Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 398

rmwdum

{ucynmowdrydkif;

1/ *syeftrsdK;om; 29-OD;wdkYtm; omraP 0wfay;awmfrljcif;

2/ wufa&mufvmMuolrsm;

3/ EdkifiHjcm;udk,fpm;vS,fawmfrsm;

4/ ax&0g'Ak'¨bmomavhvmvdkMu

5/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;u ½SifomraP0wf &[ef;cHay;jcif;

6/ 'kwd,tokwf *syeftrsdK;om; 17-OD; omraPjyKay;awmfrljcif;


'Gdynmowdrydkif;

7/ ucsifjynfe,fNrdKUrsm;ESifh jrefrmjynftxufydkif; tESHYtjym; w&m;a[mawmfrljcif;

8/ ewfarmufNrdKU omoemh&dyfomü w&m;a[mawmfrljcif;

9/ 1326-ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 13-14-&uf nrsm;wGif ewfarmufNrKd U omoemh&yd o


f mü a[mMum;awmfral om
0r®duokwf w&m;awmfBuD;aqmifyk'f

10/ tar;ESifhtajz

11/ 0ga,m"mwf\ vu©Pmponf

12/ pdwf\vu©Pm ponf

13/ tedpömEkyóem

14/ 0dyóem\ tusdK;w&m;


wdynmowdrydkif;

15/ oHwGJNrdKUodkY <ua&muf csD;ajr§ mufawmfrljcif;

16/ a&mufrqdkuf Mo0g'ay;awmfrljcif;

17/ t&d,m0gookwfawmfBuD;a[mawmfrljcif;

18/ te,fe,ftpdkYpdkY tNrdKUNrdKUt½Gm½Gmü w&m;jzifh csD;ajr§mufcJhjcif;

19/ atmifvHNrdKUodkY <ua&mufcsD;ajr§§mufawmfrljcif;


pwkynmowdrydkif;

20/ uGrf;NcHukef; NrdKUolNrdKUom;rsm;tm; csD;ajr§mufjcif;

21/ BudKqdkMu&m pnfum;pGm

22/ w&m;emy&dowfjynfhumusyf

23/ r[mpnfq&mawmf\ "r®aqmifyk'ftcsdKY

24/ ukodkvftusdK;vGefyGm;wdk;

25/ Mo0g'cH,lyGJ

26/ r[mpnfax&ft½Sif a&pBudK<upOf

27/ EIwfcGef;qufo Mo0g'

28/ urf;vHk;nGwfrQ BudKqdkMu

29/ pnfum;jynfhusyf y&dowf

30/ 9-&ufaeYvnf; xdkYwlyJ

31/ oyÜK&dolyedó,
yOöynmowdrydkif;

32/ tzdk;wefpmayrsm;

33/ omaX,sESifhpyf&m t*¾r[my@dwq&mawmf OD;ÓPkwå&u ar;avQmufjcif;

34/ q&mawmft½SifÓPkwå&\tar;udk r[mpnfq&mawmf ajzqdkawmfrljcif;

35/ t&d,myk*¾dKvfwdkYrSD&m w&m;tusOf;csKyf

36/ &efukefNrdKU omoemh&dyfom 1337-ck aESmif;wefck;vqef; 12-&uf a'gufwmoef;aemif rdompk ½SijfyK&[ef;cH


tvSLawmfr*Fvmü a[mawmfrlaom puf 4-yg; tEkarm'emw&m;awmf

37/ pufav;yg;o½kyf

38/ ywd½lya'o0gopufqdkwm

39/ olawmfaumif;trSD&w,fqdkwm

40/ twåor®myPd"dpufqdkwm

41/ ykaAÁp uwyknwmpufqdkwm

42/ ½SifjyKç &[ef;cHw,fqdkwm ykaAÁpuwyknwmyJ

43/ pufav;yg; aumif;usdK;qufvnfyHk

44/ ½Sif&m[kvmqdkwJh bk&m;om;awmf[m

45/ 'DaeY½SifjyK&[ef;cH[m orÜwådpuf 4-yg;eJYqdkifw,f

46/ taumif;qHk;qkawmif;

47/ a&pufcs

48/ qkawmif;

49/ trQa0

50/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; qkay;ç oDvay;ç tEkarm'emw&m;awmfESifh qGr f;uyfç a&pufcspmwrf;

51/ qkay;awmfrlyHk

52/ oDvay;awmfrlyHk

53/ tvSL½Sif\ w&m;awmif;yefavQmufxm;csuf

54/ bk&m;yGifh&m acwftcg BuHKygcJbdjcif;


55/ odp&mrSef <uif;rusef {uefxdk;xGif;od

56/ 'ku©opöm qif;&Jwm rSwfygrSefw&m;

57/ Zmwd'ku© tjzpfqif;&J

58/ Z&m'ku© ttdkqif;&J

59/ Asm"d'ku© temqif;&Jponf

60/ ork',opöm qif;&JaMumif;yg rSwfygrSefw&m;

61/ eda&m"opöm qif;&JNidrf;&m rSwfygrSefw&m;

62/ r*¾opöm qif;&JNidrf;&m a&muf&musifhw&m;

63/ bk&m;yGifhwm rsm;wGufwm

64/ rMunfñdkwJh yk*¾dKvf tusdK;rrsm;bl;

65/ tif'dkeD;½Sm;oGm;wkef;u pOf;pm;Munfhrdw,f

66/ EdkifiHjcm;a&mufawmhvJ &wemoHk;yg;rarheJY

67/ bk&m;&wem

68/ w&m;&wem

69/ oHCm&wem

70/ a&pufcs

71/ qkawmif;

72/ trQa0
qynmowdrydkif;

73/ 1344-ckESpf wefaqmifrkef;vwGif jrefatmif ywåjrm;aoG;aq;ydkif½Sif OD;atmifci f-a':a<u rdom;pkwdkY\


aumif;rI ywåjrm;r[m"r®omvm"r®m½HkBuD; tEkarm'emw&m;awmf

74/ qkay;awmfrlyHk

75/ ed'gef;

76/ trsm;csrf;omzdkYEdI;aqmf&w,f

77/ o'¨gw&m; qifhqifhyGm;wJh "r®m½HkZ&yfBuD;&JY tvSL½Sifa':a<u

78/ "r®m½Hkaqmuf,if; tedpöa&mufcJhola':a<u

79/ 'umrBuD;a':a<u tedpöa&mufaomf 'umBuD;OD;atmifcifu qufvkyfw,f

80/ ½SpfveJYNyD;awmh tHhMop&myJ

81/ ukodkvf&JY tusdK;aus;Zl;BuD;aMumif; azmfjywm[m tEkarm'emyJ

82/ t½Sifom&dykwå&m&JY'gexuf jrwfpGmbk&m;&JY 'geu omNyD; tusdK;BuD;Edkifw,f

83/ jrwfpGmbk&m;u taqmufttHk'geudk csD;usL;xm;ygw,f

84/ 'D"r®m½HkBuD;udk vSL&mrSm

85/ ausmif;'g,um temxydPf&JYO'gef;

86/ r[m"r®omvmqdkwm

87/ pOf;pm;wdkif; pOf;pm;wdkif; 0rf;ajrmuf0rf;om jzpf&r,f

88/ w&m;usifholç oDv½Sdol ewfjynfa&mufEdkifw,f

89/ a'oemt& ewfjynfa&mufrnfha':a<u

90/ aemufxyf&Edkifao;wJhausmif;vSL&usdK;

91/ ausmif;tvSL½Sif eE´d,ol<u,f

92/ bk&m;a[m *gxm 2-yk'f

93/ qGrf;tvSLvJygw,f

94/ ouFef;tvSLvJygw,f

95/ ausmif;tvSLudk txl;ajymzG,fawmifr½Sdbl;


96/ pufESifhydkufç a&wGif;tvSLvJygw,f

97/ aq;tvSL

98/ ypönf;av;yg;tvSL

99/ oDvESifh bm0emcsD;rGrf;zdkY

100/ ukodkvfawGtrsm;BuD;½SdwJha':a<u

101/ 'umBuD; OD;eE´d,

102/ a&pufcspum;OD;

103/ &efukefNrdKU r[mAE¨Kvvrf;ESifh 14-vrf;axmifh ywåjrm;aq;wdkuf OD;atmifcif-a':a<uwd\


Yk r[m"r®omvm
"r®m½HkZ&yfBuD; (ygVd) a&pufcspmwrf;

104/ jrefrmjyef a&pufcspmwrf;


owåynmowdrydkif;

105/ MoumoESifhpyf rSwfom;zG,faumif;aom r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ ajzMum;csuf

106/ OD;bOD;\ Moumotar;ykpämç r[mpnftajz&wem anmifueft½Sif£E´uwifjyonf

107/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ ajzMum;csuf

108/ wmajcmufwma½Smif&ef Mo0g'ay;

109/ 1-ur®m&mrwm

110/ 2-bóm&mrwm

111/ 3-ed'´g&mrwm

112/ 4-o*FPdum&mrwm

113/ 5-oHo*¾g&mrwm

114/ 6-yyOöm&mrwm

115/ aeaumif;ç aoaumif;


t|ynmowdrydkif;

116/ 0gusm0,00PÖemusrf; trSmpum;a&;om; csD;jr§ifhawmfrljcif;

117/ 0gusm0,00PÖemusrf; trSmpum;


{uleo|drydkif;

118/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh Ak'¨omoemEk*¾[tzGJYcsKyf

119/ ork'´&mw&xnf r[mpnf

120/ q&maumif;ESifh 'umaumif;

121/ r[mpnfBuD;ç oHpHk[nf;ç ½dkufwD;NcdrfhnHç b0*fvQHwnfh


o|drydkif;

122/ q|o*ÐwdykpäuESifh q|o*Ðwd0dóZÆuylaZmfyGJ

123/ atmufarhzG,f &wkydk'fpHk

124/ r[mpnfausmif;awmf tkwfjrpfcspOfu &wkydk'fpHk


{uo|drydkif;

125/ omoemh&dyfomordkif;ESifh ax&*kPf&nfudkajymaeonfh aZ,sr*FvmarmfuGef;

126/ yw¬emoDoawZ*kPf&nfr[mpnf 80-ay:aw;xyf

127/ aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ owdy|mef½rI w


S yf mG ;rsm;yHu
k kd tusO;f csKyfrw
S o
f m;&ef aw;xyf

128/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh omoemhtvif;a&mifOD;azjrifh


'Ggo|drydkif;

129/ armfvNrdKifNrdKU awmif0dkif;uav;wdkufausmif;twGif; r[mpnfausmif;awmfBuD;ESifh trsdKorD;ur®|mef;ausmif;


awmfBuD; a&pufcspmwrf;

130/ ygVda&pufcspmwrf;

131/ jrefrmoufouf a&pufcspmwrf;

132/ armfvNrdKifawmif0dkif;uav;ausmif;wdkuf r[mpnfomoemh&dyfomausmif;a&pufcs xkwdr*Fvm&wkuAsm


wdo|drydkif;

133/ aombem0goausmif;a&pufcspmwrf;

134/ jrefrmbmoma&pufcspmwrf;
pwko|drydkif;

135/ 0de,ylaZmfyGJtEkarm'emMo0g'uxm>rufMum;jcif;

136/ &efukefNrdKU omoemh&dyfom t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; \tEkarm'emMo0g'uxm


yOöo|drydkif;

137/ EdkifiHawmf Mo0g'gp&d,jzpfí Mo0g'uxmay;ydkYjcif;

138/ &efukefwdkif; A[ef;NrdKUe,f r[mpnfomoemh&yd o


f m Edik if aH wmfMo0g'gp&d, t*¾r[my@dw q&mawmf b'´EÅ
aombe\ Mo0g'uxm

139/ yd#ubmomjyefpmayjzefYcsDa&;tzGJY Mo0g'gp&d,

140/ oar®m'eD,tmoDoyw¬em Mo0g'uxmay;ydkYjcif;

141/ t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ oar®m'eD, tmoDoyw¬emMo0g'uxm


qo|drydkif;

142/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh anmif&rf;q&mawmfbk&m;BuD;

143/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh yckuúLNrdKU r[m0dZ,m&mrwdkuf tbd"Zr[m&|*k½k q&mawmfbk&m;BuD;


t½SifZ0er[max&f

144/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh tbd"Zr[m&|*k½k yckuúLq&mawmfbk&m;BuD; t½SifokE´&r[max&f

145/ tbd"Zr[m&|*k½k rpdk;&drfq&mawmfbk&m;BuD; t½Sifol&d,mbd0HoESifh r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;

146/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;tm; rsm;pGmcsD;usL;

147/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh awmifykvk q&mawmfbk&m;BuD;

148/ aewådygVdpmrsufESm-143

149/ aewådt|uxm pmrsufESm-252


owåowdrydkif;

150/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh a½TapwD q&mawmfbk&m;BuD;

151/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh oD&dvuFmEdkifiH q&mawmf t½SiftmeE´marawå,s

152/ r[mpnfq&mawmfbk&mBuD;ESifh t*¾r[my@dw 0dZÆmvuFm&q&mawmf t½Sif0dok'¨mbd0Ho

153/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh t*¾r[my@dw q&mawmf t½SifÓPkwå&

154/ t*¾r[my@dwq&mawmf t½SifÓPkwå& csD;usL;pum;

155/ aus;Zl;qyfawmfrljcif;

156/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh q&mawmft½SifeE´d,

157/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh q&mawmft½Sif 0gao|mbd0Ho

158/ q&mawmft½Sif 0gao|mbd0Ho\csD;usL;pm

159/ yckuúLNrdKU r[m0dokwm&mrwdkuf wdkuftkyfq&mawmf t½SifeE´d,rax&fxHrS csD;usL;pm


t|o|drydkif;

160/ wynfha½Tpnft½Sifukvdotm;csD;ajr§mufjcif;

161/ odrfatmifr*Fvmaxmrempmwrf;

162/ edrdwfapmifh

163/ qkawmif;ESifhtrQa0

164/ csrf;ajrU&dyfomq&mawmftm;csD;ajr§mufjcif;

165/ Mo0g'w&m;awmfcsD;jr§ifh

166/ ypönf;rodkpdwfrwdk

167/ oDvç orm"dydkif½Sif


{uleowåwdrydkif;

168/ oHCmawmfudkwifhw,faponfh yk*¾dKvfxl;

169/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;xH &[ef;cHcJhMuonfh EdkifiHjcm;om;rsm;


owåwdrydkif;

170/ tif'dkeD;½Sm;trsdK;om; omraP ½SifZde0Hotm; OyZÑm,fjyK&[ef;cHay;awmfrljcif;

171/ tif'dkeD;½Sm; omraP&[ef;cHyGJ


{uowåwdrydkif;

172/ o'¨r®oDw*lq&mawmf r[mpnfq&mawmftm; ylaZmfjcif;

173/ rOÆLouyHkoGifax&fjrwfr[mpnft½Sif

174/ anmifueft½Sif£E´u &wkydk'fpHka&;om;ylaZmf


'Gdowåwdrydkif;

175/ aiG&wkobif Mo0g'cH,lylaZmfyGJwGif ylaZmfMujcif;

176/ usrf;pmrsm;jzefYcsDcJhjcif;

177/ aiG&wkw&m;awmfa[mMum;csD;jr§ifhawmfrljcif;

178/ ½GwfavQmufylaZmfMu

179/ 1336-ckESpf ewfawmfvqef; 9-&uf (22-12-74) aeYü usif;ytyfaom 25-ESpaf jrmuf ESpyf wfvnfaiG&wk
obif Mo0g'cH,lylaZmfyGJü zwfMum;ylaZmftyfaom r[mpnfax&ylZm*gxmrsm;
wdowåwdrydkif;

180/ oxHkNrdKU txdrf;trSwfr[mpnfausmif;awmf

181/ r[mpnfpHr,fausmif;awmfBuD;

182/ rEÅav;NrdKU &wemyHkomoemh&dyfom r[mpnfpHr,fausmif;awmfarmfuGef;


pwkowåwdrydkif;

183/ ,dk;',m; (xdkif;) EdkifiH<uí o*Fg,emwif aqG;aEG;avhvm

184/ uarÁm'D;,m;(urfyl;csm;) EdkifiHodkY<uawmfrljcif;

185/ uarÁm'D;,m;omoemydkifu vGefpGmauseyf

186/ "r®,kwådq&mawmfBuD;ESifh 2-EdkifiHomoemtaMumif; aqG;aEG;cJh

187/ r[mpnfq&mawmfygayvdkY awmfawmhw,f[kcsD;usL;

188/ tHaum0yfausmif;awmfBuD;oGm;a&mufMunfh½I

189/ AD,uferfEdkifiHodkY <uawmfrljcif;

190/ jrefrmjynfomoem uHaumif;ojzifh ay:aygufvm


yOöowåwdrydkif;

191/ oD[dkVfuRef;(oD&dvuFm) odkY yxrtBudrf<uawmfrljcif;

192/ y#dywådomoemjyefYyGm;atmif aqmif½Guf&ef wdkifyifcJh

193/ r[mpnfq&mawmf *kPfowif; EdkifiHtESHYoif;ysHYBudKifvdIifjcif;

194/ ur®|memp&d, q&mawmf 3-yg; apvTwfjcif;

195/ BudKqdkMu uefawmhMu

196/ rpöufedpHumtdrfausmif;tjzpf oDwif;oHk;w&m;jy

197/ OD;odef;[ef (bDat) \ tpD&ifcHpm

198/ ur®|mef;Xme trsm;tjym; ay:aygufjcif;

199/ uRef;xl;uRef;jrwf

200/ wifhw,fpdkysdK uRef;oD[dkVf (oD&dvuFm)

201/ oD[dkVfuRef; vlaetdrfpwifjcif;

202/ EdkifiHjcm;om;rsm;odrf;ydkuf vGwfvyfa&;&

203/ oD[dkVfomoema&mif

204/ oD[dkVf (oD&dvuFm) ü xif½Sm;aom apwDykxdk;rsm;

205/ xif½Sm;aom ausmif;wdkufBuD;rsm;

206/ t|uxm #DumwdkYay:xGef;&m

207/ tb,*D&dausmif;wdkuf xGufusrf;rsm;


qowåwdrydkif;

208/ r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; oD[dkVfuRef;odkY 'kwd,tBudrf <uawmfrljcif;

209/ tdE´d,EdkifiH rZÑdra'o oHa0Zed,Xmeç ylZed,Xmersm; vSnfhvnfMunfh½Izl;ajrmf oHa0*,lylaZmf

210/ w&m;jyí <uawmfrlcJh

211/ umvuwåm;ü vSnfhvnfMunfh½I

212/ uvuwåm;jywdkuf Munfh½Iawmfrljcif;

213/ Ak'¨*,m<u ylaZmfzl;ajrmf oHa0*,l

214/ &mZN*dK[ft<u wpf,lZem½Spfrdkif rSwfcsufcs

215/ &mZN*dK[f ylZed,Xme toD;oD;vSnfhvnfMunfh½I

216/ emvE´mNrdKUa[mif; <ua&mufavhvm oHa0*,l

217/ Am&mPoDNrdKU rd*'g0kefawm<u zl;ajrmfoHa0*,l

218/ ukódEém½Hk &*Hkomarm tifMuifO,smOfawmodkY <uawmfrljcif;

219/ a*g&ufylNrdKUü 0dyóem w&m;a[mjcif;

220/ vkrÁdeDO,smOfjrifuGif;

221/ vkrÁdeDO,smOfbGJYaw;xyf

222/ zl;ajrmfOD;cs oHa0*,l

223/ om0w¬d NrdKUawmfa[mif;

224/ om0w¬dNrdKUawmfbGJY 3-*gxm

225/ ylaZmfzG,f oHa0*,lzG,frsm;

226/ MunfñdkoHa0* ,lawmfrljcif;

227/ e,l;a'vDNrdKUodkY <uawmfrljcif;

228/ 0efBuD;csKyf ae½l;ESifhawGYqHk 0efBuD;csKyfar;orQ ajzqdkjcif;

229/ taomu0d[m&Munfh½I acwfopfausmif; w&m;a[m

230/ tdE´d,EdkifiHawmfor®wESifh awGYqHkrdefYMum;

231/ jrefrmoH½Hk;ü w&m;a[mjcif;


232/ 'kwd,or®wBuD;yifhojzifh <ua&mufw&m;aMumif;ajym

233/ Adkyge,fqefcsD½Gm xlyg½HkapwDawmfBuD;

234/ qefcsDxlyg½Hk apwDawmfBuD; <ua&mufzl;ajrmf

235/ t*sEÅmvdkPf <ua&mufavhvm

236/ bHkabNrdKUü w&m;a[mjcif;

237/ r'&yfNrdKUü 3-&ufcefY tem;,l

238/ uOödyl&NrdKUodkY vSnfhvnfMunfh½Ijcif;

239/ r[mpnfq&mawmf uOödyl&<ujcif;

240/ pdwfcsrf;ajrhzG,f&m BuHK&ovdk taESmifht,SufESifhvnf; BuHKcJh&

241/ oD[dkVfuRef; oD&dvuFmodkYa&mufNyD;

242/ r[mpnfq&mawmf<ujcif; taMumif;&if;

243/ r[mpnfq&mawmf w&m;a[mNyD

244/ ur®|mef;Xme zGifhyGJusif;yjcif;

245/ aeYpOf 'umç 'umr 300-ausmf 400 w&m;tm;xkwfMu

246/ at;csrf;om,m uRef;vuFm

247/ ykvw¬dNrdKU

248/ q&mawmf ykvw¬dNrdKU avhvmzl;ajrmfcJh

249/ oHa0*jzpfcJh

250/ ok0PÖrmvD r[mapwD

251/ q&mawmfbk&m;BuD; r[mapwDawmfzl;ajrmf

252/ xlyg&mrapwDawmf

253/ r[mpnfq&mawmf xlyg&mrapwDawmfzl;ajrmf

254/ tb,*d&dapwD

255/ r[mpnfq&mawmf tb,*d&d apwDawmfBuD; zl;ajrmf

256/ aZw0e apwDawmf


257/ r[mpnfq&mawmf aZw0eapwDawmfzl;ajrmf

258/ vHum&mrapwD

259/ r[mpnfq&mawmf vHum&mrapwDawmfzl;ajrmf

260/ r&dp0¥dapwDawmf

261/ r[mpnfq&mawmf r&dp0¥dapwDawmfzl;ajrmf

262/ 'u©dPomcg r[maAm"dyif

263/ oD[dkVf&[ef;awmfrsm; cJ,Of;pGm apmifha½SmufcJh

264/ r[mpnfq&mawmf aAm"dyifzl;ajrmf

265/ avm[ygom' aMu;jymom'fBuD;

266/ r[mpnfq&mawmf avm[ygom'jymom'f Munfh½Iavhvm

267/ £ó&rkedapwDawmf

268/ r[mpnfq&mawmf £ó&rkedapwDawmf ½dScdk;zl;ajrmf

269/ apwD,awmif

270/ r[mpnfq&mawmf apwD,awmifay: apwDawmfrsm;zl;ajrmf

271/ t0kwåeqif;wkawmfBuD; zl;jrif

272/ 'rÁKvawmifodkY <uawmfrljcif;

273/ 'rÁKvawmif bk&m;ausmif;awmfrsm;

274/ q&mawmf 'rÁKvawmif bk&m;rsm;zl;ajrmf

275/ pwkw¬o*Fg,emwif&m tmavmuvdkPf

276/ q&mawmf tmavmuvdkPf Munfh½Izl;ajrmf

277/ uE´DNrdKU Ak'¨jrwfpG,fawmf

278/ yckuúLZmwd OD;omxufaumif;rI pG,fawmfwdkufBuD;

279/ q&mawmf pG,fawmfzl;ajrmf

280/ uE´DNrdKU jrefrmoDv½Sifausmif;ü w&m;a[mjcif;

281/ tBuD;qHk;ur®|mef;Xme uE´LaAm"ü w&m;a[mjcif;


282/ jrefrmESifh eD;pyfonfhae&m

283/ 'e0kuE´t&yfü w&m;a[mjcif;

284/ em*O,smOfawmausmif;ü w&m;a[mjcif;

285/ uk½ke*vNrdKUü w&m;a[mjcif;

286/ wdór[m&mrodkY <ua&mufawmfrlpOf 'g,um'domem,utdrfü tEkarm'em w&m;a[mjcif;

287/ rmw& (r[mw¬d) NrdKUü w&m;a[mjcif;

288/ wdór[m&mrapwD zl;ajrmfjcif;

289/ pdwåvawmif<uí apwDawmfzl;ajrmf t&d,m oHCmwdkY*kPfudkqifjcif

290/ uwå&*gr apwDzl;ajrmf

291/ orEÅuk#awmifrS bk&m;½Sifajcawmf&m tm½HkjyKMunfñdk

292/ q&mawmf tm½HkjyKMunfñdk

293/ uvsmPD apwDawmf

294/ r[mpnfq&mawmf uvsmPDapwDawmfzl;ajrmf

295/ em*'DyuRef; em*'DyapwD

296/ ao½k0g0Dv r*Fvmr[mapwD

297/ aomrm0wDapwD

298/ rkwd,*FPapwD

299/ rwd,*FPapwD

300/ 'DC0gydapwD

301/ apwDawmfrsm; Munfñdktm½HkjyK

302/ xdkxdka'owdkYü w&m;a[mjcif;

303/ AVefa*g"NrdKU<u w&m;a[mjcif;

304/ *smref"r®'lwXmeü w&m;a[mjcif;

305/ rufumoDXmeü rjyefrDtwGif; aeYpOfw&m;a[mjcif;

306/ jrefrmjynf jyef<uawmfrljcif; oD[dkVfuRef;odkY arwåmydkYqkawmif;jcif;


307/ oabFmay:yg&dok'¨d OykofjyKjcif;

308/ &efukefNrdKUodkY a&muf½Sdjcif;

309/ atmifjrifonfh omoemjyKc&D;


owåowåwdrydkif;

310/ tif'dkeD;½Sm;EdkifiH

311/ a½SY,cifu Ak'¨omoem xGef;um;&mEdkifiHBuD;

312/ ok0PÖblrd tygt0ifjzpfonf[k qdkMu

313/ rlqvifEdkifiH jzpfjcif;

314/ avmuBuD; ajymif;vJyHkoHa0*,lMu

315/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\wynfh tif'dkeD;½Sm; omoemjyKq&mawmf t½SifZde&u©dw

316/ r[mpnfq&mawmfxH Mo0g'cH,lw&m;tm;xkwfjcif;

317/ &[ef;b0'kv’bodkYa&mufjcif;

318/ rmvm,kESifhpuFmylEdkifiHwdkYü oDwif;oHk;jcif;

319/ ax&0g'Ak'¨omoemawmftaqmufttHkausmif;aygif; 20-ausmf ay:aygufNyD

320/ ½Sif&[ef;jyKvdkolrsm; ay:xGufjcif;

321/ omoemjyKvkyfief; atmifjrifjcif;

322/ 5-EdkifiHrSomoemjyKrax&frsm;yifh&efpDpOfjcif;

323/ tif'dkeD;½Sm;EdkifiHodkY Ak'¨omoemjyK<uawmfrljcif;

324/ befa'gif;NrdKUü w&m;a[mç y&dwf½Gwf csD;ajr§mufjcif;

325/ qrm&rfNrdKUodkY <uawmfrljcif;

326/ odrfae&mMunfh½Ijcif;

327/ 'kwd,tBudrf ½SifjyKay;Mujcif;

328/ odrf½Sd&mausmif;wdkufMum½Snfwnf

329/ odrforkwfawmfrlMujcif;

330/ Ak'¨*,mausmif;ü a0omcyGJawmfusif;yjcif;

331/ r[mpnfq&mawmfw&m;a[mawmfrljcif;

332/ xl;jcm;aom&[ef;cHyGJ

333/ t½Sifem&' a[mMum;onfh w&m;t>ruf


334/ *sE´Drif'Gwfqif;wkawmfzl;jcif;

335/ aAma&mAk'l;apwDawmf&ifjyif a0omcylaZmfyGJ

336/ aAma&mAk'l;apwDBuD;ylaZmfMujcif;

337/ apwDBuD;ay: bm0emyGm;rsm;Mu

338/ vlOD;a& 6-aomif;cefY

339/ a0omcyGJawmfrdefYcGef;

340/ ESpfzGJYcGJí vSnfhvSnfw&m;a[mjcif;

341/ ywdNrdKUw&m;yGJ

342/ *sL0gemNrdKUw&m;yGJ

343/ &ifbef;NrdKU w&m;yGJ

344/ vmhqef;NrdKUodkYa&mufjcif;

345/ bvdk&mNrdKUodkYa&mufjcif;ç w&m;"r®a[majymjcif;

346/ pk&mb*smNrdKU<ua&mufjcif;

347/ owif;pmuGefz&ifhjyKvkyfjcif;

348/ Oygoumç Oygodumrtjzpf cH,lMujcif;

349/ AmvDuRef;odkY <uawmfrljcif;

350/ ewfuGef;awGaygonfh AmvDuRef;

351/ bef*sKt'pfNrdKUü w&m;a[m y&dwf½Gwf

352/ bef*smNrdKUü w&m;a[mjcif;

353/ 'ifyqmNrdKUü w&m;a[mjcif;ponf

354/ u&iftqefNrdKUawmfodkY a&muf½Sdaqmif½Gufjcif;

355/ bk&ifa[mif;BuD;tm; y&dwfw&m;jzifh csD;ajr§muf

356/ BuD;us,fvSonfh aAomcDewfuGef;

357/ AmvDomraP &[ef;cHay;jcif;

358/ b*FvDNrdKUw&m;yGJ
359/ oCF&mZmNrdKUü w&m;a[mjcif;

360/ o&P*Hk oDvay;jcif;ç w&m;xdkifapjcif;

361/ r"k&muRef;odkY <uawmfrljcif;

362/ ygrDuqefNrdKUü w&m;a[mjcif;

363/ r[mpnfq&mawmf pk&b,mNrdKUü w&m;a[mjcif;

364/ wdkqm&Da'oü Ak'¨bmom0if wpfoef;cGJ½Sd

365/ r[mpnfq&mawmf rmvHNrdKUü w&m;aqG;aEG;yGJ usif;y

366/ rdk*sdKum&DwdkNrdKUü w&m;a[mjcif;

367/ q&m&rfNrdKU w&m;yGJ

368/ toif;wdkufü w&m;a[mjcif;

369/ e,fvSnfhtzGJY 2-zGJYcGJí vSnfhvnfw&m;a[mjyefjcif;

370/ r[mpnfq&mawmf rkwdvefNrdKUü w&m;a[mjcif;

371/ aAma&mAk'l;apwDBuD; 'kwd,tBudrf zl;ajrmfjcif;

372/ r*vefNrdKUü w&m;a[mjcif;

373/ taomu0d[m&ü w&m;a[mjcif;

374/ wref*Hk;NrdKUü w&m;a[m aumif;&mnTef;

375/ a0gaemqdkbdk(0eaomb) NrdKUü Ak'¨"r®jzefYcsDjcif;

376/ arwåmjzifhaeEdkifvQif edAÁmef&Edkif

377/ r[mpnfq&mawmf oD;jcm;w&m;a[mjcif;

378/ idkbdkvf½Gmü w&m;a[mjcif;

379/ arwåmur®|mef;ay;jcif;

380/ ukawmtm&f*sdKNrdKUü w&m;a[mjcif;

381/ befa'gif;NrdKUü w&m;a[mjcif;

382/ t½SifZde&u©dw\ ZmwdXme <uawmfrljcif;

383/ vlaygif;rsm;pGm o&P*HkoDv wnfapjcif;ponf


384/ jrefrmjynf jyef<uawmfrljcif;

385/ udk,fcsrf;omrIudk riJhyJ omoemtwGuf tyifyef;cHjcif;


t|owåwdrydkif;

386/ wpfq,fh½SpfEdkifiH omoemjyK <uawmfrljcif;

387/ yifhavQmufMujcif;

388/ w&m;a'oem ig;yk'fjyKpD&ifawmfrljcif;

389/ t*Fvdyfbmom jyefqdkapjcif;

390/ BudKwifaqmif½Gufjcif;

391/ urÇmhomoemjyK <ucgeD;rdefYMum;onfh w&m;awmf

392/ ,dk;',m; (xdkif;) EdkifiH befaumufNrdKUodkY <uawmfr lNyD

393/ befaumufavqdyfrS BudKqdkMu

394/ cRefbl&DNrdKU<u Mo0g'ay;jcif;

395/ *syefEdkifiH

396/ ax&0g' omoema&muf½Sdjcif;

397/ *syef"r®'lb 0dZÆmv,ausmif;

398/ rdk*sD"r®'lwXme

399/ rdk*sDNrdKUü urÇmat;apwDwnfjcif;

400/ usdKwdk (,m0w) "r®'lwXme

401/ *syefjynf<ua&muf&ef vufcHjcif;

402/ edoZf"lwifaqmufwnfç xdkifvsuf oDwif;oHk;jcif;

403/ *syefjynfodkYa&mufavNyD

404/ rdk*sDNrdKUa&mufjcif;ç oHCm&mrü Mo0g'ay; w&m;a[mjcif;

405/ wdkusdKjrefrmoH½Hk;ü qGrf;tEkarm'em w&m;a[mjcif;

406/ urmuk½k qif;wkawmfBuD;

407/ ordkif;tusOf;

408/ urmuk& qif;wkawmfBuD; zl;jrifjcif;

409/ tar&duefjynfaxmifpk [dkEdkvlvlodkY <uawmfrljcif;


410/ [m0dkif,DuRef; [dkEdkvlvlwGif 0dyóemrsdK;aphcs

411/ 0dyóemtm;xkwfyHk taMumif;ESifh tm;xkwfyHk a[mMum;jcif;

412/ [dkEdkvlvlü tyltat;rQwjcif;

413/ wdAufausmif;<u bk&m;tqHk;trrdefYMum;

414/ psifw&m;Xme<u 0dyóemw&m;a[m

415/ qGrf;tEkarm'em w&m;a[mjcif;

416/ w&m;tm;xkwfapjcif;

417/ ½Spfyg;oDvay; csrf;oma&;w&m;a[m

418/ [dkEdkvlvl½Sd jrefrmwdkYqGrf;'gejyK

419/ avmhpftdef*s,fvfvdpfodkYc&D;qufjcif;

420/ umvDzdk;eD;,m;jynfe,fü omoemjyKjcif;

421/ owdy|mefw&m; a[mMum;awmfrljcif;

422/ ,yfumAJvDodkY <uawmfrljcif;

423/ o&P*Hk oDvay; w&m;a[mjcif;

424/ jyóemt&yft&yf ajzqdkjcif;

425/ a'gufwmvSwifaiGtm; &[ef;cHay;jcif;

426/ tjrwfqHk;w&m;awmfudk a[mMum;jcif;

427/ wpfaeYvHk;w&m;jzifh csD;ajr§muf

428/ owdy|mefw&m;awmf yxrydkif; a[mMum;awmfrljcif;

429/ owdy|mefw&m;awmf 'kwd,ydkif; qufvufa[mjcif;

430/ Mo0g'ay;ç tEkarm'emw&m;a[mjcif;

431/ obm0½Icif;rsm; ½Ipm;jcif;ç ykpämrsm; ajzqdkjcif;

432/ bk&m;jrwfpGm usifh0wfudkjyojcif;

433/ ,yfumAJvDü 7-&ufpcef; vufpowfjcif;

434/ qefz&efppöudkü omoemjyKawmfrljcif;


435/ yef;cif;BudKqdkMu

436/ EIwfcGef;qufw&m;a[m y&dwf½Gwf csD;ajr§mufjcif;

437/ xl;jcm;aom y&dowf

438/ om,m½IarmzG,f NrdKUawmf

439/ owdy|mefw&m;a[mjcif;ç a,m*Drsm; w&m;xdkifapjcif;

440/ 0g½Sifwefü omoemjyKawmfrljcif;

441/ BudKwiftpDtpOf jyKvkyfcJhMu

442/ ESpfzGJYcGJí wnf;cdkawmfrlMujcif;

443/ tar&duef toHvTifhXmerS tBudrfBudrftoHvTifh aMunmay;jcif;

444/ w&m;OD;owdy|mef

445/ w&m;a[mç w&m;tm;xkwfapjcif;

446/ OD;pD;odrforkwfawmfrljcif;

447/ &[ef;cH ½SifjyKay;jcif;

448/ udk,fwdkifa[majymç wynfhrsm;udkvnf; a[majymapjcif;

449/ auseyftm;&aMumif; rdefYMum;jcif;

450/ uarÁm'D;,m;ausmif;ü y&dwf½Gwf w&m;a[mjcif;

451/ tmumojywdkuf ponf vSnfhvnfMunfh½Ijcif;

452/ rufqmcsL;qufjynfe,f bm&Dur®|mef;Xme 14-&ufpcef;

453/ pdwf"mwfMunfaysmf arGYavsmfzG,faumif;onfh bm&Dur®|mef;Xme

454/ tppt&m&m uHkvHkjynfh0jcif;

455/ ar;cGef;rsm;ajzMum;jcif;

456/ ½Spfjzmr*¾if edAÁmef0if w&m;awmfa[mMum;jcif;

457/ tar&duef 4-OD;ESifh tDwvD wOD;tm; Mo0g'ay;jcif;

458/ bm&D&dyfomtzGJY Ouú|tm; csD;ajr§mufjcif;

459/ ur®|mef;tm;xkwf&jcif;\ taMumif;&if;udk tusOf;a[mawmfrljcif;


460/ tajccHw&m; a[mMum;awmfrljcif;

461/ tEkarm'emw&m;a[mç jyóemajz

462/ bm&D&dyfomteD; bk&if*sDausmif;<ujcif;

463/ oDv½SifjyKay;jcif;ç omraP0wfay;jcif;ç jyóemajzjcif;

464/ aq;ppftem;,l

465/ owdy|mefw&m;a[m jyóemajz

466/ owdy|mefw&m;awmf tNyD;owfa[mjcif;

467/ abmhpwGefNrdKU urÇmYbmompHk oifMum;&mXmeü w&m;a[m

468/ [m;Awfwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

469/ uqkwfvjynfhAk'¨aeY w&m;a[mMuç OykofjyKMu

470/ csrf;oma&;w&m; qufvufa[mjcif;

471/ 'ge½Sifrsm;tm; tEkarm'emw&m;a[mjcif; y&dwf½Gwfjcif;

472/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;xH Mo0g'cH,lMujcif;

473/ w&m;a[m ar;cGef;rsm;ajz

474/ r[mpnfur®|mef;q&mtjzpf todtrSwfjyK vufrSwfcsD;jr§ifhjcif;

475/ bm&Dur®|mef;Xmeü jyKzG,fudpöt00vufpowfjcif;

476/ e,l;a,mufwGif omoemjyKawmfrljcif;

477/ w&m;pum; rdefYMum;

478/ qGrf;tEkarm'em a[mMum;jcif;ç ar;cGef;rsm; ajzMum;jcif;

479/ tjynfjynfqdkif&m psifXmeü w&m;a[mjcif;

480/ udkvHbD,mwuúodkvfü w&m;a[mjcif;

481/ ukvor*¾oH½Hk;tzGJYom;rsm;\qGrf;udk bkOf;ay;jcif;

482/ tEkarm'emw&m;a[mç jyóemajzqdkjcif;

483/ w½kwfoDv½Sifausmif; owdy|meftusOf;csKyf a[mjcif;

484/ tar&duefomoemjyKc&D; tNyD;owfjcif;


{ulemoDwdrydkif;

485/ *&dwfNAdwdef (,lEdkufwufuif;'ef;)

486/ *&dwfNAdwdef (t*Fvef) odkY<uawmfrljcif;

487/ oHCmawmfrsm;ç vlyk*¾dKvfrsm;pGmwdkYu BudKqdkMujcif;

488/ ,dk;',m;ausmif;ü oDwif;oHk;ç w&m;a'oemjzefYcsDjcif;

489/ qGrf;tEkarm'ema'oemcsD;jr§ifhç y&dwf½GwfcsD;jr§ifh

490/ paumhwvefodkY <ua&mufawmfrljcif;

491/ paumhwvefwdAufwefqajrvif;ü 6-&ufpcef;zGifh o&P*HkoDvwdkYü wnfapjcif;

492/ oDv½Sif0wfay;jcif;ç owdy|mefw&m;a[mjcif;

493/ omraP0wfay;ç &[ef;cHay;jcif;ç w&m;a[mjcif;

494/ tEkjrLvufeuf uefYuGufqE´jyacgif;aqmif*syefbkef;BuD;ESifh yk*¾dKvf 13-OD; q&mawmfBu;D tm; uefawmhjcif;

495/ uefawmhcHjcif;ç jyóemt&yf&yfajzqdkjcif;

496/ t*FvdyfvlrsdK; a,m*Drsm;tm; csD;ajr§mufjcif;ç owdy|mefw&m;a[mjcif;

497/ xl;qef;aom&moDOwk

498/ t*Fvdyfa,m*Drsm;\tar;udkajzç owdy|mefa[m

499/ w&m;pcef;odrf;yGJNyD;pD;jcif;

500/ bmrif*ef(rf)NrdKUawmfcef;rü owdy|mefw&m;a[mjcif;

501/ vef'efjyefa&muf Oa&myc&D;pOfrsm;aqG;aEG;jcif;


toDwdrydkif;

502/ jyifopf (French) EdkifiH

503/ jyifopfEdkifiHomoemjyK<ujcif;ç wlEGefNrdKUa&muf½Sdjcif;

504/ jyifopftrsdK;om; 13-OD; zdk;olawmf0wfay;jcif;

505/ qGrf;cH<uawmfrljcif;

506/ t*Fvdyfbmomjzifh tvkyfay;w&m;awmf a[mMum;jcif;

507/ om,mqdwfNidrfonfhausmif;

508/ vmtdkAD,uferftrsdK;om; 80-cefYvma&mufvSL'gef;Mu

509/ csrf;oma&;w&m;a[mMum;jcif;

510/ qGpfZmvef (Switzerland) EdkifiH

511/ qGpfZmvefodkY<uawmfrljcif;

512/ [dkw,fi,fwpfckü oDwif;oHk;omoemjyK

513/ a,m*Daygif; 30-w&m;tm;xkwfMu

514/ w&m;xdkifç w&m;ppfç q&mawmfBuD;owdy|mefa[mjcif;

515/ w&m;xdkifç w&m;a[mç w&m;ppf q&mawmfBuD; owdy|mefa[mjcif;

516/ bk&m;jrwfpGm uk½kwdkif;om;wdkYtm; a[mawmfrlonfhenf;wl a[mawmfrljcif;

517/ wdAufbkef;BuD;ESifh Ak'¨omoemjyefYyGm;a&;aqG;aEG;

518/ csrf;oma&;w&m;a[mMum;ç ar;cGef;rsm;ajzqdkjcif;

519/ 'DuifNrdKUw&m;jyjcif;ç w&m;a[mjcif;ponf

520/ pifwDawmifxdyf <uawmfrljcif;

521/ Zl;&pfwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

522/ tDwvDor®wEdkifiH

523/ tDwvD (Italy) EdkifiHodkY<uawmfrljcif;

524/ owdy|mefyxrydkif; a[mawmfrljcif;

525/ o&P*Hk ig;yg;oDvay;ç owdy|mef 'kwd,ydkif; a[mjcif;


526/ csrf;oma&;w&m;a[mawmfrljcif;

527/ t*FvefaemufwpfBudrfxyfrHomoemjyKjcif;

528/ aemufwpfBudrfvef'efü aqmif½GufcsuftrsdK;rsdK;

529/ a[mfvefEdkifiH

530/ a[mfvefEdkifiHodkY omoemjyK<uawmfrljcif;

531/ tvkyfay;w&m;tESpfom&a[mMum;jcif;ponf

532/ jywdkufMunfh½Ijcif;ç owdy|mefw&m;a[mjcif;ponf

533/ taemuf*smrPDEdkifiH

534/ *smrPDEdkifiHodkY <uawmfrljcif;

535/ o&P*Hk oDvay;jcif;ç w&m;a[mjcif;ç ykpämrsm;ajzjcif;

536/ a[mfvefjynf wD;'dk;pcef;odkY <uawmfrljcif;

537/ wD;'dk; (Tidorp) pcef;omoemjyKrSwfwrf; tusOf;csKyf

538/ a[mfvefrSwzefjyifopfodkY<uawmfrljcif;

539/ yg&DwGif vkyfaqmifcsuftrsdK;rsdK;

540/ yg&DrS vef'efodkY


{umoDwdrydkif;

541/ befaumufjyef omoemjzefYcsDawmfrljcif;

542/ cRefbl&Da&mufNyD

543/ w&m;"r®rdefY[a[m>rufawmfrljcif;

544/ befaumufNrdKU0yfr[mxyfausmif;wdkufü owdy|mefw&m;a[mjcif;

545/ r[mrukwfoHCwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

546/ vrf;yef;<u 0yfwrtdkausmif;ü w&m;a[mjcif;

547/ vrf;yef;0yfpDcRefausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

548/ Zif;r,f0yfarmif;rif;ausmif;a,m*Drsm; o&P*HkoDvay;

549/ 0yfwaygwm&mrü owdy|mefw&m;a[mjcif;

550/ 0yfzqifausmif;ü nDnGwfa&;w&m;a[mjcif;

551/ jroydwfawmifausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

552/ 0yfzmxausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

553/ z&Ak'¨ywzausmif;wdkufü Ak'¨omoemw&m;awmfa[mjcif;

554/ Zif;r,fyPÖmoa&;&mausmif;a&mufjcif;

555/ befaumufodkYjyef<ujcif;

556/ &[ef;ç ½Sifç vl 1500-cefYtm; owdy|mefw&m; a[mjcif;

557/ cRefbl&D0da0utpkrfü oDvay;w&m;a[mjcif;

558/ csrf;oma&;w&m;a[mtNyD; yifv,furf;ajc tyef;ajz<u

559/ &efukefjyef<uawmfrljcif;

560/ &efukefomoemh&dyfomodkY a&muf½Sdawmfrljcif;

561/ 8-yg;oDvay;ç EIwfcGef;quf Mo0g'>rufMum;jcif;

562/ q&mawmfbk&m;BuD;\ EIwfcGef;qufMo0g'rdefYcGef;

563/ xdkif;ç jyifopfç t*Fvefç oD&dvuFmç puFmyl 5-EdkifiH omoemjyKc&D;<ujyefjcif;


'GgoDwdrydkif;

564/ eDaygEdkifiH

565/ owdy|mefw&m;a[majymMujcif;

566/ tBudrfBudrfyifhavQmufMujcif;

567/ Ak'¨omoemEk*¾[tzGJYcsKyftm; wm0efay;jcif;

568/ w&m;awmfrsm;BudKwifpDpOfjcif;

569/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ omoemjyKtzGJY

570/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; eDaygEdkifiHodkY <uawmfrlNyD

571/ eDaygEdkifiH cwårE´KavqdyfodkYa&muf½Sdjcif;

572/ av,mOfuGif;jynfhrQBudKqdkMu

573/ cwårE´KESifh teD;tem;wpf0dkuf omoemjyKvkyfief;rsm; aqmif½Gufjcif;

574/ vkrÁdeDO,smOf<u 9-&ufpcef;zGifh&efppD Of

575/ o,rÇLapwDawmfzl;ajrmfjcif;ç w&m;a[mawmfrljcif;

576/ jrefrmoHtrwfBuD;tm;csD;ajr§mufjcif;

577/ "r®udwåd0d[m&üw&m;a[mjcif;

578/ t½Sifokr*Fvausmif; owdy|mefw&m;a[mjcif;

579/ Aaeyg;½Gmur®|mef;ausmif;wdkufü w&m;a[mjcif;

580/ t½SifokaAm"meE´ausmif;<u w&m;a[mjcif;

581/ cwårE´KNrdKUaemufqHk;w&m;yGJ

582/ vkrÁdeDO,smOf<uç ydkc&mNrdKU[dkw,fü wpfnwm oDwif;oHk;awmfrljcif;

583/ ydkc&müw&m;a[mawmfrljcif;

584/ vkrÁdeDO,smOfodkYa&mufNyD

585/ 0dyóemw&m;a[mjcif;ESifhw&m;xdkifapjcif;

586/ OyorÜ'uHaqmif½GufcsD;ajr§mufjcif;

587/ uydv0wfNrdKUawmfa[mif;odkY<ua&mufMunfh½I oHa0*,l


588/ w&m;ppfç w&m;a[mrIqufvufjyK

589/ wefqif;NrdKUü w&m;a[mjcif;

590/ w&m;pcef;odrf;tcrf;tem; Mo0g'ay;jcif;

591/ eDaygEdkifiHrS tdE´d,EdkifiHodkY

592/ tdE´d,EdkifiHü vSnfhvnfylaZmfoHa0*,ljcif;

593/ 0rf;ajrmuf½TifysBudKqdkMujcif;
wd,moDwrydkif;

594/ arG;csif;tm;vHk;ESifh r,fawmfç crnf;awmf uG,fvGefMujcif;

595/ Z&mç Asm"dç r&PwdkYrS vGwfatmifusifhMuyg

596/ oHa0*jzpfjcif;

597/ rdcifa':tkyfuG,fvGefí oHa0*jzpfcJh&

598/ zcifBuD;OD;uHay:uG,fvGefoN*ØK[f r&Powd½Iqifjcif

599/ ½Iqifjcifprf;yg

600/ rdbarG;csif;wdkYxuf touf½Snf

601/ aus;Zl;½Sifr[mpnf q&mawmfbk&m;BuD; xm0pOf½Sdcdk;awmfrlavh½Sdaom bk&m;½Sdcdk;rsm;

602/ aeYpOfvkyfief;awmf

603/ tBudrfrsm;pGm bk&m;½Sdcdk;

604/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;½Sdcdk;ylaZmfonfh bk&m;*kPfawmf 9-yg;½Sdcdk;tusOf;

605/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;½Sdcdk;ylaZmfonfh *kPfawmf 9-yg;bk&m;½Sdcdk;tus,f

606/ 1-t&[H*kPfawmf 5-yk'f

607/ 2-or®morÁK'¨*kPfawmf 2-yk'f

608/ 3-0dZÆmp&PorÜEé*kPfawmf 3-yk'f

609/ 4-ok*w*kPfawmf 4-yk'f

610/ 5-avmu0d'l*kPfawmf 2-yk'f

611/ 6-tEkwå&*kPfawmf 1-yk'f

612/ 7-yk&do'r®om&xd*kPfawmf 1-yk'f

613/6-(6-7) tEkwåa&myk&do'r®om&xd*kPfawmf 1-yk'f

614/ 7-(8) ow¬ma'0rEkómeH*kPfawmf 2-yk'f

615/ 8-(9) Ak'¨*kPfawmf 5-yk'f

616/ 9-(10) b*0g*kPfawmf 9-yk'f

617/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh w&m;*kPfawmf 6-yg;½Sdcdk;


618/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh oHC*kPfawmf 9-yg;½Sdcdk;

619/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;onfh ÓPfpOf 16-yg;bk&m;½Sdcdk;

620/ r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh y#dywådylZemum&bk&m;½Sdcdk;

pwk&moDwdrydkif;

621/ Z&m'PfcH&NyD

622/ o&ufjzLyifBuD;vJus twdwfedrdwfjy

623/ 1344-ckESpf 'kwd,0gqdkvjynfhaeY

624/ 0gqdkvjynfhausmf 1-&ufaeY

625/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 2-&ufaeY

626/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 3-&ufaeY

627/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 3-&ufaeY

628/ a½Twd*HkapwDawmfBuD;<u aemufqHk;zl;ajrmfylaZmf

629/ a½Twd*HkapwDawmfBuD; vusfm&pfvSnfhvnfylaZmf

630/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 5-&ufaeY

631/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 6-&ufaeY

632/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 7-&ufaeY

633/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 8-&ufaeY

634/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 9-&ufaeY

635/ rif;uGef;wdyd#uedum,omoemjyKtzGJY yxroHk;ESpfc&D;pmtkyfzwfjy

636/ 'DtjzpfrsdK;wcgrSrjzpfzl;

637/ txufaoG; 230ç atmufaoG; 130-½Sd

638/ aq;½HkBuD;txl;cef;wifprf;oyf

639/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 10-&uf

640/ "r®mEk"r®y#dywfjzifh ylaZmfMuNyD


yOömoDwdrydkif;

641/ pkwdur®Z½kyfcsKyfawmfrlNyD

642/ oHa0*,l&ef

643/ oHa0*,l&ef

644/ wm0eftoD;oD;cGJa0aqmif½GufMujcif;

645/ 7-&ufxm;oN*ØK[f&efqHk;jzwfjcif;

646/ jynfwGif;ç jynfyodkY owif;ydkYjcif;

647/ jrefrmhtoHrS aMunmjcif;

648/ bDbDpD ponfrS aMunmjcif;

649/ jrefrmç t*Fvdyf owif;pmrsm;rSaMunmjcif;

650/ aus;Zl;awmf½Sifr[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ysHvGefawmfrljcif;

651/ r[mpnfq&mawmf\ax½kyÜwåd
qmoDwdrydkif;

652/ psmyetpDtpOfaMunmjcif;

653/ aus;Zl;awmf½Sifr[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ tEÅdrt*¾dpsmyeylaZmfyGJtpDtpOf

654/ arwåm&yfcHcsuf

655/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 11-&ufaeY


owåmoDwdrydkif;

656/ ½kyfuvmyfawmf ywf0ef;usifwpfckvHk; yef;tdk;ç yef;zvm;awG wif;Murf;jynfhae

657/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 12-&ufaeY

658/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 13-&ufaeY

659/ 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 14-&ufaeY

660/ q&mawmft½Sif0dpdwåom&mbd0Hoponf q&mawmfBuD;rsm;<uvmylaZmfjcif;

661/ y&dowfrsm;vGef;vS

662/ aqmifyk'frsm;ESifh Mo0g'rsm;ay:xGufvm

663/ aqmifyk'frsm;

664/ r[mpnfMo0g'awmf
t|moDwdrydkif;

665/ wynfh&[ef;awmfawG "r®ylZmjzifh ylaZmfMujcif;

666/ 'kwd,0gqdkvuG,faeY

667/ cufcufcJcJ y&dowfxdef;odrf;&

668/ te,fe,f tpdkYpdkY tNrdKUNrdKUt½Gm½Gm &dyfomrsm;ylaZmfMu

669/ pm½Gufpmwrf;rsm;jzifh ½dkufESdyf½GwfzwfylaZmfMujcif;

670/ urÇmhomoemjyK aus;Zl;awmf½Sifr[mpnf q&mawmfbk&m;BuD;\ b0jzpfawmfpOf tusOf;csKyf

671/ tar&duefwGif w&m;a[mjyocJhaom ae&mrsm;

672/ &efukefNrdKU r[mpnfomoemh&dyfom y"mer[mem,u t*¾r[my@dwç q|o*Ðwdykpämuç EdkifiHawmf oHC


r[mem,utzGJUMo0g'gp&d,jzpfawmfrlaom oufawmf 78? 0gawmf 58-0g& aus;Zl;awmf½iS b
f '´EaÅ ombe
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ tEÅdrpsmyewGif t½Sif0da0umeE´ (anmifav;yif) omoeaZmwdygv
ausmif; (tv,fwdkuf) yckuúLNrdKUrS zGJYqdkylaZmftyfaom oHa0*"r®vuFm

673/ t½SifZ#dvylaZmfjcif;

674/ &efukefNrdKU omoemh&dyfom t*¾r[my@dwç q|o*Ðwdykpäuç EdkifiHawmfMo0g'gp&d,ç urÇmhomoemjyK


aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;\ tEÅdrt*¾dpsmye om"kuDVeylaZmfyGJwGif wynfh t½SifZ#dv
ur®|mep&d, ygVdyg&*l a&;om;ylaZmftyfaom *kPfjyKaxmrem&wkydk'fpHk

675/ r[mpnf "r®uxdutzGJYu ylaZmfjcif;

676/ w&m;tarGcHç avmutarGcH,lyHkESifh EdIif;,SOfjycsuf

677/ aqmifyk'f

678/ t½Sifuk@vmbd0HoylaZmfjcif;

679/ ewfarmuft½Sifokpdwåom&ylaZmfjcif;
{ulee0kwdrydkif;

680/ 0gacgifvqef; 1-&uf aemufqHk;aeY

681/ a&pufcsyGJusif;yjcif;

682/ 1266-ck? 0gqdkvqkwf 3-&uf aomMumaeY eHeuf 3-em&DwGif ppfudkif;wdkif; a½TbdkjrdKUe,f qdycf eG ½f mG ü zGm;jrif
awmfrlí 1344-ck? 'kwd, 0gqdkvqkwf 10-&uf paeaeY rGef;vGJ 1;36-em&DwiG f ysv H eG af wfral om q|o*Ð
wdypk u
ä ç t*¾r[my@dwç Edik if aH wmfMo0g'gp&d,ç urÇmo
Y moemjyK aus;Zl;½Sirf [mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\
tEÅdrt*¾dpsmye om"kuDVetcgawmfü jynfaxmifpkqdk½S,fvpfor®w jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m r[mpnfe,f
vSnfh"r®uxdu tzGJYcsKyf\ oHa0Zed,uxmavQmufxm;vTmygbk&m;

683/ oHa0**gxm ygVdteuf

684/ &[ef;yk*¾dKvfç vlyk*¾dKvfwdkYylaZmfMujcif;

685/ acgif;oGif;ç acgif;ydwfjcif;

686/ xD;jzLrdk; yef;armfawmf,mOfjzifh yifhwifNyD


e0kwdrydkif;

687/ tedrfhtjrifh csifhcsdefwdkif;wmpDpOfMu

688/ BuHawmokomefü pifawmftxl;pDrHjcif;

689/ pepfwusjyKpDrHjcif;

690/ tm;vHk;tqifoifhaqmif½GufMujcif;

691/ 'kwd,0efBuD;ç &efukefwdkif;aumifpDOuú|ç nTefcsKyf toifha&muf½Sdjcif;

692/ tcsdefZ,m;udkufxm;cJhMu

693/ y&dowfrBuKHpzl;rsm;vGef;vS

694/ ½kyfuvmyf,mOfpufrEdI;&yJESifh BuHawmokomefa&muf

695/ tvTmrsdK;pHk vlAdkvfyHk

696/ jrefrmordkif;0,f þrQrsm;jym;onfhy&dowf½Sdonfh psmyer½Sd[kqdkMu

697/ BuHawmokomefü y&dowfBuD;tm; arwåm&yfcH&

698/ tavmif;awmf rD;oN*ØK[fylaZmfMuNyD

699/ apmifhMuyfylaZmfMu

700/ t½dk;awmfrsm;r[mpnfausmif;awmfü yifhaqmiftylaZmfcH

701/ te,fe,ftpdkYpdkY tjrKdUjrKdUt½Gm½Gm½Sd &dyfomcGJrsm;u yifhaqmifylaZmfMu

702/ oHa0*yGm;rsm;&ef

703/ qufvufoHa0*yGm;rsm;&ef
{ue0kwdrydkif;

704/ oHa0*yGm;rsm;qifjcif&ef yxroHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFmç oHa0*yGm;rsm;&ef


'Gge0kwdrydkif;

705/ 'kwd,oHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFm wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


wde0kwdrydkif;

706/ wwd,oHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFm wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


pwke0kwdrydkif;

707/ pwkw¬oHa0* q,f*gxm yg|fedó,ESifh oHa0*vuFmç wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


yOöe0kwdrydkif;

708/ yOöroHa0*q,f*gxmyg|fedó,ESifh oHa0*vuFm wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


qEé0kwdrydkif;

709/ q|oHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifhoHa0*vuFmwenf;oHa0*yGm;rsm;&ef
owåe0kwdrydkif;

710/ owåroHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFmwenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


t|e0kwdrydkif;

711/ t|roHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFmwenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


{uleowdrydkif;

712/ e0roHa0*q,f*gxmygXfedó,ESifh oHa0*vuFmwenf;oHa0*yGm;rsm;&ef


owdrydkif;

713/ 'oroHa0*q,f*gxmygXfteufESifh oHa0*vuFmwenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

714/ r[mpnfax&ikwåEÅ0dvmodeDusrf;BuD;tNyD;owfjcif;

715/ r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD ed*Hk;


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 1

Oa,smZOf

1348-ck e,kev f jynfah usmf 3-&ufaeYu r[mpnfomoemh&yd o f modYk rdro d '¨ro ® wD *lq&mawmf t½Sif
tmpduP © a&mufomG ;NyD; rdrd tm;cGpJ w d uf o k xm;aom OD;aESmufa&m*ga0'emtwGuf tEk*[ ¾ tzGYJ rS ac:,lay;aom
yg&*lq&m0efBuD;rsm;\ ppfaq;jcif;trsdK;rsdK;wdYk c&H NyD; ¤if;wdYk ay;aom aq;0g;rsm;udk oH;k aqmifr0DS aJ e&ojzifh e,kef
vqkwf 8- &ufaeYwiG f zvf,Of"r®m½Hük w&m;"r®a[mMum;awmfr&l ef Ak'o ¨ moemEk* [ ¾ tzGYJ rS avQmufxm;csufukd
aq;ppfcaH e&qJjzpfí vufrcHEikd yf J ek,ek v f uG,af eYavmufwiG rf S a[mMum;&efvufcv H u kd Nf yD; q&m0efrsm;ay;aom
aq;0g;"mwfpmrsm;udk tcsed rf eS rf eS o f ;kH aqmifr0DS &J ojzifh rdrd \vuf0b J ufwpfjcrf;rS usifí usifí wufvmaom
a&m*ga0'emrsm; oufomcGi&hf N yD; wm0ef,x l m;aom e,kev f uG,af eYwiG f 1-em&Dct JG csderf pS í 3-em&DcJG tcsdew f ikd f
atmif zvf,Of"r®m½Hw k &m;yv’iw f iG f xdik í f w&m;a[mMum;aomfvnf; w&m;yGt J NyD;wGif rdrd \a&m*ga0'emrsm;
wd;k yGm;vmjcif;r½Sd yuwd aumif;rGepf mG ESiyhf if w&m;yv’irf S aumif;pGmxí vmEdik cf ahJ vonf? xdw k &m;yGw
J iG f Ak'¨
omoemEk*[ ¾ tzGYJ BuD;rS ½du
k Ef ydS af 0iSv'ª gef;aom yx0DZ, rEÅeaf wmf*gxmudk r[myx0DajrBuD;udk r,fawmfBuD;
ozG,x f m;í aus;Zl;qyfw&m;awmfBuD;udk ESpef m&DMumrQxikd u f m a[mMum;Edik cf ohJ jzifh bma0'emrQ rjzpfay:vm
onft h wGuf &wemjrwfo;kH yg;ESif w h uG aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ teEÅaus;Zl;*kPw f Ykd ukd
tm½Hûk yum teEÅaus;Zl;½Sif q&mawmfb&k m;BuD;tm; &nfp;l um OD;nGwrf yd gawmhonf/

1348-ckEpS f 0gqdv k qef; 1- &ufaeYwiG f Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ Ouú|BuD; OD;yGiahf umif;ESihf twGi;f a&;rª;
OD;wdu k pf ;kd wdYk u rdrd \use;f rma&;rsm;udk ar;jref;avQmufxm;MuNyD; yckuLú ûrdY r[m0dow k m&mrwdu k f "r®mp&d,
*P0gpu bDat t½Siaf uvmo a&;om;aom r[mpnf ax&0kwEå 0Å v d modeD yxrwGpJ mtkyBf uD;udk vª'gef;um
'kw, d wGu J kd qufvuf½u kd Ef ydS rf nfjzpfí r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;tm; OD;p mG awGYqq kH nf;uyfcMhJ u&aom q&m
awmfb&k m;wdYk \ tawGYtêuHEiS w hf uG ed'gef;a&;omcsD;ajr§mufyg&ef avQmufxm;Muojzifh xdpk mtkyBf uD;udk tprSpí
ed*;kH wdik af tmif Munf½h &I m tvGeaf umif;jrwf aphpyfaocsmaom ta&;tom;rsm;ESihf jynfph akH eonfukd awGY&ojzifh
r[mpnfü rdru d ,
kd f wdik f awGYêuHMunfñckd &hJ aom tawGYtêuHrsm;udk use;f rma&;cRw, f iG ;f aeaom tMum;rS êud;pm;
tcsde, f u l m a&;om;vdu k &f ygonf/

r[mpnfESifho'¨r®oDw*l

vGecf ahJ om 1310 -ckEpS f ewfawmfvjynfah eYavmufrS tpûyí aus;Zl;awmf½iS f r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;
tm; Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfOuú|BuD; qmOD;oGiEf iS hf OD;EkwYkdu yifah qmifcMhJ uojzifh r[mpnf omoemh&yd o f m
pHausmif;awmftwGi;f ü oDwif;oH;k um q&mawmfb&k m;BuD;onf rdru d ,
kd af wGY 0dyóemw&m;awmfrsm;udk wynfh
a,m*Dtaygif;wdYk tm; a[mMum;nGejf yqH;k rawmfral eaom owif;udk owif;pmrsm;ESiw hf uG rdrw d Ykdyo
k rd rf S oGm;a&muf
usiBhf uHtm;xkwMf uaom a,m*Drsm; \ tawGYtêuHrsm;udk vma&mufavQmufxm;Muí Mum;odae&onfh twGurf rd d
rSm q&mawmfb&k m;BuD;tm; rzl;rawGY&jim;aomfvnf; Mum;umrQjzifyh if q&mawmfb&k m;BuD;ESiw hf uG jyoawmfral e
aom w&m;awmfü Munfño kd '¨gpdwaf wG jzpfymG ;ae Muygonf/

xdt
k csdet
f cgu 0dyóemw&m;jy yk*Kd¾ vfawGvnf; rsm;pGmay:xGe;f aeaom tcsdet f cgjzpfayonf? odYk &mwGif
rdro
d '¨gw&m;wdYk u tjcm;odYk roGm;MuyJ q&mawmfb&k m;BuD;ESihf nTejf yaeaom 0dyóemw&m;üom pdw"f mwfawG
nGwaf eMuygonf? xdt k csdeu
f xdo k '¨gw&m;aMumifh qd&k rnfvm;rod nOft h csdet f yd af ysmfaepOf twGi;f rSmyif
q&mawmfb&k m;BuD; <uawmfrv l mNyD; rdrt d m; w&m;"r®a[mnTejf y aeonfuykd if jrifrufaeygonf? odYk &mwGif rdrrd mS
o'¨ro® wD *lausmif;wdu
k Bf uD; wm0efEiS w hf uG wynfwh yef; &[ef;omraPwdYk t m; y&d,wåpd mayrsm;udk oifMum;ydYk cs
ae&í q&mawmfb&k m;xHoYkd ud, k wf ikd u
f m; ra&muf Edik cf yhJ g/

1313-ckEpS f e,kevf twGi;f u jzpfygonf? xdt k csed uf rdrrd mS "r®mp&d,pmar;yGüJ ajzqd&k ef okwyf gax,s
usr;f wpfusr;f useaf eonft
h wGuf ajzqd&k ef &efuek ûf rdYoYkd<ua &mufNyD; pmar;yGaJ jzqdt k NyD;wGif rdrq
d E´apmaeaom
q&mawmfb&k m;BuD;tm;zl;ajrmf&ef r[mpnf&yd o f modYk Adv k of rd ;f aqGu vduk vf yH Ykdaqmifojzifh a&mufc&hJ ygonf?
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;tm; pHausmif;awmfü rzl;awGY&ojzifh odraf wmfBuD;odYk vdu k of mG ;&m r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;onf w&m;pmwpfcu k kd pdw0f ifpm;pGm a&;om;aeonfuakd wGY&í xHawmfyg;odYk omG ;a&mufcg ½Scd ;kd
uefawmh&ygonf/ q&mawmfb&k m;onf a&;om;aeaom pmyd'k u f av; NyD;qH;k oGm; aomtcgrS rdrt d m; pum;pwif
ajymMum;um ykord rf S q&mawmfb&k m;tm; zl;awGY&efvmcJah Mumif;udk avQmufxm ;&m ykord rf S w&m;tm;xkwo f mG ;Mu
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 2

aom rdrd \wynfh 'g,umrsm; avQmufxm;csuft& rdrt d m; "r®uxdutjzpfukd odawmfral eNyD;jzpfí ,ckwpf0g
w&m;tm;xkwo f mG ;&ef wdu
k w
f eG ;f awmfr&l m ,cktcg 0gqd&k eftcsdetf cgvnf; tvGeef ;D uyfaeonft h jyif ausmif;
wdu
k Ef iS hf yufoufaomudprö sm;udv k n ;f bmrQrûyjyifc&hJ ao;ojzifh oDwif;0gvuRwrf S vma&mufcg w&m;tm;xkwf
ygrnf[k avQmufxm; 0efcNH yD; q&mawmfb&k m; BuD;tm; uefawmhcNhJ yD aemufyo k rd o
f Ykdjyef<ucJo
h nf/

1313-ck wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 5-&ufaeY r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ ud,


k af wGY 0dyóemw&m;
udk yGm;rsm;tm;xkw&f ef &efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&ydomodYk vma&mufcyhJ gonf/

xdt
k csderf mS Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ BuD;u e,fu, kd pf m;vS,rf sm;udk yifah c:xm;onfjzpfí tcsdKYvJ a&mufqçJ
tcsdKYvnf; a&mufvwåYH jzpfí ur®|mef;ausmif;rsm;rvHak vmufí ,ckomoempm&ES ifh wdu
k w f ef;vsm;ae&mwGif
0g;wJBuD;rsm;xd;k í ae&mrsm;ûyjyif&onf? rdrrd mS tenf;i,fta&mufapmí odraf wmfBuD;rStqif; wdu k cf ef;wef;vsm;
wGif trSwf 7-tcef;ü ae&m&í xdak e&mrS b,furkd Qra½TY&yJ xdak e&mrSmyif w&m;NyD;qH;k onfw h ikd af tmif aexdik uf sifh
yGm;cJ&h í &dyo
f mod Yk a&mufwikd ;f rdrw
d &m;usiyhf mG ;cJ&h m ae&mwdu k cf ef;uav;udk oGm;a&mufMunf&h onf? a&mufonfh
aeYnaerSmyif r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;u trSwaf y;w&m;udk ud, k w
f ikd rf a[mMum;yJ wdw&f aD umfwmjzifh
a[mMum;trSwaf y;í &Daumfwmw&m;udk rSwo f m;em,lNyD; rdrad e&m tcef; 7-odYk trSwjf zifjh yefco hJ nf/

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf w&m;tm;xkwpf OftwGi;f rdrêd uHawGY&aom tcuftcJ[o l rQwYkdukd


arwåmapwem tjynfyh gaomenf;ay;vrf;jy qH;k roGeo f ifrjI zifh rdrrd mS awGYêuH&orQaom tcuftcJ[ol rQwYkdrS
ausmv
f eG x
f u
G af jrmufcg q&mawmfb&k m;BuD; auseyf ESpo f ufawmfral omtajctaeodYk a&mufc&hJ ojzifh rdrt d wGuf
ay;qyfí rukeEf ikd af om aus;Zl;½SiBf uD;yif jzpfygawmhonf/

Mo0g'cH,lylaZmfyGJ

w&m;tm;xkwjf cif;udpNö yD;oGm;aomtcg Mo0g'cH,yl al ZmfyBJG uD;udk qufvufusif;y Murnfjzpfí rdru d kd


q&mawmfb&k m;BuD;tm; csD;usL;ylaZmf&ef wm0efwpfck ay;tyfvmí rdru d ,kd w
f ikd u
f txl;yifMunfñkd av;pm;jcif;½Sd
aom q&mawmfb&k m;BuD;tm; csD;usL;ylaZmf&ef wm0ef&í vG,u f pl mG wm0ef,v l u kd Nf yD; atmufyg*gxm ESpyf 'k jf zifh
ud,
k w
f ikd af &;om;zwfMum; ylaZmfum aus;Zl;qyf&ygawmhonf/

vGefcJhaom 1313 -ck ewfawmfvtwGi;f u yxrOD;pGm aus;Zl;½Sif r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; \ Mo0g'cH
,l ylaZmfyBJG uD;wGif ud,k wf ikd af &;om; ½Gwyf mG ;ylaZmfcNhJ yD; ,ck 1344 -ck 'kw,
d 0gqdv
k qkwf 15 -&ufaeYn
tEÅrd psmyew&m;yGw J iG f þodYk ud, k w
f ikd ½f w
G yf mG ;ylaZmfvu kd &f ygonf/

1/ tpä&ad ,m r[mab&Dç "r®o'´oak Cmo,D?


a0&CmwD acr"m&Dç axa&m avmau orkA0Ç /D

baEÅ-aus;Zl;yHpk k *kPt f xkjzifh EdiI ;f wkrvG,f *kPaf ygif;<u,fonfh tHzh , G xf if½mS ; aus;Zl;awmf½iS q
f &mawmf
t½Sijf rwfBuD;bk&m;? b0H -wynft h rsm; todÓ PfymG ;apzdYk pdwx f m;BuHpD ÓPf0ZDjzifh *rÇeD ufus,f y#dywfe,frmS
tvG,af qmifyYkd azmifr*¾iu f ;l wdYk r;ª jzpfayaom t½Sib f &k m;onf? tpä&ad ,m -oDv orm ynma&mifjcnf ajymifvnf
0if;vQif *kPo f uwfwYkdaMumifh ewfEiS v hf l oHûydiMf uL;NyD;vQuf txl;yiftMhH ojcif;iSmvJ xdu k af wmfr cl yhJ gay\?
r[mab&D-urÇmYtv,frmS omoemruG,rf aysmuf&atmif bm0emxD;jzLaqmif;NyD;vQif enf;,lavmufp&moHom
rnfwhJ r[mpnfawmfBuD;ESiv hf wJ al wmfrcl yhJ gay \? "r®o'´oak Cmo,D -owdy|mefw&m;oHukd ebHb0*fysHYysHYwufí
wuJv h ufow H ukd v
f ;kH nHrQ emcHrNiD; oHp[ kH nf;avmufatmif cwf w;D aqmf½rG ;f awmfrcl yhJ gay\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 3

b0H-ewfvw l Ykd tv,frmS r[mpnfozG,f ay:xif½mS ;í jrwfw&m;oHpjkH rnfNyD;vQif pHpk n kH n


D D ay:xif½mS ;cJh
wJh aus;Zl;awmf½iS f q&mawmft½Sijf rwfb&k m;onf? "r®o'´oak Cmo,D -atmifpnfatmifarmif; yJw h ifanmif;rQ
wduk af ygif;wke[
f nf *kPf &nfûzd;bd tusKd ;½Sod nfh owdy|mef pnfawmfou H kd ebH[pfa<u; pnf;rSe&f ef vufoaH y;NyD;
vQi?f a0&CmwD -twGi;f &ef tjyif&ef ab;'PftoG,o f , G f tEÅ&m,frsm; rmefppfonf &efq,fyg;wdYk ukd z,f½mS ;um
zsufq;D í r*fc&D;zGiahf wmfrv l suf? acr"m&D -ud,
k af wmfph rG ;f [kef wefc;kd *kPw f kd Yukd nGw½f ckH rkd DS a,m*Dtrsm; wynfo h m;
taygif;wdYk tm; w&m;a&csrf; qGwzf sef;at;jr r*fvrf;jyí acredALÁ tyg,l&atmif MunfjzLpGmqGaJ qmifawmfrNl yD;
aom? axa&m -oDv orm ynma&mifpkH *kPaf ygif;ûcHí êudix f 0kH if;vQyf aus;Zl;½Sirf [mpnf ZmenfOuúXrf ax&fjrwf
BuD;onf? avma u-edAmÁ efaomifurf; atmifMuiSe;f odYk uloef;&mXme trwqdyu f rf;yrm þomoemh&yd o f m
cef;omBuD;twGi;f ü? orkA0Ç D -owdy|mef ebHzed Yf zed Yf vufoNH idrrhf Q odro hf rd ½hf u
kd af nmif; wynft h aygif;wdYk tm;
pkaqmif;umac:,lí jzpfxeG ;f awmfrcl yhJ gayonfb&k m;/

r[max& *kPylZm*gxm

'u©ad P,sH r[max&Hç oHC*kPokvuFw?H


*kP-rmvH ydvE´w
d mG ç ylaZr okorm[dwm/

b0aEÅm-owdy|mef todÓPfjzifh trSew f &m; vufuikd xf m;vsuf pdwx f m;nGwaf ysmif; tdo k al wmfaumif;
wdYk ? 'u©ad P,sH -oDv orm ynmo&zl aqmif;awmfrí l MunfjzLqufuyf ay;vªtyfonfh jrwfaomtvªuv kd nf;
cH,al wmfrx l ukd af yxaom? oHC*kPokvuFwH -oky#Ü yd ef ud;k wefxêkH udif *kPyf ef;cdik w f Ykdjzifh êudiv f iId yf sYH oif; b0*f
csi;f írdYk y0if;vQjH zmaumif;pGm rGr;f ,Of wefqmqiftyfayxaom? r[max&H -owdy|mef w&m;oHukd vufozH ed Yf zed Yf
ebHNcdrrhf Q odro hf rd ½hf u
kd w f ;D ? aus;Zl;½Sirf [mpnf ZmenfOuúXf r[max&fjrwfBuD;ud?k 0g -aus;Zl;½Sirf [mpnf Zmenf
OuúXrf ax&fjrwfBuD;\? *kPrmvH -r*fzv kd ,
f MkH unf yef;0wf&nfwYkdjzifh pHn
k yD sYH arT;&eHY aoG;onfh jrwfav;êudiv f iId f
*kPyf ef;cdik uf ?kd ydvE¨w d mG -q&mawmfb&k m; qif,Ofxm;onfh w&m;xHêk udif *kPyf ef;cdik w f Ykdjzifh udik u
f m,ck tav;ûy
rnf pdw&f nf½iT v f ef; qifjref;MuukeNf yD;íomvQi?f okorm[dwm -q&mawmfjrwf *kPaf wmf"mwfwYkdü qdu k uf yf
,HMk unf wnfapEdik b f d aumif;jrwfaomorm"d ½SMd uukeo f nfjzpfí ? ylaZr -o'¨g"mwftm; rjywfymG ;vsuf nGww f mG ;
aumfa&mf ½Tiaf ysmfaysmfEiS hf ylaZmfuefawmhMuygukeaf wmhonfb&k m;/

þrQaus;Zl;BuD;rm;vSpmG aom teEÅaus;Zl;½SiBf uD;tm; rdro d o d rQrajymyavmufaomÓPfrQjzifh ylaZmf&


onfukd tm;r&Edik yf J ESppf OfEpS pf Ofy al Zmfyt JG cgêuHwikd ;f aus;Zl;*kPt f rsdK;rsdK;awGukd zGYJ qo
kd u
D ;kH um ylaZmfcyhJ gaomfvnf;
rdrwd YkdzYJG qdok u
D ;kH aom*gxmjzifh ylaZmfjcif; [lorQwYkdonf q&mawmfb&k m;BuD; \ teEÅaus;Zl;*kPw f Ykd EiS hf EdiI ;f pm
vduk yf gvQif jrif;rd&k af wmifEiS hf ZD;aphyrm vGepf mG uGmjcm;a eao;onfukd awGY&ojzifh tm;r&wif;rwdrjf zpfc&hJ mrS ,ck
ay:xGuv f maom yckuLú ûrdY r[m0dow k m&mrwdu k f "r®mp&d, *P0gpu bDat t½Siaf uvo \ r[mpnfax&
0kwEå Å 0dvmodeaD x½kyw Ü då pmtkyBf uD;udk awGYjrifum w0BuD;zwf½MI unfñckd iG &hf ojzifh tm;&auseyf wvQyfvQyf yDwd
awGjzpfymG ;um q&mawmft½Sif auvmo \ pGr;f tm;jzifh a&;om;ylaZmfvu kd af om þr[mpnfax& 0kwEå 0Å v d modeD
'kw, d wGu J srf;BuD;udk 0rf;ajrmuf0rf;om þOa,smZOfpmjzifh êudqv kd u kd &f ygonf/

t½Siftmpdu©P
o'¨r®oDw*lq&mawmf
vrf;nTefOD;aoQmifMo0g'gp&d,
Ouú|
r[mpnf&dyfomrsm; em,utzGJY
{&m0wDwdkif;? ykodrfNrdKUY
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 4

r[mpnfq&mawmf

Ak'½¨ iS af wmf jrwfb&k m;onf oAÁñw k ÓPfawmf \ pGr;f tm;aMumifh yk*Kd¾ vfowå0gwpfO;D pDjzpfapç yk*Kd¾ vfpçk
owå0gpktvku d jf zpfap ,if;wdYk EiS ahf vsmn
f aD om w&m;pum;nTejf yqH;k rawmfr&l mü ydik Ef ikd x
f ad &muf pGr;f aygufawmfyg
ayonf? jrwfpmG bk&m; \ om0uBuD;rsm; teufwiG v f nf; "r®aoemywdac:&avmufonfh &[EÅmyk*Kd¾ vfBuD;rsm;
trsm;tjym;yif½o dS nfjzpf&m olYqikd &f mqdik &f m "r®e,fy,fwiG f {w'*f& ûydib
f uf uif;onfh psmeftbdnmOfEiS hf jynfph kH
aom yg&rDawmf½iS Bf uD;rsm; jzpfMuygonf? rsufarSmufumvESihf uGmjcm;vSygonf? uREfyk w f Ykd acwfwiG f 0dyóemq&m
wpfq[ l í
l w&m;"r®jyoaeMuukeaf om yk*Kd¾ vfojl rwfrsm;xJrmS yif &[EÅmyk*Kd¾ vfwpfO;D wavrQ êuHawGYz;l ajrmf&cGihf
tvGeef nf;yg;vSygonf/

wzefjrwfpmG bk&m; oufawmfxif½mS ; ½Scd u kd u


f mvrSmrlum; jrwfpmG bk&m; \ ajcawmf&if;ü 0yfpif;a&muf½dS
MuolwYkdonf o'¨gt&müvnf;aumif;? 0D&, d t&müvnf;aumif;? ynmt&müvnf;aumif;? yg&rDx;l jcm;onfh
tm;jynft h ifjynfh rEHYk eYJ aom owåcd BJ uD;rsm;om rsm; vSayonf? xdYk aMumifyh if eHeuft½kPw f ufrpS wifí 0dyóem
ur®|mef;w&m;udk tm;xkwaf omf xdak eYr;kd rcsKyfrD tem*grftjzpfç &[EÅmtjzpfoYkd a&muf½o dS rl sm; ½SMd uonfeh nf;wl
naerd;k csKyfcsderf pS wifí 0dyóemur®|meftm;xkwaf omf aemufwpfaeY t½kPw f ufcsdew
f iG f tem*grfrsm;ç &[EÅ mrsm;
jzpfMuolawG trsm;tjym;½Scd MhJ uavonf? rsuaf rSmufacwfEiS u hf m; uGmjcm;vSygonf? ur®|mef;w&m; tm;xkw&f
aumif;rSe;f odo(l 0g)ur®|mef;ausmif;odYk oGm;a&mufoOl ;D a&rSm enf;yg;vSygonf? oGm;olrsm;teufrmS vnf; o'¨gEHYk ç
0D&,
d EHYk ç ynmEHYk oal wGomvQif rsm;vSacsonf/

