,12
0,1
0,08
0,06
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.46. Sonbahar mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
İki camlı FDM SAP/NP oranları, üç camlı FDM SAP’den daha yüksektir. Ortam sıcaklığı,
iki camlı SAP’deki akışkanı üç camlı SAP’den daha fazla etkiler. Üç camlı pencerelerde sıvı akış
penceresi ile dış ortam arasında hava tabakası bulunmaktadır. Akışkan debisindeki artış gece
saatlerinde tüketim oranlarını yükseltmektedir.
0,475 l/dk. debide verilen su giriş hızı ile 6 dakikada camlar arası hava boşluğunun su ile
dolması tamamlanmıştır. 360 saniye sonrası pencere camları arasına su girişi oldukça, tahliye için
sıcaklık eğrileri Şekil 5.47’de gösterilmiştir.
90
Şekil 5.47. Sonbahar mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri

20°C’den düşüktür. Pencere içerisine su dolumu etkisi ile zamana bağlı sıcaklık düşüşü
görülmektedir.
SAP sayısal çözümlemesinde pencerenin tamamen dolumu sonrası elde edilen eş sıcaklık
eğrileri Şekil 5.48’de gösterilmiştir. Giriş suyu sıcaklıklarındaki değişimler, cam içi su sıcaklık
dağılımını etkilemektedir. Camlar arasına giren su, ışınım etkisi ile sıcaklığı yükselerek pencereden
ayrılmaktadır.
91
Şekil 5.48. Sonbahar mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri
Giriş suyu sıcaklıklarında değişimler cam içi su sıcaklık dağılımını etkilemektedir. Işınım
etkisi ile camlar arasına giren su sıcaklığı, yükselerek pencereden ayrılmaktadır.
gösterilmiştir. Şekil 5.49-Şekil 5.54’te benzetimin çeşitli zaman adımlarından alınan eş sıcaklık
92
Şekil 5.49. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=1800 sn.


93

içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 34 - 36°C arasında,

sıcaklığının yaklaşık 30 °C olduğu, tankın su haznesinde bulunan suyun 30 - 31 °C arasında, su
içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 30 - 31°C arasında
olduğu, suyu çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 29 °C altında olduğu görülmektedir.
94

sıcaklığının 27,88 °C altında olduğu, tankın su haznesinde bulunan suyun 28 - 29 °C arasında
olduğu, su içerisinde kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 28 - 29°C
arasında olduğu, suyu çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 28 °C üstünde olduğu görülmektedir.

sıcaklığının 26,29 °C altında, tankın su haznesinde bulunan suyun 26 - 27 °C arasında, su içerisinde
kalan RT35 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 27 - 28 °C arasında, suyu
çevreleyen RT28 HC’nin sıcaklığının 27 °C üstünde olduğu görülmektedir.
95
Şekil 5.55. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri
96
Şekil 5.55’teki eş eğriler eş sıcaklık eğrileri ile aynı düzlemlerden elde edilmiştir. Şekil
5.55’teki eş eğriler ve Şekil 5.56’daki grafikte 14000. saniyenin erimenin başladığı zaman adımı
olduğu görülmüştür.
1
0,9
0,8
0,7
Kütle Fraksiyonu
0,6
0,5 RT35 HC merkez
RT28 HC
0,4 Tüp1
0,3 Tüp2
Tüp3
0,2 Tüp4
Tüp5
0,1
Tüp6
0
12200 14000 15800 17600 19400 21200 23000 24800
Zaman (sn.)
(a)
(b)
Şekil 5.56. IED tankı sonbahar mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği (a) erime (b) katılaşma
kısmında yer alan FDM’dir. Erimenin tamamlandığı zaman adımı 21660. saniyedir. Şekil 4.15'de
fraksiyonu eğrileri Şekil 5.55’te, zamana bağlı kütle fraksiyonları Şekil 5.56’da görülmektedir. En
son katılaşmasını tamamlayan FDM RT28 HC’dir. Katılaşmasının tamamlanması 75000.
saniyeden sonra gerçekleşmiştir.
97
5.3. Bulgular ve Tartışma: Kış Mevsimi

çalışmanın yapıldığı günlerin iklimsel durumuna dair bilgi verilmiştir. İç ortam ışınımına ve
Kış mevsimi için deneysel çalışma 2021 yılı Şubat ayı içerisinde 10 gün yapılan ölçümlerle
tamamlanmıştır. Ölçüm yapılan günlerin 09:00 - 17:00 saatleri arasındaki iklimsel özellikleri ve
camların arasından geçen suyun hacimsel debisi Tablo 5.3’te verilmiştir.
Tablo 5.3. Kış mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri

(Şubat) (l/dk.) Tipi Ortalama En Yüksek Ortalama En Yüksek
11 0,950 İkili 636,508 836,923 4,747 9,137
13 0,475 İkili 652,139 850,104 3,131 7,654
14 1,425 İkili 630,850 840,752 3,458 6,954
15 1,900 İkili 598,266 803,377 2,146 4,567
16 2,850 İkili 677,958 880,801 3,523 8,056
22 1,425 Üçlü 700,208 914,919 1,099 4,206
24 1,900 Üçlü 707,829 921,379 2,982 7,343
25 0,475 Üçlü 690,336 896,102 3,658 5,317
26 2,850 Üçlü 650,514 831,286 2,778 4,433
27 0,950 Üçlü 636,334 800,541 3,801 5,805
Ölçüm günlerinde 09:00-17:00 saatleri arası alınan ortalamalar incelendiğinde, sıcaklık

olduğu görülmektedir. Tabloda belirtilen değerler ışığında oluşturulan grafik Şekil 5.57’de
gösterilmiştir.
1000 Ort. Işınım En Yüksek Işınım Ort. Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık 10

950 9
900 8
Güneş Işınımı (W/m2)
850 7
Sıcaklık (°C)
800 6
750 5
700 4
650 3
600 2
550 1
500 0
Ş11 Ş13 Ş14 Ş15 Ş16 Ş22 Ş24 Ş25 Ş26 Ş27
2C 2C 2C 2C 2C 3C 3C 3C 3C 3C
Tarih
Şekil 5.57. Kış mevsimi için ölçülen ışınım ve sıcaklık değerleri
98
Ölçüm yapılan günlerin iklimsel olarak benzerliği ve karşılaştırmalar için kullanılmalarının
kabul edilebilirliği Tablo 5.3 ve Şekil 5.57 ile ortaya konmuştur.
Güneş radyasyonu, dış ortam sıcaklığı, NP ve SAP kabinelerinin iç radyasyon sonuçları
zamana bağlı olarak elde edilmiştir. İki camlı pencereler kullanılarak deney yapılan günleri
temsilen ölçüm sonuçları 11 Şubat için Şekil 5.58a’da ve 15 Şubat için Şekil 5.58b’de verilmiştir.
900 10
750 8
600 6
Sıcaklık (°C)
Işınım (Wh)
450 4
300 2
Güneş Işınımı
2C SAP İç Işınım
150 2C NP İç Işınım 0
Dış Ortam Sıcaklığı
0 -2
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
900 10
750 8
600 6 Sıcaklık (°C)

Işınım (Wh)
450 4
300 2
Güneş Işınımı
2C SAP İç Işınım
150 2C NP İç Işınım 0
Dış Ortam Sıcaklığı
0 -2
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.58. 2C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri (a) 11 Şubat (b) 13 Şubat
Deneysel ölçüm yapılan günlerde hava sıcaklıları ve güneş ışınımı ölçüm sonuçları,
karşılaştırma yapılmasına uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
99
Üç camlı pencereler kullanılarak deney yapılan günleri temsilen ölçüm sonuçları 22 Şubat
için Şekil 5.59a’da ve 27 Şubat için Şekil 5.59b’de verilmiştir. Grafik gösteriminde bulunan ‘3C’
üç camlı anlamına gelmektedir. NP normal (hava dolu) pencereyi ifade etmektedir.
1000 7
900 6
800 5
700 4
Sıcaklık (°C)
Işınım (Wh)
600 3
500 2
400 1
300 Güneş Işınımı 0
200 3C SAP İç Işınım -1
3C NP İç Işınım
100 Dış Ortam Sıcaklığı -2
0 -3
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
1000 7
900 6
800 5
700 4
Sıcaklık (°C)
Işınım (Wh)
600 3
500 2
400 1
300 Güneş Işınımı 0
200 3C SAP İç Işınım -1
3C NP İç Işınım
100 Dış Ortam Sıcaklığı -2
0 -3
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.59. 3C SAP ile deney yapılan günlere ait iklimsel sonbahar verileri (a) 22 Şubat (b) 27 Şubat
Üç camlı pencerelerde iki camlı olanlara kıyasla ışınımın kabin içerisine etkisi hem NP hem
de SAP anlamında daha azdır. Deneysel ölçüm yapılan günlerde hava sıcaklıları ve güneş ışınımı
ölçüm sonuçları, karşılaştırma yapılmasına uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
İki camlı SAP için 11 Şubat ve üç camlı SAP için 22 Şubat tarihlerinde Luxmetre ile elde
edilen sonuçlar Şekil 5.60’da gösterilmiştir.
100
60000
50000
40000
Lux
30000
20000
2C SAP
10000
3C SAP
0
09:00 10:30 12:00 13:30 15:00 16:30
Zaman (Saat)
Şekil 5.60. Kış mevsimi için görünür ışık ölçüm sonuçları

