Professional Documents
Culture Documents
Sąd Ostateczny
Sąd Ostateczny
1|Strona
Tcza posiada kilka warstw znaczeniowych. Przypomina o pierwszym i kolejnych przymierzach zawieranych midzy Bogiem i grzesznymi ludmi. Tcza peni te funkcj tronu i symbolizuje Boe miosierdzie, gdy w Chrystusie zostay wypenione obietnice Starego Testamentu On te zawar z Bogiem przymierze doskonae. Podnkiem jest zota kula symbolizujca ziemi i wszechwiat (Iz 66,1). Chrystus w czerwonej szacie, ktrej istot poza podkreleniem godnoci krlewskiej wskazuje Ap 19,3 Odziany jest w szat we krwi skpan ukazuje cel Jezusowej misji zbawienie wiata. lady mki na ciele Jezusa i Arma Christi niesione przez Aniow przypominaj wydarzenia pasyjne, przez ktre doszo do generalnej rozprawy ze zem i grzechem. Chrystus unosi praw do w gecie bogosawiestwa, lew za trzyma opuszczon gesty te odpowiadaj ukazanej wyej lilii zmiowania oraz rozarzonemu mieczowi sprawiedliwoci, ktry oznacza take skuteczno sowa i sdu Boego. Wok Chrystusa Sdziego umieszczeni zostali w roli awnikw wycznie Apostoowie. Apostoowie wyobraaj Koci, ktry dziki ich pracy ogarn cay wiat i przy ich pomocy pielgrzymuje do Niebieskiego Jeruzalem. Grono apostolskie obejmuje take w. Macieja i w. Pawa. w. Piotr wykonuje w tym czasie inn funkcj sprawuje po raz ostatni wadz kluczy, witajc zbawionych idcych po krysztaowych schodach ku otwartej bramie Raju. Za postaci Chrystusa mamy wyobraenie nieba. Zoto w redniowieczu byo zastpowane przez wiato, ktrego blask utosamiano z Bogiem. Postacie Trjcy witej zostay ukazane bardzo subtelnie, wrcz eterycznie. Bg Ojciec pojawia si dwukrotnie na Bramie Kocioa Raju. Duch wity i Jego obecno w Kociele akcentuj kwiaty, zrzucane na grup wchodzcych po krysztaowych schodach z empory portalu. Kwiaty oznaczaj 7 darw Ducha witego wedug w. Tomasza z Akwinu: boja bo, pobono, si, rad, wiedz, roztropno, mdro. Posta witego Archanioa Michaa stojcy pord rozlegej rwniny jako stranik Krlestwa Niebieskiego asystuje przy tronie Boga zajmujc si waeniem dusz. W prawej rce trzyma krzy wczni. Skrzyda Archanioa s ozdobione pawimi pirami, ktre tutaj s symbolem nieba i wiecznoci. Ponownie dochodzi tu do gosu ambiwalentny charakter symboli redniowiecznych a tym przypadku wskazuje dodatkowo na wsplny rodowd aniow i diabw. w. Archanio Micha trzyma wag, na ktrej wa si ostatecznie losy ludzkoci. Kierunek cienia wagi jest zgodny z doktryn w. Augustyna, ktry przyjmuje, e aska to penia, a zo jej brak to pustka. Brama to symboliczny obraz Kocioa. redniowieczna teologia zakadaa, e tylko przez Koci dostpuje si zbawienia. Rajska brama w lewym skrzydle otarza zostaa przestawiona jako pnogotycki portal katedry ozdobiony bogat dekoracj rzebiarsk, ktrej tre zaczerpnito z Apokalipsy w. Jana. Przez bram mog wej w promieniejce wiato tylko sprawiedliwi. Wskazuje na to symbolika biaej lilii widocznej po lewej stronie Chrystusa Sdziego. Pocztkiem tego wejcia jest chrzest tu ponownie trzeba odwoa si do symboliki tczy, oznaczajcej teraz obmycie w wodzie i Duchu witym. Rola Maryi w dziele Zbawienia rozpocza si w chwili Zwiastowania. Scena ta jest ukryta przed ludzkim okiem, tak jak byo ukryte Wcielenie Jezusa Chrystusa. Zostaa ona umieszczona na haftowanym kapturze jednego ze zbawionych biskupw, znajdujcego si tu przed Niebiesk Bram Nowego Jeruzalem. W tym kontekcie nabiera dopiero znaczenia tondo ze scen stworzenia Ewy, umieszczone na tej samej osi w tympanonie. Zostaje wic podkrelona paralela Maryja Ewa, znana od pierwszych wiekw chrzecijastwa. Uniwersalizm zbawienia i potpienia nie wida duych dysproporcji pomidzy liczb zbawionych i potpionych. Zarwno zbawienie, jak i potpienie dotyczy wszystkich stanw i ras. Po obu stronach moemy odnale duchownych i wieckich, kobiety i mczyzn. Sprawiedliwo wedug Boych nakazw zostaa zdefiniowana w katalogu cnt, a jej przeciwiestwo w katalogu wad, czyli grzechw gwnych. Jedno i drugie pociga za sob cile okrelone, nieodwracalne konsekwencje. Do przedstawienia tych katalogw posuyy roliny, kamienie i inne detale, ktrych symbolika zostaa okrelona w Pimie witym.
2|Strona
Przestrze po stronie potpionych jest pozbawiona wszelkich rolin a ziemia wypalona, zgodnie z apokaliptyczn wizj. Po stronie zbawionych kwitncy ogrd, ktry zostaje porwnany do Raju. Im bliej schodw, tym wicej rolin a zielony kolor soczystej trawy pojawia si pod stopami zbawionych. Widoczne s kwiaty wiosenne i wczesnego lata. Symbolika kwiatw :
3|Strona