þuJo h Ykd aom rsufarSmufumv \ 0dywåjd zpftifukd qifjcifawmfrrl ad om r[mpnfq&mawmfb&k m;onf


0dyóemw&m;jyefYymG ;pnfyifa&;udk a½S;½Ivsuf vltrsm;usifBh uH tm;xkwí f &vG,çf a&mufv,
G of nfeh nf; edó,
opfukd ½SmBuHawmfrcl ahJ vonf? ,if;enf; edó, \ xl;jcm;csufonfum; j refrmpmwwfow l idk ;f zwf½eI m;vnfEikd f
aom jrefrmpum;vH;k rsm;ESihf ta&;tom;rsKd ;udk wDxiG t
f oH;k ûyxm;jcif;yif jzpfonf/

usrf;wwfyk*¾dKvfwpfOD;\ xifjrifcsuf

pma&;olonf ESpt f wefMumumvu OD;ausmjf rifah c: &[ef;vlxu G w


f pfO;D ESiahf wGY&mü r[mpnfq& mawmf
ur®|mef;enf;ay:wGif xdo k l \xifjrifcsuu f kd Mum;emcJ&h zl;ygonf? xdOk ;D ausmjf rifq
h okd ul m; &[ef;b0u tpd;k &
yxrjyef pmar;yGw J iG f yxrausmaf tmifco hJ w
l pfO;D jzpfygonf/ OD;ausmjf rifh \ xifjrifcsut f &qdak omf r[mpnf
0dyóem½Ienf;usrf;onf 0dyóembm0emESifhpyfvsOf;í o x d u
kd o
f rQ tcsuftcsm taMumif;&yfrsm; tjynft h pHyk gí
wdwk w
k wf u d s jywfom;vSojzifh þusrf;ESiw hf rl Qaom 0dyóemusrf;rsdK; rawGYz;l ao;aMumif;qdyk gonf? a'oem
awmfrEl iS v
hf nf; tvGeyf ifnn D w
G af Mumif; qdyk gonf/

r[mpnfq&mawmfESifh pma&;olwdkYawGYcef;

pma&;olEiS hf r[mpnfq&mawmfwYkd awGYqckH iG hf ay:aygufyrkH mS twefi,fqef;onf[q k &kd ayrnf? jzpfpOfum;


þodYk wnf;? 1948 -ckEpS f Zefe0g&D 4-&ufaeY jrefrmEdik if H vGwv f yfa&; &NyD;onfh aemufo;kH vtMumwGif Edik if H
wpf0ef;üaomif;use;f rIrsm; jzpfymG ;cJ&h m 1949 -ckEpS w f iG f tqd;k qH;k tajcodYk wdik cf ahJ vonf? xdEk pS rf wfvwGif 'kw, d
aejynfawmfjzpfaom rEÅav;ûrdYawmfonf olyek v f ufoYkd usa&mufco hJ nf? xdt k cgpma&;olonf av,mOfjzifh a½Tbkd
odYk omG ;a&mufum xdrk w S qifh ppfuikd ;f odYk um;jzifo
h mG ;a&mufchJ \? olyek ef ,f rEÅav;ûrdYonf {&m0wDjrpfomvQijf cm;
awmhonfjzpf&m pma&;ol \ vHûk cHa&;twGuf ppfuikd ;f wdik ;f txl;rif;BuD;OD;0if;u pma&;oltm; ykn½Siaf pwD
ajcawmf&if;½Sd bke;f awmfBuD;ausmif;wpfausmif;rSm oGm;a&mufwnf;cdak pcJyh gonf? rEÅav;ûrdYukd olyek v f ufrjS yef
vnford ;f yduk af &; tpDtpOfrsm; cs rSwaf y;NyD;aemuf ppfuikd ;f rSjyef&ef rdrw d nf;cd&k m bke;f awmfBuD;ausmif; \ ausmif;
xdik qf &mawmftm; EIwcf eG ;f quf&ef OD;csaomtcgwGif q&mawmfu pma&;oltm; a½Tbakd &mufcu kd rf mS r[mpnf
q&mawmfukd rzl;awGYbrJ jyefoifah Mumif;ç r[mpnfq&mawmfqo kd nfrmS a½Tbrkd S 7-rdik rf Qom uGmaomqdycf eG ½f mG rSm
oDwif;oH;k aMumif; 0dyóemur®|mef;jyo&mrSm tvGex f ufjruf aygufajrmufojl zpfí ppfuikd ;f ç a½Tbakd 'owpf0u kd f
wGif r[mpnf0yd óemudk em,ltm;xkwaf eMuNyDjzpfaMumif;ç rdrt d ygt0if oHCmydik ;f uvnf; r[mpnfq&mawmf
onf &[EÅmyk*Kd¾ vfjzpfonf[yk if ,HMk unf aeMuaMumif; ponfjzifh trdeYf ½v dS ukd yf gonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 5

xdpk Ofurl pma&;olonf 0dyóemw&m;ü pdw0f ifpm;jcif;r½Sad o;yg? 0dyóemqdw k m bmvJ[í l yif
aumif;aumif; rajymwwfao;yg? odYk &mwGif r[mpnfq&mawmftm; zl;awGYvpkd w d rf mS rlum; jyif;jyvsu½f cdS yhJ gonf?
&[EÅmudk zl;awGY&zl;jcif; r½Scd o
hJ jzifh tvGezf ;l awGYvjkd cif; jzpfygonf/

okYd jzpfí a½Tbo


kd Ykd a&mufvQifa&mufcsif; ta&;ydik t
f m;ac:í qdycf eG ½f mG r[mpnfausmif;wdu
k o
f Ykd taomhyif
xGucf yhJ gonf? q&mawmftm; OD;wdu k rf ad omtcg q&mawmfu ]]bmudpeö YJ a&mufvmovJ}} [k ar;ygonf/

]]&[EÅmoljrwfukd zl;awGYzYkd a&mufcyhJ gw,fb&k m;? ykn½Siaf pwDajcawmf&if;u q&mawmfu r[mpnf


q&mawmfqwkd m &[EÅmvdYk 'De,fwpf0u kd u
f ,HMk unfaeMuaMumif; trdeYf ½v dS u
kd yf gw,fb&k m;}}

þodYk pma&;olu jyefvnfavQmufxm;onfukd q&mawmfonf EIwjf zifh wpfpw


kH pf&mjyefvnf>ruf[jcif;
rûyacs? odYk &mwGif q&mawmf \ rsuEf mS ü ûyH;a,mifaom EIwcf rf;rsm;udk owdrrl o
d nf? pma&;ol \ (&[EÅmqdak om)
avQmufxm;csufukd vufrcHao;onfh vu©Pm[kyif rSw, f &l rnfxifygonf/

]]0dyóemtm;xkwrf eI YJ ywfoufvYkd ar;csifwmrsm; ½So


d vm;}}

]]r½Sdygbk&m;}}

xdYk aemuf pum;jywfomG ;onf? q&mESihf 'g,um axGaxGx;l xl;ajym&ef pum;r½So


d nft
h avsmuf xdrk QEiS hf
yif r[mpnfq&mawmf\ a½SYarSmufrS xGucf mG cJyh gonf/

wGHaw;odkY oabFmc&D;

1949-ckEpS f atmufwb kd m vv ,favmufwiG f pma&;olonf wGaH w;a½TqaH wmfb&k m;udk zl;ajrmf&ef oabFm
jzifch &D;xGucf &hJ m qmOD;oGiEf iS hf pma&;ol \ tjcm;aom rdwaf qGrsm;vnf; twlyg½Syd gonf? pma&;olwYkd \ ESpx f yf
oabFm &efuek q f yd u
f rf;rSxu
G cf mG í rsm;rMumrD vlwpfa,mufu aA'ifq&mwpfO;D udk pma&;olwYkd½dS &m ac:vm
ojzifh pma&;olu qmOD;oGit f wGuf a[majymay;&ef ajymygonf? aA'ifq&mu qmOD;oGit f m; a[mcsurf sm;rSm
awmfawmfrsm;ygonf? odYk &mwGif olYpum;wpfceG ;f udo k m tm½Hpk u
kd cf rhJ yd gavonf? ,if;onfum; tjcm;r[kwf
qmOD;oGio f nf ,aeYrS 27 -&uftwGi;f 0dyóemw&m;udk ydik Ef ikd pf mG jyoEdik af om q&mawmfwpfyg;ESihf awGYêuH&vdrhf
rnf[al om a[mcsufyif jzpfygonf/

aA'ifq&m a[majymítNyD;wGif qmOD;oGio f nf pma&;olbufoYkd vSnNhf yD;vQif ]]wlarmif &[EÅmvdk


OD;Munfñakd ewJh q&mawmfwpfyg;udk OD;awGYxm;w,f? OD;wdYk omoemh&yd o f mrSm ur®| memp&d,vkyzf Ykd twGuf
wlarmifu, kd w
f ikd f 'Dq&mawmfukd wpfaeYaeY oGm;NyD;yif&h vdrrhf ,fqw
kd m rSwx
f m;yg}} [k ajymjyonf/

Aef;armfodkYav,mOfc&D;

r[mpnfq&mawmfEiS hf pma&;olwYkd yxrtBudrf awGYMu&pOfu cyfqef;qef;jzpfcyhJ u


kH kd ajymcJyh gNyD? 'kw ,
d
tBudraf wGY&yHu
k m; omíyif qef;ygonf/

1949-ckEpS f Ed0k ifbmvtwGi;f u pma&;olonf Aef;armfoYkd bk&m;xD;awmfwif tcrf;tem;wpfct k wGuf


oGm;a&muf&ef pDpOfaecdu k jf zpfygonf? &efuek rf S Aef;armfoYkd rxGurf w D pf&ufwiG f a½Tbükd pcef;pdu k af om ta&;ay:
,m,DwyfzYJG \ wyfr;ª Adv k rf ;ª BuD;cGeaf emifonf pma&;oltm; vma&mufawGYqykH gonf? Adv k rf ;ª BuD;u rdrt d yk cf sKyf&
aomwyfzYJG rS wyfom;rsm; pnf;urf;rJv h eG ;f ojzifh tkycf sKyfuyG u
f &J mrSm tvGet f cuftcJêuHaeygaMumif; nnf;wGm;yg
onf? pma&;olu eufjzef rdro d El iS hf wpfygwnf; av,mOfjzif h twlvu kd cf yhJ g&ef Adv k rf ;ª BuD;tm;rSmvdu k yf gonf?
aemufwpfaeYwiG f av,mOfjzifh Aef;armfoYkd xu G cf &hJ m rlvav,mOfc&D;pOftwdik ;f Aef;armfoYkd wef;íroGm;yJ a½Tbo kd Ydk
vSnNhf yD;0if&ef pma&;olu av,mOfr;ª tm; nTeMf um;ygonf? tpDtpOfrmS pma&;ola½Tbo kd Ykd a&mufvQif a&mufc sif;
ajymufusm;wyfpcef;odYk awmufavQmufomG ;a&mufNyD;vQif wyfom;rsm; pnf;urf;rJjh cif;twGuf Budr;f armif;qH;k r&ef
yif jzpfonf/ odYk aomf a½Tb, kd m,Dav,mOfpcef;wGif pma&;oltm;awGY&ef apmifq h ikd ;f aeMuaom a½Tbt kd a&;ydik Ef iS hf
c½dik &f 0J ef(&mZ0wf0ef)wdYk u av,mOfrq S i ;f vmol pma&;oltm; a½TbEkd iS t hf eD;wpf0u kd w
f iG f vHûk cHa&;tajctaerSm
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 6

ra&r&m½Sad ejcif;aMumifh wyfpcef;odYk oGm;&eftpDtpOfrmS roifah Mumif;jzifh tpD&ifcMH uavonf? odYk jzpfí pma&;ol
onf av,mOfpcef;wGiyf ifaeum wyfzYJG ukd pma&;ol½&dS modYk ac:vmap&ef tpDtpOfopfukd wi jf yMuonf/ ,if;odYk
wyfzYJGukd ac:,la&muf½adS &;rSm ESpef m&Dxufrenf; Mumrnfjzpf&m xdo k Ykd apmifah e&cdu
k üf ûrdYaxmifah pwDawmfukd
zl;ajrmfcsde&f ayonf/ ûrdYaxmifah pwD0ef;usifü vHûk cHa&;tajctaerSm pdwcf s&aMumif;od&ygonf/

pma&;olonf ûrdYaxmifah pwDtm½H ck t


H wGi;f rS bk&m;zl;NyD; jyefxu G v
f mpOf bk&m;apmifh OD;bqdo
k El iS hf awGY&m
OD;bu pma&;oltm; r[mpnfq&mawmfukd zl;ajrmfvykd grnfvm;[kar;onf? pma&;olu zl;vdak Mumif; ajymonf
wGif r[mpnfq&mawmf\ a½SYarSmufoYkd (ûrdYcyH *k Kd¾ vfwYkd u) ydYk aqmifay;Muavonf/

pma&;olrmS 0dyóemtaMumif; pd;k pOf;rQ rodojl zpfav&m 0dyóemur®|mef;q&mawmfEiS ahf wGY&mü bmu
pNyD; bmavQmufxm;&rSe;f rodatmif½cdS ahJ vonf? odYk jzpfjcif;aMumifyh if q&mawmftm; OD;csNyD;onfaemuf (ed'gef;rQ
roG,af wmhy)J ]]t½Sib
f &k m; &efuek u
f rkd sm; <ua&mufvpkd w
d f r½Sdygvm;bk&m;}} [lí avQmufxm;vdkufonf/

]]bmudp<ö u&rSmvJ}}

]]0dyóemw&m;rsm; jyoay;zdYk ygyJb&k m;}}

]]0dyóemw&m;jyzdYk twGuq
f ,
kd ifawmh oGm;&wmaygh}}

]]'Dvq kd ,
kd if wynfah wmftck Aef;armfomG ;zdYk ½ydS gw,fb&k m;? Aef;a rmfutjyefrmS wynfah wmf&YJ txl;av,mOf
ysHeYJ t½Sibf &k m; wpfygwnf;<uEdik af tmif toifph pD Ofxm;ygbk&m;}}

þodYk wifjyonft h pDtpOfukd q&mawmfonf qdwq f w


d af ejcif;jzifh oabmwlaMumif;jycJah yonf?q&mawmf
xHrt
S jyefwiG f pOf;pm;aerdonfum; wGaH w;oabFmay:wGif aA' ifq&ma[mcsurf mS wdwu d susyif rSeaf eaMumif;jzpf
ygonf? tb,faMumifq h akd omf aA'ifq&ma[monfh aeYrS qmOD;oGif trª;ûyaom Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ \ ur®|mef;
q&mtjzpf r[mpnfq&mawmfukd yifí h &onfah eY&ufrmS 27-&ufajrmufaeY jzpfjcif;aMumifyh gwnf;/

r[mpnfq&mawmfonfum; omref &[ef;awmfwpfyg; r[kwyf g? 0dyóemw&m;awmfukd jrefrmEdik if aH wmf


wpf0ef;wGirf Qru jynfyEdik if rH sm;txd jyefYymG ;atmif pGr;f aqmifEikd o
f nfh yg&rDx;l aom &[ef;jrwfwpfyg;jzpfygay
onf? r[mpnfq&mawmf \ bke;f uHyg&rDtavsmuf avmuwGif bke;f uH½o dS rl sm;ç MoZmwdurú ½So
d rl sm;ç Opöm"e
<u,f0csr;f omolrsm; toD;oD;wdYk rmS r[mpnfq&mawmf \ 0dyóem omoemûyvkyif ef;pOfBuD;wGif olYae&mESihf
olYtcef;rS tuGuu f s yg0ifaqmif½u G Mf u&aom Zmwfaumifrsm;yrm q&mawmf \ yg&rDukd 0dik ;f 0ef; jznfph rG ;f aeMu&
ayonf/

twdwftaMumif;udk jyefajymif;wifjy&vQif

&efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd o f mwGif r[mpnfq&mawmfonf OD;pD;em,utjzpf oDwif;oH;k aeí oH;k v


cefYtMumwGif &dyo f mpDrcH efYcaJG &; tzGYJ 0ifrsm;ESihf *kPof a&½S{d nfo
h nftcsdKYwYkd onf omoemh&yd o
f mü r[mpnf
q&mawmfa½SYarSmuf0,f pka0;a&muf½adS eMucdu k jf zpfonf? þtpnf;ta0;ü pDrcH efYcaJG &;tzGYJ Ouú|jzpfol qmOD;oGif
u r[mpnfq&mawmfEiS hf awGYyt kH aMumif;udk jyefajymif;í wifjyavonf? wifjycsuf tusO;f csKyfrmS atmufyguJo h Ykd
jzpf\/

'kw, d urÇmppfBuD;twGi;f u &efuek ûf rdYwiG f avaMumif;tEÅ&m,faMumif h ûrdYawmfoçl ûrdYawmfom;rsm; wdr;f


a½Smifxu G af jy; Mu&mwGif qmOD;oGiw f Ykd rdom;pkonf ppfuikd ;f awmif½;kd ½Sd bke;f awmfBuD;ausmif;wpfausmif;wGif cdu k ;kd
aeMu&cdu k jf zpfavonf? wpfaeYwiG f a&OD;rS OD;boifqo kd l a&mufvmNyD;vQif r[mpnfq&mawmfuykd ifNh yD; w&m;em
Mu&ef qmOD;oGit f m; wdu k w
f eG ;f avonf? qmOD;oGio f nf rdrw d nf;cd&k mausmif; \ ausmif;xdik q f &mawmftm;
r[mpnfq&mawmfukd yifch iG ûhf yyg&ef avQmufxm;yefMum;onfwiG f ausmif;xdik b f ek ;f awmfBuD;u ajymjyonfum;
r[mpnfq&mawmfonf þppfuikd ;f awmif½;kd ½Sd w&m;emy&dowfukd em;0ifatmif(0 g) w&m;emvdpk w d jf zpfay:atmif
a[mEdik pf rG ;f ygrl yifo
h ifyh g \-[lownf;? þodYk rdeYf Mum;&onfrmS vnf;taMumif; tvHt k avmuf½adS eayonf?
,if;onfum; rvSr;f rurf;½Sd orda'¨g',acsmifwiG f a':rmvm&Dac: acsmifq&mBuD;onf wynfo h vD ½Siif g;&mcefYukd
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 7

pmcsvsuf½í dS Edik if v H ;kH qdik &f m y&d,wåpd mjyefyt JG oD;oD;wGif atmifjrifpmG ajzqdak pvsuf½adS Mumif;ç y&d,wåpd mar;yGrJ sm;
atmifjrifNyD;ol wynfrh sm;tm; 0dyóemw&m;udk qufvufjyoay;aMumif;ç w&m;jyoonfh vufaxmufwynfBh uD;
rsm;vnf;½Sad Mumif;ç þa'owpf0u kd w
f iG f w&m;yJrG sm; usif;yonft h cgrsm;ü w&m;yGt J NyD;wGif orda'¨g',acsmif
q&m a':rmvm&DEiS hf wynfah usmf oDv½Siw f Ykd u "r®uxduyk*Kd¾ vftm; "r®a&;&mjyóemrsm; ar;jref;avh½adS Mumif;ç
rsm;aomtm;jzifh ¤if;wdYk \ tar;jyóemrsm;udk ajyvnfatmif ajzMum;jcif;rûyEdik Mf uojzifh "r®uxduyk*Kd¾ vf trsm;
tjym;rSm w&m;yGo J ;kH av ;yGrJ Q pDpOfxm;csuu f kd zsuu f m wpfyEJG pS yf EJG iS yhf if pcef;odr;f oGm;&wwfaMumif;[laom tajc
taeudk q&mbke;f awmfBuD;u owday; rdeYf Mum;&jcif; jzpfayonf? a&OD;rS OD;boifu r[mpnfq&mawmf taejzifh
acsmifq&mBuD;ESihf oDv½Sirf sm; \ ar;cGe;f ykpmä jyóemt&yf&yfukd &ifqikd Ef ikd o f nfh ynmÓPf½o dS nfukd rdrt d mrcHEikd f
aMumif;jzifh ausmif;xdik b f ek ;f awmfBuD;tm; jyefvnfavQmufxm;cJah vonf? odYk EiS yhf if orda'¨m',acsmiftwGi;f rSmyif
r[mpnfw&m;yGJ oH;k csaD [mMum;&ef tpDtpOfukd acsmifq&mBuD;ESihf n§Ed iId ;f oabmwlMuavonf? yxrtcsD
a[majym&modYk acsmifq&mBuD;ESihf wynfrh sm; wufa&muf w&m;emMuygaomfvnf; w&m;yGt J qH;k wGif cgwdik ;f uJo
h Ykd
ar;cGe;f wpfpw kH pf&mrQ ar;jcif;ç ppfjcif; r½SMd uonft h wGuf y&dowfu wtHw h Mo jzpf&avonf? 'kw, d tcsDjzpfapç
wwd,tcsjD zpfap a[mNyD;csed rf S ar;Muç prf;Muvdrrhf vm;[lí y&dow u f cefYreS ;f xm;Muao;aomfvnf; oH;k cso D ;kH yGJ
a[mNyD;onft h csed rf mS vnf; ar;prf;jcif;r½So d nfuo kd m awGYMu&avonf? ydí k tHMh oMunfñzkd ,G jf zpf&onfrmS acsmif
q&mBuD;onf r[mpnfq&mawmftm; aemufxyfw&m;yGo J ;kH csD qufvufcs;D jr§iahf wmfryl g&ef avQmufxm;jcif;aMumifh
yifjzpf\? þodYk vQif qmOD;oGiu f rdrpd pftwGi;f u r[mpnfq&mawmfEiS phf yfvsO;f onfh ud, k af wGYjzpf&yfrsm;udk
y&dowftm; wifjyNyD;aemuf teD;½Sd oDv½SiBf uD; a':rmvm&DbufoYkd vSní hf ]]a[m'DrmS orda'¨m',acsmif q&mBuD;
uRefawmfwYkd eYJ twla&muf½adS eygw,f? q&mBuD;yJ tJ'rD [mpnfw &m;yGrJ mS wke;f u bmaMumifrh sm; cgwdik ;f "r®uxdu
rsm;udk ar;aeustwdik ;f tar;ykpmä rsm; ar;prf;jcif;rûycJw h thJ aMumif;udk ½Si;f ygOD;cifAsm;}} [lí awmif;yefygonf/

orda'¨m',acsmifq&ma':rmvm&D\ ajymjycsuftwdkcsKyf

pifppfrmS r[mpnf yxrw&m;yGo J Ykd a':rmvm&DEiS hf wynfrh sm; oGm;a&mufMujcif;rSm w&m;em&efxuf ykpmä
ar;&efom &nf½, G &f if;jzpfco hJ nfrmS rSeaf omfvnf; ar;tH[ h k pdw0f ,fpOf;pm;xm;aom ykpmä tm;vH;k udyk if r[mpnf
q&mawmf\w&m;a[mMum;csuw f iG f jynfph pkH mG ajz½Si;f NyD;csn;f jzpfaeayonf? aemufw&m;yGEJ pS cf sw
D iG f ar;rnfBuH
xm;aom jyóemtm;vH;k rSmvnf; xdek nf;ESihf ½Si;f vif;NyD;om jzpfonfuo kd m tHMh opGmjzifh awGY½&dS avonf? odYk jzpfí
ar;p&mar;cGe;f yif½mS r&Edik Mf uavNyD? a[majymqH;k r csurf mS vnf; ydik Ef ikd x f rd v
d oS nfth wGuf aemufxyf w&m;oH;k yGJ
qufvuf yifzh w d cf &hJ jc if; jzpfonf? þodYk w&m;yGJ 6-csrD Q em,lNyD;onfh aemufyikd ;f wGiu f m; a':rmvm&DEsihf
wynft h aygif;wdYk tcsi;f csi;f yGiv hf if;pGm aqG;aEG;Mu&m acsmifq&mBuD;u rdro d nf ESpu f mvMumjrifph mG 0dyóem
ur®|mef;jyq&mBuD; vkyaf ecJyh gaomfvnf; r*fw&m;ç zdv k w f &m; r&ao;onfukd 0efc&H rnfjzpfaMumif;ç þodYk
jzpf&jcif;udk pdppfMunfv h Qif rdrd \ ur®|mef;vky&f yfrmS vrf;acsmfaeíom jzpfonf[k qd&k ef½adS wmhaMumif;ç xdYk aMumifh
qdycf eG ½f mG r[mpnfwu kd f odYk omG ;a&mufNyD; wynfch &H ef rdrq d ;kH jzwfvu
kd af Mumif;udk zGi[hf ajymMum;vQiyf if 'kw, d
acsmifq&m oDv½SiBf uD;uvnf; rdryd gtwlvu kd v
f akd Mumif; wifjyavonf? oDv½SiBf uD; ESpyf g;onf qdycf eG ½f mG wGif
r[mpnf0yd óemenf;jzifh w&m;tm;xkwMf unfMh uaomtcg ,cifurêuHz;l onfh at;Nidr;f rI oEÅo d ck udk vufiif;cH
pm;Mu&onf/

qufvufí a':rmvm&Du ajymMum;&mwGif þodYk qdycf eG rf [mpnfwu kd rf mS w&m;tm;xkwíf ppfuikd ;f


acsmifoYkd jyefvnfa&muf½NdS yD; aemuf&ufrsm;rMumrD ppfuikd ;f awmif½;kd ½Sd t"du& 0dyóemausmif;wdu k f wpfcjk zpfaom
a½Trif;0Hq&mawmftm; zl;ajrmfaMumif;ç odYk &mwGif q&mawmf \pdww f iG f rnfoYkdjzpfomG ;avrv[laom pd;k aESmif ch suf
aMumifh r[mpnfoYkd oGm;a&mufwynfch cH ahJ Mumif;udk ravQmuf0ahH o;yJ tuJcwfíom Nidraf ecJah Mumif; twefMumrS
yif q&mawmfu-

]]r[mpnfuo
kd mG ;NyD; w&m;tm;xkww
f ,fqw
kd m rSeo
f vm;}} [lí pwifar;ygawmhonf/

]]rSefyghbk&m;}}

]]'De,fwpf0u kd rf mS bke;f BuD;wdYk acsmifq&mwdYk 0dyóemq&mBuD;awGqNkd yD; w&m;jyaecJMh uwm bmr*fç


bmzdv
k rf vS J &Muao;wmr[kwb f ;l ? 'Dawmh acsmifq&m&JYtawGYtêuHtwdik ;f r[mpnfenf;[m tusdK;wu,f½w dS ,f
qd,
k ifjzifh bke;f BuDvJ eufjzefqo kd vdyk J r[mpnfuv kd u
kd rf ,f}}
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 8

]]bke;f bk&m;udk wynfah wmfr &J&BJ uD; avQmuf0yhH gw,fb&k m;? wynfah wmfr[m ckq,kd if tyg,feYJ td;k pm;uGJ
ygNyD?}} (tyg,fav;bHw k iG f Zmwdwzef rjzpfEikd af wmhaomw&m;um; aomwmywåd r*fw&m;yifjzpf&m acsmifq&mu
rdro
d nf aomwmywård *foYkd qdu k cf yhJ gNyD[í
l q&mawmftm; avQmuf xm;vd&k if; jzpfayonf)/

þodYk y&dowftm; ZmwfaMumif;jyefNyD;onft h qH;k ü a':rmvm&Donf teD;½Sd a½Trif;0H q&mawmfBuD;tm;


½Scd ;kd OD;csNyD;aemuf q&mawmfvJ 'DrmS <ua&mufcu dk jf zpfwt hJ wGuf wynfah wmfwYkd txufu aqG;aEG;wJt h aMumif;NyD;
awmh t½Sib f &k m;&JY tawGYtêuHrsm;udk qufvufred Yf Mum;zdYk avQmufxm;ygw,f bk&m;[k wpfcef;&yfygonf/

a½Trif;0Hq&mawmf\ ajymjycsuf

a':rmvm&DEiS hf aqG;aEG;MuNyD;onfh aemufwpfaeYüyif a½Trif;0H q&mawmfonf qdycf eG ½f mG r[mpnfwu kd o


f Ykd
<uoGm;avonf? &uftenf;i,fcefYrQ r[mpnfenf;twdik ;f 0dyóemw&m; tm;xkwrf o d nfqvkd Qifyif ,cifr&cJzh ;l
ao;aom w&m;xl;udk &avawmh \? xdt k csderf pS í rdro
d nf r[mpnfq&mawmf \ wynfjh zpfcahJ Mumif;udk xdak e&mü
yif twnft h vif;0efcaH wmh&m oufBuD; 0gBuD; emrnfBuD;q&mawmfBuD;ud, k w
f ikd f þodYk 0efco
H nfth wGuf y& o d wf
rSm tHMh ojcif;ç Munfñjkd cif;rsm; jzpfMu&jyef avonf/

rausrcsrf;jzpfae½Smaom bkef;BuD;wpfyg;

&efuek ûf rdY omoemh&yd o f modYk r[mpnfq&mawmf <ua&mufow D if;oH;k awmfrrlrD ESpu


f mv tenf;i,f
twGi;f u jrefrmEdik if w H iG f 0dyóem q&mBuD;wpfO;D acwf pm;cJzh ;l onf? trnfrmS OD;bjzpf&m ou'g*grftxd w&m;
aygufonf[í l olYu, kd of l ydik ;f jzwf owfrw S xf m;jcif;aMumifh ]]ou'g*grfq&mb}} [lí vlord sm;avonf? ol \
aemufvu kd f tiftm;rSm csi;f wGi;f e,fwpf0u kd wf iG f jzpfonf? q&mbu usr;f wpfapmif a&;om;xkwaf 0onfwiG f
Ak'\ ¨ a[mawmf rlcsurf sm;ESihf qefYusiaf om t,ltqrsm; yg0ifaejcif;aMumifh oHCmxku ,if;usr;f pmudk ydwyf if
wm;jrpfay;yg&ef Edik if aH wmftpd;k &xH awmif;qdMk uavonf? tpd;k &uvnf; oHCqE´ukd vdu k af vsmhc&hJ onf? xdYk
aMumifq h &mb\ aemufvu kd f y&dowfonf tpd;k &tay:wGif tBuD;tus,f rausrcs rf; jzpfaeMuayonf? xd&k uf
ydik ;f twGi;f üyif pma&;olonf csif;awmifbufoYkd c&D;oGm;,if; uav;ûrdYoYkd a&muf½cdS &hJ onf? pma&;ol \ av,mOf
uav;ûrdY av,mOfuiG ;f wGif qdu k rf v
d Qifyif bke;f BuD;wpfyg; OD;aqmifum vltyk w f pftyk o
f nf pma&;olxo H Ykd vm
a&mufawGYMuavonf/

acgif;aqmifbek ;f BuD;um; tvGeaf 'goxGuaf eonf? bke;f BuD;u ou'g*grfO;D b \ usrf;pmudk tpd;k &ydwf
yifonfukd jyefvnf½yk o f rd ;f &ef tjyif;txefawmif;qdo k nf? onfrQomru 0dyóema&;&mESihf pyfvsOf;í pma&;ol
tm; olEiS yhf &dowftv,fwiG f pum;tajctwifajymyGw J pfck ûyvkyaf y;& efvnf; awmif;qdv k u kd of nf? pum;tajc
twifajymyGüJ pma&;olu½H;I vQif OD;b \usrf;pmudk tpd;k & \ydwyf ifcsuf zsuford ;f ap&rnf[k pdeaf c:aeygawmh
onf? pma&;olu rdrrd mS 0dyóema&;&mwGif bke;f awmfBuD;ESihf bufûydiEf ikd pf rG ;f r½Syd gaMumif;ç odYk &mwGif &efuek o f Ykd
<ua&mufum r[mpnfq&mawmfEiS o hf m tajctwifajymyGJ ûyvkyo f ifyh gaMumif;ç þtqdu k kd oabmwlygvQif
rdrad v,mOfjzifyh if bke;f awmfBuD;ESihf 'g,umtcsKd Yukd ac:aqmifomG ;vdyk gaMumif; jyefvnfavQmufMum;onf?
bke;f BuD;u a'gowBuD;jyefajymonfrmS ]]'gusKyfeYJ usKyfwYkd tyk pf u k kd rvdrw hf y wfeYJ axmifxx J nfzh Ykd tpDtpOfy[ J m
b,fvu kd v
f Ykd jzpfygrwH;k }} þwGif uHaumif;axmufrojzifh bke;f BuD; \ nmvuf½;kH 'g,umjzpforl mS pma&;olwYkd
Edik if aH &;ygwD0if wpfO;D jzpfaeav&m pma&;olu oabm½d;k jzifh bke;f BuD;tm; &efuek o f Ykd vdu
k cf &hJ ef yifzh w d jf cif;jzpf
aMumif; xdEk ikd if aH &;acgif;aqmif 'g,umtm; ½Si;f jy&onfrmS vnf; cJ,Of;vSonfr[kwo f jzifh bke;f BuD;onf
olY'g,umudk taMumif;ûyNyD; &efuek o f Ykd vu
kd &f ef oabmwlygavawmhonf? þoabmwlcsuftwdik ;f yif csif;awmif
c&D;rS tjyefwiG f bke;f BuD;tm; uav;ûrdYavqdyrf S &efuek o
f Ykd yifah qmifcMhJ uavonf? r[mpnfq&mawmfEiS hf
awGYMuaomtcgrSmum; q&mawmfu uav;ûrdYbek ;f BuD;ESihf pum;tajctwifajym&ef tpDtpOfukd vH;k 0vufrcHyg
acs? q&mawmfu pum;tajctwifajymjcif;onf uav;ûrdYbek ;f BuDtwGuaf &m rdrt d wGuyf g tcsdeu f ek Nf yD;tcsnf;ES;D
om jzpfrnfjzpfaMumif;ç 0dyóemqdw k m pum;Edik v f Nk yD; rSew
f ,f rSm;w,f qH;k jzwfvYkd &paumif;wmrsKd ;r[kwçf
vufawGYtm;xkwMf unfrh o S m tajzxGuEf ikd w f u hJ pd ö jzpfaMumif; ½Si;f vif; rdeYf Mum;ygonf? q&mawmfu qufvufí
rdr\ d enf;edó,udk prf;Munfv h v kd Qif jyoay;rnf jzpfaMumif; od Yk &mwGif pum;tajctwifyv JG yk &f rS auseyfEikd rf nf
qdck v hJ Qif rdru
d vufrcHEikd jf cif;aMumifh onftwdik ;f om jyefMu½Hyk if½adS Mumif; rdeYf Mum;avonf? þwGif uav;ûrdY
bke;f BuD;u r[mpnfeó d ,qdw k mrvdyk g? rdrw d Ykd rmS r[mpnfxufomwJh enf;edó,½Syd gw,f[í l rma&ausma&
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 9

jyefí qdak vonf? xdtk cg pma&;olu omw,fç romw,fqw kd hJ pum;udk cPab;z,fxm;NyD; r[mpnfeó d ,udk
vJ enf;enf;awmh prf;Munfzh Ykd aumif;ygao;onf[íl azsmif;zs&avonf? bke;f BuD;um; acgif;cgvsufom ½Syd gav
onf? olYnmvuf½;kH 'umBuD;u jznf;jznf;csi;f acsmah rmhavQmufxm;Edik v
f eG ;f ojzi hf wpfywfcefYMumaomtcgrS
r[mpnf edó,twdik ;f prf;Munf&h ef bke;f BuD;u oabmwlavonf/

þodYk r[mpnfenf;twdik ;f w&m;tm;xkwjf cif; rûyrDuqdv k Qif uav;ûrdYbek ;f BuD;onf pma&;olEiS hf


rsuEf mS csi;f qdik v
f ukd wf ikd ;f ]'umBuD;[m vlvrd Bf uD;yJ usKyfwYkdukd axmifcsyp zf Ykd csed af ewm r[kwv f m;? bmvky&f rvJ?
cifAsm;wdYk u ur®|mef;enf; tzsi;f todrrf sKd ; usKyfb,fawmhrS cifAsm;wdYk q&menf; rcHb;l ? b,fawmhrS rcHb;l ?
b,fawmhrS rcHb;l rSwv f ukd }f [lí a'gowBuD; Budr;f 0g;avh½cdS yhJ gonf? odYk &mwGif &dyo f mü wpfywfcefY tm;xkwNf yD;
aomtcgrSmum; bke;f BuD; \ trlt&mwdYk rmS tBuD;tus,f ajymif;vJvmonfukd awGY&ygonf? bke;f BuD;onf pma&;
oltay:wGif Murf;wrf;aompum;rsm; tvsif;yif roH;k awmhacs? 'Gg&toD;oD;rS awGYord rI eS o f rQudk owdcsyfvsuf
tNrJ½rI w S vf sufaeavNyD? ydí k odomaom vu©PmrSm bke;f BuD; \ rsuEf mS o nf ,cifu a'gormefaMumifh ñdak rSmif
npfyyk u f m aMumufz, G af umif;cJ&h m rS ,cktcg Munfvif0if;yum twGi;f oP²mef \ Nidro f ufruI kd azmfjyvsuf½ydS g
onf? &ufaygif; ESpq f ,fcefYMumaomtcg &dyo f mrSoufqikd of wl pfO;D u uav;ûrdYbek ;f BuD;rSm ,cktcg w&m;pcef;
tqH;k wdik Nf yD jzpfaM umif;jzifh ajymMum;vmygonf? xdYk aemuf pma&;ol \ yifzh w d cf sut f & uav;ûrdY bke;f BuD;onf
pma&;ol\ aetdro f Ykd <uvm&m rsufvmT udck svsuf tvGeMf unfñpkd zG,f Nidr;f at;oyÜm,fvaS om½kyo f iG u
f kd zl;awGY&
ygonf? (þrQ wdak wmif;onfu h mv twGi;f ) þuJo h Ykd odood momBuD; toGit f jyif p½du k of bm0 ajymif;vJomG ;yHk
udk awGYjrif&jcif;aMumifh pma&;olrmS yDwad omreó rsm;pGmjzpf&ygonf/ uav;ûrdYbek ;f BuD; {nfch ef;ü xdik rf Nd yD;
aemuf pma&;olEiS hf atmufyguJo h Ykd rarhEikd pf zG,af om pum;rsm;ajymqdck MhJ uygonf/

]]wynfah wmf aqmif½u


G af y;zdYk udprö sm; ½Syd govm;bk&m;]]

]]bke;f BuD;udk XmetjrefjyefyYkd ay;yg}}

]]taMumif;xl; r½Sb d ;l qd, k ifjzifh omoemh&yd o


f mrSm &uftenf;i,favmuf qufNyD; oDwif;oH;k aeapcsifyg
w,fb&k m;? t½Sib f &k m; &efuek rf a&mufz;l ao;bl;qdak wmh t½Sibf &k m;eJY 'g,umwd Yk ukd Munfph &m½Ip&m [d[
k kd
onfonf vdu k yf Ykd vykd gw,fb&k m;}

]]taMumif;uawmh xl;ygw,f'umBuD;}}

]]b,fvdkxl;yHkygvJbk&m;? trdefY½SdygtHk;}}

]]usKyf[m usKyf'umç 'umrawGukd vrf;rSm;BuD; jycJrh Nd yD? usKyfur®|mef;enf;u b,fawmhrS r*fqu


kd çf
zdv
k 0f if rjzpfEikd b
f ;l ? 'Dawmh usKyfjzpfjzpfç olwYkdjzpfjzpf raocifrmS vrf;rSm;udk rSm;aMumif;zGiahf jymNyD; vrf;rSeu f kd
ydYk ay;csifw,f? wwfEikd o f a½GYayghav? tckusKyfrmS r*fw&m; zdv k w f &m;&Edik rf hJ 0dyóemenf;ppf enf;rSef awGYxm;NyD?
aojcif;w&m;[m vlwikd ;f a½SmifuiG ;f vdYk r&wJw h &m; r[kwv f m;? usKyfaomfvnf;aumif;? usKyf'umç 'umrwpfO;D OD;
aomfvnf;aumif; tcsderf a½G;aoEdik w f mrsdK;yJ 'gaMumifh 'Dvrf;rSmudk rSm;aMumif;ç vrf;rSeu f rkd eS af Mumif; 'd|"r®
odomG ;NyD;rS aooGm;Mu&,if udprö ½Sb d ;l ? rodvukd Mf u&yJom aooG m;Mu&r,fq, kd if q&mç 'umESpOf ;D ESpb f ufrmS
tvGew f &m BuD;us,w f qhJ ;kH ½H;I rIBuD; jzpf&awmhrmS yJ? usKyfu, kd ,kH MkH unfMunfeYJ ud;k uG,Nf yD;usKyfw&m;udk vdu k pf m;vm
cJMh uwJh 'umç 'umrtm;vH;k tay:rSm usKyfwm0ef[m tifrwefBuD;aeygNyD'umBuD;}}

q&mawmf\ rdeYf Mu m;csufrmS apwemaZmawG xif½mS ;vGe;f &um;ae&if; uav;ûrdYoYkd tjrefq;kH ydYk ay;vdu
k Mf u
&ygonf? uav;ûrdYa&mufvQif a½S;OD;pGmq&mawmfonf 'g,umç 'g,umrrsm;udk pka0;apí rdrzd iG [ hf ajymMum;vdk
aom txufygtcsufEpS &f yf (vrf;rSm;ç vrf;rSe)f udk ajymMum;NyD;aemuf rdrw
d Ykd ur®|mef;Xmeudk omoemh&yd o f m[k
trnfajymif;&ef tqdûk y&m tm;vH;k u tnDtnGwf oabmwlnMD uavonf/

xdu
k av;ûrdY omoemh&yd o
f mwGif uav;ûrdYq&mawmfonf 0dyóemusiphf OftajccHukd 'g,umç 'g,umr
taygif;tm; aeYpOfa[majymqH;k rjcif;ûyí vufawGY w&m;tm;xkwvf akd om a,m*D wdYk tm;vnf; r[mpnfeód ,
twdik ;f w&m;jyojcif;ûyavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 10

&uftenf;i,fMumaomtcg q&mawmfonf aemufvu kd f 'g,um tcsdKYEiS w hf uG rdrd \q&ma[mif; ou


'g*grfO;D bxHoYkd <uoGm;um OD;b \ ur®|mef;w&m;rSm;aMumif;ç r*fÓPfç zdv k Ó
f Pfukd a&mufapEdik o
f nft
h usifh
r[kwaf Mumif; yGiv hf if;pGmajymMum;onf? r[mpnfeó d ,udk cH,yl g&efvnf; arwåmapwemxm;um wdu k w
f eG ;f
onf? odYk &mwGif q&mbum; a½Trif;0Hq&mawmfuo hJ Ykd rmefuckd sxm;Edik o f l r[kwaf cswum;? uav;ûrdY q&mawmf \
wdu
k w
f eG ;f csuu
f kd vH;k 0vufcjH cif; rûyygacs? rdrv
d nf; r[mpnfuo hJ Ykdyif ur®| mef;q&mwpfO;D jzpfí r[mpnfwynfh
rcHv?kd cH&efvnf; taMumif;r½Syd g[líom wHYk jyefcahJ vonf/

vG,fvGef;ojzifh tcufawGYEdkifaomw&m;

r[mpnfeó d ,[lí ac:prSwûf yaeMuaom 0dyóem½Ienf;pepfonf pifppftm;jzifh r[mpnfq&mawmfu


pwifawGY½cdS ahJ om enf;pepfr [kwaf cs? rif;uGe;f aZw0efq&mawmfu pwifawGY½cdS jhJ cif;omjzpf \? wcsed u f rif;uGe;f
aZw0efq&mawmfonf oxHûk rdYü ur®|mefausmif;zGií hf w&m;jyaepOf r[mpnfq&mawmfjzpftahH om 0gawmf ½Sp0f g
rQom½Sad o;onfh yOöi;f ysdK (OD;aombe) tjzpf 0ifa&muf enf;edó,cH,cl o hJ nfrS tpûyí r[mpnfur®|mef;tjzpf
vlord sm;vmcJjh cif; jzpfavonf? xdt k cgu t½Siaf ombeonf 0dyóemusrf;*efrsm;udk aygufajrmufatmif
avhusuf qnf;yl;cJNh yD;jzpf&m rif;uGe;f q&mawmfay;aom ur®|mef;enf;rSm wdw k Ekd iS hf pif;pif;BuD; jzpfaeaomaMumifh
[kwrf [
S wk yf grvm;? 'Denf;eJY 0dyóemÓ PftjrifaygufNyD; r*fÓPfç zdv k Ó f Pfukd &Edik yf ghrvm;[lí odYk avmodYk
avm ,Hrk mS ;jcif;½Scd ahJ vonf? þtaMumif;rsm;udk r[mpnfq&mawmfu, kd w
f ikd f ]]t&d,m0gow&m;awmf}} [laom
usrf;pmtkyw f iG f azmfjyxm;onfjzpf&m atmufwiG f ul;,lwifjyvdu k yf gonf/

r[mpnfq&mawmf\0efcHcsufÄ

oxHûk rdYrmS rif;uGe;f aZw0ef q&mawmfb&k m;BuD;u 'Dowdy|mef ur®|mef; a[mMum; nTejf yaew,fqw kd m
udk bke;f BuD;&[ef; 8-0g 1293 -ckEpS w f ek ;f u Mum;od&ygw,f? tJ'w D ek ;f u bke;f BuD; pOf;pm;a0zefMunfch yhJ gw,f?
oGm;vQif oGm;w,fvYkd rSw&f r,f qdyk gaum? &yfvQifv&J yfw,f? xdik v f QifvJ xdik w f ,f? tdyv
f QifvJ tdyw
f ,fvYkd rwS f
&r,fqykd gaum? auG;vQiv f J auG;w,f? qefYvQiv f J qefYw,f? pm;vQivf J pm;w,fvYkd rSw&f r,fqykd gaum?
½kywf &m;ç emrfw&m;qdw k hJ obm0"r® trnfvrJ ygbl;? tedpçö 'kuç© tewåqw kd mawGvrJ ygbl;? awmfawmfqef;wm yJ
vdYk a0zefNyD;awmh r,HMk unfyJ ½Sad ecJyh gw,f/ odYk ayr,fh aemufxyf pOf;pm; qifjcifrjd yefw,f? ]]w&m;tm;xkwyf u kH
qef;awmh qef;wmyJ? 'gayr,fh 'Dq&mawmfBuD;[m pmwwfaywwfy?J olu, kd w f ikd f ususeetm;xkwNf yD;rS a[mwm
qdak wmh [kwcf sifvJ [kwaf yvdrrhf ,f? tJ'aD wmh prf ;MunfNh yD; qH;k jzwfrS awmfr,f}} vdYk tBuH&vmcJw h ,f? 'geJY
bke;f BuD;u tprf;oabmeJY tJ'q D &mawmfb&k m;BuD;xHrmS uyfa&mufNyD; tm;xkwcf yhJ gw,f/

tJ'vD kd tm;xkwMf unfw


h t
hJ cgrSmvJ t&uf 20 -ausmf wpfvavmuftwGi;f rSmawmh bke;f BuD;u w&m;
taMumif; oabmraygufao;ygbl;? b,foabmaygufrvJ aumif;aumif;rStm;rxkwaf o;yJ[mud/k

,ckbek ;f BuD;rsm;xHrmS vmNyD; tm;xkwMf uwJh 'umç 'umrawG[m wcsdKYu bmrQ A[kow k r½S½d mS Muygbl;?
'gayr,fh olwYkd rmS tm;xkwvf Ykd av;ç ig;ç ajcmuf&ufavmufq, kd if orm"dÓPfawG tawmfwufuek Nf yD? ½k yfemrf
oabmawGç tjzpftysufç tedpçö 'kuç© tewå oabmawGukd olwYkd awmfawmfou d ek Nf yD? bke;f BuD;rSmjzifh tJ'D
tm;xkwcf gpwke;f u 'Dvkd av;ç ig;çajcmuf&ufrajymeJY wpfvavmuf MumwmawmifrS ÓPfrwufao;bl;?
oknuyJ½adS o;w,f? bmaMumifw h ;kH qd,
k if aumif;aumif; r,Hv
k Ykd ç au mif;aumif;tm;rxkwv f Ykd ygyJ/

r,Hwk mu ,Hrk mS ;rI 0dpu


d pd mä eD0&PyJ? olu 0dyóemÓPf ynm rjzpfEikd af tmif r*fç zdv k u f kd ra&mufEikd f
atmif wm;jrpfwwfygw,f? tJ'gudk y,f½mS ;Edik zf Ykd &m tvGet
f a&;BuD;ygw,f? bke;f BuD;rSmawmh tJ'w D ek ;f u ,Hrk mS ;rI
udk taumif;x ifaevdYk a½SmufNyD;awG;awmaecJyh gw,f? oGm;w,fç auG;w,fç qefYw,f 'Dvrkd w S af ewmawGu
ynwfawGy?J txnfj'yfynwfawGukd ½IaewmyJ? y&rwfurkd a&mufao;ygbl;? 'gawGurkd w S zf Ykd q&mawmfBuD;u
ay;xm;wm[m tajccHtaeeJY ay;xm;wm jzpfrmS yJ? aemufusawmhrS ½kyaf wGç emrfawG tao;p w d f cGjJ yOD;rSmeJYwwl ,f
ponfjzifh arQmaf wG; pOf;pm;aecJyh gw,f? aumif;aumif;vJ tm;rxkwcf yhJ gbl;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 11

'gaMumifh t&uf 20 -ausmf wpfvavmufMumayr,fvYkd bmrS xl;xl;jcm;jcm;rjzpfcb hJ ;l ? aemufusrS


tm;xkw, f if; tm;xkw, f if;eJY tvdv
k kd oabmaygufvmw,f? (tif; oG m;w,fç auG;w,fç qefYw,f ponfjzifh
ud,
k t
f rlt&mç pdwt f rlt&mawGukd jzpfwikd ;f jzpfwikd ;f vdu
k rf w
S af ewm[m tptajccHwifr[kwb f ;l ? tpvJ
[kwwf ,f? tv,fvJ [kww f ,f? tqH;k xdvJ [kww f ,f? odp&mawG tm;vH;k ukeaf eNyD? bmrQruseaf wmhb;l ?
'gaMumifh jrwfpmG bk&m;u 'Dowdy|mefukd {u m,aem ra*¾g -wpfcw k nf;aomvrf;ç wpfaMumif;wnf;aomvrf;vdYk
a[mxm;aywmyJ) vdYk oabmaygufvmygw,f/

r[mpnfq&mawmf\ jyKjyifxm;aomenf;opf

txufygtwdik ;f rif;uGe;f aZw0efq&mawmfxrH S cH,cl ahJ om ur®|mef; enf;edó,udk r[mpnfq&mawmf


onf ur |® mef;q&mtjzpf wqifjh yonTeMf um;onft h cgrSm txdu k t f avsmuf ûyjyifjcif;rsm; ½Scd ahJ vonf? ,cktcg
r[mpnfeó
d ,rSm jrefrmEdik if aH wmfwpf0ef;vH;k omru urÇmodYk yif jyefYymG ;pnfyifvsu½f adS eayNyD/

OD;Ek
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 12

q|o*Ðwdykpäuç t*¾r[my@dw
aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;

t½Sifaombe r[max&f\

tjzpfawmfpOf

r[mpnfax&0kwEå 0Å v
d modeD
'kwd,wGJ

earm wó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó/

{uynmowdrydkif;

*syeftrsdK;om; 29-OD;wdkYtm; omraP0wfay;awmfrljcif;

ouú&mZf 1316 -ckESpf ewfawmfvqef; 8-&ufaeY eHeuf 9-em&D 45-rdepftcsed w f iG f wwd, tBudraf jrmuf
urÇmY Ak'b
¨ mom omr*¾nD v
D mcHBuD;udk jrefrmEdik if aH wmf &efuek ûf rdY oD&rd *Fvmuke;f ajr urÇmat; apwDawmfteD; q|
o*Fg,emwif r[mygomP vdP k *f al wmfBuD;twGi;f 0,f crf;em;pGm pwifziG v hf pS í
f 3-&ufwikd f usi;f ycJMh uav
onf/

wufa&mufMuolrsm;

xdn
k v D mcHBuD;odYk jrefrmEdik if aH wmf or®wBuD; t*¾r[moD&o d "k r® a'gufwmbOD;ç ,Ofaus;rIEiS hf omoem
a&;0efBuD; OD;0if;? Edk ifiaH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ Ouú|BuD; owd;k oD&o d "k r® qmOD;oGiçf Edik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ
'kw, d Ouú| Edik if aH wmf w&m;0efBuD;csKyf OD;odr;f armifç jyefMum;a&;0efBuD; OD;xGe;f 0if;ESihf Edik if aH wmfA'k o
¨ moemtzGYJ
tusKd ;aqmif w&m;vTwaf wmfcsKyfw&m;0efBuD; OD;ode;f xGef ;ç vlrsdK;pkvw T af wmf e,uBuD; pyfa½Tou kd çf w&m;
vTwaf wmf w&m;0efBuD;csKyf OD;xGe;f jzLç 0efBuD;OD;bapmç 0efBuD;ocifausmf'eG ;f ç &mxl;0eftzGYJ Ouú|OD;vGe;f abmfç
[oFmw OD;jrç ûrdYawmf0ef OD;bnTeYf ç Adv k cf sKyf atmifqef;uawmf a':cifMunfç Edik if aH wmfA'k o ¨ moemtzGYJ qGr;f uGr;f
qdik &f m trsdK;orD;tzGYJ 'kw, d Ouú| a':EGYJ EYJG &çD twGi;f a&;rª; yifvakH ':Ek&iftp½Sad om {nfo h nf awmfrsm;ESihf Ak'¨
bmom vlxk tzGYJ tpnf;rsm;rS acgif;aqmifBuD;i,fwYkd wufa&mufMuonf/

EdkifiHjcm; udk,fpm;vS,fawmfrsm;

urÇmY Ak'b
¨ m om omr*¾D nDvmcHBuD;odYk wufa&mufMuaom (1) MopaMwvsç (2) Mopx&D;,m;ç (3)
uarÇm'D;,m;ç (4) uae'gç (5) oD[Vkd (f oD&v d uFm)ç (6) tufpwd;k &D;,m;ç (7) zifvefç (8) jyifopfç (9) *smrPDç
(10) [m0dkif,Dç (11) tdEd́,ç (12) tif'dkeD;½Sm;ç (13) *syefç (14) avmç (15) tDw vDç (16) vwfA;D ,m;ç (17)
rav;½Sm;ç (18) edaygç (19) ygupöwefç (20) zdvpfydkifç (21) puFmylç (22) ,dk;',m;ç (23) wdAufç (24) t*Fvefç
(25) tar&duefç (26) AD,uferfç (27) azmfrq kd mtp½Sad om Edik if w
H Ykd rS &[ef;ç ½Siv
f l ud,
k pf m;vS,af wmfaygif; 232 -
a,muf wufa&mufMu onft h jyif tuJcwf vlBuD;rsm;ESihf bk&m;zl; yk*Kd¾ vfaygif; 357 -OD;wdYk vnf; wufa&mufMu
onf[k od&avonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 13

ax&0g'Ak'¨bmom avhvmvdkMu

xdt
k cgusif;yvsuf½adS om q|o*Fg,em r[m"r®obifBuD;udk ud, k w
f ikd u
f ,
kd Mf uyfawGYjrifMu&í ax&0g'
Ak'b
¨ momudk txl; pdw0f ifpm;oGm;Muavonf? txl;ojzifh *syefr[m,meAk'b ¨ mom0if ud, k pf m;vS,rf sm;u bk&m;
jrwfpmG \ omoemawmf tppftrSeu f kd jrifawGYomG ;&NyD; ax&0g'Ak'b
¨ momudk avhvmvdpk w d f jyif;jyoGm;Muav
onf/

odkYjzpfí 1317 -ckEpS f uqkev


f (1955 -ck arv) wGif *syefjynf wdk usdKûrdY [dZk if*sDbek ;f awmfBuDausmif;rS
r[m,me bke;f awmfBuD; &D&d -emu,mr u *syeftrsdK;om vli,f 12 -OD;ESihf trsdK;orD; wOD;wdYk ukd ax&0g' Ak'¨
bmomudk avhvmoifMum;&ef apvTwv f akd Mumif; arwåm&yfccH sut f & þjrefrmEdik if H Ak'o
¨ moemtzGYJ u ax&0g'
&[ef;omraPç oDv½Si rf sm;tjzpf cs;D jr§io hf w
G o
f iG ;f NyD; oD&rd *Fvm urÇmat; uke;f ajrty&a*g,meausmif;aqmifü
xm;½Su
d m y&d,wfç y#dywfukd oifMum; tm;xkwaf pcJah vonf/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;u ½SifomraP0wfç &[ef;cHay;jcif;

xdpk Ofu aus;Zl;½Sirf [mpnfq&mawmfb&k m;BuD ;onf r[mygomPvdP k *f al wmfBuD;twGi;f ü ½Siyf &dowfç
Oygoumy&dowfç Oygodumy&dowfwYkd \ a½SYarSmufwiG f o&P*HEk iS hf q,fyg;oDv ay;awmfrí l ½Siof mraPtjzpf
0wfay; cs;D jr§iahf wmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif &[ef;ûyvkyv
f o
kd rl sm;udv
k nf; OyZÑm,fûy &[ef;cHay;awmfral vonf/

'kwd,tokwf *syeftrsdK;om; 17-OD; omraPjyKay;awmfrljcif;

yxrtokwaf &muf½v dS maom *syef&[ef;awmfrsm;ESihf oDv½Sirf sm;onf wESpMf umrQ ax&0g' y&d,wåEd iS hf
y#dywård sm;udk oifMum;NyD;aemuf toD;oD; jyef<uMuNyD;vQif 'kw, d tokwt f jzpf *syefA'k o
¨ moemtzGYJ u *syeftrsdK;
om; 17 -OD;udk apvTwv f u
kd jf yefojzifh 1319 -ckESpf 0gqdkvjynfhausmf 7-&ufaeYwiG f r[mygomP vdP k *f al wmfBuD;
ü aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onfyif OyZÑm,fûyí omraP 0wfay;awmfrcl ahJ vonf? ¤if;wdYk onf
y&d,wåçd y#dywåw d Ykdukd avhvmoif,Nl yD; *syefjyn f jyef<uMuavonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf *syefjynf ax&0g'
&[ef;awmfrsm;\vnf; a½SYomG ;acgif;aqmif yk*Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfral vonf/

*syef&a| ax&0g'-,wDeH ,wdy*k aF 0g?


ykA*Á aF rm yka&pm&Dç r[mpnf ,wdOwåarm/

'Gdynmowdrydkif;

ucsifjynfe,fNrdKYrsm;ESifh jrefrmjynf txufydkif; tESHYtjym;


w&m;a[mawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf u½kPm"mwf tvGeBf uD;rm; jrifjh rwfawmfro l nf? odYk jzpfí ouú&mZf 1324 -ckEpS f
wygif;vjynfah usmf 7-&ufaeYnwGif &efuek ûf rdYrS <uawmfrcl ahJ vonf? wygif;vjynfah usmf 9-&uf 10 -&ufaeYrsm;
wGif [dyk ifûrdYü jrm;ajrmufvpS mG aom &[ef;ç ½Siçf vl y&dowfBuD;tm; 0dyóemw&m;awmfukd a[mawmfrcl ahJ vonf?
wzefwaygif;vjynfah usmf 11 -&ufç 12 -&ufnwdYk wiG f yif;abmü 0dyóem tvkyaf y;w&m;awmfBuD;ponfwYkd ukd
a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? wzefwaygif;vjynfah usmf 13 -&ufaeYrS pí wefcl;vqef; 1 -&ufaeYtxd jrpfBuD;em;ûrdY
üusi;f yonfh awmifwef;omoemûy tpnf;ta0;BuD;wGif qef;Mu,fvpS mG aom 0dyóemw&m;awmfBuD;udk a[m
Mum;awmfrcl ahJ vonf? xdrk w S yg; wefc;l vqef; 2-&ufç 3-&ufç 4-&ufwYkd ü Aef;armfûrdYwiG f a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? xdkYjyif wefcl;vqef; 5 -&ufç 6-&ufaeYrsm;wGif rd;k wm;ü w&m;a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? wefc;l vqef;
7-&ufaeYnwGif uomûrdYü 0dyóemw&m; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? wefc;l vqef; 8 -&ufaeYwiG f oydwu f sO;f ûrdY
üvnf;aumif;? 9-&ufaeYç 10 -&ufaeYrsm;wGif ausmufajrmif;ûrdYüvnf;aumif; w&m;"r® a[mjyawmfrcl ahJ vonf?
wefc;l vqef; 11 -&ufaeYwiG f rEÅav;ûrdY pdeyf ef;&dyo f mü acwå oDwif;oH;k awmfrí
l rEÅav;ûrdYoûl rdYom; a,m*Drsm;
tm; 0dyóemw&m; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf rEÅav;ûrdYü 0dyóemw&m; a[mM um;awmfrcl o hJ nf
rSm tBudrf rsm;vSavNyD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 14

awok awok ya'aookç "r®&aoe awmo,D?


r[mpnfax&ukOaÆ &mç tpöEOÅ wåarm ok"/D

ewfarmufNrdKU omoemh&dyfomü w&m;a[mawmfrljcif;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onfqikd &f m wynfh 'u mwdYk \ yifah vQmufcsuft& anmifO;D ç
ausmufyef;awmif;ç acsmufç a&eHacsmif;ç rauG;ponfh ajrvwfyikd ;f ûrdYrsm;pGmwdYk üvnf; u½kPma½SYxm;í 0dyóem
w&m;awmfrsm;udk a[mMum;awmfrí l 'g,umç 'g,dumrwdYk ukd csD;ajr§mufawmf rlcahJ vonf? ¤if;jyif ewfarmufûrdY
r[mpnfomoemh&yd o f m em,u ur®|memp&d,q&mawmf t½Siv f mbomrdr[max&f OD;aqmifonfh wynfah ,m*D
'g,umç 'g,dumrwdYk yifavQmufojzifh Adv k cf sKyfatmifqef; \ Zmwdcsuaf <u&m ewfarmufûrdYoYkdvnf; <uawmfrcl hJ
avonf? 1326 -ckEpS f wydYk wvJG jynfah usmf 13 -&ufç 14 -&ufaeYnrsm;wGif ewfarmufûrdY om oemh&yd o f mü
jrm;ajrmufvpS mG aom y&dowfBuD;tm; 0r®u d okwf w&m;awmfBuD;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;
onf w&m;yGt J pnuwnf;u ½du k Ef ydS af pcJo
h nfh 0r®u d okwf w&m;awmfBuD;aqmify'k rf sm;udk a0iSapawmfrcl ahJ v
onf? q&mawmfb&k m;BuD; \ &nf½, G cf sufrmS w&m;ema,m *Drsm; 0r®u d okwf qdv k &kd if;udk êudwif odEiS ahf p&efjzpfav
onf? q&mawmfb&k m;BuD;onf trsm;tm;jzifh þuJo h Ykd aqmify'k f pm½Gurf sm;udk êudwif a0iSapawmfral vh½ydS gonf/
q&mawmfb&k m;BuD;\ w&m;a[myHu k kd oabmaygufap&ef tusdK;iSg wbufygtwdik ;f azmfjytyfygonf/

1326-ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 13-14 &ufnrsm;wGif


ewfarmufNrdKU omoemh&dyfomü a[mMum;awmfrlaom
0r®duokwfw&m;awmfBuD; aqmifyk'f

rD;cd;k nOfch gç aeYrmS rD;ysdKYç awmifyYkd jrifvwfç q&mjrwfuç wynfv


h t S m;ç aygufw;l oGm;jzifçh cGjJ cm;ap&mç
ay:vmrif;wkwçf zm;½kyaf wGY&ç vrf;cGEpS jf rGmç qyfjyma&ppfç vdyn f pfwvDç "m;pOfE;DS ESiçhf awGYNyD;tom;ç ewfe*g;ç
q,fih g;0Supf m tpOfwnf;/

1/ awmifydkY-ud,
k x
f nfç BuHpnf-rD;cd;k ç ûyrsdK;-rD;yg?
q&m-bk&m;ç wynfu h m;ç rSwo
f m; a,m*D wnf;/

2/ aygufwl;-ynmç wl;wm-tm;xkwçf rif;wkwf-t0dZmÆ ?


zm;rSm-a'goç vrf;ESpcf G rSwMf u ,Hrk mS ;wnf;/

3/ eD0&P-wlvaS &ppfç vdyn f pf-cE¨mç umrm-pOf;ES;D ?


eE´-D tom;ç ewfe*g;ç rSwof m; &[EÅmwnf;/

tar;ESifhtajz

1/ awmifyYkd qw kd m b,f[mvJ? þ½kyu f , kd Bf uD;yJ/


2/ rD;cd;k qdw k m b,f[mvJ? ntcgrSm BuHwmyJ/
3/ rD;vQHqw kd m b,f[mvJ? aeYtcgrSm ûywmyJ/
4/ q&mqdw k m b,fov l ?J igwdYk jrwfpmG bk&m;yJ/
5/ wynfq h w kd m b,fov l ?J ½Irw
S af ewJh a,m*Dy/J
6/ aygufw;l qdw k m b,f[mvJ? rSwo f ad ewJh ynmyJ/
7/ wl;w,fqw kd m b,f[mvJ? aMumifMh updu k w
f hJ vHYk vyJ/
8/ rif;wkwq f w kd m b,f[mvJ? ½Irw S ef nf;udk rodwmyJ/
9/ zm;½kyq f w kd m b,f[mvJ? pdwq f ;kd wwfwhJ a' goyJ/
10/ vrf;cGqw kd m b,f[mvJ? a0zefpOf;pm;,Hrk mS ;yJ/
11/ a&ppfqw kd m b,f[mvJ? eD0&Pig;yg;w&m;yJ/
12/ vdyn f pfqw kd m b,f[mvJ? cE¨mig;yg;w&m;yJ/
13/ pOf;ESD;qdkwm b,f[mvJ? ig;yg;tm½Hk umr*kPfyJ/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 15

14/ om;wpfqw kd m b,f[mvJ? ESpo


f ufwyfpJG &m*yJ/
15/ e*g;qdw
k m b,f[mvJ? tmoa0guif;uGm &[EÅmyJ/

0ga,m"mwf\ vu©Pm ponf

axmufuefawmifw h if;ç avsmjh cif;wrnf? (vu©Pm)


,drf;,dkifvIyf½Sm;ç a½GYoGm;wwfonf/ (&o)
olv&kd mbufç wGe;f vsufaqmifonf? (ypöKy|mef)
0ga,m"mwfç odrw S jf rwfa,m*D/

pdwf\vu©Pm ponf

tm½Hkodaomç oabm½Sdonf? (vu©Pm)


acgif;aqmiftvm;ç a½SYomG ;wwfonf/ (&o)
a½S;pdwEf iS phf yfç txyfxyfjzpfonf? (ypöKy|mef)
pdwwf &m;ç rSwo f m;jrwfa,m*D/
tedpömEkyóem

1/ tedpu ö kd od&rnf? tedpv ö u©Pmudk od&rnf? tedpmö Ekyóemudk od&rnf/


2/ jzpfysuforQ ½kyf emrf cE¨mu tedpw ö &m;/
3/ jzpfay:NyD;aemuf uG,af ysmuf omG ;wmu tedpv ö u©Pm/
4/ ½Irw
S q f rJ mS uG,af ysmufomG ;wmudk awGY&í rNrJ[k odwmu tedpmö EkyóemÓPf/

0dyóem\ tusdK;w&m;

tedpjö rifvQifç 'kux © ifonf?


'kux © ifawmhç tewåjrifonf/
tewåjrifç edAmÁ efciG çf ajy;0ifqu
kd af &mufonf?
edAmÁ efjrifuç tyg,frçS rkcs vGwaf jrmufonf/

ewfarmufwd yk&aoa|ydç r[maxa&m ok"w


D rd m?
"r®rmraue awmaoodç "r®umar taeu"m/

wdynmowdrydkif;

oHwGJNrdKYodkY <ua&muf csD;ajr§mufawmfrljcif;

oHwûJG rdY a½TbokH mvrf; trSwf 57 -ae'g,umBuD;OD;Ekonf aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;tm;


y&d,wåo d moemEk*[ ¾ tzGYJ rS BuD;rI;usiyf ûyvkyo f nfh pmjyefyBJG uD;wGif w&m;"r® a[mjycs;D ajr§mufawmfryl g&ef yifh
avQmufcahJ vonf? odYk EiS hf q&mawmfb&k m;BuD;onf 1334 -ckEpS f wydYk wv JG jynfah usmf 14 -&uf (vuG,)f aeYwiG f
&[ef;wynfah ,m*D uyÜ, d um&u wynfw h YkdEiS t
hf wl &efuek rf S av,mOfjzifh aeY 1-em&D rdepf 20 tcsdew f iG f
<uawmfr&l m 2-em&D rdepf 20 -wGif oHwûJG rdYEiS hf 7-rdik u f mG rZifavqdyo f Ykd a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? tqifo h ifh
apmifêh udaeaomum;jzifh rZifrS qufvuf<uawmfr&l m ZD;jzLuke;f ç iyvDç eef;acsmif;ç 'd;k awmifaus;½GmwdYk ukd jzwf
ausmfí 'Gg&0wDûrdYac: oHwûJG rdYoYkd qdu k af &mufawmfro l nf? q&mawmfb&k m;BuD;onf omoemh&yd o f mrS xGucf gG awmfrl
csdeu
f wnf;u owå0grsm;ç oHwûJG rdYoûl rdYom;rsm;udk arwåmydYk í <uawmfrcl ahJ vonf/

z&dwmG e aom arwåm,ç 'Gg&m0wDob k H yk&?H


ZemeH tEk*[¾ m,ç t*Úäd ax&yk*aF 0g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 16

a&mufrqdkuf Mo0g'ay;awmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit
hf zGYJ onf oHwûJG rdYord u
f ek ;f wdu
k üf wnf;cdak wmfrMl uonf? q&mawmfb&k m;BuD;
ra&mufcifuyif tcsdKY 'umç 'umrrsm; a&muf½adS eMu \? tcsdKY 'umç 'umrrsm; q&mawmfb&k m;BuD; a&mufí
rMumrD vma&mufMuum q&mawmfb&k m;BuD; \ vpef;aiGaomf rsuEf mS awmfukd zl;ajrmfvmMuonf? rsm;pGmaom
y&dowfBuD; pka0;rdavonf? y&dowfBuD;onf nDnmjzjz ue af wmhcsD;qdí k q&mawmfb&k m;BuD;tm; uefawmhMu
onf? q&mawmfb&k m;BuD;u qkay; ig;yg;oDvcs;D jr§iNhf yD; -

'umç 'umrtaygif; olawmfaumif;wdYk ....? bke;f BuD;wdYk <ua&mufvm&jcif;


uawmh &efuek v f mNyD; bke;f BuD;a[mwJh w&m;udk remMum;Edik o f rl sm;ç bke;f BuD;udk rzl;
ajrmf rawGYz;l Mu olrsm;ç awGYz;l ç zl;zl;NyD;jzpfaomfvnf; xyfrzH ;l awGYMuvdo k rl sm; zl;awGY
Mu&ygap? w&m;awmfuv kd J emMum;Mu&ygapqdw k hJ ESv;kH oGi;f jzifh 'Gg&m0wD y&d,wåd
omoemhE*k [ ¾ tzGYJ BuD;ud, k pf m; 'g,umBuD;OD;Ek vma&mufyifv h Ykd <uvmwm jzpfyg
w,f? ,ckvkd xl;jrwfwhJ jrwfpmG bk&m;omoemBuD;ESihf awGYq&kH zdYk ç bk&m; omoem
awmfukd ,HMk unfvufcMH unfñw kd hJ Ak'b
¨ mom0if wa,mufjzpfvmzdYk t"duyef;wdik ;f
(r*fç zdv
k çf edAmÁ ef) a&mufapEdik w f hJ owdy|mef0yd óemw&m; tvkyt f m;xkwEf ikd zf Ykd
odycf ufcw J ,f? tvGeu f ykd cJ ,
J Of;vSygw,f ? 'Dowdy|mef 0dyóemw&m;udk enf;vrf;
rSeu
f efpmG tm;xkw&f vdYk vyJ J rsm;pGmBuD;cufcv J jS yefygw,f? tvGeu f ykd J cJ,Of;vSyg
w,f/

tckwiG u f ajymcJw h hJ cufcwJ mawGukd owdç ynmç o'¨g OD;pD;pdppfNyD;aqmif


½Guf tm;xkwEf ikd rf S vlawmf vlreG f jzpfEikd w
f ,f? edAmÁ ef udk &vdyk g \[k awmif;wonfh
twdik ;f qkawmif;jynfo h rl sm; jzpfygr,f? 'gaMumifh ,ck c&D;OD;êudqzkd ;l ajrmfuefawmh&ef
a&mufvmMuwJh 'Gg&m0wDûrdYoûl rdYom; olawmfaumif;rsm;[m vlawmf vlaumif;rsm;
jzpfMuygapvdYk qkay;NyD; bke;f BuD; ed*;kH csKyf vdu
k yf gw,f/

[kMo0g'pum; >rufMum;awmfral vonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ tESpo f m&jynf0h csKd omonfh Mo0g'pum;
udk em;yom' Mum;em&ojzifh olwYkd0rf;ajrmufMuonf? ESv;kH pdw0f rf; at;csr;f Muukef \/

ax&ó r"k&H okwmG ç Mo0g'H om&oH,w k ?H


orÜwmå orÜarm'EÅçd oDwm,EÅd ok cEÅD p/

t&d,m0gookwfawmfBuD; a[mawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf waygif;vqef; 1-&ufç 2-&ufç 3-&ufaeY nrsm;wGif t*Fw k &å edum,f 'ou
edygwfvm t&d,m0gookww f &m;awmfBuD;udk ygVd½w G çf teufay;ç t"dymÜ ,fziG q
hf çkd vuFmEIww
f u
kd cf say;í tmum
o**Fgac: aumif;uifjrpfBuD;udk qGcJ souJo
h Ykd qef;Mu,fpmG em;vnfavmufatmif usepGm a[majymawmfrcl ahJ v
onf/

Mowma&aEÅm 0 tmumo-**ø y@dwukOaö &m?


r[mpnfork [mÓPDç a'o,D t&d,a'oeH/

te,fe,ftpdkYpdkY tNrdKUNrdKUt½Gm½Gmü w&m;jzifh csD;ajr§mufcJhjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf waygif;vqef; 4-&ufnwGif 'Gg&m0wDoYkd<u,if; 'Gg&m0wD yifv,fu;l oabFm


qdyf uif;armfü owdy|mef0yd óem w&m;awmfukd a[mawmfro l nf? waygif;vqef; 5 -&ufaeYeHeuf 6-em&D wGif
uif;armfqyd u
f rf;rS awmifuw k o
f Ykd oabFmjzif<h uawmfr&l m 11 -em&DcefYwiG f awmifuw
k o
f Ykd a&mufavonf? ,if;
onfn h wGif awmifuw k ûf rdYv,fr@yfBuD;ü-
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 17

1/ tdo k nfw h ikd af tmif aumif;wm b,f[mvJ?


2/ tdo k nfw h ikd af tmif aumif;wm ud, k u
f sifo
h v
D yJ?
3/ cdik Nf rJwnfwv hH Qif aumif; wm b,f[mvJ?
4/ cdik Nf rJwnfwv hH Qif aumif;wm o'¨gw&m;yJ?
5/ vlU&wem b,f[mvJ?
6/ vlU&wem tod tvdrm® yJ?
7/ rcd;k Edik w
f m b,f[mvJ?
8/ rcd;k Edik wf m ukov kd af umif;rIy/J

azmfjycJo
h nfh tar;tajztwdik ;f -

1/ ud,
k u f sifo
h v
D r*Fvmwyg;?
2/ o'¨gw&m; r*Fvmwyg;?
3/ tod tvdrm® r*Fvmwyg;?
4/ ukovkd af umif;rIBuD; r*Fvmwyg;Ä
[laom aumif;jcif;av;jzmr*Fvmw&m;awmfukd tus,cf sYJ ziG hf a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif wa ygif;
vqef; 8-&ufaeYnwGif rZifavqdyt f eD; rZif½mG atmifpMumausmif;ü ]]a,m [d aumpd bdua© 0 £ar pwåma&m
owdy|mae {0H bma0,s owå0ómed}} tp½Sad om w&m;awmfaMujimokwu f kd tpcsDí owdy|mefw&m;awmf
a[mMum;awmf rlcahJ vonf/
aus;Zl;½Sif q&mawmfb&k m;BuD;ESif h tzGJYonf 1334 -ckEpS f waygif;vqef; 9-&ufaeY nae 5-em&Dtcsdef
wGif rZifavqdyrf S xGucf mG cJ&h m 6-em&Dtcsdew
f iG f &efuek o
f Ykd acsmarmpGma&muf½cdS ahJ vonf/

'Gg&m0wDoyk &k rÜçd *EÉme ax&aoca&m?