Kış deneysel çalışmaları geceleri de devam ettirilmiştir. Şekil 5.61’de deney yapılan bazı
günlerin gece dış ortam sıcaklıkları verilmiştir.
10
11 Şubat 13 Şubat 16 Şubat
8
6 22 Şubat 27 Şubat
Sıcaklık (°C)
-2
-4
-6
18:00 20:00 22:00 00:00 02:00 04:00 06:00 08:00
Zaman (Saat)
Şekil 5.61. Kış mevsimi gece dış ortam sıcaklıkları
101
Deneysel ölçüm yapılan günlerin gece saatlerinde hava sıcaklıları karşılaştırma yapılmasına
uygun benzer günlerin olduğunu göstermektedir.
Hava sıcaklıkları gece saatlerinde 8 °C’den -2 °C’ye kadar düşmektedir. Bu durum
kabinlerde ısıtma sisteminin devreye girmesi gerektiği ve tüketim kıyaslaması yapılmasına imkân
olacağı anlamına gelmektedir. Kış mevsimi deneysel çalışmalarında ölçümler tüm gün için
alınmıştır. SAPS’nin gündüz soğutma ve gece ısıtma sistemi enerji tüketimin üzerine etkisi
incelenmiştir. SAPS deneylerinde kabinler iklimlendirildiği için kabin iç sıcaklıklarının da sistemin
güvenilirliği açısından ölçülmesi gerektiği öngörülmüştür. Kabin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve
0,475 l/dk. debide su giriş-çıkış sıcaklıkları şebeke su destekli iki camlı SAPS gündüz saatleri için
Şekil 5.62a’da ve gece saatleri için Şekil 5.62b’de gösterilmiştir.
35
SAP
30 Kabin İç
Ortam
25 NP
Kabin İç
Sıcaklık (°C)
20 Ortam
SAP su
15 girişi
10 SAP su
çıkışı
5
Dış
0 Ortam
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
30
28 SAP
Kabin İç
26 Ortam
24
Sıcaklık (°C)
22 NP
Kabin İç
20 Ortam
18
SAP su
16 giriş
14
12 SAP su
10 çıkış
17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00 07:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.62. Kış mevsimi için SAP ve kabin sıcaklık değerleri (a) Gündüz (b) Gece
102
Gündüz saatlerinde camlar arasına giren su ısınırken, gece soğumaktadır. Bu durumda
gündüz kabinden ısı çekerek soğutma sistemi yükünü, gece kabine ısı vererek ısıtma yükünü
düşürmektedir. Akışkan debisinin tüketim değerlerine oransal etkisi deneysel olarak incelenmiştir.
Kış mevsimi için kabin iç sıcaklıklarının gündüz saatlerinde 26 – 32 °C arasında, gece saatlerinde
18 – 20 °C arasında tutulduğu Şekil 5.62’den anlaşılmaktadır.
Bulgular ve Tartışma: Kış Mevsimi başlığı, Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile
Kullanılması, Kabinlerin Enerji Tüketim Karşılaştırması, Sıvı Akışlı Pencere Benzetimi, Isıl enerji
Depolama Tankı Benzetimi alt başlıklarına ayrılmıştır.
5.3.1. Deneysel Isıl Enerji Depolamanın SAP ile Kullanılması
Güneş enerjisi, SAPS kullanılarak FDM aracılığıyla IED tankında depolanmıştır. Bu tank
aynı zamanda dolaşım sırasında su sıcaklığını düşürmek için ID gibi davranır.
Su dolaşımı tüm gün devam ettiğinden dolayı gündüz saatlerinde depolanan bu enerji gece
saatlerinde dolaşım suyunun sıcaklığının istenilen değerlerin altına düşmemesi için kullanılmıştır.
Akışkan debisinin tüketim değerlerine oransal etkisi deneysel olarak incelenmiştir.
Kabin iç ortam sıcaklığının, dış ortam sıcaklığından fazla olması ışınımdan
kaynaklanmaktadır. FDM tankı ile SAP sistemi arasında gerçekleşen dolaşımda bulunan su,
SAP’ye gündüz giriş yaptığında sıcaklığı artarak çıkışa gitmektedir. Bu ısı IED tankında FDM’ye
depolanarak, dolaşımdaki su sıcaklığının çok fazla yükselmesini ve kabin soğutma yükünün
artmasını engellemektedir.
Dolaşım su sıcaklığındaki artış, ışınım etkisi kaybolana kadar devam etmektedir. Işınım
etkisi ortadan kalktığı anda FDM’nin tamamıyla erimiş olması gizli ısıl enerji depolamadan
tamamen faydalanıldığı anlamına gelmektedir.
Gece saatlerinde IED tankındaki FDM tamamen sıvı halden katı hale geçerken dolaşım
suyuna ısı vermektedir. Gece saatlerinde pencere camları arasına giren suyun soğuyarak çıktığı
görülmektedir.
Kış mevsimi için kabin iç sıcaklıklarının gündüz saatlerinde 26 - 32 °C arasında, gece
saatlerinde 18 - 20 °C arasında tutulduğu Şekil 5.63’ten anlaşılmaktadır.
Kabinlerin iç sıcaklıkları, ortam sıcaklığı ve SAP su giriş-giriş çıkış sıcaklıkları
(debi 0,475 l/dk. için) gündüz saatlerinde Şekil 5.63a’da ve gece saatlerinde Şekil 5.63b’de
gösterilmiştir.
103
40
NP Kabin
35 İç Ortam
30
FDM SAP
Sıcaklık (°C)
25 Kabin İç
Ortam
20 FDM SAP
su çıkış
15
10 FDM SAP
su giriş
5
Dış Ortam
0
09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
Zaman (Saat)
(a)
35
FDM SAP Kabin İç Ortam
NP Kabin İç Ortam
30
FDM SAP su çıkış
FDM SAP su giriş
Sıcaklık (°C)
25
20
15
10
17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.63. Kış mevsimi için FDM SAP sıcaklık değerleri (a) Gündüz (b) Gece
NP kabini ışınım etkisi ortadan kalkar kalkmaz çevre sıcaklığından dolayı soğumuş ve ısıtma
sistemi devreye girmiştir. FDM SAP kabininde ise iç ortam sıcaklığının gece yarısına kadar
korunduğu ve sonrasında ısıtma sisteminin devreye girdiği görülmektedir
Şekil 5.64a’da 0,425 l/dk. ve Şekil 5.64b’de 1,900 l/dk. dolaşım debisinde sırasıyla iki camlı
ve üç camlı SAP ile kullanılan IED tankındaki FDM’lerin içine yerleştirilen ısıl çiftlerden alınan
sıcaklık artışının sebebi faz değişimi sırasında FDM’nin sudan ısı almasıdır.
104
36
T1 T2 T3
32
T4 T5 T6
28 T7
Sıcaklık (°C)
24
20
16
12
8
09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00
Zaman (Saat)
(a)
36
T1 T2 T3
32
T4 T5 T6
28 T7
Sıcaklık (°C)
24
20
16
12
8
09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:00 01:00 03:00 05:00
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.64. SAP IED FDM içerisinde bulunan ısıl çiftlerin kış sıcaklık ölçüm sonuçları
(a) 2C 0,475 l/dk. (b) 3C 1,900 l/dk.
üç camlı SAP ile kullanılan IED tankındaki FDM’lerin içine yerleştirilen ısıl çiftlerden alınan
sıcaklık düşüşünün sebebi faz değişimi sırasında FDM’nin suya ısı vermesidir. Belirtilen başlama
saatleri dâhilinde ışınım etkisi ortadan kalkana kadar IED tankında bulunan FDM faz değişimini
tamamlamıştır. FDM’lerin tekrar tamamı ile katı hale gelmesi süreci gece saatleri boyunca
sürmüştür.
105
IED tankı ile birlikte kullanılan ve şebeke suyu destekli SAPS IHİ elektrik tüketimini
azaltmak için kullanılmıştır. SAPS’lerinin elektrik tüketimine etkisi SAP’ye sahip kabinlerin aynı
iklim şartlarında NP’ye sahip kabinin elektrik tüketimi ile oransal kıyaslama yapılarak
değerlendirilmiştir. Pencereye su girişi olarak şebeke suyu kullanılan SAP kabininin gündüz
saatleri IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP kabinine değişken debilerdeki oranı verilmiştir. İki
camlı pencereler için Şekil 5.65a’da, üç camlı Şekil 5.65b’de gösterilmiştir
0,7 700
0,6 600

0,5 500
0,4 400
0,3 300
2C 0,475 l/dk.
2C 1,425 l/dk.
0,2 200
2C 2,850 l/dk.
NP 2C Tüketim
0,1 100
2C 2,850 l/dk. Tük.
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(a)
0,7 700
3C 0,475 l/dk.
0,6 3C 1,425 l/dk. 600
3C 2,850 l/dk.