A[a0g "r®awma,eç tbdoOd dö taeu"m/
atmifvHNrdKUodkY<ua&muf csD;ajr§mufawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf yifah vQmufcsuft& 1339 -ckESpf yxr 0gqdkvjynfhausmf 8 -&ufaeY nrSpí 2 -
nwdik wf ikd f atmifvûH rdY odru
f ek ;f "r®½BkH uD;üvnf;aumif;? ,if;vjynfah usmf 10 -&ufaeYnwGif a½Tajymifajymif "r®m½Hk
BuD;üvnf;aumif; ½Spjf zmr*¾if edAmÁ ef0ifw&m;awmfBuD;udk tqef;wMu,f aqmify'k v f uFm rSwo
f m;zG,f toG,o f , G f
jzifh a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/
¤if;jyif yxr0gqdv k jynfah usmf 10 -&ufaeY rGe;f vGJ 12 -em&Dtcsderf S pí atmifvûH rdY uRJNcHausmif;wdu k w
f iG f
uRNJ cHq&mawmfb&k m;\ avQmufxm;csuft& ¤if;q&mawmf \wynfh t½Siaf &0wudk ur®|memp&d,tjzpf wif
ajr§mufí ûrdY½dS tBuD;tuJ q&mawmfBuD;rsm;ç ygwDç aumifpv D Bl uD;rsm;ç a,m*Drsm; ponfh a&muf½v dS maom y&dowf
tm; tEkarm'emw&m; Mo0g'pum;rsm;udk >rufMum;awmfrcl ahJ vonf? a&muf½v dS maom &[e f;ç½Sifç vltaygif;
olawmfaumif;wdYk vGepf mG 0rf;ajrmufMuonf/

atmifvw
H t
d "d|maeydç r[mpnf,wdaoca&m?
A[a0g "r®araCeç okawarwd taeu"m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 18

pwkynmowdrydkif;

uGrf;NcHukef; NrdKUolNrdKUom;rsm;tm; csD;ajr§mufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf jrefrmjynfojl ynfom;ç urÇmolurÇmom; wdYk tm; 0dyóemw&m;awmf a[mMum;


csD;ajr§muf&ef ay:xGe;f cJah vonf? odYk jzpfí urÇmYEikd if rH sm;pGmESihf jrefrmEdik if H wdik ;f ESijhf ynfe,ftESYH "r®a&pif wdu k af uR;
cs;D ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? yifah vQmufcsut f & uGr;f NcHuek ;f omoemh&yd o f mü Ak'o ¨ rd af wmfuv kd nf; q&mawmfb&k m;
BuD; ud, k w
f ikd f OD;pD;orkwaf wmfrcl ahJ vonf? uGr;f NcHuek ;f omoemh&yd o f m wnfaxmifco hJ nfh 1316 -ckEpS u
f jzpf
onf? q&mawmfb&k m;BuD;onf yifah vQmufcsuft& 1327 -ckEpS f waygif;vqef; 13 -&ufaeYwiG f <ua&mufaw mfrcl hJ
avonf/

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; <ua&mufvmcsed üf txl;tm;jzifh &moDOwkrmS rylveG ;f rat;vGe;f tpGe;f ESpcf k


vGwu
f m om,mrQwaom tcgor,ESihf êuHêuduof jzifh &moDOwkuyif q&mawmfb&k m;BuD;udk c&D;OD;êudqo kd nfh
tvm;oP²mef jzpfaeayonf/

BudKqdkMu&m pnfum;pGm

uGr;f NcHuek ;f rS wGaH w;ûrdYoYkdta&muf êudqakd omtzGYJ rsm;rSm omoemh&yd of m q&mawmfBuD;rª;aom oHCmawmf
rsm;ç a,m*DaxmufyahH &;tzGYJ ç Ak'a¨ 0,sm0pötzGYJ ç omoemh&yd o f ma,m*Drsm;ç 0domcgtrsdK;orD;tzGYJ ç oaX;0g'
aq;vdycf kH "r®pMumtz YJG ç ûrdYr"r®pMumtzGYJ ç oH;k cG½mG pHjy"r®pMumtzGYJ ç ayuke;f ½Gm cgawmfr"DS r®pMumtzGYJ ç aumhr;ª ûrdY
a':nTeYf BuD;rª;aom trsdK;orD;tzGYJ rsm; jzpfygonf/

tqdyk gtzGYJ 0ifrsm;onf armfawmf,mOf (11)pD;jzifh vlaygif; (500)cefY pka0;um toHcsJYpuf 3 -vH;k jzifh c&D;
OD;êudqkd tmp&d,0E´em*gxmESihf a½TceG ;f oHcsdK bke;f awmfbYJG uAsmudk aumif;uifajr yJw
h if[nf;atmif ½Gwq
f ykd al Zmf
vsuf pnfum;odu k ûf rdupf mG êudqMkd uavonf/

w&m;emy&dowf jynfhumusyf

uGr;f NcHuek ;f ûrdY omoemh&yd o


f mtwGi;f vkyo
f m;jynforl sm;aumif;rI "r®r@yfBuD;ü waygif;vqef; (13 -
14-15) aeYrsm;wGif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; w&m;"r®ukd a[mjyav&m ay (80) ywfvnf wdu k rf @yfBuD;
jynfv
h Qu
H m w&m;emy&dwo f wftaygif; 2000-ausmf w&m;em,lMuavonf/

r[mpnfq&mawmf\ "r®aqmifyk'ftcsKdU

(1) tdo
k nfhwikd af tmifaumif;wm b,f[mvJ?
tdok nfw
h ikd af tmifaumif;wm oDvyJ/

(2) cdik Nf rJwnfwv


hH Qiaf umif;wm b,f[mvJ?
cdik Nf rJwnfwv hH Qifaumif;wm o'¨gw&m;yJ/

(3) vlU &wem b,f[mvJ?


vlU &wem todtvdrm® ynmyJ/

(4) rcd;k Edik w


f m b,f[mvJ?
rcd;k Edik wf m ukov
kd af umif;rIy/J
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 19

1/ tedpu
ö kd od&rnf? tedpv
ö u¨Pmudk od&rnf?
tedpmö Ekyóemudk od&rnf?

2/ jzpfysuforQ ½kyef mrfcE¨mu tedpw


ö &m;?

3/ jzpfay:NyD;aemuf uG,af ysmufomG ;wmu tedpv


ö u©Pm?

4/ ½Irw
S q
f rJ mS uG,af ysmufomG ;wmudk awGY&í rNrJ[o
k w
d mu
tedpmö EkyóemÓPf?

5/ tedpjö rifvQif 'kux


© ifonf?

6/ 'kux
© ifawmh tewåjrifonf?

7/ tewåjrif edAmÁ efciG f ajy;0ifqu


kd af &mufonf?

8/ edAmÁ efjrifu tyg,frS vH;k 0vGwaf jrmufonf/

þodYk tp½Sad om aqmify'k rf sm;ESiw


hf uG tao;pdwjf zmvsuf tus,fcsJY a[mMum;awmfr&l m 'g,umç
'g,dumrrsm; taejzifh 0rf;ajrmuf0rf;om yDwyd ef;jzmí o'¨gyoEé wd;k yGm;Muavonf/

ukodkvftusdK; vGefyGm;wdk;

uGr;f NcHuek ;f ûrdYr&yf OD;b&if a':vS0ikd ;f ç orD; 0if;0if;MunfwYkd u w&m;yG&J uftwGi;f ûrdYv;kH uRwf
oHCmawmfrsm;tm; aeYpOf'aH ygufqrG ;f wdYk jzifh qufuyfv'ª gef;í r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udu k m; q&mawmf \
qE´t& toufoufvw G f qGr;f [if;wdYk jzifh qufuyfv'ª gef;Muavonf/

Mo0g'cH,lyGJ

waygif;vjynfah eYü Mo0g'cH,yl u JG sif;yí &yfa0;rS vma&mufMuaom w&m;emy&dowfwYkd tm; txufazmf


jyyg ukodkvf½SifwdkYu xrif;{nfhcH auR;arG;NyD; waygif;vjynfhausmf 1 -&ufaeYü ûrdYr&yf aetdro
f Ydyk ifu
h m qGr;f uyf
í ouFe;f 'Gpd v
kH 'ª gef;NyD; a&pufcst rQay;a0\? ¤if;aeY 3 -em&Dtcsed f r[mpnfq&mawmfBuD;onf aumhr;ª ûrdYoYkd c&D;
quf <uawmfrcl ahJ vonf/

uGr;f NcHuek ;f 0Sywåaeydç y#dAavm r[mok"?D


wa'´oad u r[mZaeç y*¾[d y*¾a[ 0d'/l

r[mpnfax&ft½Sif a&pBudK <upOf

a&pêudûrdYay:ü *lBuD; omoemh&yd o f mBuD; wnf½o


dS nf? ,if;&dyof mBuD;um; us,0f ef; oefY½iS ;f NyD; qdwNf idrf
ojzifh a&mufow l ikd ;f vdv
k kd aecsifpw
d f jzpfay:Muonf? "r®m½HBk uD;rSm us,f0ef;NyD; usufoa& ½Sad eonf? ,if;*lBuD;
&dyo f mudk a,m*Dy&dowfrsm;pGmwdYk jzifh q&mawmf OD;okZmwu pwifziG v hf pS cf ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;
onf yifah vQmufojzifh 1332 -ckESpfwefaqmifrkef;vqef; 8-&ufaeYwiG f a&mufí 10 -&ufaeYtxd oDwif;oH;k awmfrl
NyD; 0dyóemw&m; a[mMum; cs;D jr§iahf wmfrcl ahJ vonf? aemufvnf;<ua&muf cs;D ajr§mufawmfryl gao;onf? 1334 -ck
q&mawmfb&k m;a&mifpOfu q&mawmftm; ylaZmfMuyHçk q&mawmf w&m;"r®a[myHpk onfwYkdukd atmufazmfjyyg
rSww f rf;jzifh od&m \? q&mawmf bk&m;BuD;um; ,cifay;xGe;f cJah om refvnfq&mawmfç v,fwq D &mawmfBuD;wdYk
uJo h Ykd omoemhxyd w f ef;ae&modYk a&mufawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 20

EIwfcGef;qufo Mo0g'

]]'DrmS yxrpNyD; OD;okZmu ur®|mef;XmezGiv hf pS u


f wnf;u y&dowfawGrsm;w,fqw kd meJY bke;f BuD;u 'D
t&yfawmh vlura&mufao;ayr,fh pdwu f awmha&mufaewm awmfawmfMumygNyD? arwåmum,uHç arwåm0pDuH
tm;jzifh w&m;ra[mEdik af o;ayr,fvYkd arwåmraemuHeYJ 'Dr mS ½SMd uwJh w&m;emwJyh *k Kd¾ vfawG w&m;tm;xkww f yhJ *k Kd¾ vf
awGxH pdwaf &mufaewmuawmh MumygNyD}} [k 1332 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vqef; 8-&ufaeY aeYv,f 2-em&D
tcsed w f iG f a&pêudûrdY *lBuD;omoemh&yd o
f mü aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;u EIwcf eG ;f qufMo0g'
rdeYf Mum;awmfral vonf/

urf;vHk;nTwfrQ BudKqdkMu

rSeaf yonf? tqdyk g 8-&ufaeY 12 -em&D 35 -rdepfwiG f aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf


aemufyg wynfo h C
H mawmfrsm;ç OD;pde0f if;ç OD;baomif;paom Oygoumrsm;ESit hf wl a&pêudûrdYoYkd qdu
k af &mufawmf
rlonf? a&pêud ûrdYoûl rdYom;wdYk u urf;vH;k nGwrf Q êudqMkd uonf? q&mawmfb&k m;BuD;udk armfawmfrqS if;onfEiS hf
a½TxD; 6-vufr;kd í um;ay:ta&muf yifah qmifvmMuavonf/

a½SYq;kH rS omoemhtvHuikd rf sm;ç "r®pMumtzGYJ ç aygufaygufBuJoçl a½Tx;D 6-vufr;kd aom q&mawmfum;ç


oHCm 20 -ausmfp;D aomum;rsm;ç ajcusiftrsdK;om;rsm;ç 500 -ausmfrQaom anmifa&td;k udik f trsdK;orD;rsm;ç ax&
*kP&f nftrsKd ;orD;rsm; paom rsm;jym;vSpmG aom y&dowfBuD;onf q&mawmfb&k m;BuD; \ aemufrS ½Gwzf wfyal Zmfum
vdu
k yf gvmMuavonf/

aps;teD;rS *lBuD;omoemh&yd f omodYk yifaqmifMuavonf? vrf;ab;0Jç,mrS yef;rsm;jzifh qD;êudyal ZmfMuav


onf? &dyo
f ma&mufí "r®moeyv’i0f ef;usi0f ,f yef;pnf; yef;td;k wdYk jzifh zH;k vTr;f oGm;awmhonf? oDvrsm;cH,Ml uNyD;
aemuf atmufazmfjyyg Mo0g'rdeYf ceG ;f udk >rufMum;awmfrjl cif;jzpfavonf/

pnfum;jynfhusyf y&dowf

q&mawmfb&k m;BuD;uvnf; arwåmraemuHjzifh a&pêudûrdY a&mufaewmMumNyDjzpfovdk a&pêud ûrdYoûl rdYom;


awGuvnf; q&mawmfb&k m;BuD;tay: arwåmraemuHjzifh a&mufaewmMumygNyDjzpfaMumif; vdu I v
f pJS mG jzifh xifpmG jy
Muavonf? vdu I vf pJS mG êu q
d u
kd mrQ r[kwaf o;yg? ¤if; 8-&ufn w&m;emy&dowfBuD;rSm 12 -cef;ywfvnf r@yf
BuD;jynfv
h Qo
H nft
h jyif *lBuD;w&m;Xmewckv;kH vSn;f ç um;wdYk jzifh jynfo
h mG ;awmhonf/

tqdyk gnw&m;yGw J iG f 0gcif;uke;f OD;Z#dv t½Sio f jl rwfu a½SYyikd ;f rS w&m;tenf;i,fa[mMum;í q&maw mf


bk&m;BuD;u t&d,m0gow&m;awmfBuD;udk a[mMum;awmfryl gonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf use;f rma&; tenf;
i,fraumif;ayr,fh þrQrsm;jym;vSaom "r®rmruy&dowfwYkdukd iJu h u G af wmfral vonf? y&dowf 5000 -ausmf
avmuf½v dS rd rhf nf[k 'umudvk aS rmifu qdyk gonf? OD;rlEiS hf OD;atmifûzd;w Ykd u ]]a&pêudywfvnf uRef;ç udik ;f ç
awmiforl sm; ,cktcsed f xGe,f ufrI tvky½f yI af evdYk rvmEdik Mf uwm? q&mawmfBuD; w&m;awmfukd tvGeef m;Mum;csif
Muwmbk&mh}} [k avQmufxm;avonf/

9-&ufaeYvnf; xdkYwlyJ

[kwaf vmufygayonf? 9-&ufaeY aeYv,fw&m;emç w&m;tm;xkwMf uaom y&dowfrsm;u oufaocHay


onf? tqdyk g aeYv,fw&m;yGwJ iG f t½Si0f pd m&u a½SYyikd ;f rS tenf;i,f a[mMum;í q&mawmf bk&m;BuD;u rsm;jym;
vSaom w&m;emy&dowftm; tvkyaf y;w&m; a[mMum;awmfro l nf? tvkyaf y;w&m;a[m Mum;NyD; y&dowftm;vH;k
w&m;xdik Mf u&onf? a&pêud ûrdYoûl rdYom;wdYk vmbm0w -t&awmfavpG? aeYw&m;yGJ pnfum;ovdk nw&m;yGrJ mS
vnf; wd;k wufrsm;jym;vmawmhonf? nw&m;yGw J iG v
f nf; a½SYyikd ;f rS pma&;olu tenf;i,fa[mMum;í q&mawmf
bk&m;BuD;u ]]t&d,m0go w&m;awmfMuD;}} udk qufvufa[mMum;awmfro l nf? w&m;awmfukd vdv
k m;ESpûf cdu pf mG
em,lMuavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 21

oyÜK&dokyedó,

þrQ w&m;awmfuv kd v
kd m;Mujcif;onf q&maumif; orm;aumif;udk rS0D q
J nf;uyfjcif;aMumifh jzpfayonf?
a&pêud ûrdYoûl rdYom;wdYk qnf;uyfu;kd uG,Mf uaom q&mtpOftqufukd Munfyh gOD;? usrf;ûy tausmf t½Sif
0&oarÁm"dç ycku Lú edum,BuD;udk pwifwnfawmfral om t½Si*f EÅom& ponfwYkdyifwnf;? ,aeY qnf;uyfaeMu
aom q&mawmfwYkd um; oaX;q&mawmfç rif;ausmif;q&mawmfç ywåyP kd q
f &mawmfç rpd;k &drq
f &mawmfç 0dpw
d må &mr
q&mawmf ponfwYkdjzpfavonf? ,if;odYk aom q&maumif; orm;aumif;wdYk \ tqH;k trudk cH,l Mu&ojzifh þrQ
w&m;awmfukd vdv k m;Mujcif; jzpfayrnf? 10 -&ufaeYeeH uf 9-em&DwiG f t&efoifjh zpfaom armfawmf,mOfjzifh rH½k mG ûrdY
pef;jra&mifjcnf&yd o f modYk qufvufxu G cf mG awmfrcl MhJ uavonf/

a&pêudy&k aoa|ydç a&pêud0godauZae?


"r®araCe awarodç "r®u mar A[lZae/

yOöynmowdrydkif;

tzdk;wefpmayrsm;

þr[mnfax½kyw Ü udå sr;f BuD;ü r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ tqH;k tjzwfrsm;ç rdeYf Mum;csuf pum;rsm;ç
r[mpnfZq&mawmfb&k m;BuD;ESihf pyf&m yk*Kd¾ vfwpHw k a,muf zGYJ qo
kd nfh oifah vsmo
f nfh pmayrs m; ponfwYkdvnf;
pmayjrwfE;kd olwYkd twGuf *EÅ*½kr½IrarQmfyJ azmfjytyfygonf/

omaX,sESifh pyf&m
t*¾r[my@dw q&mawmf OD;ÓPkwå&u ar;avQmufjcif;

omoemh&yd o
f m edru
d® m
r[mpnfowdy|meftzGYJ yka&m*grd
t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfodkY-

q&mawmf....wbufyg t|uxmygXfEiS hf #DumygXfwYkd \ edó,eufEiS hf t"dymÜ ,frsm;udk &vdak Mumif;


avQmuftyfygonf/

omaX,sO§t
d blw*kP'óeawm tblwb@*kP'óeorH ]]au&m#d}} EÅd 0kpw
ö /d

(r-| 1? 156)

au&m#duH 0kpöwd omaX,sH? oXmeH *kP0gPdZumeH ur®H omaX,sEÅd tm[ ]]omaX,sO§}D } wd tm'd/

(r-#d 1? 253)

OD;ÓPkw&å
urÇmat;
1331-ckEpS ?f uqkev
f qef; 5-&uf
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 22

q&mawmft½SifÓPkwå&\tar;udk
r[mpnfq&mawmf ajzqdkawmfrljcif;

t*¾r[my@dw q&mawmfO;D ÓPkw&å odYk -

aeYpJG - 1331-ck? uqekv


f qef; 5-&uf
(20-4-65)
omaX,sO§dtp½Sdaom r-| 1-0gusESihf ,if; \tzGihf #D -0guswdYk ü rdro
d abmÓPf oufonft
h wdik ;f azmfjy
vdkufygonf/
t|uxmq&monf oduw d© au&m#dum -[k qdNk yD;vQif ,if;um;udk edyEæ x
é mr*w omaX,sm -[k xyfí
zGijhf yjyef\? ,if;odYk jy&mü omaX,sudk tb,foYkd aom &nf½,G cf suftm;jzifh au&m#d, -[k qdo
k ifyh goenf;[k
ar;&ef½adS omaMumifh omaX,sO§d ponfukd rdeYf qakd vonf/

,if;\teufum;..... [d-rSe\ f ? 0 g-taMumif;um;? omaX,sH -aumufuspfpOf;vJru I ?kd tblw*kP'óe


awm-r[kwaf omç r½Sad om*kPu f kd jyjcif;aMumif?h tblwb@*kP'óeorH -a&mif;ukef ypön;f \ r[kwaf omç
r½Sad om*kPu
f kd jyonfEiS w
hf o
l nfu?kd uwGm -ûyí? 0 g-ESv;kH oGi;f jcif;udk ûyí/ (þt&mü tblw*kP'óemorEÅd
uwGm-[k ½Sv d Qifomí acsmarm&m\)/ au&m#d,EÅd-[lí? 0kpw ö d-\/

aumufusppf Of;vJo\ l trIç aumufuspfpOf;vJrI -omaX,sonf rdrüd r½Sad omç r[kwaf om*kPu f kd azmfjy
jcif; jzpfaomaMumifh a&mif;ukeyf pön;f \ r½Sad omç r[kwaf om*kPu
f kd azmfjyum vSnphf m;ía&mif;jcif;ESihf wlonf[k
ESv;kH oGi;f ,lqNyD;vQif ,if; omaX,sudk au&m#d,[k ac:tyfonf[k qdv k kd \/
xdt
k vdt
k m;jzifh au&m#d,onf a&mif;ukeyf pön;f \ r½Sad omç r[kwaf om*kPu
f kd vdrv
f nfí azmfjyjcif; \
trnfjzpfonf? omaX,sonf rdrüd r½Sad om*kPuf kd vdrv f nfí azmfjyjcif; \ trnfjzpfon ?f o'doyl pm[k
,loif\
h /
#Dum\teufum; - omaX,sH -ud?k au&m#duH -/y/[lí? 0kpw ö d -\? ([d -rSe?f 0 g-taMumif;um;? oXmeH
[d-[k [dEiS w
hf uG ½So
d ifh \?) oXmeH -aumufuspfpOf;vJuek af om? *kP0gPdZumeH -*kPu f kd a&mif;aom ukeo
f nfwYkd
\? ur®H-trIonf? omaX,sH-rnf\? £wd-aMumif?h omaX,sOw D§ d tm'd -ud?k tm[-\/
þ#Dumtvdt k m;jzifv
h nf; ypön;f \ r[kwrf rSeaf om*kPu f kd vdrv
f nfazmfjyía&mif;aom ukeo
f nfwYkd ukd
au&m#duac:onf? ,if;aumufuspfru I kd au&m#d,ac:onf? xdYk twlyif rdrüd r½Sad omç r[kwrf rSeaf om*kPu f kd
vdrvf nfazmfjyaomolwYkd onf *kPu f kd vdrv f nfía&mif;&m a&mufaomaMumifh oX*kP0gPdZu rnfonf? ,if;wdYk
\ vdrv f nfazmfjyrIonf ukeo f nfwYkd \ vdrv f nfazmfjyrIEiS w
hf al omaMumifh ,if;omaX,suykd if au&m#d,[k
o'doyl pmtm;jzifh qdt
k yfonf? xdYk aMumifh omaX,sOpd§ onfukd t|uxmq&m rdeYf qakd vonf[k qdv k dk\? þ#Dum
ygXfüvnf; au&m#d,H 0kpw ö d omaX,sH? oXm*kP0gPdZumeH ur®EdÅ umwGmwd tm[ omaX,sO§w D d tm'd [k
w0guswnf;½Sv d Qif omí acsmarm&m\/
ur®-H wnf;? £wd uwGm -þodYk 0pew¬ ûyí? omaX,sH -ud?k au&m#d,H -[lí? 0kpw
ö d -\? £wd -aMumif?h
omaX,sO§w
D d tm'd-ud?k tm[-\ [k w0guswnf; teufoifyh gonf/

r[mpnfax& ygarmau©mç *rÇ&D ÓPdaum ok"?D


ok*rÇaD &e ÓaPeç yO§H 0d,mu&D[d a0/
t&d,myk*¾dKvfwdkYrSD&mw&m; tusOf;csKyf

q&mawmfb&k m;BuD;onf eufeJ cufcaJ omw&m;awmfukd vG,af tmif a[mjyEdik o


f nfjh yif us,0f ef;aom
w&m;awmfuv
kd nf; twdck sHK;í a[mjyawmfrEl ikd o
f nfh r[m"r®uxduyk*Kd¾ vf jzpfawmfral vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 23

1324-ckEpS f waeYaomvjynfüh oHCmhOykoûf ytNyD; odraf y:ü t&d,myk*Kd¾ vfwYkd \rS&D m w&m;tusOf;csKyfukd
atmufygtwdik ;f rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

1/ 'óey[mwAÁ = edAmÁ efukd rsuaf rSmufûyí y,fowf&rnfh w&m;udk y,f&jcif;/

2/ oH0&y[mwAÁ = avmuü½Srd nfh tm½Hak wmodYk (Oyrm yGv J rf;obifç aps; ponfrsm;odYk ) roGm;
ra&muf apmifph nf;jcif;jzifh y,f&jcif;? 0g -tm½Hk 6-yg;ç 'Gg& 6-yg;udk apmifph nf;jcif;/

3/ y&d0ZÆey[mwAÁ = Murf;aom qifç jrif;ç acG; ponfwYkd ukd a½SmifMuOfojzifh ¤if;wdYk EiS hf awGY½í dS
jzpfrnfh tukov kd w
f &m;rsm;udk rjzpfapyJ a½SmifMuOfjcif; (Oyrm tNidryhf çJG ZmwfyçJG aps; ponf
rsm;odYk roGm;a&mufjcif;jzifh jzpfrnfh avmbw&m;u kd vnf;aumif;? rawmfonfh t&yfa'owdYk
udk a½SmufMuOfjcif;ç y,fowfNyD; jzpfjcif;/)

4/ t"d0goey[mwAÁ = jcifç rSuu f u


kd cf jJ cif;ç (Oyrm a,m*Dy*k Kd¾ vfqv
kd Qif w&m;tm;xkwjf cif;
aMumifh jzpfay:vmaom anmif;nmrIç rcHomrI a'greórsm;udk onf;cHvu kd í
f usdwNf yD; ½IrSwf
vdu
k jf cif;jzifh a0'emudk vGeaf jrmufí y,fNyD;jcif;/)

5/ bm0emy[mwAÁ = aAmZÑifcek pfyg;w&m;udk yGm;rsm;íqefYusifbuf eD0&Pw&m;wdYk ukd y,fNyD;


jcif;/

6/ y#dao0emy[mwAÁ = qGr;f ç ouFe;f ç ausmif;ç aq; ypön;f av;yg;wdYk ukd rS0D jJ cif;jzi hf ¤if;wdYk ukd
rrS0D &J rlí jzpfay:vmrnfh usifemcHcuf zdp;D ay:xGuw
f wfonfh a'greó udavomwdYk ukd
y,fNyD;jcif;/

,if;w&m;rsm;\ tus,f rlvyPÖmoygVdawmf oAÁmo0okwüf vmonf? a,m*Dy*k Kd¾ vfrsm; þtwdik ;f


usifBh uHygu edAmÁ ef&Edik yf gonf? odYk jzpfí usifBh uH&mownf; ponfjzifh rdeYf awmfral vonf/

r[mpnfax&yk*aF 0gç uvsmfaPok eda,mZaum?


avmu*¾omoae aom [dç aoa|m y@dwaoca&m/

&efukefNrdKY ? omoemh&dyfom
1337-ck? aESmif;wefcl;vqef; 12-&uf
a'gufwmoef;aemif rdom;pk ½SifjyK &[ef;cH tvSLawmfr*Fvmü
puf 4-yg; tEkarm'em w&m;awmf

pufqdkwm

pwåm&drmed bdua© 0 puúmed? a,[d orEém*wmeH a'0 rEkómeH pwkpuúH 0wåw?d a,[d
orEém*wm a'0rEkóm e pd&aó0 r[EÅwHå a0ykvw ’ Hå ygykPEÅd abma*ok/

bdua© 0-&[ef;wdYk ? £rmedpuúmed-þjynfph akH Mumif;jzpfaom pufwYkdonf? pwåm&d -av;yg;wdYk aywnf;/

puú-pufqw kd m t0ef;t0dik ;f ç 0ef;0dik ;f aewJ[


h mudk pufç t0dik ;f awG ayghav? avmurSmawmh pufqv
kd Ykd ½,
dS if
tvdv k o
kd mG ;aewJh ,EÅ&m;vdYk 'Dvekd m;vnfMuw,f? 'D[muawmh t0e ;f t0dik ;f ygyJ? puú -t0ef;t0dik ;f wJ?h odYk aomfvJ
tvdv k kd oGm;aewJh ,EÅ&m;pufawGrmS vJ t0ef;t0dik ;f awGu ygwmyJ? oluvJ rygvdYk rjzpfb;l ? bD;awGu t0dik ;f awG
ESihf vnf&wm? tJ'D t0ef;t0dik ;f pufav;ck½½Syd gw,f/

a,[d-,if;av;yg;aom orÜwpdå ufwYkd EiS ?hf orEé m*wmeH-jynfph u


kH ek af om? a'0rEkómeH -ewfvl wdYk tm;?
pwkpuú-H av;yg;aompuf0ikd ;f onf? 0wåwd-wzefjyefvsuv f nfae\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 24

tJ-pufav;yg;ESihf jynfph v
kH Ykd ½v
dS Qif tJ'pD ufav;yg;qdw k m wckNyD;wck tpOftwdik ;f vnfaewmud;k olu
vnfaewm? pufav;yg;ESihf jynfph w kH hJ yk*d¾ KvfawGrmS vljzpfjzpfç ewfjzpfjzpf tJ'pD ufav;yg;awG jyefNyD;awmh vnfae
wmyJ? wywfNyD;wywfç wywfNyD;wywfç jyefvnfaew,f? orÜwpdå ufjynfph akH Mumif;jzpfwhJ w&m;awGaygh? 'gygyJ?
jynfph akH Mumif; jzpfww
hJ &m;awG wrsKd ;NyD;wrsKd ; qufo, G Nf yD;awmh vnfaew,f/

a,[d-,if;orÜwpdå ufwYkdEiS ?hf orEém*wm -jynfph u


kH ek af om? a'0rEkó -ewfç vlwYkd onf? abma*ok -toHk;
taqmif pD;yGm;Opöm&wemwdYk ü? e pd&aóm0 -rMumjrifrh yD ifvQi?f r[EÅwHå -BuD;us,o f nf\ tjzpfoYkd ? a0ykvw
’ Hå -
jyefYajymonf\tjzpfoYkd ? ygykPEÅd-a&mufavuke/f

tJ'D orÜwpdå ufEiS hf jynfph w kH yhJ *k Kd¾ vfawGrmS toH;k taqmifjzpfwhJ pD;yGm;Opöm&wemawGç pnf;pdrf csrf;omawG
t&m&mrSm BuD;us,jf cif;ç jynfph jkH cif; a&mufomG ;w,fw?hJ rMumcifrmS vJ a&mufomG ;w,f/

pufav;yg;o½kyf

uwrmed pwåm&d -tb,fav;yg;wdYk enf;[lru


l m;? ywd½yl a'o0gaom oyÜK&dom0óa,m twåor®myPd"d
ykaAÁp uwyknwm/

1/ ywd½yl a'o0gaom= oifw h ifah vQmufywfaomt&yfü ae&wmu pufwyg;ç puf0ikd ;f &JY


tpdwt f ydik ;f uav; wckygyJ/

2/ oyÜK&dom0óa,m=olawmfaumif;udk rS0D &J wmuvJ pufwyg;/

3/ twåor®myPd"=d rdru
d ,
kd u
f kd aumif;pGmaqmufwnfxm;wmuvJ pufwyg;/

4/ ykaAÁp uwyknwm=a½S;b0 a½S;umvü ûycJzh ;l aom aumif;rI½w


dS muvJ pufwyg;/

tJ'pD ufav;yg;yJ? 'Dpufav;yg;ESihf jynfph w kH yhJ *k Kd¾ vfawGrmS 'DpufawG xyfumxyfum vnfaew,f? 'Dpuf
av;yg;ESihf jynfph w
kH hJ yk*Kd¾ vfawG[m pD;yGm;Opöm &wemawGeYJ BuD;us,jf cif;ç jrifjh rwfjcif;odYk rMumcifa&mufwmyJ?
pD;yGm;csrf;omawGeYJ BuD;yGm;csrf;omae&w,fvYkd qdv k ykd gw,f/

1/ ywd½lya'o0gopufqdkwm

tJ'Dpufav;yg;xJu yxrqHk;u ywd½l ya'o0go-oifw h ifah vsmufywfaomt&yfü ae&jcif;wJ?h avmu


bufuvJ ywd½yl a'o -oifwh ifah vsmufywfaomt&yfç w&m;bufuaeMunf, h ifvJ ywd½yl a'o -oifw
h ifah vsmuf
ywfaomt&yf ta&;BuD;wmyJ/

avmubufu oifw h ifah vsmufywfwhJ t&yfqw kd m ab;tEÅ&m,fawGuif;vdYk pD;yGm;Opöm &wem awG vG,f
vG,uf u
l el YJ &Edik yf gw,f? BuD;yGm;Edik w
f ,f csr;f omEdik w
f ,fqw kd hJ ae&mXmeyJ? tJ'v
D akd e&m ae&w,f? awmêudawmif
Mum; tpGe;f tzsm;wdYk tJ'v D t
kd &yfawG½w dS ,f? tJ't
D &yfawGuawmhpyD mG ; Opöm &wemawG&zdYk &m rvG,b f ;l /

tJ'DrSm aygwJhOpömawGvJayg? &yg& YJ ? olu aumif;aumif;rGerf eG af wGvJ r[kwb f ;l ? toH;k taqmifawG aygwJh
ypön;f awGvJ ½Syd g&JY? 'gayr,fvYkd ypön;f aumif;awG aumif;oxuf aumif;wmawGuawmh tpGet f zsm;uswJah e&mrSm
w,fr½Sb d ;l ? tJ'aD e&m ,lvmzdYk &muvJ rvG,b f ;l ? a0;wmeJY tquftoG,u f vJ r½Syd eJ YJ ae&wwfw,f? w csdKY wcsdKY
vdck sifygw,fq, kd if tJ'v
D kd tpGe;f tzsm;uswJh ae&mawGrmS &zdYk cufw,f? tJ'v D al wG[m b,frmS vJ ra&mufz;l bl;?
olwYkdae&mwGif olwYkdaeaeMuwmyJ? 'djyift&yfu taMumif;awGvJ bmrSrodMubl;? tJ olwYkdu awmêudawmifMum;
rSm aeaeMuw,f? ûrdYwYkd om,mpnfum;wJh ½G mwdYk qw kd m olwYkd ra&mufz;l bl;? tpGet f zsm;wGif aeaeMuwm bmrS
taumif;trGeaf wGukd rodMubl;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 25

tckacwfumvawmhjzifh acwftm;avsmfpmG wd;k wufru I ½Swd meJY ae&mwumrSm taumif;trGeaf wGu jyefYNyD;
awmhomG ;w,f? t&yfwikd ;f t&yfwikd ;f oGm;a&; vma&;awGuvJ vG,u f w
l ,f? vrf;yef;awGuvJ om,mw,f?
oGm;vdYk vmvdYk vG,u f w
l ,f? tpGe;f tzsm;uswJah e&mawmif odyrf ½Sad wmhygbl;? enf;enf;awmh ½Syd gao;w,f?
tJ'v
D kd tpGe;f tzsm;uswhJ ae&mawmifae,if BuD;yGm;oifoh avmuf rBuD;yGm;bl;/

avmurSm toufarG;0rf;ausmif;ynm tBuD;tus,f wwfoed m;vnfaeayr,fvYkd tpGe;f tzsm;uswJah e&m


rSm BuD;BuD;us,fus,f tvkyv f yk v
f Ykd rjzpfb;l ? pD;yGm;OpömawG jzpfxeG ;f atmif vkyEf ikd w
f hJ t&nftcsif;½Sw
d hJ yk*Kd¾ vf
ayr,fvYkd tpGet f zsm;uswJh ae&mrSmoGm;ae,if odyBf uD;BuD;us,fus,f rvkyEf ikd b f ;l ? awmf½ykH ?J 'Dt&yfrmS ½SdwJh
yk*Kd¾ vfawGxufawmh oluomrSmaygh? t&nftcsif;½Sw d hJ yk*Kd¾ vf[m olrsm;xuf omzdYk awmh½ydS gw,f? 'gayr,fh
om,mpnfum;wJh ûrdYBuD;rsm; Edik if rH sm;u tajctaeeJY pmMunf, h ifawmh tao;tzGYJ uav; jzpfNyD;awmhaew,f/

'gaMumifh avmubufuvJ ywd½yl a'o0go -oifw h ifah vsmufywfaomt&yfrmS aezdYk u ta&;BuD;w,f?


oifw
h ifah vsmufywfaomt&yfç om,mpnfum;wJt h &yfç ½Gmjzpfjzpfç ûrdYjzpfjzpf txl;tm;jzifah wmh ûrdYawGaygh/

ûrdYrmS vJ ûrdYuav;xuf ûrdYBuD;u ab;tEÅ&m,fuif;w,f? pD;yGm;Opöm &wemawGv&J atmif tvkyv f yk rf ,fqkd


,ifjzifh vG,v f ,
G ef YJ &Edik yf gw,fq,
kd if tJ'v
D Xkd meawGç Edik if t
H aetm;jzifv
h J zGYH ûzd;BuD;yGm;apEdik w
f hJ Edik if aH wGayghav?
tJ'v
D Ekd ikd if aH wGuawmh urÇmrSm 'djyifEikd if aH wGEiS hf pmMunf,h if ewfjynfvkd jzpfwmyJ? tifrwefaumif;ygw,f/

tJ'v D akd e&mrSmae,if Bu ;D yGm;csrf;omEdik wf ,f? 'gaMumifh ywd½yl a'o0go -oifw h ifah vsmufywf aomt&yf
ü ae&jcif;[m ta&;BuD;ygw,f? 'g pufwcky?J oifw h ifah vsmufywfaom t&yfawmh pD;yGm;Opöm &wemawGvjJ zpf
ud,
k t
f vd½k t
dS yfwhJ tusdK;awGvJ aqmif½u G Ef ikd w
f ,f? tJ'gu avmubufu ywd½yl a'o0go ygyJ/

w&m;bufu ywd½yl a'o0gouawmh bk&m;ç w&m;ç oHCm &wemoH;k yg; rScD &kd wJah e&m? bk&m;uawmh
y&deAd mÁ efpo
H mG ;awmh r½Sbd ;l ? 'gayr,fvYkd bk&m;udk &nfp;l NyD;awmh wnfaqmufxm;wJh O'´ó d apwD qdw k m½Swd ,f?
qif;wkawmfawG bmawGayghav? y&dabm*apwDqw kd m½Sw d ,f? bk&m;toH ;k taqmifawG xnfx h m;wJh ae&mawGaygh
av? "mwkapwD "mwfawmfawG tJ'[ D mawG xnfx h m;wJah e&mayghav? tJ'v D kd bk&m; y&deAd mÁ efpo
H mG ;aomfvJ bk&m;
taeeJYtm½Hûk yNyD;awmh ud;k uG,zf Ykd &mç t½dtk aoûyzdYk &m apwDawmfawG xif½mS ;aewJah e&mwJ?h apwDawmfqw kd m Munf
ñdkzG,f½SdwJh apwDawmfawG ayghav? "mwfawmfawG bmawG aoaocsmcsm½Sad ewJh apwDawmfawG tJ'gawGu ta&;
BuD;w,f? qif;wkawmf qd, k ifawmh "mwfawmfawGrygayr,fh qif;wkawmfoufoufvyJ J bk&m;yHak wmftm½Hûk yvdYk
&aewmygyJ? tJ'v D kd omoemxGe;f um;wJh t&yfrmS aevdYk ½, dS if bk&m;udv
k J ylaZmf&ç w&m;udv k eJ m&ç oHCmawmfqkd
wmvJ awGYêuH&ç vª&ç wef;&ç t½dt k aoûy&ç ukov kd af wGymG ;w,f? tJ'vD kd t&yfrmS aewm[m ywd½yl a'o0goyJ?
oifwh ifah vsmufywfaomt&yfaevdYk w&m;em&w,f? bk&m;ç w&m;ç oHCmawGeYJ eD;pyf&w,f? ukov kd f aumif;rIawG
yGm;rsm;&w,f? 'g oifw h ifah vsmufywf aomt&yfrmS aevdYk jzpfay:vmwJh tusdK;awGy/J

2/ olawmfaumif; trSD&w,fqdkwm

oyÜK&dom0óa,m-olawmfaumif;udk rScD &kd jcif;wJ?h 'gu ta&;BuD;w,f? a½S;OD;pGm rdbolawmfaumif;[m


ta&;BuD;qH;k yJ? rdbu Ak'o ¨ moem0ifjzpfvYkd bk&m; w&m;awmfawG odoifo h avmuf odxm;,if om;orD;awGtm;
tJ'D Ak'j¨ rwfpmG bk&m; a[mxm;wJh w&m;awmfawGeYJ pyfNyD;awmh todtvdrm® awG ay;&w,f? om;orD;uav;awG
i,fi,fuwnf;u pum;yD em;vnfjzpfuwnf;u tJ't D ½G,u f pNyD; todtvdrm® awGay;&w,f/

tJ'o
D m;orD;awG[m rdbwnf;[laom olawmfaumif;udk rScD rkd 0DS &J vdYk bk&m;ç w&m;ç oHCmESiphf yfNyD;awmh
ukov
kd af umif;rIawG yGm;&w,f? rdbu olawmfaumif;jzpfaevdYk oDvESihf jynfph wkH hJ om;orD;awGvJ oDvESihf jynfph kH
&w,f/

rdbu olawmfaumif;jzpfvYkd apwemo'¨gw&m;vJ aumif;aeawmh vª'gef;ay;urf;rI 'geaw ûG yw,f?tJ'v


D kd
ûy&mrSm om;orD;awGvJ a&mNyD;ûy&w,f? ukov
kd af wGymG ;wmyJ/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 26

rdbu olawmfaumif;w&m;awG usiBhf uH tm;xkwMf uw,fq, kd if om;orD;rsm;uvJ vdu k Nf yD; tm;xkwMf u


w,f? tifrwef aus;Zl;rsm;ygw,f? rdbolawmfaumif;eJY rS0D &J wm tusdK;rsm;ygw,f? rdbolawm af umif;tjyif
vly*k Kd¾ vf olawmfaumif;awG½ydS gw,f? &[ef;olawmfaumif;awG½ydS gw,f? tJ'yD *k Kd¾ vfawG rS0D &J w,f? olawmfaumif;
qdwk m rdru d ,kd wf ikd v
f J aumif;aomtusifu h kd usifwh ,f? olrsm;awGuv kd J aumif;aomtusifh usifzh Ykd &m a[majym
w,f? wdu k wf eG ;f w,f? raumif;aomtusi u hf akd wmh ud,
k w
f ikd v
f rJ usifb h ;l ? olrsm;vJrwdu
k w
f eG ;f bl;? olrsm;awG
raumif;rIûy,if oluwwfvw J wfEikd vf Ykd½,dS ifawmh wm;jrpfw,f? wm;vJwm;jrpf&w,f? q&mESiw hf ynfq h , kd ifç
t&if;tcsm 'um'umrwdYk bmwdYk q, kd ifvJ wm;jrpf&w,f? rqdik w f yhJ *k Kd¾ vfawGuawmh oGm;ajymvdYk rjzp b
f ;l ? oGm;
ajym,if em;axmifrmS vJr[kwb f ;l ?

tJ oyÜK&dom0ó, -olawmfaumif;jzpfwhJ rdbrS0D &J jcif;ç uvsmPrdwjå zpfwhJ rdwaf qGr0DS &J jcif;ç q&morm;
rS0D &J jcif;ç tJ'gtaMumif;ûyNyD;awmh q&morm;ESiphf yfNyD; A[kow
k awG yGm;&w,f? ukov
kd af umif;rIawG yGm;&w,f?
'gaMumifh oyÜK&dom0ó, -olawmfaumif;rS0D &J wm[m ta&;BuD;w,f? rdbolawmfaumif;rS pNyD;awmh tukev f ;kH
ta&;BuD;wmyJ/

3/ twåor®myPd"dpuf qdkwm

twåor®myPd"-d rdrud ,
kd uf kd aumif;pGmaqmufwnfxm;&r,f? 'guvJ ta&;BuD;w,f? olawmfaumif;u
nTeMf um;ay;ayr,fvYkd ud,
k u
f vdu k ef mOD;rSu;kd ? rdbawGu om;orD;awG aumif;apcsiv
f Ykd nTeMf um;ayr,fh om;orD;
awGu rvdu k ef m,if ae&mrusb;l /

tckausmif;ydwx f m;wJh tcgqdv k Ykd ½,


dS if rdbawGç aqGrsdK;awGu om;orD;awG aumif;apcsifvYkd ouFe;f 0wf
ay;ç w&m;tm;xkwzf Ykd &m ausm if;ydYk ay;? 'gayr,fv h Ykd om;orD;awGu ae&mruswmvJ½w dS ,f? tcsdK;uswJh om;orD;
awGusawmhvJ rdbawG &nf½, G cf suftwdik ;f aumif;ygw,f? ausmif;a&mufvmvdYk ½, dS if q&morm;awG qH;k rwJh
twdik ;f aumif;aumif;rGerf eG af eMuç usiBhf uHtm;xkwMf uç 0rf;omp&mygyJ? ab;ujrif&wmeJYvJ 0rf;omp&maumif;
w,f? ½Gwzf wfaewmawG Mum;&awmhvJ ody0f rf;omp&mawG aumif;w,f? eHeufapmapmBuD;½Gwzf wfo&ZÑm,fvYkdç
bk&m;½Scd ;kd vdYk ç arwåmbm0emawGymG ;rsm;vdYk ud&k ifawG tm;xkwMf uw,f? wcsdKYuav;awG ti,fav;awGy?J tdrrf mS ae
vdYk ½,
dS if 'Duav;awG eHeufapmapm b,fxM urSmwH;k ol[mtdyaf ewJh tcsdeyf ?J 6-em&Dausmf 7-em&DrS xMuwm
xçxcsif;vJ tdrrf mS qd, k if pm;zdYk &mawG awmif;MuwmyJ/

a[m 'DrmS qd,k if tdy&f muEd;k wJt


h cg pm;p&mvJ rauR;Edik bf ;l ? rsuEf mS opfNyD; a&av;bmav; aomuf,if
'g½Sw
d myJ? tJ'gNyD;wmeJY q&morm;nTeMf um ;wJt h wdik ;f bk&m;0wfûyç bk&m;0wfwufç ½Gwzf wfo&ZÑm,fç arwåm
bm0emawGymG ;rsm;ç w&m;tm;xkwMf uw,f? xl;xl;jcm;jcm;w&m;awG rawGY&apumrl tifrweftzd;k wefwhJ ukov kd f
awG yGm;oGm;wmyJ? tJ'g rdbawGneT Mf um;ojzifh om;orD;awG twåor®myPd"d -rdru d ,
kd u
f kd aumif;pGm xm;Edik f wmyJ?
tJ't
D xJrmS tkwMf um;jrufaygufqw kd mvdk ae&mruswJt h csdKY uav;awGuvJ ygvmao;w,f? trsm;xJrmS qdak wmh
enf;enf;yg;yg; yg&rSmyJ/

tJ'gawGukd q&morm;awGu txl;*½kpu kd &f w,f? ud, k af wmfawG toDo;D ud, k ef YJ e;D pyf&m ud&k ifawGMunfh
NyD;qH;k r&ygw,f? ud, k ahf u smif;rSm aewmr[kwaf yr,fv h Ykd 'D&yd of mxJu ud&k ifawGqv kd Ykd ½,
dS if [dek m;ç 'Dem; oGm;ae
Mu&mrSm olwYkdbmvkyw f mqH;k qdwk m tajctae Munf&h r,f? rawmfwmawGvyk , f if wm;jrpfay;rS ae&musr,f?
tJ'gta&;BuD;w,f? rawmfwmawGvJ tcsdKYy*k Kd¾ vfuvkyw f myJ? rdbpum;vJ em;raxmifç q& mpum;vJem;raxmif
qdw k m½Swd ,f? tJ'g twåor®myPd"d -ysufaewmyJ/

tck[muawmh twåor®myPd"d -rdru d ,


kd u
f kd aumif;pGmaqmufwnfEikd , f ifç aumif;pGmxm;Edik , f if rdbawG
oGeo f ifwt hJ wdik ;f o&P*Hak wG ½Gwzf wfqv kd Ykd ç bk&m;ç w&m;ç oHCm &wemoH;k yg;awG t½dt k aoûyvdYk ç ig;yg;oDv
awG aqmufwnfusifo h ;kH vdYk ç tajymtqdk taetxdik rf S pNyD;awmh tcsdK;ususaeoGm;wJh om;orD;awG[m rdbç q&m
trSûD yNyD; twåor®muyPd"d -rdru d ,
kd uf kd aumif;pGmxm;Edik w f myJ? &[ef;q&mawG qH;k rwJt h wdik ;f vduk ef mNyD;awmh
usifo h ;kH wmvJ twåor®myPd"d -rdru d ,kd uf kd aumif;pGmxm;Edik w f myJ? rdru
d ,
kd u
f kd aumif;pGmxm;Edik v
f Ykd ½,
dS if tJ'g
ukov kd f aumif;rIawG yGm;wmyJ/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 27

4/ ykaAÁpuwyknwmpuf qdkwm

tJ'g ykaAÁpuwyknwm jzpfw,f? tJ'D rdru d , kd u


f kd aumif;pGmxm;NyD;awmh o&P*Ho k v D awG ½d½k akd oao
aqmufwnfusifo h ;kH ç bk&m;½Scd ;kd ç bk&m;0wfwufç pmayusrf;*efawG ½Gwzf wfo&ZÑm,fç bm0emtvkyu f kd yGm;rsm;ç tJ
vlYavmurSmqdv k Ykd ½,
dS if ay;vªoifw h yhJ pön;f ç ay;vªEikd w
f hJ ypön;f udak y;vªç 'geukov kd af wGymG ;rsm; tJ'gawGjzpf&r,f?
tJ'[ D m ukovkd wf &m;awGy?J tJ'D ukov kd w
f &m;awG[m ûyNyD;wJ t h csed uf pNyD; ykaAÁpuwyknwm jzpfawmhwmyJ? ûyNyD;
wJah emufumvrSm a½S;umvu tvsif&ufuç tvsifvuç tvsifEpS u f ûycJw h mawG jzpfwt hJ wGuf a[mykaAÁp;uw
yknwm-a½S;ü a½S;b0 a½S;umvü ûycJNh yD;aom aumif;rI½jdS cif;yJ/

a½S;b0 a½S;umvu ûycJzh ;l aom aumif;rI½rdS S aumif;rIuûkd yxm;rS aumif;usKd ;qdw k m &wm? tck i,fi,f
½G,½f ,G f uav;awGrsm;qd, k if i,fi,f½, G ½f ,
G u f aeNyD;awmh todtvdrm® awGukd rdbawGu oifMum;ay:&w,f?
ynmawGwwfajrmufatmif oif&w,f? tJ'v D kd ynmawG ½d½k akd oao aumif;aumif;rGerf eG f oifNyD;awmh uav;awG
[m wwfoo d ifw
h hJ ynmawGwwfvYkd avmubufuae bGYJ x;l ç *kPx f ;l awG&NyD;awmh aemifwcsdeu f s,if olwYkd [m
pD;yGm;Opöm &wemawGeYJ jynfph w
kH hJ vlBuD;vlaumif;awG jzpfwmyJ? &yf½mG tusdK;aqmifEikd w f hJ a½SYaqmify*k Kd¾ vfBuD;awG
jzpfw,f? ûrdY \ tusdK;udak qmifEikd wf hJ a½SYaqmify*k Kd¾ vfBuD; awGjzpfw,f? Edik if t
H usKd ;udak qmifEikd w
f hJ yk*Kd¾ vfBuD;awGjzpf
w,f/

omoemawmf0ifNyD; &[ef;ûyw,fq, kd ifjzifh omoemha½SYaqmif yk*Kd¾ vfawGvJ jzpfEikd w


f ,f? tJ'g ykaAÁpuw
yknwm e,fuaeNyD;awmh oifMum;avhvmcJw h hJ aumif;rIaMumifh 'Db0wGif tusKd ;&wmyJ? 'D xufa½S;uswJb h 0awG
uae ûycJw
h hJ 'geç oDv ukov
kd af umif;rIawGaMumifh qdw k muawmh y#doaE¨uwnf;u pNyD;awmh aumif;usKd ;awG
ay;vmw,f/

tJ'guawmh oHo&mb0xJu udavomruif;ao;,ifawmh b0qdw k m xyfumxyfumjzpf&rSmyJ?taMumif;


aumif;vdYk ½,
dS if aumif;wJb
h 0awGjzpf&r ,f? ukov kd af umif;rI taMumif;aumif;½Sw d hJ yk*Kd¾ vfawG y#doaE¨uwnf;u
pNyD;awmh aumif;usKd ;awG &vmwmrdYk csr;f omjynfph w kH hJ rdbawG0rf;rSm jzpfw,f? rdbawGuvnf; csr;f omvdYk
y#doaE¨aeuwnf;u csr;f csr;f omomyJ/

ukov kd af umif;rI rjynfph w


kH hJ yk*Kd¾ vfawGus awmh rdbawGuvJ qif;&JvYkd pm;0wfaea&;eJY ajy;&ç vTm;&ç
oGm;&ç vm&ç rdbawGuvJ qif;qif;&J&EJ iS hf vky&f ç udik &f ae&mxdik cf if;uvJ aumif;aumif;rGerf eG f r½Sad wmh awmfpmG
avsmfpmG tdyaf e&ç pm;p&muvJ aumif;aumif;r½Sad wmh awmf½akH vsmf½kH pm;&ç aomuf&ç 0wfp&muvJ aum if;aumif;
r½Sd awmf½kH avsmf½0kH wfNyD;awmh ae&w,f? om;orD;awGuvJ b,fcsrf;omrwH;k y#doaE¨uwnf;u pNyD;awmh
rcsr;f omvSb;l ? arG;zGm;NyD;awmhvJ olwYkdukd aumif;aumif;rGerf eG rf ûypkEikd b
f ;l ? tJ'v
D q
kd if;&JomG ;wmyJ? tJ'g[m ykaAÁp
uwyknwm vdak evdYk ygyJ/

ykaAÁpuwyknwm-a½S;uûywJh aumif;rI½w dS ,fqwkd hJ tJ'D yk*Kd¾ vfawGu y#doaE¨uwnf;u csrf;om<u,f0


wJrh b
d awG0rf;xJrmS jzpfNyD;awmh y#doaE¨uwnf;u csr;f csr;f omom jzpfNyD;vmcJw h ,f? arG;vmawmhvJ csr;f csr;f
omomeJYyJ BuD;jyif;vm&w,f? woufv;kH csr;f csr;f omomeJYyJ aexdik f NyD;awmhomG ;&w,f? 'gaMumifh ykaAÁpuw
yknwm pufEiS hf jynfph zkH Ykd ta&;BuD;ygw,f/

½SifjyKç &[ef;cHw,fqdkwm ykaAÁpuwyknwmyJ

tck½iS ûf yç &[ef;cHw,fqw
kd m ykaAÁpuwyknwmyJ? ukov kd af umif;rIawG topfûywmayghav? tcktaeu
awmhtopfvYkd q&kd r,f? 'gay r,fvYkd aemifwcsed u
f s,ifawmh ykaAÁpuwyknwmyJ? a½S;b0uûycJw h hJ ukov
kd af umif;
rIqw
kd m 'gawGy/J

yAÁZrÆ *Fvmç OyorÜ'r*Fvm taMumif;ûyNyD;awmh vª&wef;&w,f? oHCmawG rGejf rwfaom qGr;f ç cJz,
G f
abmZOfawGauR;ç vly&dowfawG<uvmwJh yk*Kd¾ vfawGvaJ uR;arG;ç vª' gef;vdYk ç txl;vªz,
G af wGç ouFe;f ponfawG
vª'gef;NyD; ukov kd af umif;rIawG yGm;&w,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 28

tJ'gawG[m reufyikd ;f u vª'gef;xm;vdYk naeydik ;f qd,


k if ykaAÁpuwyknwm jzpfaeygNyD? a½S;uûycJw h hJ
ukovkd af umif;rIy?J olu tusdK;ay;r,fq, kd if ay;Edik w
f ,f? eufjzefcgqdak wm h ajymp&mrvdb k ;l ? aemufumvwdYk
aemufEpS wf Ykd tJ't
D cgawG us,ifawmh ,ck aumif;rIawGukd a½S;uûycJw h hJ ukov
kd af umif;rIvYkd qd&k wmyJ? 'Duo k v kd f
aumif;rIawG ûyxm;wJyh *k Kd¾ vf[m aemufumvrSm BuD;yGm;csr;f omwmyJ? aemufb0 aemufumvawGrmS BuD;yGm;csr;f
omNyD;oGm;r,f? tJ'g ykaAÁpuwyknwmpuf&YJ tpGr;f yJ/

pufav;yg; aumif;usdK; qufvnfyHk

tJ'v
D kd ykaAÁpuwyknwm½Sv d Ykd oifwh ifah vsmufywfaom t&yfrmS jzpfwm ]]r*fç zdv
k çf edAmÁ ef &ygvdk \}}vdkY
qkawmif;xm;wJh yk*Kd¾ vfawGukd r*fç zdv
k çf edAmÁ ef&Edik w
f b
hJ 0 ydk Yay;wmyJ/

Ak'o ¨ moem0if yk*Kd¾ vfawGç rdbawG0rf;rSm y#doaE¨aeNyD;awmh arG;vmw,f? i,fi,fuwnf;u pNyD;awmh


bk&m;ç w&m;ç oHCmawGukd ½dak oav;pm;vmw,f? odwwfwt hJ ½G,af &mufawmh rdbawG tm;ay;ulncD suft&ç
wdu
k w
f eG ;f Ed;I aqmfay;csuf t&tm;jzifh ukov kd af umif;rI awG yGm;&w,f? 'geukov kd yf mG ;&w,f? oDvukovkd yf mG ;&
w,f? bm0emukov kd yf mG ;&w,f? tm;xkw&f w,f? ta&;BuD;wmu bm0emtvkyyf ?J olu odyt f a&;BuD;wm? 'geç
oDvuawmh t&yfwikd ;f t&yfwikd ;f xdu k o
f nft h m;avsmfpmG ½SMd uygw,f/

bm0emuawmh rdbawGu bm0emtvkyu f kd tm;xkw x f m;,if om;orD;awGrmS bm0emtvkyu f kd vkyzf Ykd&m


tifrwefv, G wf ,f? tm;vJxwk jf zpfwmyJ? 'Dvkd rdbawGtm;rxkwyf eJ YJ om;orD;awGupNyD; tm;xkww f mvJ wcsKd Y
awmh½ydS gw,f? tJ'gu rvG,bf ;l ? tJ'v
D kd bk&m;ç w&m;ç oHCmawGoNd yD;awmh usifo h ;kH tm;xkwEf ikd w
f hJ t&yfXmerSm
ydYk ay;wm[m t ykaAÁpuwyknwm-a½S;uûywJh ukov kd af umif;rIu ydYk ay;wmwJ/h

ywd½lya'o0go-oifwh ifah vsmufywfaomt&yf ae&w,f? y#doaE¨aeuwnf;u oifw h ifah vsmufywfwhJ


rdb&JY0rf;xJrmS y#doaE¨aevm&w,f? oyÜK&dom0ó,vJ½NdS yD; rdbolawmfaumif;ç q&morm;olawmfaumif;awG
eJYvJ rS&D w,f/

tJ'grSND yD;awmh twåor®myPd"d -rdru d , kd u


f v
kd J aumif;pGmxm;Edik w
f ,f? a½S;u ukov
kd af umif;rI tavhtvm
½Sw
d hJ yk*Kd¾ vf[m ukov kd af umif;rIawG usifo
h ;kH zdYk &m rcJ,Of;bl;? vG,u f w
l ,f/

a½S;b0awGuwnf;u tusifyh sufvmwJh yk*Kd¾ vfawGuawmh tckrS rdbawGq;kH rvdYk vJ em;raxmifç q&m
orm;awGu qH;k rvdYk vJ em;raxmif ud;k vd;k uefYvefYawG ,cktcg jzpfvmMuw,f? tJ'v
D al wGukd a½S;b0u ukov
kd f
aumif;rIenf;cJw
h hJ yk*Kd¾ vfawGvYkd q&kd rSmyJ/

½Sif&m[kvmqdkwJh bk&m;om;awmf[m

a½S;u ukov kd af umi ;f rI tavhtvmrsm;wJh yk*Kd¾ vfawGuawmh bmrSrqH;k r&ygbl;? vG,vf , G u f u


l yl ?J jrwfpmG
bk&m; vufxufwek ;f uqd, k if ½Si&f m[kvmqdw
k hJ bk&m;om;awmf[m qdq k ;kH rvG,wf ,fvYkd pum;½Scd w
hJ ,fw?hJ ESpcf g
rajym&bl;? ajymp&m½S,
d if wcgyJajym&w,f/

ajymp&mvJr½Syd gbl;? olu tajctaeMunfNh yD;awmh aumif;wJt h aetxdik ef YJ aexdik af ewmyJ? tjypfuif;atmif
aeaewmyJ? reufwikd ;f reufwikd ;f oJyw
kH yHk yHv
k u
kd af o;w,fw?hJ oJwvH;k wvH;k vQif Mo0g'wpfct k aeeJY oJyx
kH rJ mS
½Sw
d hJ oJawGavmufrsm;jym;wJh Mo0g'tqH;k trawGukd q&mhtxHrmS &ygapvdYk 'Dv&kd nf ½G,Nf yD;awmif oJawGuykd v kH u
kd f
ao;w,f qdw k mud;k /

tJ'D a½S;ukov kd af umif;rIawG avhvmvdYk ukov


kd af umif;rIawGEiS hf &if;ES;D NyD;awmh twåor®myPd"d -rdru
d ,
kd u
f kd
aumif;pGmxm;Edik w
f myJ? ykaAÁpuwyknwm -jzpfatmif pufawGu 'Dvv kd nfaewm? t&[wår*fç zdv k w
f &m;x ;l r&
ao;,if 'Dvv kd nfaewmyJ? aemufq;kH t&[wår*fç t&[wåzv kd f a&mufomG ;,ifawmh rvnfb;l ? tJ'rD a&mufao;
,ifawmh aomwmyefrmS vJ b0awGjzpfao;wm ygyJ? ou'g*grfrmS vJ jzpfwmyJ? tem*grfuawmhjzifh jA[®mjh ynfyJ
jzpfp&m½Sad wmhw,f? 'gvJ jzpfawmh jzpfao;wmyJ/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 29

tJ twåor®myPd"d -rdru d ,kd u


f kd aumif;pGmxm;wJt h wGuf ykaAÁpuwyknwm -a½S;uûyzl;wJh ukov kd af umif;
rIeYJ jynfph w
kH hJ pufa&mufomG ;w,f? 'Db0uaumif;rI½w dS t
hJ wGuf b0ajymif;vdYk ½,
dS if oifw
h ifh avsmufywfaomt&yf
rSm jzpf&w,f/

wcsKd YrmS ukovkd u


f aumif;usdK;aw mhay;csifyg&JY 'gayr,fh tukov kd af wGuvJ ½Sad e,if tJ't D ukov kd af wGu
0ifaESmif, h uS w f meJY aumif;wJt
h &yfrae&yJ roifah vsmfwt hJ &yf oGm;NyD;awmh rdbawGvJ awmf½o kH if½h kH rdbawGqu D
arG;NyD;awmh 'Dvakd evm&w,f? tJ'g tukov kd af wGu 0ifaESmif,
h uS v
f Ykd roifah wmf&mjzpf&wmygy ?J 'gayr,fv h Ykd
olYuo k vkd uf ½Sad eawmh wjznf;jznf;BuD;vmwJt h cgusawmh oifw h ifah vsmufywfaom t&yfa&mufvmwmyJ? oifw h ifh
avsmufywfaom t&yfa&mufNyD;awmh olawmfaumif;rS0D v J mwmyJ? q&morm;aumif;ç q&maumif;ç orm;aumif;eJY
awGY&w,f? w&m;awGvJ usifo h ;kH Edik w
f ,f? twåor®m yPd"t d xd tukev f ;kH jynfph okH mG ;wmyJ/
'gaMumifh tJ'pD ufav;yg;[m jynfph v
kH Ykd ½,
dS if pufwyg;wyg; ul;pufNyD;awmh pufav;yg; wywfjyefvnf
aew,f? wywfNyD;wywf wywfNyD;wywf oHo&mrSmvnfaew,f? &[EÅmrjzpfao;rcsi;f 'DorÜwpdå ufawG vnfae
w,f/
orÜwpdå ufvnfae,if b0wdik ;f b0wdik ;f abma*ok -pD;yGm;Opöm &wemwdYk ü? r[EÅwHå a0ykvH’ -BuD;us,f
jyefYajymjcif; a&mufowJ?h cJc,
J Of;,Of; tm;rxkw&f yJeYJ csr;f csr;f omom vG,v
f ,
G u
f u
l el YJ yJ pD;yGm;Opöm&wemawG
jynfph o
kH mG ;awmhw,f/
'DaeY ½SifjyK&[ef;cH[m orÜwådpuf 4-yg;eJYqdkifw,f

tck 'DaeY ½Sio f mraPûyç &[ef;ûyç ½Sio f mraPç &[ef;ûywmudk taMumif;ûyNyD;awmh vª'gef;wJh ukov kd af wG
[m tJ'o D rÜwpdå ufav;yg;eJY qdik w
f myJ? orÜwpdå ufav;yg;eJY a½S;ujynfph ckH v
hJ Ykd txl;tm;jzifh ykaAÁpuwyknwm puf
½SdcJhvdkY ,cktcg oi w hf ifah vsmufywfaomt&yfrmS aeMu&wmyJ? ,ckwzef oifw h ifah vsmufywfaomt&yfrmS ae&vdYk
rdbç q&morm; olawmfaumif;awGr0DS &J vdYk olawmfaumif; w&m;awG em&w,f/
½Siûf yzdYk ç &[ef;ûyzdYk ½Siu
f sif0h wfawGç &[ef;usif0h wfawGç oDvç orm"dç ynmawGusifzh Ykd pdwu
f ;l j zpf&w,f/

tJ'D vlBuD;rdb bd;k bGm;awGç t&D;ta':awGç tbGm;awGuvJyJ nTeMf um;ay;&w,f? ukov kd af umif;rIawG
yGm;rsm;zdYk nTeMf um;ay;&w,f? a½S;uaumif;rI½cdS v hJ Ykd tJ'n D eT Mf um;wJth wdik ;f vJyJ ½Sio
f mraPûyNyD;awmh usif&h w,f?
&[ef;ûyNyD;awmhvJ usi&hf w,f? 'Dv ½kd iS ûf yç &[ef;ûy&mrSm 'geukov kd af wG yGm;rsm;&w,f? ½Siof mraPrûyEdik w f yhJ *k Kd¾ vf
awGu tJ'u D o k v
kd af wGymG ;NyD;awmh ykaAÁpuwyknwmpuf wywfjyefvnfvmjyefw,f? t&[wår*fç t&[wåzv kd f
r&ao;rcsi;f [m 'Dvv kd nfaerSmyJ? aumif;wJph ufawGu wywfNyD;wywf jyefvnfaew,f? rdrw d Ykd tvdk½SdtyfwJh
avmuDaumif;usKd ;csr;f omawGeYJ tpOfwpdu k f jynfph NkH yD;awmh oGm;vdrrhf ,f? aemufq;kH qif;&Jcyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ efvJ
a&mufNyD;oGm;r,fw/hJ
'gaMumifv h J tJ'D edAmÁ ef&zdYk &m taetm;jzifh ukov
kd af umif;rIawG ûy&rSmyJ? 'DuaeY oHCmawGtm; r eG jf rwf
aom qGr;f udv k 'ª gef;jcif;? NyD;awmh <ua&mufvmaom uvsmPrdwaå wGtm; rGejf rwfaom pm;zG,f aomufz, G w f Ykdjzifh
vª'gef;jcif;ç txl;yifzh w d t f yfwhJ 25 -yg;aom t½Sijf rwfawGtm; ouFe;f ponfwYkd ukd vª'gef;jcif;ç tJ'u D ok v kd f
aumif;rIawGu qkrawmif;yJ aumif;usKd ;awGay; rSmygyJ? qkawmif;vdYk ½, dS if rdrw
d Ykd tvd½k t
dS yfwhJ aumif;usdK;awG
wdwud sus jynfjh ynfph pkH kH tusdK;ay;oGm;vdrrhf ,f? 'gayr,fvYkd taumif;qH;k uawmh qif;&Jcyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ ef[m
taumif;qH;k yJ/

taumif;qHk;qkawmif;

'gaMumifh ]],aeY yAÁZrÆ *Fvmç OyorÜ'r*Fvm taMumif;ûyNyD;ûywJh ukov kd af umif;rI [lorQaMumifh qif;&J
cyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ efcsr;f omudk vsijf refpmG rsuaf rSmufûy&ygvdk \? qif;&Jcyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ efcsr;f omudk vsijf ref
pGm rsuaf rSmufûy&ygvdk \}} vdYk y"metm;jzifh 'Dvq kd ak wmif; NyD;awmh a&pufcstrQay;a0&r,f? rdrt d vd½k t
dS yfwhJ
avmuD avmukw&å maumif;usKd ;csr;f om r*Fvmtaygif;wdYk EiS hf jynfph MkH uygap/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 30

a&pufcs

uJ a&pufcsr,f? vdu
k q
f Mkd uyg/

t½Sib f &k m;wdYk wynfah wmfwYkd onf jrwfpmG bk&m; \ omoemawmf½n S pf mG wn wf jhH cif;ç xGe;f um;jcif;ç BuDymG ;
jcif;ç pnfyifjcif;tusKd ;iSgvnf;aumif;? wynfah wmfwYkdonf oHo&m0#fqif;&JrS vGwaf jrmufí edAmÁ efukd vsijf refpmG
rsuaf rSmufûyyg&jcif; tusKd ;iSgvnf;aumif;? jrwfpmG bk&m; \ omoemawmfü ½Sio f mraPtjzpfjzifh 0ifa&mufí
omoe"r® omoemhta rGwYkd ukd usifo h ;kH &,ljcif;iSg tvd½k MdS uaom 17 -yg;aom ½Siaf vmif;wdYk uv kd nf;aumif;? 10 -
yg;aom &[ef;avmif;wdYk uv kd nf;aumif; ouFe;f ç oydwpf aom y&du&© mwdYk EiS w hf uG oHCmawmfxüH tyfEiS ;f avQmuf
xm;í jrwfpmG bk&m; \ omoemawmfü jrifjh rwfaom ½Sit f jzpfç &[ef;tjzpfukd a&mufapvsuf yAÁZrÆ *FvmuHç
OyorÜ'r*FvmuH aqmifMuygukef\/

þyAÁZrÆ *FvmuHç OyorÜ'r*FvmuHukd aqmifjcif;jzifh jrwfpmG bk&m; \ omoemawmfukd cs;D ajr§mufygukef \?


ylaZmfyguke\ f ? þyAÁZrÆ *FvmuHç OyorÜ'r*FvmuHukd taMumif;t&if;ûyí oHCmawmft½Sijf rwfwYkd tm; rGejf rwf
aomqGr;f ç cJz, G af bmZOfwYkd ukd ½dak opGm qufuyfv'ª gef; auR;arG;Muygukef \? a,m*Dtaygif; olawmfaumif;wdYk
tm;vnf;aumif;? <ua&mufvmaom uvsmPrdwå rdwaf qGtaygif;olawmf aumif;wdYk tm;vnf;aumif; rGejf rwf
aom pm;zG,f aomufz, G w
f Ykd jzifh auR;arG;vª'gef;ygukef \? xdk rSwyg; OyorÜ'uH aqmifawmfrMl uaom txl;tm;
jzifyh ifzh w
d af vQmufxm;tyfaom oDvtp½Sad om *kPaf us;Zl;wdYk EiS hf jynfph akH wmfrMl uaom 25 -yg;aom oHCmawmf
t½Sijf rwfwYkd tm; ouFe;f wpHpk çD rsufEmS okwyf 0gç vG,t f w
d çf ,yfawmifwYkd uv
kd nf;aumif;? 0w¬KaiGwYkd rS jzpfay:
vwåYH aom &[ef;awmfwYkd tm; tyfpyfaom vd&k m&mypön;f wdYk ukd vnf;aumif; toD;toD; ydik ;f jcm;í a&pufoeG cf sum
vª'gef;yguke\ f ? 0w¬KaiGwYkd ukd t½Sib f &k m;wdYk \ uyÜd,um&uxHü tyfíxm;ygukeftHh? tvdk½Sdaomtcg tvdk½Sdtyf
aom ypön;f udk uyÜ, d um&utxHrS awmif;,lí oH;k aqmifawmfrMl uyg /

qkawmif;

t½Sib f &k m;wdYk þaumif;rItaygif;onf tmoa0gw&m;av;yg;wdYk \ uke&f mukeaf Mumif; jzpfaom r*fÓPfç
zdv
k Ó
f Pf edAmÁ efukd ½Guaf qmifygapownf;/

þaumif;rIaMumifh tuREfyk w f Ykd onf ab;tEÅ&m,f[o l rQ tcgcyford ;f uif;vGwMf uí touf½S nfjcif;ç


temuif;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omjcif; tp½Sad om vdvk m;awmifw h tyfaom avmuD avmukw&å m aumif;usdK;csrf;
om r*Fvmtaygif;ESihf tcgcyford ;f jynfph MkH uí qif;&Jcyford ;f wdYk \ Nidr;f &mjzpfaom edAmÁ efcsr;f omodYk vsijf refpmG
a&muf&ygvdu
k ek \
f t½Sib f &k m;/

trQa0

þaumif;rI ukov kd t
f aygif;wdYk \ tzdYk bm*udk trdtbç q&morm;wdYk tm;vnf;aumif;? taqGtrsdK;wdYk
tm;vnf;aumif;? þt&yfüa&muf½adS eaom y&dowftaygif;tm; vnf;aumif;? tuREfyk w f Ykd \ toD;oD;aom tdrf
apmifeh wfç ûrdYapmifeh wfç omoemawmfapmifeh wfç þ&dyo f mapmifeh wfç avmuudak pmifah ½Smufaomewfç odMum;rif;ç
,rrif; tp½Sad om ewftaygif;wdYk tm; vnf;aumif; a½S;OD;pGm txl;ojzifh trQay;a0ygukef \? tvH;k pHak om
owå0gtaygif;wdYk tm;vnf; trQay;a0ygukef\/

tvH;k pHak om owå0gtaygif;wdYk onf trQ&Muí ud,


k pf w
d Ef pS jf zm csr;f omMuygap/

trQ trQ trQ ,lawmfrlMuygukefavmh/

(om"k om"k om"k)


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 31

r[mpnfax&ukOÆa&mç ememudapöok aum0da'g?


"Da&m p ememuaE¬ok? aqaum XmemXmaeokyd/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;
qkay;ç oDvay;ç tEkarm'em w&m;awmfESifh
qGrf;uyfa&pufcspmwef;

1964-ckEpS f atmufwb kd mv 17 -&uf eHeuf 11 -em&DcefYwiG f &efuek ûf rdY raemf[&Dvrf; trSwf 30 -ae
q&m0efBuD; OD;boGif a':pdepf ed w f Ykdonf om;jzpfol a'gufwm cifarmifvwf MopBwD;,m; Edik if H AD,ifemûrdY ynm
oifomG ;cgeD;wGif q&mawmfb&k m;BuD;ESiw hf uG oHCmawmft½Sijf rwfwYkd tm; qGr;f qufuyfv'ª gef;&m q&mawmfb&k m;
BuD;onf tvGev f Qif qDavsmfaom qkay;ç oDvay; tEkarm'em w&m;a[m a&pufcsay;rIukd atmufygtwdik ;f
cs;D jr§iahf wmfvcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf vlrsm;uefawmhNyD;aemuf-
qkay;awmfrlyHk

vlç ewfç jA[®m owå0gtaygif;wdYk \ ylaZmftxl;udk cH,al wmfrx l ukd af om t&[wmtp½Sad om ud;k yg;aom
*kPaf wmfwYkd EiS hf jynfph akH wmfral om bk&m;&wemç oGmu©mw*kPf tp½Sad om ajcmufyg;aom*kPaf wmfwYkd EiS f h jynfph kH
awmfral om w&m;&wemç oky#Ü yd Eéwm*kPt f p½Sad om ud;k yg;aom*kPaf wmfwYkd EiS hf jynfph akH wmfral om oHCm&wem
wnf;[laom &wemjrwfo;kH yg;wdYk ukd ½dak ojrwfE;kd vufprkH ;kd í ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhMu&aom yPmr
ukov kd u
f H apwemwdYk \ tpGr;f tmEkabmfa Mumifh ab;&eftEÅ&m,f[o l rQwdYk rS tcgcyford ;f uif;vGwNf idr;f Mu
a0;uGmMuí touf½n S jf cif;ç temuif;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omrsm;jcif;tp½Sad om tvd½k t dS yf awmifw
h tyfaom
avmuD avmukw&å m aumif;usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;wdYk EiS hf jynfph MkH uygap [lí vnf;aumif;/
oDvay;awmfrlyHk

t[H baEÅ wdo&aPe - bk&m;&wemç w&m;&wemç oHCm&wemwnf;[laom ud;k uG,&f moH;k yg;ESi?hf
o[-wuG? yOöov D H -t*Fgig;yg;½Sad omoDvud?k om"kuu
H wGm -rusKd ;rayguf rajymufrusm;&atmif aumif;rGepf mG
xde;f odr;f apmifah ½Smufí? tyÜrma'e -rarhaomowdw&m;jzif?h orÜma'x -NyD;pD;jynfph akH tmif tm;xkwMf uukeaf vmh
[lívnf;aumif; rdeYf qq kd ak y;ç oDvay;awmfro
l nf/
(orEÅmrSpí r*Fvokwçf arwåow
k f y&dwaf wmfukd ½Gwzf wfawfrMl uonf/)

tvSL½Sif\ w&m;awmif;yefavQmufxm;csuf

¤if;aemuf t½Si bf &k m; wynfah wmf \om; a'gufwm cifarmifvwf MopBwD,m;jynfoYkd ynmqufvufoif
Mum;&ef oGm;&ygrnfb&k m;? oGm;&rnf&h ufuawmh 1964 -ckEpS f atmufwb kd mv 27 -&ufaeYrmS jrefrmjynfrS xGucf mG
oGm;&ygrnfb&k m;? xGucf mG roGm;rD ,aeY 1964 -ck atmufwb kd mv 17 -&ufaeYrmS t½Sib f &k m;wdk Ytm; cJz, G f
abmZOfwYkd ukd qufuyfygonfb&k m;? txl;tm;jzifh cifarmifvwf Edik if jH cm;odYk xGucf mG oGm;onft h cgrSm usifo h ;kH ae
xdik zf Ykd &m t½Sib f &k m;u qdq
k ;kH rawmfrNl yD;vQif qGr;f tEkarm'em ûyawmfryl g&ef bk&m;wynfah wmf (qGr;f 'g,um
armifoiG )f u av;jrwfpmG awmif;yef avQmufxm;ygonfb&k m;[k avQmufxm;&m-

tvsifwcgoGm;wke;f u b,fEpS Ef pS Mf umwH;k [k q&mawmfuar;ojzifh OD;oGiu


f tvsifwcg t*FvefomG ;wm
[m ig;ESpMf umcJyh gw,fb&k m;/

[dw
k cg t*FvefaecJw
h m ig;ESpçf ckjrefrmjynfa&mufaewmu oH;k ESp½f NdS yDvm;ç ESpEf pS yf ½J adS o;wmvm;[k
q&mawmfuar;onf/
rSeyf g? jrefrmjynfjyefa&mufaewm oH;k ESpaf wmif r½Sw
d wfao;ygbk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 32

aMomf - trdjrefrmjynfjyefa&mufwmrS odyrf Mumao;bl; ckwcg jyefomG ;&jyefNyD? [du k s,if 'Dw&m;udk
emMum;&zdYk rajymeJYO;D jrefrmpum;rsm;udak w mif arhuek rf mS pd;k &ao;w,f? uav;awGa&m vlBuD;awGyg jrefrmpum;
awG arhuek rf mS pd;k &w,f? [dak &muf,if bk&m;taMumif;ç w&m;taMumif; ajyma[mwmawGuv kd J rMum;&awmhb;l [k
q&mawmfu rdeYf Mum;awmfro l nf/

(aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf þodYk y#doEÅm& ux m-taphtpyfpum;ç oar®m'eD,


uxm-nDnw G 0f rf;om em;csrf;omí o'´g0gus oefY½iS ;f aompum;ç om&PD,uxm -toufa½GY,ikd f rarhEikd af tmif
BuHriId af i;rSwf atmufarhtyfaom pum;wdYk ukd rdeYf Mum;awmfryl gonf? xdYk aemuf y#doE¬m&uxmç oar®m'eD,uxmç
om&PD,uxmyifjzpfaom Mo0g'tEkarm'emw&m;udv k nf; þodYk qufvufred Yf awmfryl gonf/)

bk&m;yGifh&macwftcg BuHKygcJbdjcif;

Aka'¨g avmau orkyaÜ Eém [dwm, oAÁygPde?H

avmau-avmuü? Aka'¨g -opömav;yg; w&m;odjrif bk&m;½Sio f nf? oAÁygPdeH -tvH;k pHak om owå0gwdYk
\? [dwm,-tusdK;pD;yGm;&&ef tvdYk igS ? orkyaÜ Eém -yGiG x
hf eG ;f ay:aygufawmfrv
l mygay\/

avmurSm tvH;k pHak om w&m;awGuo kd ad om bk&m;ç wenf;tm;jzifh opömav;yg; w&m;udo k wd hJ jrwfpmG


bk&m;qdw
k m tifrwef yGixhf eG ;f ay:aygufcyJ gw,f? bk&m;wqlwql yGizhf Ykd &m[m tifrwefavhusifh &w,f? vlY
avmurSm½Swd hJ ynm&yfawGawmif wwfajrmufatmif tifrwef avhusi&hf wmyJ? ynmu tawmfoif&w,f? rqH;k Edik f
bl;? avmuwGif wb0 wcPav; toH;k cszYkd&mawmif ynmawG trsm;BuD; oifMu&ao;w,f? i,fi,f uav;
b0av;ç ig;ESpaf vmufuwnf;u oif&w,f? rvG,yf gbl;? tvsifu toufEpS f q,favmufq, kd if oifvYkdNyD;
w,f? tckrNyD;bl;? wcgwnf; touftpdwv f rJ NyD;bl;? ynmuodyo f if&w,f? tJ'vD kd wb0avmuftoH;k cszdYk &m
ynmav;awmif tifrwefqnf;yl;rS jynfjh ynfph pkH kH jzpfEikd wf ,f? 'gawmifrS a½SYqufvukd rf ,fq,
kd if vdu
k pf &mynm
awG[m usefaeao;wmyJ/

tvH;k pHak omw&m;awGuo kd w


d hJ bk&m;qdw k m tifrwefjzpfEikd cf yJ gw,f? tvH;k pHak omw&m;awGukd odw,fqkd
wm odp&mudrk useaf tmif od&rSmyJ? tck avmurSmawmh ynmawGwwfajrmufMuw,fqw kd m[m rsm;aomtm;jzifh
oifMum;NyD;awmh wwfajrmufMuygw,f? ud, k [ hf mud,k t
f opfxiG Nf yD; wwfajrmu w f yhJ nmvJ tcsdKYtcsdKY tenf;i,f½dS
ygw,f? 'gayr,fvYkd ynmwck wDxiG w f yhJ *k Kd¾ vfu tJ'yD nmwckom wDxiG Ef ikd w f ,f? ynmav;ç ig;ckponfjzifh
avQmufNyD;rwDxiG Ef ikd Mf ubl;/

odp&mrSef <uif;rusef {uefxdk;xGif;od

jrwfpmG bk&m;rSmawmh odoifo h x


d u
kd w f Jw h &m;awGukd tukev f ;kH odawmfrw l ,f? odp&mawGukd ruseaf wmhb;l ?
bmrSt<uif;tusefr½Sb d ;l ? owå0gawG&YJ qif;&Jqw kd hJ 'kuo © pömw&m;udv k J jrwfpmG bk&m;u odawmfrw l ,f? tJ'D
qif;&Jjcif;\ taMumif;jzpfwhJ w&m;trSeu f v kd J odawmfrw l ,f? ta&;BuD;wmu tJ'gESpcf u k o
kd zd Ykd y?J qif;& uJ kd qif;&J
rSe;f odzYkd ta&;BuD;w,f? 'gaMumifrh Ykd qif;&JNidr;f csifvYkd ½, dS if b,fEh ,
S vf yk &f rvJqakd wmh qif;&JaMumif; w&m;Nidr;f
atmif tm;xkw&f rSmyJ? tJ'aD wmh qif;&Juv kd J trSet f wdik ;f od&r,f/

'ku©opömqif;&Jwm rSwfygrSefw&m;

qif;&Jw&m;awGqw kd m bmvJq, kd if avmuvlawG em;vnfaewmuawmh ud, k x f uJ anmif;nmylyif


emusiu f u
kd cf pJ onfjzifh tcH&cufwhJ OpömawG[m qif;&Jw,fvYkd em;vnfMuygw,f? pdwx f uJ pdwEf v S ;kH romwm
awG pdwrf csr;f omwmawG[m qif;&Jw,fvYkd em;vnfMuygw,f? ud, k q
f if;&JeYJ pdwq f if;&J 'DEpS rf sKd ;yJ em;vnfMu
w,f? 'DEpS rf sdK;r½S,
d ifawmh tNrJwrf;csrf;omvdrrhf ,fvYkd 'Dv,
d q
l Muw,f? tJ'v D , kd q
l wJt h wdik ;f om r[kwaf o;bl;?
'djyifvJ qif;&Jw, f q
f w
kd mu trsm;BuD;½Sad o;w,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 33

Zmwd'ku©-tjzpfqif;&J

b0topftopfjzpf&wm[m Zmwd'u k © qif;&JwmyJ? b0topfjz pf&awmh wb0vH;k 'kua© &muf&w,f?


tJ'g 'kuo © yd af &mufw,f? aeraumif; xdik rf omjzpfawmhvJ 'kua© wGa&muf&w,f? 'DtxJrmS aea&;xdik af &; tvkyf
tudik Ef iS hf pyfNyD;awmh tqifrajyrIawGuvJ ½Sad o;wmud;k ? tJ'gawGEiS phf yfNyD; pdwrf csrf;romawGvJ jzpf&w,f/
aygif;oif;qufqaH &;awGEiS phf yfNyD; tqifrajyrIawG jzpf&w,f? tJ'gawGEiS phf yfNyD;awmh 'kua© &muf&w,f?
NyD;awmh &if;&if;ES;D ES;D cspfcifNyD; aewJyh *k Kd¾ vfawGç rdbawGç aqGrsdK;awGç rdwo
f *F[awGç tdro f t
l rd o
f m;awGç 'Dv[
kd m
awG½ydS gw,f? tJ'gawGEiS hf taMumif;roifNh yDq, kd ifjzif,
h if wenf;enf;ESihf uGMJ uw,f? tJ'gawGtaMumif;ûyNyD;awmh
vJval wG[m 'kua© &mufMuw,f? trsm;BuD;ygyJ? tJ'gZmwd'u k ç© b0topfjzpfvu kd v
f Ykd wb0vH;k 'kua© wGa&muf
oGm;wmyJ? 'gu vlYavmu rsujf rifawGajym&wmyJ/
vlYavmur[kww f hJ atmufwef;uswJh wd&pämefawGvJ ½Sad e Muw,f? vlawGtaeeJY tckjrifvjJ rifaeMu&
w,f? wd&pämefqw kd hJ tJ'o
D wå0gawG[m vlawGxuf yd'k u k a© &mufwmaygh? vlawGrjrif&wJh i&JwYkd ç Nydwmå wdYk qdw k m
awGvJ ½Sad o;w,f? tJ'gawGuakd wmh rjrifMu&bl;? olwYkd uydNk yd;awmh 'kua© &mufw,f? wb0 wb0 jzpfrv d Ykd ½,dS if
tJ'b
D 0ESiq hf ikd w
f hJ 'kua© wG[m b,fraS jy;vdYk rvGwb
f ;l ? tukev f ;kH 'kuc© MH u&awmhwmyJ? tJ''D u
k a© wG a&mufomG ;
awmhwmyJ/
Z&m'ku©-ttdkqif;&J

Zmwd'u
k N© yD;awmh Z&m'kuw
© ?hJ tdrk if;vdYk vJ 'kua© wGa&muf&w,f? waeYus,if td&k wmyJ? t½G,Ef Ek k
ysdKysdKav;awG tjzpfeYJ csnf; raeMu&bl;? waeYusawmh td&k w,f? bmrStoH;k rusbl;? tifrwef 'kua© &mufygw,f/

Asm"d'ku©-temqif;&Jponf

aemufNyD;awmh ruse;f rrmemzsm;rIawGuv kd J waeYus,if awGY&w,f? pd;k &dryf al qG;p&mç idak <u;p&mtaMumif;
awGEiS hf awGYNyDq,kd ifvJ pd;k &dr&f w,f? ylaqG;&w,f? idak <u;&w,f? aemufq;kH waeYus,if ao&w,fw?hJ aoNyD;awmh
at;a&mhvm;qd, k if rat;ao;bl;? aemufwcg b0wckjzpf&jyefw,f? tJ'v D ckd snf;yJ tcgtm;avsmfpmG b0awG
topftopfjzpfNyD; 'kua© wGa&muf&w,f? tJ'gawG[m 'kuo © pöm qif;&Jw&m;awGy?J avmurSm owå0gawG uawmh
aumif;aewJt h vSnu hf av;udk MunfNh yD;awmh csrf;omw,fvYkd atmufarhaeMuw,f? pifppfawmh tJ'gawG[m
qif;&JawGw?hJ tJ'D qif;&JtrSew f &m;awGukd jrwfpmG bk&m;u trSetf wdik ;f xd;k xGi;f odawmfrw
l ,f/
ork',opöm-qif;&JaMumif;yg rSwfygrSefw&m;

'Dqif;&JawG Nidr;f csifygNyDq, kd if qif;&JawG b,fuvmaew,fqw kd hJ qif;&JaMumif;w&m;udv k J odzYkd vykd g


w,f? tJ'gu bmvJqakd wmh wPSmqdw k hJ cifrifw, G w f m om,mrIav;yJw?hJ cifrifw, G wf m om,mrIuav;½Sad e
,if olYaMumifh qif;&Jw,f? tm½Hw k ckwckukd ESpo f ufom,mrI uav;ud&k atmif Bu pH nf&w,f? tm;xkw&f w,f?
tJ'g[m BuHpnf& tm;xkw&f wJ'h u k a© wG aemufuvdu k vf mwmyJ? tqifroifv h Ykd ½,dS if 'Dtm½Hk 0w¬K ysufp;D oGm;jyef
,ifvJ pdwrf csr;f romeJY pdw'f uk a© wG trsm;BuD; a&mufMu&w,f? 'Dqif;&J[m b,fuvmwH;k qd, k if 'Dtm½H0k w¬K
uav;udk cifrif&muvmwmygyJ? tJ'v D d k ud, k b hf 0uav;eJYu, kd f cifrifw, G wf maewJo h abmç ud, k thf aygif;tazmf
uav;eJYu, kd f cifrifw,
G w f m aewJo h abmç ud, k Xhf meuav;awGeYJ u, kd f cifrifw, G w f maewJo h abmç tJ'cD ifrif
wG,wf m aewJh oabmuav;½So d rQ umvywfv;kH b0topfawG xyfxyfjzpfNyD;awmh 'kua© wGa&mufae&w,fw?hJ
'Dw&m;udvk J jrwfpmG bk&m;u y,f&r,fvYkd odawmfrw l ,f/
eda&m"opöm qif;&JNidrf;&m rSefygrSefw&m;

'Dawmh 'D'uk a© wG Nidr;f csivf Ykd½,dS ifawmh tJ'cD ifrifw,


G w
f m om,mrIqw
kd hJ qif;&JjzpfaMumif; w&m;udyk ,f&
vdrrhf ,f? tJ'gudk y,fNyD;vdu k vf Ykd Nidr;f oG m;,ifawmh qif;&JNidr;f w,f? qif;&JNidr;f &mjzpfwhJ eda&m"opömqdw
k hJ tJ'D
w&m;udv k J jrwfpmG bk&m;u odawmfrw l ,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 34

r*¾opöm qif;&JNidrf;&m a&muf&musifhw&m;

qif;&JNidr;f atmif b,fvv kd yk &f rvJqw kd hJ enf;vrf;u bmvJq, kd if or®m'd|t d p½Sw


d hJ r*¾i½f pS yf g; w&m;yJ?
or®m'd|q d w kd m trSet f wdik ;f odjrifryI ?J rdrw d Ykd oEÅmefrmS wu,f½adS ewmu ½kyçf emrfw&m;awGy?J ½kyçf emrfw&m;qdw k m
[m wu,f½adS ewmyJ? 'D½yk çf emrfy½J w dS ,f? yk*Kd¾ vf owå0g&,fvYkd r½Sb d ;l ? tJ'grSeaf ewmyJ? tJ'gudv k J trSet f wdik ;f
od&r,f? NyD;awmh 'D½yk f ç emrfawG[m cPrpJ jzpfysuaf ewmvJ rSeaf ew,f? jzpfysuaf evdYk rwnfNrJwmvJ rSeaf ewm
yJ? ESpo
f ufom,mzG,rf ½Sw d hJ qif;&JawGvJ rSeaf ewmyJ? tJ'gudv k J trSet f wdik ;f od&r,f? yk*Kd¾ vf owå0gr[kww f hJ
oabmw&m;awGvJ rSeaf ewmyJ? tJ't D rSewf &m;awGukd trSet f wdik ;f odjrif&r,f? tJ'v D kd trSet f wdik ;f odjrifwhJ
oabm[m or®m'd|yd ?J tJ'D or®m'd|Od ;D pD;wJh r*¾i½f pS yf g;w&m;awG yGm;rsm;&r,fw?hJ tJ'rD *¾i½f pS yf g; w&m;awG yGm;rsm;
vdYk jynfph w
kH t hJ cgumvusawmh qif;&Jcyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ efukd awGY&çod&ça&muf&w,f? tJ't D pOftwdik ;f &ifu h suf
NyD;awmh udavomawG ukecf ef;NyD; &[EÅmjzpfwt hJ cgumvrSm qif;&Jcyford ;f Nidr;f oGm;w,fw?hJ tJ't D cgrSm b0opf
xyfNyD;awmh rjzpf&vdYk Zmwd'u k a© wG rjzpf&awmhb;l ? Zmwdr½S, d ifawmh Z&m -tdjk cif;qdw k mr½Sb d ;l ? Asm"d -ruse;f rm
jcif;qdwk mvJr½Sb d ;l ? aomuç y&da'0ç 'kuç© a'greóqd w k hJ pd;k &dryf al qG;rItp½Sad om ud, k q f if;&Jjcif; pdwq f if;&Jjcif;
awGbmrSr½Sb d ;l ? aojcif;qdw k hJ qif;&JvrJ ½Sb d ;l ? qif;&JawG tukev f ;kH Nidr;f w,f? tJ'v D kd qif;&JawG tukev f ;kH Nidr;f zdYk &m
jrwfpmG bk&m;u opömav;yg;w&m;udk ud, k af wmfwikd o f Nd yD;awmh a[mxm;cJw h ,f? tJ'v D kd bk&m;wqlwqljzpfzYkd&m
tifrwefc, J Of;ygw,f/

bk&m;yGifhwm rsm;wGufwm

tJ'D wqlwqlyiG w
hf muvJ b,foYl twGuw
f ;kH qd,
k if tm;vH;k aom owå0gawGtwGuyf gyJw/hJ

Aka'¨g avmau orkyaÜ Eém [dwm, oAÁygPde?H

avmau-avmuü? Aka'¨g -opömav;yg; w&m;tvH;k pHuk kd tuket f pif odjrifawmfral om jrwfpmG bk&m;onf?
oAÁygPdeH-tvH;k pHak om owå0gtaygif;wdYk \? [dwm, -tusdK;pD;yGm;rsm;&eftvdYk igS ? orkyaÜ Eém -yGix
hf eG ;f ay:ayguf
awmfrv
l mygay\ wJh/

tJ'v D kd jzpfxeG ;f ay:aygufawmfrv l mwm[m tvH;k pHak om owå 0gawGtwGuyf ?J bk&m;uawmh owå0gawG
tm;vH;k twGuf tusdK;rsm;atmif yGiv hf mayr,fvYkd bk&m;udk Munfñw kd hJ yk*Kd¾ vfawGrmS om tusdK;rsm;w,f? bk&m;udk
MunfñEkd ikd w
f yhJ *k Kd¾ vfç ,HMk unfEikd w
f yhJ *k Kd¾ vfç bk&m;udk ud;k uG,q
f nf;uyfEikd wf hJ yk*Kd¾ vfawGom tusdK;rsm;w,f/

rMunfñdkwJhyk*¾dKvf tusdK;rrsm;bl;

rMunfñw kd yhJ *k Kd¾ vfç rud;k uG,Ef ikd w


f yhJ *k Kd¾ vfç tJ'yD *k Kd¾ vfawGrmS awmh bk&m;ESiphf yfNyD;awmh tusdK;rsm;oifo h
avmuf rrsm;bl;? bk&m;ESiphf yfNyD;awmh tJ'yD *k Kd¾ vfawGrmS tusKd ;aus;Zl; rrsm;bl;? bk&m;udMk un ñ
f Nkd yD; ukovkd af wG
jzpf&rnfah e&mrSm ukov kd rf jzpf&bl;? bk&m;a[m w&m;awG usiNhf yD;awmh vlYcsr;f omç ewfcsr;f omawG&zdYk &m tcGihf
tvrf;½Swd ,f? tJ'gudk olwYkd r&Edik b f ;l ? bk&m; w&m;awG usifBh uHtm;xkwNf yD;awmh r*fw&m;ç zdv k w
f &m;ç edAmÁ ef
w&m;awGqdkwm &Edkifw,f? u ad vom uif;Nidr;f apwJh r*fw&m;ç zdv k w
f &m;ç edAmÁ efw&m;qdw k hJ tJ'gawGukd r,Hw k o hJ l
awG r&Edik bf ;l ? avmbuif;atmifç a'gouif;atmifç arm[uif;atmif tusifah wG olwYkd urusifb h ;l ? rusifah wmh
avmbç a'go arm[uif;NyD;awmh qif;&JNidr;f wJw h &m;awG olwYkdr&Edik b f ;l ? taMumif ; Oyrmjy&,if tckavmurSm
q&m0efawGç aq;q&mawGç aq;awG½MdS uw,f? q&m0efynmawG oif&w,fqw kd muvJ rusef;rrmwJh yk*Kd¾ vfawG
tm;vH;k csrf;om&m&zdYk y?J tJ'aD q;ynmawGuvJyJ tm;vH;k rusef;rrmwJh yk*Kd¾ vfawGç qif;&J'u k a© &mufaewJh yk*Kd¾ vfawG
usef;rmzdYk csrf;omzdYk y/J
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 35

aemufNyD;awmh a½S;wke;f uqd, k if pm;aq;ç vdr;f aq;awGy½J w dS ,f? ckumvqd, k if xd;k aq;awGç tcd;k taiGY
a&mifjcnfaq;awG ponfjzifh pHv k Ykd ygyJ? tJ'aD q;awG[m bmtwGuw f ;kH qdv
k Ykd ½,
dS if a&m*ga0'em½Sw d hJ yk*Kd¾ vfawGç
'kua© &mufaewJyh *k Kd¾ vfawGç tJ''D u
k o © nfawGtw u G f u,fq,fzYkd &mawGy?J 'gayr,fv h Ykd 'kua© &mufwhJ yk*Kd¾ vfwikd ;f rSm
'DtultnDawG &ygovm;qdak wmh eD;pyf&mç vufvrS ;f rS&D m yk*Kd¾ vfavmufom&w,f? tJ'gvdyk J jrwfpmG bk&m;
yGivhf mwmuawmh tukev f ;kH owå0gawG twGuq f Nkd yD;awmh yGiv
hf mwmyJ? 'gayr,fv h Ykd bk&m;ESirhf eD;pyf wJh yk*Kd¾ vfawG
u trsm;BuD;½Sad ew,f? bk&m;taMumif;udk rodwyhJ *k Kd¾ vfawGu ½Sad ew,f? bk&m;u tm;vH;k aom owå0gawGtwGuf
yGiv
hf mayr,fvYkd olwYkdu bk&m;yGirhf eS ;f awmif rodMubl;/

tif'dkeD;½Sm;oGm;wkef;u pOf;pm;Munfhrdw,f

bke;f BuD; tif'ekd ;D ½ mS ;oGm;wke;f u vlawG½;kd ½d;k ½G½aG wG jrifwikd ;f jrifwikd ;f pOf;pm;Munfrh w
d ,f? ]]tif; 'Dval wG
[m Ak'j¨ rwfpmG bk&m;qdw k mudk rodwv hJ al wGcsn;f yJ? olwYkduMkd unfph rf; ½G½o G mG ;aevdu k Mf uwm/

Aka'¨g avmau orkyaÜ Eém [dwm, oAÁygPde?H

tm;vH;k aom owå0 gawG tusdK;rsm;atmif bk&m;u yGichf w hJ mMumNyD? ESpaf ygif; 2500 -awmifveG cf NhJ yD MumvS
NyD? 'gayr,fvYkd 'Dval wG[m Ak'j¨ rwfpmG bk&m; yGiahf wmfrw
l ,fqw
kd mudk rodwv hJ al wGy?J olwYkd[m odurkd od½mS Mubl;?
tJ'v D ykd J owd&rdç pOf;pm;rdw,f/

tJ'DvdkyJ a'gufwm c ifarmifvwf oGm;&rnfh t&yfawGuawmh ]]Aka'¨g avmau orkyaÜ Eém}} ESihf awmfawmf
a0;wJh t&yfawGy?J tJ'rD mS Ak'o ¨ moem0ifawG enf;enf;yg;yg;awmh ½Syd gw,f? ½Sad yr,fvYkd rodwhJ vlawGursm;
w,f? [drk mS ½d;k ½d;k ½G½G jrifwikd ;f jrifwikd ;f 'Dvv
kd al wGyjJ zpfaerSmç ,ckawmh ra&mufao;bl; a&mufawmh 'Dvvkd al wGyJ
awGYaerSmç bk&m;yGiw hf mudk rodwv hJ al wGyJ awGYaerSm/

EdkifiHjcm;a&mufawmhvJ &wemoHk;yg;rarheJY

'Dawmh olrsm;u bk&m;rSe;f ç w&m;rSe;f rodMuayr,fh odwyhJ *k Kd¾ vfu w&m;uav;ESihf aeEdik zf Ykdta&;BuD;
w,f? ud, k w
hf &m;uav;ESihf ud, k u f sifv
h Ykd ESv;kH oGi;f vdYk bk&m;ç w&m;ç oHCm &wemoH;k yg;udk rarhravsmhyJ wwfEikd f
orQ ½Scd ;kd jcif;ç ylaZmfjcif;ç uefawmhjcif; 'Dvkd rjywfusifBh uHêud;ukwf tm;xkwaf ezdYk ta&;BuD;ygw,f? rarhravsmhwhJ
tyÜrm'tod w&m;eJY tm;xkw Nf yD;aezdYk ta&;BuD;ygw,f? NyD;awmh bk&m;*kPçf w&m;*kPçf oHCm*kPw f ?hJ 'D*P
k af wmf
oH;k rsdK;udak wmh rif;tm;wJt h csdew
f ikd ;f toHzrf;pufEiS hf zrf;,lomG ;wmudk jyefjyefziG Nhf yD;em;axmifaygh? ig'DrmS a[may;
vdu
k rf ,f? [du k sawmh em;axmif tm½Hûk yMunfñzkd Ykd ,cka[may; vdu k rf ,f/

bk&m;&wem

,HudOdö 0dwåH £"0g [k&H0g?


oa*¾o0k g ,H&weH yPDw/H
e aem orH tw¬d wxm*awe?
£'rÜd Aka'¨ &weH yPDw?H
{awe oapöe ok0w¬ad [mwk/

£"0g-þavmuüvnf;aumif;? [k&0H g -wyg;aom avmuü vnf;aumif;? oa*¾o0k g -ewfjynfüvnf;


aumif;? 0dwHå -ESpo
f uftm;&jcif;udk jzpfapwwfaom? ,HuOd dö -trSwrf ½Sad om? &weH -tzd;k wefaom &wemonf?
&weH-&cJpmG aom &wemonf? &weH -omrefy*k Kd¾ vfwYkdEiS hf rqdik f bke;f uHBuD;rm;aom yk*Kd¾ vfwYkdEiS o hf mqdik af om
&wemonf? tw¬d -½Sday\? &wemqdw k m &we -qdw k hJ ygVduvmw,f? &wemqdwk m[m bmwH;k qdv k Ykd ½,dS if
]]&wdZeeaw¬e &weH}} ESpo f uftm;&jcif;ç 0rf;ajrmuf 0rf;omjcif;udk jzpfapwwfaomaMumifh &wemac:w,fw?hJ
avmuD&wemqdkwJh 0w¬Kypönf;&vdkY½Sd,if 0rf;omw,f? a½Tç aiGç ausmufç ywåjrm;ç pdefç t 'J v D [ kd mawG &vdYk ½, dS if
0rf;omw,f? tzd;k rsm;rsm; wefwmud&k ,if rsm;rsm;BuD; 0rf;omwmaygh? tvdt k avsmufrsm; awmxJ awmifxJ oGm;
&muaeNyD;awmh 'Dvt kd zd;k wefBuD;rsm; &vmr,fqv kd Ykd½,
dS if tifrwef0rf;omp&m aumif;rSmaygh? 'Dvrkd [kwaf wmifrS
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 36

rdrw
d wfEikd w
f hJ aiGaMu;eJY 0,fNyD; &vmw,fqv kd Ykd ½,
dS ifvJ 0rf;om&wmyJ? ywåjrm;uav;ç ausmufuav;ç pdeu
f av;ç
tJ'guav;awGeYJ vufpyG u f av;ç em;uyfuav;bmav;rsm; vkyNf yD;0wf&,if ody0f rf;omp&maumif;w,f?
'gaMumifv
h J tJ'v D kd 0rf;ajrmuf 0rf;omjcif;udk jzpfapwwfvYkd &wemac:w,fw/hJ

wenf;tm;jzif&h wemqdw
k m tzd;k wefwOhJ pömudak c:wmwJ?h tzd;k rwefwhJ omrn0w¬Kypön;f awGukd &wemvdYk
rac:bl;wJ?h [kww
f ,f &wemac:wJ[h mu tzd;k wefBuD;yJ? tzd;k rwefwhJ &wem&,fvYkd r½Sb
d ;l /

wenf;tm;jzifqh , kd ifvJ &cJw,fw?hJ &vG,w


f OhJ pömudk &wemvdYk rac:bl;? a½T ç aiG tp½Sw
d OhJ pöm[m &cJw,f?
tJ'&D cJwmudrk S &wemvdYk ac:w,f/

wenf;tm;jzifh omrefy*k Kd¾ vfawG roH;k aqmifEikd b f ;l wJ?h 'D&wemu omrefy*k Kd¾ vfawGvufxrJ mS r½Sb d ;l wJ?h
[kww
f ,f &wemac:wJh 0w¬Kypön;f [m bke;f uH½w dS hJ yk*Kd¾ vfawG&YJ vufxrJ mS om½Sw
d m? bke;f uH r½Sw d hJ yk*Kd¾ vfawGrmS
&wemqd,
k if bmrS½w
dS mr[kwb
f ;l /

tJ'gaMumifh &wemqdw k m tzd;k wefypön;f ? &wemqdw k m &,if0rf;ajrmufp&maumif;wJh Opöm? &wemqdw k m


omrefy*k Kd¾ vfawGEiS rhf qdik b
f ;l ? tif; tJ'vD kd tzd;k xdu
k t
f zd;k wef 0rf;ajrmufp&maumif;wJh 0w¬Kypön;f awG udk &wemawG
vdkYac:ygw,f/

'D&wemawG[m vlYjynfrmS vJ½w dS ,f? ewfjynfawGrmS vJ ½Syd gw,fw?hJ 'djyif e*g;ç *VKefwYkd qw
kd m a½S;wke;f
uawmh xif½mS ;w,f? ckawmh e*g;awGç *VKefawG aysmufuek Nf yD? e*g;uawmh a>rawGrYkd ½Srd ,fh vu©PmygyJ? tJ'D
e*g;ç *VKefjynfa wGrmS vJ &wemawG½w
dS ,fw?hJ tJ'D &wemawG[m bk&m;&wemESihf EdiI ;f pm vdYk ½, dS ifjzifh bmrSrajymy
avmufygbl;wJ/h

£"0g-þvlYjynfavmuüvnf;aumif;? [k&0H g -e*g;jynfç *VKefjynfpaom wyg;aom avmuüvnf;


aumif;? oa*¾o0k g -ewfjynfüvnf;aumif;? 0dwHå -ESpo f rd t
hf m;&jcif; 0rf;ajrmufjcif;udk jzpfapwwfaom? yPDwH -
jrwfvpS mG aom? ,HuOd &dö weH -wpHw k ckaom&wemonf? tw¬d -½Sday\? wxm*awe -a½S;bk&m;½Siaf wmfrsm; tvm;
wlyiG x
hf eG ;f ay:aygufawmfrv l maom Ak'j¨ rwfpmG bk&m;wnf;[laom &wemESi?hf orH -wlrQaom? yPDwH -aumif;jrwf
aom? wH&weH-xdo k Ykd aom &wemonf? etw¬d -r½Sad y/

bk&m;&wemuJo h Ykd rGejf rwfw&hJ wemqdw k m r½Syd gbl;wJ?h bk&m;&wemrajymeJYawmh rdrw d Ykd oEÅmefrmS ½Sw
d hJ o'¨g
w&m; &wemavmufawmif rGejf rwfwmr½Sb d ;l ? rdrwd YkdoEÅmefrmS bk&m;,HMk unfwhJ o'¨gw&m;ç uHw&m;ç oHCm,Hk
MunfwhJ o'¨gw&m; ç uH \tusdK;,HMk unfwhJ o'¨gw&m;qdw k hJ &wemonfyif jrwfvNS yD? 'Dvo kd '¨gw&m;½Sw d hJ yk*Kd¾ vf
awGu bk&m;ç w&m;ç oHCmESiphf yfNyD;awmh ukov kd af wGymG ;&w,f? ukov kd af wGymG ;NyD;awmh b0rsm;pGm ra&wGuEf ikd f
aom b0awGrmS vdu
k Nf yD;awmh vlYcsr;f omç ewfcsr;f omawG jzpfomG ;w,f /

ckwifu pdew f Ykd ç a½TwYkd ç aiGwYkd ç ausmufwYkd ç qifç jrif;wdYk 'Dv&kd wemawGu b,favmufyJ tzd;k wefwef
wb0wnf;oH;k Edik w
f ,f? aemufb0awGvu kd Nf yD; roH;k Edik b
f ;l /

'Do'¨gw&m;wnf;[laom &wemuav; wck½, dS if avmurSma&m b0oHo&mawGrmS yg tNrJwrf;c sr;f omNyD;


awmh oGm;Edik w
f ,f? tifrwef tusdK;rsm;ygw,f? tJ'aD wmh 'Do'¨gw&m;½Sw d hJ yk*Kd¾ vf[m w&m;usifo
h ;kH vdu
k vf Ykd ½,
dS if
t&d,r*fç zdv k af wG&NyD; edAmÁ efuakd &mufomG ;Edik w
f ,f? 'Do'¨gw&m;wnf;[laom &wemu rdro d EÅmefrmS jzpfaewm
wjcm;uypön;f r[kwb f ;l ? bk&m;ç w&m;ç oHCm,HMk unfwhJ o'¨gw&m;½Sad ewJh yk*Kd¾ vfawG[m &wemawGjynfph akH ewm
yJ? tifrwefaumif;aewmyJ? tJ'&D wemawG rysupf ;D zdYk &m ta&;BuD;w,f? 'Dawmh tJ'&D wemawmifrS tifrwefjrwf
aewmyJ? bk&m;wnf;[laom &wemqdw k m ajymp&mr½Sb d ;l /

tJ'gaMumifh t&[H tp½Sad om udk ;yg;aom*kPaf wmfwYkd EiS hf jynfph akH wmfral om bk&m;&wem -wJ?h t&[Hqw kd m
vlç ewfç jA[®m owå0gtaygif;wdYk &YJ ylaZmftxl;udk cH,al wmfrx l ukd w
f ,f? avmbç a'goç arm[tp½Sad om
udavomawGrS uif;a0; pifMu,fawmfrw l ,fw?hJ tJ'v
D kd t&[Htp½Sad om ud;k yg;aom *kPaf wmfwYkd EiS hf jyn phf akH wmf
rlaom bk&m;&wemuJo h Ykd jrifjh rwfwhJ &wemqdw
k m b,frmS rSr½Sbd ;l wJ?h tJ'g taumif;qH;k &wemyJw/hJ
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 37

£'rÜAd ak '¨-t,rÜdAka'¨g-þjrwfpmG bk&m;wnf;[laom &wemonfvnf;? yPDwH -jrwfaom? &weH -&wem


rnf\? (tJ'D bk&m;wnf;[laom &wem[m jrwfw,f/)

{awe oapöe ok0w¬d a[mwk? {aweoapöe -rSeu f efaom þopömpum;aMumif?h £aroHoyÜK&domeH -


,aeYtzdYk ü oHCmawmft½Sijf rwfwYkd tm; ½dak opGmyifzh w
d í
f rGejf rwfaom qGr;f cJz,
G af bmZOfwYkd ukd vª'gef;qufuyfMu
ukeaf om þolawmfaumif;wdYk tm;? ok0w¬d -aumif;usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;onf? a[mwk-jzpfygapownf;/

w&m;&wem

c,H 0d&m*H trwH yPDw?H


,'ZÑ*g ousrek d orm[dawm/
e awe "ar®e orw¬d udO?dö
£"rÜd "ar® &weH yPDw?H
{awe oapöe ok0w¬d a[mwk/

c,H-udavom[lorQ qif;&J[l orQwdYk \ uif;&mç uke&f mjzpfaom? 0d&m*H -wyfrufjcif; udavom[lorQ


wdYk \ uif;&mçuke&f mjzpfaom? trwH -aojcif;uif;&mjzpfaom? ,H -tMuifeAd mÁ efw&m;ud?k ousrek d -omuD0if
rif;rsKd ;rSjzpfawmfral om jrwfpmG bk&m;onf? orm[dawm -wnfMunfaom orm"dEiS hf jynfph akH wmfro
l nfjzpfí?
tZÑ*g-&½Sad wmfral vNyD/

jrwfpmG bk&m;tavmif;awmf od'w ¨ r¬ if;om;tjzpfuaeNyD; 29 -ESprf mS awmxGuNf yD;awmh oGm;w,f? tdjk cif;
uif;wJw h &m;ç emjcif;uif;wJwh &m;ç aojcif;uif;wJw h &m;udk ½Smr,fqNkd yD; awmxGuNf yD;awmh oGm;w,f? 6-ESpyf wf
vH;k 'ku&ú p&d,mqdw k hJ tusifu
h kd usifw
h ,f/

aemufaAm"dyifatmuf &wemyv’ix f ufa&mufNyD;awmh tJ'rD mS tpOftwdik ;f w&m;tm;xkwaf wmh psmeform


ywfawG&NyD;awmh a½S;OD;pGm ykaAÁe0d goqdw
k hJ ÓPfqw kd m&w,f? 'DÓPfu a½S;b0a[mif;awGukd jrifEikd w f ,fw?hJ
a½S;a½S;u b,fvb kd 0awG jzpfvmcJw h ,f? b,fb0awGrmS b,fvykd g&rDawG qnf;ylvmcJw h ,fqw
kd m tJ'tD aMumif;
awGukd tukeof wd ,f/

oef;acgif;,HrmS 'dApÁ u©KtbdÓPfu&kd w,f? 'dApÁ u©KtbdÓPfu&kd awmh tukev f ;kH avQmufNyD;awmh jrif
w,f? avmuBuD;wckv;kH avQmufNyD;awmh owå0gawGjzpfaeyHçk ysufaeyHçk ukov kd u
f aH Mumifh aumif;&m b0awGa&muf
aeyHçk tukov kd u
f aH Mumifh tyg,fav;yg;awGusaeyHk tJ'gawGukd jrifw,f? bmawGEiS w hf ol vJqakd wmh aEGtcg
umvrSm avayGrsm;wdu k af wmh txufutrduI af wG atmufusvmw,f? atmufutrdu I af wGu txufwufomG ;
w,f? tJ'v D ykd J owå0gawG[m aoaoNyD;awmh ukov kd f uH½w
dS hJ yk*Kd¾ vfawG[m txufwwfw,f? tukov kd u
f ½H w
dS hJ
yk*Kd¾ vfawGu atmufqif;w,f? tJ'gawGukd jrif&w,f/

eHeuf vif;tm;BuD;,mrfa&mufawmh y#dpo


ö rkygÜ 'ftaMumif; tusKd ;w&m;awG qifjcifNyD;awmh rdro
d EÅmefrmS
jzpfay:aewJh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;w&m;awG \ tjzpftysufudk½Iw,f/

]]yOöEHé Oyg'geu©Em¨ eH O',AÁ,mEkyóD 0d[moð }} cE¨mig;yg;wdYk \ tjzpftysufudk½Iw,f/

«'guawmh a'gufwm cifarmifvwfwYkd rif;wdYk [dt


k vsifwek ;f u w&m;awGtm;xkwzf ;l wmyJ? arhrsm;ukeNf yD
vm;awmh rajymwwfb;l ? (rarhygbl;bk&m;) rarh ,ifaumif;w,f? rarhatmif txyfxyf tm;xkwt f ;kH rSvjJ zpfr,f?
wjcm;Edik if o
H mG ;vdYk ½,
dS if ydt
k a&;BuD;w,f/»

tJ't D jzpftysufuav;awGukd jzpfwikd ;f ç ysufwikd ;f vdu k Nf yD;awmh ½Iawmh jzpfvu kd çf ysufvu


kd çf jzpfvu
kd çf
ysufvu kd ef YJ tJ'gav;awGukd awGY&w,f? O',AÁ ,0dyóemÓPfyJ? tJ'gawG½I,if;½I,if;eJY 0dyóemÓPftpOf
twdik ;f wufNyD; aomwmywård *fç zdv k ef YJ edAmÁ efujkd rifw,f? ou'g*grd r*fç zdv k ef YJ edAmÁ efukd jrifw,f? tem*grd r*fç
zdv
k ef YJ edAmÁ efukd jrifw,f? t&[wår*fç zdv k ef YJ edAmÁ efujkd rifw,f? av;cgwdik w f ikd jf rifw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 38

'djyify*k Kd¾ vfawGvJ av;cgwdik w


f ikd jf rifrS udpNö yD;wmyJ? jrwfpmG bk&m;vJ av;cgjrif&w,f? bk&m;rSm wxdik f
wnf;twGi;f rSmyJ av;cgjrifw,f? 'djyify*k Kd¾ vfawGuawmh wxdik w f nf;twGi;f jrifov
l ½J w
dS ,f? wxdik t
f wGi;f
r[kwyf J aemufaemufumvusrS jrifwmvJ½w dS ,f? 'D vu kd mG jcm;w,f/

aomwmywård *fç zdv


k ef YJ edAmÁ efujkd rifwmeJY ouúm,'d|d uif;oGm;w,f? 0dpu d pd mä qdw
k hJ ,Hrk mS ;rIvJ uif;oGm;
w,f? bk&m;ç w&m;ç oHCmeJYpyfNyD;awmh ,Hrk mS ;rIç y#dpoö rkygÜ 'f taMumif;tusdK;eJYpyfNyD;awmh ,Hrk mS ;rIç twåaumif½dS
avovm; r½Sad vovm; ponfjzifh ,Hrk mS ;rIawG uif;oGm;w,f/

aemufou'g*grdzv
kd u
f kd a&mufwmeJY umr&m* Asmyg'awG enf;Edik o
f rQ enf;oGm;w,f? ukeaf wmhrukef
ao;bl;/

tem*grdr*d çf zdv k jf zifh edAmÁ efukd awGYjrifwt hJ cgrSm umr&m*qdw


k hJ umrtm½Hek YJ pyfNyD;awmh om, mrIawGuif;
oGm;w,f? pdwq
f ;kd rI Asmyg'awG tukev f ;kH Nidr;f oGm;w,f/

t&[wår*fç zdv k jf zifh edAmÁ efujkd rifwhJ tcgumvusawmh udavomawG tukev


f ;kH Nidr;f oGm;w,f? tJ'v
D Nkd idr;f
oGm;wmudk &nf½,
G Nf yD;awmh-

ousrek -d omuD0ifrif;rsKd ;rS jzpfawmfral om jrwfpmG bk&m;onf? orm[dawm -wnfMunfaom ESv;kH ½Sad wmfrl
onfjzpfí/

aAm"dyifatmif &wemyv’iaf y:rSm xuf0,fzYJGacG xdik af eawmfrNl yD;awmh jrwfpmG bk&m; wyg;wnf;yJ b,fol
rSr½Sb
d ;l ? wyg;wnf; w&m;ESv;kH oGi;f vdYk orm"d&NyD; pdwu
f av; wnfMunfNyD;awmh aew,f? tJ'D r*fç zdv
k af wG
tpOftwdik ;f a&mufNyD;awmh edAmÁ efuakd wGYomG ;wmaygh/

orm[dawm-wnfMunfaom pdwEf v
S ;kH ½Sad wmfro
l nfjzpfí? ,H -tMuifeAd mÁ efu?kd tZÑ*g -t"d*awm-&awmfrl
av\wJh/

tJ'w D &m;[m b,fvw kd &m;wH;k qdak wmh ]]c,H 0d&m*H trwH yPDw}H } c,H -udavom qif;&J [lorQwYkd \
uif;&m uke&f mvJjzpfonfw/hJ taumif;qH;k aygh? udavomqif;&JawG tukev f ;kH Nidr;f &mvJ jzpfw,f/

0d&m*H-wyfrufru I if;&mvJjzpfonfw?hJ (wyfrufrI pGv J rf;rIaMumifh 'kua© wGa&mufaew,f? 'Dwyfrufru I if;


ygw,fw?hJ ) trwH -aojcif;uif;&mvJjzpfonfw?hJ tJ'gu ta&;BuD;qH;k yJ? wb0NyD;wb0 xyfumxyfum
aoae&w,f? ½d;k ½d;k wef;wef; rusef;rrmvdYk toufrBuD;ao;yJ i,fi,feYJ ao&wmvJ½w dS ,f? 'grSr[kw, f if vuf
eufab;'PfeYJ ao&wmawGv½J w dS ,f? trsdK;rsK;ayghav? tJ'v D kd aojcif;w&m;awGvyJ J uif;&mjzpfwhJ edAmÁ ef w&m;wJ?h
b,fawmhrS tdjk cif;ç emjcif;ç aojcif;ç ysufjcif;r½Sw
d hJ edAmÁ efw&m;wJ/h

yPDwH-jrwfaom? ,H -tMuifeAd mÁ efw&m;ud?k tZÑ*gt"d*awm -&½Sad wmfral vNyD? ]]e awe "ar®e orw¬d
udO}dö } awe"ar®e-xdt
k jkd cif;uif;&mjzpfaom edAmÁ efw&m;ESi?hf orH -wlrQaomw&m;rnfonf? etw¬d-r½Sd/

avmurSm tJ'w D &m;avmuf tzd;k wefwm r½Sb d ;l wJ?h 'djyif[mawG b,favmufaumif;w,fqq kd kd 'DeAd mÁ ef
w&m;avmufaumif;wmb,f½rdS vJ? r½Sv d rJ ½SEd ikd b
f ;l wJ?h 'DeAd mÁ efw&m;[m ta&;BuD;qH;k yJ? tJ'gudk a*gwrjrwfpmG
bk&m; &awmfrw l ,f? a*gwrjrwfpG mbk&m;&JY wynfah wGvJ jynfjh ynfph pkH kH w&m;tm;xkw, f if aomwmywård *fÓPfeYJ
'DeAd mÁ efukd awGYEikd w
f myJ? jzpfysufwhJ ½kyef mrfcsKyfNidr;f wJeh Ad mÁ ef &½SEd ikd w
f myJ? ou'g*grdr*fç zdv
k ef YJ vJ awGYEikd w
f ,f?
tem*grdr*fç zdv k ef YJ vJ awGYEikd w
f ,f? t&[wår*fç zdv k ef YJ vJ aem ufq;kH awGY&rSmyJ? tJ'v D akd wGYNyD;rS aemufq;kH udpNö yD;rSm
yJ? tJ'eD Ad mÁ efw&m;udk jrwfpmG bk&m; &awmfrw l ,fw?hJ ESpaf ygif; ESpaf xmifig;&mausmf umvwke;f u &awmfrcl w hJ ,f/

]]£'rÜd "ar® &weH yPDw}H } £'rÜd "ar® t,rÜd "ar® - þedAmÁ ef w&m;awmfonfv?J yPDwH - tjrwfq;kH
aom? &weH-&wemrnf\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 39

'Dw&m;[m tjrwfq;kH yJ? ESpo f ufp&mtaumif;qH;k yJ? tzd;k twefq;kH yJ? tifrweft&cJq;kH yJ? 'Dw&m;&wem
udk omrefy*k Kd¾ vfawG b,f&Ekid v
f rd rhf mS wH;k /

{aweoapöe-þodYk reS u f efaom opömpum;aMumif?h £aroH oyÜK&domeH -,aeYtzdYk ü oHCmawmft½Sijf rwf


wdYk ukd ½dak opGmyifah qmifí rGejf rwfaom qGr;f cJz,
G w
f Ykd jzifh qufuyfMuaom þolawmfaumif; taygif;wdYk tm;?
ok0w¬-d aumif;usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;onf? a[mwk -jzpfygap ownf;/

oHCm&wem

,xdEc´ aD vm yx0dóad wm od,m?


pwkA0dÇ gaw[d torÜurÜad ,m/
wxlyrH oyÜK&doH 0'grd?
a, t&d,opömed ta0pö yówd/
£'rÜd oHaC &weH yPDw?H
{awe oapöe ok0w¬d a[mwk/

yx0dóad wm-ajrüpdu k xf m;tyfonfjzpfí ajrürSaD om? £E´caD vm -wHcg;wdik o f nf? (a½S;wke;f u ûrdYt0ifrmS
tvSpu kd x
f m;wJh wdik Bf uD;awG ½Sw d ,fvYkd qw kd ,f? tJ'D wHcg;wdik [
f m ajray:rSm 8-awmifavmuf ½Sw d ,f qd, k if
ajrBuD;xJrSmvJ 8-awmifavmuf jr§Kyfxm;w,f? tJ'v D kd ajrxJrmS w0ufavmuf jr§Kyfpu kd xf m;wJh wdik Bf uD;udq k wkd ,f?)
pwkA0dÇ gaw[d-t&yfav;rsufEmS wdYk rS vmukeaf om avwdYk jzif?h torÜurÜad ,m -rwkev f yI af pEdik o
f nf? od,m,xm -
jzpf&mouJo h Ykd ? (tJ'w D ikd Bf uD;udk t&yfav;rsufEmS rS avawGu rvIyaf pEdik b f ;l ? b,fvakd vyJvmvm tJ'w D ikd u
f kd
rwkev f yI af pEdik b f ;l ? bmjzpfvYkdvq J ,kd if ajr0if w0ufavmufjr§KyfNyD; aumif;aumif ; ususee pdu k xf m;vdYk ygyJ?)
]]wxlyrH oyÜK&doH 0'grd}} oyÜK&doH -t&d,r*fÓPfeYJ jynfph akH om olawmfaumif;ud?k wxlyrH -xdw k ikd Bf uD;eJY
tvm;wlonf[í l ? t[H-igbk&m;onf? 0'grd-a[mawmfr\ l wJh/

jrwfpmG bk&m;\ w&m;udk jrwfpmG bk&m;qH;k rwJt


h wdik ;f usio
hf mG ;vdYk ½ , dS if ½kyçf emrfukd ydik ;f jcm;od&w,f?
tedpçö 'kuç© tewåoabmawGukd ydik ;f jcm;od&w,f? 0dyóemÓPfjynfph w kH t hJ cg edAmÁ efuakd wGYjrifNyD; aomwmyefjzpf
oGm;wJh olawmfaumif;[m tJ'D wHcg;wdik ;f BuD;eJY wlw,fw?hJ rwkerf vIyf NrJNrHw,fw?hJ bk&m;,HMk unfwhJ o'¨gw&m;ç
w&m;,HMk unfwhJ o'¨gw&m;ç oHCm,HMk unfwhJ o'¨gw&m; rwkev f yI af wmhb;l wJ?h 'gaMumifh -

a,m-tMuif aomwmyefy*k Kd¾ vfonf? t&d,opömed -'kuo © pömç ork',opömç eda&m"opömç r*¾opömwnf;
[laom av;yg;aom t&d,opömrSew f &m;wdYk u?kd ta0pö -ÓPfjzifo h uf0ifí? yówd -awGYjrifEikd \ f ? wHoyÜK&doH -
xdok pömav;yg;udk ÓPfjzifh ouf0ifí odjrifaom aomwmyef olawmfaumif;ud?k wxlyrH -xdak jrBuD;ü cdik Nf rJpmG jr§Kyf
pdu
k xf m;onfjzpfí t&yfav;rsufEmS rS avwdYk aMumifh rwkev
f yI af om xdw
k cH g;wdik Bf uD;ESihf tvm;wlonf[íl ? t[H -
igbk&m;onf? 0'grd-a[mawmfr\ l wJh/

t&yfav;rsufEmS ç t&yf½pS rf sufEmS u av; b,fvv kd mNyD; wdu


k af eayr,fh wdik Bf uD;urvIyyf gbl;? r,dik yf g
bl;? tJ'v D ykd J aomwmyefy*k Kd¾ vf[m bmom0g'awGeYJ b,fvykd aJ wGYawGY 0g'rysufb;l ? t,l0g' trsdK;rsdK;awGeYJ EdiI ;f
,SONf yD; t,l0g'awG wdr;f ,dr;f oGm;p&m taMumif;awG tifrwefaygw,f? 'gayr,fh Ak'¨ \ edAmÁ efw&m;udk aomwm
ywård *fÓPfjzifh trSet f wdik ;f odjrifxm;wJh yk*Kd¾ vfawGq,
kd ifawmh wdr;f jcif;ç ,dr;f jcif;r½Sb
d ;l wJ?h olu ud,k v
hf rf;eJY
ud, k f oGm;NrJomG ;wmyJ? olawGYxm;wJh 'Dw&m;uawmh olYrmS rSeaf ewmyJ? Ak'b ¨ &k m;uv J olYrmS rSeaf ewmyJ? bk&m;
wynfo h m;jzpfwhJ oHCmawmfawGvJ olYrmS rSeaf ewmyJ? olYrmS ÓPfeYJ ouf0ifNyD;awmh oabmusxm;wJt h wGuf
cdik cf idk Nf rJNrJ ,HMk unfaeygowJ?h tJ'g[m jrwfpmG bk&m; \ wynfo h m; oHCmxJrmS atmufxpfq;kH jzpfwhJ aomwmyef
oHCmyJ? onfx h ufjrifjh rwfwhJ ou' g*grfoC H mç tem*grfoC H mç &[EÅmoHCmawG ½Sad o;w,f? tJ'D atmufq;kH jzpf
aom aomwmyefoC H mrSmyifvQif o'¨gw&m;u aumif;aumif;cdik Nf rJaew,fw/hJ

]]£'rÜd oHaC &weH yPDw}H } £'rÜo


d aH C -t,rÜo
d aH Cm-þaomwmyef oHCmawmf t½Sijf rwftaygif;
onfvnf;? yPDwH-jrwfaom? &weH-&wemrnf\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 40

'Daomwmyefavmuf jzpfomG ;vdYk ½,dS if omoemawmfrmS jrifjh rwfvyS gNyDw?hJ 'Daomwmyef oHCm&wem
tqift h wef;a&mufzYkdawmh ta&;BuD;wmyJ? aomwmyefjzpf,if tyg,fav;yg;rSm rjzpfEikd af wmhb;l ? 'kw, d b0om
r[kwb f ;l ? aemufaemufb0awGrmS vJ rjzpfawmhb;l wJ ?h 'gaMumifh 'Dy*k Kd¾ vfawG[m tyg,fav;yg;uvJ tpOfxm0&
vGwaf jrmufomG ;NyD? vlYavmuç ewfavmurSmvJ ,kwn f w hH b hJ 0rsKd ;awGrmS rjzpfawmhb;l wJ?h b0aumif; b0jrwfawG
rSmom jzpfNyD;awmh todÓPfuvJ wqifx h ufwqifjh rifNh yD; edAmÁ efukd a&mufomG ;r,f? &[EÅmjzpfNyD;awmh edAmÁ ef udk
pHomG ;r,fw/hJ

]]{awe oapöe ok0w¬d a[mwk}} {awe oapöe -þrSeu f efaom opömpum;udk qd&k jcif;aMumif?h wkrmS uH
oyÜK&domeH-,aeYtzdYk ü oHCmawmft½Sijf rwfwYkd ukd ½dak opGmyifah qmifí rGejf rwfaom qGr;f cJz,
G af bmZOfwYkd ukd
vª'gef;qufuyfMuaom oifoal wmfaumif; taygif;wdYk tm;? ok0w¬d -aumif;usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;onf?
a[mwk-jzpfygapownf;? om"k.....om"k... ac:Mu/

om"k om"k om"k

udik ;f wdw
k ykd J a&pufcsr,f awmfawmfav;MuoGm;NyD? [dEk ikd if jH cm;usawmh w&m;u em&cJw,f? 'gaMumifrh Ykd
txl;a[m&wm odYk r[kw, f ifawmh 'gavmufMumMumra[mbl;? Edik if jH cm;oGm;&rSmrdYk cyf½n
S ½f n
S f a[m&wm? udik ;f -
udik ;f vdu
k q
f Mkd u/

a&pufcs

t½Sibf &k m;wdYk wynfah wmfwYkd onf touf½n S jf cif;ç temuif;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omjcif;tp½Sad om
aumif;usKd ;csr;f om r*FvmwdYk ukd jzpfapEdik af om ukov
kd af umif;rIukd c&D;oGm;cgeD;ü r*Fvmtxdr;f trSwf tjzpfjzifh
ûypkjcif;iSg tvd½k MdS uygí oHCmawmft½Sijf rwfwYkd ukd ½dak opGm yifah qmifí rGejf rwfaom qGr;f cJz, G af bmZOfwYkd ukd
oHCmawmft½Sijf rwfwYkd tm; ½dak opGm qufuyfv'ª gef; auR;arG;ylaZmfyguke\ f t½Sib f &k m;/

qkawmif;

þaumif;rIonf tmoa0gw&m; av;yg;wdYk \ uke&f mukeaf Mumif;jzpfaom r*fÓPfç zdv k Ó


f Pf edAmÁ efukd
½Guaf qmifygapownf;? þaumif;rIaMumifh tuREfyk w f Ykd onf ab;&eftEÅ&m,f[o l rQwdYk rS tcgcyford ;f uif;vGwf
Nidr;f Mu a0;uGmMuí touf½n S jf cif;ç tqif;vSjcif;ç cGet f m;BuD;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omjcif;tp½Sad om aumif;
usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;wdYk EiS hf tcgcyford ;f jynfph MkH uí qif;&Jcyford ;f wdYk \ Nidr;f &mjzpfaom edAmÁ ef csr;f omjrwf
odYk vsifjrefpmG a&muf&ygvdk \ t½Sib f &k m;/

trQa0

þaumif;rIuo k vkd \f tzdYk bm*udk trdçtbç q&morm;wdYk tm; vnf;aumif;? taqGtrsdK;wdYk tm;vnf;
aumif;? þt&yfüa&muf½adS eaom y&dowftaygif;tm; vnf;aumif;? tuREfyk w f Ykd \ ud,
k af pmifeh wfçtdraf pmifeh wfç
ûrdYapmifeh wfç omoemawmfapmifeh wfç avm uudak pmifah ½Smufaomewfç odMum;rif;ç ,rrif;tp½Sad om ewftaygif;
wdYk tm;vnf;aumif;ç tvH;k pHak om owå0gtaygif;wdYk tm;vnf; trQay;a0ygukef \? tvH;k pHak om owå0gtaygif;wdYk
onf trQ&Muí ud, k pf w
d Ef pS jf zm csr;f omMuonf jzpfygapukeo
f wnf;/

tm;vHk; tm;vHk; trQ trQ trQ ,lawmfrlMuygcifAsm;/

om"k om"k om"k

r[mpnfax&aoa|eç ,m uxm uxdwm olbm?


om uxm &rPD,mpç aomwpdwå&om,em/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 41

qynmowdrydkif;

1344-ckESpf wefaqmifrkef;vwGif
jrefatmif ywåjrm;aoG;aq;ydkif½Sif
OD;atmifcif a':a<u rdom;pkwdkY\ aumif;rI
ywåjrm; r[m"r®omvm "r®m½HkBuD;/
tEkarm'emw&m;awmf
qkay;awmfrlyHk

OD;atmifcif a':a<uwdYk \ r[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;udv k nf;aumif;? pufa&wGi ;f udk vnf;aumif;


a&pufcsvª'gef;yGJ tcrf;tem;ü tnDtnGwf vma&mufMuí bk&m;&wemç w&m;&wemç oHCm&wemwnf;[laom
&wemjrwfo;kH yg;wdYk ukd ½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhMu&aom yPmrukov kd uf H
apwemwdYk \ tpGr;f tmEkabmwdYk aMumifh ab;&e t f EÅ&m,f[o l rQwdYk rS tcgcyford ;f uif;vGwNf idr;f í touf½nS jf cif;ç
temuif;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omjcif;tp½Sad om tvd½k t dS yf awmifw h tyfaom avmuD avmukw&å m aumif;usdK;
csrf;om r*Fvmtaygif;wdYk EiS hf jynfph MkH uygap/

ed'gef;

,cktcsed u
f pNyD;awmh pufa&wGi;f tNcHt&Hrsm;ESit
hf wlwuG r[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;&JY a&pufcs
vª'gef;jcif;\ taMumif;tEkarm'emw&m; a[mMum;&efjzpfw,f? 'DtEkarm'emw&m;udk rlvu 9-em&Davmuf
NyD;atmifrSwfw,f? tckawmh 8 -em&DcGJcgeD;aomaMumifh {nfhcHzdkY 9 -em&DrS tprûyyJ 10 -em&DrS tpûyEdik rf ,fxifyg&JY?
'Dvq kd ekd nf;enf; tcsde&f ygw,f/

'D"r®m½HZk &yfBuD; pNyD;jzpfay:vmwJt h aMumif;udpk NyD; bke;f BuD;u ajyma[m&r,f? 'D"r®m½HZk &yfBuD; bmhaMumifh
jzpf&ovJq, kd if omoemh&yd o f m ESpyf wfvnf ylaZmfyt JG wGuf uefawmh,if;ç bk&m;rsm;udv k J zl ;,if; ½Sr;f jynfuvm
MuwJh y&dowfawGtwGuf wnf;cd&k ef ae&mvdak eaomaMumifyh gyJ? tJ'D vdv k mwJth cgrSm 'D&yd of mu ur®|mef;Xme
jzpfwthJ wGuf ur®|mef;ausmif;awGrmS a,m*DawGu jynfah ew,f? ur®|mef;ausmif; qdak wmhvJ cyfusO;f usO;f yJ?
'gaMumifh olwYkd vaJ eavmufatmif ae&mray ;Edik b f ;l ? "r®½BkH uD;wdYk yd#u
d wfwu
kd f wdYk ukd ay;awmhvJ olwYkd uraecsif
Mubl;? tJ'v D t kd aMumif;awGaMumifh 'Dae&mrSmtJ'v D tkd a&;BuD;wJh {nfo h nftm*EÅKawG wnf;cdzk Ykd &m Z&yfBuD;waqmif
vJ ½So
d ifw
h ,fvYkd pOf;pm;rdygw,f/

tJ aemufwckuawmh aEG&moDausmif; ydw&f uftwGi;f ç txl;tm;jzifh oBuFe&f uftwGi;f tJ't D cgumvrSm


'Domoemh&yd o f mü a,m*Dtaygif;u tvGerf sm;ygw,f? aeavmufwmu usyu f syw f nf;wnf;aerS a,m*DEpS &f m
avmufom aeavmufygw,f? tJ't D cgusawmh ig;&mç ajcmuf&mausmfv½J ydS gw,f? (vGecf w hJ hJ av;ç ig;ESpu
f tajc
taeudk aj ymygonf? ,ck 1337 -ckEpS rf mS rl 1300 -ausmf½ydS gonf) aemufNyD;awmh rd;k &moD0gwGi;f rSm oDvaqmuf
wnfNyD; w&m;tm;xkww f hJ a,m*DawGvJ usyu
f sywf nf;wnf; cJc, J Of;,Of;eJY aeMu&ygw,f? 'Dvakd eMu&wmawGukd
ESpw
f ikd ;f ESpw
f ikd ;f awGYaeMu&ygw,f? 'gaMumifh tJ'v D kd oBuFew
f iG f ;eJY rd;k wGi;f ç 0gwGi;f rsm;rSmvJ a,m*DawG csrf;csrf;
omomeJY oDvaqmufwnfNyD; w&m;tm;xkwzf Ykd ae&mwckawmh vdw k myJvYkd bke;f BuD;vJ pOf;pm;rdw,f? oufqikd &f m
'umç 'umrawG Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ u vlBuD;awGuvJ tJ'v D ykd J pOf;pm;rdMuygw,f? tJ'geJY rESpu f awmh
bke;f BuD;uyJ pNyD;awmh Ed;I awmfcyhJ gw,f/

trsm;csrf;omzdkY EdI;aqmf&w,f

Ed;I aqmfw,fqakd wmh bke;f BuD;wdYk u bke;f BuD;wdYk twGuf r[kwyf gbl;? &[ef;awmfrsm;twGuv f J r[kwyf g
bl;? 'umç 'umrawG csrf;csrf;omom aea&;twGuyf gyJ? 'DvZkd &yfBuD;wck ½So d ifw
h ,f vdYk qNkd yD;awmh Ed;I aqmfay;&
ygw,f? tJ'D Ak'o¨ moemEk*[¾ tzGYJ vlBuD;awGuvJyJ tJ'ZD &yfwckaqmufzYkd &m BuHpnftm;xkwf Muygw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 42

o'¨gw&m;qifhqifhyGm;wJh
"r®m½HkZ&yfBuD;&JY tvSL½Sif a':a<u

tJ'v D t
kd m;xkwaf eMu&mrSm 'DZ&yf BuD;&JY tvªYtra':a<uu 'DZ&yfBuD;aqmufvYkd ½, dS ifjzifh olYrmS ½Sw
d yhJ pön;f
awGç taqmufttHk opfom;awG toif½h w dS t
hJ aMumif;udk ajymMum;ygw,f? aemufawmh 'DZ&yfBuD;xJxnfo h iG ;f zdYk
taqmufttHBk uD;wck ½Sad ew,fqw kd mvJ oluajymMum;ygw,f? tJ'gawGajymMum;NyD;awmh olvJ aMu mifMh updu
k f
,if;eJY aemufawmh olYrmS o'´gw&m;awGu wqifw h qifh wd;k wufvm[efwyl gw,f? tJ'vD kd waeYNyD;waeY wd;k wuf
vmvdu k wf m aemufq;kH usawmh 'Dr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;udk oluyJ tm;vH;k wm0ef,Nl yD; aqmufr,fvYkd
ajymqd0k efcyH gw,f? tJ'uD aemufvJ wjznf;jznf;eJY o'¨ gw&m;awG wd;k wufvmwm ,ckawGYjrifae&wJh "r®m½HBk uD;
tjzpf a&mufomG ;wmygyJ? rlvtpwke;f uawmh omrefZ&yfBuD;jzpf½rkH QygyJ odyt f aumif;BuD;r[kwyf gbl;? bke;f BuD;
pOf;pm;aewke;f u qd, k if aejzpf½rkH QavmufygyJ pOf;pm;cJyh gw,f/

"r®m½Hkaqmuf,if; tedpöa&mufcJh&ol a':a<u

a':a<u&JY o'¨gw&m;awG wd;k wd;k vmyHu


k awmh yxrpNyD; wm0ef,w l ek ;f u opfom;wdik af vmuf aqmufzYkdyg
yJ? aemufawmh o'¨gw&m;awG wd;k wufvmwmeJY opfom;wdik af vmuf opfom;ESijhf zifh Mum½Snpf mG rcHb;l ? uGeu f &pf
wdik rf S jzpfr,fqNkd yD;awmh ypön;f uvJ ½SmvdYk tqifoif&h wmeJY a':a<uu wcgwnf; uGeu f &pfwikd af wGeYJ vkyyf g
w,f? tBuD;tus,yf gyJ? bke;f BuD;rsm; arQmrf eS ;f xm;wmeJY trsm;BuD;uGmjcm;ygw,f? tifrwefaMumifMh uûy tvGef
tm;pdu k Nf yD;awmh taqmufttHBk uD;udk pDrûH yvkyaf eygw,f? tJ'v
D ûkd yvkyaf e,if; ol&YJ a½S;uHta Mumif;vdYk yJ qd&k rSm
ayghav taqmufttHk tpûyaqmufcsdeu f pNyD; wvausmfavmufrmS yJ xifygw,f? tJ't D cgrSm tedpaö &mufNyD;oGm;
½Smygw,f/

'umrBuD;a':a<u tedpöa&mufaomf
'umBuD;OD;atmifcifu qufvkyfw,f

a':a<u tedpaö &mufomG ;wJah emuf 'Du 'g,umBuD; OD;atmifcifu qufvufNyD; pDrûH yvkyw f ,f? tpwke;f
uawmh a':a<uu aMumifMh updu k af ewmeJY 'umBuD; OD;atmifcifu tdrrf mS yJxikd Nf yD;awmh oufoufomomeJY pDrH
aecJyh gw,f? 'umrBuD; a':a<uu uG,v f eG o
f mG ;wJt
h cg umvusawmh 'umBuD;u a':a<u&JY nDrç tpfrawGeYJ
wdik yf ifNyD;awmh olu,
kd w
f ikd pf rD NH yD; 'DtaqmufttHBk uD; udk qufvufaqmufvyk Mf uw,f/

½SpfveJYNyD;awmh tHhMop&myJ

aqmufwu hJ mvuawmh pNyD;aqmufonfu tcktxdqv


kd Ykd ½,
dS if (8)v½SNd yDvYkd qdyk gw,f? (8)veJYtaqmuf
ttHBk uD;NyD;wm[m tifrwef tHMh op&maumif;ygw,f/

tJ'yD xrqH;k pNyD;awmh wm0efccH w


hJ hJ a':a<u&JYapwemç qufvufNyD;awmh aMumifMh updu k Mf uwJh OD;atmifcif
wdYk tm;vH;k rdom;pkawGq&kd rSmayghav tJ'yD *k Kd¾ vfawG&YJ apwemawGtm;avsmfpmG tifrwefBuD;us,fwhJ 'Dtaqmuf
ttHBk uD;[m ewfrsm;zefqif;ovdyk gyJ? tpu'Dae&mrSm bmrS½w dS mr[kwb
f ;l ? tJ'v
D b
kd mrSr½Sw
d ahJ jrjyifrmS 'Dtaqmuf
ttHBk uD; tifrwef wifw h ifwh ,fw,fjzpfNyD; awmh vmygw,f/

ukodkvf&JY tusdK;aus;Zl;BuD;aMumif; azmfjywm[m


tEkarm'emyJ

NyD;awmh 'Dvt kd aqmufttHBk uD;udk aqmufvyk Nf yD;vª'gef ;wm tusdK;aus;Zl;rsm;aMumif;udk 'umç 'umrawG
odMuNyD;omygyJ? 'gayr,fvYkd tckvkd a&pufoeG ;f csvª'gef;wJt h cgrSm tusdK;aus;Zl;vJ azmfoifo h rQ azmfjyNyD;awmh
ajym&r,f? tJ'vD akd zmfjywmudv
k J tEkarm'emw&m;vdYk qdw k mygyJ? rdrw
d Ykd ûywJh ukov
kd af umif;rI tusdK;½Sw
d t
hJ a Mumif;
odonfxufoNd yD; 0rf;ajrmuf 0rf;omjzpfzYkdygyJ? 0rf;ajrmuf 0rf;omjzpfNyD;awmh apwemawG xufoefvmEdik w f ,f?
apwem xufoefoavmuf tusdK;ay;vJ xufoefw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 43

t½Sifom&dykwå&m&JY 'gexuf jrwfpGmbk&m;&JY 'geu


omNyD; tusdK;BuD;Edkifw,f

tvª'ge\tusdK;udk odwyhJ *k Kd¾ vfeYJ rodwyhJ *k Kd¾ vf vª'gef;wJh ae&mrSm odwyhJ *k Kd¾ vf&YJ 'geukov kd u
f ydNk yD;awmh
tusdK;BuD;w,f? odwyhJ *k Kd¾ vfcsif; wlawmifrS tusdK;ay;yHu k kd ydNk yD; odem;vnfwhJ yk*Kd¾ vf&YJ 'geukov
kd u
f omNyD;awmh
tusdK;BuD;w,f/

Oyrmtm;jzifh jy&r,fq, kd if t½Sio


f m&dyw
k &å mu vªw'hJ geeJY tusdK;ay;r,fqv kd Ykd ½,
dS if jrwfpmG bk&m; \ 'ge
uomNyD; tusdK;BuD;Edik yf gw,f? 'gayr,fh t½Sio f m&dyw k &å mvJ &[EÅmyJ? jrwfpmG bk&m;vJ udavomukecf ef;wJh
&[EÅmyJ? bk&m;&[EÅmûyvkyw f thJ rI[m tusdK;ray;wwfygbl;? tusdK; ay;wwfwhJ oabmvJ r½Syd gbl;? tu,fí
tusdK;ay;r,fqv kd Ykd ½S,
d ifvJ 'gu y&duyÜpum;ygyJ? rjzpfEikd w f mudk jzpfEikd o f uJo
h Ykd BuHqajymwJh pum;ygyJ? jrwfpmG
bk&m;utvª'ge[m ydNk yD;awmh tusdK;BuD;ygw,fw?hJ bmaMumifw h ;kH qdv
k Ykd ½,
dS if 'getusdK;udk jrwfpmG bk&m;u tjynfh
tpHkod½SdvdkYygyJwJh? t½Sifom&dykwå&mvJ 'ge \tusdK;udk odygw,f? 'gayr,fv h Ykd jrwfpmG bk&m;odoavmufawmh
rus,fjyefYb;l aygh? tJ'gaMumifh 'ge \tusdK;tmedoifukd rsm;rsm;odavav tusdK;ay;rSmvJ rsm;rsm;xufoefavav
jzpfygw,f? tJ'gudk taMumif;ûyNyD;awmh tEkarm'emw&m;udk a[m&w,f/

jrwfpGmbk&m;u taqmufttHk'geudk csD;usL;xm;ygw,f

jrwfpmG bk&m;u taqmufttHt k vª'geudk tifrwefcsD;usL;xm;ygw,f? tJ'gaMumifh tEkarm'emw&m;BuD;


udv
k J r[mpnfausmif;awmfa&pufcsyGw
J ek ;f u a[mNyD;ygNyD? tckawmh tusOf;csyf a[m&rSmyJ/

a0vmrqdw k hJ ykPmÖ ;oaX;BuD; \ tvª'ge[m uka#aygif;rsm;pGmudk pGeYf NyD;vªwhJ tBuD;tus,f tvªBuD;ygyJ?


uka#aygif;rsm;pGmudk pGeYf NyD;vª'gef;wJh a0vmrykPmÖ ; \ tvª'ge[m aomwmyef yk*Kd¾ vfwyg; auR;arG;vª'gef;wm
avmuf tusdK; rBuD;ygbl;? aomwmyefy*k Kd¾ vfwyg; auR;arG;vª'gef;wmu tJ'D a0vmrtvªxuf tusdK;BuD;w,f/

aomwmyefw&mudk vªwmxuf ou'g*grfwyg; vªwmu tusdK;BuD;w,f/

ou'g*grfw&mudk vªwmxuf tem*grfwyg;vªwmu tusdK;BuD;w,f/

tem*grfw&mudk vªwmxuf &[EÅmwyg; vªwmu ydNk yD;tusdK;BuD;w,f /

&[EÅmw&mudk vªwmxuf yapöuAk'w


¨ yg; vªwmu ydNk yD; tusdK;BuD;w,f/

yapöuAk''¨ gw&mudk vªwmxuf or®morÁK'¨ jrwfpmG bk&m;udk qGr;f uyfvw


ª mu ydNk yD; tusKd ;BuD;w,f/

jrwfpmG bk&m;wyg;wnf;tm; qGr;f uyfvw


ª mxuf bk&m;trª;½Sad om oHCmawmfu v
kd w
ª mu ydNk yD; tusdK;BuD;
w,f/

tJ'v
D ykd *k Kd¾ vfu tvªawG wqifx
h ufwqifh ydNk yD;tusdK;BuD;yHu
k kd a[mawmfryl gw,f/

tJ'g[m qGr;f tvª'ge tqifq


h ifh tusdK;BuD;yHyk gyJ/

bk&m;trª;½Sad om oHCmawmfrsm;tm; qGr;f vªwmxuf oHCmudk &nfp;l NyD ;awmh ausmif;taqmufttHk


vªwmu ydNk yD; tusdK;BuD;w,f/

tJ'aD usmif;u b,favmuf BuD;&rvJqakd wmh ausmif;&JY yrmPu oHCmwyg; aeavmuf½ykH gyJ? wyg;ae
avmuf½kH av;yifwikd af usmif;uav;qd,
k if ckwifuajymwJh a0vmr'geBuD;rSpNyD; tqifq h ifw
h ufvmwJh tvª'ge
awGEiS w
hf uG bk&m;trª;½Sad om oHCmawmftm;vªwhJ tvª'gewdik af tmif tJ'q
D rG ;f 'geawGxuf ydNk yD;tusdK;BuD;yg
w,fwJh/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 44

tJ'g jrwfpmG bk&m;u 0d[m&'geqdw


k hJ taqmufttHk tvª'geudk csD;rGr;f xm;yHw
k ckygyJ/

0d[m&'geH oHCóç t*¾H Aka'¨e 0PÖdwH/

oHCó-oHCmawmftm;? 0d[m&'geH -ausmif;tvªu?kd t*¾H -tjrwfq;kH [lí? Aka'¨e -jrwfpmG bk&m;onf?


0PÖdwH-csD;rGr;f awmfrt
l yf\wJ/h 'gexJrmS oHCmvªwhJ 0d[m&'ge tjrwfq;kH jzpfw,fvYkd jyqdak wmfryl gw,f/

'D"r®m½HkBuD;udkvSL&mrSm

tckvw ª hJ "r®m½HBk uD;tvªuawmh oHCmawmfoufouf vªwmawmh r[kwyf gbl;? oHCmoufoufv, ª if


oHCu d taqmufttHBk uD;jzpfawmh vlawGrajymeJY oHCmawGawmif oH;k aqmif&wm wm0efav;ygw,f? 'gaMumifh
'D"r®m½HBk uD;vª&mrSm oHCmawGvyJ gygw,f? vlawGvyJ gygw,f? {nfo h nftm*EÅKawGvyJ gw,f? a&pufcsxJrmS azmfjy
xm;ygw,f? tJ'gawGtukev f ;kH csrf;csrf;omomeJY oH;k aqmifzYkd vª'gef;w,fqw
kd m azmfjyxm;ygw,f? tJ'g oHCm
tm;vªwmvJjzpfygw,f? a,m*D yk*Kd¾ vfawGtm;vªwmvJjzpfygw,f? tm*EÅKawGtm;vªwmvJjzpfygw,f? {nfo h nf
tm*EÅKawGq&kd mrSm olawmfaumif;{nfo h nfawGvYkd azmfjyxm;ygw,f? awGYu&m{nfo h nfawG r[kwyf gbl;? olawmf
aumif;udrk S 'DtaqmufttHu k vufcEH ikd rf ,f? omoemh&yd o f mtaeeJYvJ olawmfaumif;udrk S vufcEH ikd rf ,f? olawmf
aumif; r[kww f ohJ al wGuakd wmh vufrcHEikd b f ;l /

'DrmS aemufwck a[mjyxm;wmuawmh-

auoH 'd0gp &awåmp? o'g yknH y0¹kw/d

ewfom;wOD;u auoH -tb,fyk*dK¾ vfwdkYtm;? 'd0gp -aeYüvnf;aumif;? &awåmp -nOfüh vnf;aumif;?


o'g-tcgcyford ;f ? yknH-ukov
kd af umif;rIonf? y0¹kwd-wd;k yGm;ygoenf;/

b,fy*k Kd¾ vfrmS aeYa&mnOfyh g tcgcyford ;f ukov


kd yf mG ;ygovJvYkd ar ;avQmufw,f/

tJ't
D ar;udk jrwfpmG bk&m;u 'Dvakd jzMum;awmfryl gw,f/

tma&mra&myg 0ea&mygç a, Zem aowkum&um?


yyOö O'ygeOöç a, ''EÅd Oyó,H/

awoH 'd0gp &awåmpç o'g yknH y0¹kw?d


"r®|m oDvorÜaEém awç Zem o*¾*grdaem/

tma&mra&mygp-tm&mrfO,smOfukd pdu k yf sdK;ívªMuaom olwYkd onf vnf;aumif;? tm&mrfO,smOfpu kd yf sdK;vª


wJh yk*Kd¾ vfawGwhJ ud,
k Ohf ,smOfeYJ ud,
k o f ;kH pGzJ Ykd O,smOfvyk x f m;wm ajymwmr[kwb f ;l ? tJ'v D kd ud,
k t
hf wGuf vkyw f mu
awmh olYp;D yGm;a&; olvyk w f myJ ukov kd rf jzpfygbl;? ,ckajymwmu tm&mrfO,smOfpu kd Nf yD; vª'gef;wmudk ajymwm/

0ea&mygp-opfyifupkd u kd yf sdK;í vª'gef;Muaom olwYkd onfvnf;aumif;? opfyifpu kd yf sdK;NyD;awmh vª'gef;jcif;


wJ?h taqmufttHak wG raqmufEikd , f ifawmif opfyifwyifpu kd v
f u
kd ,
f ifvJ 'gtaqmufttHt k vªy?J jrwfpmG bk&m;
omoemawmfrmS ]]½kur© v l aoemoeH edóm, yAÁZmÆ }} qdw k m &[ef;ûyNyD;p &[ef;jzpfNyD;puwnf;u jrwfpmG bk&m;
uaexdik zf Ykd&m &[ef;opfukd ae&may;awmfrw l ,f? ½kur© v
l aoemoeH -opfyif&if;wnf;[laomausmif;ud?k edóm, -
trSûD yí? yAÁZÆ -½Si&f [ef;tjzpfonf? a[mwd -jzpfw,fw?hJ &[ef;tjzpfqw kd m opfyif&if;wnf;[laom ausmif;udk
trSûD yNyD;e&w,f? 'g[mt&if;cHy?J taqmufttHrk ½S, d if opfyifatmufrmS ae opfyif[mausmif;yJ? tJ'gaMumifh
t&dy&f wJo h pfyifpu kd Nf yD;awmh vªvYkd ½, dS ifvJ vrf;wdYk bmwdYk aygh av? vrf;r[kwv f J 'djyifae&m vlawGbmawG wnf;cdk
zdYk &m tqifoifw h hJ ae&mrSm opfyifpu kd v
f u
kd ,f if tJ'g[m taqmufttHw k ckukd vª'gef;onfrnfwmyJ? 'gaMumifh
tJ'v D kd opfyifpukd yf sdK;NyD;awmh vª'gef;wJh yk*Kd¾ vfw/hJ
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 45

a, Zem -tMuify*k Kd¾ vfwYkdonf? aowkum&um -toGm;tvm cufcaJ omt&yfü wHwm;udak qmufvyk í f
vª'gef;Muuke\ f ? awp -xdo k wl Ykd onf vnf;aumif;? tif; toGm;tvm cufcw J t
hJ &yfqw
kd m acsmif;awGç ajrmif;awG
tJ'v
D kd ae&mawGygyJ? jzwfausmfomG ;zdYk &m cufcw
J t
hJ wGuf wcsdKY wcsdKYu 0g;vH;k uav;awG xd;k xm;w,f? 'gvJ
wHwm;ygyJ? opf om;wpfacsmif;wnf; cif;xm;wmvJ wHwm;yJ? ESpaf csmif;avmuf cif;xm;wmvJ wHwm;yJ? wcsKd Y
ae&mrSm opfyifv;kH BuD;awG cif;xm;wmvJ ½Syd gw,f? tJ'gvJ wHwm;ygyJ? ususee aumif;aumif;rGerf eG f vkyx f m;wJh
wHwm;qd, k ifawmh ajymp&mr½Sb d ;l /

yyOö-a&td;k pifuv kd nf;aumif;? O'ygeOö -a&wGi;f udv


k nf;aumif;? a, -tMuify*k Kd¾ vfwYkd onf? ''EÅd -ay;vª
Muuke\
f ? aw-xdok w l Ykdonf vnf;aumif;/

tJ a&½Sm;wJth &yfrmS a&td;k pif[m ta&;BuD;ygw,f? a&½Sm;wJth xuft&yfrmS ydNk yD;ta&;BuD;wmaygh?