3C 2,850 l/dk. Tük.
0,4 400
0,3 300
0,2 200
0,1 100
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.65. Kış mevsimi için gündüz SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
106
Elektrik enerjisi tüketim sebebi kış ayları güneş ışınımı etkisinde olunan gündüz saatlerinde
soğutma sisteminin gereksinim duyduğu elektrik enerjisidir. SAP akışkan debisi artırıldıkça
tüketim oranının düştüğü görülmektedir.
Gündüz saatleri sonunda 2,850 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı SAP kabinin elektrik
Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine oranı
gündüz saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.66’da
10:30 ile 16:30 saatleri arası şebeke suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları
görülmektedir.
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.66. Kış mevsimi için gündüz SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
İç ortama etki eden ışınım üç camlı NP olan kabini iç ortamını çevreye ısı kaybı daha az
olduğundan daha yüksek sıcaklıklara ulaştırmıştır. İki camlı NP kabinine kıyasla üç camlı NP
kabini soğutucusu daha fazla çalışmıştır. Üç camlı pencere kabin tüketim oranı bu sebeple iki camlı
olanlara kıyasla daha düşük seyretmiştir. Şebeke suyu destekli SAPS söz konusu olduğunda SAP
kabin tüketimi ve NP kabin tüketimi arasında saat 17:30’dan sonra söz konusu olacak olan IHİ
sistemi ısıtma olacağı için gündüz ve gece saatlerinin ayrı değerlendirilmesi uygun bulunmuştur.
Deney setinde kabinleri soğutma için kullanılan sistem ısıtma için kullanılandan farklı olduğu için
tüketim oranları tüm gün ele alınmak yerine gündüz ve gece olarak ayrı ayrı değerlendirilmiş, NP
ve SAP kabinleri tüketim oranları gündüz ve gece olarak değerlendirilmiştir. Pencereye su girişi
olarak şebeke suyu kullanılan SAP kabininin gece saatleri IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP
kabinine oranı ile değişken debilerdeki SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarları iki camlı
pencereler için Şekil 5.67a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.67b’de gösterilmiştir.
107
2,2 500
2C 2,850 l/dk.
2C 1,425 l/dk.
1,9 2C 0,475 l/dk. 400

2C NP Tüketim
2C 2,850 l/dk. Tüketim
1,6 300
1,3 200
1 100
0,7 0
17:30 19:30 21:30 23:30 01:30 03:30 05:30 07:30
Zaman (Saat)
(a)
2,2 500
3C 2,850 l/dk.
3C 1,425 l/dk.
1,9 3C 0,475 l/dk. 400

3C NP Tüketim
3C 2,850 l/dk. Tüketim
1,6 300
1,3 200
1 100
0,7 0
17:30 19:30 21:30 23:30 01:30 03:30 05:30 07:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.67. Kış mevsimi için gece SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Elektrik enerjisi tüketim sebebi kış ayları güneş ışınımı etkisi olmayan gece saatlerinde
ısıtma sisteminin gereksinim duyduğu elektrik enerjisidir. Gece saatleri sonunda 2,850 l/dk. debi
ile dolaşım yapılan iki camlı SAP kabinin elektrik tüketimi yaklaşık 340 Wh, 2,850 l/dk. debide üç
camlı SAP kabinin elektrik tüketimi yaklaşık 340 Wh olarak ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin
tüketimleri yaklaşık 400 Wh ve 270 Wh civarıdır.
Elektrik tüketimi diğer durumlardan farklı olarak ilk olarak üçlü cam şebeke suyu destekli
SAP kabininde NP kabininden fazla olmuştur. Bunun ana sebebi üç camlı NP’nin yalıtım etkisinin
yüksek oluşudur. Üç camlı pencereler söz konusu olduğunda şebeke destekli SAPS’nin kış
aylarında gece kullanımı NP’ye kıyasla verimsizdir.
108
Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine
oranı gece saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.68’de
17:30 ile 07:30 saatleri arası şebeke suyu kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları
görülmektedir.
1,2
1,15
1,1
1,05
1 2C SAP/NP Tüketim Gece
0,95 3C SAP/NP Tüketim Gece
0,9
0,85
0,8
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.68. Kış mevsimi için gece SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Üç camlı pencerelerde sıvı akış penceresi ile dış ortam arasında hava tabakası bulunmaktadır.
Ortam sıcaklığı, ikili camdan akan suyu üçlü camdan akandakinden daha fazla etkiler. IED tankı
ile birlikte kullanılan SAP kabininin IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP kabinine oranı ve SAP
ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarı gündüz saatlerini temsilen iki camlı SAP için
(debi 1,425 l/dk.) Şekil 5.69a’da, üç camlı SAP için (debi 2,850 l/dk.) Şekil 5.69b’de gösterilmiştir.
0,7 700
0,6 600
0,5 500
0,4 FDM 2C 0,475 l/dk. FDM 2C 1,425 l/dk. 400

FDM 2C 2,850 l/dk. NP 2C Tüketim
0,3 FDM 2C 1,425 l/dk. Tük.
300
0,2 200
0,1 100
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(a)
109
0,7 FDM 3C 0,475 l/dk. FDM 3C 1,425 l/dk. 700
FDM 3C 2,850 l/dk. NP 3C Tüketim
0,6 600

0,5 500
0,4 400
0,3 300
0,2 200
0,1 100
0 0
10:30 11:30 12:30 13:30 14:30 15:30 16:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.69. Kış mevsimi için gündüz FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
Gündüz saatleri sonunda 1,425 l/dk. debi ile dolaşım yapılan iki camlı FDM SAP kabinin
elektrik tüketimi 125 Wh, 2,850 l/dk. debide üç camlı SAP kabinin elektrik tüketimi 286 Wh olarak
ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin tüketimleri 125 Wh ve 576 Wh civarıdır.
Beş farklı debi ve iki farklı cam tipinde FDM SAP kabininin elektrik tüketiminin NP
kabinine oranı gündüz saatleri sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir.
Şekil 5.70’te 10:30 ile 16:30 saatleri arası FDM SAPS kabin elektrik tüketim oranları
görülmektedir.
0,65
0,6
0,55
0,5
0,45
0,4
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.70. Kış mevsimi için gündüz FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
110
Üç ve iki camlı pencere kabinleri enerji tüketim oranları çok fazla farklılık
göstermemektedir. Gündüz saatlerinde FDM içeren SAPS söz konusu olduğunda gündüz saatleri
tüketim oranında özellikle debi arttırıldığında bir fark olmadığı görülmüştür.
FDM SAP kabininin gece saatleri IHİ elektrik tüketimi değerlerinin NP kabinine oranı ile
değişken debilerdeki SAP ve NP kabini IHİ elektrik tüketim miktarları iki camlı pencereler için
Şekil 5.71a’da, üç camlı pencereler için Şekil 5.71b’de gösterilmiştir.
1 FDM 2C 2,850 l/dk. 500

FDM 2C 1,425 l/dk.
FDM 2C 0,475 l/dk.
0,8 2C NP Tüketim 400
Enerji Tüketim (Wh)

FDM 2C 2,850 l/dk. Tüketim
0,6 300
0,4 200
0,2 100
0 0
17:30 19:30 21:30 23:30 01:30 03:30 05:30 07:30
Zaman (Saat)
(a)
1 500
0,8 400
Enerji Tüketim (Wh)
0,6 300
0,4 200
FDM 3C 2,850 l/dk.
FDM 3C 1,425 l/dk.
0,2 FDM 3C 0,475 l/dk. 100
3C NP Tüketim
FDM 3C 0,475 l/dk. Tüketim
0 0
17:30 19:30 21:30 23:30 01:30 03:30 05:30 07:30
Zaman (Saat)
(b)
Şekil 5.71. Kış mevsimi için gece FDM SAPS ve NP elektrik tüketim oranları (a) 2C (b) 3C
tüketimi 193 Wh, 0,475 l/dk. debide üç camlı SAP kabinin elektrik tüketimi 270 Wh olarak
ölçülmüştür. Bu sırada NP kabin tüketimleri 316 Wh ve 341 Wh olarak ölçülmüştür. Beş farklı debi
111
ve iki farklı cam tipinde SAP kabininin elektrik tüketiminin NP kabinine oranı gece saatleri
sonundaki toplam enerji tüketimleri kullanılarak elde edilmiştir. Şekil 5.72’de 17:30 ile 07:30
saatleri arası FDM ile birlikte kullanılan SAPS kabin elektrik tüketim oranları görülmektedir.
0,9
0,8
0,7 FDM 2C SAP/NP Tüketim Gece
0,6 FDM 3C SAP/NP Tüketim Gece
0,5
0,4
0,3
0,475 0,95 1,425 1,9 2,375 2,85
Debi (l/dk.)
Şekil 5.72. Kış mevsimi için gece FDM SAPS kabinleri elektrik tüketim oranları
Akışkan debisindeki artış gece saatlerinde tüketim oranlarını yükseltmektedir. İkili cam
oranları, üç camlı FDM SAP kabin tüketim oranlarından daha düşüktür. Bunun sebebi, söz konusu
kış ayları gece iklimsel şartları olduğunda iki camlı NP yalıtım etkisinin üç camlı NP’ye göre daha
az olmasıdır. Üç camlı SAP kabinin tüketim oranının daha fazla olma sebebi üç camlı NP’nin
yalıtım etkisinin fazla olmasıdır.
0,475 l/dk. Debide verilen su giriş hızı ile 6 dakikada camlar arası hava boşluğunun su ile
dolması tamamlanmıştır. 360 saniye sonrası pencere camları arasına su girişi oldukça tahliye için
sıcaklık eğrileri Şekil 5.73’te gösterilmiştir.
112
Şekil 5.73. Kış mevsimi SAP benzetimi zamana bağlı eş sıcaklık eğrileri