'Datmuft&yfrmS vJ aEG&moDusawmh ta&;BuD;wmyg yJ? c&D;oGm;wJh yk*Kd¾ vfawG a&aomufp&mr½Sw d hJ ae&mrSmqd,
k if
ta&;BuD;wmcsnf;ygyJ? tJ a&td;k pOfwnfaqmufNyD;awmh vª'gef;jcif;ç a&wGi;f ç a&uefw;l NyD;awmh vª'gef;jcif;wJ/h

,ck 'Dr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD; aqmufvyk v f 'ª gef;&mrSmawmh "r®m½HZk &yfBuD;wGi rf ubl; pufa&wGi;f
a&mygw,f? 'Domoemh&yd o f mrSm y&dowfrsm;wJt
h csdef a&½Sm;wJth csdeu
f s,if a&twGuf 'kua© &mufwmyJ? 'DrmS
ESpw
f ikd ;f ESpw
f ikd ;f a&twGuf 'kua© &mufaew,f/

txl;tm;jzifah wmh aEG&moDrmS y&dowfawGu rsm;NyDq, kd if a&uvJ trsm;BuD;vdv


k mw,f? ylwJ hç tdkufwJh
tcgBuD;qdak wmh a&uvJcsdK;rSjzpfr,f? rcsdK;vdYk ½,dS if ae&mrusbl;? a,m*DawG wcsdKYw&m;vmtm;xkwf Muw,f? a&
r½Sw
d meJY a&rcsdK;&wJt
h wGuf raeEdik v
f Ykd jyefomG ;MuwmvJ½ydS gw,f/

tJ't
D cgusvdYk ½,
dS if a&u½Sm;wJt
h jyif wcgw&H a&ydu k u
f tqifrajyvdk Y a&rvmwJhtcgvJ ½Sdygw,f?
tJ'v
D kd a&twGuf 'kua© &mufwmawG[m wESpw f ESpt
f wGi;f tBudraf ygif; awmfawmfrsm;rsm; awGY&wwfygw,f/

tck'rD mS OD;atmifcif -a':a<uwdYk u ydu


k af &wGi;f wl;NyD; vªwm[m tifrwef tqifajyygw,f? tvsifuvJ
'DrmS ydu
k af &wGi;f qdw
k m wl;zl;w,f? a&aumif;aumif;r&vdYk vufavQmhae&w,f/

tck'w
D cgawmh a&aumif;aumif;&w,f? vª'gef;wJh 'umç 'umrawG&YJ apwemtavsmufvJ jzpfw,fvYkd qkd
zG,½f ydS gw,f? aemufNyD;awmh ydu k af &wGi;f jzpfwt
hJ wGuf awmfawmfpw d cf s&ygw,f? a&rvmwJt h cgawG a&½Sm;wJh
tcgawGrmS 'Dvd yk u kd af &wGi;f uwifNyD; apmapmuwnf;u a&avSmifxm;,if a&twGuf csr;f omoGm;rSm aocsmyg
w,f? tck'rD mS yduk af &wGi;f vªwmu a&wGi;f wifr[kwb f ;l ? a&wifp&mpufa&m tm;vH;k jynfph kH tjynft
h pHyk gyJ? 'gawG
uvJ tifrwef ta&;BuD;wJh tvª'ge 0w¬ak wGygyJ/

a,-tMuify*k Kd¾ vfwYkdonf? aowkum&um -wHwm;udak qmufvyk f vª'gef;Muukef \? yyOö -a&td;k pifuv kd nf;
aumif;? O'ygeOö -a&wGi;f udv k nf;aumif;? Oyó,H -aexdik pf &m taqmufttHu k kd vnf;aumif;? ''EÅd -ay;vªMu
uke\f ? awoH -xdo k Ykd tNrJwrf; xm0&wnfaom taqmufttHw k Ykd ukd vª'gef;Muaom 'umç 'umrwdYk t m;? 'd0gp-
aeYüvnf;aumif;? &awåmp -nOfüh vnf;aumif;? o'g -tcgcyford ;f ? yknH -ukov kd af umif;rIonf? y0¹kwd -wd;k yGm;ae
awmh\? tJ'yD *k Kd¾ vfawGrmS aeYa&mnOfyh g tcgcyford ;f ukov
kd af umif;rI wd;k yGm;aeygw,fw/hJ

'Dae&mrSm apm'uwufr,fh yk*Kd¾ vfawGu ½Sad o;w,f? 'Dv[ kd mawG wcsKd Yu pum;usaumufNyD; tjypfwif
wwfw,f? 'Dvu kd o
k v
kd v
f yk x
f m;vdYk ½,
dS if aeYa&mnOfyh g tNrJwrf; ukov kd af wGymG ;aew,fqw kd m[m tdyaf ysmfaewJh
tcgvJ yGm;aeygao;ovm;vdYk ar;p&m½Sw d maygh? Ed;k aewJh tcgvJ avmuDupd aö wG vkyu f ikd af ewm ½S&d tH;k rSmaygh?
tJ'v
D t
kd cgawG yGm;ygao;ovm;vdYk ar;p&m½Syd gw,f/

tJ'gudk t|uxm ajz½Si;f xm;ygw,f? tJ'D ukov kd af umif;rIawGukd owd&wdik ;f owd&wdik ;f yGm;ygw,fw?hJ
tm½Hûk y atmufarhwikd ;f atmufarhwikd ;f ukov
kd t
f opftopf yGm;wmygyJ? 'gayr,fv h Ykd xm0&rwnfwhJ 0w¬Kypön;f
awG vª'gef;wmuawmh aemifusawmh pOf;pm;zdYk &m odyNf yD;awmh tm;r½Sb d ;l ? tm;&zG,rf jzpfb;l /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 46

Oyrm qGr;f qdv k Ykd ½,


dS if qGr;f auR;wJah eYavmufyJ qGr;f tmedoifu xif½mS ;w,f? aemuf&ufawGusawmh
aemufvw ª q
hJ rG ;f udk rSaD ew,f? 'gaMumifh tvsif&ufrsm;u vªcw hJ q
hJ rG ;f udk qifjcif&wmu odyNf yD;awmh tm;&jcif;
rjzpfb;l ? wuf<ujcif;rjzpfb;l /

taqmufttHv k x
ª m;wmuawmh taqmufttHu k tNrJwrf;½Sad eygw,f? tNrJwrf;½Sad eawmh pOf;pm;vdu k f
wdik ;f pOf;pm;vdu
k w
f ikd ;f rdrw
d Ykd taqmufttHu
k vJ½çdS tJ'tD aqmufttHrk mS oH;k pGaJ ewJh yk*Kd¾ vfaw GuvJ½Sd tifrwef
0rf;omp&mç tm;&p&m½Sad ew,f/
ausmif;'g,um temxydPf&JU O'gef;

temxydPo f al X;BuD;[m aemufq;kH toufwrf;ukev


f Ykd pkawoGm;wJt
h cg wkow d mewfjynf a&mufomG ;
w,f? ewfjynfa&mufwhJ tcgumvusawmh olYaZw0efausmif;awmfBuD;ESihf pyfNyD;a wmh O'gef;usL;w,f/

£'H[wd H aZw0eHç £odoC H edao0dw?H


tm0kwHå "r®&maZe? yDwo
d OÆeeH rr/

£'H-þaZw0efausmif;awmfBuD;ud?k £odoC
H edao0dwH-&[ef;taygif;wdYk rS0D o
J ;kH aqmif tyfowJ/h

£odqw kd m &aohvYkdvJ teufjyefq&kd wJah e& m½Sw


d ,f? [dw
k ek ;f uawmh £odEiS b
hf u
d K© twlwyl o
J ;kH [efwyl g&JY?
'Dae&mrSmawmh &aohvYkd jyefqzkd Ykd roifb
h ;l ? 'guawmh &aohr[kwyf gbl;? &[ef;awGygyJ? 'gaMumifrh Ykd &[ef;taygif;
wdYk rS0D o
J ;kH aqmiftyfonfvYkd teufjyefqv kd u
kd yf gw,f/

t½Sifom&dykwå&m tp½Sda om jrwfpmG bk&m; \ wynfo h m;jzpfwhJ &[EÅmyk*Kd¾ vfawGaw&mç tem*grfawGa&mç


ou'g*grfawGa&mç aomwmyefawGa&mç uvsmPykxZk Of yk*Kd¾ vfawGa&m tJ'&D [ef; taygif;awG rS0D aJ eygw,fw/hJ

tm0kwHå "r®&maZe-w&m;rif;jzpfawmfral om jrwfpmG bk&m;vJ oDwif;oH;k aeawmfryl gw,fwJh/

£'H aZw0eH -þaZw0efausmif;awmfBuD;onf? rr -tuREfyk \f ? rr -ausmif;'g,umjzpfaom tuREfyk f \?


yDwo
d OÆeeH-0rf;ajrmuftm;&jcif; yDwu
d jkd zpfapwwfygayw,fw/hJ

tJ'gudk pOf;pm;wdik ;f pOf;pm;wdik ;f wdYk 0rf;ajrmuf0rf;om yDwjd zpfw,f? vlYjynfwek f ;uvJ 0rf;ajrmuf0rf;om
jzpfNyD;awmh yDwad wGjzpfomG ;cJwh myJ? vlYjynfupkawNyD; ewfjynfa&mufomG ;wJt h cgusawmhvJ olYrmS pOf;pm;wdik ;f
pOf;pm;wdik ;f 0rf;ajrmuf0rf;omawG jzpfaewmudk yDwo d OÆeeH -ewfjzpfawmhvJ 0rf;ajrmuf 0rf;omawG jzpfapygw,f
wJh/

tJ'gaMumifh vª'gef;wJh 'ge0w¬Ku ½SNd yD;aeawmh 0rf;ajrmuf&w,f? 'ge0w¬Kudk oH;k aqmifr0DS w


J hJ yk*Kd¾ vfawGukd
taMumif;ûyNyD;awmhvJ 0rf;ajrmuf&w,f/

r[m"r®omvm qdkwm

tck 'Dr[m"r®omvm "r®m½HBk uD;wJ?h "r®omvmqdw k m "r®m½Hyk gyJ? "r®Z&yfw?hJ omvmqdw k m u Z&yfvYkd vJ
teufjyefqkd Edik yf gw,f? taqmufttHo k mrnudk omvmvdYk ac:&ygw,f? "r®m½Hv k Ykd vJ jyefqEkd ikd yf gw,f?tJ'gaMumifh
"r®omvmqdw k m txl;0daootm;jzifh "r®m½Hv k Ykd t"dymÜ ,f½ydS gw,f? "r®m½Huk kd ygVdvakd &;vdYk ½,
dS if 'Dvakd &;&w,f?
'djyifenf;eJY a&;csi,f if ygVdaw mfrsm;rSm jyqdx
k m;wJh Oy|meomvmvdYk vJ qdEk ikd f ygw,f? [dw k ek ;f uawmh jrwfpmG
bk&m;odYk qnf;uyfcpm;&mvdYk qdv k ykd gw,f? "r®m&r®P -"r®m½Hkqdkwmuawmh tm½Hk 6 -yg;xJu tm½Hkwyg;ygyJ? tJ'D
"r®m&r®Pqdw k hJ tm½Hak wmhr[kwb
f ;l /
tJ'D taqmufttHk "r®m½Hkudkawmh "r®omvmvdYk a&;&w,f? tJ'v D kd r[kw,
f ifvJ Oy|meomvmvdYk a&;&
w,f? "r® -w&m;ESiyhf wfoufaom? omvm -taqmufttHw k ?hJ tJ'gudk jrefrmvduk awmh "r®m½Hv
k Ykd yJ ac:aeMuw,f?
omvm-qdw k muawmh Z&yfvYkdqakd yr,fh Z&yfcsn;f vJr[kwb
f ;l /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 47

a0omvDjynfrmS jrwfpmG bk&m; oDwi ;f oH;k wJh ausmif;awmfBuD;vJ uk#m*g&omvmvdYk ac:w,f? txGwf
tcRef wyfxm;wJah usmif;ç jymom'fausmif;vdYk jyefq&kd w,f? 'gaMumifh "r®omvmudk w&m;Z&yf qd,
k ifvt
J rSe?f
w&m;ausmif;qd,
k ifvJ trSeyf ?J tJ'aD wmh "r®omvm w&m;ausmif;qdw k m "r®m½Hyk gyJ/

Z&yf[mtBuD;BuD;jzpfrmS rdYk r[mqdwk *hJ P


k yf 'k Ef iS w
hf uG ab;tEÅ&m,fuif;atmif 'Dae&mrSm y&dw½f w
G u
f wnf;
u r[m"r®omvmqdNk yD; apmapmuwnf;u trnfay;xm;w,f? 'gaMumifh ]]r[m"r®omvmZ&yfBuD;ç r[m"r®
omvm "r®m½HkBuD;}} vdkY ac:a0:vmcJhygw,f/

pOf;pm;wdkif; pOf;pm;wdkif; 0rf;ajrmuf0rf;om jzpf&r,f

tJ'aD wmh 'Dr[m"r®omvm"r®m½HZk &yfBuD;udk wm0efcNH yD; tpûyaqmufomG ;wJh uG,v f eG o


f mG ;avol a':<u,f
[mvJ ukov kd af umif;rIawG&YJ tpGr;f aMumifh ewfjynfa&mufNyD;awmh ,ckaetcg ewfjynfu 0rf;ajrmuf0rf;omjzpf
aerSmygyJ? tckaetcgrSm vltjzpfeYJ ½Sad er,fq, kd if odyNf yD;0rf;omrSmaygh? aqGrsdK;awGua&m tm;vH;k yJ? odyNf yD;
0rf;omMurSmygyJ? bke;f BuD;awGa&m a,m*DawGa&m odyNf yD; 0rf;omMu&r,f? tckae tpHt k vif½adS er,fq, kd if
0rf;omp&m odyaf umif;wmyJ/

temxydPo f aX;BuD;u ]]yDwo d OÆeeH rr}} qdo k vdyk ?J a':a<uuvJ ewfjynfavmuç uaeNyD;awmh 'D
taqmufttHBk uD;udk apmapmuwnf;u vkyaf qmifaewm jrif&,ifvJ 0rf;omrSmygyJ? tck 'DaeY tcrf;tem;eJY
a&pufcs vª'gef;aewmudk jrif&NyD;awmh 0rf;omaerSmyJ? tifrwef 0rf;omp&mygyJ/

'D"r®m½H[ k m omoemh&yd of mt wGuf tifrwef tusdK;rsm;wJh tvª0w¬KBuD;jzpfwt hJ wGuf oufqikd &f mjzpfwhJ
"r®m½H'k umBuD; OD;atmifciftp½Sad om nDtpfukd armifErS om;orD;wpk tm;vH;k [m 'DtaqmufttHBk uD;udk tm½Hk
ûyNyD;awmh 0rf;ajrmuf0rf;omawG aeYpOfvykd J jzpfae&rSmygyJ? waeYwaeYrmS tBudraf ygif;rsm; pGm jzpf&r,f? pOf;pm;
wdik ;f pOf;pm;wdik ;f 0rf;ajrmuf0rf;omawG jzpf&vdrrhf ,f? tJ'v
D kd jzpfwikd ;f jzpfwikd ;f ukov
kd af umif;rIawG yGm;aeMuwm
ygyJ/

awoH 'd0gp &awåmpç o'g yknH y0¹kw/d

awoH-xdxk m0& edA'¨tvª0w¬Kudk vª'gef;Muaom trsdK;aumif;o m; trsdK;aumif;orD;wdYk tm;? 'd0gp -aeYü


vnf;aumif;? &awåmp -nOfüh vnf;aumif;? o'g -tcgcyford ;f ? yknH -ukov
kd af umif;rIonf? y0¹kwd -wd;k yGm;av
awmh\/

w&m;usifhol oDv½Sdol ewfjynfa&mufEdkifw,f

aemufNyD;awmh awZem o*¾*grdaemwJ?h b,fvykd *k Kd¾ vf awG[m ewfjynfa&mufovJvYkd aemufwcsuf


ar;xm;ygw,f/

tJ't
D ar;ud-k

"r®|m oDvorÜEmé ç aw Zem o*¾*grdaem/

aw Zem -xdt k aqmufttHk vSL'gef;Muaom trsdK;aumif;om; trsdK;aumif;orD;wdYk onf? "r®|m -w&m;


tusiühf wnfMuukeo f nf? oDvorÜEmé -ud, k u
f sifo
h v
D ESihf jynfph u
kH ek o
f nfjzpfí? o*¾*grdaem -ewfjynfoYkd vm;
a&mufMuavuke\ f /

tJ'vD kd taqmufttHak wG vSL'gef;MuwJyh *k Kd¾ vfawGu taqmufttHk vSL;'gef;wJt h wGuf 'djyif ud, k u
f sifh
w&m;awGvJ jynfph akH ewmyJ? 'Dy*k Kd¾ vfawGrmS q,fyg;aom okp½du k f ud,
k u
f siw
hf &m;awG jynfph akH ew,f? oDvvJjynfph kH
aew,f? tJ'vD kd jynfph akH ewJt
h wGuf 'Dvakd umif;rI½iS f yk*Kd¾ vfawG[m o*¾*grdaem -ewfjynfvm;Mu&w,fw/hJ
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 48

ewfjynfa&mufwmuawmh aocsmygw,f? r*fç zdv


k w
f &m;xl; r&eJYO;D awmh ukov
kd af umif;rI oufoufeYJ yJ
ewfjynfa&mufEkid fygw,fwJh/

a'oemt& ewfjynfa&mufrnfh a':a<u

uG,v f eG o
f mG ;wJh a':a<urSmawmh 'Duok vkd af umif;rIeYJ jynfph w
kH t
hJ jyif 0dyóemw&m;awGuvJ ususee
tm;xkwyf gw,f? 'gaMumifh oltm;xkwo f mG ;wJh w&m; \tpGr;f eJYyJ oltvd½k &dS m vljzpfapç ewfb0jzpfap ok*w rd mS
jzpfzYkd &m vHv
k akH vmufavmuf jynfph akH eygw,f/

tckaetcgrSmawmh vlYavmu qdw k muawmh om,mzG,rf ½Syd gbl;? toufwrf;uvJww kd ,fç tema&m*g
uvJrsm;w,fç aea&;xdik af &;awGuvJ odyNf yD;awmh tqifrajybl;? vlYtouf[m ½Snv f rS S 70 -ausmfç 80 -ausmf
avmufy?J 60 -ausmfç 70 -ausmaf vmufq, kd ifyJ tdrk if;oGm;wmeJY w,fae&m rusawmhygbl;? 'Dawmh vlUavmurSm
omom,m,maezdYk tcsdeu f enf;enf;yJ½w
dS ,f? odyrf rsm;ygbl;? 'gaMumifh ukovkd jf ynfph akH ewJo
h [ l m ,ckaetcgrSm
vlYb0jyefjzpfzYkd uawmh enf;ygw,f/

ewfjynfavmurSmawmh touf½ n S yf gw,f? atmufq;kH pmwkr[m&mZf ewfjynfawmifrS vlwYkd \ESpjf zifh


qdkvdkY½Sd,ifjzifh tESpf 9 -oef; touf½n
S wf ,fvYkd qdx
k m;ygw,f? wm0wðomqd, k if ESpaf ygif; oH;k uka#eJY ajcmuf
oef;(36-oef;) touf½n S w
f ,f? touf½n S of avmuf tqif;vSjcif;ç cGet
f m;BuD;jcif;ç ÓPfynmBuD;jci f; tp½Sd
aom ewfcsrf;omawGuvJ jynfph akH ewmyJ? tJ'u D txufu ewfjynfawGrmS ydyk Nkd yD;awmh touf½n S w f ,f/

'gaMumifh uG,v f eG o
f mG ;wJh a':a<u[mvJ ewfjynfavmurSm jzpfaew,fqw kd m ,HMk unf&ygw,f? ]]aw
Zem o*¾*grdaem}} qdw
k hJ a'oemt& pdwcf s&ygw,f? ol usifo h kH ;tm;xkww
f hJ ud,k u
f sifw
h &m;t&jzifv
h J vHv
k kH
avmufavmuf tm;ud;k &ygw,f/

aemufxyf&Edkifao;wJh ausmif;vSL&usdK;

aemufNyD;awmh 'Dvt kd aqmufttHk vª'gef;wJt h wGuf bmtusdK;awG &Edik af o;ovJq, kd if ausmif;taqmuf


ttHrk mS aewJh yk*Kd¾ vfawG&YJ ]]oDwH OPHk y#d[EÅ}d } tat;udk y,fazsmufjcif;ç tylukd y,fazsmufjcif; ponfjzifh ab;&ef
tEÅ&m,fawGukd y,fEikd w f t hJ wGuf ausmif;tvª½iS rf mS vJ ab;&eftEÅ&m,f uif;jcif;paom tusdK;awGukd &Edik yf g
w,f/

avPw¬Oö okcw¬Oçö psm,dwOk ö 0dyódw/kH avPw¬O-ö ude;f atmif;í aejcif;tusdK;iSg vnf;aumif;?


okcwåO-ö ud,
k pf w
d Ef pS jf zm csr;f omjcif; tusKd ;iSgvnf;aumif;? psm,dwOk ö -orxpsmef0ifpm;vmjcif; tusKd ;iSgvnf;
aumif;? 0dyódwOk ö-0dyóem½I&eftusdK;iSgvnf;aumif;? a[mwd-jzpfygw,fw/hJ

,ck'rD mS aqmufxm;wJh ur®|mef;ausmif;awG[m i,f,ifviJ ,fwt hJ avsmufç BuD;,ifvJ BuD;wJt h avsmuf


ESpaf ,muf aeavmuf,if ESpaf ,muftwGuçf av;a,mufaeavmuf,if av;a,muftwGuçf q,fa,mufae
avmuf,if q,fa,muftwGuf ponftwGuf tusdK;rsm;oGm;wmyJ? bmrSw&m;tm;rxkwyf eJ YJ tvGwaf ewJh tcsdef
rSmvJ vJavsm if;NyD;awmh tdyaf ecsifvJ tdyaf ezdYk toH;k us aus;Zl;rsm;ygw,f? ud,
k cf srf;om pdwcf srf;omjzpfzYkd toH;k
us aus;Zl;rsm;w,f? w&m;ESv;kH oGi;f tm;xkwaf ewmuawmh txl;ajymp&mrvdyk gbl;/

'Domoem&dyo f mrSm w&m;udak wmh tm;xkw&f w,f? 'DrmS aewJh yk*Kd¾ vfawGtukef vH;k w&m;tm;xkw&f wm
csnf;ygyJ? orm"d orxtvkyf tm;xkww f hJ yk*Kd¾ vfq,
kd if orxpsmef0ifpm;zdYk toH;k usw,f? tJ'D orxedrw
d f
tm½H½k NI yD;aezdYk toH;k usw,f? 0dyóem½IaewJh yk*Kd¾ vfq, kd if 0dyóem½IzYkd toH;k usw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 49

tjyifbufrmS qdak wmh jrifp&mtrsKd ;rsKd ;awGu kd jrif&wmvJwaMumif;ç yljcif;ab;tp½Sad om ab;tEÅ&m,fawG


½Sad ewmuvJwaMumif;ç tJ'v D t
kd EÅ&m,ftaMumif;awGuvJ trsm;BuD;½Sad ew,f? 'gaMumifo h rm"d[m aumif;aumif;
rjzpfEikd b
f ;l ? omr"drjzpf,if ÓPfvJ aumif;aumif;rjzpfEikd b f ;l ? ausmif;cef;xJrmS 0ifNyD; w&m;ESv;kH oGi;f tm;xkwf
vdYk ½,
dS ifawmh tcsrf;ç tyl tp½Sad om ab;tEÅ&m,fawGvJ uif;w,f? aemufNyD;awmh csrf;csrf;omomeJY tm;xkwEf ikd f
w,f? orm"d&vG,w f ,f? orm"d&oavmuf 0dyóemÓPfawGvJ jzpfymG ;Edik w f ,f? tJ'v D jkd zpfymG ;oGm;awmh
r*fÓPfç zdv k Ó
f Pf&jcif; taMumif;jzpfwmaygh/

'gaMumifh taqmufttHv k 'ª gef;wJh 'umç 'umrawGuvJ tJ'v D kd ab;tEÅ&m,f uif;jcif;wnf; [laom
tusdK;ç orm"d&jcif;wnf;[laom tusdK;ç 0dyóemÓPf jzpfymG ;jcif;wnf;[laomtusdK;ç 0dyóemÓPf jynfph NkH yD;
rdrv
d tkd yfwhJ t&d,r*fÓPfç zdv k Ó f Pftqifq h ifjh zifh edAmÁ efukd rsufarSm ufûyEdik jf cif;wnf; [laomtusKd ;
tJ'vD t kd usdK;awGuvkd J &oGm;Edik yf gw,fw/hJ

ausmif;tvSL½Sif eE´d,ol<u,f

txl;tm;jzifh jrwfpmG bk&m;vufxufawmf umvwke;f u eE´, d qdw k hJ 'umwa,muf[m Am&mPoDûrdY


£odywe rd*'g0kev f Ykd ac:wJh awmausmif;wd u
k Bf uD;rSm ausmif;aqmufNyD;awmh vª'gef;w,f? tJ'aD usmif;&m[m ck
xufxt d rSwtf om; ½Sad eygao;w,f? tJ'aD usmif;aqmufNyD; vª'gef;wJt h cgrSm a&pufcsvdu
k wf hJ tcsdeu
f wnf;u
ewfjynfrmS ewfbAkH rd mefawG aygufaew,fw/hJ

waeYaomtcgumv t½Sirf [marm*¾vmefu ewfjynf<u oGm;w,f? ewfjynf<uoGm;wJt h cgrSm bHAk rd mefBuD;


txl;awGY&wmud;k ? tvsifur½Sad o;bl;? 'Dae&mrSm tckbAkH rd meftopfukd awGY&w,f? tJ'gudk olYÓPfeYJ pOf;pm;
Munfv
h u
kd ,
f ifvJ b,fuo k vkd af Mumifh b,foYl twGuf jzpfay:vmw,fqw kd m xif½mS ;odEikd yf gw,f? 'gayr,fh ouf
aocH&atmifvYkd olu tJ'bD AkH rd mefa&mufomG ;wJt
h cg tJ'b
D AkH rd mefay:u xGuNf yD;uefawmhMuwJh ewforD;awGuakd r;
w,f/

]]'D bHAk rd mef[m b,foYl twGuf jzpfay:vmwmvJ? b,foYl Ard mefv}J } vdYk ar;awmfrw
l ,f? 'Dawmh -

]]Am&mPoDjynfrSm t½SifeEd́,qdkwJh ol<u,f½Sdygw ,fb&k m;? tJ'D t½Sief Ed́,u bk&m;trª;½Sad om oHCm
awmftm; ausmif;aqmufNyD;awmh vª'gef;ygw,f? tJ'aD usmif;udk a&pufcsNyD; vª'gef;wJt h csdeu
f wnf;u 'DArd mef
BuD;aygufaeygw,f? wynfah wmfrwdYk vJ tJ't D ½Sief Ed́,vmwJt
h cgusawmh ûypkzYkd ç apmifah ½SmufzYkd ç vkyaf uR;zdYk &m
'DrmS a&mufaeMu&ygw,f? waeYaomfvmEd;k Ed;k waeYaomfvmEd;k Ed;k eJY wynfah wmfrwdYk arQmv f ifah eMu&ygw,fqw kd hJ
taMumif; t½Sief Ed́,tm; ajymMum;apcsifygw,f}} vdYk awmif ewforD;awGu rSmvdu k Mf uao;w,f/

bk&m;a[m*gxm 2-yk'f

tJ't
D aMumif;eJYpyfNyD; jrwfpmG bk&m; a[mxm;wJh *gxm 2-yk'u
f kd "r®y'rSm o*Fg,emwif xm;w,f/

pd&yÜ0goð yk&o
d çð 'l&awm aomw¬d rm*wH?
Ówdrw d må ok[ZÆmpç tbdeE´EdÅ tm*wH/
wax0 uwyknrÜçd to®mavmum y&H*wH?
yknmed y#d*P¾ ES çdÅ 0d, ÓwD0 tm*wH/

pd&yÜ0goð-½Snjf rifph mG uGu


J mG aeNyD;í? 'l&awm -a0;aomt&yfr?S aomw¬ð -csr;f ompGm? tm*wH -jyefvnfqu
kd f
a&mufívmaom? yk&o d H-a,musfm;yk*Kd¾ vfu/kd
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 50

avmurSm taMumif;udpt ö m;avsmpf mG a0 ;wJt h &yfrsm;oGm;NyD;awmh aeMu&wmawG½w dS ,f? wcsKd Yu ynmoif


oGm;ae&w,f? wcsdKYu pD;yGm;Opöm t½SmoGm;ae&w,f? wcsdKYu tpd;k &vkyif ef;eJY oGm;Mu&w,f? ckaetcgumv
qd,
k ifawmh wurÇmvH;k tESYH tjym; oGm;vmaeMu&w,f? [dEk ikd if u H 'DEikd if aH &muf olYupd ö vlYupd ö awGeYJ oGm;aeMu&
w,f? ESpaf ygif;rsm;pGm MumwJt
h cg tJ'yD *k Kd¾ vf ab;tEÅ&m,fr½Syd eJ YJ ynmeJY jynfph vkH Ykd ç pD;yGm;OpömESihf jynfph v
kH Ykd ç
vkyif ef;aqmifwm atmifjrifvYkd jyefvmw,f? tJ'v D kd jyefvmwJt h cgumvusawmh aqGrsKd ;awG rdwaf qGawGu êudqkd
Muw,f/

tm*wH-a0;aomt&yfrS jyefívmaom? yk&o d H -a,musmf ;yk*Kd¾ vfu?kd Ówdrw


d må p -aqGrsdK; rdwaf qGwYkd onf
vnf;aumif;? ok[ZÆmp -cspu f Rr;f 0ifaom &if;ES;D aomolwYkdonfvnf;aumif;? tm*wH - jyefívmaom aqGrsdK;
rdwaf qGjzpfaomolu?kd tbdeE´EdÅ-0rf;ajrmuf0rf;omeJY vufcêH udqMkd uukef\/

tJ'guawmh avmuOyrm tifrwef xif½mS ;ygw,f? w&yfwaus; t&yfa0;rS jyefvmawmhr,fq, kd if


jyefvmrnft h aMumif; pmav;bmav;&uwnf;u tawmfyJ 0rf;omaeMuNyD? om;rsm;jyefvmrnfq, kd if rdcifawGu
odyNf yD;0rf;omMuwmaygh? tdro f t
l rd o
f m;awGqv dk Ykd ½,
dS ifvJ trsm;BuD; 0rf;omMuw,f? nDtpfuakd wG armifErS awGvJ
0rf;omwmyJ? &if;ES;D wJyh *k Kd¾ vfawGvJ &if;ES;D wJrh w
d af qG jyefvmawmhvJ 0rf;omwmygyJ/

tJ'g[m owif;Mum;&uwnf;u 0rf;omwmyJ? jyefvmwJt h cgusawmh oGm;êudqMkd uw,f? av,mOfyseH YJ


jyefvmr,fq,kd if av,mOfqyd f oGm;êudMuw, ?f oabFmeJYvmr,fq, kd if oabFmqdyof mG ;NyD; êudqMkd uw,f?
&xm;eJYvmr,fq, kd if blwm½Ho
k mG ;NyD; êudqMkd uw,f? wodu
k w
f ûrduBf uD; 0rf;ajrmuf0rf;omeJY {nfch êH udqMkd uw,f/

wax0 uwyknrÜçd to®m avmum y&H*wH?

wax0-xdYk twlyif? uwyknrÜd-ûytyfaom aumif;rI½ad om yk*Kd¾ vfuv


kd nf;/

ta&;BuD;wmu aumif;rI½zdS YkdyJ vdyk gw,f? oHo&mpcef; c&D;oGm;aeMu&wJo h al wG[m oHo&mpcef;rSm wOD;
eJYwOD; cGcJ mG NyD;oGm;aeMu&w,f? tJ'v
D kd cGcJ mG ae&wmu b0ajymif;wJt
h cgrSm ukov
kd f aumif;rIjynfph zkH Ykd ta&;BuD;
ygw,f/

uwyknrÜ-d ûytyfNyD;aom aumif;rI½adS om yk*Kd¾ vfuv


kd nf;/

ûytyfaom aumif;rIqwkd m tusOf;csKyftm;jzifah wmh 'geç oDvç bm0em'gygyJ? tus,fcsJY,ifawmh ukov kd f


awG trsm;BuD;½Syd gw,f? 'geuvJ ouFe;f tvªwYkd ç qGr;f tvªwYkd ç ausmif;tvªwYkd ç aq;ypön;f tvªwYkd tJ'v
D kd tvª
av;rsdK;½Sdygw,f/

qGrf;tvSLvJygw,f

,aeYa&pufcswJh tvªuawmh tpHyk gyJ? qGr;f tvªq, kd if reufu apmapmwke;f u oHCmawmfawGç a,m*D
awGç a&mufvmMuwJh yk*Kd¾ vfawGa&m rGejf rwfwhJ rke;f [if;cg;qGr;f wBudrv f Nª yD;oGm;Ny ?D aeYusawmhvJ oHCmawGa&mç
a,m*DawGa&mç vly*k Kd¾ vfawGa&mç rGejf rwfwhJ qGr;f cJz, G af wG wcgvªt;kH r,f? aemufNyD;awmh zdwrf EÅuûyvdYk a&mufvm
wJh yk*Kd¾ vfawGa&mç rzdwrf efyaJ &mufvmwJh rdwaf qGo*F[awGa&mç tJ'yD *k Kd¾ vfawGvJ 'DZ&yfBuD;ay:rSm rkeYf ç rkeYf czJ ,
G f
abmZOfawGeYJ {nfch zH Ykd &m vª'gef;zdYk &mvJ ½Sad ewmyJ? tJ'aD wmh qGr;f tvª'geawGygyJ/

ouFef;tvSLvJygw,f

ouFe;f tvªvJ ygygw,f? a[m oHCmawGvzª Ykd &m oHCmu b,fEpS yf g;wH;k qdak wmh 68 -yg;wJ?h 68-qdak wmh
enf;wmr[kwbf ;l ? ,ckaetcgrSm ouFe;f uvJ &u&cJygbde YJ ? wpHw k pHv
k cª siw
f mawmif odyrf vG,b
f ;l ? tJ ,ck
68-yg;twGuf ouFe;f 68-pHvk wª ,f? 'gaMumifh ouFe;f vªwhJ 'gevJygw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 51

ausmif;tvSLudk txl;ajymzG,fawmifr½Sdbl;

ausmif;tvª'geuawmhjzifh txl;ajymp&m rvdak wmhygbl;? 'Dausm if;tvªtwGuf ,ckyJ a&pufcs&r,f?tif;


"r®m½HBk uD; jrif&wmudv k J tifrwef 0rf;ajrmuf0rf;omp&maumif;ygw,f? vªw'hJ umç 'umrawG rajymeJYO;D rvª&wJh
yk*Kd¾ vfawGawmifrS wdYk vJ 'Dvvkd cª sifygbdawmhw,fvYkd pdwu
f ;l NyD; 0rf;ajrmuf0rf;om tifrwefjzpfygw,f? yDwad wG
trsm;BuD;jzpfygw,f/
pufESifhydkufa&wGif; tvSLvJygw,f

aemufNyD;awmh txl;tm;jzifh 'Dyu


kd af &wGi;f wJ?h 'guvJ vª&cJygw,f? 'Dyu
kd af &wGi;f u vª&cJw,f? tJ ydu
k f
a&wGi;f uvJ tifrwefvJ aus;Zl;rsm;ygw,f? a&wGi;f wifrubl; a&udpk yk w f ifzkd Y&m pufawGa&mç olYqikd &f m ud&,
d m
awGa&m tpHyk gyJ? taqmufttHak &m tNcHt&HawGeYJ wuG a&pufcspmwef;xJrmS vJ tjynft h pHk tukevf ;kH xnfx
h m;yg
w,f/
aq;tvSL

aemufNyD;awmh aq;ypön;f tvª? tJ'D aq;ypön;f vJygw,f? aq;vªzYkd &mawGuawmh oHCma wmfawGwifru
bl; a,m*DawGa&m vª'gef;zdYk qykd gw,f? 'gaMumifh aq;ypön;f awGuawmh trsm;BuD;yJ? oluvJ ta&;BuD;wmyJ? 0,f
,if tifrwefaps;BuD;ygw,f/
ypönf;av;yg;tvSL

tJ'Dvdk 'gebufu qGrf;tvª'geç ausmif;tvª'geç ouFef;tvª'geç aq;tvª'geç av;ckvH ;k tpHyk ?J oDv


bufuvJyJ tck"r®m½HZk &yf 'umç 'umrawGu oDvjynfph akH eMuwm MumygNyD/
oDvESifhbm0em csD;rGrf;zdkY

w&m;awGuvJ tm;xkwx f m;vdYk bm0embufuvJ jynfph akH eygNyD? tcktcsdeu f awmh 'ge0w¬KawG csD;rGr;f
ajymqdak e&vdYk oDvbm0emawGukd cs;D rGr;f ajymqdzk Ykd tcGirhf &bl;? oDvawGukd csD;rGr;f r,fq, kd ifvJ csD;rGr;f p&mawG
trsm;BuD;ygyJ? bm0emawGukd csD;rGr;f r,fq, kd ifvJ w&m;tm;xkwf usifBh uHxm;wmawG trsm;BuD;½Sad eygw,f?aemuf
NyD;awmh ukov kd af umif;rIûyzl;wJh yk*Kd¾ vfawGç ûyzl;wJh ukov
kd af umif;rI½w
dS hJ yk*Kd¾ vfawGqakd wmh ,cka&pufcsaeqJ
'Dy*k Kd¾ vfawGygyJ/

wax0-xdYk twlyifvQif? uwyknrÜd -ûytyfNyD;aom aumif;rI½adS om yk*Kd¾ vfuv


kd ?J 0g -aumif;rI½o
dS nfjzpfí?
to®mavmum-þvlYjynfavmurS? y&H*wH-wrvGeaf vmuodYk oGm;a&mufNyD;aom yk*Kd¾ vfu/kd

ukodkvfawG trsm;BuD;½SdwJh a':a<u

tJ vlYjynfavmuuaeNyD; taMumif;tm;avsmfpmG toufwrf;aphvYkd jzpfapç 'djyiftaMumif;aMumifjh zpfapç


uG,v
f eG o
f mG ;wJh tcgrSmwJ/h
tck "r®m½HZk &yftrqd, k if aqmufNyD;awmh ukov kd yf mG ;ae,if ukov kd af ZmawGjzpfNyD;awmh ae,if; uG,v f eG f
NyD;oGm;cJw
h ,f? 'gaMumifo h [ l m ukov kd af umif;rItm½Hak wGeYJ yJ aemufq;kH tcsderf mS jzpfomG ;rSmygyJ? tJ'g[m tifrwef
xif½mS ;ygw,f? aeYpOf aeYwikd ;f aqmufvyk &f mudk vmw,f? vmwmrS cPwûzwf r[kwb f ;l waeukev f mNyD; pDrH
nTeMf um;aewm? pdwyf gvufyg aqmif½u G af ewm? tJ'D taqmufttHt k wGuf &p&mypön;f awGukd pHpk rf;NyD;awmh
&rnfah e&mawGukd ud, k w
f ikd f wcgwnf;yJ oGm;a&mufNyD; aqmif½u G af ewmyJ? raerem; wu,fu h t
kd m;xkwaf ewm
ygyJ? tvGeyf if tHMh op&maumif;ygw,f? tJ'aD wmh ukov kd af umif;rIawG trsm;BuD;½Sw d hJ yk*Kd¾ vfawGygyJ/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 52

to®mavmum-þavmurS pkawoGm;vdYk ckepfv½So


d mG ;NyD? 'DaeYreufjzefcgqd,
k if ckepfvjynfNh yD? 'DuaeYvJ
ckepfvjynfah jrmufwhJ aeY&ufygyJ/

to®mavmum-þvlYjynfavmurS? y&H*wH -wrvGeaf vmuodYk ajymif;oGm;avonf½adS omf? 0g -ajymif;oGm;


avaom aumif;rI½iS u
f ?kd yknmed-rdrûd yxm;aom aumif;rIuo
k v
kd w
f Ykdonf? y#d*P
¾ ES dÅ -vufcêH udqMkd uuke\
f /

ûyxm;wJh ukov kd af umif;rIawGu êudqMkd uw,fw?hJ rdwaf qGawG aqGrsKd ;awGurS arhcsiaf rhaer,f? ukov kd f
aumif;rIuawmh rarhygbl;? oluawmh arhwwfw,fvYkd r½Sb d ;l ? aqGrsdK;awGç rdwaf qGawGurS 'DuaeY ta&;BuD;vdYk ç
oGm;p&muav;½Sad evdYk ponfjzifh rêudEikd yf J ½Scd sif,if½t
dS ;kH r,f? ½Sad eEdik w
f ,f/

tJ ukovkd af umif;rIuawmh tJ'v


D rkd ½Syd gbl;? 'djyifupd u
ö bmrSr½Sb
d ;l ? oluawmh ukov
kd af umif;rI½iS uf kd êud
qdNk yD;awmh aumif;usKd ;awG ay;&ef toif½h adS ewmyJ? 'gawG[m olYtvkyyf ?J olYtvkyu f awmh tifrwef wdwu d sus
tusdK;ay;wwfwhJ oabmygyJ/

wax0 uwyknrÜçd to®m avmum y&H*wH?


yknmed y#d*P
¾ ES çdÅ yd,H ÓwD0 tm*wH/

bmeJYww
l ;kH qdak wmh a½S;ujycJNh yD; Oyrmudk xyfNyD;a[mvdu k af o;w,f? tm*wH -t&yfa0;rSjyef ívmaom?
yd,-H cspftyfaomolu?kd ÓwD -taqGtrsdK;wdYk onf? y#d*P ¾ ES dÅ £0 -0rf;ajrmuf0rf;om êudqu
kd ek f ouJo
h Ykdyifwnf;
wJh/

cspfciftyfwyhJ *k Kd¾ vf ynmoifMum;NyD;jzpfapç pDymG ;Opöm ½SmrS;D N yD;íjzpfapç udpaö qmif½u G f NyD;vdYk jzpfap ab;
tEÅ&m,fuif;pGmeJY usef;usef;rmrm csrf;csrf;omomeJY qdu k af &mufvmvdYk ½, dS if &if;ES;D wJyh *k Kd¾ vfawGç aqGrsdK;awGu
woduk wf 0ef;BuD; odu k o f u kd 0f ef;0ef;eJY êudqMkd uovdyk ?J rdrw
d Ykd ûyxm;wJh 'geukov kd af wGç oDvukov kd çf bm 0em
ukovkd af wGu êudqMkd uygw,fw/hJ

'umBuD; OD;eE´d,

tJ'aD usmif;'um ½Sief E´,d qdw k hJ vlemrnfuawmh bke;f BuD;emrnfawGeYJ wal ewmyJ? ,ck½rS ;f jynfrmS vJ 'Dvkd
emrnfawG ½Syd gw,f? jrefrmawG taeeJYawmh 'umBuD; OD;eE´, d vdYk qd&k rSmaygh? tJ'D OD;eE ,
d´ qdwk hJ 'umBuD;u
ausmif;aqmufNyD; vª'gef;a&pufcsum½Sad o; olYuo k v
kd af umif;rIawGu ewfjynfrmS bHAk rd mefponfukd jzpfapNyD;
êudqakd ew,f? apmapmuwnf;u bH;k AdrmefawGaygufvYkd aeygw,f? aemufq;kH touftwdik ;f aeNyD;awmh pkawoGm;
wJt
h cg tJ'b D AkH rd mefa&mufomG ;wmyJ/

a&pufcspum;OD;

ukov kd af umif;rIawGqwkd m tifrweftm;ud;k &ygw,f? tm;ud;k &wJh ukov kd af umif;rIawGukd tck'u D r[m
"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;&JY 'g,umrsm;jzpfMuwJh OD;atmifciftp½Sad om ausmif;'um ç ausmif;'umr yk*Kd¾ vfawGu
'DaeY a&pufcsv'ª gef;Muw, ?f aemiftcgjyefvnfvYkd pOf;pm;vdYk ½, dS if rSwaf vmuf om;avmuf tifrwef 0rf;ajrmuf
0rf;omp&mjzpfwhJ tvª'geBuD;ygyJ? tJ'v D wª meJY ywfowfNyD; rSwv f rJ w
S of m; &atmifvYkd vªorQtukev f ;kH
rSwxf rf;xJyg0ifatmif pmeJYyJ a&pufcsr,f? wdwu d sus jzpfatmifvYkd ygyJ? tJ'rD mS ygVd a&pufcsuawmh awmfawmf
Mum bke;f BuD;wyg;wnf; ½Gwo f mG ;ygr,f? tJ'g[m ausmif;ç Z&yfç "r®m½Hk 'umç 'umrawG&YJ ud, k pf m;ygyJ/

jrefrmbmoma&pufcsuakd wmh 'Dr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;vªwhJ OD;atmifcifEiS w hf uG tdrrf od m;pkawG


tukevf ;kH vdu
k q
f Nkd yD; a&pufcs&r ,f? ,ckbek ;f BuD;u ygVda&pufcsudk tvªY'umç 'umrawGu,kd pf m; ½Gwq
f okd mG ;r,f?
tvªY'umç 'umrawGu pdwef YJ tm½Hûk yMuyg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 53

&efukefNrdKY r[mAE¨Kvvrf;ESifh 14-vrf;axmifh


ywåjrm;aq;wdkuf? OD;atmifcif-a':a<uwdkY\
r[m"r®omvm "r®m½HkZ&yfBuD;
(ygVd) a&pufcspmwef;

r,H baEÅ oHom&0¥'kua© wm armpew¬m, edAmÁ eó opäu d &Pw¬m,


taeuowo[ó u[myaP[d £rOö r[m"r®omvH oESmeaum|um'dy&d0g&H
£'ged £rH twd aombdwH r[m"r®omvH 'óeD,H ygom'duH raem&r®H oESme
aum|um'dy&d0g&H {uOö yPm udO'ygeH oaygu©&Pd o,EÅ,EÅomvH *[|yAÁZw d
a,m*g0pa&[dap0 tm*EÅKu om"kZae[dp ,xmokcH y&dbOk w dÆ kH r[mpnfax&yÜ
rkcó a,m*g0p&*Pó 'u©ad Pm'uH MoodO, dö ouúpHö a'r? 0daooawm ye
£rdóH r[m"r®omvm,H Ak'a¨ pwd, *aAÇ twdygom'duH Ak'y¨ #drH ywd|maywGm
ylaZr a'0rEkómeH 0E´e mrmee ylZew¬m, wOö Ak'a¨ pwd,*AÇH zvdum'D[d 0dpMd w
'óeD,H ygom'duH raem&r®H Ak'ó
¨ b*0awm a'r ylaZr? taxyd {awoH &u©P
a*gyew¬m, r[mpnfaxa&m0g' y#d*g¾ [uó Ak'o ¨ moemEk*o ¾ r*¾óp {wmed
ed,smawr? £rar0 'u©ad Pm'uygwer[m'ge obH y#dpö bduK© oHCóp a,m*D
eOö uvsmPrdwmå eOö yPDwmed ememcg'ed, abmZed, 0daooygemrd ouúpHö a'r/
£'H aem yknH tmo0u©,m0[H a[mwk/

jrefrmjyef a&pufcspmwef;

uJ ygVdvkd a&pufcswmuawmh NyD;ygNyD? jrefrmjyef a&pufcsukd bke;f BuD;u wdik af y;w,f? tvªY'umç tvªY
'umrrsm;u tm;vH;k vdu
k qf kd Muyg/

oHCmawmf t½Sijf rwfwYkd b&k m;? «&efuek ûf rdY ywåjrm;aq;wdu k ?f OD;atmifcif -a':a<u? tpfr - a':cifa½T?
nDr-a':at;Munf? armif -OD;wifph ed ?f orD; -r&D&cD if? om; -armifoef;atmif [laom» bk&m;wynfah wmfwYkd onf
oHo&m0#fqif;&JrS vGwaf jrmuf&jcif;ç edAmÁ efud k vsifjrefpmG rsufarSmufûy&jcif; tusdK;iSg &nfoefawmifw h í wode;f
rursm;pGmaom usyfaiGwYkd jzifh a&csdK;½Hpk aom tNcHt&HEiS w hf uGaom þr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;udk
vnf;aumif;? a&avSmifuefç a&pkypf ufç puf½w kH Ykd EiS w
hf uGaom yduk af &wGi;f udv k nf;aumif;? ûyvkyaf qmuf wnfMu
yguke\ f ? ûyvkyaf qmufwnfMuapNyD;vQif ,cktcgü a&csdK;½Hpk aom tNcHt&HEiS w hf uGaom ½IcsifpzG,çf pdwMf unfE;l
zG,çf ESv;kH arGYavsmfz, G f tvGew f ifwh ,faom þr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;udv k nf;aumif;ç a&avSmifuefç a&pkyf
pufç puf½EkH iS w hf uGaom xdyk u kd af &wGi;f udv
k n ;f aumif;? &[ef;ç ½Siçf vl a,m*Dtaygif;wdYk onfvnf;aumif;?
{nfoh nf tm*EÅK olawmfaumif; taygif;wdYk onfvnf;aumif; csrf;omonft h avsmuf oH;k aqmif&efigS r[mpnf
q&mawmfb&k m;trª;½Sad om a,m*Dtaygif;tm; jrwfaomtvªa&pufukd oGecf sí ½dak opGmvª'gef;ygukef \ t½Sif
bk&m;? tx ;l tm;jzifrh l þ"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;0,f jrwfpmG bk&m; \ O'´ó d apwDawmf ude;f atmif;&m bk&m;cef;
ü tvGeMf unfñzkd , G af umif;aom jrwfpmG bk&m; \ ud, k pf m;awmf ½kyyf mG ;qif;wkawmfukd ewfç vltrsm;wdYk ½Scd ;kd jcif;ç
jrwfE;kd jcif;ç ylaZmfjcif;tusdK;iSg wnfxm;ud;k uG,f ylaZ mfMuyguke\ f t½Sib f &k m;? zefreS pf onfwYkd jzifh qef;Mu,fpmG
aom ½IcsifpzG,çf pdwMf unfE;l zG,çf ESv;kH arGYavsmfz, G af umif;aom xdb k &k m;cef;udv k nf; £ó&d, tp½Sad om 6-
yg;aombkef;awmfç t&[H tp½Sdaom 9 -yg;aom *kPaf wmfwYkd EiS hf jynfph akH wmfral om Ak'j¨ rwfpmG bk&m;tm; vª' gef;yg
uke\ f ? t½Sib f &k m;? xdrk w S yg;vnf; þr[m"r®omvm "r®½ZkH &yfBuD;ü ydu k af &wGi;f tp½So d nfwYkd ukd vHûk cHatmif
apmifah ½Smuf xde;f odr;f &eftvdYk igS r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ Mo0g'cHjzpfaom Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ tm;vnf;
xdt
k aqmufttHw k Ykd ukd tyfEiS ;f ygukef \ t½Sifbk&m; ? þ"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;ESihf ydu k af &wGi;f wdYk ukd a&pufcs
vª'gef;aom tvª'geyGBJ uD;udk taMumif;ûyí &[ef;ç oHCmawmftm;vnf;aumif;? a,m*Dtm; vnf;aumif;?
<ua&mufvmMuaom uvsmPrdwå rdwaf qGoal wmfaumif;wdYk tm;vnf;aumif;? trsdK;rsdK;aom trGet f jrwf cJz, G f
abmZOf pm;zG,çf aomufz, G f txl;wdYk ukd ½dak opGm vª'gef;auR;arG;ygukef\ t½Sib f &k m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 54

r[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;udk a&pufoeG ;f csívª'gef;jcif;? a&pkypf ufç a&avSmifuef ponfwYkd EiS w hf uG
ydu
k af &wGi;f udk a&pufcsv'ª gef;jcif;? oHCmawmfrsm;ç a,m*Drsm;ESihf vly&dow w f Ykd tm; auR;arG; vª'gef;jcif;paom
tuREfyk w f Ykd \ þaumif;rItaygif;onf tmoa0gw&m;av;yg;wdYk \ uke&f mukeaf Mumif;jzpfaom r*fÓPfçzdv k Ó
f Pf
edAmÁ efukd ½Guaf qmifEikd yf gapownf;/

þaumif;rItaygif;aMumifh tuREfyk w f Ykd onf ab;&eftEÅ&m,f[o l rQwdYk rS tcgcyford ;f uif;vGwNf idr;f Muí
touf½n S jf cif;ç temuif;jcif;ç usef;rmjcif;ç csrf;omjcif;ç ÓPfynmBuD;jcif;ç olawmfaumif;wdYk EiS hf aygif;oif;&
jcif;ç olawmfaumif;w&m;udk tav;ûyí yGm;rsm;tm;xkwEf ikd jf cif; tp½Sad om vdv k m;awmifwh tyfaom avmuD
csrf;omç avmukw&å mcsrf;omç aumif; usdK;csrf;om r*Fvmtaygif;wdUk ESihf tcgcyford ;f jynfph MkH uí qif;&Jcyford ;f wdYk
wdYk \ Nidr;f at;&m edAmÁ efcsr;f omjrwfoYkd vsijf refpmG a&muf&ygvdu
k ek f \ t½Sib
f &k m;/

þr[m"r®omvm "r®m½HZk &yfBuD;ESihf ydu k af &wGi;f ponfwYkd ukd a&pufoeG cf svª'gef;&aom þaum if;rI
taygif;\ tzdkYbm*udk vGefcJhaom 7 -vajrmufu uG,v f eG af vaom þ"r®m½HZk &yfBuD; ponfwYkd \ tvªYtrjzpf
aom a':a<utm; a½S;OD;pGm txl;ojzifh trQay;a0iSygukef \? tvªYtr a':a<uonf ,cktuREfyk w f Ykd ûy&aom þ
aumif;rItaygif;wdYk aMumifh ewfwYkd \ rsufpjd zifjh rifEikd í
f ç ewfwYkd \ em;jzifMh um;Edik í
f 0rf;ajrmuf0rf;om om"ktEk
arm'em ac:Edik í f ewfjynfavmuü topfxyfrí H jzpfay:vmaom ewfpnf;pdrw f Ykd ukd twdik ;f xuftvGe&f ½Síd
oH;k aqmifcpH m;&ygapownf;/

xdrk w
S yg; trdtzwdYk tm;vnf;aumif; trQay;a0ygukef \/

r[mpnfax&ygarmau©mç "r®uxmok aum0da'g?


wóaum0d'bmaZwkç tAÇKawm avmr[Hoad ,m/

owåynmowdrydkif;

MoumoESifhpyf rSwfom;zG,faumif;aom
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ ajzMum;csuf

jrdwcf ½dik f yk avmûrdY ausmufarSm&f yf 'g,umBuD; OD;bOD;onf r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;xH 1330 -jynfh
ESpf uqkev
f jynfah usmf 4-&ufaeYu Moumouefawmhcef;ESihf r½Si;f vif;onfh tcsufrsm;udk ar;avQmufavonf?
q&mawmfb&k m;BuD;uvnf; 1330 -jynfEh pS f uqkev f jynfah usmf 10 -&ufaeYwiG f ajzqdak wm rf o
l nf? pm½Iow
l Ykd
atmufygtwdik ;f Munf½h &I m\/

OD;bOD;\ Moumotar;ykpämç r[mpnf tajz&wem


anmifuef t½SifE´u wifjyonf

bk&m;wynfah wmfonf ½dak oav;jrwfpmG avQmufxm;ygonfb&k m;? bk&m;wynfah wmfwYkd Nrdwcf ½dik f ykavmûrdY
wGif bk&m;wynfah wmfu;kd uG,af eaom OD;yOöi;f wyg;½Syd gonf/

OD;yOöi;f onf oDvcH,o l nfh ]]Moumo Moumo Moumo um,uH 0pDuH raemuH þuHo;kH yg;wdYk jzifh
jypfrmS ;rdonf½adS omf oAÁa'go cyford ;f aomtjypfwYkd ukd aysmufygapjcif;tusdK;iSg yxrç 'kw,
d ç wwd, wpfBudrçf
ESpBf udrçf oH;k Budraf jrmufatmif bk&m;&wemç w&m;&wemç oHCm&wem &wemjrwfo;kH yg;taygif;wdYk ukd ½dak o
jrwfE;kd vufprkH ;kd í ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhyg \t½Sifbk&m;}}

txufyg yxrtyd'k u f akd wmh bk&m;wynfah wmf a&;om;cJo


h nft
h wdik ;f ç a½S;q&mawmfb&k m;rsm; oifMum;cJh
onft
h wdik ;f wlyg\? 'kw,
d tyd'k jf zpfaom-

]]þodYk ½cdS ;kd ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmh&aomtusdK;tm;jzif}h } qdo


k nfah e&mwGif ]]tusdK;tpm; taMumif;
tm;jzif}h } [k jyifcikd ;f ygonf bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 55

jyif&onfu h pd u
ö kd avQmufxm;&m ]]½Scd ;kd &a om taMumif;aMumifh edAmÁ eftusKd ;&jcif; jzpf&rnf? ½Sdc;kd &aom
taMumif;aMumifh tyg,f 4-yg;ç uyf 3-yg; tp½So d nfh tjypfuif;jcif;qdw
k hJ tusdK;&½Srd nf}} [k ajzygonfb&k m;/

bk&m;wynfah wmfonf OD;yOöi;f jyifonfh tusKd ;ae&mwGif taMumi ;f jyifjcif;ü r½Si;f vif;ygbk&m;? r½Si;f vif;
qd&k mü tcsuf 2-csuf½ydS g\? yxrtcsufwiG f yxrtyd'k üf -

]]tjypfwYkd ukd aysmufygapjcif;tusdK;iSg}} [k oH;k xm;wmudk awGY&NyD; 'kw, d tyd'k f ]]uefawmh&aom tusdK;
tm;jzif}h } [k awGY&ygonfb&k m;? OD;yOöi;f tm; jyif csif;jyifvQif txuftyd'k rf mS vJ tusdK;ae&mü taMumif;jyif
atmuftyd'k üf vJ jyifzYkd ajym&m 'Dvv kd rJ jyifygbk&m;? bk&m;wynfah wmfu ½Scd ;kd &aom tusdK;udjk yvQif taMumif;jzpf
cGihf r½Sw
d maMumifh tusdK;udyk if a½S;q&mawmfrsm;oH;k ovdk oH;k xm;zdYk avQmuf&mrSmvJ OD;yOöi;f u oabmrusyg?
bk&m;wynfah wmf,q l onfrmS þtusKd ;taMumif; y#dpo ö rkygÜ 'fEiS hf ,lqxm;ayrnf? OD;yOöi;f onf "r®aMumif;jzifh
rausvnfíjzpf&rnf[k oHo,jzpfjcif;u wcsuyf gbk&m;/

'kw,
d tcsufu þae&mü tusdK;xuftaMumif;u ydí k t"dymÜ ,f oufa&mufonfqykd gvQif a½S;a½S;aom
yk*Kd¾ vftausmf q&mawmfb&k m;rsm;onf roda,mifaqmifí ayghayghwefwef aernfrxifygbk&m;/

bk&m;wynfah wmfonf txufygtaMumif; 2-csujf zifh r½Si;f rvif;jzpfae&m bk&m;wynfah wmf \ r½Sif;
vif;csufukd q&mawmfb&k m;onf oem;u½kPmxm;í ajz½Si;f ay;yg&ef yefMum;toem; cHygonfb&k m;/

q&mawmfb&k m;\ pmayrsm;udk vdu


k pf m;rSwo
f m; tpOfymG ;rsm;onfh wynfb
h OD;? ausmufarSm&f yf? ykavmûrdY?
Nrdwfc½dkif/

r[mpnfq&mawmfbk&m;\ ajzMum;csuf

jyefMum;vdu
k o
f nf-

Moumobk&m;½Scd ;kd onf rltrsdK;rsdK;u GJvsuf½Sd\? pdppfMunfv


h Qif tjypfruif;onfomrsm; \? a½S;q&mawmf
rsm;onf ao;Ekyaf omt&m[k oabmxm;í ûyjyifneT Mf um;jcif;r½Syd J vspv f sL½Ico
hJ nfom rsm;[efwal yonf?
tcsKd Yq&mawmfwYkdurl jyifay;Mu\? xdjk yifcsufrsm;rSmvnf; uGjJ ym;vsuf½dS \/

,ck vlç ½Sifç &[e ;f rsm; bk&m;½Scd ;kd jcif;ç oHCmawmfEiS hf q&morm;wdYk ukd ½Scd ;kd Mujcif;rSm jypfrmS ;rdaomtjypf
yaysmufa&;xuf ukov kd jf zpfa&;uom rsm;ayonf? odYk aomf xdMk oumo rlt&tm;jzifq h vkd Qif jypfrmS ;rdaomtjypf
½Sí
d xdt
k jypfyaysmuf&eftwGuf ½Scd ;kd onf[k t"dymÜ ,f&ae\/

waeY 3-Budrf½Sdcdk;vQif 3-Budrjf ypfrmS ;rdco


hJ vdk jzpfae \? 10 -Budr½f cdS ;kd vQif 10 -Budrjf ypfrmS ;rdouJo h Ykd jzpfae
\? xdkodkY tjypfaysmuf&ef twGuf ½Sdcdk;NyD;vQif tqHk;ydkif;ü tyg,f 4 -yg;ponfrS vGwí f r*fç zdv k f edAmÁ efu&kd &ef
vnf; qkawmif;xm;jyefonf? þtcsufrsm;onf txl;owdûyzG,rf sm;jzpfayonf/

½Scd ;kd jcif;onftusKd ;r[kw?f taMumif;omjzpfonfqakd om pum;onfreS af y \? odYk aomf taMumif;tm;jzifh


[líum; rqdo k ifah y? taMumif;aMumif[
h í
l om qdo
k ifah yonf? taumif;qH;k rSmrl ½Scd ;kd &aom aumif;rIuaH pwemwdYk
aMumif[
h k qdjk cif;omvQif toifah vsmfq;kH jzpfayonf/

½Scd ;kd &aomtusdK;tm;jzif[h &l mü ½Scd ;kd &aomaumif;rI \ tusdK;tm;jzif[


h k qdv
k Qifaomf vnf;aumif;? (aumif;
rI\) [laom tyd'k u f kd jr§Kyfxm;onf[k ajz½Si;f vQifaomfvnf;aumif; tjypfuif;zG,½f ydS gao; \? odYk aomf rjr§Ky o
f ifh
onfujkd r§Kyfxm;jcif;aMumifh teuft"dymÜ ,fysuaf e\/

bke;f BuD;\ wynfrh sm;udrk l xdt


k jypfrsm;rS uif;vGwaf p&ef atmufygtwdik ;f jyifay;xm;ygonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 56

]]Moumo Moumo Moumo um,uH 0pDuH raemuHwnf;[laom tjypfcyford ;f yaysmufNidr;f í touf


½SnfpGm temrJah &; &ef;ab;uif;aMumif; aumif;rIr*Fvm jzpfygapjcif;tusKd ;iSg bk&m;&wem (y) zl;ajrmfrmefavQmh
uefawmhyg\t½Sib f &k m;/

]]uefawmh&aom þaumif;rIuH apwemwdYk aMumifh tyg,f 4 -yg; (y) edAmÁ efw&m;awmfjrwfukd vsijf refpmG &
ygvdk\ t½Sifbk&m;}}

ta&;rBuD;&m wloif&h mwdYk ujkd r§Kyfí azmfjyvdu


k o
f nf? ur®|mef;w&m; pmtkyçf w&m;aqmify'k f pmtkyf ponf
wdkYü tjynfhtpHk½Sd \? þbk&m;½Scd ;kd uefawmhcef;ü tjypfcyford ;f yaysmufNidr;f í [laom pum;jzifh tjypf½v
dS Qif
vnf; yaysmufap&ef &nf½, G af Mumif;udk azmfjy\/

touf½n S pf mG (y) aumif;rIr*Fvm jzpfygapjcif;tusdK;iSg [laom pum;jzifh touf½n


S jf cif; ponfwYkd ukd
jzpfapEdik af om aumif;rIr*Fvm jzpfap&efvnf; &nf½, G af Mumif;udk azmfjy \/

um,uH(y) wnf;[laom tjypfcyford ;f [laom pum;jzifh jypfrmS ;rdaom um,uHpa om tjypfwYkd ukd
&nf½,
G af Mumif;udk azmfjy\/

xdtk cgü jypfrmS ;rdaom um,uH 0pDuH þodYk 0daooe r½Sq d v


kd Qifomí aumif;rnf jzpfaomfvnf; trsm;
EIwwf ufaeaom qd½k ;kd udk rysuaf pvdak omaMumifh (jypfrmS ;rdaom) [laom 0daooeudk rxnfyh J um,uH 0pDuH
(y) [líom trsm;enf;wl qdx k m;onf/

þrQjzifh 'g,um bOD;od&ef tvd½k adS omtcsufrsm; jynfph akH vmufygNyD/

use;f rmcsr;f omMuygap/

r[mpnfax&yk*aF 0gç *rÇ&D ÓPdaum 0d'gG ?


yka|myka|m 0d,mumodç u½kPm yl&óa&m"drm/

wmajcmufwma½Smif&ef Mo0g'ay;

q&mawmfb&k m;BuD;onf oHCmhOykoûf ytNyD; odrx f üJ jzpfapç &Hcga,m*Drsm;qHrk ad omtcgüjzpfap atmuf


azmfjyyg ur®m&mrwm tp½Sad om wmajcmufyg;udk a½SmifMuOf&ef Mo0g'ay;awmfral vh½o dS nf? ,if;Mo0g' rSm
yk*Kd¾ vfra½G; vdu
k ef m&rnfh Mo0g'jzpf&m þü rl&if;twdik ;f azmfjytyfygonf? zwf½aI vhvmNyD; q&mawmfb&k m;BuD;
qH;k ronft h wdik ;f vdu
k ef musifah qmif&m\/

oHCmawmft½Sijf rwftaygif;wdYk ç a,m*Dtaygif;wdYk -

1/ ur®m&mrwm=trIBuD;ç i,fü arGUavsmfj cif;ç


2/ bóm&mrwm=pum;ajymjcif;ü arGUavsmjf cif;ç
3/ ed'g´ &mrwm=tdyjf cif;ü arGUavsmfjcif;ç
4/ o*FPu d m&mrwm=taygif;tazmfü arGUavsmfjcif;
5/ oHo*¾g&mrwm=a&maESmjcif;ü arGUavsmjf cif;ç
6/ yyOöm&mrwm=csJUxGijf cif;ü arGUavsmjf cif;ç
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 57

þ arGUavsmjf cif; 6-yg;qdw k m½Sw


d ,f? w&m;tm;xkww f hJ a,m*DawG[m tJ'D
arGYavsmjf cif; 6-yg;udk a½SmifMuOf&r,f? 'DarGYavsmfjcif; 6-yg;xJu wyg;jzpfapç
ESpyf g;jzpfapç oH;k yg; jzpfap arGYavsmaf er,fq, kd if y"mejzpfwhJ ûyvky&f r,ft h vky[ f m
rwGiu f s,af wmhb;l ? rwGiu f s,½f o
kH mrubl;? tNyD;udrk a&mufyJ awmif aecsiaf er,f?
'D&yd o
f ma&mufaeMuwJh a,m*DawG[m 'DarGYavsmzf , G af wGeYJ arGYavsmaf er,fqNkd yD;
a&mufaeMuwm r[kwyf gbl;? w&m;eJY arGYavsmrf ,fqNkd yD; a&mufaeMuwm jzpfygw,f?
w&m;eJY arGYavsmw f m[m tifrwefaumif;ygw,f? b,foYl urkd S xdck u kd w
f t hJ vkyvf J
r[kwb f ;l ? avmbç a'go wdYk aMumifh rNidrrf oufjzpfaewwfwhJ ud, k çf rNidrrf ouf
jzpfaewwfwhJ EIwçf rNidrrf oufjzpfaew,fwphJ w d çf 'Dvrkd Nidrrf ouf jzpfaewJh rdrw d Ykd
ud,k çf EIwpf w d af wGvJ Nidro
f ufat;csrf;oGm;apEdk ifygw,f? 'gaMumifh w&m;eJYarGYavsmf&
wm[m tifrwef aumif;ygw,f? wjcm;arGYavsmzf , G q f w
kd mawGu 'DvNkd idro f uf at;
csr;f Edik wf mr[kwyf gbl;/

1/ ur®m&mrwm

ur®m&mrwm qdw k m trIBuD;i,f ûyvkyw f ahJ e&mrSm arGYavsmf aysmufyu kd w f wf


wJh oabmyJ? wESpef YJ vJ rNyD;bl;? wveJYvJ rNyD;wJh trIupd Bö uD;rsdK;ç wem&Davmufç
w&ufavmufeYJ NyD;Edik w f hJ trIupd iö ,fuav;rsdK;ç 'DvBkd uD;wJt h rIç i,fwt hJ rIupd aö wGqkd
wm½Syd gw,f/ 0goemygwJt h wdik ;f olYae&mESio hf l aqmif½u G o f ifv h Ykd aqmif½u G w f mudk
qdpk &mrvdyk gbl;? aqmif½u G o f if,
h if 'Dvkd aqmif½u G af eMuwmygyJ? 'Dae&mrSmawmh
raqmif½u G o f ifyh J aqmif½u G af ewmrsdK;udk ajymvdyk gw,f? w&m;tm;xkwrf ,fqNkd yD;
w&m;tm;xkwaf ewJt h cgrSm 0goemygcJw h hJ trIBuD;i,f aqmif½u G f arGYavsmfraI wGukd
raqmif½u G f rarGYavsmfyJ tcsdew f ikd ;f w&m;udo k mtm;xkwo f ifyh gw,f? w&m;ESio hf m
arGYavsmfoifyh g w,f? 'grSvJ omoemh&yd o f mudk vma&mufpOfu rdrw d Ykd &nf½, G f
&if;jzpfwhJ tvdq k E´jynf0h MurSm jzpfygw,f/

2/ bóm&mrwm

bóm&mrwmqdw k m[m pum;ajymazmf ajymzuf½, dS if rxwef; ajymajymae


wwfwhJ oabmygyJ? pum;ajymazmf aj ymzuf½, dS if b,favmuftcsdeu f ek u
f ek f ajymae
wwfw,f? ajymazmf ajymzufr½S, d if vdu k ½f mS NyD;awmif ajymwwfao;w,f?vkyo f ifwh hJ
tvkyu f kd ypfxm;wwfw,f? arhxm;wwfw,f? em;axmifr,fv h ½l ,
dS if wa,muf
wnf;½Sv d J ajymwmyJ? pka0;ae&mrSmvJ ajymwmyJ? wcgw&H olajymwmudk em;raxmif
csifyt J m;emvdYk em;axmifae&wmawGv½J w dS ,f? tvsifwek ;f u ykPmÖ ;BuD;wa,muf
[m pum;rsm;vGe;f vdYk em;axmif&wJv h al wGu rke;f vmw,f? 'Dawmh AdEK´ ypfwwfwhJ vl
wa,mufukd ukvm;um (uefYvefYum) tuG,u f aeapNyD; olajymwJt h cg yg;pyf[
wdik ;f qdwaf cs; (qdwcf sD;)eJY olYyg;pyfx 0J ifatmif typfcidk ;f Muw,f qdwaf cs;wcGuf
om; wjynfom;0ifatmif ypfoiG ;f wmawmif rodb;l vdYk qw kd ,f? 'Davmufawmifajym
awmh rke;f MurSmyJ? 'Davmufrajymawmif tvkyyf suçf tudik yf suf em;axmifae&,if
rke;f MurSmyJ? wbufom;&JY tvdu k u f rkd od wwf&mvJa&mufw,f? pum;qdw k majymp& m
½So
d avmufuo kd m ajym&w,f? ajymp&m½So d avmufxuf ydak jym,if pum;rsm;w,f
qdNk yD;rSe;f wwfMuw,f? w&m;tm;xkwaf eMuwJh a,m*DawGq, kd if wOD;eJYwOD; ajymp
&mvdMk ur,f r[kwyf gbl;? tcsde½f o dS rQ ud, k w hf &m;udk ud,k t f m;xkwaf eMuzdYk yJ ½Syd g
w,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 58

3/ ed'´g&mrwm

ed'g´ &mrwmqdw k m ttdyrf ufwmç ttdyBf uD;wmygyJ? wcsdKYu tifrwefttdyf


BuD;w,f? ttdyBf uD;wm[m olwyg;udk xdyg;wm r[kwaf yr,fh ud, k tf wGut f usdK;
r½Syd J tusdK;,kww f wfw,f? tusdK;½Srd ,fh tvkyaf wG[m tdyaf evdYk rvkyv f ukd &f wmeJY
tusdK;rJh jzpfuek Ef ikd w
f ,f? 'Dav mufomrubl; ttdyrf ufNyD; rtdyo f ifw
h hJ ae&mrSm
oGm;tdyrf , d if toufuakd wmif xdcu kd w
f wfao;w,f? rD;&wm;oHvrf;udk acgif;tH;k NyD;
tdyMf uvdYk rD;&xm;eif;NyD; aoMu&wmawGawmif ½SMd uw,fr[kwv f m;? rqifrjcif
ttdyrf ufwv hJ t
l wGuf rD;&xm;oHvrf;uvJ acgif;tH;k tdyvf Ykd redrrhf j rifh oifah wmf½jkH zpf
aew,f? w0ke;f 0ke;f jrnfvmwJh &xm;BuD;teD;a&muf vmwmvJ rEd;k bl;? acgif;wGu J
OMoqGw J mvJ rEd;k bl;qdak wmh &wm;BuD;u eif;oGm;rSmyJ/

'Domoemh&yd o f mrSm a&mufaeMuwJh a,m*DawGxrJ mS 'Davmuf tdyw f wfwhJ


a,m*Dygae,if 'Davmuftyd v f Ykd awmh rjzpfb;l ? bmûyvdYk vqJ akd wmh a,m*Dy&dowfawG
eJY oifah vsmfwhJ pnf;rsOf;awGu ½Sad ew,f? eHeuf 4-em&DxNyD; bk&m;0wfwuf 0wf
uyfûy&r,fh yk*Kd¾ vfawGvJ ygw,f? tm;xkwq f jJ zpfwhJ a,m*DawGq, kd if owfrw S x
f m;
wJh tcsed t
f wdik ;f ur®|mef;ppfar;&mXme ur®|mem p&d,xH oGm;a&muft ppfc&H w,f?
'Dvkd pnf;rsOf;Oya'awGu ½Sad ew,f? 'gaMumifh 'D&yd o f mrSmvmNyD; tdycf sifwikd ;f tdyaf e
vdYk rjzpfb;l /

4/ o*FPdum&mrwm

o*FPu d m&mrwmqdw k m taygif;tazmfü arGYavsmfwwfwm[mvJ tvkyyf suf


jcif;&JY taMumif;wckygyJ? taygif;tazmfeYJ om ae &r,fq, kd if aysmaf ewwfw,f? oGm;
vJ taygif;tazmfeYJ rS oGm;csifw,f? pm;vJ taygif;tazmfeYJ rS pm;csifw,f? aevJ
taygif;tazmfeYJ aecsifw,f? wa,mufwnf; ae&xdik &f ,if olu ysif;&dNiD;aiGYwwf
w,f? 'Dvt kd aygif;tazmfeYJ arGYavsmfwwf wm[mvJ 0dyóemtvkyu f kd vkyaf ewJh
a,m*DawGeYJ arGYavsmfwwf wm[mvJ 0dyóemtvkyu f kd vkyaf ewJh a,m*DawGeYJ q, kd if
qefYusifaeygw,f? 'gaMumifh tvsifutaygif;tazmfeYJ arGavsmf avh½adS wmifrS w&m;
tm;xkwzf Ykd &dyof ma&mufaewJt h cgrSm taygif;tazmfawGukd cGga½Smifxm;Mu&r,f?
'grSvw J &m;udk wGiw
f iG u
f s,fus,f tm;xkwEf ikd rf mS yJ/

5/ oHo*¾g&mrwm

oHo*¾g&mrwm a&maESmjcif;ü arGYavsmf wwfwm[mvJ ae&muswu hJ pd rö [kwf


bl;? &[ef;qdw k m &[ef;ae&mrSm aewmyJ aumif;w,f? vlqw kd m vlYae&maewmyJ
aumif;w,f? vlrmS vJ a,musmf ;[m a,musmf ;ae&mrSm aewmyJaumif;w,f? rde;f r qdk
wm rde;f rae&mrSm aewmyJaumif;w,f? 'Dvu kd ,
kd ahf e&m rSmud, k rf aeMuyJ a&maESmr,f
qd,k ,if wOD;eJYwOD; t½dt k aowefwwfMuw,f? 'Dvt kd ½dtk aowef,if olawmf
aumif; ynm½Sw d Ykd jrifwhJ tcgrSm uJ&h YJ p&mjzpfr,f? olawmfaumif;ynm½Sw d Ykd uJ&h YJ whJ
tvkyq f w kd m avmujypfç "r®j ypfç ESprf sdK;wdYk wiG f wrsdK;rsdK;jzpfaevdYk ½S, d ifvjJ zpfr,f?
ESprf sKd ;vH;k jzpfaevdYk ,ifvjJ zpfr,f? taMumif;rJh uJ&h YJ wmawmhr[kwb f ;l ? 'gaMumifh 'DrmS
tm;xkwaf eMuwJh a,m*D awG[m 'Dvakd &maESmjcif;rsdK;udv k J a½SmifMuOf&r,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 59

6/ yyOöm&mrwm

yyOöm&mrwm tus,fcsJYwwfw,fqw kd hJ oabmuvJ½adS o;w,f? pm;0wf


aea&;awGraS ygh? oifw h ifo
h avmufeYJ rNyD;yJ tydak wGcsJYxiG w f wfwhJ oabmrsdK;ygyJ?
pm;wJah e&mrSmqd, k if 'umç 'umr awG uyfvw ª mavmufeYJ tm;r&bl;? qm;,lcyhJ g
tHk;ç qD,lcJhygtHk;ç 'D[if;udk aEG;vdkufygtHk; pwJh csJYxiG rf rI sdK;awG jzpfygw,f? 0wfa&;
qd,k ifvJ 0wfavmuf½½kH , dS if NyD;wmygyJ? 'gayr,fh rNyD;ao;yJ wxnfu ESpx f nfç
ESpxf nfu oH;k xnf½adS tmif csJYxiG w f wfw,f? ydwo f uFe;f ½Sv
d sufeYJ wufx½Gef
ouFe;f ç wufx½Geo f uFe;f ½Sjd yefawmh azmhc&pfouFe;f ç 'Dvykd gyJ? ½Sw
d meJY rNyD;yJ t0wf
rSmvJ csJYxiG wf wfMuw,f? aewJah e&mrSm 'Dtwdik ;f yJaeavmufç tdyaf vmuf oifw h if½h kH
½S,
d ifrNyD;ao;bl;? ae&mcsxm;a&;Xmeu csxm;wJah e&mwGif raecsiaf o;bl;? 'Dae&m
rSqNkd yD;awmh ae&mtwGuef YJ vJ csJYxiG w f wfMuao;w,f? 'guyk*Kd¾ vfwikd ;f awmh r[kwf
bl;? 'DtxJ 'Dvckd sJYxiG w f wfMuwmvJ ½Sad o;w,fvYkd ajymoHMum;zl;wmygyJ? 'Dvckd sJYxiG f
wwfwmrsKd ;udv k J a,m*DwOD;taeeJY rcsYJ xiG o f ifyh J a½SmifMuOf&r,f? bmaMumifv h qJ kd
awmh 0dyóem½Irw S wf hJ a,m*DwOD;taeeJY ravsmfyJ oEÅK|D oav’c w&m;eJY jynfph akH p
&w,f/

aeaumif;aoaumif;

tcsKyfuawmh a,m*Dç &[ef;ç ½Siçf vlqw kd m arGYavsmfjcif; 6-yg;udka½Smif


MuOfMu&w,f? 'DarYavsmjf cif; 6-yg;[m a,m*DwYkd tm;xkwaf ewJh 0dyóemw&m;&JY
tEÅ&m,fawG jzpfw,f? a,m*D yk*Kd¾ vfawGomr[kwb f ;l ? a,m*Dr[kww f hJ yk*Kd¾ vfawGvJ
'DarGYavsmfrI 6-yg;udk a½SmifMuOfMu&eftwGuf t*Fw k &å ygVd quúeyd gwf b'´uokwrf mS
a[mMum;xm;ygw,f? jrwfpmG bk&m;u 'DarGYavsmrf rI sKd ;awGeYJ arGYavsmaf e,ifaeaumif;
aoaumif;rjzpfb;l wJ?h 'DarGYavsmrf aI wGukd a½SmifMuOfrS aeaumif; aoaumif;jzpfw,f
vdYk a[mMum;xm;ygw,f? 'Dawmh aeaumif; aoaumif;jzpf½o kH mru rdrw d Ykd tm;xkwf
vdvk m;aeMuwJh w&m;xl; w&m;jrwfuykd g toD;oD; &½Scd pH m;Edik Mf uap&ef arGYavsmfrI
6-yg;udk a½SmifMuOfusifh oH;k Edik Mf uygap/

tEk½lyg, Mo0g'-uxm,yd ok"wD rd m?


orÜwmå , y&dom,ç oaEÅmo,d okZm wdrm/

t|ynmowdrydkif;

0gusm0,00PÖemusrf; trSmpum; a&;om;csD;jr§ifhawmfrljcif;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf uxm0w¬K tEk#u D mvm Esmookwrå , S í


l jyqdok nfh ed*[
¾
Xme 22 -yg;udk awGY½adS v&m ,if;ed*[
¾ Xme 22 -yg;udk tvG,w f ulod ½S&d ef usrf;pmwapmif ay:xGe;f &ef &nfoefí
bmoEÅ&wdYk ü uRrf;usifonfh t½Sio f vD meE´mbd0o
H tm; wdu
k w
f eG ;f cJah vonf? t½Sio f vD meE´mbd0o H onf 0gusm0
,00PÖem usrf;trnfjzifh a&;om;pD&ifc&hJ m 1340 -jynfEh pS u
f pmtkyt f jzpfoYkd a&muf½cdS ahJ vonf? ,if;usrf;rSm
ua&mif; 16 -csdK; pmrsuEf mS 168 -½Sad vonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf rdrw d u kd w
f eG ;f ojzifh a&;om;ûytyfaom
0gusm0,00PÖemusrf; usrf;OD;ü atmufygtwdik ;f trSmpum; a&;om;csD;jr§iahf wmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 60

0gusm0,00PÖemusrf; trSmpum;

þusrf;jzpfay:jcif;\ taMumif;rSm bkef ;BuD;onf 0do'k rd¨ *fr[m#Dumudk ydYk cspOf ,if; \ edó,udk ûypkpOf
umvu 0pem0,0wdYk EiS hf pyfqikd af om a0g[m& teuft"dygÜ ,fwYkd ukd okwvdv k m;aom ygVdusrf;*efwwf yk*Kd¾ vfwYkd
tm; tvG,w f ul odem;vnfapvdak om pdwq f E´jyif;jypGm jzpfcyhJ gonf? xdYk jyif uxm0w¬Kteufp[ k k q&mt pOf
quf ajymavh½adS om pum;t& uxm0w¬KtEk#u D mü tb,ftydik ;f udk taMumif;ûyí tEk#u D mudk todcufonf[k
ajymprSwûf yMuygoenf;[k qifjcifum tEk#u D mudk avhvmMunfch &hJ m (Esmookwrå , S í l jyqdx k m;aom) ed*[ ¾ |me
22-yg;udk awGY&ygonf/ ,if; 22 -yg;rSm tvGeyf if todcufygonf? Esm,o w k q å ikd &f m usr;f rsm;udk ravhvmyJ
teufreS rf eS f jyefqakd zmfjy&efyif tvGecf ufygonf/ okYd jzpfí xdek *d [ ¾ |me 22 -yg;udv k nf; tvG,w f ul odem;vnf
aeapvdak om pdwq f E´ jyif;jypGm jzpfcyhJ gonf/

xdpk w
d qf E´\ wdu k wf eG ;f csutf & oifah vsmaf om usr;f wckûypk&ef BuHrad o mtcg rdru d , kd wf ikd f ûypkjcif;xuf
t½Sio f v
D meE´mbd0o H tm; ûypk&ef awmif;yefwu kd w
f eG ;f jcif;u ydrk í
kd jynfph ckH ikd vf akH omtm;jzifh txl;yif aus;Zl;rsm;
vdrrhf nf[k ajrmfjrifrad omaMumifh xdt k ½Sitf m; a&;om;ûypk&ef awmif;yefwu kd w f eG ;f cJyh gonf? xdw k ukd w f eG ;f csuft&
tm;jzifh t½Sio f vD meE´mbD0o H onf 0rf;ajrmuf0rf;om pdwq f E´xufoefpmG jzifh oufqikd &f musr;f rsm;rS azmfjyoifh
aom tcsuftvuf[o l rQudk vdak vao;r½Sad tmif tjynft h pHk azmfjyí þ0gusm0,00PÖemusrf;udk ûypkcahJ yonf?
1333-ckEpS f e,kev f jynfah eYuyif NyD;pD;cJah omfvnf; tppt&m&m t aMumif;rnDnw G o
f jzifh ,ckryS if yHEk ydS jf zefYa0&ef
pDr&H ygonf/

0gusm0,0 [lonfrmS cdik v f akH omusrf;*efpum;&yfwikd ;f ü xdu k o


f nf tm;avsmfpmG yg0ifoifah om tpdwf
tydik ;f rsm;jzpfygonf? odYk jzpfí ,if;0gusm0,0wdYk ukd usrf;*efA[kow k jynf0h olwikd ;f tajctjrpf ESiw
hf uG odem;
vnfxm;oifyfh gonf? txl;tm;jzifh 0do'k rd¨ *fr[m#Dumü vnf;aumif;? o'´ew D o
d w
k rå mvmü vnf;aumif;? o'´w¬
abm'pdEmÅ usr;f ponfwYkdüvnf;aumif; ,if;0gusm0,0wdYk ukd jyqdx k m;aomaMumifh ,if;wdYk ukd Esm,usr;f &if;rsm;
ESiw
hf uG ES;D aESmí wdusrSeu f efaom teuft"dymÜ ,fukd ydik yf ikd Ef ikd Ef ikd f odem;vnfxm;zdYk vdv k yS gonf/

xdYk jyif uxm0w¬Kusr;f rSpí ed*[ ¾ ûyyHw


k Ykdukd jyqdx
k m;aomaMumifh Esm,okwrå S ,laqmifí tEk#u D mü
jyxm;aom ed*[ ¾ XmewdYk uv
kd nf; tbd"r®musr;f wwf yk*Kd¾ vfwikd ;f wdusreS u
f efpmG odem;vnfxm;zdYk vkd ygonf? xdYk
aMumifh ,if;odYk odem;vnfoifah om ed*[ ¾ XmewdYk ukd ESm (97) rSpí tus,fjyqdx k m;onf rSm vdv
k m;olwYkd twGuf
0rf;ajrmufz, G af umif;vSygonf/

xdwk iG f tyw¬u (torÁEE¨ )¬ ed*[¾ Xmeqdik &f m 'o'gVdrmed paom yHpk w H Ykdü 0do'k rd¨ *fr[m#Dum edó,wGif
0daooeyk'\ f teufukd twdtusrjyyJ vd&k if;teufuo kd m jyaomtm;jzifh ('o 'gVdrmed -ovJo;D q,fv;kH wdYk )
[k jyefxm;csufukd azmfjyNyD;vQif edó,teuf twdtuswdYk uv kd nf; a½SYem;wGif azmfjyxm;cJo h nfrmS twdtus
teufvv kd m; olwYkd twGuf aus;Zl;rsm;zG,f ½dyS gonf/ (ESm -119 ponf)

qVylyg[laom ygXfwiG f ygVdusrf;wdYk ü xif½mS ;aom ylyg[laom yk'jf zifyh if r[m#Dumedó,ü azmfjyxm;
onf? xdtk &mwGivf nf; qtylyg[k twdtus azmfjyxm;aom yOöu d medó, ponfwYkd ukd xkwjf yxm;onfrmS
vnf; rl&if;udk twdtus odvokd w
l Ykd twGuf tusdK;rsm;zG,½f ydS gonf/ (ES m-122)

yvvyda@myk'\
f teufukd pdppfjyqdx
k m;onfrmS vnf; rSwo
f m;zG,af umif;ygayonf/ (ESm -123)

]]£rmed,m ay,sH}} [k ½So d if&h mü ]]ukrm&DeH ay,sH}} [k r[m#Dum edó,ü jyxm;onfrmS pm½du k uf ;l &mü
rSm;oGm;[ef½Sdygonf? xdkygXfteufudkvnf; xkwfjyí { u0kpf A[k0pk f rluaJG eaomfvnf; ta&;rBuD;[k qH;k jzwfcsuf
cs Zxm;onf? A[k0pk Ef iS hf ½Sad omfvnf; tyw¬utjzpf rysufaomaMumifh ta&;rBuD;[k qdv k ykd gonf? odYk aomf
rl&if;udk odap&ef þü azmfjyxm;onfrmS rl&if;twdik ;f rSwo f m;vdo
k rl sm;twGuf aus;Zl;rsm;zG,½f ydS gayonf/ (ES m-
124)
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 61

r[m#Dum edó,ü ]]wó m-xdrk ed ;f r\? ydwm -tbonf/ ywdoaD vm -t½Sifoabm½Sd\? 0g -vlBuD;ay
wnf;}} [k jyqdx k m;&mwGif 0a'¨g[laom #dyP Ü D zGijhf ycsuft& ywdoaD vmvlBuD;[k jyefoif&h mü (ywd -t½Sif
ocifBuD;ol\? oDvH -tavhoabm½So d nf[al om) o'´geufud k azmfí (t½Sifoabm½Sd \[k) teufjyefxm;onf?
,if;odYk jyefjcif;onf vlBuD;[lorQrSm ydik ½f iS t f aejzifh tavhtx pdwaf eoabmxm; ½So d nf[k odrw S &f efjzpfay
onf? odYk aomf xdo k Ykd o'´gteufukd azmfí jyefqakd omfvnf; þodYk aomt&mü tusdK;xl;½Srd nfr[kwaf omaMumifh
þü ]]ywdoaD vm twGurf mS rl #dyP Ü D tzGit hf wdik ;f yif vduk ef m&awmhrnf}} [k jyqdx
k m;ayonf? xdYk jyif ywdoaD emç
tyÜwo d aD em [laom rlurJG sm;udv k nf; xkwjf yí teufjyefjyxm;onfrmS vnf; rSwo f m;zG,af umif;ygayonf/
(ESm-125)

teufrSefod&efrvG,faom (1) 0g'ç (2) ZyÜç (3) 0dw@m w dkY\ teuft"dymÜ ,fwYkd ukd zGijhf yxm;onfrmS
vnf; rSwo
f mG ;zG,f aumif;vSygayonf/ (ESm -147 ponf)

xdYk jyif qvESihf Zmwd \ o½kyu


f kd xkwjf yxm;onfrmS vnf; rSwo
f m;zG,af umif;vSygayonf/ (ESm -153-
ponf)

xdYk jyif uxm0w¬Kusr;f qdik &f m tEkavmryOöuç y# ud r®pwkuw


ú Ykdukd yHpk rH sm;jzifh xkwjf yxm;onfrmS vnf;
tvGeyf if rSwo f mG ;zG,f aumif;vSygayonf/ (ESm -158-ponf)

0gusm0,00PÖemusrf;\ taMumif;t&mwdYk ukd þüazmfjyxm;onfrmS rajymyavmuf tenf;i,frQomjzpf


ygonf? okwvdv k m;aom yk*Kd¾ vfwYkd rmS þusrf;udk aphaph pyfpyf txyfxyf Munf½h I avhvmaomtm;jzifh £NE´,
d
'óeduaA't&mwGif todÓPfrsm; xl;jcm;pGm jzpfMurnfrmS ,Hrk mS ;zG,rf ½Sd jzpfygonf? odYk jzpfí þ usrf;udk
aphaphpyfpyf txyfxyfMunf½h aI vhvmí ,if;aA'qdik &f m todÓPfrsm;udk jzpfymG ;apEdik Mf uygap/

t½Sifaombe
t*¾r[my@dwç r[mpnfq&mawmf
omoemh&yd o
f m? &efuek Nf rdKY/

1340-ckEpS ?f 0gqdv
k qef; 1-&uf/
5-7-78

0gusm0,0*EÅóç yrkacyd ok"w


D rd m?
&p,D *d&moaE´o-uxrÜd uxm, 0d'/l
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 62

{uleo|drydkif;

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh
Ak'¨omoemEk*¾[tzGJYcsKyf

y&d,wå"d &k EÅ&ç y#dywå"d &k EÅ&ç 0de,*½kuç odum© umr tp½Sad om *kPaf ygif; cawmfral om aus;Zl;awmf½iS f
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udk Ak'o ¨ moemEk*[¾ tzGYJ BuD;onf ypön;f av;0 axmufyrhH í bk&m;jrwfpmG omoem
pnfyifatmif aqmif½u G cf &hJ m rsm;pGmrSeu
f efavonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;wnf;[laom q&mESiçhf Ak'¨
omoemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf wnf;[laom'umwdYk wufnv D ufnD avSmcf wfêud;yrf;rIaMumifh wurÇmvH;k tHrh qH;k Edik af tmif
tusdK;½Sad vonf? ,if;odYk jzpfaMumif; pmapmifwckwiG f atmufygtwdik ;f {uyd'k &f wkjzpfh zGiq hf ckd ahJ vonf/

]]aAm"dyifajcç yv’iaf AGüç av;axGwifq h ef;ç opömyef;udçk qGwv f rS ;f yefqifç oH;k vlY½iS f \ç oH;k cGif
omoemç yGiv hf if;jzmonfçh jrefrm&|ç a[|dr \ç OuúvmaZ,sHKç ûrdYa½T*ükH ç Mu,fpykH 0if;ç aomfwmrif;odYk ç
xGe;f vif;*kP&f nfç r[mpnf[çk Zmenfbek ;f armfç wdYk ax&fausmf \ç pHawmfr&l mç jrwf&yd o f m0,fç omoem
Ek*[
¾ ç zGYJ BuD;uyifç ypö,av;jzmç 'g,um[kç aumif;pGmcH,çl vGeMf unf jzLcJçh ay;vªrcRwfç edp0ö wfjzifçh
OD;nTw½f akd oç ûycJah víç ax&fjrwf Zmenfç r[mpnf \ç a&mifjcnf"r®pufç urÇmxuf0,fç 0if;vufíomç
xGe;f vif;ygcJçh rsm;pGmode;f oef;ç ½Siv f &l [ef;wdYk ç ysm;yef;cwfrQç pk½;kH Muíç omoemh&yd o f mç jrwf0[ d modYk ç
a&mufvmenf;cHç owdy|mefuçkd enf;rSev f rf;usç ½Irw S Mf uíç av;0tyg,fç av;oG,w f cH g;ç ydwEf ikd t
f m;
aMumifçh rsm;pGmAdv k v f çl cyford ;f olwYkd ç ½G,cf sLr*fÓPfç OD;xdyyf efíç edAmÁ efwcH g;ç yGiahf pom;[kç oif;om;
rsm;pGmç OD;wnfumjzifçh omoemh tusdK;ç aqmifo,fy;kd onfç aumif;usdK;csrf;om r*Fvmwnf;/}}

ork'´&mw&xnf r[mpnf

wu,fawmh ork'&´ monf a½Tç aiGç ykvçJ ywåjrm;ç aMumifrsuf½ çJG pdeçf oEÅmpaom &wemwdYk jzifh wnf&m
jzpfouJo
h Ykd r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf cEÅçD aom&pöç aomoDvsç o'¨gç Ak'd̈ tp½Sad om *kPaf wmfrsm;pGmwdYk \
wnf&mpifppf jzpfawmfryl gayonf/

cEÅD aom&pö aomoDvsç o'¨gAk'd¨ *kPm'a,m?


ywd|w d m *kPmaxa&ç &wemed 0 om*a&/

q&maumif;ESifh 'umaumif;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf xdyw f ef;q&maumif; tjzpfüwnfí omoemûycJ&h m rsm;pGm


atmifjrifawmfrcl ahJ vonf? ESpaf ygif; &m*Pmef;rsm;pGm ryGiv hf if;yJ½o
dS nfh owdy|mef 0dyóem ½Ienf;udk yGiv hf if;ap
Edik cf ahJ vonf? q&mawmf pGr;f aqmifoavmufukd Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ axmufyEhH ikd cf ahJ vonf? ]]yk*a¾ vmyd Oyedó,
ypöa,e ypöa,m}} qdo k nfh yO§m0g&y|mef; a'oemESit hf nD Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfwnf;[laom yk*Kd¾ vfrsm;u
yuwlyedó,ypö,owåjd zifh q&mawmfBuD;tm;aus;Zl;ûyojzifh q& mawmfb&k m;BuD;omoemûyvkyif ef;BuD; atmif
jrifcahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; wnf;[laom yk*Kd¾ vfx;l u Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ 0if 'umrsm;ESihf tjcm;urÇmol
urÇmom;ç 'um 'umrawGtm; yuwlyedó,owåjd zifh aus;Zl;ûyojzifh twdik ;f rod ukov kd xf ;l qnf;yl; yGm;pD;
Edik Mf uuke\ f ? ,if;odYk jzpfaMumif; ynm½Sif wOD; \ atmufyg {uyd'k v f uFmjzifh ay:vGiaf vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 63

r[mpnfBuD;ç oHpHk[nf;ç ½dkufwD;NcdrfhnHç b0*fvQHwnfh

bke;f yef;a0jzmç *kPaf wZmjzifçh r[mpnfwiG çf Zmenf½iS f \ç 0ef;usif&yd o f mç jrwf0[ d mwGiçf pOfvm
vHYk vç Oóm[jzifçh ]]Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ }}ç zGYJ csKyfrvS Qifç omoemhûyzG,çf toG,o f ,
G uf çkd zGYJ i,fo;D oD;ç
zGYJ pnf;NyD;íç BuD;rm;0efwmç tjzmjzmudçk oif&h mawmf&mç cGaJ 0umjzifçh oH;k jzmomoemç vif;a&mif0gudçk
urÇmysHYEYHS ç t½Sncf í H ç wnfw&hH efimS ç tajcygatmifç b@maiGaMu;ç jyefMum;a&;ESi çhf jr§iahf wG;qufqçH
{nfch w H cef;ç vrf;yef;aqmuftçkH axmufuw l &yfç ajrESiphf yfíç apmifMh uyfwjzmç a0,sm0pöç qGr;f yef;pom;ç
jynf0h uHv k çkH tvH;k pHv k Qifç vHûk cHapa&;ç xde;f odr;f a&;ESihf arQmfawG;jzmjzmç usef;rmoefY½iS ;f ç &dyo f mwGi;f ESiçhf
vd&k if;wjzmç rdvm’ a&rD; ç toD;oD; t00ç wm0efcsvsufç omoemhtusdK;ç tm;oGeûf zd;ífç o,fy;kd ½Guaf qmifçf
aqmifwikd ;f atmifcçfhJ xGe;f ajymiftm;opfçf ÓPfqn D p§ vf sufç wESpt f wGi;f ç tm;opfoiG ;f umfç xefjyif;
nDnmç tm;xkwyf gífç r[mpnfbek ;f acgifçf jrwf*P k af &mifaMumifçfh jrm;ajrmifxyfxyfçf Z&yfa usmif;uefçf
twefwefEiS çfh ab;&efumqD;ç wHwikd ;f BuD;udçk cdik jf zD;vnfywfç tNyD;owfíç tjrwfuo k vç okpw d Eå iS çhf
"r®omvmç cHx h nfpmG vQifç 0d[mr@yfç vGew f ift h yfíç aemufxyfwrsdK;ç vQyfppfêud;wdYk ç EGr;f ñd;I a[mif;jypfç
ESpMf umjzpfíç topfvu J mç tvif;a&mifjzmvsufç om ,mxGe;f vif;ç wdex f ed v f if;cJçh zGYJ oif;wvDç acwfEiS hf
nDatmifç a,m*Dapmifah ½Smufç ÓPfcsdeaf xmufíç aemufxyfwoD;ç rsdK;orD;wdYk ç tHch sD;w0ç zGYJ pnf;Muvsufç
omoemûy&mç enf;pHpk mG jzifçh rSwef merlç twk,í l ç MunfjzLo'¨gç yGm;apiSmvQifç r[mpnfwiG çf Zmenf½iS f
\ç aMu mif;tifpv kH wfç ax½kyw Ü Ef iS hf em*wfreS ;f arQmfç rSww f rf;awmfuçkd xkwaf zmfrsufjrifç rSww f rf;wifíç
½ky½f iS ½f u
kd u f ;l ç *kP&f nfx;l udçk csD;usL;aumfa&mfç rsm;ylaZmfvsufç a[mazmfw&m;ç usrf;pmrsm;udçk &yfjcm;
ajrjcm;ç Edik if jH cm;rSmç jyefYymG ;&efimS ç usKd ;arQmu f mjzi çhf bmomjyefumç jzefYa0iSmvQifç r[mpnfoçH b0*fvQH
atmifç Ncdrn hf n H ;D nD;ç yJwh ifc;dS rQç vDvaD ygif;pkç *kPt f xkuçkd arQmf½cI gcgç q&mawmfb&k m;ç &nfrw S of m;
onfçh ûyjim;omoemç aemufawmfrmS vQifç nDnmtm;xm;ç o'¨gyGm;vsufç z0g;ajcxyfç xufMuyfruGmç
Ak'o ¨ moemç wjzmEk *¾[ç zGYJ csKyfuvQifç Oóm[ruGmç ½dak opGmjzifçh Mo0g'rdeYf usLç rsm;MunfjzLvsufç
cH,q l ufqufç 0efrysufvQifç wd;k wufqifq h ifçh wifx h ufwifch çhJ ,cifch w
k ikd çf acwfEiS ûhf ydií f ç a&mifqikd f
wif<h um;ç jrifjh rifrh m;vsufç oH;k yg;omoemç vif;a&mufjzmcJçh r[mpnfBuD;ç oHpkH [nf;íç ½dkufwD;NcdrfhnHç
yJwifoo H Ykd ç ebHx;kd azmufç b0*fa&mufrQç tHah vmufjzmjzmç tHah vmufjzmjzmç omoemwHceG çf rd;k pGepf iG phf iG çhf
jrifx h ufjrifí h ç t½Si*hf P k &f nfç xHo k if;Munfvsufç t½Snaf jrmfjrifç ÓPfEiS , hf OS íf ç ESppf OfqifEçJT ylaZmfyJG
vnf;ç xl;uJnn D mç wuJomvQifç r[mylZmç NcdrNhf cdrn hf monfç awZmwd;k vdYk wifo h nfb&k m;/ /

o|drydkif;

q|o*ÐwdykpäuESifh q|o*Ðwd0dóZÆu ylaZmfyGJ

q|o*Ðwyd pk u ä aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ESihf q|o*Ðwd 0dóZÆu t½Si0f pd w d oå m&mbd0o H


wdYk u q|o*Fg,em r[ m"r®obifBuD;wGif BuD;vSonfw h m0efBuD;udk aqmif½u G af wmfrcl MhJ uonfh q&mawmfb&k m;
BuD;rsm; jzpfMuukef \? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;um; yxr o*Fg,em r[m"r®obifwiG f tar;wm0efuv kd nf;
aqmif½u G af wmfrcl ahJ om t½Sirf [muóyr[max&f uJo h Ykd jzpf \? t½Si0f pd w d o
å m&mbd0o H um; yxro*Fg ,emwGif
tajzwm0efaqmif½u G af wmf rlcahJ om t½SiOf ygvdç t½Sit f meE´muJo h Ykd jzpfav \? wenf;qd&k aomf omoem 3 -&mpk
wGif oD[Vkd u f Ref;ü &[ef;oHCmawmfaygif; ajcmufoed ;f ½Spaf omif;ausmfwYkd tv,f 0denf; yd#uawmfBuD;udk ½Gwq f kd
í aemufwiG f csydYk omoem ûyawmfrcl o hJ nfh t½ iS tf &d|ax&fuo hJ Ykd jrefrmomoemwGif vQr;f vQr;f awmuf
xl;uJonfh yk*Kd¾ vfx;l yk*Kd¾ vfausmfwYkd jzpfuek f \? ,if;yk*Kd¾ vfausmfEpS yf g;udk csD;usL;ylaZmfoifo h nf[k rH½k mG ûrdY 0d*'g0kef
q&mawmf t½Si0f g,rdEo ´ nf ûrdYay:½Sd q&mawmfBuD;rsm;ç ygwD aumifpD Ouú| twGi;f a&;rª ;ESihf ygwD0if aumifp0D if
rsm;ç ûrdYrûd rdYz 'g,umç 'g,dumrrsm;ESihf wdik yf ifí rd*'g0keaf usmif;wdu k üf rH½k mG ûrdYv;kH uRwf ylaZmfyBJG uD; usif;yylaZmfchJ
avonf? xdpk Ofu q&mawmfBuD;ESpyf g;wdYk onf rH½k mG ûrdYvx l t k m; w&m;a&at; wdu k af uR;awmfrcl ahJ vonf? rH½k mG ûrdYol
ûrdYom;wdYk onf rsm;pGmtBuHyikd çf t&awmfow l Ykd jzpfMuukef \? r[mpnf q&mawmfBuD;udu k m; aemufq;kH ylaZmfMujcif;
jzpfavonf/

r[mpnfax&daE´map0ç 0dpw
d yå *k aF 0g wxm?
rHk½Gmom"a0g au Oabmç okylZru½Hk [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 64

atmufarhzG,f &wkydk'fpHk

r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; wnf;[laom aerif;onf tw¬awmifp, G f csKyfu,G cf ahJ vNyD? odYk &mwGif
q&mawmfb&k m;BuD;\ oDv&eHYç orm"d&eHYç ynm&eHY wdYk um; wavmuvH;k oif;ysHYêudiv f iId v
f suf ½Sad vonf?
ouú&mZf 1329 -ckESpf oDwif;uRwfvqef; 7 -&ufaeYwiG f &efuek ûf rdY omoe mh&yd o f mausmif;wdu k üf r[mpnf q&m
awmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k í omoemûy&ef r[mpnfausmif;awmfukd pwiftw k jf rpfcs wnfaqmufcMhJ uavonf?
xdpk Ofu uAsmq&m cdyaÜ Z,s"r®ygvonf omoemh&yd o f mordik ;f ESihf aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; \
*kP&f nftcsdKYt0ufukd azmfneT ;f í at mufyg&wky'kd pf kH zGYJ qakd zmfusL;cJah vonf? ,if;&wky'kd pf u kH m; q&mawmf
bk&m;BuD;\ aus;Zl;awmfteEÅukd jyefajymif;trSw&f atmufarhapavonf/

r[mpnfausmif;awmf tkwfjrpfcspOfu &wkydk'fpHk

1/ blrdeufoef/ /jrwfajrrSeo f m;ç zd;k wefe*¢ç xdu


k af yvSíç rkcsydik ½f iS çf qmOD;oGio
f nfç Munfvif
o'¨gç ½Tiv f ef;pGmjzifçh omoemh&yd of mç wnfprd ihf mS [kç [mrpfwpfvrf;ç NcHajr0ef;udçk vª'gef;NyD;
aemufç ausmif;vnf;aqmufcçhJ rkeaf omufZmenfç wdik ;f XmenfwiG çf b,fqD b,f&yfç awGYabmif
tyfvrd çhf pyfrpd yf&mç pHpk rf;ygonf ç atmif&matmifaMumif; cif;onfu/kd

2/ *kPfjynfhxufÓPf/ / aEGaMumif;zefom;ç 0efBuD;csKyf[çk xrf;½Guûf yonfh OD;Ekac:qdçk xdk


yk*Kd¾ vfonfç a½Tbûkd rdYe;D ç a½S;½GmBuD;üç cdrk ;DS vsufomç jrwfA'k g¨ \ç {um,aemç rSef ra*¾gudkç
t½Sifaombeç aeY a&mnygç jyvsufaeyHçk aMumif;rsdK;pHu k çkd awGêuHcv
hJ Qifç qmOD;oGiEf iS çhf
wdik yf ifNyD;umç yifah vQmufygonfç aemifcg axmifaomif; vif;rnfu/kd

3/ MuHrdqufqH/ / a½S;bke;f uHaMumifçh ajcmufwefo*Fg,emç wifMu&mwGiçf t½Sif


aombeç ykpu ä [kç oHCmhtv,fç vG efwifw h ,fíç aemif0,fzYJG csDç r[mpnfwnfçh jynf
wGi;f jynfyç MunfñMkd uíç jzjzaomif;aomif;ç wynfah ygif;uç vrf;aumif;vrf;xl;ç jyay;
zl;onfçh aus;Zl;*kPaf wmfç tm½Hak rQmfvsufç ausmif;awmf0[ d mç aqmifMuygonfç arSmifcmG
a&mifaygif; vif;rnfu/kd

þonfvQif atmufarhz,
G &f m &wky'kd pf kH jzpfavonf/

r[mpnf ax&ao|rSçd yoEém A[a0g Zem?


oH*w
D m[d AE¨w
d mG eç axmaroHk u0d auo&m/

{uo|drydkif;

omoemh&dyfomordkif;ESifh ax&*kPf&nfudk
ajymaeonfh aZ,sr*FvmarmfuGef;

ynm½Sirf sm;pGmwdYk onf tcGi&hf wdik ;f *kPaf wmftaygif;wdYk \pka0;&m r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udk cs;D usL;
Muonf? *kPûf yMuonf? 1329 -ckEpS f oDwif;uRwv f qef; 7-&ufaeY &efuek ûf rdY omoemh&yd o
f m r[mpnfausmif;
awmf tkwjf rpfcspOfu omoemhtvif;a&mif OD;azjrifo h nf atmufyg aZ,sr*Fvm armfueG ;f jzifh cs;D usL;cJah vonf?
,if;armfueG ;f onf omoemh&yd o f mordik ;f ESihf q&mh*Pk &f nfukd ajymaeonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 65

jra&mufZrÁLç nGeYf ûzd;vlom;ç qlqjl rwfpmG ç yGix hf eG ;f &m[kç *kP0f gwif½h eT ;f ç þ awmifuRef;0,fç
awmufxeG ;f omoemç csdet f cgESiçhf Budrv f mcJ &h ç jynfjrefrmüç OuúvaZ,sHKç ûrdY'*H0k ,fç vdiI x f rkH OÆLç oAÁñl
wdYk ç av;ql"mwfyçkH a½Tw*d [ kH çk cdik cf o
kH moemç ordik ;f vmjzifçh a&mif0gvQHn;D ç apwDBuD;vQifç tHch sD;rukeçf
b0*fwek rf Qç od&*f P k ûf zd;armufç bke;f a&mifawmufvsufç taxmuf½n S Mf umç þ urÇmrSmç wnf&mrSev f Sç
omoemh\ç vH;k 0tajcç cdik Nf rJaprnfçh rsm;axGpb kH çd tHbh , G ½f o dS m;ç blred ufoçH *kP&f nfvQHonfçh aZ,sH
r*Fvmç atmifajrcsm0,fç oH*gq|ç obm,jzifçh oH;k 0yd#uwfç y&d,wfuçkd wnfrh wfajzmifreS çf twefwef
vQifç zefzefow k o f ifç atmify, JG ifcçhJ r*¾i½f pS jf zmç omoem[kç wj zmy#dywfç tusifjh rwfuçkd avsmufywf
a'oemç aotcsmjzifçh r[mowdy|mefç usifv h rf;rSeu f çkd {uefvrf;aumif;ç vrf;taMumif;jzifçh ude;f atmif
r*fzv kd çf ûrduf xD;cdw k Ykd ç yk*Kd¾ vfvv D çD jrwfa,m*Duçkd pHn k eD ,ç Mo0g'jzifçh nTejf y cgcgç *E¬um&uç
oH*g,eç ykpu ä ESiçhf ur®|m eç tmap&[kç t*¾r[mç *kPaf &mifjzmonfçh r[mpnfwiG çf Zmenf½iS t f m;ç
jynfciG w f ikd ;f om;ç wynfrh sm;uç wufymG ;apwemç xufoefpmG jzifçh omoemh&yd o f mç twGi;f rSmvQifç a½S;cg
pHausmif;ç Adrmefa[mif;rSç a½TYajymif;pHaysmfç Adrmefawmfuçkd arGYavsmfapiSgç at;csrf;pGmvQifç oH;k jzmOwkç
usef;rmrIukd arQmf½Ó I Pf,OS çf orÜZOfjzifçh pDpOfacwfrçD tvDvw D Ykd ç pHn
k qD ifqh ifçh wifx h ufwifah tmifç
toifn h n D mç axmifo h ;kH &mrSç pGe;f vmESpq f ,fç ud;k cku,fonfçh uefv,foif;xHçk yGizhf ;l pHv k sufç 0wfreI f
êudipf mG ç ig;rnfMumESiçhf wm&mumuç 0oEÅvQifç tó 0PDç pef;ESichf sDvsufç &moDwcl iG çf rsm;aysmf½iT o f nfçh
qif,ifx;l uJç a&mifpEkH í JG ç rD;yGaJ jymifxed çf wm0wðrçS rkeed jf ref;<uç 0guRwfv[kç qef;xckepf&ufç jcaoFh
pufvQifç eHeufcsden f çD oH;k em&DEiS çhf pGe;f onfred pfç ig;ud;k jzpfonfh xGe;f opfcsdecf gç aAGtmum0,fç a& mif0g
xdev f if;ç rdówGi;f üç wdik ;f rif;pHjref;ç okbeef;wnfçh ½Tiv f ef;om,mç od[b f rkH mS vQifç wjzm<uufy;l ç v*f
ESijhf rL;vsufç wifx h ;l vDvçD uef&moDwiG çf tpOfrw DS if;ç *VKefrif;vnf;ç xefjyif;awmif[ek çf odro hf rd whf ek rf Qç
vdu I cf ek 0f rf;omç aysmfpcH gvQifç wl&moDwiG ;f ç q'´erf if;ESiçhf r,Gi;f NAdpmä ç zef*rl mS vQifç oDwmpHjref;ç uopf
eef;wnfçh wcef;aqmifMumç "EkrmS vQifç pE´m,kerf if;ç a&mifpu kH sif;vsufç xGe;f vif;cgcsdeçf &moDred 0f ,fç
*kP½f edS x f efjyif;ç e*g;rif;vnf;ç cyif;&efrsdK;ç yg;ysOfr;kd vsufç ESrd cf sdK;&efigS ç pHjref;c gjzifçh tmuma0[ifç
'Gg'oif0,fç a&mif½iS x f ed vf ufç *kPaf ygif;,Suo f nfçh okeu©wçå r*Fvm[kç aZ,sjyu©'ed çf wdxcD sdew f iG çf
awmufxed yf wåjrm;ç tv,fxm;vsufç jrom;pdeEf pS çf ykvpJ pfEiS çhf xGe;f opfoEÅmç a*:rkwjf zmvsufç eDvmESihf
aMumifç xdex f ed af jymifonfçh pdeaf &mufOóz ,m;ç pOfwikd ;f tm;jzifçh awmuf<um; e0&wfç a&mifp[ kH yfvsufç
vnfywfcs,fpçD usrf;tnDvQifç jirf;rSaD zGvpS çf a½Ttw k jf rpfuçkd xGe;f opfa&mufjzmç ax&foC H mwdYk ç oH0g
csdKjrç y&dw[ å çk Ak'r¨ EÅeçf "r®ue© u f çkd zefzefo&AÑm,fç *kPaf ygif;<u,fvsufç woG,Of ;D Ekç acgif;aqmifûy íç
vlxyk &dowfç ysm;yef;cwfoYkd ç avsmufywf½;kH pkç atmifoûH yvsufç atmifqak Mujimç &wemwdYk ç jzmjzmBuJ
ajr§mufç vufyef;aygufíç 0rf;ajrmuf½iT jf yç tkwjf rpfcscJçh r*Fvmqif,ifç awmfobifrYkd ç awmf0ifarmfueG ;f ç
tpOfneT ;f onfç.....wnfxeG ;f omoem tvif;a&mifwnf;/

OD;azjrifw
h yd oda'¨eç u0duOk &Æ auwkem?
aZ,sr*Fv*Dwm,ç oH*w d m ax&"Dwrd m/

azmfjyyg q&mBuD; OD;azjrifo h nf q&mawmf bk&m;BuD; omoemh&yd o f mü 0dyóemw&m;jyonfh 18 -Budrf


ajrmuf txdr;f trSwyf üJG q&mawmf bk&m;BuD;tm; *gxmygXf edó,wdYk jzifh ½Scd ;kd ylaZmfí ½Spfq,fay:aw;xyfç ½dk;½dk;
aw;xyfoYkd a&;om;jzefYa0 ylaZmfco
hJ nf? pm½Iow
l Ykd vnf; ½Gwzf wf ylaZmfvQif twdik ;f rod tusdK;½Syd gonf? odYk jzpfí
atmufygtwdik ;f zwf½yI al Zmfygownf;/

emem*kaP[d orÜEçHé omoeó "ZlyrH?


r[mpnfax&tmap&Hç 0E´mr[H ok0PÖdwH/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 66

emem*kaP[d-uefabmifqifw h ;kd ç a&jynfjh zdK;vsufç MumrsdK;pHw k ifçh zl;iHyk iG íhf ç uefrifu h sufoa&ç
wifûh zd;a0atmifç a½SYaqmifêud;ukwçf tm;xkwq f ifyh mG ;ç nTeMf um;apmifMh uyfç pkaygif;vwfíç uefjrwfr*Fvmç
om,mwif<h um;ç wl;azmfonfh yrmtvm;uJo h kd Yç jrifrh m;vSpmG ç oH;k jzmyd#uwfç ig;&yfeu d m,fç oG,o f , G f
|uxmç #DumtEkç r"ka,mZemç jzmjzmpHv k ifç *kPt f ifaygufjyç t*¾r[my@dwç *E¬um&uç ponf
qifq h ifçh y&d,wfwnf;[laom uefabmifukd jr§iahf wmfrv l suf wd;k wifu h suo f a& cdik Nf rJvûkH cHapawmfrNl yD;vQif
Munfvifat;jr aom ufo;kH Muol &[ef;½Siv f l olawmfpif [lorQwdYk ukd tylrc oefY½iS ;f í pd;k &drif akd <u;
ylaqG;vGwu f if;ç r*fÓPfvif;vsufç 0#fwiG ;f xGuaf jrmufç rsufarSmufûy&mç edAmÁ e"mwfç tusdK;jrwfuçkd
qwfqwf{uefç &ap&efenf;ç waMumif;wnf;jzifçh c&D;rzifçh owdy|mefç 0dyóemtusif[ h k qd t k yfaom
a&pifa&aumif;wdYk ukd jynfah pawmfrv l suf arG;MuLxHpk mG ç t½kPv f muç iHt k mqifq h ifçh tûydiyf iG ;f íç uefrifh
usufoa&ç wifûh zd;apiSgç y#da0" wnf;[laom y'HMk umrsdK;aphwYkd ukd pdu k yf sdK;BuJcsawmfrjl cif; paom trsdK;rsdK;
aom *kPaf wmfwYkd EiS ?hf orÜEHé orÜEw é må -t½Sihf yg&rDç pHn k b
D ek ;f [keçf jynfph akH wmfrjl cif;aMumif?h omoeó
"ZlyrH - ½Siaf wmfjrwfb&k m;ç wnfxm;rdeYf rmS ç oH;k yg;aom omoemawmf jrwfBuD; \ a&mif0gwifv h QH
eef;bHjk rifah qmif&0H ,f a&mifvQaH wmf toG,o f , G wf Ykdjzifh atmifvo H zG,f jzpfawmfrx l aom? ok0PÖw d H - jrifh
jrwfwifw h ,fç cefYx,fj'yfç omud,Zmwfç *kPo f uwfEiS çhf pHt k yfjzmjzmç omoempufç ig;axmif0ufwiG çf
ay:xGux f ifpmG ç oH*gq|ç ykpu ä jzifçh xkwjf ycgcgç r[muóyç yrmPodYk ç "r®ab&Dç r[mpnfBuD;ç
½du k w f ;D oHpçkH csD;rukecf çhJ Mu,fp&kH cH ç aomfwmvodYk ç "l&ESpjf zmç eef;&dyo f mjzi çhf ax&m0g'ç omoemh
Edik if w H iG çf jcH&0H ef;vSnçhf wynft h rsm;wdYk \ tm;xm;rScD çkd Munfñkd Mu&mç omoemh*P k &f nfç pHn k jD ynfv h Qrf;ç
txl;ojzifh aumif;pGm cs;D rGr;f tyfawmfrcl x hJ aom? r[mpnfax&tmap&H -r[mpnf r[mpnf[k tjynf
jynfwiG f ay:xifausmfMum; aus;Zl;awmf½iS f r[mp nf q&mawmf bk&m;BuD;tm;? t[H -r[mowdy|mef
usiMhf uHymG ;rsm; trSww f &m;udk êud;pm;tm;xkwf emrf½yk rf Qom jzpfygaomwynfah wmf (wynfah wmfr) onf?
0E´mrd-t½Sihf *kP&f nfç pHn k q D ifq
h ifçh jrifx
h ufjrifv h sufç wifu h sufoa&ç taxGaxGuçkd redaNE´ç ESrd af cR
nGwfusdK;ç um,0pDç t vDvD 0yfvQdK;í ½Scd ;kd uefawmhyg \ t½Sib f &k m;? 0E´mrd -tmp&d,*kaPm teaEÅm[k
rdeYf a[mt&ç 0#f'u k r© çS uRwfMuvGwMf uç uRwfvw G Mf u&efç &nfoefpw d x
f m;ç owdy|meftrSww f &m;udk
a[mMum;nTejf y teEÅ*P k &f nfukd ,HMk unfjrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd yg \ tjzmjzmt00 tjynfjynf
"r®jyvdYk ç tvDvD omoemhZmenf aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmft½Sijf rwfBuD; bk&m;/

yw¬emoDo awZ*kPf&nf r[mpnf


(80) ay: aw;xyf

(omoemhtvif;a&mif q&m OD;azjrifh a&;om;onf/)

jrefrmjynf r[mpnf Zmenfwifh omuDt½Sihf jrwf*P k &f nfç "r®mpnftqifq h ifh rjywfwek [ f nf;
onfç ewfbt kH vDvD b0*fwikd v
f rT ;f ç y&d,wf y#dywf tod"mwfpw kH ,fç u0djrwf*P k f ud,
k v f ;kH xHv
k Ykd rrT ;f ç
jrefrm&| oH*gq| ÓPf0gjrwfvS ax&r[mrSmç aevyrm ajymifwifv h Qr;f ç aZ,somoem atmifyv’if
eef;rSç tacgifwifq h ef; "r®pnfç awZmaZ,sm a0jzmoef;ç acrmMuiSe;f jreef;aqmifyYkd&nfç jcm;jywf
tm;vyf rem;r&yf½NdS yDç w&m;jrwftqD usrf;tvDvaD &;vdYk ç csrf;Munfat;zdYk Ak'j¨ rwfa'oemç Oóm[
rjywf aoGruGmç owdy|me tbdÓP ½Syd gMuapiSgudçk twdy0& apwemwifûh zd; a0vdYk av;ç b,maemf
r,Swo f y &mausmt f oufru r[ma c:t*¾ omoemawmftwGuyf atmifueufxl aqmif½u G af wmfrl
pGr;f Edik b
f &k mhav;/ /

aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
owdy|mef½IrSwfyGm;rsm;yHk tusOf;csKyf
rSwfom;&efaw;xyf

owdy|mefow k "f r® xkwjf yvdYk red Yf rmS um,m'd Ekyóem ½Irw


S pf &mxif½mS ;ç ay:orQ jzpfcsKyf[efukd
ypöKyÜef wdus rSwo f m;ç av;Xme£&d,m owdrmS a½SYomG ;ç azmif;ydeu f ckd snfwikd x
f m;vdYk rSwo
f m;awmha,m*Dç
cE¨mud, k Ó f Pfpu kd f tvdu k o
f if½h rI w
S &f rnfç orÜZmetvDvD <ucsDumpuFrESiçhf ajcmuf'gG &tm½Hrk mS
rSwpf wd Ef iS hf omç Ad v
k if g;0csDwufygvQif jynfr*ftrwm wufvrS ;f Edik v f rd hf av;/ /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 67

OD;azjrifw
h yd oda'¨eç ,xmblw 0dbm0dem?
axmrdawm ax&"Dwrd mç u0duOk &Æ ÓPdem/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh
omoemhtvif;a&mif OD;azjrifh

omoemhtvif;a&mif q&mBuD; OD;azjrifo h nf "e½Sçd o'¨g½Sçd ynmwwf Oygoum olawmfaumif;jzpfav


onf? usr;f *efrsm;pGmwdYk uv kd nf; ûypkcahJ vonf? q&mBuD;onf aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;tm; rsm;pGm
Munfñckd ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ usrf;pmrsm;udk zwf½í I todÓPfw;kd w ufojzifv h nf; q&mawmfb&k m;
BuD;tm;rsm;pGmMunfñkd av;jrwfcahJ vonf? odYk EiS hf q&mBuD; OD;azjrifo h nf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; 0dyóem
jyoawmfro l nfh 25 -ESpaf jrmuf aiG&wkobifwiG f atmufazmfjyyg q&mawmfb&k m;BuD; \ *kPrf sm;udyk g azmfjyvsuf
omoemh&yd o f mordik ;f tusO;f csKyf r*Fvm&wky'kd pf ukH kd a&;om;ylaZmfcahJ vonf/

ajymif0if; awZm/ /jynfjrefrmum;ç pE´m,kerf if;ç wdrw f u kd wf iG ;f rSç xdev


f if;a&mif0gç xGuaf y:vm
odYk ç rdpmä vufatmufç uRefoabmufrçS vGwaf jrmufuif;uGmç rsdK;jrefrmwdYk ç csKyfcsmtkypf ;kd ç tmPmrd;k vsu fç
wdik ;f usdK;jynfusdK;ç omoemusdK;ESihf trsdK;ynmç omoemudçk aumif;pGmûypk tm;xkwrf jI zifh aygif;pknn D mç
csdet f cgwGiçf e0goknç wd{uvQifç rd*oDac:ç vewfawmf \ç xGe;f ay:wufopfç vqef;wpfüç pepf
wusç zGYJ pnf;Muonfçh Ak'o ¨ moemhç Ek*[¾ [kç EGwo ¬ nmç rSnahf c:umvQifç o'¨gyGm;pD;ç tzGYJ BuD;udçk tHch sD;
p&mç jrwfo'¨gjzifçh ynmuJarmufç q,fEh pS af ,mufwYkd ç a½G;aumufppGmç zGYJ pnf;ygíç ½Spjf zmtHzh , G çf
*kPaf ygif;<u,fonfçh oH;k oG,o f moemç xGe;f vif;jzmvsufç aumif;pGmwnfrh wfç y&d,wfEiS çhf y#dywf
omoemç þESpjf zmudçk Munfom½Tijf yç ypö,ESiçhf "r®prG ;f tifç tm;ukew f ifvsufç jrwf½iS o f moemç
vif;a&mif0gudçk arSmifcmG y,f½iS ;f ç tnpfuif;íç oefY½iS ;f ap&efç t"d|mefjzifçh jyif;xeftm;xkwçf aemuf
rqkwyf çJ êud;ukwn f n
D mç aqmif½uG &f mwGiçf omoemh&yd o f mç wnfaqmufigS vQifç o'¨gcdik Nf zD;ç oaX;BuD;
[kç a0; eD;ay:xifç qmOD;oGiu f ç Munfvifo'¨gç xufoefpmG jzifçh aZ,smblrçd tHzh , G ½f o
dS nfçh od'rd̈ *Fvmç
atmifajrcsmudçk okn{uç wd{uwGiçf rd;k vtwGi;f ç awmfovif;[kç y0if;pED́ç ykPrÖ pD ufç ausmfw&ufüç
xufjrufapwemç vª'gef;ygíç omoemhwnf&mç þurÇm0,fç ½SnMf umarmfueG ;f ç arQmf &nfneT ;f vsufç
ay:xGe;f ajrjrwfç jzpfay:vwfaomfç avsmufywfom,mç oefY½iS ;f umvQifç tjzmjzmy&dwçå ok"r®[çk Ak'¨
rEÅeçf tzefzefjzifçh ab;&efo, G of ,G çf npfpifMu,fatmifç av;q,fu h ;kd &ufç pOfrysufyçJ qufum
qufumç rsm;oHCmwdYk ç om,mokwçd oHpñ kH v
dS sufç blrod 'k ç¨ aom"e[ çk usif;yr*Fvmç qifq h ifjh zmonfç
aZ,smatmifjcif; awZmbk&m;/

atmifjcif; aZ,sm / /yxAsmum;ç r*FvmXmeç ygu#rdYk ç omoemh&yd o f mç rnfonmjzifçh r[m


ap&ç jrwfax&ESiçhf oHC0d[mç tpjzmíç <uvmpHn k çD jrwfa,m*DwYkd cdrk u DS ed ;f atmif;ç ur®|mef;ausmif;w dkYç
pkaygif;pHpk mG ç aqmufvyk u f mvQifç omoemûyzG,çf *kPif g;oG,Ef iS çhf jynf<h u,fpv kH ifç q&m½Siu f çkd ajrmfjrif
rSe;f qç ud;k uG,&f zdYk ç qE´jyif;pGmç yw¬emíç jynf½mG xuf atmufç owif;axmufcçhJ 0rf;ajrmuf0rf;omç
axmifo h ;kH &mrSmç pGe;f vmq,fw h pfç a&mufvpfcsdecf gç qdy cf eG ½f mG üç r[mpnfwiG çf Zmenf½iS f \ç *kPftif
xl;jcm;ç owif;Mum;íç pdwx f m;Munf½iT çf qmOD;oGio f nfç zl;jrifvakd Mumif;ç tcGiahf umif;udçk ½G,af csmif;
&nfp;l ç ûrdYa&OD;rSç MunfE;l aygif;zufç qkyefeufoYkd ç qefpufyikd ½f iS çf OD;boifuç vdt k ifNyD;ajrmufç ppfuikd ;f
a&mufatmifç yifah vQmuf<uvmç ax&fr[m \ç a'oem "r®ç Mum;em&íç ig;0&nf½, G çf *kPaf ygif;<u,f
vsufç oG,o f , G f 0rf;ajrmufç &efuek af &mufuç yifah vQmufMu&efç aMumif;pHzk efvsufç oH;k wefomoemç
vif;a&mif0gudçk o'¨g½TiMf unfç csD;ajrmufrnf[çk *kP&f nfneT ;f pdçk ûrdYa½Tbükd ç a&ñdk ywfu;kH ç usHK;uwbufç
a&mifjyef,u S íf ç uke;f xufxed n f ;D ç apwDBuD;ESiçhf ,SOrf ;DS &dyo f mç ûrdYaxmifrh mS vQifç r[mpnfwiG çf Zmenf
½Sit f m;ç Munfvif0rf;ajrmufç aMumif;pHak xmufíç yifah vQmufaomcgç axmifo h ;kH &mrSmç pGe;f vmq,fw h pfç
cgaumif;jzpfonfçh yGio hf pfc0Jç uxdeyf w JG Ykd ç qif;ETNJ yD;cgç Muwåu d mvQifç a&mif0gwdxçD ykPrÖ pD ufç ausmf
ajcmuf&ufwiG çf tqufpOfvmç ,cifcguç ½Sirf [muóyç jrwfax&onfç &mZ*[ç e*&odYk ç yxroH*gç
wiftihH gS vQifç <uvmpHv k ifç yrmoGio f Ykd ç aumif;uif pcef;ç av,mOfeef;jzifçh <ujref;&efuek çf odro hf rd hf
wkerf Qç vdu I cf ek f 0rf;omç yifah qmifvmonfç .... acrmaqmifEiS ;f aZ,smbk&m;/ /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 68

aqmifESif;acrm/ / &nf½, G uf mjzifçh q&mawmfb&k m;ç <ua&mufjim;íç trsm;Adv k yf çkH r*Fvm'Hük ç


yGpJ o
kH u
kd ûf rduçf av,mOfqu kd af omfç OD;cduk 0f yfwmG ;ç crf;tem;jzifçh yifjh im;&dyo f mç NcdrNhf cdrn
hf mcJçh rMumaeYcsif;ç
*kPef YH oif;vsufç owif;xdx k çkd a& 'D,rkd çS Munfñt kd m;&ç aMujimMuaomfç ½Tijf y0rf;omç axmifo h ;kH &mrSmç
pGe;f vmq,fw h pfç wGupf pfcsden f çD rd*oD[çk wdxyD P k çÖ ewfawmfvrS tpûyumç ax&fq&monf av;jzm
owdy|mefç ½Irw S &f ef[çk zefzefêud;pm;ç a,m*Drsm;tm;ç yGm;rsm;Edik af &;ç tvkyaf y;w&m;ç a[mMum;nTejf yç
þrSpíç "r®a,m*Dç tvDvw D Ykd ç &moDOwkç ylat;rIuçkd *½krxm;ç jrwfw&m;udçk yGm;rsm;qufqufç ÓPfpOf
wufMuç rysuf½n S Mf umç jynfjrefrm0,fç ûrdY½mG Xmeç pnf;rsOf;csvsufç <uvmorQç oifwef;jyíçXmersm;pGmç
jyefYymG ;umvQifç omoemh&yd o f mç jynfjrefrm0,fç w&mh½pS q f ,fç *Pef;cs, fíç oG,foG,fa,m*Dç tnDwGuf
ude;f ç ajcmufoed ;f ig;aomif;ç ud;k axmifaqmif;vsufç taygif;xif½mS ;ç ,d;k ',m;üç w&m;a,m*Dç ode;f ESihf
csDíç vDv&D yd o f mç oH;k &mac:qdçk oD[Vkd rf mS aomfç ig;q,fausmfíç wlaysmfpm&Dç jrwfa,m*DwYkd ç pHn k jD yazmfç
ud;k axmifausmfwnfçh ta[mft pä&çd urÇmodíç jyefYbd omoemç qifq h ifjh zmvsufç ax&0g'ç "r®a&mifjcnfç
tjynfjynf0,fç xdeMf unfopf0if;ç tarSmifciG ;f íç tvif;a&mifjzmç omoemwGiçf r[mpnfoçH NcdrNhf cdrn hf H
vsufç ebHx;kd azmufç b0*fa&mufrQç taxmufMum½Snçf ESpyf wfvnfwiG çf *kP&f nfreS ;f qç ylaZmfMuíç
"r®Mo0gç cH,u l mvQifç r[mylZeç "r®obifç crf;em;,ifcçhJ þwGiu f mvç or,üç XmepHn k çD jrwfa,m*D
wdYk ç vDvaD ygif;pkç ]]aiG&wk}} [kç aumif;rIrsm;pGmç awmif;qk jzmvsufç ½SnMf umoufawmfç &mwef;ausmfíç
ta[mf0wç csrf;jrom,mç ax&fq&monfç .... awZmajymif0if; acrmbk&m;/ /

OD;azjzifh Oygoaumydç ax&rSd yoaEém ok"?d


&wkuAsmaum|mao[dç ax&ó ylZeH u&D/

'Ggo|drydkif;

armfvNrdKifNrdKY awmif0dkif;uav;wdkufausmif;twGif;
r[mpnfausmif;awmfBuD;ESifh trsdK;orD; ur®|mef;
ausmif;awmfBuD; a&pufcs pmwef;

armfvûrdiûf rdY? awmif0ikd ;f uav; wduk af usmif;twGi;f r[mpnf ausmif;awmfBuD;ESihf trsKd ;orD; ur®|mef;
ausmif;awmfBuD;udk trsm;aumif;rI½iS f olawmfpifwYkd onf ouú&mZf 1331 -ckEpS ?f 'kw, d 0gqdk vqef; 10 -&ufaeY
eHeuf 10 -em&D? 45 -rdepftcsdeu f tcrf;tem;jzifh tkwjf rpfcsí pwifwnfaqmufc&hJ m NyD;pD;ojzifh 1332 -ckEpS ?f
waygif;vqef; 15 -&ufaeYwiG f yifo h C
H m 108 -yg;wdYk tm; ouFe;f 'Gpd pkH onf vª'gef;í a&pufcsyGo
J bifBuD;crf;em;
oduk ûf rdupf mG usif;ycJMh uavonf/

q&mawmfb&k m;BuD;onf ,if;a&pufcsyJG tcrf;tem;wGif ajrmufjrm;pGmaom y&dowftm; oDvay;


tEkarm'emw&m; a[mawmfrNl yD; atmufyg ygVd jrefrmESpb
f mom a&pufcs pmwef;udk vdu
k q
f akd pí a&pufcs
ay;awmfrcl ahJ vonf/

a&pufcs pmwef;

r,H baEÅ oro'¨g orqE´m orpdwmå o*Fr® oHom &0¥ 'kua© wm armpew¬m, edAmÁ eó opäd
u&Pw¬m, Ak'o ¨ mo eóp pd&ywd|myew¬m, £ro®ð tm&mar owo[ó rawå[d u[maP[d
r[mab&D 0d[m&emruH £rH 0d[m&H twdaombdwH 'óed,H ygom'duH raem&rH um&maywGm £'ged
0d[m& ylZH emr r[m'geobH ua&mr? £ro®ð p baEÅ 0d[m& ra[ u&d,rmae yXrH wa ,m 'd0ao
bduK© oHCó yd@ygw 'geOö A[kZeó "r®'geOö wDok Xmaeok wdaóm wdaóm &w¬ad ,m w'kypm&
bma0e u&drmS ? tZÆ ye omrduow ocsFó bduK© oHCó t½kP*k r¾ eumav p rZÑdEudÅ moEéumav
pmwd 'Go
D u
k mavok 'Gud w
© KHå yPdaw[d yd@ygwcg'ed, abmZed,yge 0daoao[d abmZ,drmS /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 69

{0Oö baEÅ 'wGm abmaZwGm p 'ged bduK© oHCó or®Kac o&PoDvmed yke orm'd,w d mG £rH
,xm0kwHå r[mab&D 0d[m&emruH r[m0d[m&H oy&dabm*y&dum© &H ,xk'|d´ y&dpEdä Hé Ak'ó ¨ p r[mpnf
ax& b'´Eo Å Zk mwax&yÜrck ó ur®|mem p&d, orl[blwó r[mpnfaxa&m0g' y#d*g¾ [uó
*Póp uyÜ, d uk#rd dÜ umwHk 'u©ad Pm'uH MoodO,
dÆ ouúpHö a'r? {w¬ baEÅ ,xmy&dpadä Eé Ak'y¨ #drm*aAÇ
Ak'y¨ #drm a'0rEkómeH 0E´emrmee ylZmouúma& orÜ#pd rä mem ywd|mwk w'n|memed ye oOyg[emed
ye r[mpnfax&yÜrkcg ur®|memp&d,m p wH odómp ta"maw[d a"maw[d p aom'au[d yga'[d
tu©rw d mG oAÁum,a*F[d p zkow d mG e[me*aAÇ ye oOyg[emyd [kwmG uyÜ,
d uk#rd dÜ uwGm ,xmokcH
y&dbOk Æ avP|m, p okc|m, p psm,dwOk ö 0dyódwOk ö "r®aygw¬ umeOö y&dp,H umwH/k

{uOö a,m*deeD H tw¬m, uma&mydwH r[mur®|meC&H oDvorÜEmé eH r[mpnfaxa&m0g'


y#d*g¾ [dumeH owdy|me "r®y&dy&l u
d meH a,m*deeD H orl[blwó a,m*D*Pó a'r,xmokcH y&dbOk w dÆ kH
{w¬ baEÅ a,m*dead ,m owdy|me y#dywå"d r®H yla&wGm r*¾zvedAmÁ eH cdyHÜ ygykPEÅK/

taxmyd rH r[mab&D 0d[m&H {wOö a,m*ded r[m0d[m &H r[mpnf axa&m0g'y#d*g¾ [uó
owdy|me 0dyóem y0¹keor*¾ó p ed,smawr ,xm ed,rdwH &u©Pa*gyew¬m,/

£rmed p 'gwAÁ0w¬Ked oDvm'd*P


k orÜEé meH t|owocsmF eH ax&meH ,xk'|d´ meH 0dokH 0dokH y&dpZdä Æ
ouúpHö a'r/

£'H aem yknH tmo0u©,m0[H a[mwk £ró ykn ó ywåH oaAÁoH owåmeH a'r? oaAÁyd aw
£ró ywåð v'¨g okcw
d m a[mEÅK/

jrefrmoufouf a&pufcspmwef;

oHCmawmf t½Sijf rwfwYkd b&k m; wlnaD om o'¨gç wlnaD om qE´ç wlnaD om pdwt f BuH½MdS uaom
owdy|mef 0dyóemjyefYymG ;a&; tzGYJ 0ifrsm;ç r[mpnfMo0g'cH a,m*Drsm; ESihf tjcm;apwem½Sirf sm; jzpfMu
aom wynfah wmfwYkd onf tnDtnGwpf ak ygif;NyD;vQif oHo&m0#fqif;&JrS xGuaf jrmufí edAmÁ efuv kd sifjrefpmG
rsuaf rSmufûyyg&jcif; tusKd ;iSmvnf;aumif;? Ak'j¨ rwfpmG omoemawmfjrwfBuD; \ ½Snjf rifph mG wnfwyhH g
apjcif; tusKd ;iSm vnf;aumif; &nfo efawmifw h MuNyD; þwdu k af usmif; tm&mrftwGi;f ü wode;f rQaom
usyfaiGwYkd jzifh ½IcsifpzG,f tvGew f ifw
h ,fí MunfE;l zG,çf ESv;kH arGYavsmfz, G af umif;vSpmG aom r[mpnf
ausmif;awmfrnfaom þausmif;awmfBuD;udk aqmufvyk af pNyD;vQif ,cktcgü ausmif;a&pufcs ylaZmfyaJG c:
aom r[m'g e tvªyBJG uD;udk crf;em;odu k ûf rdupf mG qif,ifusi;f yygukef \ t½Sijf rwfwYkd b&k m;? þausmif;
a&pufcsyGBJ uD;udk usif;yaomtcg a½S;OD;pGm oHCmawmftm; qGr;f uyfvjª cif;ç vma&mufMum;emMuaom
tvH;k pHak om yk*Kd¾ vfwYkd tm; rkyeG çf usdKufow k çf 'dik ;f 0efuiG ;f [laom oH;k XmewdYk ü oH;k npD w&m;a[mvªjcif;wdYk
ud,k if;a&pufcsyBJG uD;\ têudyal Zmfyt JG jzpfjzifh oH;k &ufwikd w f ikd f usif;yûyvkycf MhJ u ygukef \? ,aeYtzdYk ürl
um; w&mausmfta&twGu½f adS om &[ef;oHCmawmftm; t½kPq f rG ;f wBudrçf aeYqrG ;f wBudrf tm;jzifh 2 -
Budrw f ikd w
f ikd f rGejf rwfaom qGr;f cJz, G f abmZOfwYkd EiS hf aomufz, G t f xl;wdYk ukd ½dak opGm qufuyf vª'gef;
auR;arG;ylaZmf cJMh uygukeNf yD? waxmifrursm;pGmaom Oygoum Oygodumr vly&dowfwYkduv kd nf;
rGejf rwfaom cJz, G af bmZOf txl;wdYk jzifh auR;arG;cJMh uygukeNf yD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 70

t½Sijf rwfwYkd b&k m;? þodYk qufuyf vª'gef; auR;arG;MuNyD;vQif ,cktcg &[ef;oHCmawmf \ rsuf
arSmufü o&P*Ho k ;kH yg;ESiwhf uG ig;yg;oDv ½Spyf g;oDvwdYk ukd xyfraH qmufwnfMuNyD;vQif ,ckwiG yf if
avQmufxm;tyfcNhJ yD;aom r[mpnfausmif;awmfac:aom þausmif;awmfBuD;udk ckwifç pm;yGçJ ukvm;xdik çf
AD½çkd w&m;yv’i çf wdy&f aD umfwmpaom toH;k taqmif y&du&© mwdYk EiS w hf uG &nf½, G , f if; ½So
d nft h wdik ;f
jrwfpmG bk&m;tm;vnf;aumif;? r[mpnfq&mawmfEiS hf t½Sio f Zk mwrax&fwYkd trª;½Sad om ur®|mep&d,
&[ef;awmftaygif;jzpfaom r[mpnfMo0g'cH *dP k ;f tm;vnf;aumif; uyÜ, d uk#u d akd omfvnf; ûy&eftvdYk iSg
jrwfaom tvªa&pufuo kd eG cf sí aumif;rGe½f akd opGm vª'gef;ygukef \? t½Sijf rwfwYkd b&k m; þausmif;awmf
wGif &nfneG ;f ydik ;f jcm;xm;aom bk&m;cef;ü jrwfpmG bk&m; \ ud, k af wmfpm; jzpfaom bk&m; \½kyyf mG ;qif;wk
awmfonf ewfvw l Ykd \ ½Scd ;kd jcif;ç jrwfE;kd jzif;ç ylaZmfjcif;ç t½dt k aoûyjcif;wdYk ukd cHawmfru l m ude;f atmifpaH e
awmfryl gapownf;? xdb k &k m;cef;rS wyg;aom XmewdYk urkd l r[mpnfq&mawmf trª;½Sad om ur®|mefq&m
awmfwYkdonfvnf;aumif;? ,if; q&mawmfwYkd \ wynfw h Ykd onfvnf;aumif; raq;tyfaom ajcç aq;NyD;í
a&pdak eaomajcwdYk jzifh eif;ívn ;f aumif;? tvH;k pHak om ud, k t f *FgwdYk jzifh xdyg;oH;k oyfívnf;aumif;? a&csdK;
cef;ürl zdeyfp;D ívnf;aumif;? ude;f atmif&ef tvdYk igS vnf;aumif;? ud, k pf wd Ef pS jf zm csrf;om&eftvdYk igS
vnf;aumif;? orxur®|mef; tm½Hu k ½kd &I ef tvdYk igS vnf;aumif;? 0dyóem½I&ef tvdYk igS vnf; aumif;?
w&m;usrf;pmwdYk ukd Munf½h aI vhvm&ef tvdYk igS vnf;aumif; csrf;omonft h avsmuf tvd½k w dS ikd ;f oH;k aqmif
awmf rlMuygapukeo f wnf;/

xdYk jyif trsdK;orD;a,m*DwYkd twGuf aqmufvyk af ptyfaom trsdK;orD; ur®|mef; ausmif;awmfBuD;udk


vnf; oDvESihf jynfph kH ukev f s uf r[mpnfMo0g'cHjzpfaom owdy|mefbm0emw&m;udk jznfu h siuhf ek af om
trsdK;orD; a,m*Dtaygif;jzpfaom a,m*D taygif;tm; csrf;omonft h avsmuf tvd½k w dS ikd ;f oH;k aqmif&ef
tvdkYiSg vª'gef;ygukef \ t½Sijf rwfwYkd b&k m;? xdtk rsdK;orD; ur®|mef;ausmif;aqmifü trsdK;orD;a,m*DwYkd
onf owdy|mef y#dywftusifw h &m;udk jznfu
h sifMh uí r*fç zdv
k çf edAmÁ efoYkd vsifjrefpmG qdu k af &mufMuygap
ukeo
f wnf;/

xdYk jyifvnf; þr[mpnfausmif;awmfBuD;ESihf xdt k rsKd ;orD; ur®|mef;ausmif;aqmifBuD;udk r[mpnf


q&mawmf\ Mo0g'cHowdy|mef 0dyóemjyefYymG ;a&;tzGJ Ytm;vnf; owfrw S x
f m;onfth wdik ;f xde;f odr;f
apmifah ½Smuf&eftwGuf tyfEiS ;f ygukef\ t½Sijf rwfwYkd b&k m;/

xdYk jyif þouFe;f tp½Sad om vªz, G 0f w¬KwdYk uv


kd nf; oDvtp½Sad om *kPaf us;Zl;wdYk EiS hf jynfpakH wmfrl
Muaom &nf½, G t
f yfaom w&mh½pS yf g;aom rax&fjrwfwYkd tm; toD; toD;ydik ;f jcm;í ½dak opGm vª'gef;ylaZmf
yguke\
f t½Sijf rwfwYkd b&k m;/

oHCmawmfEiS hf vly&dowfwYkdtm; aumif;pGmauR;arG;jcif;ç usyaf iGwode;f cefYwef r[mpnfausmif;awmf


BuD;ESihf usyfaiGwode;f ausmfwef trsdK;orD;ausmif;aqmifawmfBuD;udk a&pufcsvª'gef; jcif;ç pm;yGçJ ukvm;xdik çf
yv’içf a&uefç a&ydu k pf aom toH;k taqmifwYkd ukd vª'gef;jcif;ç 108 -yg;aom t½Sijf rwfwYkd tm; ouFe;f
ponfwYkd ukd vª'gef;jcif;ç tp½Sad om wynfah wmfwYkd \ þaumif;rItaygif;onf tmoa0gw&m; av;yg;wdYk
\ uke&f m ukeaf Mumif;jzpfaom r*fÓPfç zdv k Ó
f Pf ç edAmÁ efu½kd u
G af qmif ygapownf;/

toH;k taqmif y&dabm*rsm;ESiw hf uG r[mpnfausmif;awmfBuD;ç trsdK;orD;a,m*D ur®|mef;ausmif;


awmfBuD;wdYk ukd a&pufcsvª'gef;jcif;tp½Sad om þaumif;rItaygif; \ tzdYk bm*udk tuREfyk w f Ykd \ toD;
toD;aom rdbaqGrsdK;rsm;ESif h þt&yfü a&muf½adS eMuaom y&dowftaygif;wdYk rpS í tvH;k pHak om owå0g
taygif;wdkYtm; trQ -trQ-trQ-ay;a0yguke\ f ? tvH;k pHak om owå0gtaygif;wdYk onf þaumif;rItaygif;
\ tzdYk bm*udk tnDtrQ&Muí ud, k pf w
d Ef pS jf zmcsrf;omMuygapaomf/

r[mpnfax&yk*aF 0gç 0doad |m y@dawm 0d 'Gg?


0do|d H udpHö aom uwGmç 0doad |m yoda'¨g b0g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 71

armfvNrdKif awmif0dkif;uav;ausmif;wdkuf
r[mpnfomoemh&dyfomausmif; a&pufcs
xkwdr*Fvm &wkuAsm

armfvûrdiûf rdY awmif0ikd ;f uav;ausmif;wdu


k f owdy|mef0yd óem jyefYy mG ;a&;tzGYJ r[mpnf omoemh&yd o f m
ausmif; a&pufcsyGu J t kd aMumif;ûyí omoemhtvif;a&mifO;D azjrifo h nf azmfjyygxkwrd *Fvm&wkuAsmjzifh aus;Zl;½Sif
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;tm; ylaZmfawmfrcl ahJ vonf/

bke;f yef;rOÆLç êudiv f iId Mf uLom;ç oH;k vlYxw G w f ifç bk&m;½Sif \ç ½Spt f ift&hH mç omoemwGiçf oH;k jzm
yd#uwfç y&d,wfuçkd wnfrh wfxifvif;ç npfaMu;uif;vsufç oefY½iS ;f a0qmç jyefYapiSg[kç ax&m0g'ç
pHn
k rD Qonfçh q|o*Fgç ,ifobmwGiçf r[muóyç yrmPodYk ç csdKjrom,mç ar;ppfumvQifç oH;k jzm
yd#uwfç y&d,wfuçkd wnfrh wfow k o f ifç atmify, JG if cJçh *kPt f ifx;l vwfç y#dywf[çk jrifjh rwfqifyh mG ;ç
usifw h &m;vQifç av;yg;owdy|mefç r*fvrf;rSeu f çkd usifBh uHêud;ukwçf aemufrqkwyf çJ tm;xkwaf piSgç
apwemjzifçh omoemh&yd o f mç aygif;rsm;pGmum;ç ESp&f mpGe;f ay:ç ½Spq f ,fausmfuçkd rdeYf azmfneT jf yç Mo0g'jzifçh
"r®pnfBuD;ç oHpHk[nf;vsufç ½dkufwD;wefwefç tzefzefvQifç r*fÓPfqifhqifhç wHcg;zGifhvsufç toifh&½Sdç
usdK;e*¢w d nfçh y#da0"ç omoemh[çk oH;k 0pHpk mG ç jrwf0efwmudçk ruGmaeYnç Oóm[jzifçh Ak'o ¨ moemç
aqmif½u G u f mvQifç ur®|memp&d,ç t*¾r[my@dwç q|o*Fg,emykpu ä ç *EÅum&uç ponfrs m;pGmç
*kP&f nfjzmonfçh r[mpnfwiG çf Zmenf½iS f \ç ,cifah ½S;acwfç ppfêudEpS [ f çk ysdKrspfi,f½, G çf pmaye,fwiG çf
ÓPf0,farQmfqç e,fus,fvo S nfçh ig;0edum,fç usrf;yifv,fuçkd oG,o f , G Ef iId ;f axmufç bufurf;a&muf
atmifç arTaESmufyYkd &ç &mydu k rf Qonfçh arm&e*&ç emrwifv h iId f ç armfvûrdiw f iG çf *Edik o f m,mç awmifaovm
jzifçh onmysHYarT;ç awmif0ikd ;f uav;[kç Munfat;odu k ûf rduçf xdak usmif;wdu k üf ç tûrduef Ad mÁ efç pdw&f nfoef
vsufç av;wefowdy|mefç r*fvrf;rSeu f çkd usif&h efXmeç om,mvSonfçh omoemh&yd o f mç wnfaqmufigS
[kç nDnmpkaygif;ç a,m*Da[ mif;wdYk ç taMumif;oifph mG ç zGYJ pnf;umvQifç ur®|mep&d,ç ,myxjzifçh rQwpH
aysmfç pHausmif;awmfEiS çhf av;azmfowdy|mefç usifv h rf;rSeu f çkd usif&h efymG ;pD;ç rsdK;orD;wdYk ç cdrk ;DS pH&mç ausmif;
0d[mudçk omoemESpçf ouú&mZfum;ç wGupf pfa&mif0gç ESpaf xmifrmS vQifç ig; &mwq,fç oH;k cku,fíç rSwf
zG,af umZmç axmifo h ;kH &mrSmç pGe;f vmoH;k q,fç wckq, G v f sufç ½Iz, G w f 0ç ol&, d ESiçhf zkoQ,SOu f mç
,kepf E´mESiçhf ûyAÁmoefrnfç xdex f ed Mf unfvsufç ,SOo f nfeh u©wçf tmayg"mwf[çk Mu#fwvDç &moDr;kd OD;ç
av;jzL;jzL;ESiçhf MunfE;l om,mç aAG0em0,fç a0 qmûrdiûf rdiçf yke;f nufviId v f sufç zl;cdik v f wS ifçh yifv;kH yGihf
onfçh xyfqif0h gqdçk rd;k wdrñ f v kd sufç pdr;f pd½k iT v
f ef;ç vqef;q,f&ufç *k½pk ufvQifç eHeufcsden f çD em&D'oç
yOöpwåmç pGe;f vmrdepfç xGe;f opfa&mif0gç aAtmum0,fç awZm,Suo f ef;ç q,fEh pS cf ef;wGiçf bHek ef;r dóç
pdMwüç em*ydik pf ;kd ç yg;ysOfr;kd vsufç &efrsdK;uif;pGmç apmifah ½SmufumvQifç wjzmokwç bHNk ydóüç jzLqGa&mif
qif;ç aiGy;l rif;vnf;ç pH&if;wdu k cf ef;ç uopfeef;wnfçh wifq h ef;od*çÐ rIejf ym&Donfçh &moDMu#fç bHjk ymom'f
wGiçf zef"mwfa&mif0if;ç *VKefrif;vnf;ç xefjy if;awmif[ek çf odro hf rd w hf ek rf Qç vdu I cf ek 0f rf;omç aysmfjrL;um
vQifç jzLpGmtqif;ç q'´erf if;ESiçhf rdw&f if;yrmç pHjref;umjzifçh uefrmS Budwjf rL;ç v*fEiS yhf ;l íç tHu h sL;om,mç
bHNk Adpmä 0,fç pE´m,kerf if;ç a&mifpu kH sif;vsufç om;rif;&mZmç auo&m[kç awZxefjyif;ç jcaoF rh if;ESiçhf
r,Gi;f wluçG pHjref;Mu \ç xdrk w S cef;ç rdeYf a½Teef;üç ½Tiv f ef;om,mç [dik ;f &mZmvnf;ç rygtazmfç ud, k w f nf;
aysmfvsufç pHawmfr½l mS ç aAGtmumwGiçf a&mif0g0ef;ywfç û*d[ef u©ww f Ykd ç wift h yfvv D çD 'Gg'oD0,fç pHn k D
xGe;f yç ½Iwikd ;f vSonfçh okeu©wçå r*Fv[kç £|r emygç pHv k ifpmG jzifçh 0domcgpef;ç wl,OS jf ref;cdu k çf wcef;
pnfjrwfç eu©wyf wfu;kH ç q,fih g;vH;k oH;k yg'fç ckepfC#Dç pHn k aD Z,smç r*Fvm jyu©'ed çf cgtcsde0f ,fç *kP½f edS f
wifx h ;l ç ½G,&f nfp;l vsufç trª;jrwfpmG ç rsm;oHCmtm;ç o'¨gÓPf,OS çf qGr;f abmZOfEiS çhf csdKcsOfjzm jzmç quf
uyfumvQifç r[mor,ç y&dwEå iS çhf Ak'r¨ EÅeçf "r®ue© u f çkd zefzefcgcgç ½Gwyf mG ;umjzifçh r[mpnfwiG çf
q&m½Sio f nfç oH;k tifomoemç wnfxeG ;f iSg[kç &wemtppfç cstkwjf rpfwnfçh wESp½f pS v f ç tcsderf Qjzifçh
xl;pGmt h zhH ,
G çf toG,o f , G vf Qifç tus,fayaxmufç ajcmufq,fah jc mufEiS çhf xdYk aemufteHç EdiI ;f pHwu G pf pfç
av;q,fEh pS jf zifçh acwfopfavsmfnçD yx0Dt&ç wnfaqmufMuíç vSyqef;Mu,fç cef;i,fcef;BuD;ç toD;
oD;vQifç tHch sD;*kPaf &mifç ausmif;ESpaf qmifuçkd jrm;ajrmifwu G uf ed ;f ç ESpo f ed ;f ausmfajrmufç tNyD;a&mufíç
0rf;ajrmuf0rf;omç axm ifo;kH &m0,fç oH;k q,fEpS cf çk tpGe;f ûyonfçh Owka[refç aemufavjyefvsufç *drmef
csdeaf jymif;ç ae½Sed af umif;íç ½Guaf [mif;a<uumç ½GuEf 0k gwdYk ç om,mpdr;f ½Tiçf awmûrdicf iG 0f ,fç oZifwvDç
a½Tzt D ifMuif;ç êudiv f iId of if;vsufç ûrdirf if;usufoa&ç zl;nGeYf a0íç rdeaf EGcgajy mif;ç ½Guo f pfavmif;onfçh
waygif;wdxçD ykPrÖ w D iG çf pHnk q D ifEçTJ vªawmfyu JG çkd xl;uJ*P k &f nfç r[mpnf[çk Zmenfocifç q&m½SiEf iS çhf
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 72

0ef;usif&u
H mç rsm;oHCmwdYk ç pHpk mG rsufarSmufç vufpakH jr§mufíç 0rf;ajrmufxufoefç r*fç zdv
k Ó
f Pfuçkd
&&efqak wmif;ç a&pufavmif;vsufç pkaygif;nDnmç vª'gef;umvQifç oH;k jzmomoemç xGe;f ajymifigS [kç
nDnmaygif;pkç jrwfaumif;rIuçkd ajrxka&xkç ar½kxiG ;f azmufç armfueG ;f aqmufvsufç 0rf;ajrmuf0rf;omç
owåm0goç bHu k ;kd 0ESiçhf 0dnmP|dwçd p½Sjd zmjzmç owå0gtm;ç ruGm&apç trQa0onfç EIwaf cR0rf;omç
vQrf;vQrf;jzmíç ruGm,ckç om"k om"k ac:apaomf/

0d[m&rwH y#dpçö OD;azjrifu


h Asum&aum?
ylZ,D r[mpnfax&Hç xd&*kaPm',H ok"/D
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 73

wdo|drydkif;

aombem0goausmif; a&pufcspmwef;

&efuek ûf rdY Adv


k w f axmif bk&m;vrf;ESihf taemf&xmvrf ;axmifh trSwf 91 -ae OygodumrBuD; a':a':oef;
onf &efuek ûf rdY? ykZeG af wmifûrdYe,f? jrode;f wefausmif;wdu
k üf aiGwode;f ausmf tuket f uscHí wdu k af usmif;udk
aqmufvyk af pNyD; 1339 -ckepf e,kev f qef; 1-&ufaeYwiG f wdu k af usmif;a&pufcs vTwo f bifusif;yí oHCu d
vª'gef;í q&mawm f t½Siaf obeESihf t½Siaf uo&wdYk tm; tapmift h a½SmuftyfEiS ;f cJah vonf? xdwk u
kd af usmif;
a&pufcsyGw
J iG f aus;Zl;½Sirf [mpnfq&mawmf bk&m;BuD;ud, k wf ikd f atmufygtwdik ;f a&pufcs csD;jr§iahf wmfrcl ahJ v
onf/

r,H baEÅ twDwq|oH0päa& umvuFwó OD;oef;xGe;f emruó r[ m


Oygouó tw¬m, p trSmuH oHom&0¥ 'kua© wm arm'ew¬m, edAmÁ eó opäd
u&Pw¬m, p omrdu owo[óu[myaP[d um&mydwH £rH 'Gb d rl uH 0d[m&H
aombem0goemruH twdaombeH 'óeD,H ygom'duH oHCó 'u©ad Pm'uH
MoodO,
dö ouúpHö uyÜ,
d uk#Od /ö