15 °C‘den düşüktür. Pencere içerisine su dolumu etkisi ile zamana bağlı sıcaklık düşüşü
görülmektedir.
SAP sayısal çözümlemesinde pencerenin tamamen dolumu sonrası elde edilen eş sıcaklık
eğrileri Şekil 5.74’te gösterilmiştir. Giriş su sıcaklıklarındaki değişimler cam içi su sıcaklık
dağılımını etkilemektedir. Işınım etkisi ile camlar arasına giren su sıcaklığı yükselerek pencereden
ayrılmaktadır.
113
Şekil 5.74. Kış mevsimi benzetimi tam dolum sonrası SAP eş sıcaklık eğrileri
Giriş su sıcaklıklarında değişimler cam içi su sıcaklık dağılımın etkilemektedir. Işınım etkisi
ile camlar arasına giren su, sıcaklığı yükselerek pencereden ayrılmaktadır.
gösterilmiştir. Şekil 5.75-Şekil 5.80’de benzetimin çeşitli zaman adımlarından alınan eş sıcaklık
114
Şekil 5.75. IED tankı kış mevsimi benzetimi için sayısal çözümlemesi eş sıcaklık eğrileri t=1800 sn.


115

sıcaklığının 22 °C üstünde olduğu, tankın su haznesinde bulunan suyun 20 - 22 °C arasında olduğu,
su içerisinde kalan RT22 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 19 - 21 °C arasında

sıcaklığının 21,84 °C altında, tankın su haznesinde bulunan suyun 21 - 22 °C arasında olduğu, su
içerisinde kalan RT22 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 22 - 23 °C arasında
116

sıcaklığının 17,52 °C altında olduğu, tankın su haznesinde bulunan suyun 17 - 18 °C arasında
olduğu, su içerisinde kalan RT22 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 17-17,5°C
arasında olduğu, suyu çevreleyen RT18 HC’nin sıcaklığının 18 °C üstünde olduğu görülmektedir.