{w¬ baEÅ oDvm'd*P k orÜEmé bduL© omraP& m ta"maw[d a"maw[dp


aom'au[d yga'[d tuúrw d mG oAÁum,a*F[pd zkow d mG e[meaum|u*aAÇ ye
oOyg[emyd [kwmG ,xmokcH y&dbOk EÆ KÅ avPw¬m, p okcw¬m, p psm,dwOk ö
0dyódwOk ö a[|drblr,
d H ye owdy|mey&dy&l um oDvm'dorÜEmé *[|a,m*g0p&myd
'd0obma* ,xmokcH 0oEÅm y#dywå"d r®H y&dy al &EÅK/

taxmyd £rH 0d[m&H £ro®ð tm&mar em,ublwmeH b'´EaÅ ombe b'´EÅ


auo& r[max&meH &u©Pa*gyew¬m, ed,smawr/

£'H aem yknH tmo0u©,m0[H a[mwk? £ró yknó bm*H twDwq|


oH0päa& umvuFwó OD;oef;xGe;f emruó r[mOygouó oAÁyxrH 0daoo
awm bmaZr? okc D a[mwk {aom r[mOygoaum £ró yknó bm*HvbdwmG
w'gEkbma0e OyÜEHé 'dAo
Á rÜwðå tEkb0dwmG ? txypäm rmwmydwek Oö £" oEéó
d w
d
y&dom, p oAÁowåmeOö bmaZr? oaAÁowåm okcw d m a[mEÅK/

jrefrmbmom a&pufcspmwef;

oHCmawmft½Sijf rwfwYkd b&k m;? &efuek ûf rdY Adk vfwaxmifb&k m;vrf;ESihf taemf&xmvrf;axmifh trSwf 91 -ae
ta>ct&HnrD rsm;ESiw hf uG ausmif;tr a':oef;oef;[laom bk&m;wynfah wmfrwdYk onf vGecf ahJ om 6-ESpaf jrmufu
uG,v f eG cf ahJ om OD;oef;xGe;f trnf½adS om &wemoH;k &yfukd qnf;uyfu;kd uG,af vh½adS om 'g,umBuD;rSm ewfpnf;pdrf
csrf;omtopfrsm;udk &½So d ;kH aqmif&ygapjcif; tusdK;iSgvnf;aumif;? bk&m;wynfah wmfrwdYk rmS oHo&m0#fqif;&JrS
vGwaf jrmufyg&jcif;ç edAmÁ efukd vsifjrefpmG rsufarSmufûyyg&jcif; tusdK;iSgvnf;aumif;&nfoefawmifw h í wode;f
ausmfaom usyfaiGwYkd jzifh þESpx f yfausmif;udk aqmu v f yk af ptyfcyhJ gNyD? xdo
k Ykd aqmufvyk af ptyfNyD;aom tvGew f ifh
w,fí ½Icsifz, G çf Munfñzkd , G çf ESv;kH arGYavsmfz,
G ½f adS om aombem0gornfaom þESpx f yfausmif;udk uyÜ,d uk#ûd y
&ef tvdYk igS vnf; &nf½, G íf oHCmawmftm; jrwfaoma&pufukd oGe;f csí ½dak opGmvª'gef;ygukef \ t½Sifjrw w f Ykd
bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 74

þESpx f yfausmif;awmfü oDvtp½Su d ek af om*kPw f Ykd EiS jhf ynfph MkH uukeaf om &[ef;omraPwdYk onf raq;
aMumtyfaom ajcwdYk jzifv h nf;aumif;? aq;aMumxm;í a&pdak eaom ajcwdYk jzifv h nf;aumif; eif;Muvsuv f nf;
oH;k aqmifMuygap? tvH;k pHak om ud, k t
f *FgwdYk jz ifh xdyg;ívnf; csrf;omonft h avsmuf tvd½k w dS ikd ;f oH;k aqmifMuyg
ap? a&csdK;cef;ü zdeyfp;D íaomfvnf; oH;k aqmifMuygap? yke;f atmif;usde;f puf&ef tvdYk igS vnf;aumif;? csrf;ompGmae
&eftvdYk igS vnf;aumif;? orxpsmef0ifpm;&ef tvdYk igS vnf;aumif;? 0dyóem½I&ef tvdYk igS vnf; aumif; csr;f om
onft h avsmuf tvd½k w dS ikd ;f oH;k aqmifMuygap? atmufxyfrmS rl owdy|meftusifw h &m;udk jznfuh sifu h ek af om oDv
paom *kPw f Ykd EiS jhf ynfph MkH uaom trsdK;orD;ç trsdK;om; vl0wfaMumif a,m*DwYkd onfvnf; aeYcif;tcsdeüf tvd½k w dS ikd ;f
csr;f ompGmaeMuvsuf bm0emtusifh y#dywfw&m;udk jznfu h siMhf uygap/

xdYk jyif aombem0gornfaom þausmif;udk þjrode;f wefausmif;wduk üf tBuD;tuJem,u jzpfawmfrl


Muaom t½Siaf omberax&fç t½Siaf uo&rax&fwYkd tm; apmifah ½Smufxed ;f odr;f &eftwGuf tyfEiS ;f ygukef \ t½Sif
jrwfwYkdb&k m;/

þaombem0gornfaom ausmif;awmfukd vª'gef;&aom bk&m;wynfah wmfrwdYk \ þaumif;rIonf


tmoa0gw&m;av;yg; uke&f mukeaf Mumif;jzpfaom r*fÓPfç zdv
k Ó
f Pfç edAmÁ efukd ½Guaf qmifEikd yf gapownf;/

þausmif;tvª'ge aumif;rI \ tzdYk bm*udk vGecf ahJ om (6) ESpaf jrmufu uG,f vGecf ahJ om OD;oef;xGe;f
trnf½adS om Oygoum 'g,umBuD;tm; tvH;k pHw k Ykd \ a½S;OD;pGm txl;tm;jzifh trQay;a0ygukef \? OD;oef;xGe;f rnf
aom þOygoumBuD;onf 0rf;ajrmuf0rf;om om"ktEkarm'emac:Edik í f þaumif;rI \ tzdYk u&kd NyD;vQif ,if;
aumif;rI\ tpGr;f tmEkabmfaMumifh topfj zpfay:vmaom ewfpnf;pdru f kd cHpm;&í ud,
k pf w
d Ef pS jf zmcsrf;omygap? xdk
rSaemufü trdtbwdYk tm;vnf;aumif;? þt&yfü pnf;a0; a&muf½adS eMuaom y&dowftaygif;tm; vnf;aumif;?
tvH;k pHak om owå0gwdYk tm;vnf;aumif; trQay;a0ygukef \? trdtbwdYk rpS í tvH;k pHak om owå0gwdYk onf ud, k f
pdwEf pS jf zmcsr;f omMuygap/

aombem0go£|u-edauwera[yd p?
y*¾[u
d max&daE´eç r[mpnfax&auwkem/

pwko|drydkif;

0de,ylaZmfyGJ tEkarm'emMo0g'uxm >rufMum;jcif;

ouú&mZf 1333 -ckESpf? waygif;vjynfhausmf 4 -&ufaeYu &efuek ûf rdY? prf;csrf;vrf; trSwf 144 -ü 'g,um
BuD;OD;ÓPf rdom;pkonf wdy#d u ylaZmfyBJG uD;wGif pwifusif;yonfupí 1333 -ckEpS t f wGi;f 0denf;yd#uwfawmfukd
tm*Hak &m a&;ajzyg atmifjrifawmfrMl uaom 0de,"&ç 0de,aum0d'ç 0do|d 0de,"&ç r[m0de,aum0d' jzpfawmfrl
Muaom omoemh tmZmenf t½Sijf rwfrsm;udk wyg;vQif 500d(ig;&musyf) weftyfpyfaom ypön;f 0w¬Krsm; vª'gef;í
0de,ylaZmfyJG usif;yavonf? xdyk al Zmfyw JG iG f tbd"Zr[m&|*k½k a½Tusifeu d m,omoemydik f oufawmf½n S f pHuif;
q&mawmfb&k m;BuD; t½Sipf E´ç t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k rpd;k &drq f &maw mfb&k m;BuD; t½Sif ol&,
d ç
t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m*k½k yckuLú ûrdY r[m0dow k m&mr q&mawmfb&k m;BuD; t½Sio f Ek &´ ç t*¾r[my@dw
tr&yl&ûrdY r[m*E¨m½Hk q&mawmfb&k m;BuD; t½SiZf eumbd0o H ç aus;Zl;awmf½iS f t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmf
bk&m;BuD;wdYk uv kd nf; <ua&mufcs;D jr§iyhf g&ef yi ahf vQmufavonf? taMumif;rnDnw G í
f r<uEdik v f Qifvnf; Mo0g'
uxmcs;D jr§i&hf ef 'umOD;ÓPfu avQmufxm;avonf? ,if;q&mawmfb&k m;BuD;rsm;teuf r[mpnf q&mawmf
bk&m;BuD;rSty tjcm;q&mawmfrsm; r<ua&mufEikd o f jzifh Mo0g'uxmrsm; ay;ydYk awmfrMl uonf? r[mpnfq&mawmf
bk&m;BuD;onf ta Mumif;nDnw G o f jzifh ud, k af wmfwikd f <ua&mufcs;D jr§mufawmfrul m atmufazmfjyyg tEkarm'em
Mo0g'uxmudk rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 75

&efukefNrdKY omoemh&dyfom
t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
tEkarm'em Mo0g'uxm

wdy#d u"& a½G;cs,fa&;tzGUJ uusif;yaom wdy#d u jyefqakd &;ajzyGüJ atmifjrif


awmfrMl uí omref 0de,"& 0de,aum0d' bGYJ wq H yd Ef iS hf 0do|d 0de,"&ç r[m0de,
aum0d' *kPx f ;l bGYJ wq
H yd w
f Ykd ukd &½Sad wmfrMl uaom 0de,"& t½Sijf rwfwYkd tm; ylaZmf&ef
&efuek ûf rdY prf;acsmif;vrf; tdrt f rSwf 144 -ü aeaom OD;ÓPf rdom;pku usi;f yonfh
0de,ylaZmfyo JG nf 0de,*½ku t½Sijf rwfrsm;ESihf wynft h qufqufwYkd 0denf;awmfukd
tav;ûyí apmifah ½Smufusifo h ;kH aomtm;jzifh Ak'j¨ rwfpmG \ omoemawmf y&do'k j¨ zpf
vsuf ½Snjf rifph mG wnfwahH p&ef &nf½, G af rQmfvifh aMumif; Mum;od&ayonf/

,if;odYk &nf½,
G af rQmfvifí
h ylaZmfxu
kd af om yk*Kd¾ vfjrwfwYkd tm; ylaZmfjcif;onf
tvGeyf if oifjh rwfavsmufywf vSygayonf? tb,fah Mumifq h akd omf ]]0dea,memr Ak'¨
omoeó tm,k0ed a, Xdaw omoeH XdwH a[mwd}} [laom t|uxmESit hf nD
0denf;onf Ak'o ¨ moemawmf \ toufjzpf í xd0k ed nf; wnf½adS evQif Ak'o ¨ moem
awmf touf½iS v f suf wnfaeEdik af omaMumifh jzpfayonf/

xdYk jyif ]]0dea,m oH0&w¬m,}} tp½Sad om y&d0gygVdawmfEiS t hf nD 0denf;onf


um,'Gg&ç 0pD'gG &wdYk ukd ydwq f Ykd apmifph nf;&ef jzpfayonf? xdo k Ykd ydwq f Ykd apmifph nf;jcif;
onfvnf; oDvpifMu,fjcif;udk taMumif;ûyí pdwEf v S ;kH ½Tiyf sjcif; yDwyd garmZÆjzpfjcif;
tusdK;iSg jzpfayonf? xdyk w D od nfvnf; ud, k pf w
d f \Nidr;f at;jcif; yó'd̈tvdYk igS
jzpfayonf? xdu k , kd pf w
d f \ Nidr;f at;jcif;onfvnf; pdwaf &mud, k yf g csr;f om&efjzpf
ayonf? xkcsr;f omudrk DS u orm"djzpfí ,xmblwÓPfponfjzpfNyD;vQif tEkyg'g
pdw0å ad rmu©[k ac:aom t&[wåzv kd t f xd jzpfEikd af yonf/

odYk jzpfí 0denf;udo


k ifMum;avhvmjcif;ç usifo
h ;kH jcif;onf t&[wåzv
kd w
f ikd f
atmif Ak'j¨ rwfpmG omoemawmf \ wnfwhH BuD;yGm;aMumif;ç pnfyifxeG ;f um;aMumif;
jzpfygayonf/

0denf;udk oifMum;avhvmí usifo h ;kH awmfrMl uaom 0de,"& t½Sijf rwfwYkd ukd
ylaZmfjcif;onfvnf; t&[wåzv kd w f ikd af tmif Ak'¨ omoemawmf \ wnfwBhH uD;yGm;&efç
pnfyifxeG ;f um;&ef tvGeyf if oifah vsmfaom tajccHtaxmuftyHt h aMumif; jzpfygay
onf? okYd jzpf í 0de,"&ylaZmfyu JG kd taMumif;ûyum atmufyg qkreG af umif;rsm;jzifh
tmoDoyw¬em tEkarm'emûyvdu k yf gonf/

1/ 0denf;qdik &f mç omoemç ½Snpf mG wnfygap?


2/ orm"dvnf;ç okweå ef nf;ç odyo f nf;cdik yf gap?
3/ bd"r®menf;ç ynmvnf;ç jzpfynf;yGm;ygap?
4/ oH;k yg;jrwfpmG ç omoemç a&mif0gxGe;f ygap/

r[mpnfax& aoa|mwdç 0de,*½kaum 0d'gG ?


0de,ylZm obm,Hç uxm awe O'D&w
d m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 76

yOöo|drydkif;

EdkifiHawmfMo0g'gp&d,jzpfí Mo0g'uxmay;ydkYjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf 1342 -ckEpS f e,kev f qef; 13 -&ufaeYwiG f *kP


d ;f aygif;pHk oHCmawmf 1200 -ausmf
tpnf;ta0;BuD;rS ay:aygufzYJG pnf;cJah om Edik if aH wmfoC H r[mem,utzGYJ BuD; \ Mo0g'gp&d, q&mawmfvnf;
jzpfawmfro l nf? ,if;odYk Edik if aH wmfMo0g'gp&d, q&mawmfvnf;jzpfí atmufyg oDvç or m"dç ynm odum© rsm;
jznfuh sif&h ef nTeMf um;qH;k ronfh Mo0g'udk Edik if aH wmfoCH r[mem,u tzGYJ BuD;odYk ay;ydYk awmfrcl ahJ vonf/

&efukefwdkif; A[ef;NrdKYe,f r[mpnfomoemh&dyfom


EdkifiHawmfMo0g'gp&d, t*¾r[my@dw
q&mawmfb'´EÅaombe\
Mo0g'uxm

oHCmawmf\ oky#Ü yd Eé*P k u


f kd jrwfpmG bk&m;u ]]oky#Ü yd aEém b*0awm
om0uoHaCm}} vdYk a[mxm;ygw,f? b*0awm - jrwfpmG bk&m; \? om0uoHaCm-
wynfo h m;taygif; oHCmawmfonf? oky#Ü yd aEém -aumif;pGmusiahf wmfryl gw,f?aumif;
jrwfwhJ tusif½h adS wmfryl gw,fw ?hJ tJ'gudk Ak'o ¨ moem0if &[ef;awmfwikd ;f odem;vnf
NyD; jzpfoifMh uwmcsn;f ygyJ? oky#Ü yd Eé - *kPyf 'k x f rJ mS ok u aumif;pGmwJ?h y#dyEé u
usiw hf mwJ?h 'gaMumifh oky#Ü yd aEém -aumif;pGmusiw hf ,f? aumif;aumif; usiw hf ,fvYkd
qdv k ykd gw,f? aemufNyD;awmh OZky#Ü yd aEém ponfwd Yk uvJ tvm;wlygyJ? trnfrQom
uGw J myg? usifyh u kH sifeh nf;uawmh aumif;aumif; usifw h mcsnf;ygyJ? OZky#Ü yd aEém u
ajzmifrh wfpmG usiw hf mwJ?h Ó,yÜ#yd aEém u oifah vsmpf mG usiw hf mwJ?h omrdpyd #Ü yd aEém
uoifw h ifx
h u
kd w
f efatmif usifw h mwJ/h

tJ'D 4-yk'x f rJ mS oky#Ü yd a Eém-u b,fvv kd q


J v kd Qif jrwfpmG bk&m; nTeMf um;
xm;wJh oDvç orm"dç ynmtusifah wGukd tjynft h pHk ½d½k akd oao usifzh Ykd ygyJ? oDv
tusifu
h kd aumif;aumif; usifah evdYk ½S, d if ud, k t
f rIç EIwt f rIcRwf,iG ;f apwJh avmbç
a'goç arm[paom udavomawG tukev f ;kH uif;Nidr;f NyD;awmh oef Y½iS ;f pifMu,fae
wmygyJ? r*fç zdv
k çf edAmÁ ef ra&mufao;eJY tH;k awmh vlYb0ç ewfb0 aumif;jrwfwhJ
b0awGa&mufNyD; aumif;pGmcsr;f omzdYk ygyJ? jrwfpmG bk&m; \ tqHk;trMo0g'udk ½dk½dk
aoao av;av;pm;pm; vdu k ef maewJyh *k Kd¾ vf[m oDvudk ½d½k akd oao usif&h ygw,f/

ta&;BuD;wmuawmh oDvjynfph ½kH ekH YJ vJ rNyD;ao;bl;? bk&m;tvdak wmfu


orm"dvJ jynfph &kH r,fw?hJ orm"djynfph , kH ifawmh psmef&Edik w
f ,f? psmef&,ifawmh
aemufb0rSm jA[®avmurSma&mufvsuf ydNk yD;csrf;omEdik yf gw,f 'gayr,fh tJ'g
avmufeYJ vJ rNyD;ao;bl;? ynmjynfph zkH YkdvJ vdyk gao;w,f? ynmtusifu h kd jynfph o kH ifh
orQjynfph akH tmif usifzh Ykd uomNyD;vdyk gw,f? ynmtusifu h kd jynfph akH tmifusifEh ikd ,
f if
awmh ,ckrsufarSmufb0rSm r*fç zdv k çf edAmÁ efa&mufNyD; taumif;qH;k ayghav? ,ck
b0rSm r*fç zdv k çf edAmÁ efra&mufawmifrS ynmtusihf jynfph o kH ifo
h rQ jynfph akH e,if
awmh aemufaemuf b0awG a&mufwt hJ cgrSm tJ'yD nmtusifu h kd rSND yD; r*fç zdv
k çf
edAmÁ efw&m;awGukd &oGm;Edik yf gw,f? 'Dvjkd ynf0h zdYk [m tifrwef ta&;BuD;ygw,f?
jrwfpmG bk&m;\ omoemawmftwGi;f rSm oDvç orm"dtusifrh sm;udk usifNh yD;awmh
0dyóem ynm tusifu h kd jynfph o
kH ifo
h rQ jynfph akH tmifusifzh Ykd &mu omNyD;vdyk gw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 77

0do'k rd¨ *frmS oky#Ü yd aEémyk'u f kd ]]ok|Ky#dyaEém -aumif;pGmusifh onf}} vdYk ziG Nhf yD;
awmh ]]or®my#dy'H -rSeu f efaomtusifu h ?kd ted0w¬yd #dy'H - rqkwrf epfaom tusifu h ?kd
tEkavmry#dy'H- avsmfa omtusiu hf ?kd "r®mEk"r®y#dy'H -avmukw&å mw&m;tm; avsmf
aomtusifu h ?kd y#doaEémwd0w k aHå [mwd -usifah y\[k qdv k o
kd nf}} vdYk tus,fziG jhf y
xm;ygw,f/ tJ'zD iG jhf ycsufjzifh oDvtusifçh orm"dtusifçh ynmtusifrh sm;udyk J
]]tusifrh eS v f Ykd ç rqkwrf epfaomtusifu h çkd oifah vsmfwt hJ usifv h Ykd ç rqefYusifwhJ
tusifv h Ykd ç r*fç zdv k çf edAmÁ efoYkd a&mufapEdik w f t
hJ usifv
h Ykd }} xifay:wJt h usifu h kd usifrh I
jzpfaMumif; azmf jywmygyJ/

r*fç zdvk çf edAmÁ ef a&mufzYkd &ef[mvJ oDvpifMu,fzYkd vykd gw,f? orm"dvJ


jynfph o
kH ifo h rQ jynfph zkH Ykdvykd g w,f? 0dyóemynmuawmh emrfç ½kyu f kd cGjJ cm;NyD; ud, k f
wdik o
f w d hJ emr½lyy&dapä'ÓPfç taMumif;tusdK;udk ud, k wf ikd o
f w
d hJ ypö,y&d*[ ¾ ÓPfç
rNrJb;l ç qif;&JyçJ igaumif olaumif twår[kwb f ;l ç cPrpJ jzpfysufaewmudk ud, k f
awGYNyD;odwhJ O',AÁ,ÓPfç cPrpJ ysufysufomG ;wmudk ud, k w f ikd af wGYNyD;odwhJ
r*fÓPf ponfygyJ? r*fÓPf teD;qH;k 0dyóemuawmh ocFg½kayu©mÓPfygyJ? tJ'D
ocFg½kayu©mÓPfu &ifo h efjynfph , kH if tEkavmrÓPfjzpfNyD; t&d,r*fÓPf csuf
csif;jzpf awmhwmygyJ? tJ'v D jkd zpfyu
kH akd wmh 0do'k rd¨ *f 'kw, d tkyf pmrsufEmS eHygwf 308 -
ponfrmS txift½Sm; azmfjyxm;ygw,f? t*Fw k &å ygVdwu d edygwf pmrsufEmS eHygwf
218-ponfrmS vJ t½Sit f meE´mrax&fu oky#Ü yd EéÓPftaMumif; xif½mS ;a[mjyxm;
yHu
k kd xif½mS ;awGY&ygw,f/

tJ'rD mS xif½mS ;jyxm;yHk tusOf;csKyfuawmh 'g,umwa,mufu t½Sif


tmeE´mudk oGmu©mwç oky#Ü d yEéç okuwjzpforl sm;taMumif; ar;avQmufwt hJ cg &m*ç
a'goç arm[udk y,f&ef a[mwJw h &m;udk oGmu©mw -aumif;pGma[mwJh w&m;
rnfaMumif;? &m*ç a'goç arm[udyk ,f&ef usifw h yhJ *k Kd¾ vfrsm;udk oky#Ü yd Eé -aumif;pGm
usio hf rl sm;jzpfaMumif;? &m*ç a'goç arm[wdYk ukd y,fNyD;jzpfwhJ yk*Kd¾ vfrsm;u okuw -
aumif;pGmûyNyD;ç usiNhf yD;jzpfMuolrsm;jzpfaMumif;udk t½Sit f meE´mrax&fu ar;jref;pdppf
NyD; a[mjyxm;ygw,f/

tJ'aD 'oemrSm jyxm;wJt h wdik ;f &m*paom udavomwdYk ukd y,fEikd af tmif


usiw hf m[m oky#Ü yd Eétusiyhf ?J oDvusiw hf mvJ oky#Ü yd Eéy?J orm"dbm0em ynm
bm0emusifw h mvJ oky#Ü yd Eéy?J 'gayr,fh oDvtusifçh orm"dtusifrh QavmufeYJ awmh
&m*paom udavomwdYk ukd vH;k 0uif;atmif ry,fEikd af o;bl;? 0dyóem tusifu h kd
jynfph akH tmif tjynfth pHuk sirhf oS m &m*paomudavomawGukd t<uif;rJyh ,fEikd w f myJ?
oDvESio hf rm"d t&if; cHNyD; 0dyóemÓPfukd ocFg½kayu©mÓPf &ifo h efjynfph akH tmif
½IrwS t f m;xkwyf grS 0dyóemtqH;k jzpfwhJ tEkavmrÓPfEiS hf t&d,r*fÓPfoYkd a&muf
NyD;udavomudk aumif;aumif;y,fEikd w f myJ? tJ'v D kd t&d,r*fÓPfa&mufatmif usifh
ygrS oky#Ü yd Eérnfygw,f/

0dyóem½IvdkY ocF g½kayu©mÓPf &ifo h efjynfph okH mG ;,if aomwmywård *fzv kd f


a&mufNyD;awmh ouúm,'d|çd 0dpu d pd mä ç oDvAÁw y&mrmoç tyg,foYkd usa&mufap
wwfaom umr&m*ESihf y#dCqdw k hJ oHa,mZOf 5-yg;[m vH;k 0uif;½Si;f oGm;ygw,f?
aomwmyefu 0dyóemquf½, I if ou'g*grdr*fzv kd f a&mufNyD;awmh ½keYf &if;onfh
umr&m*ESihf y#dCwdYk vJ xyfru H if;½Si;f oGm;jyefygw,f? ou'g*grfu 0dyóemquf
½IvYkd 0dyóemÓPf &ifo h efjynfph okH mG ;jyef,ifvJ tem*grdr*fzv kd f a&mufNyD;awmh
odraf rGYonfh umr&m*ESihf y#dCwdYk vJ xyfru H if;½Si;f oGm;jyefw,f? ,ckvakd zmfjycJw h hJ
twdik ;f uif;½Si;f oGm;wJh ouúm,'d|çd 0dpu d pd mä ç oDvAÁwy&mrmoç umr&m*ç y#dCqdk
wJh oHa,mZOfawGukd atmufumrbHük jzpfapwwfaomta"mbm*d, oHa,mZOfvYkd
ac:ygw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 78

tem*grfy*k Kd¾ vfuqufNyD; 0dyóem½IvYkd 0dyóemÓPfxyfNyD; wd;k wufjynfph kH


wJth cgrSm t&[wår*fzv kd çf a&mufNyD; &[ EÅmjzpfomG ;w,f? txuf½yl bHk a&mufap
wwfaom O'Ḧbm*d,ac:wJh ½ly&m*ç t½ly&m*ç rmeç O'¨pçö t0dZmÆ qdw k hJ oHa,mZOf
5-yg;udv k J y,fNyD;jzpfum udavomtm;vH;k uif;pifNyD; oefY½iS ;f pifMu,f oGm;ygw,f?
'gaMumifh udavom[lorQ uif;oifo h avmuf uif;½Si;f pifMu,f&atmif 0dyóemudk
pGr;f Edik of rQ tm;xkwv f suf oky#Ü yd Eétusifu h kd ½d½k akd oao usifo h mG ;MuzdYk ygyJ? ,ckajym
cJw
h t hJ wdik ;f udavom[lorQudk y,fEikd af tmif udavomuif;atmif oDvudv k J usifh
oifo h rQ usif&h r,f? orm"dtusifh ynmtusifu h v kd J pGr;f Edik o
f rQ jynfph akH tmif usif&h
r,fqw kd m xif½mS ;aeygNyD? wwfEikd v f Ykd ½,dS ifawmh orm"dbm0emtusifu h v
kd J usifo
h ifh
wmygyJ? orm"dur®|mef;awGxu J uodP k ;f 10 -yg; udk½I,ifç tmemygeudk ½I,if
½Iypsmef 5-yg;vH;k udk &Edik yf gw,f tokb 10 -yg;eJY um,*wmowdu½kd , I if yxr
psmefukd &Edik yf gw,f? arwåmç u½kPmç rk'w d mç bm0ema wGukd jzpfapvQif pwkw¬
psmeftxd &Edik yf gw,f? Oayu©mbm0emudak wmh (arwåmponfjzifh psmef 4-yg;udk
&NyD;rS) ½Ijcif;jzifh yOörpsmefukd &Edik af Mumif;udv k J usr;f *efrsm;rSm jyxm;ygw,f/

t½lyur®|mef; 4-yg;udak wmh ½lypsmefawG tjynft


h pH&k NyD;rS jzpfymG ;apj cif;jzifh
t½lypsmef 4-yg;ud&k aMumif;vJ jyxm;ygw,f/

Ak'g¨ Ekówdponfukd usifzh Ykd uawmh vG,yf gw,f? bk&m;*kPçf w&m;*kPçf


oHCmh*P k uf kd ½d½k akd oao tm½Hûk yaewJt h cg tm½Hûk yNyD; ½Scd ;kd aewJt
h cgrSm orm"dbm0em
jzpfweforQawmh jzpfEikd yf gw,f? vlwa,mufujkd zpf apç ESpaf ,mufujkd zpfapç oH;k
a,mufponfrsm;udjk zpfap csr;f omapvdw k ahJ pwemjzifh ]]csr;f omygap? csr;f omMuyg
ap}} vdYk ESv;kH oGi;f ae,if arwåmbm0emorm"d jzpfoifo h rQ jzpfaewmygyJ? tJ'v D kd
arwåmbm0em jzpfymG ;apwJh vl[m csrf;omygapvdYk tm½Hûk yxm;wJo h al wGtm; pdwqf i ;f
&J ud,
k q f if;&Jjzpfatmif rajymoifçh rûyoifyh gbl;? tJ'v D kd rawmfroifh ajymwmûywm
udvk J MuOfa½SmifaerS bm0emukov kd f aumif;aumif;jzpfEikd yf gw,f/

0denf;odum© yk'rf sm;eJY tjypfwifp&mr½Sad tmif oefYoefY ½Si;f ½Si;f pifpifMu,f


Mu,f apmifx h ed ;f aezdYk vJ vdyk gw,f? jrwfpmG bk&m; \ omoemawmfukd wd;k wufBuD;yGm;
ygap? rdrw
d Ykd vJ ab;&eftEÅ&m,f [lorQrS uif;NyD;awmh ud, k pf w
d Ef pS jf zm tvd½k w
dS ikd ;f
wd;k wufcsr;f omMuygap/

Mo0g'gEkooeDoçk 0d'o
l k 0D&ÓPdum?
r[mpnfax&ukOaÆ &mç Mo0g'H t''D [dacg/

yd#ubmomjyef pmayjzefYcsDa&;tzGJY Mo0g'gp&d,

OD;Ekonf urÇmYomoemûy&ef[al om BuD;rm;aom &nf½, G cf sufjzifh 1342 -ckEpS f oDwif;uRwf vqef; 15 -


&ufaeYwiG f owd;k r[moa&pnfol OD;csefxeG ;f onf taxGaxG twGi;f a&;rª;csKyfç owd;k r[m oa&pnfol OD;Muifukd
b@mxde;f ç tNidr;f pm; twGi;f a&;rª;csKyf ukvor*¾ tm½SEiS hf ta½SYzsm;qdik &f m pD;yGm;a&;aumfr½Sif wGzJ ufb@mxde;f ç
OD;0if;az r[moa&pnfopl m&if;ppfç oa&pnfol OD;baX;ç oa&pnfol OD;a½Tjrç oma&pnfol OD;jrifx h ;l ç oa&
pnfol OD;ausmfcikd çf OD;ausmf Ouú| tbd"r®mjyefYymG ;a&; toif;ç r[moa&pnfol OD;pHarmifwYkd ukd tzGYJ 0ifrsm;tjzpf
yg0ifapvsuf? yd#ubmomjyef pmayjzefYcsDa&;tzGYJ ukd zGYJ pnf;cJah vonf/

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg yd#ubmomjyef pmayjzefYcsaD &; tzGYJ BuD; \ Mo0g'g
p&d,wm0efuv kd nf; ]]onf;cHEd ;k Mum;ç oem;x<uç edprö aoGç cGaJ 0½Iwwfç oljrwfwYkd *P
k }f } [lonfEiS t
hf nD onf;cH
jcif;paom em,u*kPaf jcmufyg;ESit hf nD Mo0g'ay;jcif;ç enf;vrf;nTejf yjcif; ponfjzifh aqmif½uG af wmfrcl ahJ v
onf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 79

orÁK'¨awyd#uóç t*Fvyd &d0wåae?


r@avyd okMo0g'-r[map&"k&E¨a&m/

oar®m'eD, tmoDo yw¬em Mo0g'uxmay;ydkYjcif;

wdy#d uedum,omoemûytzGYJ onf wdy#d u"& "r®b@m*g&duç t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k


bGYJ wqH yd af wmf& q&mawmf t½Si0f pd w
d o å m&mbd0o
H OD;aqmifwnfaxmifonfh wdy#d uedum,omoemûy yxr
oH;k ESpcf &D; pmapmifusrf;BuD;udk xkwaf 0cJah vonf/

xdpk Ofu q&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyygtwdik ;f oar®m'eD, tmoDo yw¬em Mo0g'uxmudk ay;ydYk awmf
rlcahJ vonf/

t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
oar®m'eD, tmoDo yw¬emMo0g'uxm

rif;uGe;f wdy#d u"&"r®b@m*g&du t*¾r[my@dw b'´E0Å pd w d o


å m&mbd0oH
t½Sijf rwfu y&d,wfw&m;awmfrpS í Ak'o ¨ moemawmf wd;k wufxeG ;f um;a&;twGuf
ppfuikd ;f ûrdYe,f rif;uGe;f awmif½;kd oaEÅmo rd;k rdwu
f ek ;f ajrwGif wdy#d uedum,ausmif;
wduk uf w kd nfaxmifí wdy#d uedum,omoemûytzGYJ ponfukd wnfaxmifûypkco hJ nf
rSm Ak'o¨ moemawmfwiG f tvGeyf if 0rf;ajrmufvyS gayonf/

0rf;ajrmufz,
G jf zpfjcif;\taMumif;rSm avmuü csr;f oma&; ESihf avmurS
vGwaf jrmufum edAmÁ efa&mufvsuf csr;f oma&; rsm;twGuf Ak'j¨ rwfpmG bk&m;½Siu
f
y&d,wfç y#dywf omoema&;rsm;udk êud ;pm;tm;xkw&f ef &nfoefneT jf y qH;k rawmf
rlcahJ yonf/

xdt
k qH;k trawmfEiS t
hf nD Ak'o
¨ moemawmf txl;ojzifh wd;k wufBuD;yGm;ap&ef
wdy#d u"&"r®@m*g&du t*¾r[my@dw b'´E0Å pd w d o
å m&mbd0o H t½Sijf rwfu ,if;
wdy#d uedum, ausmif;wdu k u f kd wnfaxmifapNyD;vQif xdXk meodYk vma&mufí csrf;om
pGmaexdik Mf uvsuf wdy#d uedum, Ak'p¨ mayrsm;udk oifMum;avhvmMu&ef pDrn H eT jf y
awmfrcl ahJ yonf/

xdo
k Ykd prD jH cif;aMumifh 1340 -jynfEh pS u
f xdXk meü &[ef;awmf rsm; 48 -yg;vm
a&mufavhvmMuí 37-yg;u 0ifa&mufajzqdk Mu&m 32-yg;u atmifjrifMuaMumif;/

1341-ckEpS u
f 82 -yg; vma&mufavhvmMuí 68 -yg;u 0ifa&mufajzqdMk u
&m 58-yg;u atmifjrifMuaMumif;/

1342-ckEpS u
f 103 -yg; vma&mufavhvmMuí 98 -yg;u 0ifa&mufajzqdMk u
&m tyg; 90-u atmifjrifMuaMumif; azmfjy xm;onfukd xif½mS ;awGY&ayonf/

xdo
k Ykd awGY&ojzifh tvGeyf if 0rf;ajrmuf& 0rf;om&ygonf? aemufEpS rf sm;us
awmh xdYk xufyí kd vma&mufaexdik Mf uç avhvmMuNyD;vQif wdy#d u"&pmar;yGüJ 0if
a&mufajzqdMk uojzifh xdYk xuf ydí
k rsm;pGmyif atmifjrifMurnfukd arQmv
f if,
h MkH unfMu
&ygonf/

xdok Ykd y&d,wåo d moemawmfukd avhvmMuonfjh yif y#dywåo d moemudv k nf;


rdrwd Ykd odem;vnfMuonft h wdik ;f usio
hf ;kH Muojzifh y#da0"omoemawmfuv kd nf;
ud,k wf ikd yf if awGYjrifMuç odMuí txl;tjrwf Ak'o ¨ moemawmfrsm;ESihf ydí
k jynfph MkH u
rnfukd arQmfvif, h MkH unfMu&ygonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 80

odYk jzpfí Ak'o¨ moemawmfjrwf txl;ojzifh jynfph akH tmif pGr;f Edik o
f rQ wd;k wuf
ulnD tm;ay;Edik Mf uygap/

oEÅw
d o
H 0k pd w
d ó
å ç 0dpw
d ó
å ,oódaem?
oar®m'eD,tmoDo-uxH oar®m',D ok"/D
qo|drydkif;

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh anmif&rf;q&mawmfbk&m;BuD;

anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;onf ouú&mZf 1235 -ckESpf wydkYwGJvqef; 4 -&uf Ak'[ ¨ ;l aeYwiG f zGm;jrifawmf
rlí 1316 -ckEpS f wydYk wv JG jynfh weif;vmaeYwiG f ysHveG af wmfro l nf? t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k bGYJ wq H yd f
awmf& q|o*Fg,em0efaq mif oHCmhtzGYJ Ouú|tjzpf jrefrmEdik if üH vGepf mG xif½mS ;onfh q&mawmfb&k m;BuD;jzpf
awmfro l nf? q&mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ AswåAd vudk od½, dS MkH unfawmfro l jzifh
,d;k ',m;Edik if H (xdik ;f )ç uarÁm'D;,m;Edik if H (uefycl sm;) odYk twl<uawmfro l nf? q|o*Fg,e mrwifrD q|o*Fg,em
wifcgeD;wGif oD[Vkd u f Ref; (oD&v
d uFm) odYk oHCmh rpf½iS t f zGYJ wzGYJ vw
T &f efwikd yf if pnf;a0;pOf anmif&rf;q&mawmf
bk&m;BuD;ud, k w f ikd u
f r[mpnfq&mawmf OD;aombe ygygap? r[mpnfq&mawmfygrS ydí k tqifajyrnf ponfjzifh
rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? uarÁm'D;, m; (uefycl sm;) <upOfuvnf; r[mpnfq&mawmfygayvdYk ydí k tqifajyonf
ponfjzifh anmif&rf; q&mawmf bk&m;BuD;u rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

q|o*Ðwyd pk u ä tjzpfuv kd nf; anmif&rf; q&mawmfb&k m;BuD; OD;aqmifí a½G;aumufawmfrcl ahJ vonf?
q|o*Fg,emwifrnfh usr;f pmrsm; aemufq;kH wm0efcH wnf;jzwf&efuv kd nf; anmif&rf;q&mawmf bk&m;BuD;ud, k f
wdik f tqdûk yrdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? þodYk ponfjzifv h nf; anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD; t½Siaf &0wonf
r[mpnfq&mawmftm; rsm;pGmcs;D usL;awmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; pGr;f &nfowåd t&nftcsif ;udk
odawmfro l jzifh rsm;pGmcs;D y ajr§mufpm;awmfrcl ahJ vonf? ynm½So d nfom ynm½Sd \ t&nftcsif;udo k o d nf? ynmr½Sd
olonf ynm½Siw f efz;kd ç ynm½Sif \t&nftcsi;f wdYk ukd rodygacs? r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;um; xdyw f ef;ynm
½SifwdkY\ av;pm;rIç cs;D usL;rIukd cH,&l onfh jrefrmho moem\ rSeu f w
l cH eG f yHûk ynTeo
f nfh xl;cReOf uúXf yk*Kd¾ vfjrwfBuD;
{uefpifppf jzpfawmfryl gayonf/
anmif&rf;ax&aoca&eç r[mpnfax&aoca&m?
axmrdawm yoHoad wmpç y*¾[ad wm p rmedawm/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh yckuúLNrdKY r[m0dZ,m&mrwdkuf


tbd"Zr[m&|*k½k q&mawmfbk&m;BuD;
t½SifZ0er[max&f

yckuLú ûrdY r[m0dZ,m&mrwdu k Bf uD;udk wnfaxmifawmfrcl ahJ om t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k


q&mawmfb&k m;BuD; t½SiZf 0e r[max&fonf pmcsaumif;ç w&m;a[maumif; q&mawmfBuD;jzpfawmfral vo nf?
oufawmf 82-ESpf½Sd&m 1320-ckEpS f wydYk wvJG jynfah usmf 7-&ufaeYwiG f ysHveG af wmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf yckuLú ûrdYoYkd yxrqH;k tBudrf r[mokcw d m&mr owdy|mef &dyo f mzGiyhf JG
<uvmpOfu azmfjyyg q&mawmfb&k m;BuD; t½SiZf 0er[max&ftm; <ua& mufz;l ajrmf ylaZmfuefawmhí omoema&;
udprö sm; aqG;aEG;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; t½SiZf mer[max&fonf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;
<uvmjcif;twGuf vGepf mG 0rf;ajrmufawmfro l nf? r[mpnfq&mawmftm; cs;D usL;pum; >rufMum;awmfrcl ahJ vonf?
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf wnfaq mufawmfrcl o hJ nfh omoemh&yd o
f modYk vnf; &Hcg<ua&muf cs;D ajrmufawmf
rlcahJ vonf? pifppfwrlum; r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf ynm½Sit f aygif;wdYk ESpaf xmif;0rf;om axmrem
cs;D usL;tyfonfh yk*Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfryl gownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 81

r[mpnfax&auwkyçd 0dZ,m&mrauwkem?
okyo
Ü aw¬m ok|K 0dñk -yÜoaw¬e ok"D rwm/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh tbd"Zr[m&|*k½k
yckuúL q&mawmfbk&m;BuD; t½SifokE´&r[max&f

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf yckuLú odYk 1313 -ckESpfu wacgufç 1332 -ckESpfu wcgç 1336 -ckEpS f
waygif;vjynfah eYu yckuLú ûrdY rken f if;pk&yf a':ykç a':wifneT Yf EiS hf armif OD;jrarmif -a':trmwdkY\ aumif;rI
r[mokcw d m&mr owdy|mefwu kd f "r®m½Hw
k u kd af wmfBuD; a&pufcsyGw J iG f wacgufç 1339 -ckEpS u
f wBudrt f m;jzifh
yckuLú odYk tBudrBf udrf <ua&mufawmfrcl ahJ vonf? 1313 -ckEpS u f <uawmfro l nfrmS yckuLú ûrdY jrpfuikd ;f (cefawm)&yf
r[mpnfomoemh&yd o f mzGiyhf JG udpjö zpfavonf? xdpk Ofu 'DCedum,fygVdawmfç t|uxmedó,ponfh usrf;aygif;
rsm;pGmwdYk ukd ûypD&ifawmfrcl o
hJ nfh t*¾r[my@dw q&mawmfb&k m;BuD; t½Sief E´0o H r[max&fç t*¾r[my@dw
t½SifokE´&r[max&fwYkd ukd zl;ajrmfí omoema&;udprö sm; aqG;aEG;awmfrcl ahJ vonf? 1332 -ckEpS f wydYk wvJG wGif
<uawmfrpl Ofuvnf; q&mawmfb&k m;BuD; t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k bGYJ wq H yd af wmf& q&mawmfb&k m;BuD;
t½Sio f Ek &´ r[max&ftm; <ua&mufz;l ajrmfawmfrcl ahJ vonf? t½Sio f Ek &´ q&mawmfb &k m;BuD;uvnf; r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;tm; rsm;pGmav;jrwfonf? 1319 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vwGif &efuek ûf rdY ajcmufxyfBuD;
bk&m;BuD;wdu k f q&mawmf t½Siaf um@n ysv H eG af wmfrpl Ofu &efuek ûf rdY ajcmufxyfBuD; bk&m;BuD;wdu k <f uvm&m n
tcg omoemh&yd o f m<uí ude;f pufawmfro l nf? xdpk Ofu r[mpnfq&mawmfEiS hf wdik w f ikd yf ifyif aqG;aqG;aEG;aEG;½Scd hJ
avonf? ¤if;jyif 1321 -ckEpS w f iG f q&mawmf t½Sio f Ek &´ q&mawmfb&k m;BuD; &efuek ûf rdY urÇmat; ZrÁL'Dyausmif;
<ua&mufpOfu r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf ud, k w f ikd <f uvmNyD; q&mBuD; OD;[kwpf ed f a&;om;û ypkonfh y'w¬
rOÆLomac: ygVdç jrefrm tbd"mef wGpJ ckH sKyfNyD; usrf;BuD;udk vª'gef;avonf? q&mawmf t½Sio f Ek &´ q&mawmfb&k m;
BuD;u r[mpnfq&mawmf odyaf wmfw,f? olwYkdaMumifh q|o*Fg,emBuD; tppt&m&m jynfjh ynfph pkH jkH zpfw,f
ponfjzifh rMumrMum csD;usL;awmfral vh½o dS nf/

ukawm r[mpnfoEk a´ &mç okEa´ &e ok"rD wm?


okE&´ H udpHö edó,ç okEa´ & Ak'o
¨ moae/

tbd"Zr[m&|*k½k rpdk;&drfq&mawmfbk&m;BuD;
t½Sifol&d,mbd0HoESifh r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf q|o*Fg,em r[ mem,u t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k rpd;k &drf


q&mawmfb&k m;BuD;xH &Hcg<ua&mufí zl;ajrmfawmfro l nf? omoema&;udprö sm; aqG;aEG;awmfro l nf? txl;ojzifh
q|o*Fg,emwifpOfu rMumrMum awGYqzkH ;l ajrmfawmfro l nf? 1336 -ckEpS f jymodv
k uG,af eYuvnf; r[mpnf
q&mawmf bk&m;BuD;onf anm ifuef t½Si£ f E´u tp½Sad om wynfrh sm;ESihf twl pmtkypf mwef;ponfh ypön;f 0w¬K
rsKd ;pHk uyfvyª al Zmf&ef q&mawmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k &m wm0gvde;f NcHtrSwf 30 -ywåjrm;NcH pHausmif;odYk <ua&muf
awmfrf cl ahJ vonf/
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;tm; rsm;pGmcsD;usL;

rpd;k &drq
f &mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnfq&mawmftm; rsm;pGmcs;D usL;awmfro l nf? r[mpnf q&mawmf
bk&m;BuD;\ jynfwiG ;f jynfy omoemûyvkyif ef;atmifjrifrI tHMh ocs;D usL; oHxu
G x
f ;l onfh aus;Zl;*kPo
f wif;udk
rsm;pGm0rf;ajrmufawmfro l nf? 1331 -ckEpS f uqkev
f xJwiG f r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; trdeYf t& anmifuef t½Sif
£E´u0do'k rd¨ *fr[m#Dumedó,BuD;rsm; oGm;a&mufvpª Ofu rpd;k &drqf &mawmf bk&m;BuD;u-
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 82

]]r[mpnfq&mawmfu wdYk rsm;xufÓPfomw,f? wdYk rsm;rjrifwphJ mrSm;ç ayrSm;rsm;udk jrifatmif MunfEh ikd f
w,f? t½SiftEk½k'¨gwdkYç #D umausmfq&m t½Sio f rk *FvmomrdwYkd ç tjcm;usrf;ûyq&mawmfwYkd rjrifwhJ trSm;rsm;udk
awmif jrifatmifMunfEh ikd w f ,f? oû*Ø[u f r®|mef;ydik ;f 'd|0d od 'k t
d̈ cef;rSm emrfç ½kyw
f Ykd ukd vu©Pç &oç ypöKy|mefç
y'|mefjzifh ydik ;f jcm;od&rnfq&kd m y'|mefukd 'd|0d o
d 'k t d¨ cef;rSm rqd o k ifah o;yJ ucFg0dw&P0do'k d̈ tcef;rSmrS qdo k ifh
aMumif;udk q|o*Fg,emwifpOfu r[mpnf q&mawmfu axmufjycJw h ,f? 'Dua½SY r[mpnfq&mawmfxufomwJh
olurkd ajymeJY wef;wly*k Kd¾ vfuakd wmif awGY&zdYk rvG,b f ;l ? r[mpnfq&mawmf&YJ pGr;f &nfowåu d o
kd v
d YkdvJ 'D0o
d 'k rd¨ *f
r[m#Dumedó,ûypkzYkd wdYk rsm;u wdu k w
f eG ;f &w,f}} ponfjzifh csD;ajr§muf rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

rpd;k &drrf [maxa&eç x0dawm ax&ukOaÆ &m?


r[mpnfu0dy*k aF 0gç "k&'Ga, 0dom&a'g/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh awmifykvkq&mawmfbk&m;BuD;

rdwv
d¬ m awmifyv
k q k &mawmfb&k m;BuD;ESihf &efuek ûf rdY omoemh&yd o
f m aus;Zl;½Sif r[mpnf q&mawmfb&k m;
BuD;wdYk \ oDv½Sod nfç orm"d½o dS nfç ynm½So d nf[al om *kPaf wmfajymqdo k çH csD;usL;oHwYkd uu
kd m; aemiftem*wf
ESp&f m axmifrsm;pGm wnf½vdS rTG ;f rd;k wufaeOD;rnf jzpfayonf /

ouú&mZf 1329 -ckEpS f wefc;l vqef; 8-&ufaeY eHeuf 8-em&D rdepf 30 -tcsed w f iG f awmifyv k q
k &mawmf
bk&m;BuD;onf r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; oDwif;oH;k awmfr&l m omoemh&yd o f m zvf,Of"r®m½HBk uD;odYk êudwifprD H
xm;onft h wdik ;f <ua&mufawmfrv
l mNyD; rax&fjrwfBuD; \ ae&mwGif xdik af eawmfryl gonf? r[mpnfq&mawmf
bk&m;BuD;vnf; <ua&mufawmfrv l mum vuftyk cf sD 0wfûyawmfral vonf/

¤if;aemuf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;u csO;f uyfa&muf½v dS mMuaom a,m*Drsm;tm; awmifyv k q


k &m
awmfb&k m;BuD;udk uefawmhapawmfryl gonf? awmifyv k q k &mawmf bk&m;BuD;u r*fç zdv
k çf edAmÁ efukd ,ckb0yif rsuf
arSmufûyEdik af tmif owdy|mefw&m;av;yg;udk êud;pm;tm;xkwEf ikd Mf uygap[k qkay;awmfro l nf? ¤if;aemuf o&P*Hk
ay;aeustwdik ;f ]]tZÆ tm'ð uwGm t[H twåmeH Ak'ó ¨ ed,smawrd}} ponfjzifh o&P*Hak y;awmfro l nf? r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;u êuHêuduw f thJ cg a,m*Drsm;tm; Mo0g'ay;yg&ef avQmufxm;jyefav&m ]]o&P*HEk iS hf pyfaom
w&m;pum;rsm; a[mMum;awmfrNl yD; a,m*DwYkdu q&maumif; wynfah wGyJ txl;Mo0g'ay;p&mrvdk q&morm;ay;
wJh w&m;twdik ;f êud;pm;tm;xkwMf uyg}} [k rdeYf awmfral vonf/

awmifyvk qk &mawmfb&k m;BuD;onf oDwif;oH;k &m a'gufwm qmum;tdro f Ykd qufvuf<uawmfro


l nf?
aemuf&ufrMumrD r*FvmOD;atmifjrifth m; r[mpnfq&mawmfyifah y;yg&ef rdeYf Mum;ojzifh &uftenf;i,ftuGm
r*FvmOD;atmifjrifo
h nf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udk yifí h awmifyvk q
k &mawmf bk&m;BuD; xH oGm;a&mufcahJ v
onf? q&mawmfBuD; ESpyf g;onf wHcg;ydwí f aqG;aEG;awmfrMl uonf/

aqG;aEG;NyD;í r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf um;jzifh &dyo f modYk jyef<uawmfrvl m&m twlygvmaom


r*FvmOD;atmifjrifuh q&mawmf bk&m;BuD;tm; awmifyv k qk &mawmfb&k m;BuD;udk &[ef;ç ½ iS çf vltrsm;u &[EÅmvdYk
xifaeMuygw,f[k avQmufxm;av&m r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;u bk&m;qkyef yk*Kd¾ vfBuD;ygyJ[k rdeYf awmfrl
avonf? aemufrMumrD wefc;l vqkwf 1-&ufaeYwiG f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf atmufygpmudk r*FvmOD;
atmifjrift
h m; awmifyv k q
k &mawmfb&k m;xH tydYk c ikd ;f awmfral vonf/

aewådygVd pmrsufESm 143

,H wH avmukw&å H ÓPHç oAÁñl a,e 0kpw


ö ?d
e wó y&d[med ew¬çd oAÁumav y0wåw/d
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 83

,H wH ÓPH -(avmuD avmukw&å m w&m;tvH;k pHu k o


kd ad om) tMuifÓPfonf? avmukw&å H -avmuudk
(odaomtm;jzifh vTr;f rd;k ) ausmv
f eG o
f nf? a[mwd -jzpf\? a,e -,if;tvH;k pHu k kd odaomÓPfaMumif?h wxm*awm -
jrwfpmG bk&m;ud?k oAÁñl -tvH;k pHu k kd odawmfro l nf[íl ? 0kpw
ö d -ac:qdktyf\? wó -xdt k vH;k pku
H o
kd ad om xdk
oAÁñw k ÓPfawmf\ y&d[med -qkw, f w k jf cif;onf? ewåd -r½Sad y? wH -xdo k AÁñw k ÓPfawmfonf? oAÁumav -
tcgcyford ;f ü? y0wåwd-(qifjcifawmfrw l ikd ;f ) jzpfay:\/

aewådt|uxm pmrsufESm 252

,H wH avmukw&å H ÓPEÅd oAÁH avmuH Owå&w


d mG tbdb0dwmG Xdwwåm
0kw?Hå e ye avmukw&å blru d wåm? oAÁavmau y0wåww D d tm0ZÆey#dA'¨wmå 0kw?Hå
e owwH ordwH y0w¬ wDw/d e [d oAÁñw k ÓPH b*0awm oAÁoð® a,0
umav OyÜZw Æ wD d ouúm 0wåKEÅ/d

,H wH avmukw&å H ÓPH -[laom pum;udk tvH;k pHak om avmuudk ausmfveG í f vTr;f rd;k í wnfonf \
tjzpfaMumifh qdt k yfayonf? (r*fzv
kd f edAmÁ efuo
hJ Ykd) avmukw&å mbHük twGi;f 0ifonf \ tjzpfaMu mifh qdt k yfonf
um; r[kwaf y? oAÁumav y0wåw[ d al om pum;udv k nf; qifjcifjcif;ESihf pyfaom jzpfjcif;½So d nf \ tjzpfaMumifh
(qifjcifwikd ;f jzpfwwfaomaMumif)h qdt k yfayonf? (rdepfpuúeYf rjcm;) tcgcyford ;f tNrJwrf; jzpfaeonf[al om
þtaMumif;aMumifh qdt k yfonfum; r[kwaf y? taMumif;rlum; oAÁñw k ÓPfawmfonf jrwfpmG bk&m;rSm rdepf
puúeYf rjcm; tcgcyford ;f omvQif rjywfjzpfonf[q k &kd ef rpGr;f Edik yf g(rqdEk ikd yf g) þum; taMumif;aywnf;/

(|-jrefrmjyef)

txufyg aewåyd gVd*gxmudk edum,fBuD;av;&yf ygVdawmfwYkd ü rawGY&yg/

t½Sifaombe
r[mpnfq&mawmf
omoemh&yd o
f m &efuek /f

1329-ck
OD;wefc;l vqkwf 1-&uf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 84

awmifyv
k q
k &mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ESihf awGY&onft
h wGuf rsm;pGmtusdK;½Syd g
onf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; twGuvf nf; rsm;pGmtusdK;½Syd gonf/

awmifyv
k ax&tm'dapöç r[mpnfax&pE´rd m?
Oabm omoeacwavç aombemwd0 ygu#m/
owåowdrydkif;

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh a½TapwDq&mawmfbk&m;BuD;

t*¾r[my@dw bGYJ wq H yd af wm &f ppfuikd ;f awmif½;kd a½TapwD omoemh&yd of m q&mawmfb&k m;BuD;onfvnf;


r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;tm; rsm;pGmMunfñakd v;pm;awmfro l nf? a½TapwDq&mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnf
q&mawmfbk&m;BuD;xuf oufawmf 5 -ESpcf efYBuD;onf? 'kw, d urÇmppftwGi;f u r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; \
0dyóem½Ienf;usrf;BuD;udk ppfuikd ;f ûrdYe,f ½GmopfBuD;½Gm ppfuikd ;f rS ajymif;a½TYvmaom jroef;yHEk ydS w f ukd üf BuD;Muyfí
yHEk ydS af pawmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ tw¬um© ,D 'V§rD w d å yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmfro l nf? a½TapwD
q&mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ 0dyóem½Ienf; usrf;BuD;udk ]]a,m tyÜrma'gtrwó
a0 y'H}} tp½Sdaom 7-*gxmygXfeó d ,jzifh csD;usL;awmfrcl ahJ vonf? (1 -4-79) aeYu aus;Zl;½Sif r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD; urÇmYomoemûy <uawmfrpl Ofu &efuek rf *Fvm'Hak vqdyt f xd vdu k yf gydYk aqmif EIwcf eG ;f pum;
>rufMum;awmfrcl ahJ vonf? þpmûyolonf &Hcg a½TapwDq&mawmf bk&m;BuD;ESihf awGYygonf? awGYwt hJ cg r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;taMumif; pyfrv d Qif ]]armifauvm r[mpnfu bmrSvakd vao;r½Sd pmwwfwm? taetxdik u f
vJ bmrS qdpk &mr½Sb d ;l }} ponf jzifh 0rf;ajrmuf0rf;om rdeYf Mum;awmfryl gonf? a½Tapw q D &mawmfb&k m;BuD;onf-

avmau {au yoD'EÅçd y&udapö 0daooawm?


aupd wMw Oók,sEÅçd obma0g 'k&wduaú rm/
[lonfEiS t hf nD r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; vkyif ef;[lorQukd Munfvif½iT yf s aomreójzpfawmfro
l nfh
olawmfaumif; yk*Kd¾ vfjzpfawmfral vo nf? ¤if;jyif a½TapwDq&mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;
pkwu
d r®Z½kyf csKyfawmfrNl yD;aemuf zGYJ pnf;tyfaom r[mpnf omoemh&yd o
f mrsm; em,utzGYJ \ oufawmf0gawmf
tBuD;qH;k Mo0g'gp&d, q&mawmfBuD;vnf; jzpfawmfro l nf/

a½TapwDax&t*¾anmç t*¾an r[mpnf0 aS ,?


0dóaw¬m wD0yoaEémç oaEÅ oyÜK&daom [d a0/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh
oD&dvuFmEdkifiH q&mawmf t½SiftmeE´marawå,s

oD&v
d uFmEdik if H 0daZÆm',wuúov kd üf ygarmu©tjzpfjzifh wm0efxrf;aqmifawmfrcl ahJ om t*¾r[my@dwç
oD[Vkd u
f Ref;y@dw pmayyg&*lbYJG & t½Sit f meE´marawå,sonf r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;tm; rsm;pGm csD;usL;
awmfrcl ahJ vonf? þpmûyol oD[Vkd u f Ref; (oD&vd uFm)ü aepOfu rMumrMum t½Sit f meE´marwå,sESihf qHak wGYryd g
onf? wcgwGif r[mpnfq&mawmftaMumif; pyfr&d m-
]]tm0kaom wkrmS uH r&r®&a| r[mpnfaxa&m 0de,*½kaum o|uxm
o#Dum awyd#u"a&m? aom ygVd t|uxm #Dumok yka|m yka|m caPae0
0dóZÆdwHk oauúmwd}}

]]igh½iS f igh½iS w
f Ykd &YJ jrefrmjynfrmS r[mpnfq&mawmf[m 0denf;odum© yk'wf Ykd ü av;pm;onf? t|uxm#Dum
ESifhwuG yd#u 3 -yHk ygVdawmfaqmif yk*Kd¾ vfyg? ygVdt|uxm#Dumrsm;ü ar;vdu k vf Qif cPcsif;ajzEdik w
f ,f}} ponf
jzifh rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 85

q&mawmf t½Sit f meE´marawå,sonf &efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd of mü r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;


xH w&m;tm;xkwzf ;l onf? tif'ekd ;D ½Sm; omoem ûy<upOf tif'ekd ;D ½Sm;ü awGYqíkH twlwl omoem ûyawmfrcl ahJ v
onf? oD[Vkd u f Re;f (oD&vd uFm) r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; <ua&mufpOf rdro d w D if;oH;k &m AmvHa*g"odYk yifí
h
*kPûf yylaZmfawmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif oD[Vkd u
f srf;ûytausmf t*¾r[my@dwç 0dZmÆ vuFm& wuúov kd yf garmu© t½S if
Ak''¨ wårax&fpaom ynm½Siw f Ykd uvnf; csD;usL;Muavonf/

0dñyl oaw¬e yoaw¬mç r[mpnf0ñ d u


l Ok aÆ &m?
oD&vd uFm,H 0dñ[
l çd ememow¬e,ñlw/d

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh t*¾r[my@dw
0dZÆmvuFm& q&mawmf t½Sif0dok'¨gbd0Ho

rEÅav;ûrdY taemufjyif 0dZmÆ vuFm&ausmif;wdu k f r[mem,u t*¾r[my@dw bGYJ wq H yd af wmf& vufpJG


tbd"mefusrf;ûy q|o*Fg,em tusdK;aqmif q&mawmf t½Si0f o d 'k g¨ bd0o
H onf q|o*Fg,emwif wacwfv;kH
urÇmat; ZrÁL'Dyausmif;aqmifü oDwif;oH;k í o*Fg,emudprö sm; acsmarmNyD;ajyatmifjr ifatmif ]]onf;cHE;kd Mum;ç
oem;x<uç edprö aoGç cGaJ 0½Iwwfç oljrwfwYkd *P k }f } [lonfh em,u*kPf ajcmufyg;ESit
hf nD aqmif½u G af wmfrcl hJ
avonf? azmfjyyg q&mawmf t½Si0f o d 'k g¨ bd0o
H onf oufawmf 65ç 0gawmf 46 -½S&d m ewfawmfvqkwf 11 -&uf
aeYwiG f tEÅrd psmyeobif qif,ifusi;f ycJhavonf/
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg 0dZmÆ vuFm& q&mawmf t½Si0f o d 'k g¨ bd0o H tm; q|o*Fg,em
tusdK;rsm;pGm o,fy;kd aqmif½uG of jzifh vGepf mG aus;Zl;wifawmfro l nf? rMumcPvnf; aus;Zl;wifaMumif; xkwaf zmf
>rufMum;awmfral vonf? tBudraf ygif;rsm;pGm q&mawm t f ½Si0f o
d 'k g¨ bd0o
H ESihf omoema&;udpt ö 00 aqG;aEG;wdik yf if
awmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif q&mawmft½Si0f o d 'k g¨ bd0o
H psmyeaeYwiG f usef;rma&; tenf;i,fnv hH sufjzifyh if rEÅav;
odYk psmyeyGrJ D <ua&mufí y&dowftm; oDvay;NyD; y&dowftv,f q&mawmf t½Si0f o d 'k g¨ bd0oH \ *kPfaus;Zl; rsm;
udk 15 -rdepfcefY xkwaf zmfcsD;usL; >rufMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmft½Si0f o d 'k g¨ bd0o H uvnf; rMumcP
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ *kPaf us;Zl;wdYk ukd xkwaf zmf>rufMum;cJzh ;l avonf? wu,fawmh omoemûyolawmf
aumif; q&mawmfBuD;ESpyf g; jzpfawmfrMl uonf? ,ckaomf vESiahf e uG,yf onft h vm; r½SMd uawmhNyDwum;/

r[mpnfax&aoa|mpç 0do'k g¨ bd0aH om wxm?


aw Oabm [d tw¬*w
F mç pE´rd ol&, d m ,xm/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh
t*¾r[my@dw q&mawmf t½SifÓPkwå&

ppfuikd ;f awmif½;kd atmifajrbHpk aH cs mif q&mawmft*¾r[my@dwbGYJ wq H yd af wmf& q&mawmft½Sif ÓPkw&å


onf 1262 -ckEpS w f iG f zGm;jrifí 1334 -ckEpS w f iG f ysv
H eG af wmfro
l nf? q|o*Ðwu d m&uç y#d0ad om"uç Moome
aom"uç "r®'w l 0dZmÆ v,em,uç *syefjynf omoemûytzGYJ em,uponfjzpfí omoemawmfusKd ;udk o,fy;kd
aqmif½u G af wmfro l nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfonf? q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å onf r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;tm;
rsm;pGmav;jrwfMunfño kd nf? q&mawmfb&k m;BuD;xuf 4-ESpcf efY oufawmfBuD;onf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;
xHowdy|mef 0dyóemenf;udv k nf; enf;cHawmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;tm; rsm;p mG cs;D usL;awmf
rlcahJ vonf? txl;ojzifh q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å rax&fonf 17 -Budraf jrmuf r[mpnfMo0g'cH,yl al Zmfyw
JG iG f
0do'k rd̈ *fr[m#Dumedó,ESihf pyfí atmufygtwdik ;f csD;usL;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 86

t*¾r[my@dw q&mawmf t½SifÓPkwå& csD;usL;pum;

0do'k rd¨ *fqwkd m t|uxmudk ajymygw,f? tJ't D |uxm&JY t"dymÜ ,f udx k yfziG w
hf hJ #Dumqdwk mvJ ½Syd gw,f?
tJ'#D uD mu omcufomG ;w,f? 'D#u D m[m b,favmufcufovJq, kd if ygVdoufouf wwfae½Hek YJ awmh 'D#u D m&JY
yk'yf gXf½o dS rQudk tjynft h pHk teufrjyefEikd b
f ;l ? ouúwygwwf ygw,fqakd wmifrS obm 0udk em;rvnfvYkd ½,
dS if
'D0o
d 'k rd¨ *f#uD mudk edó,ra&;Edik b f ;l ? tJ'aD vmufcufwhJ 0do'k rd¨ *fr[m#Dum BuD;udk r[mpnfq&mawmfu edó,
a&;ygw,f? a&;½Hw k ifruygbl;? yxrwGq J ,kd if xGuaf y:NyD;awmhawmif aeygNyD? (1328 -ckEpS u f q&mawmf t½Sif
ÓPkw&å \ csD;usL;pum;jzpfonf/)

0do'k rd¨ *fr[m#DumBuD;udk a&;r,fq, kd if ckeuajymcJo h vdyk J ygVdusr;f *eftrsKd ;rsKd ;udv k J ausyeG &f r,f?ouúw
usrf;trsdK;rsdK;udv k J em;vnf&r,f? ouúwrSm 'óevdYk ac:wJh pum;½Sw d ,f? 'óeqdw k m t,l0g'udjk ywJh tydik ;f
jzpfw,f? ouúweJYa&;xm;wJh tJ''D óetrsdK;rsdK;aw u G v
kd J em;vnf&w,f? tJ't D ,l0g' trsdK;rsdK;awG pkaygif;azmfjy
xm;wJh (oAÁ'óeo*F[) pwJh usrf;rsdK;awG½w dS ,f? 'grsdK;awGuv kd J r[mpnfq&mawmfu aumif;aumif; avhvm
xm;w,f? 'Dvadk vhvmxm;vdYk omvQif r[m#DumrSm tJ'0D g'awGeYJ pyfwt hJ ydik ;f awGuv kd J ½Si;f vif;NyD; a&;Edik yf gw,f?
tJ'rD [m#DumrSmygwJh tjcm;t,l0g'awGukd a&;xm;wJh or,EÅ&ydik ;f qdw k mvJ½w dS ,f? tJ't D ydik ;f [m cufveG ;f vdYk
r[mpnf q&mawmfu olrsm;awGvJ cufMuayvdrrhf ,fvYkd ajrmfawGNyD; tJ'D or,EÅ&ydik ;f udk oD;jcm;edó,tjzpfeYJ
a&;om;yHEk ydS Nf yD; jzefYa0xm;w,f? tJ'gvJ #D umedó, pwkww ¬ pJG mtkyaf vmufrmS ygvdrrhf ,fvYkd xifygw,f? 'D#u D m
edó,rSm ajymp&m csD;usL;p&mawGuawmh trsm;BuD;½Syd gw,f? 'gayr,fh tcsderf &bl;? 'gaMumifh wdw k ekd YJ NyD;atmif
tJ'rD [m#Dumedó,&JY ed'gef;udak &;wJyh *k Kd¾ vfu ajymxm;wmuav;awGuykd J xkwjf yygawmhr,f? ygVd udb k ,favmuf
wwfwwf ouúwb,favmufwwfwwfvmcJyh g? 'Deó d ,rsdK;a&;ygqd, k ifawmh ra&;Edik b f ;l vdYk ckeu ajymcJo h vdyk J
tJ'eD 'd gef;a&;wJh yk*Kd¾ vfu pum;wvH;k oH;k xm;w,f? b,fvv kd qJ akd wmh -

r[m#Dumedó,udMk unfv h Qif 'DvMkd unfyh gwJ?h r[mpnfq&mawmfu b,fuavmuf cu cf ufccJ aJ &;om;
xm;ovJ 'Deó d ,[m b,favmufaumif;ovJ b,favmufjynfph o kH vJqw kd m edó,udck snf; avQmufMunfah e½Hk
eJYawmh odr,fr[kwb f ;l wJ?h b,fvrkd o S rd vJq, kd if r[m#dumygVdrmS (txl;cufw,fvYkdxif&wJ)h êudu&f mtcef;u
pmw½Guaf vmufukd zwfvu kd yf g? zwfNyD;NyDqakd wmh tJ'yD gX af wGukd ud,k êf uduo f vdt k eufay;NyD; pmeJYvaJ &;xm;yg?
NyD;awmh tJ'u
D ,
kd af &;xm;wJph meJY r[mpnfq&mawmf&YJ edó,eJY wdu k Mf unfv h u kd yf g? tJ't
D cgus,if r[mpnf
q&mawmf b,favmufprG ;f ovJ r[mpnfq&mawmf&YJ eó d ,[m b,favmufobm0usovJqw kd m aumif;aumif;
BuD; odvmygvdrrhf nfw?hJ 'Dvkd ed'gef;a&;wJh yk*Kd¾ vfuqdx k m;w,f/

tJ'aD wmh edó, b,favmufaumif;w,f qdw k mudk usrf;pmom;rzwf&ao;cif ed'gef; Munfu h wnf;u
odEiS &hf w,f? bke;f BuD; ed'gef;Munf, h if; 'Du,kd af wmfajymwm rSeaf yw,f? obm0usw,fvYkd cs;D usL;rdw,f? pmqdk
wm olrsm;a&;xm;wm udk Munfv h ukd ,
f if odv, G w
f ,f? aumif;om;yJvYkd oabmus wwfygw,f? cufw,fvYkdawmh
rxifwwfb;l ? 'gayr,fh olrsm;a&;xm;wmudk rMunfyh eJ YJ ud, k w f ikd af &;prf;ygqdak wmh pGr;f Edik cf yJ gw,f? rvG,yf gbl;?
'gaMumifh olrsm;a&;xm;wmudk rMunfah o;cif r[m#DumrSm êudu&f mpm½Guu f v
kd S efNyD; ud, k Ó hf PfprG ;f tm;½So
d rQ
edó,a&;NyD;awmhrS r[mpnfq&mawmf&YJ edó,eJY wdu k v
f ukd yf g? b,fvkd uGmjcm;oGm;w,fqw kd m odygvdrrhf ,f
wJ?h tJ'v D kd ed'gef;a&;wJyh *k Kd¾ vfu pum;wvH;k oH;k xm;ygw,f? (þodYk ponfjzifh 17 -Budraf jrmuf Mo0g'cH,yl al ZmfyJG
rSm q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å u csD;usL;>rufMum;oGm;onf/)

aus;Zl;qyfawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å aemufq;kH r&PEÅu d a0'emjzifh ruse;f rrmjzpf
onfth cg omoemh&yd o f modYk yifí
h ukoawmfro l nf? aemuf urÇmat;ZrÁL'Dyausmif;aqmif jyefvnf<uaomt cg
wGiv
f nf; rMumcP<ua&mufí owd½zdS Ykd ç rarhzYkd ç a0'emonf;cHzYkd tBudrBf udrf owday;awmfrol nf? aemufq;kH
q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å ysHveG af wmfral omtcg oHCmawmfrsm;vª&ef ouFe;f tpHak ygif;rsm;pGm uln½D rkH Qru psmyeyGJ
têudaeYrsm;wGif w&m;"r®tBudrBf udrf a[mawmfru l m ae mufq;kH psmyeaeYwiG f r&Pówdw&m; a[mMum;í
a&pufcsawmfrcl ahJ vonf? &[ef;ç ½Siçf vly&dowfBuD;tm; oHa0*,lapawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;um; -
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 87

Oóa0 Asmoaeap0ç 'kAadÇ u© owåK0d*a¾ [?