sıcaklığının 16,24 °C altında, tankın su haznesinde bulunan suyun 16 - 17°C arasında olduğu, su
içerisinde kalan RT22 HC dolu su içerisine daldırılmış halde bulunan tüplerin 16 - 16,5°C arasında
olduğu, suyu çevreleyen RT18 HC’nin sıcaklığının 17 °C üstünde olduğu görülmektedir.
117
Şekil 5.81. IED tankı kış mevsimi benzetimi eş kütle fraksiyonu eğrileri
118
Şekil 5.81’deki eş eğriler eş sıcaklık eğrileri ile aynı düzlemlerden elde edilmiştir. Şekil
5.81’deki eş eğriler ve Şekil 5.82’deki grafikte 9000. saniyenin erimenin başladığı zaman adımı
olduğu görülmüştür.
1
0,9
0,8
Kütle Fraksiyonu
0,7
RT22 HC merkez
0,6 RT18 HC
0,5 Tüp1
0,4 Tüp2
Tüp3
0,3
Tüp4
0,2 Tüp5
0,1 Tüp6
0
8600 12200 15800 19400 23000
Zaman (sn.)
(a)
(b)
Şekil 5.82. IED tankı kış mevsimi benzetimi kütle fraksiyonu zaman grafiği (a) erime (b) katılaşma
kısmında yer alan FDM’dir. Erimenin tamamlandığı zaman adımı 23000. saniyedir. Şekil 4.15'te
fraksiyonu eğrileri Şekil 5.81’de, zamana bağlı kütle fraksiyonları Şekil 5.82’de görülmektedir. En
son katılaşmasını tamamlayan FDM RT18 HC’dir. Katılaşmasının tamamlanması 88000.
saniyeden sonra gerçekleşmiştir.
119
6. SONUÇLAR
Tez çalışması kapsamında, SAPS alanında FDM içeren bir IED tankı ile yeni bir deneysel
çalışma gerçekleştirilmiştir. SAPS, bir prototip test edilircesine Türkiye yaz ve sonbahar ikliminde
ilk kez denenmemiştir. ANSYS Fluent programında SAP ve IED tankı benzetimleri
gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonuçları maddesel olarak sıralanmıştır.
• Yaz mevsimi için SAPS su ısı kazanım verimi akışkan debisine bağlı olarak %23 ile %42
arasında değişkenlik göstermektedir.
• Yaz mevsimi için 5,675 litre (FDM olarak yaklaşık beşte üçü) IED tankı ve yüzey alanı
yaklaşık 0,3 m2 olan pencereler ile kullanım suyu ön ısıtılması için faydalanılacak depolama enerjisi
6 saatte 2916 kJ'ye ulaşmaktadır.
• SAP kabininin iç ortam radyasyonu NP olandan daha azdır. Aralarındaki oran, iki camlı
sistemlerde yaklaşık 2/3, üç camlı sistemlerde ise 3/5'tir. Bu durum IHİ enerji tüketim farklılıklarına
neden olmuştur.
• Yaz mevsimi için kabinlerin NP’lere kıyasla IHİ tüketim oranları IED tankı ile kullanılan
SAPS’de %84,5 - %94,5, şebeke suyu destekli SAPS’de %33 - %44 arasında değişmektedir. En
yüksek tüketim oranı, üç camlı SAP'nin en düşük akış hızında (0,475 l/dk.) görülmüştür.
• İki ve üç camlı SAP’lerin görünür ışık ve ısıl enerji depolama miktarları kayda değer bir
farklılık göstermemektedir.
• SAP ve IED tankı sayısal benzetim sonuçları deneysel sonuçlara uygun bulunuştur. IED
tankının benzetimi için sayısal çözümleme hatası %3'ün altında kalmaktadır. Tez çalışması
kapsamında ortaya konulan sayısal benzetim güvenilir bulunmuştur.
• FDM'nin RT28 HC ve RT35 HC olarak kullanılması, yaz mevsiminde kullanım suyu için
gizli ısı depolamada, sonbahar mevsiminde depolanan ısının gece SAP’de kullanılmasına uygun
bulunmuştur. ITA sıcaklığı gereksinim duyulan aralıkta kalmıştır.
• Sonbahar mevsimi için kabinlerin NP’lere IHİ tüketim oranları IED tankı ile kullanılan
SAPS’de gündüz %70 - %88, gece %7 - %9 arasında; şebeke suyu destekli SAPS’de gündüz
%35,6 - %39, gece %66 - %77 arasında değişmektedir.
• Kış mevsimi için kabinlerin NP’lere IHİ tüketim oranları IED tankı ile kullanılan SAPS’de
gündüz %49 - %60, gece %45 - %92 arasında; şebeke suyu destekli SAPS’de gündüz %20 - %53,
gece iki camlı pencereler kullanımı durumunda en az %83 - %85 bulunmuştur. Kış mevsimi gece
şartlarında şebeke destekli üç camlı SAPS kabini NP kabininden daha fazla elektrik tüketmiştir.
SAPS’nin FDM içeren IED tankı ile kullanılmasının İHI sistemlerinin enerji tüketimlerini
azalttığı deneysel olarak ortaya konmuştur. Türkiye iklim şartlarında SAP sistemlerinin IHİ
sistemlerinin elektrik tüketimini azaltmada etkisi ortaya konmuştur.
ÖNERİLER
• SAPS alanında farklı kabin, cam ve IED tankı tasarımları üzerinde çalışmalar yapılabilir.
• Yaşam ortamına SAPS kurularak, alınacak ölçümler ile SAPS’lerinin günlük enerji
performansına etkisi daha fazla incelenebilir.
• SAPS’lerinin ticarileşebilmesi için mevcut pencere sistemlerine entegre edilmesi veya
yerini alabilecek tasarımlar ortaya koymak için çalışmalar yapılabilir.
• Türkiye’nin farklı iklim bölgelerinde SAPS üzerine prototip geliştirme çalışmaları
yapılabilir.
• IED tankında farklı FDM’lerin kullanımı üzerine çalışmalar yapılabilir.
• Elde edilen veriler ışığında yapay sinir ağları ile iklim şartları göz önünde bulundurularak
elektrik tüketimini en aza indirmek için su debisini değiştiren otomatik bir SAPS üzerine
çalışmalar yapılabilir.
KAYNAKLAR
[1] Piffer, Y., Lamberts, R., Ordenes Mizgier, M., Güths, S. (2021). A review on windows incorporating
water-based liquids, Solar Energy, cilt 214, ss. 606–631.
[2] Shaikh, P. H., Nor, N. B. M., Nallagownden, P., Elamvazuthi, I., Ibrahim, T. (2014). A review on
optimized control systems for building energy and comfort management of smart sustainable
buildings, Renewable and Sustainable Energy Reviews, cilt 34, ss. 409–429.
[3] D’Agostino, D., Mazzarella, L. (2019). What is a Nearly zero energy building? Overview,
implementation and comparison of definitions, Journal of Building Engineering, cilt 21, ss. 200–212.
[4] Ferrara, M., Della Santa, F., Bilardo, M., De Gregorio, A., Mastropietro, A., Fugacci, U., Vaccarino,
F., Fabrizio, E. (2021). Design optimization of renewable energy systems for NZEBs based on deep
residual learning, Renewable Energy, cilt 176, ss. 590–605.
[5] De Luca, G., Ballarini, I., Lorenzati, A., Corrado, V. (2020). Renovation of a social house into a
NZEB: Use of renewable energy sources and economic implications, Renewable Energy, cilt 159, ss.
356–370.
[6] Moran, P., Goggins, J., Hajdukiewicz, M. (2017). Super-insulate or use renewable technology? Life
cycle cost, energy and global warming potential analysis of nearly zero energy buildings (NZEB) in
a temperate oceanic climate, Energy and Buildings, cilt 139, ss. 590–607.
[7] D’Agostino, D., Marino, C., Minichiello, F., Russo, F. (2017). Obtaining a NZEB in Mediterranean
climate by using only on-site renewable energy: Is it a realistic goal?, Energy Procedia, cilt 140, ss.
23–35.
[8] Yaşar, Y., Kalfa, S. M. (2012). The effects of window alternatives on energy efficiency and building
economy in high-rise residential buildings in moderate to humid climates, Energy Conversion and
Management, cilt 64, ss. 170–181.
[9] Dilaver, Z., Hunt, L. C. (2011). Modelling and forecasting Turkish residential electricity demand,
Energy Policy, cilt 39(6), ss. 3117–3127.
[10] Kayalica, M. O., Ozozen, A., Guven, D., Kayakutlu, G., Bayar, A. A. (2020). Electricity consumption
analysis based on Turkish Household Budget Surveys, Energy, Ecology and Environment, cilt 5(6),
ss. 444–455.
[11] Sagbaş, A., Başbuğ, B. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma Ekseninde Enerji Verimliliği Uygulamaları:
Türkiye Değerlendirmesi, EJEAS European Journal of Engineering and Applied Sciences, cilt 1(2),
ss. 43–50.
[12] Souayfane, F., Fardoun, F., Biwole, P. H. (2016). Phase change materials (PCM) for cooling
applications in buildings: A review, Energy and Buildings, cilt 129, ss. 396–431.
[13] Peng, J., Curcija, D. C., Lu, L., Selkowitz, S. E., Yang, H., Zhang, W. (2016). Numerical
investigation of the energy saving potential of a semi-transparent photovoltaic double-skin facade in
a cool-summer Mediterranean climate, Applied Energy, cilt 165, ss. 345–356.
[14] Javadi, F. S., Metselaar, H. S. C., Ganesan, P. (2020). Performance improvement of solar thermal
systems integrated with phase change materials (PCM), a review, Solar Energy, cilt 206, ss. 330–
352.
[15] Palomba, V., Brancato, V., Frazzica, A. (2017). Experimental investigation of a latent heat storage
for solar cooling applications, Applied Energy, cilt 199, ss. 347–358.
[16] Ng, P. K., Mithraratne, N., Kua, H. W. (2013). Energy analysis of semi-transparent BIPV in
Singapore buildings, Energy and Buildings, cilt 66, ss. 274–281.
[17] Yildiz, Y., Arsan, Z. D. (2011). Identification of the building parameters that influence heating and
cooling energy loads for apartment buildings in hot-humid climates, Energy, cilt 36(7), ss. 4287–
4296.
[18] K. Alghoul, S. (2017). A Comparative Study of Energy Consumption for Residential HVAC Systems
Using EnergyPlus, American Journal of Mechanical and Industrial Engineering, cilt 2(2), ss. 98-
103.
[19] Pérez-Lombard, L., Ortiz, J., Pout, C. (2008). A review on buildings energy consumption
information, Energy and Buildings, cilt 40(3), ss. 394–398.
[20] De Oliveira Veloso, A. C., De Souza, R. V. G., Koury, R. N. N. (2017). Research of Design Features
that Influence Energy Consumption in Office Buildings in Belo Horizonte, Brazil, Energy Procedia,
cilt 111, ss. 101–110.
[21] Alghoul, S. K., Rijabo, H. G., Mashena, M. E. (2017). Energy consumption in buildings: A
correlation for the influence of window to wall ratio and window orientation in Tripoli, Libya,
Journal of Building Engineering, cilt 11, ss. 82–86.
[22] Chow, T. T., Lyu, Y. (2017). Effect of design configurations on water flow window performance,
Solar Energy, cilt 155, ss. 354–362.
[23] Pal, S., Roy, B., Neogi, S. (2009). Heat transfer modelling on windows and glazing under the
exposure of solar radiation, Energy and Buildings, cilt 41(6), ss. 654–661.
[24] Gueymard, C. A., duPont, W. C. (2009). Spectral effects on the transmittance, solar heat gain, and
performance rating of glazing systems, Solar Energy, cilt 83(6), ss. 940–953.
[25] Ama, F., Davis, H., Lauret, B., Moreno, B., Juan, A. (2020). Building energy simulation . Case
studies with water flow glazing, Yüksek Lisans Tezi.
[26] Chow, T. T., Li, C., Lin, Z. (2011). The function of solar absorbing window as water-heating device,
Building and Environment, cilt 46(4), ss. 955–960.
[27] Chow, T. T., Li, C., Lin, Z. (2011). Thermal characteristics of water-flow double-pane window,
International Journal of Thermal Sciences, cilt 50(2), ss. 140–148.
[28] Gonzalo, F. D. A., Moreno, B., Hernandez, J. A. (2018). Dynamic Solar Energy Transmittance for
Water Flow Glazing in Residential Buildings, International Journal of Applied Engineering
Research, cilt 13(11), ss. 9188–9193.
[29] Gutai, M., Kheybari, A. G. (2020). Energy consumption of water-filled glass (WFG) hybrid building
envelope, Energy and Buildings, cilt 218, 110050.
[30] Pfanner, D., Vatashka, T., Esiyok, Ü., Leykam, D. (2018). A new building envelope - increasing
daylight and energy efficiency with water flow glazing, Ce/Papers, cilt 2(5-6), ss. 135–147.
[31] Nikolaeva-Dimitrova, M., Stoyanova, M., Ivanov, P., Tchonkova, K., Stoykov, R. (2018).
Investigation of thermal behaviour of innovative Water Flow Glazing modular unit, Bulgarian
Chemical Communications, cilt 50, ss. 21–27.
[32] Sierra, P., Hernández, J. A. (2017). Solar heat gain coefficient of water flow glazings, Energy and
Buildings, cilt 139, ss. 133–145.
[33] Gonzalo, F. D. A., Ramos, J. A. H. (2016). Testing of Water Flow Glazing in Shallow Geothermal
Systems, Procedia Engineering, cilt 161, ss. 887–891.
[34] Gil-Lopez, T., Gimenez-Molina, C. (2013). Influence of double glazing with a circulating water
chamber on the thermal energy savings in buildings, Energy and Buildings, cilt 56, ss. 56–65.
[35] Li, C., Li, C., Lyu, Y., Qiu, Z. (2020). Performance of double-circulation water-flow window system
as solar collector and indoor heating terminal, Building Simulation, cilt 13(3), ss. 575–584.
[36] Gil-Lopez, T., Gimenez-Molina, C. (2013). Environmental, economic and energy analysis of double
glazing with a circulating water chamber in residential buildings, Applied Energy, cilt 101, ss. 572–
581.
[37] Qahtan, A., Rao, S. P., Keumala, N. (2014). The effectiveness of the sustainable flowing water film
in improving the solar-optical properties of glazing in the tropics, Energy and Buildings, cilt 77, ss.
247–255.
[38] Liu, C., Lyu, Y., Li, C., Li, J., Zhuo, K., Su, H. (2021). Thermal performance testing of triple-glazing
water flow window in cooing operation, Solar Energy, cilt 218, ss. 108–116.
123
[39] Li, C., Chow, T. T. (2011). Water-filled double reflective window and its year-round performance,
Procedia Environmental Sciences, cilt 11, ss. 1039–1047.
[40] Li, C., Tang, H., Ding, J., Lyu, Y. (2019). Numerical research on thermal performance of water-flow
window as hospital curtain-wall, E3S Web of Conferences, cilt 111, 1059.
[41] Chow, T. T., Li, C. (2013). Liquid-filled solar glazing design for buoyant water-flow, Building and
Environment, cilt 60, ss. 45–55.
[42] Lyu, Y. L., Chow, T. T., Wang, J. L. (2018). Numerical prediction of thermal performance of liquid-
flow window in different climates with anti-freeze, Energy, cilt 157, ss. 412–423.
[43] Santamaria, B. M., Gonzalo, F. del A., Aguirregabiria, B. L., Ramos, J. A. H. (2020). Evaluation of
thermal comfort and energy consumption of water flow glazing as a radiant heating and cooling
system: A case study of an office space, Sustainability (Switzerland), cilt 12, 7596.
[44] Li, C., Tang, H. (2020). Evaluation on year-round performance of double-circulation water-flow
window, Renewable Energy, cilt 150, ss. 176–190.
[45] Li, C., Lyu, Y., Li, C., Qiu, Z. (2020). Energy performance of water flow window as solar collector
and cooling terminal under adaptive control, Sustainable Cities and Society, cilt 59, 102152.
[46] Lyu, Y. L., Chow, T. T. (2015). Evaluation of influence of header design on water flow characteristics
in window cavity with CFD, Energy Procedia, cilt 78, ss. 97–102.
[47] Lyu, Y., Wu, X., Li, C., Su, H., He, L. (2019). Numerical analysis on the effectiveness of warm water
supply in water flow window for room heating, Solar Energy, cilt 177, ss. 347–354.
[48] Chow, T. T., Li, C., Clarke, J. A. (2011). Numerical prediction of water-flow glazing performance
with reflective coating, Proceedings of Building Simulation 2011: 12th Conference of International
Building Performance Simulation Association, ss. 1127–1133.
[49] Santamaria, B. M., Gonzalo, F. del A., Aguirregabiria, B. L., Hernandez Ramos, J. A. (2020).
Experimental validation of water flow glazing: Transient response in real test rooms, Sustainability
(Switzerland), cilt 12(14), ss. 1–23.
[50] Lyu, Y. L., Liu, W. J., Su, H., Wu, X. (2019). Numerical analysis on the advantages of evacuated
gap insulation of vacuum-water flow window in building energy saving under various climates,
Energy, cilt 175, ss. 353–364.
[51] Moreno, B., Hernández, J. A. (2019). Software tool for the design of water flow glazing envelopes,
7th Eur. Conf. Ren. Energy Sys., Madrid
[52] Lyu, Y., Liu, W., Chow, T. tai, Su, H., Qi, X. (2019). Pipe-work optimization of water flow window,
Renewable Energy, cilt 139, ss. 136–146.
[53] Li, C., Tang, H., Tan, J., Li, C., Yang, Y., Zeng, F. (2020). Numerical simulation on year-round
performance of water-flow window with different shading control modes, Building Services
Engineering Research and Technology, cilt 42(2), 157-174.
[54] Del Ama Gonzalo, F., Hernandez Ramos, J. A., Moreno, B. (2017). Thermal Simulation of a Zero
Energy Glazed Pavilion in Sofia, Bulgaria. New Strategies for Energy Management by Means of
Water Flow Glazing, IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, cilt 245, 42011.
[55] Claros-Marfil, L. J., Padial, J. F., Lauret, B. (2016). A new and inexpensive open source data
acquisition and controller for solar research: Application to a water-flow glazing, Renewable Energy,
cilt 92, ss. 450–461.
[56] Naghavi, M. S., Ong, K. S., Badruddin, I. A., Mehrali, M., Metselaar, H. S. C. (2017). Thermal
performance of a compact design heat pipe solar collector with latent heat storage in
charging/discharging modes, Energy, cilt 127, ss. 101–115.
[57] Nazir, H., Batool, M., Bolivar Osorio, F. J., Isaza-Ruiz, M., Xu, X., Vignarooban, K., Phelan, P.,
Inamuddin, Kannan, A. M. (2019). Recent developments in phase change materials for energy
storage applications: A review, International Journal of Heat and Mass Transfer, cilt 129, ss. 491–
523.
124
[58] Wang, F., Lin, W., Ling, Z., Fang, X. (2019). A comprehensive review on phase change material
emulsions: Fabrication, characteristics, and heat transfer performance, Solar Energy Materials and
Solar Cells, cilt 191, ss. 218–234.
[59] Sharma, A., Tyagi, V. V., Chen, C. R., Buddhi, D. (2009). Review on thermal energy storage with
phase change materials and applications, Renewable and Sustainable Energy Reviews, cilt 13(2), ss.
318–345.
[60] Khan, M. M. A., Saidur, R., Al-Sulaiman, F. A. (2017). A review for phase change materials (PCMs)
in solar absorption refrigeration systems, Renewable and Sustainable Energy Reviews, cilt 76, ss.
105–137.
[61] Yu, C., Zhang, X., Chen, X., Zhang, C., Chen, Y. (2020). Melting performance enhancement of a
latent heat storage unit using gradient fins, International Journal of Heat and Mass Transfer, cilt 150,
119330.
[62] Mahdi, M. S., Hasan, A. F., Mahood, H. B., Campbell, A. N., Khadom, A. A., Karim, A. M. em A.,
Sharif, A. O. (2019). Numerical study and experimental validation of the effects of orientation and
configuration on melting in a latent heat thermal storage unit, Journal of Energy Storage, cilt 23, ss.
456–468.
[63] Nabavitabatabayi, M., Haghighat, F., Moreau, A., Sra, P. (2014). Numerical analysis of a thermally
enhanced domestic hot water tank, Applied Energy, cilt 129, ss. 253–260.
[64] Işık, S., Yıldız, C. (2020). Improving thermal energy storage efficiency of solar collector tanks by
placing phase change materials in novel finned-type cells, Thermal Science and Engineering
Progress, cilt 19, 100618 .
[65] Bhagat, K., Prabhakar, M., Saha, S. K. (2018). Estimation of thermal performance and design
optimization of finned multitube latent heat thermal energy storage, Journal of Energy Storage, cilt
19, ss. 135–144.
[66] Kuboth, S., König-Haagen, A., Brüggemann, D. (2017). Numerical analysis of shell-and-tube type
latent thermal energy storage performance with different arrangements of circular fins, Energies,
cilt 10, 274.
[67] Ding, Z., Wu, W., Chen, Y., Li, Y. (2020). Dynamic simulation and parametric study of solar water
heating system with phase change materials in different climate zones, Solar Energy, cilt 205, ss.
399–408.
[68] López-Navarro, A., Biosca-Taronger, J., Corberán, J. M., Peñalosa, C., Lázaro, A., Dolado, P., Payá,
J. (2014). Performance characterization of a PCM storage tank, Applied Energy, cilt 119, ss. 151–
162.
[69] Mousa, H., Naser, J., Houche, O. (2019). Using PCM as energy storage material in water tanks:
Theoretical and experimental investigation, Journal of Energy Storage, cilt 22, ss. 1–7.
[70] Hosseini, M. J., Rahimi, M., Bahrampoury, R. (2014). Experimental and computational evolution of
a shell and tube heat exchanger as a PCM thermal storage system, International Communications in
Heat and Mass Transfer, cilt 50, ss. 128–136.
[71] Kumar, G. S., Nagarajan, D., Chidambaram, L. A., Kumaresan, V., Ding, Y., Velraj, R. (2016). Role
of PCM addition on stratification behaviour in a thermal storage tank – An experimental study,
Energy, cilt 115, ss. 1168–1178.
[72] Diallo, T. M. O., Yu, M., Zhou, J., Zhao, X., Shittu, S., Li, G., Ji, J., Hardy, D. (2019). Energy
performance analysis of a novel solar PVT loop heat pipe employing a microchannel heat pipe
evaporator and a PCM triple heat exchanger, Energy, cilt 167, ss. 866–888.
[73] Raul, A. K., Bhavsar, P., Saha, S. K. (2018). Experimental study on discharging performance of
vertical multitube shell and tube latent heat thermal energy storage, Journal of Energy Storage, cilt
20, ss. 279–288.
[74] Liang, F., Zhang, Y., Liu, Q., Jin, Z., Zhao, X., Long, E. (2017). Experimental Study on Thermal
Energy Storage Performance of Water Tank with Phase Change Materials in Solar Heating System,
Procedia Engineering, cilt 205, ss. 3027–3034.
125
[75] Al-Kayiem, H. H., Lin, S. C. (2014). Performance evaluation of a solar water heater integrated with
a PCM nanocomposite TES at various inclinations, Solar Energy, cilt 109(1), ss. 82–92.
[76] GÜREL, B. (2020). A numerical investigation of the melting heat transfer characteristics of phase
change materials in different plate heat exchanger (latent heat thermal energy storage) systems,
International Journal of Heat and Mass Transfer, cilt 148, 119117.
[77] Elfeky, K. E., Mohammed, A. G., Ahmed, N., Lu, L., Wang, Q. (2020). Thermal and economic
evaluation of phase change material volume fraction for thermocline tank used in concentrating solar
power plants, Applied Energy, cilt 267, 115054.
[78] Elbahjaoui, R., El Qarnia, H. (2019). Performance evaluation of a solar thermal energy storage
system using nanoparticle-enhanced phase change material, International Journal of Hydrogen
Energy, cilt 44(3), ss. 2013–2028.
[79] Padovan, R., Manzan, M. (2014). Genetic optimization of a PCM enhanced storage tank for Solar
Domestic Hot Water Systems, Solar Energy, cilt 103, ss. 563–573.
[80] Ardahaie, S. S., Hosseini, M. J., Ranjbar, A. A., Rahimi, M. (2019). Energy storage in latent heat
storage of a solar thermal system using a novel flat spiral tube heat exchanger, Applied Thermal
Engineering, cilt 159, 113900.
[81] De Gracia, A., Oró, E., Farid, M. M., Cabeza, L. F. (2011). Thermal analysis of including phase
change material in a domestic hot water cylinder, Applied Thermal Engineering, cilt 31(17–18), ss.
3938–3945.
[82] Wu, L., Zhang, X., Liu, X. (2020). Numerical analysis and improvement of the thermal performance
in a latent heat thermal energy storage device with spiderweb-like fins, Journal of Energy Storage,
cilt 32, 101768.
[83] Bagheri-Esfeh, H., Safikhani, H., Motahar, S. (2020). Multi-objective optimization of cooling and
heating loads in residential buildings integrated with phase change materials using the artificial neural
network and genetic algorithm, Journal of Energy Storage, cilt 32, 101772.
[84] Li, Y. Q., He, Y. L., Song, H. J., Xu, C., Wang, W. W. (2013). Numerical analysis and parameters
optimization of shell-and-tube heat storage unit using three phase change materials, Renewable
Energy, cilt 59, 92–99.
[85] Selvam, L., Ramalingam, D. (2019). Experimental study on the cascaded thermal energy storage
system using MWCNT-enhanced phase change materials, Journal of the Brazilian Society of
Mechanical Sciences and Engineering, cilt 41, 572.
[86] Yang, L., Zhang, X., Xu, G. (2014). Thermal performance of a solar storage packed bed using
spherical capsules filled with PCM having different melting points, Energy and Buildings, cilt 68, ss.
639–646.
[87] Mao, Q., Zhang, Y. (2020). Thermal energy storage performance of a three-PCM cascade tank in a
high-temperature packed bed system, Renewable Energy, cilt 152, 110–119.
[88] Bianco, L., Vigna, I., Serra, V. (2017). Energy assessment of a novel dynamic PCMs based solar
shading: results from an experimental campaign, Energy and Buildings, cilt 150, ss. 608–624.
[89] Weinlaeder, H., Koerner, W., Heidenfelder, M. (2011). Monitoring results of an interior sun
protection system with integrated latent heat storage, Energy and Buildings, cilt 43(9), ss. 2468–
2475.
[90] Silva, T., Vicente, R., Amaral, C., Figueiredo, A. (2016). Thermal performance of a window shutter
containing PCM: Numerical validation and experimental analysis, Applied Energy, cilt 179, ss. 64–
84.
[91] Silva, T., Vicente, R., Rodrigues, F., Samagaio, A., Cardoso, C. (2015). Development of a window
shutter with phase change materials: Full scale outdoor experimental approach, Energy and
[92] Koláček, M., Charvátová, H., Sehnálek, S. (2017). Experimental and numerical research of the
thermal properties of a PCM window panel, Sustainability (Switzerland), cilt 9, 1222.
126
[93] Goia, F., Perino, M., Serra, V. (2013). Improving thermal comfort conditions by means of PCM
glazing systems, Energy and Buildings, cilt 60, ss. 442–452.
[94] Zhong, K., Li, S., Sun, G., Li, S., Zhang, X. (2015). Simulation study on dynamic heat transfer
performance of PCM-filled glass window with different thermophysical parameters of phase change
material, Energy and Buildings, cilt 106, ss. 87–95.
[95] Li, D., Li, Z., Zheng, Y., Liu, C., Hussein, A. K., Liu, X. (2016). Thermal performance of a PCM-
filled double-glazing unit with different thermophysical parameters of PCM, Solar Energy, cilt 133,
ss. 207–220.
[96] Durakovic, B., Torlak, M. (2017). Simulation and experimental validation of phase change material
and water used as heat storage medium in window applications, Journal of Materials and
Environmental Science, cilt 8(5), ss. 1837–1846.
[97] Goia, F., Zinzi, M., Carnielo, E., Serra, V. (2012). Characterization of the optical properties of a PCM
glazing system, Energy Procedia, cilt 30, ss. 428–437.
[98] Goia, F., Zinzi, M., Carnielo, E., Serra, V. (2015). Spectral and angular solar properties of a PCM-
filled double glazing unit, Energy and Buildings, cilt 87, ss. 302–312.
[99] Li, D., Zheng, Y., Li, Z., Qi, H. (2015). Optical properties of a liquid paraffin-filled double glazing
unit, Energy and Buildings, cilt 108, ss. 381–386.
[100] Bianco, L., Cascone, Y., Goia, F., Perino, M., Serra, V. (2017). Responsive glazing systems:
Characterisation methods and winter performance, Solar Energy, cilt 155, ss. 372–387.
[101] Goia, F., Bianco, L., Cascone, Y., Perino, M., Serra, V. (2014). Experimental analysis of an advanced
dynamic glazing prototype integrating PCM and thermotropic layers, Energy Procedia, cilt 48, ss.
1272–1281.
[102] Li, S., Zou, K., Sun, G., Zhang, X. (2018). Simulation research on the dynamic thermal performance
of a novel triple-glazed window filled with PCM, Sustainable Cities and Society, cilt 40, ss. 266–
273.
[103] Liu, C., Wu, Y., Li, D., Zhou, Y., Wang, Z., Liu, X. (2017). Effect of PCM thickness and melting
temperature on thermal performance of double glazing units, Journal of Building Engineering, cilt
11, ss. 87–95.
[104] Goia, F., Perino, M., Serra, V. (2014). Experimental analysis of the energy performance of a full-
scale PCM glazing prototype, Solar Energy, cilt 100, 217–233.
[105] Gowreesunker, B. L., Stankovic, S. B., Tassou, S. A., Kyriacou, P. A. (2013). Experimental and
numerical investigations of the optical and thermal aspects of a PCM-glazed unit, Energy and
[106] Li, D., Wu, Y., Liu, C., Zhang, G., Arıcı, M. (2018). Numerical investigation of thermal and optical
performance of window units filled with nanoparticle enhanced PCM, International Journal of Heat
and Mass Transfer, cilt 125, ss. 1321–1332.
[107] Li, S., Zhong, K., Zhou, Y., Zhang, X. (2014). Comparative study on the dynamic heat transfer
characteristics of PCM-filled glass window and hollow glass window, Energy and Buildings, cilt 85,
ss. 483–492.
[108] Li, D., Wu, Y., Liu, C., Zhang, G., Arıcı, M. (2018). Energy investigation of glazed windows
containing Nano-PCM in different seasons, Energy Conversion and Management, cilt 172, ss. 119–
128.
[109] Chow, T. T., Lyu, Y. (2017). Numerical analysis on the advantage of using PCM heat exchanger in
liquid-flow window, Applied Thermal Engineering, cilt 125, ss. 1218–1227.
[110] Gür, M. (2018). Farklı Sıcaklıklardaki Paralel Jet Akışlarında Nanoakışkan ve Dönel Akışın Akış ve
Isıl Karışım Davranışlarının Sayısal ve Deneysel Olarak İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
[111] Bakır, E. (2017). Enerji Depolamalı Yeni Nesil Fotovoltaik / Termal Kolektörlerin Isıl
Performanslarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
127
[112] Yamaç, H. İ. (2016). Dalga Enerjisi Dönüşüm Sistemlerinde Enerji Hasatı için Piezoelektrik
Malzeme Kullanılması Durumunda Sistemlerin Modellenmesi ve Analizinin Yapılması, Yüksek
Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
[113] Ansys Theory Guide 18.2, Bölüm 5.
[114] Coşanay, H. (2020). Hareket Halı̇ ndekı̇ Isıtılmış bı̇ r Küt Cı̇ sme Çarpan Nanojet Akışının Sayisal
Analı̇ zı̇ , Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
[115] Baumeister, J., Weise, J., Myslicki, S., Kieseritzky, E., Lindenberg, G. (2020). PCM-Based Energy
Storage System with High Power Output Using Open Porous Aluminum Foams, Energies, cilt
13(23), 6198.
[116] Hasan, A., McCormack, S. J., Huang, M. J., Norton, B. (2014). Characterization of phase change
materials for thermal control of photovoltaics using Differential Scanning Calorimetry and
Temperature History Method, Energy Conversion and Management, cilt 81, ss. 322–329.
[117] Hedwig, M., Schroeder, P. W. (2015). A grad-div stabilized discontinuous Galerkin based thermal
optimization of sorption processes via phase change materials, Num.Math.Uni-
Goettingen.DeGottingen, Göttingen Üniversitesi.
[118] Faden, M., König-Haagen, A., Höhlein, S., Brüggemann, D. (2018). An implicit algorithm for
melting and settling of phase change material inside macrocapsules, International Journal of Heat
and Mass Transfer, cilt 117, ss. 757–767.
[119] Cannavale, A., Fiorito, F., Resta, D., Gigli, G. (2013). Visual comfort assessment of smart
photovoltachromic windows, Energy and Buildings, cilt 65, ss. 137–145.
128
ÖZGEÇMİŞ
AKADEMİK FAALİYETLER
Makaleler:
1. Yamaç. H.İ., Koca, A. (2021) Numerical Analysis of Wave Energy Converting Systems in Case
of Using Piezoelectric Materials for Energy Harvesting, Int. J. Marine Engineering and
Technology, cilt 20(2), ss.138-149.
2. Yamaç. H.İ., Koca, A. (2019) Shore type effect on Onshore Wave Energy Converter
Performance, Ocean Engineering, cilt 190, 106494.
3. Yamaç. H.İ., Koca, A. (2018) Comparison of Cooling Performances of Pin-Fin, Plate-Fin and
PlatePin-Fin by Using Numerical Method, Gazi Müh. Bilimleri Dergisi, 4(2), ss. 91-98.
Bildiriler:
1. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2021) Water Flow Window Effect on Energy Efficiency in Terms of
Energy Consumption Comparison, 2nd International Conference on Advanced Research in
Science, Engineering & Technology, ss. 8-20.
2. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2018) Water Flow Window Concept: An Overview, Int. Conf. On
Innovative Eng. Applications 2018, Sivas, Ch.4, ss. 834-840.
3. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2018) Numerical Analysis on Phase Change Materials Used in Thermal
Energy Storage Tank, Int. Conf. On Innovative Eng. Applications 2018, Sivas, Ch.4, ss. 841-
847.
4. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2018) Numerıcal Investıgatıon of Wave Energy Harvester, Cilicia
International Symposium on Engineering and Technology 2018, Mersin, Abs. Book, ss.190.
5. Koca, A., Yamaç, H.İ., Karaköse P. (2018) Numerical Analysis of Wave Amplitude Effect on
Power Output of Oscillating Water Column Device with Coastal Elevation, Int. Eng. and
Technology Symposium 2018, Batman, ss. 208-211.
6. Koca, A., Yamaç, H.İ., Üregen, T.G. (2018) Computational Fluid Dynamic Analysis of Phase
Change Material Heat Storage Tank Have Spiral Coil Pipe, Int. Eng. and Technology
Symposium 2018, Batman, ss. 34-37.
7. Koca, A., Karaköse P., Yamaç, H.İ. (2018) Offshore Wave Energy Converter Systems, ISGRS
2018, İstanbul, ss.73.
8. Koca, A., Yamaç, H.İ. (2017) Oscillating Water Column Analysis in Numerical Wave Tank
with Variable Base Geometries, International Advanced Researches & Engineering Congress-
2017, Osmaniye, ss. 201-208.
9. Koca, A., Yamaç, H.İ. (2017) Investıgation on Thermal Management of Polymer Electrolyte
Membrane Fuel Cells, Int. Conference on Eng. Technologies 2017, Konya, Abs. Book, ss.114.
10. Koca, A., Yamaç, H.İ. (2017) Cooling Performance Comparison of Plate-Pin-Fin, Pin-Fin and
Plate-Fin Heat Sinks Under Forced Convection with Numerical Analysis, Int. Conference on
Eng. Technologies 2017, Konya, ss. 887-892.
11. Yamaç, H.İ., Çelik, O., Can, Ö.F., Çelik, N. (2017) Numerical Investigation of an Exhaust
Muffler System, International Conference on Advances and Innovations in Engineering 2017,
Elazığ, ss. 560-566.
12. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2017) Numerical Wave Tank Analysis for Energy Harvesting with
Oscillating Water Column, Int. Conference Mechatronics 2017, Prag, ss. 726-734.
13. Yamaç, H.İ., Koca, A. (2016) Computational Modeling of Wave Interaction with Solid Body
in Numerical Wave Tank, Int. Conference on Eng. and Natural Sciences 2016, Saraybosna,
Ch3, ss. 562-569.
14. Koca, A., Yamaç, H.İ. (2016) Numerıcal Analysıs of Wave Generatıon in a Wave Tank, Int.
Science Symposium 2016, İstanbul, ss. 887-892.
Projeler:
1. Sıvı Akışlı Pencere Sisteminin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi, FÜBAP TEKF.18.20.
Araştırmacı.
2. Karayollarında Oluşan Tekerlek İzi Oluşumunu Ölçecek Test Cihazı Tasarımı ve Yapımı
(2018) TÜBİTAK 1512 (2170202), Araştırmacı.
3. Elektrkli Go Kart (E-KART) Aracı (2016), TEYDEB (0467-TGSD-2015), Araştırmacı.

Tez

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tez

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİNİN DENEYSEL VE

Halil İbrahim YAMAÇ

Mekanik Sistemler Bilim Dalı

Mekatronik Mühendisliği Anabilim Dalı

SIVI AKIŞLI PENCERE SİSTEMLERİNİN DENEYSEL VE SAYISAL

Mekatronik Mühendisliği Anabilim Dalı

Başlığı: Sıvı Akışlı Pencere Sistemlerinin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

Danışman: Prof. Dr. Ahmet KOCA Onayladım

Başkan: Doç. Dr. Mustafa AY Onayladım

Üye: Doç. Dr. Doğan Engin ALNAK Onayladım

Üye: Dr. Öğr. Üyesi Emre TURGUT Onayladım

Üye: Dr. Öğr. Üyesi Deniz KORKMAZ Onayladım

Bu tez, Enstitü Yönetim Kurulunun ......./......../20....... tarihli toplantısında tescillenmiştir.

Doç. Dr. Kürşat Esat ALYAMAÇ

Halil İbrahim YAMAÇ

Halil İbrahim YAMAÇ

Sıvı Akışlı Pencere Sistemlerinin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

Ağustos 2021, Sayfa: xiv + 128

Experimental and Numerical Investigation of Liquid Flow Window Systems

August 2021, Pages: xiv + 128

Şekil 2.2. Pavilyon tasarımı .......................................................................................................................... 11

Şekil 3.1. Hissedilebilir ve gizli ısı depolamanın çalışma prensibi. ............................................................. 13

Şekil 4.1. Deneysel çalışmaların yapıldığı bölge.......................................................................................... 19

Şekil 4.2. Veri çözümleyicinin ve kullanılan çoğaltıcı kartın fotoğrafları.................................................... 21

Şekil 4.3. Piranometreler ve modbus ............................................................................................................ 21

Şekil 4.4. Deneysel çalışmalarda kullanılan çeşitli algılayıcılar................................................................... 23

Şekil 4.5. Kabinlerin görünümü ................................................................................................................... 24

Şekil 4.6. Kabinlerin sıcaklık kontrol mekanizması ..................................................................................... 25

Şekil 4.7. SAP üretim aşaması ..................................................................................................................... 26

Şekil 4.8. Ayar vanalı debimetreler .............................................................................................................. 28

Şekil 4.9. Isıl enerji depolama tankı ............................................................................................................. 29

Şekil 4.10. Elektrik sayaçlarının parelel bağlantısının devre şeması ............................................................ 31

Şekil 4.12. SAP teknik çizimi....................................................................................................................... 38

Şekil 4.13. SAP sayısal benzetimde kullanılan ağ yapısı ............................................................................. 39

Şekil 4.14. SAP kesit alanları ve ısıl çift konumları ..................................................................................... 41

Şekil 5.3. 2C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı ........................................................................... 50

Şekil 5.5. 3C kabin iç ışınımlarının güneş ışınımına oranı ........................................................................... 52

Şekil 5.7. Yaz mevsimi için SAPS sıcaklık değerleri ................................................................................... 53

Şekil 5.8. Su ısı kazanım verimleri. .............................................................................................................. 55

Şekil 5.9. Su ısı kazanım verimi ve referans karşılaştırması ........................................................................ 56

Şekil 5.12. Kümülatif ısı depolama miktarı .................................................................................................. 59

Şekil 5.17. SAP sayısal ve deneysel sonuçlarının karşılaştırması ................................................................ 64

Şekil 5.34. Sonbahar mevsimi gece dış ortam sıcaklıkları ........................................................................... 78

Tablo 4.2. SAP benzetimi element ve düğüm sayısı .................................................................................... 40

Tablo 4.3. SAP benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri ................................................................................ 40

Tablo 4.4. IED tankı benzetimi element ve düğüm sayısı............................................................................ 44

Tablo 4.5. IED tankı benzetimi ağ (mesh) yapısı özellikleri ........................................................................ 45

Tablo 4.6. Faz değiştiren malzemelerin özellikleri. ..................................................................................... 45

: Cam yüzey alanı

BEGE : Bina-Entegre Güneş Enerjisi

Şekil 2.2. Pavilyon tasarımı [54].

Enerji depolamak için kullanılan malzemeler, depolama davranışlarına göre üç kategoriye

Şekil 3.1. Hissedilebilir ve gizli ısı depolamanın çalışma prensibi [60].

Tez çalışması kapsamında deneysel çalışmaların yapılacağı alan etrafında yükseltiler

4.1. Deneysel Gereç ve Yöntemler

Deneysel gereç ve yöntemler, ölçüm aygıtları ve yöntemleri, kabinlerin üretimi ve sıcaklık

4.1.1. Ölçüm Aygıtları ve Yöntemleri

Tablo 4.1. Keithley 2701 veri çözümleyici özellikleri

Diferansiyel giriş kanalı sayısı 80

Veri çözümleyici Ethernet bağlantısı ile bilgisayara bağlanmaktadır. Keithley markasının

(a) (b) (c) (d)

4.1.2. Kabinlerin Üretimi ve Sıcaklık Kontrolü