&mZ'Gga& okomaepç a,m wd|wd aom AE¨a0g/

a,m-tMuifoo l nf? Oóa0p -yGv J rf;obif qif,ifusi;f y&mtcgüvnf;aumif;? Asoaeap0 -pnf;pdrf


Opömysufp;D &mtcgüvnf;aumif;? 'kAadÇ u©p -iwfrw G af cgif;yg; tpm½Sm;&mtcgü vnf;aumif;? owåK0d*a¾ [p -&efol
ESizhf ufûydiw
f u
kd cf u
kd f jiif;cH&k mtcgü vnf;aumif;? &mZ'Gga&p -rif;tdrf a&muf&m tc güvnf;aumif;? 0g -trItcif;
jzpfymG ;&m tcgüvnf;aumif;? okomaep -okomefü vnf;aumif;? 0g -ema&;êuH&mtcgüvnf;aumif;? wd|wd -
tazmftzufjzpfíwnf\? aom -xdo k ol nf? AEÁa0g -rdwaf umif;aqGreG rf nf\ [laomeDwEd iS hf udu
k n
f o
D nfh
uwñkw uwa0'D olawmfaumif; rdwaf qGreG Bf uD; ppfreS af wmfryl gayonf/

r[mpnfax&ok0ñ d çl uwñl oAÁño k moae?


ar"m0D uwa0'Dpç {'Dyd 'kva’ bm [d a0/
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh q&mawmf t½SifeE´d,

r[mor,okwf ajcmufow k f edó, ponfh usr;f *efrsm;pGmudk ûypD&ifawmfrcl ahJ om yckuLú û rdY r[m0dowk m
&mrwduk f wdu
k t
f yk q
f &mawmf t½Sief E´,
d onfvnf; r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udk rsm;pGm cs;D usL;awmfrcl ahJ v
onf? q&mawmft½Sief Ed́,onf 1265 -ckEpS f 0gacgifvjynfah usmf 8-&ufaeYwiG f zGm;jrifí 1333 -ckEpS f
awmfovif;vqef; 11 -&ufaeYwiG f ysv H eG af wmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;xuf wESpef ;D eD;i,fonf?
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;xH w&m;tm;xkwb f ;l avonf? r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; \ 0do'k rd¨ *f#u D medó,
xGuvf maomtcg rsm;pGmcsD;usL;awmfrcl ahJ vonf/

¤if;jyif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;xH ]]q&mawmf \ or,EÅ&ydik ;f qdik &f m pmtkyu f av;rsm; &½Spd Ofuyif
r[m#Dum\ rS&D medó,udk r[mpnfq&mawmfa&;vQif omvGeaf umif;rGerf nfh taMumif;udk tcsi;f csi;f ajymqdck hJ
Muzl;ygonf? aemufrMumrD arQmv f ifo
h nft
h wdik ;f yif ¤if;edó, yxrtkyx
f uG v
f mojzifh r[m#DumESihf pyfvsO;f
onfh awGa0rIwYkd ukd ajz½Si;f Edk iaf wmhrnf[k txl;0rf;ajrmufvsuf½ydS gonf}} ponfjzifh vnf; pmay;cJzh ;l avonf/

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;uvnf; q&mawmf t½Sief E´, d ysv


H eG af wmfrpl Ofu r*FvmOD;atmifjrift h m;
]]OD;atmifjrifh OD;eE´, d ysHveG af wmfrw
l m[m womoemvH;k qH;k ½H;I rIjzpfw,f? 'Dvkd ynmw wfy*k Kd¾ vfrsdK; tpm;&zdYk
rvG,b f ;l }} [k rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

r[mpnfax&aoa|mpç eE´ad ,e okaxmrdawm?


eE´,
d ax&aoa|mydç r[mpnfaxa&e axmrdawm/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;ESifh q&mawmf t½Sif0gao|mbd0Ho

y&dwBf uD; edó,opf ponfh usr;f rsm;udk ûypD&ifawmfrcl o


hJ nfh t*¾r[my@dwç y&d,wåd omoe[dw"r®m
p&d,ç omoe"Zod&yD 0&"r®mp&d,ç oda&mrPd oajyuef"r®u d m&mrwdu k f (aemufwiG f &efuek ûf rdY ykZeG af wmif
a½Tusifausmif;opf) q&mawmf t½Si0f gao|mbd0o H onfvnf; r[mpnf q&mawmf \ pGr;f &nfowåd AswAdå vud k
rsm;pGmtav;xm;awmfrcl ahJ vonf/ cs;D usL;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ 0do'k rd¨ *fr[m#Dum edó,BuD;
xGuaf y:pOf tm;yg;w& atmufygpmudk qufuyfí csD;usL;awmfrcl hJ avonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 88

q&mawmf t½Sif0gao|mbd0Ho\ csD;usL;pm

q&mawmft½Sijf rwf\ xl;jcm;aom ÓPf xufoefaom0D&, d ç u½kPmwdYk ukd tpGûJ yí jzpfcBJ uD; jzpfay:vm
&aom 0do'k rd¨ *fr[m#Dumedó,udk "r®'getjzpf&½Scd &hJ m tzd;k te*¢xu kd wf efvaS om &wemtoGif xifjriftm;&
0rf;ajrmufvyS gonf? Munf½h o I ;kH oyfrw
d ikd ;f te*¢&wemtjzpfukd ESpEf pS u f mum emvnf;Edik cf yhJ gonf? ¤if;# u
D m
or,EÅ&*P²ed ó d ,udk &cJph Ofu ,ciftcguyif xdo k r,EÅ&ydik ;f edó,udk Munf&h jcif;jzifh xGuaf y:vmrnfh
edó,\ aumif;jcif;tjzmjzmESihf jynfph v kH mrnfukd rSe;f qarQmv f ifah wmifw h cJyh gonf? rSe;f qarQmv
f ifah wmifw
h cJh
onfhtwdkif;yif tvGefawGY&cJvSaom aumif;jcif;*kPftif p v kH ifjynf0h aeonfukd awGY&onfjzpf&m tm;&zG,af umif;
vSygonf/

tzGi½hf adS omusrf;rsm;ü edó,a&;&onfrmS vG,u f yl gaomfvnf; þuJoh Ykd tzGirhf ½Sad omusrf;rsm;ürl ygVdç
t|uxmç #Dumt&yf&yfrmS ESYH pyfausyGepf mG avhvmNyD;rSom qdik &f mtcuftcJrsm;udk ajz½Si;f wifjy Edik rf nfjzpfygonf?
xdx
k uf r[m#Dumü or,EÅ&0g'rsm;jzifh zefw;D xm;cJjh yef&m omrefor,EÅ&0g' A[kow k wpGe;f wprQjzifh
xdo
k r,EÅ& 0g'rsm;udk trSeu f satmif nTejf yEdik zf Ykd cJ,Of;vSygonf? ouor,üvnf; ESYH pyfausyGeEf ikd ef if;vSojzifh
vnf;aumif;? y&or,rsm;udv k nf; ½SmazGêu ;d pm; avhvmxm;ojzifv h nf;aumif; trsm; tarSmiftwd usaeaom
t&mrsm;ü tvif;a&mif xd;k jyay;Edik cf o
hJ nfrmS ,ckacwf okawoDrsm;tzdYk aus;Zl;wifz, G &f m jzpfygonf/

a0g[m&r<u,f0vQif vnf;aumif;? a0g[m&<u,f0apumrl tuGuu f sus toH;k rcswwfvQiv f nf;aumif;


odvG,fç xifv,G f ESpo
f ufz, G f teufrsm;udk ay;Edik zf ,
G rf ½Syd g? xdEk pS cf sufpvH;k pHak omaMumifyh if acwfEiS ahf vsmfvsuf
ESpo
f ufz,
G t
f eufrsm;udck snf; awGY&onfjh yif teufxifvQif t"dymÜ ,foo d mG ;avatmif tqiftjyifaumif;vSojzifh
vnf; þedó,rsdK; jzpfay:vmjcif;twGuf þacwfoak woDwYkd tzdYk uHaumif;vSygonf/

trsm;odaeaom todrsm;aom teuft"dymÜ ,f tqH;k tjzwfukd jyzdYk &mrSm cufcv J o


S nf r[kwyf g? trsm;
rjrifEikd f awGYEikd cf aJ om pmrsm;udk jyifEikd jf cif;ç jr§Kyfuu
G uf kd azmfjyEdik jf cif;ç topftqef; rSwpf &mudk jyEdik jf cif;wdYk rmS
pOf;pm;jcif; tusift h xH&k vsuf½adS om xl;jcm;aom ynm½Sif yk*Kd¾ vfwYkd \ t&momjzpf&m þr[m#Dumedó,usr;f ü
xdu
k ohJ Ykd trsm;pkrjrifEikd af om rawGY&zl;aom topftqef;rSwpf &mrsm;udk ed'gef;t&vnf;aumif;? Munf½h í I awGYNyD;
pmom;rsm;t&vnf;aumif; yg0ifaeaMumif;od&onfjzpf&m q&mawmf \ trSevf vkd m; pOf;pm;qifjcifÓPf
xufoefjcif;ç topftqef; A[kow k vdv k m;jcif;wdYk rmS &tyfaom vmbfrsm;tjzpf ESpo f uftm;& trsm;uyif
auseyf0rf;om aus;Zl;wifMuygvdrrhf nf/

þvdk 0do'k rd̈ *fr[m#Dumedó,rSm ,ckacwfü trSeyf if vdt k yfvsuf½&dS m xdv


k ukd u G f [muGuuf d k azmfxw
k f
jznfph u
G u
f m omoemûyawmfrcl o hJ nfukd tm;vH;k uyif 0rf;omtm;& jzpfMu&ygvdrrhf nf? xdx k ufomref edó,
r[kwyf J xl;uJpmG tusdK;aqmifrnfh edó,aumif;wck jzpfjyef&m þedó,ae&mudk ,lEikd rf nfh þxufomvGef
aom edó,aumif;wck ay:aygufvmzdYk &m vGepf mG cJ,Of;vdrrhf nfu kd pOf;pmÓPf ½So d wl ikd ;f u jrifMuygvdrrhf nf/

q&mawmf\ 0do'k rd̈ *fr[m#Dumedó, ('kw, d wG)J "r®'geudk &½Syd gonf? wynfah wmfrsm;tzkYd tzd;k te*¢
xdu
k wf efvaS om &wemudk &bdouJo h Ykd 0rf;ajrmufjcif;jzpf&ygonf? rSwcf sufç yk't f eufç tqH;k tjzwf uav;rsm;
udka½G;um Munf½h o I ;kH oyfc&hJ ygonf? trsm;wumodEikd cf aJ om y'ç y'w¬rsm;ü êud;pm;NyD; trSeu f kd azmfjyxm;cJ&h m
omrefeó d ,rQ r[kwo f nfukd nTejf yvsuf½adS eaMumif; awGY&ygonf? q&mawmf \ ÓPfprG ;f udv k nf;aumif;?
êud;pm;awmfrcl ahJ om 0D&, d udv k nf;aumif; txifu&jrif&onfrmS cs;D usL;* P k w
f ifz,
G f jzpf&ygaomfvnf; trsm;yif
jrifawGY&cJaom tmaomum0'ge('k-261) udk xnfo h iG ;f jyvdu
k o
f nfrmS vnf; aus;Zl;wifz, G &f m jzpfygawmhonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 89

yckuúLNrdKY r[m0dokwm&mrwdkuf wdkuftkyfq&mawmf


t½SifeE´d,rax&fxHrS csDusL;pm

q&mawmf\ or,EÅ&ydik ;f qdik &f m pmtkyuf av;rsm; &½Spd Ofuyif r[m#Dum \ rS&D medó,udk r[mpnf
q&mawmfa&;vQif omvGeaf umif;rGerf nft
h aMumif;udk tcsi;f csi;f ES;D aESmajymqdck MhJ uzl;ygonf? aemufrMumrD arQmf
vifo
h nft
h wdik ;f yif ¤if;edó, yxrtkyxf u
G v
f mojzifh r[m#DumESiphf yfvsOf;onfh awGa0rIwYkd ukd ajz½Si;f Edik af wmh
rnf[k txl;0rf;omvsuf½ydS gonf? (þodYk ponfjzifh wduk t
f yk qf &mawmf t½Sief Ed́, rax&fu csD;usL;awmfryl g
onf/)
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 90

t|o|drydkif;

wynfh a½Tpnf t½Sifukvdotm; csD;ajr§mufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf wynfrh sm ; ypöKyÜeçf oHo&m ESpjf zmtusKd ;yGm;wd;k &ef xm0pOf arwåma&pifoeG ;f ûy
onfh *½kyo D onfh yk*Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfro
l nf? rEÅav;ûrdY ta½SYjyif oufyef;ausmif;wdu k f a½Tpnf&yd of m
q&mawmf t½Sifukvdoonf 1331 -ckESpf aESmif;wefcl;vqef; 1 -&ufaeYwiG f odro f rkwv f akd Mumif; q&mawmfb&k m;
BuD;tm; ud, k w
f ikd <f ua&mufavQmufxm;avonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf omoema&; udpaö wGrsm;onfMh um;uyif
þonfvnf; omoema&;udpyö ifjzpfonf[k oabmydu k uf m <ua&mufcs;D ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? ,if ;odro f rkwf
yGw
J iG f q&mawmfb&k m;BuD; rnfoYkd rnfykH aqmif½uG af wmfryl EkH iS hf tjcm;q&mawmfrsm; aqmif½u G af wmfryl kH ajymae
onfh odraf tmif axmrempmwef;udk zwf½í I Munfñ&kd mownf;/

odrfatmifr*Fvm axmrempmwef;

twkvók',m ,óç "ar®mbmoZvd'ad̈ em?


caZÆmwm&d0 eóEÅçd wdw,
d¬ m e uk[u
H &m/

"ar®mbmoZvd'ad¨ em-"r®uE© m¨ a'oemaygif; ½Spaf omif;av;axmif w&m;a&mifwYkdjzifh awmufajymifyûzd;


qqwd;k om; wefc;kd bke;f [keaf us;Zl;*kPEf iS hf jynfph akH wmfrx l aom? twkvó -o&D&"r® ESpXf me0,f r&EdiI ;f yHk
aus;Zl;*kPw f Ykd EiS hf jynfph akH wmfrx l aom? ,ór[mol&ó -tMuifb&k m;½Si[ f çk OP *S al &mif½eT ;f ç aepuf0ef; \?
O',m-ty&mZdw yv’u[ F çk aZ,satmifcsufç awmifawmfxufrçS ay:xGux f eG ;f jyLç O'nfrjl cif;aMumif?h wdw,
d¬ m -
rdpmä t,lç w*dP k ;f xlvsufç rjzL0g'ç rdu k af rm[jzifçh avmutvH;k ç arSmifBuD;zH;k atmifç pk½;kH aqmifusOf;ç wdwcd¬ yif;
wdYk onf? caZÆmum&d0 -ta&mifrjrL;ç yd;k pke;f MuL;wdYk uo hJ Ykd ? eóEÅd -awaZmfrawmufç *kPaf oGYajcmufíç ajyaysmuf
uG,u f if;Mu&uke\ f ? e uk[u H &m-tHt h zJ ,
G rf çI wpHw
k &mudrk Qç rûyEdik Mf uuke/f

ermrd wH r[mol&çH r[marm[warmEk'?H


oOÆmwH aom trSH ['a,ç warmcE¨H yEk'wH/

r[marm[warmEk'-H av;&yfopömç zH;k ydwu f mom;ç t0dZmÆ rdu k rf çJ arSmifxck uJ çkd ûzdcyJG ,fazsmufawmfrx l
aom? wH r[mol&H -xdb k &k m;½Si[
f çl OPS*al &mif½eT ;f ç aepuf0ef;ud?k ermrd -ud, k f EIwf ESv;kH ç oH;k yg;aysmif;aysmhç
rmefuakd vQmhíç uefawmhjrwfE;kd ç vufprkH ;kd vsufç ½Scd ;kd OD;nGwyf g \bk&m;? aomr[moka&m -xdkbk&m;½Sif[lç
OPS*al &mif½eT ;f ç aepuf0ef;onf? trSH -½kyf emrfaygif;csKyfç tuREfyk w f Ykd \? ['a, -twGi;f ydwzf ;kH ç pdwEf v S ;kH ü?
oOÆmwH-ykxZk eÆ ç obm0jzifh cPrMumç jzpfwwfpmG aom? warmcE¨H -t0dZmÆ rdu
k rf çJ arSmifxck u J ?kd 0g -t0dZÆmwHk;ç
arSmiftvH;k ud?k yEk'wH yEk'wk -Oyedó&nf;ç ypön;f yHah xmufç aus;Zl;aqmufíç y,fazsmufawmfryl gapownf;/

atmifow l umwdYk \ r[m0dZ,dEm´ "dywdç oD&yd 0&ç twkv0#Houmç r*FvmaoQmifz;l ç atmifyrJG ;ª tppfç
jzpfBuD;jzpfawmfral omç ½Sicf spfy&arç bk&m;oH;k vlYaqGonfç ½Spaf xGr*¾içf azmifpuf,mOfjzifçh oHo&mwaMumçrGe;f epf
arsmMuonfçh vla&mewfygç jA[®mwdYk uçkd acrm0&ç uRwfqik v S sufç r*"wdik ;f ç ordik ;f ½Te;f pdçk &mZû*d[jf ynfteD;ç
*dZÑuk#af wmifausmif;BuD;üç av;£&d,myxç rQw½Tiûf yH;ç oDwif;oH;k pHaeawmfral omtcgç oHCmaw mf t½SifjrwfwdkYç
t&yf&yfoC H uHç pDraH qmif½u G rf ûI yMu&m0,f-

]]{wåm0wm omr*¾?D ,m0wm {um0gaom -wckwnf;aom ae&mXme {um0go jzpfvwfuvQif oHC


omr*¾D jzpfwNkH yD}} [k bke;f pnfred Yf azmf pum;awmfü tm;awmfcu
J sw
d f ÓPfrpdwEf ikd Mf uojzifh -

]]udwmå 0wm Ekacg {um0gaom a[mwd -tb,frQ tydik ;f tjcm;½Srd S omr*¾t


D &m {um0go trnf&oenf;}}
[k wnf;vnf;ykpmä þt&m0,f jyóempum; &[ef;rsm;wdYk w&m;tajcûy ar;avQmuf aom0w¬Kü -

]]tEkZmemrd bdua© 0 oDrH or®Ew dé }kH } a½TceG ;f awmfjcif;&mpHu k çkd oH;k bHo
k Yl xyd çf a[mazmf ndwfíç bdu©KwGifrnfç
xdx
k akd x&fwYkd ç av;rnfaom oHCmhuu H çkd pDrûH ypkç vG,u f rl jI zifçh zmok0[ d m&ç oHCok|Kta&;ç ajrmfawGxeG ;f xdeçf
a½TÓPfcsdeí f ç odro f rkw&f eftrIç cGiûhf yynwfawmfrcl yhJ gownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 91

t*Ð&oç apmZdeonfç oDror®KwduçH ûyEdik &f efuçkd EIwo


f NH idrf hat;ç tcGifhawmfay;onfwGifç a½S;a½S;omoem
0ifç olawmfpif trsdK;om;ç omoemh'g,umtrsm;wdYk onf -

(1) bk&m;jrwfpmG ç omoemawmft"GeYf ç uGeYf ueG Yf pnfjzmç wnfw&hH efta&;rSmç oHCmawmft½Sijf rwf
wdYk onfç rcRwfrv
l ç yb0trGef jzpfuek f \/

(2) oHCm*dPk f ;0ifç ax&focifwYkd onfvnf;ç ½Spyf ifq;kH rç a[mazmfjyaomç oHCmhuaH v;yg;om
vQifç xif½Sm;rlvç yb0trGef½Sdukef \/

(3) oHCmhuaH v;yg;wdYk onfvnf;ç ydik ;f jcm;nTejf yç c@r[mç odrEf pS jf zmvQifç yXrm'du rlvtrGef
½SMd uuke\
f /

(4) xdYk aMumif&h um;ç Ak'M¨ o0gç omoemonfç r[mc@ç odrEf pS 0f vQifç rlvy'|mefç tajccH
taMumif;&if;½So d jzifçh oDror®KwduçH 'g,umcH&aomfç bke;f vQHjrwfpmG ç omoemudçk yXrm'duç
t&if;rlvrSç tEk*[ ¾ ûy&m a&mufNcdrrhf nf[k -

at;Munf½iT af rmç ESpv


f akd Zmjzifçh rkaemwifph çH odr'f g,umcHMuaoma Mumifçh Edik if aH wmf t&yf&yf0,fç
jymom'fa&mifarmif;ç odrw
f efaqmif;wdYk jzifçh ranmif;½Iz, G çf ukov kd af cwfe,fus,fíç bke;f <u,fjrwfpmG ç omoem
onf tcgrsufarSmufç ,aeYa&mufatmifç xGe;f awmufxed v f if;qJ½dS ygwnf;/

r[mr@vDç &m&HojD zifçh zefjcnfxed v f ufç &0d efpufoYkd ç ûyd;jyufvQHjzmç omoemvQifç r*Fvm½Sed af <uç
xGe;f xdeaf vojzifçh ,aeYrsufarSmufç a&mufvwfaomtcg0,fç &wemyHçk rEÅav;a½TûrdYawmfç eef;awmfa½SY
oufyefausmif;wdu k çf a½Tpnfomoemh&yd o f mç a,m*Doal wmfpifwYkd onf ½Siyf ifjrwfpmG ç omoemudçk yXrm'duç
rlvtrGerf çS tm;oGe;f csD;ajr§mufç axmufyûhH ypkvakd omç raemyPd"çd &nfoef&if;½SMd uíç t½Siu f v
k o d rnfwiG çf ax&f
ociftm;ç Munfvifaom apwemjzifçh odr'f g,umcH,v l ykd gaMumif;ç awmif;yefavQmufxm;Muojzifçh bk&m;jrwfpmG ç
omoemt"efyç uGeYf ueG Yf jzmpnfç a½Tpnf&yd o f mç y"memp&d,ç v,fwD OD;ukvo d t½Sijf rwfonf rdrx d ed ;f apmifth yf
aom rEÅav;ûrdYta½SYjyif oufyef;ausmif;wdu k çf a½Tpnf&yd o
f mtwGi;f ½Sd ( ) {u'or (ay -50) ½Sd ajrt&yfXmeudk
Ak'o
¨ rd o
f rkw&f eftwGuf 0do*kH gr abmZuoDjcm;? ½Gmpm;cefYtyf&ef auseyfEpS o f ufpmG cGiûhf yawmfrcl suft&
jynfaxmifpk jre rf mEdik if H (oufqikd &f m) awmfveS af &;tpd;k &uvnf; &dum© awmf& tNidr;f pm; v,f0efO;D at;arT;tm;
omoema&;ç tm;ay;vdw k çkH pdwt
f m½Hjk zifçh 0do*kH grç abmZuoD;jcm;ç ½Gmpm;pifppfç jzpfyapwnfçh &nfoef&if;½Sd
vsuf ]]t,rÜd 0do*kH garm a[mwlwd &mZm uópd a'wd}} 0de,r[m0g t|u xmygVd usrf;*efEiS hf nDnw G af tmif
cefYtyfay;oem;awmfrcl yhJ gownf;/

t*Fgor*ÐpjkH ynfn h v D sufç oDrmor®KwduçH ½Guaf qmif&efta&;ç 0do*kH grtrdeYf uçkd ay;tyf&um;ç a½S;rqGu
yifç oDrm, oDrH orÇEd e´ odrEf iS çhf odraf &m,Sujf cif;ç oDrm, oDrH taZÑmw¬&P -odrjf zifh odru f kd vTr;f tkyjf cif;
þodYk ponfh a'gorxifç jypfuif;pifatmifç t½Siyf 'krç tb,m&mrwdu k f q&mawmf rax&fjrwfç apmifMh uyfrwf
vsufç c½kywfysm;BuD;ç wenf; jcaoFx h ikd çf c½dik ef ,fjzwfç &ufuef;cwfMuwfajcç waxGaxmifw h ef;ç &ifaygifwef;uç
tcef;cef;toD;oD;ç odrEf w I &f efen ;f wdYk jzifçh EIwNf yD;ESiahf om ajrt&yf0,fç xyfavSmufqifu h mç 0de,mvuFm&#Dum
twGuf anmifapmif;uGuw f Ykd jzifh vusfmacGywfç oH;k Budrpf yfatmifç ½Gwzf wfnn D mç ur®0gpmjzifçh oDrmorl[eeç
ykAb
Á m*y&duçH pDrNH yD;ajyvwfaomfç aumif;jrwfaom r*Fvmtcgawmfêuduçf a&mufqu kd Nf yD jzpf&um;ç ouú&mZf
1331-ck omoemESpf 2513 -ckEpS f aESmif;wefc;l vqef; 2-&ufaeYeeH uf puf 7-em&Dç 0-rdepftcsderf S tpûyum
&wemyHrk EÅav; a½TûrdYawmf av;jyifav;&yf ude;f pHvwfomç wdu k Mf uyfwukd t
f yk çf *dP
k ;f csKyfem,uç "r®mp&d,[kç
omoemh0efaqmifç *kPfa&mifxdefvQufç t yg; 100 -ausmf rax&fjrwfwYkd ç ESp&f yfomr*¾çD ud, k pf w
d nf íD çoDrr@vifç
ajrtjyifüç pHv
k ifwajy;ç pnf;a0;awmfrMl uaomtcgç OD;pGmrqGç yxrü oHCyk*aF 0: aus;Zl;ausmfom; -

(1) 'u©P d m&mrwdu k f [Hom0wDq&mawmf rax&fjrwfonf ta½SYt&yfrS vufreG pf í (ygomP)


edrwd yå Ak u
Á w
d å wXmexdik v
f wf vusfmywfí ½Sp&f yfe,fawmif pyfatmiferd w
d f Mum;jcif;/
xdkYtwl-

(2) ta½SUt&yfuyifpí 'u©dP&mrwdkuf a½Tbkef;½Sdefq&mawmf/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 92

(3) ta½SUt&yfryS ifpí a½Ta&;aqmifwu


kd f em,u pmcs OD;y@0 q&mawmf/

(4) ta½SYt&yfrSyifpí r[m pnfq&mawmfEiS hf t½Siu f v


k u
d t½Sijf rwfwYkd uvnf; (ygomP)
edrw
d yå Ak u
Á w
d w
å Xmexdik v
f wf ½Sp&f yfe,fawmif pyfatmiftwGi;f edrw
d Mf um;jcif;wdYk jzifh
vnf;aumif;/

edrdwfapmifh

1/ ta½SYt&yfrS twkr½Sdwdkuf OD;aumov’/


2/ ta½SYawmift&yfrS wdu
k af wmfwu kd f OD;ÓaPmbmo/
3/ awmift&yfrS £NEd́,m&mra½T*w l ukd f OD;0dpwd /å
4/ taemufawmift&yfrS rd;k aumif;wdu k f OD;awaZmbmo/
5/ taemuft&yfrS aZw0efwu kd f OD;0gao|q&maw mf/
6/ taemufajrmuft&yfrS Zif;r,fausmif; OD;r@v/
7/ ajrmuft&yfrS twkr½Swd u kd f a½Tausmif; OD;ol&, d /
8/ ta½SYajrmuft&yfrS £NEd́,m&mrwdu k f OD;£ó&d,/

þt½Sijf rwfwYkd onf edrw


d yå gvu -edrw d af pmifyh *k Kd¾ vftjzpf tm;opf½uG af qmifMujcif;jzifh vnf;aumif;?
aoXfeif;bke;f vQH a[mrdeYf neT o
f nfh ]]yXrH edrw
d må udawåwAÁm}} a'oemt& edrw d uå w d eå edrw
d Mf um;jcif;trIukd
ûyvkyNf yD;ajy atmifjrifapMuNyD;í-

]]edrad wå udawåwmG Asawåe bduK© em y#dAave oHaCm ÓaywaAÁm}} rdeYf a[mr[m0g a'oemawmfjrwf
ygVd&yfEiS hf orowfnD avsmfatmif -

1/ 'u©P
d m&mrwdu k f [Hom0wDq&mawmf/
2/ anmif&rf;wdu k t f yk q
f &mawmf/
3/ ta½SY 0dok'¨g½Hk wdkuftkyfq&mawmf/

þrax&fjrwfwYkd onf q,f&yfaom AsOÆeAk't


d¨ u©&mtwdik ;f rdapvsuf Úwå'd w
k ,
d ur®0gpmjzifh OD;pGmtp
ormeoH0gou odro
f rkwaf wmf rlMujcif;/

xdYk twl 'kw,d tBudrf -


1/ 'u©dPm&mrwdkuf a½Tbkef;½Sdefq&mawmf/
2/ puktv,fwu kd Bf uD; OD;eE´mp&d,q&mawmf/
3/ ta½SY 0dok'¨g½Hk &rnf;oif;ausmif;q&mawmf/

wwd,tBudrf-
1/ a½Ta&;aqmif em,u OD;y@0 q&mawmf/
2/ awmiforefwu kd f ykord af usmif;q&mawmf/
3/ rd;k aumif;wdu
k f a'; 0ef;q&mawmf/

pwkwt¬ Budrf-
1/ r[meE´ad oem&mrq&mawmf/
2/ a*G;csKdwu
kd f rtlyiftwk af usmif;q&mawmf/
3/ &efuek f omoemh&yd o f m r[mpnfq&mawmf/

yOörtBudrf-
1/ ppfuikd ;f a½TapwD&yd o
f mq&mawmf/
2/ pdeyf ef;tb,m&mrq&mawmf/
3/ ta½SYc ifruefwu kd f yef;ausmif;q&mawmf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 93

q|rtBudrf-
1/ 0gcif;uke;f aZmwdum&mrq&mawmf/
2/ ta½SYwdkufawmf wdkuftkyfq&mawmf/
3/ 0ufvufûrdY rpd;k &draf usmif;q&mawmf/

owårBudrf-
1/ pukwu kd f o'¨ra® Zmwdum½Hq k &mawmf/
2/ £NE´, d m&mrwdu k f OD;0dpw
d q
å &mawmf/
3/ rd;k aumif;wduk f zsmyHak usmif;q&mawmf/

þrax&fwYkd uvnf; 'VD§ur®wf 7 -Budrf 7-Budrf cdik Nf rJvwfatmif apmifMh uyfowd tu©&m vH;k wdik ;f rdapí
tm'dur® ormeoH0gou odro f rkwjf cif;udpu
ö kd (7 -em&D 30 -rdepf tcsed o
f r,wGi)f xajrmufNyD;ajy atmifjrifap
Muí t0dy0Ü gooDror®KwduH aqmif&efoifv h S tcsdeu
f sNyD jzpf&um; -

yxrtBudrf-
1/ ppfuikd ;f a½TapwDomoemh&yd o
f mq&mawmf/
2/ r[meE´ad oem&mrq&mawmf/
3/ pukwu kd f tv,fausmif;BuD;q&mawmf/

'kw,
d tBudrf-
1/ a½Ta&;aqmifwu kd f r[mem,u pmcsq&mawmf/
2/ pdeyf ef; tb,m&mrq&mawmf/
3/ rd;k aumif;wdu
k f a';0ef;q&mawmf/

wwd,tBudrf-
1/ &efuek f omoemh&yd o f m r[mpnfq&mawmf/
2/ r[m"r®u d m&mrwdu k f aZw0efq&mawmf/
3/ awmiforefwu kd f ykord q
f &mawmf/

pwkt
¬ Budrf-
1/ rif;uGe;f wdy#d u"& "r®em'wdu k q
f &mawmf/
2/ 0ufvufûrdY rpd;k &draf usmif;q&mawmf/
3/ 0gcif;uke;f aZmwdum&mrq&mawmf/

þq&mawmf rax&fjrwfwYkdu 4-xyf 4-0g& t0dy0Ü go odro f rkwaf wmfrMl ujcif;jzifh vlrif;jrwfpmG
omoem0,f r[m&[ 'kw, d uvsmPD ac:wGin f aD vmufaom þ ]]omoe0k'u d̈ m&deD - a½Tpnf&yd o
f m odrrf [m}}
onf ywåmEkarmf vlç ewfwYkd aumif;csD;ac:vsuf omoemawmfEpS f -2513ç aumZmouú&mZf 1331 -ckEpS f aESmif;
wefcl;vqef; 2-&uf Ak'¨[l;aeYeHeuf puf 8 -em&D 15 -rdepftcsdew
f iG f awZdev
f QHawmuf atmifNyD atmifNyD atmifNyD
atmifvwfNyD[k atmifAsm*D a½Tpnfajr§mufMuí xajrmuf atmifjrifygownf;/

qkawmif;ESifhtrQa0

apwemor*Ðç usrf;xGun f w D nfçh yg&rDpw d of efç wd[w d Ó f Pfjzifçh edAmÁ efwcH g;ç yGiahf pom;[kç qyGm;o'¨gç
ûyMuygom;ç omoemEk*[ ¾ ç jrwfyn k aMumifçh qE´½½dS çdS tm;opfb o d m;ç aAm"dqBk uD;ç ud, k pf ND yD;íç ½Spx
f ;D r*fzv
kd çf
xduk o
k vç ûrduAf ZD udçk e&r½lç [dE*´ wl Ykd ç &nfw&l &efç ywå'd gefjzifçh rusefap&ç ay;a0iSonf trQ trQ trQ &Mu
onf jzpfapaomf/

r[mpnfax&yk*aF 0gç {uEÅ *½kaum ok"?D


oodóH aom [d Ek*¾ [çD ukvod H ukvo
d H ,xm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 94

csrf;ajrh&dyfom q&mawmftm; csD;ajr§mufjcif;

&efuek ûf rdY omoemh&yd o


f mü ur®|mep&d, em,uwyg;jzpfaom q&mawmft½SiZf eumbd0o H onf
urÇmat;apwDvrf; trSwf 55(u) ü csr;f ajrh&yd o f mwnfaxmifí 0dyóemur®|mef;jy w&m;a[m omoemjya wmf
rlonf? ,if;csrf;ajrh&yd o f mü 1340 -jynfEh pS f oDwif;uRwf vjynfah usmf 4-&ufaeYnwGif oHCmawmf 50 -wdYk u
odrEf w
k af wmfrMl uonf? xdEk pS f oDwif;uRwv f jynfah usmf 6-&ufaeYü 13 -ode;f wef odrw f ukd af usmif;awmfBuD;
tkwjf rpfcs&mwGif aus;Zl;½Sif r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;onf taemufawmifaxmift h &yfu tkwjf rpfcs csD;ajr§muf
awmfrcl ahJ vonf? 1342 -ckEpS f e,kev f jynfah usmf 14 -&ufaeYü oHCmawmf 50 -ausmw f Ykd odro
f rkwaf wmfrMl uonf?
,if;odro f rkwyf w JG iG f q&mawmfb&k m;BuD;onf a&pufcsay;í csD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf/

Mo0g'w&m;awmfcsD;jr§ifh

csrf;ajrh&yd o
f m a0,sm0pötzGYJ ukd 1338 -ckEpS f wydYk wvJG jynfah eYwiG f pwifzYJG pnf;cJíh 1339 -ckEpS f 0gacgif
vqef; 14 -&ufaeYwiG f zGYJ pnf;yHk pnf;rsO;f udk twnfûyjy|mef;NyD; zGYJ pnf;yHpk nf;rsO;f ESit
hf nD zGYJ pnf; wnfaqmuf
aom csr;f ajrh&yd o
f m a0,sm 0pötzGYJ [í l ay:aygufcahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf ,if; a0,sm0pötzGYJ \
Mo0g'gp&d, q&mawmfwyg;vnf; jzpfawmfr&l m csr;f ajrh&yd o f m a0,sm0pötzGYJ \ 5-ESpw f m rSww
f rf;twGuf
Mo0g'w&m;awmfuv kd nf;-

bke;f BuD;taeeJY Mo0g'txl;ay;p&mrvdyk gbl;? Mo0g'ay;zdYk pDp Ofpw d uf ;l xm;


wmvJ r½Syd gbl;? csrf;ajrh&yd o
f m a0,sm0pötzGYJ udak wmh OD;Zeuç u Mo0g'ay;wmeJY
vHak vmufygw,f? bke;f BuD;u rcs;D jr§iahf yr,fv
h J csr;f ajrh&yd o
f muawmh wd;k wufae
wmygyJ/

ta&;BuD;wmuawmh jrwfpmG bk&m;&JY omoemawmf t½Sno f jzifh wd;k wuf


xGe;f um; pnfyifjyefYymG ;atmif aqmif½u G w
f hJ ae&mrSm wufwuf<u<ueJY êud;pm;
aqmif½u G zf Ykd bke;f BuD;u wdu
k w
f eG ;f ygw,f/

[líjzpfonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf cs;D ajr§mufoifo


h u
l kd rsm;pGmcs;D ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? q&mawmf
bk&m;BuD;onf-

ed*,
¾ S ed*a¾ [waAÁç y*¾aPS,sp y*¾[?H
okoak cae0 aZmaw,sHç or®morÁK'¨omoeH/

[lonfEiS t
hf nD a½S;u odum© umrq&mawmfBuD;wdYk vrf;pOftwdik ;f usifah wmfrcl ahJ vonf/

ypönf;rodk pdwfrwdk

q&mawmfb&k m;BuD;onf rdrt d eD;wGif q&mawmfBuD;rsm; <uv mvQif vª'gef;&ef &nf½, G í f ouFe;f 1-pHkç
2-pHck efY? wdp0D &dwf 1-pHk 2-pHck efY tvG,x f m;wwfonf? tm;vH;k &orQ a0,sm0pö aqmiforl sm;tm; tNyD;tyfEpHS eG Yf
xm;awmfro l nf? tuyÜ, d tojymrsm; tNyD;owf Ak'o ¨ moemtzGYJ csKyftm; tmv,jywfpeG Yf awmfro l nf? ypön;f odrk ;DS
jcif;tvsOf;r½S?d odYk jzpfí q&mawmfb&k m;BuD;tm; teD;uyfMum½Snf jrifawGY&olwikd ;f Munfñ, kd zkd wd f o'¨gpdww f ;kd Mu
avonf? pdwv f rJ wdçk pdwEf v
S ;kH &nf tvGeaf t;jrawmfrol nf? yk*Kd¾ vfwa,muf ajymqdrk &vQif ]]aMomf tHMh op&m
oem;p&myk*Kd¾ vfy?J 'g[mtHMh op&myJ? uJ -uJ rajymeJY rajyme YJ }} ponfjzifh rdeYf Mum;awmfrw l wfavonf? q&mawmf
bk&m;um; ]]&[ef;udpö ESp"f &l ü vHYk vtm;onf; [dw[ f efenf;í ypön;f rodk pdwrf wdk cifysdKBuD;yGm;aMumif;}} [lonfh
vuFmESit hf nD usifah wmf rlygonf/

[',m aw taemwuú -'[m',rÁLOAÇ'd ?H


oEÅad umygoumaeu-y&doH oDwvm,aw/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 95

oDvç orm"dydkif½Sif

q&mawmfb&k m;BuD;onf i,fpOfupí oDvudk tnpfrcHaMumif;od&onf? rD;&xm;ç rD;oabFmçav,mOfysH


ponfwYkdjzifh c&D;<upOf vH;k 0used ;f pufawmfrrl? o[ao,sou d m© yk'af wmfukd vGwaf tmifa½Smifawmfro l nf? orm"d
tm;vnf; aumif;awmfro l nf? 'umç 'umrwdYk uv kd nf; ysLysL;iSgiSg EIwcf eG ;f qufawmfral vhr½Syd gacs/ þpmûyol
i,fi,fu &efuek o f moemh&yd o
f mü 0efBuD;csKyf touf 50 -jynfh txdr;f trSwf qGr;f uyf&m 0efBuD;csKyfonf
q&mawmf qGr;f bkO;f ay;pOf q&mawmfteD; vma&mufMunfñkd avonf? q&mawmf onf wvH;k wyg'rS rdeYf Mum;
awmfrrlyJ ypöa0u©Pmqifjcifí tm[ma&y#duv l onmjzifh qGr;f bkO;f ay;awmfral vonf? awmfawmfMumawmh
0efBuD;csKyf jyefomG ;av&m ]]0efBuD;csKyf jyefawmhrvdYk vm;}} ponfjzifv h nf; rdeYf Mum;awmfrrlygacs/
wcg q&mawmfb&k m;BuD;onf r*FvmO ;D atmifjrifEh iS hf omoemûya&; udprö sm; wdik yf ifaqG;aEG; awmfro l nf?
xdtk cdu
k f 0efBuD;csKyfonf ud,
k &f aH wmfwyfrsm;&Hí a&mufvmonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf r*FvmOD;atmifjrifEh iS hf
ajymqdv k ufp omoemûyudpu ö kd &yfwefYawmfrrlyJ aqG;aEG;NrJaqG;aEG;awmfro
l nf? 0efBuD;csKyf cPqdik ;f tH;k pum;
rjywfao;bl;[kvnf; rdeYf Mum;awmfrrlygacs? wu,fçh oDvç orm"dç ynmydik ½f iS f yk*Kd¾ vfx;l ygwnf;/

oDvH a0 w0 odCEd ç´ r[D p ywå#H "Dw?d


ar½k0eDav[d avmu-"ar®[ orÜa0"De/d
{uleowåwdrydkif;

oHCmawmfudk wifhw,faponfh yk*¾dKvfxl;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf &J&ifh wnfMunf oHCmawmfukd wifw h ,faponfh yk*Kd¾ vfx;l jzpfawmfrl
onf? tom;awmfuvnf; 0g0if;xdeaf jyvsuf usufoa&½Sad vonf? t&yftarmif;awmfrmS ajzmifph if;í jA[®mrif;
vdk udk,fawmfjzpfonf? cE¨mudk,f v ;kH ywfawmfrmS vnf; a,musmf ;aumif; a,musmf ;jrwfwYkd \ vu©PmESihf nDnw G f
onf? ud, k af wmfjrwf oEÅmefrmS ½Sad om oDv*kPçf orm"d*P k çf ynm*kPw f Ykd rmS vnf; qd;k p&mr½Sd yuwdopfviG jf zLpif
wnfrh wf xufjrufawmfrv l oS nf? pu©Kç aomwç Cmeç Zd0gS ç um,ç raem racsmrajy ajcmufaxGao m £aNE´
wdYk rmS vnf; owdjzifx h ed ;f csKyfxm;ojzifh ,Ofaus;odraf rGYawmfral vonf? edum,fig;&yf yd#uwfo;kH yHçk edum,fig;&yfç
ygVdç t|uxmç #Dum A[kow k ouúwbmom ponfvm or,EÅ& A[kow k ESiv
hf nf; jynfph u kH v
kH akH wmfro
l nf?
avmukw&å mw&m; ud;k yg;tm;avsmfonfh usif0h wfuv kd nf; rqkwrf epf oufq;kH wkid u f sifah wmfro l nf? odYk jzpfí
q&mawmfonf bk&m;om;ausmf oHCmawmfukd wifw h ,faponfh yk*Kd¾ vfjrwfBuD; pifppfjzpfawmfro l nf?q|o*Fg,em
obif ygVdawmfo*Fg,emç t|uxmo*Fg,emç #Dumo*Fg,emobifwiG f oHCmawmfukd wifw h ,fapyHçk oHCmh
tv,f wifw h ,fyrkH mS tHh Moavmufatmifyif jzpfavonf/
¤if;jyif ESppf Of usif;yNrJjzpfonfh Mo0g'cH,yl al ZmfyrJG sm;ç te,fe,f tpdYk pYkd tûrdYûrdY t½Gm½Gm urÇmYEikd if rH sm;pGm
a&mufav&m&mwdYk ü oHCmawmf BuD;i,fwYkd q&mawmftm; vma&muf awGYqMkH uç zl;ajrmfMuav&m oHCmhy&dowf
tv,f wifw h ,fvo S nfh cefYnm;vSaom usufoa& ½Sad csonf/

a,m a[mwd yd,awåm p 0dom&a'g pç


A[kóak wm "r®"a&m p a[mwd?
"r®ó a[mwd tEk"r®pm&Dç
owm'daom 0kpówd oHCaombaem/

bduK© p oDvorÜaEémç bduK© ed p A[ków


k m?
{aw acg oHCH aomabEÅ?d {aw[d oHCaomoem/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 96

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;xH &[ef;cHcJhMuonfh
EdkifiHjcm;om;rsm;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ oDvçorm"dç ynm*kPaf wmfwYkd u, kd MkH unfíq&mawmfb&k m;BuD;


xH w&m;tm;xkwf &[ef;cHchJ onfh Edik if jH cm;om; wynfw h yef;&[ef;wdYk um; twdtus *Pef;rjyEdik f jrm;ajrmifvS
uke\
f ? tar&duefEikd if H umvDz;kd eD;,m;e,frS tvGwyf nmoifausmif; q&ma&mbwf'b l o kd nf 15 -4-62 aeY eHeuf
9-em&Dtcsed w
f iG f &efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd o f mü r[mpnf q&mawmf bk&m;BuD;udk OyZÑ m,fûyí &[ef;
tjzpfoYkd a&mufcahJ vonf? rpöwm a&mbwf'b l o
kd nf &[ef;rcHrD 7-ESpcf efYu r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \
t*Fvyd b
f momjyef 0dyóemw&m;awmfukd zwf½&I ojzifh bk&m;jrwfpmG w&m;awmfukd ,HMk unfí q&mawmfb&k m;BuD;
xH 4-vcefY w&m;tm;xkwNf yD; a,m*D OD;wifEiS hf ZeD;wdk Y\ ypö,mEk*[ ¾ jzifh &[ef;tjzpfoYkd a&mufcahJ vonf?
rpöwma&mbwf'b l okd nf &[ef;cHNyD; rdcif tar&duefEikd if H umvDz;kd eD;,m;e,f jyef<uum w&m;jyomoemûycJah v
onf? r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; \ êud;yrf;rIum; twdik ;f rod atmifjrifcahJ vonf/

r[max&ó Oóma[mç twd0 ozavm b0d?


oa'odu 0da'odumç "r®ó &obm*daem/

owåwdrydkif;

tif'dkeD;½Sm;trsdK;om; omraP ½SifZde0Hotm;


OyZÑm,fjyK &[ef;cHay;awmfrljcif;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf ouú&mZf 1333 -ckEpS f wydYk wv JG j ynfah usmf 4-&ufaeYwiG f
tif'ekd ;D ½Sm;trsdK;om; omraP½SiZf ed 0Hotm; OyZÑm,fûyí &[ef;cHay;awmfrcl ahJ vonf? ur®0gzwfcgeD; oGeo f yfay;
jcif;ç &[ef;cHNyD; Mo0g'ay;jcif;ponfjzifh csD;ajr§mufawmfro
l nf? tjynft
h pHk atmufazmfjyygtwdik ;f qufvuf
Munf½h &I m\/

tif'dkeD;½Sm; omraP &[ef;cHyGJ

1315-ckEpS f ewfawmfvqef; 11 -&uf (17 -12-53) aeYu tif'ekd ;D ½Sm;Edik if oH m; bGet f eftrnf½adS om
ausmif;q&mwOD;onf &efuek ûf rdY omoemh&yd o f modYk vma&mufNyD;vQif r[mpnf q&mawmfxüH Mo0g'cH,í l
0dyóem bm0emw&m;udk usifo h ;kH tm;xk wfco hJ nf? r[mpnfq&mawmfEiS hf urÇmat; q&mawmfBuD; OD;ÓPkw&å wdYk
\ nTeMf um;csuftwdik ;f ½dak opGmvdu k ef mí tm;xkwo f jzifh 0dyóemÓPfpOfw&m;udk ud,
k af wGYEiS w
hf u
kd q
f ikd í
f
em;vnfq;kH jzwfEikd af omtajcodYk a&mufcahJ yonf/

&[ef;tjzpfoYkd c, H &l ef xufoefaom o'¨g qE´ jzpfay:vmonfh tavsmuf bGet f eftm; owd;k oD&o
d "k r®
qmOD;oGiEf iS hf a':a':ode;f wdYk u &[ef;'g,umtjzpfc, H Nl yD; r[mpnfq&mawmfBuD;udk OyZÑm,fq&mawmfûyí
omoemh&yd o f m odraf wmfBuD;ü OyorÜ'uHaqmifí &[ef;ûyay;awmf rlcahJ vonf? r[mpnfq&mawmfBuD;u
omoemawmfukd cs;D ajr m§ ufûypkEikd af p&ef &nfoefí Zde&u©w
d [k bGYJ trnf ay;awmfrcl ahJ vonf? ab;[lorQudk
atmifawmfro l nfh bk&m;½Siu f apmifah ½Smuftyfaomol[k qdv k okd nf/

xdt k ½SiZf ed &u©w


d onf omoemh&yd o f mü wESpaf usmf aexdik u f sifo h ;kH vsuf omoe"r®ukd qnf;yl;avhvmNyD;
aemuf rdrd \ZmwdEikd if H tif'ekd ;D ½Sm;odYk jyef<uavonf? tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH tcuftcJrsm;pGm &ifqikd v
f suf 18 -ESprf Q
umvywfv;kH omoemûyaecJah vonf/

1321-ckEpS f uqkev f qef; 8-&uf (14 -5-59) aeYu t½SiZf ed &u©w d trª;½Sad om tif'ekd ;D ½Sm; Ak'b¨ mom
toif;tzGYJ rsm;u yifh zdwMf uaomaMumifh r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf tif'ekd ;D ½Sm;Edik if o
H Ykd omoemûy<uawmfrl
avonf? wcsed w f nf;rSmyif uarÁm'D;,m; (urfy;l csm;) oHC&mZmq&mawmfç ,d;k ',m;Edik if H (xdik ;f ) z&0domv
orP q&mawmfç oD[Vkd Ef ikd if H (oD&v
d uFm)rS t½Sief m&'q&mawmf tp½Sad om oHCmawm f 12-yg;vnf; omoemûy
<uawmfrMl uavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 97

1333-ckEpS f wydYk wv
JG jynfah usmf 4-&uf (3 -2-72) aeYu t½SiZf eD &u©w d onf wlt&if;jzpfaom
½Sio
f mraP tmeE´m0dZmÆ om*&udk ac:aqmifí &efuek ûf rdY r*Fvm'Hak v,mOfuiG ;f odYk qdu
k af &muf vmMuavonf?
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ nTeMf um;csut f & oduRe;f NyD;jzpfMuaom q&mawmf OD;Z0eESihf Ak'o ¨ moemtzGYJ csKyf
'kw,d Ouú| jrefatmifO;D wif tp½Sad om &[ef;ç ½Siçf vlwYkd u 0rf;ajrmufpmG oGm;a&mufêudqMkd uavonf/

t½SiZf ed &u©wd ESihf omraP tmeE´m0dZmÆ om*&wdYk ukd omoemh&yd o


f modYk yifv
h mMuav onf? urÇmat; ZrÇL
'Dyausmif;aqmifoYkd 0ifí t*¾r[my@dw q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å tm; ylaZmfuefawmhMuNyD;aemuf omoemh&yd o
f m
ü t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmfBuD;udk ylaZmfuefawmhMuavonf? xdak eYnaecsr;f tcsed üf jynfvrf; y|mef;
q&mawmf t½Sief m&'xHoYkd vnf;aumif;? aemufwaeYeH eufü t*¾r[my@dwq&mawmf t½Siaf o|dvxHoYkd
vnf;aumif; oGm;a&mufyal Zmf uefawmhMuavonf? oduRr;f zl;aom 'g,umç 'g,dumrrsm;uvnf; omoemh
&dyo
f modYk vma&mufMuí t½SiZf ed &u©w
d tm; ylaZmfMuavonf/

wydkYwGJvjynfhausmf 7-&uf we*FaEGaeYeeH uf 8-em&Dausmftcsdef omoemh&yd o f m odraf wmfBuD;ü r[mpnf


q&mawmfb&k m;BuD;udk OyZÑm,fûyvsuf ½Sio f mraP tmeE´m0dZmÆ om*&udk OyorÜ'uHaqmifí &[ef;ûyay;Muav
onf? um&uoHCmawmf 16 -yg;wGif t*¾r[my@dw a½TapwDq&mawmfç t*¾rpmy@dw r[mpnfq&mawmfç
omoemh&yd o f m ur®|memp&d, q&mawmfrsm;jzpfMuaom t½ Sify@dwç t½SifZ0eç t½SifZeuwdkY yg0ifawmfrlMuav
onf? urÇmat;q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å rSm rEÅav;odYk <uoGm;awmfrí
l csD;ajr§mufjcif;rûyEdik cf ahJ cs? Ak'o
¨ moem
Ek*[
¾ tzGYJ csKyfuyif ypö,mEk*[
¾ 'g,umûyavonf? t½SiZf ed &u©w d \ tEG,jf zpfonft h avsmuf &[ef;opftm;
r[mpnfq&mawmfBuD;u Zde0Ho[k bGYJ trnfay;avonf/

tif'ekd ;D ½Sm; q&mawmf t½SiZf ed &u©w


d ESihf t½SiZf ed 0HowdYk EpS yf g;vH;k t*Fvyd b
f momjzifh pum;aumif;pGm
ajymEdik Mf uaomaMumifh &[ef;cH&mü &[ef;avmif;qH;k raomtcg t*Fvyd b f momjzifyh if ur®|memp&d, t½SiZf eum
bd0oH u qH;k ronfukd emMum;Mu&onf/

ur®0gzwf&müvnf; yxrtBudrçf 'kw,d tBudrw


f Ykd ü jrefrmtoHjzifyh if wóç em*trnfrn S u
hf m ½Gwzf wf
Muaomfvnf; wwd,tBudrf r[mpnfq&mawmfEiS hf ur®|memp&d, t½Siyf @dwç tif'ekd ;D ½Sm;q&mawmf t½SiZf ed
&u©w
d wdYk ½Gwzf wfMuaomtcg OyZÑm,fq&mESihf yOöi;f avmif;wdYk \ rlvtrnf&if;twdik ;f xkwaf zmfí csD;ajr§muf
awmfrMl uavonf/

xdkaeY aeYv,f 1 -em&Dtcsdef omoemh&yd o f mü t½SiZf ed &u©w


d tm; ylaZmfonfyh JG usif;yavonf? r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;u t½SiZf ed &u©wd onf tcuftcJrsm;udk &ifqikd af usmfeif;í omoemûyyH u
k kd ½Si;f vif;NyD;vQif
csD;usL;pum; rdeYf >rufawmfral vonf? t½SiZf ed &u©w
d u ,cktcgü tif'ekd ;D ½Sm;Edik if w H iG f ax&0g'&[ef;awmf 20 -
ausmfEiS hf omraPtrsm; ay:aygufxeG ;f um; omoemûycJyh rkH sm;udk tusOf;csHK;í ajymjyNyD;vQif aus;Zl;½Sif OyZÑm,f
q&mtrª;½Sad om oHCmawmfr sm;ESihf 'g,umç 'g,dumrsm;u ûrdiûf rdiq f ikd q
f ikd f *kPûf yMuí vdu
I v
f uId vf v
JS JS 0rf;
ajrmuf tm;wwfygaMumif; avQmufxm; rdeYf >rufawmf rlavonf/

r[mpnfq&mawmfBuD; tp½Sad om oHCmawmfrsm;ESihf Ak'o ¨ moem Ek*[ ¾ tzGYJ csKyf taejzifv


h nf;aumif;?
yk*Kd¾ vftaejzifv h nf;aumif;? 'g,umç 'g,dumrrsm;u "r®'gepmtkyrf sm;ç ouFe;f ç xD;ç zdeyfpaom oHCmESio hf uf
qdik o f nfh ypön;f rsm;udk vª'gef;ylaZmfMuavonf? tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH &zdYk &ef tvGecf ,
J Of;aom oHCmoH;k ypön;f rsm;
ud&k Muí tif'ekd ;D ½Sm; &[ef;awmf 2-yg;u 0rf;ajrmufygaMumif; ç tif'ekd ;D ½Sm;ü½Sad eaom &[efo l mraPrsm;tm;
cGaJ 0vª'gef;Edik rf nf jzpfaMumif; ajymjyawmfrMl uavonf/

&efuek ûf rdYü oDwif;oH;k aeaom &uftenf;i,f twGi;f ü a½Tw*d akH pwDawmfBuD;odYk 3 -Budrf <ua&mufí ylaZmf
uefawmhMuavonf? urÇmatm;apwDEiS hf q|o*Fg,emwifvkd Pf*al wmfBuD;ç qlavapwDawmfç Adv k wf axmifapwD
awmfrsm;odYk vnf; <ua&mufz;l ajrmfMuavonf/

&efuek ûf rdY omoemh&yd o


f mü 0dyóemur®|mef;w&m;udk qufvuftm;xkwf NyD;aemuf jrefrmEdik if ½H dS bk&m;
ykx;kd apwDrsm;tm; vSnv hf nfz;l ajrmfvMkd uygaomfvnf; 7-&ufrQom aexd ik Ef ikd cf iG hf ½Sad omaMumifh wydYk wvJG qkyf 7-
&ufaeY aeYv,ftcsdeüf tif'ekd ;D ½Sm;Edik if oH Ykd jyef<uawmfrMl u&avonf? êudqpkd Ofutwdik ;f yif pnfum;odu k ûf rdupf mG
&[ef;ç ½Siçf vlwYkd u r*Fvm'Hak vqdyo f Ykd vdu k yf Ykd Muavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 98

raem r[mpnfax&óç twD0 0doak '¨g b0d?


omoemEk*[
¾ wåm,ç oAÁ'g [d edaE´m b0d/

{uowåwdrydkif;

o'¨r®oDw*lq&mawmf r[mpnfq&mawmftm; ylaZmfjcif;

1338-ckEpS f ewfawmfvwGif usi;f yonfh Mo0g'cH,yl al ZmfywJG iG f ykord ûf rdY o'¨ro


® wD *lq&mawmfonf
atmufyg rOÆLouyHo k Giaf x&fjrwf r[mpnft½Si[f al om t"dy, Ü ½f adS om 2-*gxmygVdeó d ,jzifh ylaZmfcahJ vonf/

rOÆLouyHkwGif ax&fjrwfr[mpnft½Sif

rOÆLour[m½kau©ç ememykygæ 0dumodwm?


wax0 ax&½kur© çdS odórmvm 0dZrÇwd m/

armu©wH¬ rmvmAE¨meHç ta[m ax&okzv k w


’ m?
emem*aE¨[d 0g,EÅçH ax&H ylaZr om'&H/

rOÆLour[m½kau©-w,lZemç ocsFmjrifu h s,fç wifwh ,fvpS mG ç yef;awmfjrwf&wem tzHzk w kH Ykd jzifçh arT;êudif
vdiI Mf uLç rOÆLouç emrwGiNf yD;ç yef;opfyifBuD;ü? ememykygæ -txl;xl;ç tqef;qef;ç ½Ircef;atm if xl;qef;vSpmG ç
yef;awmfjrwf&wemwdYk onf? 0dumodum£0 -a&mif0gjzLazG;ç eDaxG;pdr;f ½Tiçf jrifow l ikd ;f pdwMf unfvif&atmifç
wifw h ,f½iT v f ef;ç ½Ircef;zG,çf pifMu,fpmG yGiv hf ef;Muavukeb f d ouJo h Ykd ? wax0 -xdrk OÆLouç yef;rsm;bk&ifç ewf
opfyifBuD;ç yHrk ;DS xm;,lç tvm;wl omvQif? ax&½kur© dS -r[mpnfax&ç omoemhwacwfç tqef;rSmjzifçh tjrifw h ef;
ay:vmMuayonfçh yef;rsm;bk&ifç q&mawmf bk&m;wnf;[laom yef;opfyifBuD;ü? odórmvm -wynfw h yef;ç
&[ef;½Siv f çl MunfjzLêudiv f Qr;f ç cdik yf ef;rmvmç wynfo h m;yef;&wemwdYk onf? rmvmAE¨meH -oDvormç ynma&m ifpdkç
yef;xdx k wkd Ykd uçkd yefqifvjkd im;ç yk*Kd¾ vftrsm;wdYk onf? armu©wH¬ -oHo&mtjypfab;ç uif;vGwaf 0;íç Nidr;f at;&mrSeçf
jynfeAd mÁ efoYkd ç {uefqu kd af &mufç rsufarSmufûyEdik Mf uygapjcif; tusdK;iSgomvQif? 0dZrÇw d m -oDvormç ynma&muf
qif;ç ajymifajymif0if;íç yGiv hf if ;wifw h ,fawmfrMl uavukeNf yD? ax& -oDvormç ynmr@dKifç *kPaf wmfjrwf
yef;cdik w f Ykd jzifçh wvdiI v f iId çf &eYaH oG;NyD;vQifç ysHYarT;ysHYoif;ç arT;êudiEf ikd af yom;ç q&mawmfocif t½Sijf rwfBuD;bk&m;?
w0-aus;Zl;yHpk çH *kPt f xkwYkd jzifçh EdiI ;f wkrvG,çf omoemh yef;ûrdiv f ,frS mç tHhzG,f xif½Sm;ç aus;Zl;½Sif q&mawmf
bk&m;BuD;\? okzv k w ’ m -wynfw h yef;ç &[ef;ç ½Siv f çl omoemhyef; o&zlwYkd jzifh wMuLMuLêudiv f Qrf;NyD;vQif
yGiv hf ef;wifw h ,fawmfrcl &hJ jcif;onf? ta[m -aus;Zl;awmftpHçk *kPaf wmfjrwftzHzk w kH Ykd aMumifçh vlYbEkH iS ehf wfç t&yf&yf
wdYk rmS ç rjywfyifwifw h ,fí tHzh , G af umif;vS ygayonf wum;? emem*aE¨[d 0g,EÅH -oDvormç ynmzHzk çkH *kPaf wmf
jrwfyef;ç 0wfreI w f Ykdjzifçh wokeo f ek jf zefYum usi;f NyD;vQiçf ysYH oif;pGm arG;MuLawmfrEl ikd cf ahJ yaom? ax&H -jrefrmjynfukd
A[dx k m;NyD;vQiçf urÇmtvDvrD mS omoemwnfu m xGe;f atmifvYkd ç "r®mpnfaqmifum,Ge;f Edik o f nfçh aus;Zl;½Sif
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ud?k om'&H -ESpo f ufMunfñçkd ½dak ovSpmG ç apwemuGeYf jrL;ç nGeYf tzl;wdYk jzifo h mvQif?
ylaZr-o'¨gnGwEf ;l ç *kPaf wmfjrwf tzHzk w kH Ykd uçkd vTr;f ûcHum &nfp;l íç txl;wrifç OD;wif ylaZmfM uygukeo f nfb&k m;/

anmifueft½Sif£E´u &wkydk'fpHk a&;om;ylaZmf

tif;pdeûf rdY anmifuefat;&dyo f m q&mawmf anmifueft½Si£ f E´uuvnf; r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;


tm; azmfjyyg ax½kyw Ü o
då acFy armfueG ;f jzifh a&;om;½du
k Ef ydS yf al ZmfcahJ vonf/

rax&f r[mpnf / /jrefrmjynf \ç ig;rnf*P k af &mifç &efBuD;atmifEiS çhf


uke;f abmifa½Tbçkd rkq;kd zdjk yifç &efûydaZ,smç &wemodcçF 'domaemufqikd çf ckepfrikd [ f çk
awGYEikd pf pkd rd ;f ç aumufyif,rd ;f EGYJ ç a&odr;f a&oG,çf qnfajrmifv,fEiS çhf oyÜm,f
tifMuif;ç apwDrif;vJç xdev f if;a½Ta&mifç bHak usmif;aqmifwnfçh yifanmifuu k Kdú ç
refusnf;ñdw k Ykd ç pdr;f pdñ
k Ykd riId ;f ç jra&mifqikd ;f íç ½Iwikd ;f om,mç qdycf eG ½f mG wJçh v,f,m
vkyjf yifç ,uúe;f pifEiS çhf rsm;zsiftrd af jcç ½Sp&f ma&cJçh ckaeaxmifausmfç ûrdY[ak c:avmufç
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 99

½GmausmfûrdYe;D ç ed*;kH BuD;ay ghç bke;f rD;aevç pnfavmif;vsudçk ouú&mZfaxmufç axmifh


ESp&f m aemufwiG çf ajcmufq,fajcmufcçk 0gqd'k w k , d ç qkwx f oH;k &ufç yl;eHeuf \ç
csdepf ufo;kH em&Dç csdeaf umif;qDwiG çf onDcrnf;awmfç OD;uHawmfEiS çhf r,fawmf a':tkyçf
o*ÐêuwfrçS zGix hf wk w f ifx h ;l ç pdwMf unfE;l pGmç rD;½ª;oefYpifç rSezf mG ;jrifonfç armifoiG f
emrç rSnahf c:Mu \ç owåom;orD;ç aoG;oD;oD;wGiçf om;BuD;'kw, d ç þykwu å çkd
oufrQajcmufEpS çf ynmopfzYkd ç zcspfrad umif;ç ysOf;rem;ausmif;odYk ç raESmif;tyfEYHS ç
OD;tm'dpx ö w H iG çf ynmoifíç ouf0ifq,fEh pS Ef pS çf omraPjzpfatmif ç½Sifcspfomoemç
oGwo f iG ;f yg\ç bGYJ emrnfoç ]]½Siaf ombe}}wJh vSywifw h ,fç t"dymÜ ,fwikd ;f ç oyÜm,f
½ky&f nfç þomraPonfç pmayodÓPfç vGex f ufoef \ç yH[ k efojd rifç q&m½Siu f ç
ropfo'´gç ckeaf usmfumvQifç ig;jzm0denf;ç usrf;edó&nf;udçk odyo f nf;useç wuf
NyD;rSvQiçf awG;jri o f cd ufç pmwwfoN*Ø[çf #Dumausmfqí kd ç þud&k ifuç tm*H&k cJçh
Esmo½lyod'çd̈ Munf½h o kH v d sufç xdrÓ d PfomG ;ç olwyg;tm;ç oifMum;pmcsç oifay;&
\ç vHYk vvnf;oefç yifuÓ kd PfaMumifçh usrf;*efygVdç t|uxmñSí d ç ESYH o#d u D mç
a,mZemwdYk ç pdwjf zmarTaESmufç odaygufa&mufjyifç *Pef ;ocsFmç pmtkyrf mS yifç Munfh
umwwfoçd tHah vmufbd \ç u0du&kd ifç aombe½Sio f nfç oufwiG q f ,fch eG çf
½Gmqdycf eG rf çS ausmfveG af ½SYaxmufç csDygajrmuf½mG ç pma&mufoifaomfç a½Tord af wmf[çk
xifay: OD;tmpm&ç o'´gi,f& \ç xdrk w S zefç ½Gmqdycf eG w f iG çf ynmcRefaomç tifMuif;
awmwdu k çf rSwaf vmolBuD;ausmif;ç q&maumif;xHç a½TYajymif;rSx D ç OD;y&ruç ydYk cs
pmayç oifMum;aepOfç wGuaf &ESpq f ,fç oufawmf½, G rf Ykd ç ESp0f ,faumZmç axmifh
ESp&f mESiçhf pGe;f om½Spif g;ç uxderf sm;ESiçhf vªymG ;rD;a&mifç xdex f ed af jymifonfçh wefaqmif
rke;f arG;ç jynfah usmf av;\ç aeYat;weif;vmç &ufjrwfcgwGiçf arG;½Gmomarmç
tifMuif;awm[kç ausmfapmausmif;wdu k çf odraf wmfüyifç ordu k x f rf;pif½mG ç okar"m
rnfç 0d[mawm&ç t½Sief rd v ® [kç oHCmhxx kd çkd r[mAdv k w f nfçh *dP k ;f udo k rkwçf ax&f
*dP
k ;f csKyfuçkd ½dw k yk Of yZÑm,fç uHaqmifo, G o f nfçh oH;k q,fih g;yg;ç oHCmrsm; \ç
zwfMum;ur®0gç csD;ajr§mufpmG om;ç "r®mEk*[ ¾ ç orPppfç jzpf&½Tiv f ef;ç jrwf&[ef;
wnfçh vª'gef;aumfa&mfç OD;atmifabmfEiS çhf wlaysmf a':opfç 'umjzpf \ç &ifEpS Af 'k ç¨
t½Siaf ombeonfç acwfuawmif;qdçk pmyGx J x kd çkd rNidKrjiifç ajzqd0k if \ç 0gyifr& ç
&[ef;orPç b0pjzpfç wpfEpS ½f pS af jcmufç atmifopfi,fwef;ç aemufEpS q f ef;wGiçf
<ujref;oefvsifç ykord w f cGiEf iS çhf rsm;jzifvmoGm;ç c&D;yGm;íç pmum;rajzjzpfç wpfEpS f
½Sp½f pS çf vufppfatmifqef;ç tBuD;wef;udçk atmifyef;pifppfç wpfEpS ½f pS u f ;kd ç armfueG ;f
xd;k \ç a½SY wd;k pmyGçJ r½Syd rJ Ykd ç enf;vJpckH sifç c&D;ESicf çhJ ûrdYwiG rf EÅav;ç ÓPfoaX;[kç
eD;a0;xifay:ç usrf;wwfarmfwYkd ç xHawmfc0kd ifç taemufjyif½çdS wdu k cf ifruefç quf
oG,cf EH iS çhf ae&efoad umif;ç bGm;awmfausmif;üç ude;f atmif;w0gç t*Fvyd pf mESiçhf
q&moD;oD;ç enf;pHrk DS ;\ç usrf;BuD;usrf;i,fç pmyifv,fuçkd usDp,fcwfu;l ç pmaysmf
jrL;cJçh qnf;yl;eufeçJ odYk aomfvyJ çJ rD;cJÓPf½iS çf wwfNyD;tifaMumifçh pHv k ifq&mç
enf;&yg\ç arG;½Gmqdycf eG çf jyefcv hJ eG Nf yD;ç pmnTev f rS ;f Mum;ç qdycf eG zf mG ;vQifç &yfjcm;
armfvûrdiçf awmif0ikd ;f ydik üf ç ausmif;xdik af rGYavsmfç q&mawmfuç rdeYf ac:pmysdK;ç axmifh
ESp&f mud;k wpfç tm;ud;k rSmpGç oGm;OD;rS[çk XmearG;½Gmç pGeYf xu G cf mG cJçh om,m½Iwikd ;f ç
awmifuodP k ;f jzifçh awmif0ikd ;f wnf&mç qdwNf idrpf mG om;ç jrvTm&dyaf umif;ç ûrdYa½SYapmif;
uç wdu k af usmif;r@dKifç armf vûrdio f Ykd ç pmudik yf Ykd csç t½Siaf ombeonfç auorkwv då
okwaf wmf½w dS iG çf rdeYf bjd rwfpmG ç w&m;½SmvQifç oligajyma&;ç r,Hak o;vifçh ppfaq;
usifah vmif;ç vufawGYaumif;rSç rapmif;vdu k ef mç usdK;rygvQifç y,fcmG pGeYf wçhJ wusrf;
csJYíç 0do'k rd̈ *fç zGib hf u d sifu h yHçk tpHpk w kH iG çf enf;ukeu f sif&h efç ravsmfuefb;l ç awmfwef
odyo f nf;ç usifyh ekH nf;omç pkpnf;rSw&f mç okwrf [m0gç pm0gydYk bçd r[mowdy|mefç
okw½f dS usrf;enf;ç ESpv f ;kH wnf;wGiçf odyo f nf;ESpûf cduçf ud, k af wGYqu kd af tmifç cgcdu k f
raESmif;ç q&maumif;xHç ude;f atmif;usifrh nfç pdw w f iG &f nf\ç ZmenforPç t½Sif
aombeonfç i,fuyifvQifç usifBh uHcsifcçhJ "lwif"avhç cgcGiahf wGYwikd ;f çaysmfarGYcb hJ ;l ç
yk*Kd¾ vfx;l wnfçh pdwu f ;l wdik ;f yifç q&m½Sit f m;ç yefqif½cdS ;kd ç wpfEpS u f ;kd oH;k ç ESprf sdK;
aumZmç wdu k af usmif;omrSç xGuv f mazmf&ç OD;awZ0EÅEiS çhf "r®c&D;ç ygrSNyD;onfçh
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 100

½Spyf g;y&du&© mç ud, k pf yD gíç odum© jynf0h ç uyÜ, d udçk rkwrå qdu k çf tyfaqmifvu kd í
f ç
Zif;usdKufxad tmifç vufrw S af qmifíç jyefarmufuyÜ, d ç t½Siaf ombewdYk ç pD;Mu
&xm;ç Zif;usdKufem;qif;ç aiGzmG ;ESi;f usç jymodv k \ç qkwo f wå&ufreG çf Zif;usdKufveG f
aomfç uwGe&f ifNidrf aumu#KwfBudrí f ç odro f rd af rGYarGYç oydwaf rGYvsufç ½GmawGY
qGr;f &yfç ajcvsifwyfoYkd ç qdu k u f yfa&mufMuç ok0PÖ[çk omoemh&yd ûf rHç ûrdYoxHük ç
wufwjkH roydwçf awmifawmfxyd 0f ,fç acR;odyMf unfE;l ç bk&m;zl;íç qifu;l auvmoç
a0ykv[ ’ çk yAÁwawmifç apwDa cgifrsm;ç a&mufatmif½dkusdK;ç usdKufxD;½dk;tm;ç ½Sdcdk;
OD;wifç pHzk ;l jrif \ç xdw k iG af wGYêuHç oef;acgifbükH ç t½kPw f ufNyD;ç qGr;f cHcsD<uç pHn k D
[pfatmfç rcHaomfvnf;ç qGr;f awmhr&ç qGr;f cH<u \ç eD;rS'umç pGeYf xm;yg&ç
olomvdu k o f çd t½kPx f vd Qifç uyfrq d rG ;f pm;ç awm af o;omyJç olum;rodç pm;ypfbrd çl
ew¬t d m[m&ç jzpfrnfy[kç ]][if;}} csoufjyif;ç ar;jref;aumhu'Gwçf vrf;jynGwaf omfç
,mOfvw G af jcvsifç c&D;ESiv f sufç u&if½mG ausmif;ç nude;f atmif;NyD;ç csdeaf umif;eHeufç
qGr;f tky½f u G í f ç qGr;f qufuyfMuç rsm;jym;vSvçJ ,if;uESprf nfç ig; yd&nfEiS çhf êud
onfwmwaygç eHYq;kd aomaMumifçh &ifarmysdKYcsifç odYk jzpftifaMumifçh qGr;f yifMurf;vJç
qmavmifqrJ Ykd ç ausmif;NrJuyÜ, d ç qDawmif;&íç qm;rQe,fumç pm;rsdKvmcJçh &yf½mG ol
rsm;ç bke;f BuD;tm;emç oem;Munfñçkd jypfrqdb k ;l ç rif;ysdKod'w ¨ çf awmxGupf uç y@ 0
wGiçf &qGr;f jrifaomfç r0ifysdKYtefç jzpfc[ hJ efuçkd jzpfrBS uHawG;ç qifjcifao; \ç
qufa0;c&D;ç ½Gm0ifNyD;wdik ;f ç oD;oD;qDqm;ç qGr;f Murf;pm;íç a&mufomG ;ude;f atmif;ç
aumhu'Gwaf usmif;rSmç pm;aomuftm;jznfçh ajcmuf&ufjynfrh çS vªxnfah qmifyYkd ç 'um
wdkYaMumifhç a½S YoYkd &xm;ç pD;vdu k o f mG ;Muç wyg;azmfreG çf OD;awZ0EÅç ûrdYcRefoxHçk
vdu k o f mG ;wHv k nf;ç enf;pHrk eS ;f qç t½Siaf ombeuç qif;<uwcef;ç usifeh nf;rSe;f íç
'H0k ef;blwmç ig;rdik u f mG onfçh aovma½Ta&mifjyç qufvuf<u \ç ESif;us½TJpdkç tat;ydk
onfçh wydYk wv JG ç qkwyf u© \ç e0ausmf xufç arSmif&o D ufcsdeçf a&mifvufr;D jrifç
ausmif;odYk 0ifíç ar;vQifoEd ikd çf OD;tke;f cdik f \ç usifx h ikd af usmif;wJçh pmrcsJYb;l ç oufrhJ
[if;qGr;f ç "lwifvrf;ESiçhf usifph rf;cJ&h mç xl;êuHwmuç nOfch gokomefç usifMh u[efwiG çf
a0zefajryHçk pdr;f aoêuHvYkd ç vdu I cf &kH ifar mç t½Siaf ombeç oabmusaomfç oef;acgif
ausmfawmhç arGYavsmfw&m;ç aMumufvefY½mS ; \ç usifyh mG ;aeYnç wydYk wv JG \ç yu©qw k f
oufç q,fah v;&ufwiG çf eHeufc&D;ç qGr;f cHNyD;awmhç &dyBf uD;opfyifç qGr;f pm;0ifcçhJ
ajcvsifusdKufaumfç ausmif;usde;f aysmfíç vif;aomfajcvsifç c&D ;ESicf çhJ cd0k if&yd ûf rHç
ûrdYoxHw k nfçh cdv k o IH nfah usmif;ç em;ude;f atmif;íç waygif;vqef;ç ig;&ufwef;íç
&nfreS ;f ûrdYreG çf aZw0ef[çk xl;cRefrif;uGe;f ç enf;cHneT ;f wdik ;f ç xGe;f xGe;f aygufaygufç
c&D;a&mufcçhJ usifah jrmufav;vç EIwrf [aomfç aeYn&ufvnf;ç ygcJNh rJwnf hç tdyfvSJ
rpufç aeYn&ufvçJ usifq h ufNrJwnfçh aeYv;kH jynfrh Qç ½Ionfph Muøç Budrzf efzefwnfçh
jyif;xef½&I mç ud, k cf E¨mvnf;ç usefrmrysufç b,ftwGuef nf;ç ar;csufqef;vSç
t½Siaf ombetm;ç ax&rif;uGe;f ç ajzrdeYf ceG ;f um;ç &nfneT ;f edAmÁ efç owdy|mefuçkd
usifo h efa,m*Dç aAm ZÑifr\ DS ç ESpq f w D &m;ç pGr;f yum;aMumifçh ½kyu f m;usef;rmç pdwcf srf;
om\ç ½Sv d mcJb h ;l ç a&m*gxl;yifç aysmufz;l cJw h nfwçhJ 0rf;omcsJYíç usifch o hJ rPç
t½Siaf ombeum;ç "r®vu Id q f çl 0rf;wGi;f usLonfç oJtjl rifrh m; wifjh zmaomf/

tarGwm½Snf/ / aumif;usifw h n zf Ykd ç usifo h nfw h &m;ç tm;xkwyf mG ;pOfç


a&mufjim;aMu;eef;ç emrusef;[kç ac:rSe;f rdeYf qikd çf armfvûrdiûf rdYç r@dKifwu kd af usmif;ç
awmif0idk ;f apmif;odYk ç ac:aMumif;ouú&mZfç rSwpf pd pfawmhç wpfEpS u f ;kd av;ç aEGr;kd ajr§;
onfçh ylaEG;0gqdçk ½Spq f ef;cdo
k nfçh &ufñckd sd efcgç oxHck mG íç q&mhxaH &mufç ckepf&uf
ajrmufwiG çf oufaysmufysHveG çf ausmif;wm0efuçkd 0grGeo f u d m© ç ½Sp0f gomyifç ½du k &f m
cH&ç q,f0gusrSç y"meausmif;xdik çf tkycf sKyfuikd cf çhJ wEdiI pf mcsç usif"h &l ESiçhf omoemh
wm0efç usifah usyGepf Ofç qdycf eG *f grç owd&íç "r®usi Ehf eI ;f ç csD;ajr§mufx;kH rdYk ç
axmifoh ;kH &mjynfçh ½Gma&mufonfch gç usifrh nfa,m*Dç aemifn0D rf;uGçJ oH;k a,mufwnf;
omç OD;yGwJ &m;ç usifBh uHymG ; \ç êud;pm;pHjyç oH;k &ufrQESiçhf O',AÁ,ç ÓPfoiG &f \ç
owå&ufaphç aq;uGr;f arhíç jyefawGYaq;uGr;f ç cGepf n D eT ;f wJçh wduk w f eG f;{[dç ig;q,f
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 101

½Scd çhJ ÓwdcsD;ajr§mufç ckepfva&mufaomfç jyefacguf armfvûrdiçf ausmif;jyefxikd cf u kd çf


ESpo f rdu k zf Ykd ç êuHêuduaf umZmç axmifo h ;kH &mESiçhf pGe;f vmoH;k ckç aEGOwk \ç jrufEek ,keçf
vçjrwfêuHüç NyD;wHak tmifyef;ç pmcswef;udçk qifjref*P k x f ;l ç ig;usrf;cl ;íç csD;usL;*kPf
½Sçd wHqyd o f zd Ykd ç od&yD 0&ç "r®mp&d, -wJçh acwfuazmufjyefç tar&duefç *syefppfrmS ç
axmifo h ;kH &mESiçhf pGe;f omoH;k yç ewfawmfvwGiçf jyef<uqdycf eG çf jrwfax&freG v f çJ ppf
uRefacwfwiG ;f ç w&m;oGi;f íç a[m½Si;f jyoç awmif;yefMuaomfç ûy&0dyóemç ½Ienf;
ygwJçh usrf;pmESpw f çJG ESpq
f cD u
J çkd ppfxpJ eG Yf pm;ç NyD;qH;k oGm; \ç ausmfMum;ckcgç ESYH urÇm
wnfçh pOfvmac:Muç t½Siaf omberSç XmepGo J nfç r[mpnfwçhJ rlvtifMuif;ç
ausmif;wdu k &f if;udçk ausmif;wGi;f pnfawmfç 0wfwufaomfEiS çhf ½Gmay:qGr;f cHç rGe;f wnfh
pHEiS çhf r[m&ef w&m;ç em&Dvm;odYk ç csderf sm;rSew f iG çf ½du
k wf ;D ESií
f ç 0ef;usifcsdeo f çd
wefz;kd ½Scd çhJ xkwpd nfvsm;ç w&mhig;ESiçhf vH;k um;ESp&f mhajcmufç vufra&mufcçhJ xGe;f
awmufe,fausmfç xdpk nfawmfaMumifçh ac:wGirf [mpnfç ausmif;wdu k rf nfEiS çhf rSwD nf
ax&ç t½Siaf ombevJç emrwG ifonfç r[mpnfwçhJ e,fjynf0ef;qlç atmifvx H l
onfç pG, J v l iT Mhf um; jrifumausmf/

"ar®Mumwnf/ / jzmjzm&nfzYkd ç Zmenfpnfarmfç q&mawmfum;ç arG;ausmf


y#dywfç *kPo f uwfaMumifçh trSww f &m;ç a,m*DymG ; \ç xl;jcm;pHv k ifç&[ef;½Siw f nfçh
jrefciG w f ikd ;f wkeçf ûr Yd &efuek rf çS ,HMk unfo'¨gç omoem \ç 'umxl;½Siçf qmOD;oGio f nfç
xufciG t f nmç ûrdYaZ,sm \ç aovmcsyfoif;ç &dyaf csmifwiG ;f 0,fç rdeYf ,if;OD;wifç
awGYqpkH Ofüç jr§iw hf ify#dywfç q&mjrwfuçkd nGwv f wfazG½mS ç qdycf eG ½f mG uç r[mpnf
awmfç q&mawmftm;ç yifah omf<ua[mç orda'¨gacs mifç rdeYf a[musifrh eS çf owdy|mef \ç
usif[ h efvyk x f ;kH ç taumif;qH;k udçk axmifo h ;kH &mud;k ç a&pkew f ;kd íç pdu k yf sdK;axmifMuç
0gacgifv\ç yu©wu G cf sufç qkwEf pS &f uf0,fç ESpo f ufMum;emç ½Siv f t l rsm;tm;ç
usifyh mG ;ig;&ufç a[mjy>ruf \ç jyefxu G q f yd cf eG çf aqmifrek ;f vGeaf omfç wm0eft&ç
armfvûrdi<f u\ç xdrk q S yd cf eG çf vGejf yefneG w f nfçh bke;f 0Seûf rdupf ufç omoemwGurf çl
aqmif½u G q f u J ç owdy|meudçk edó,a&;ç rSwcf sufay;vsufç usifah q;enf;vQifç
O'gef;wifcçhJ atmifjrifcEk pS çf wpfo;kH wpfwpfç vppfuqkeçf qkww f pfêuHüç vH;k pHq k ;kH
owfç armfueG ;f rSw½f iS çhf usifjh rwfvv kd m;ç yifah vQmufxm;íç <uoGm;r[mpnfç &efuek f
jynf\ç zGYJ pnf;Ak'ç¨ omoemEk*[ ¾ ç omoemh&yd o f mç a&muf&ufrmS um;ç aumZmckEpS çf
wpfo;kH wpfwpfç vudpk pfawmhç aumufopfz;kH vH;k ç wefaqmifrek ;f \ç xGuftHk;aeY
axmufç jynfah usmfah jcmuf&ufç csD;ajr§muf pwifç w&m;0ifMuç jzLpifa,m*Dç ewfawmfrDS
\ç ½SNd yD; ESpq f ,fih g;ç a,m*Drsm;tm;ç w&m;a[mjyç ewfawmfv \ç 'Dnvjynfçh
aemifx;l rnfah eYç xl;onfah eYonfç ESpyf wfvnfyçJG pOfwnfNrJpmG ç axmifo;kH &mESiçhf
pGe;f omq,fo h ;kH ç rif;usifo h ;kH yç rif;qH;k r&efç t*¾r[my@dwç wHqyd f &\ç q|
o*Fg,emç wifonfch gvJç r[mpnfuç omoemhrpf½iS çf ET&J 0ifêudç uRef;oD[Vkd Ef iS çhf
vmtdçk ,d;k ',m;ç uarÁm'D;,m; ESiçhf <uoGm;xdx k çkd pnf;½H;k csdKíç ar;qdyk pk uä ç
aom"uMoomeç ûyxokwo f ifç pmtkyw f iG yf çJ qifw h ifxm;aomfç ref;ûrdYausmfonfçh
ÓPfawmfjrwfrek çd tjri ½hf v dS rd çhf rSwo f t d yk nf eT çf wpfwpfceG w f nfçh ÓPfcRefax&fjrwfç
y#dywfuçkd ûyvwfaocsmç cG&J yd o f mvJç oH;k &mruç ûypkMu \ç urÇmYEikd if çH odro hf rd v hf QHrçS
pnfow H &m;ç Nidr;f csrf;yGm;cJçh ûyjim;usrf;rsm;ç &meD;yg;wnfçh usifyh mG ;a,m*Dç ode;f ESichf sD
\ç oH;k vDou d m© ç jynfph pkH mG om;ç odómEkoó d ç "r®uxduwdYk ç zGYJ reS m*wfç quf
rjywfatmifç wdrwfomoemç ûyap&mzdYk ç rdeYf rmS Mo0g'ç ESppf Of[ayç oufuckcgç
cGecf eG yf gwnfçh usrf;rmoufawmfç w&mausmfzYkd ç aumfa&mfnw G w f mG ;ç arwåmyGm;íç
ckum;wpfo;kH ç av;ESpw f ;kH \ç vEIe;f ewfawmfç aeYjynfh aomfxnfçh ylaZmfMo0gç cH,l
vmMuç Budrcf goH;k wpfç w&m;opfEiS çhf av;ypön;f ygç ylaZmfygMuç Mo0g'udçk emu
MunfjzLç rsm;Adv k v f o
l nfç NrJwu l sifyh mG ; qif&h maomf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 102

'Gdowåwdrydkif;

aiG&wkobif Mo0g'cH,lylaZmfyGJwGif
ylaZmfMujcif;

Ak'o¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfukd 1309 (1947) ESpu f pwifwnfaxmifco hJ jzifh 1334(1972) ckEpS w f iG f 25 -ESpf
jynfah jrmufcahJ vonf? xdpk Ofu Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf \ 25 -ESpaf jrmuf aiG&wkobifukd usi;f y&efjzifh txdr;f
trSwt f jzpfjzifh Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf \ 25 -ESpaf jrmuf omoemh&yd o f m rkcOf ;D jymom'fBuD;udk wnfaqmuf&ef
êudwifppD OfcahJ vonf? ,if;taMumif;udk xdpk Ofu Ouú|jzpfaom jrefatmifO;D wifu q&mawmfb&k m;BuD;tm;
avQmufxm;Mo0g'cH,al omtcg q&mawmfb&k m;BuD;u bke;f BuD; þomoemh&yd o f mü 0dyóemw&m;jyonfrmS
23-ESp½f odS mG ;NyD? vmrnfEh pS f 1336 -ckEpS f ewfawmfv a&mufvQif 25 -ESpjf ynfah wmhrnf? 25 -ESpf txdr;f trSwyf u JG kd
vnf; usi;f yOD;rSaumif;rnf? Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf \ 25 -ESpaf jrmuf txdr;f trSwu f kd bke;f BuD;0dyóemw&m;
jyonfh 25 -ESpyf EJG iS t hf wl vmrnfh 1336 -ckEpS f ewfawmfvü ylaygif ;í wygwnf;usif;yvQif udpEö pS &f yf wygwnf;
NyD;pD;oGm;Edik zf ,
G &f m ½Sod nf[k trdeYf awmf½adS vonf? odYk jzpfí 1336 -ckEpS f ewfawmfvqef; 9-&uf (22 -12-74)
we*FaEGaeYwiG f aiG&wkobifBuD;udk crf;em;pGmusi;f ycJMh uukef \/

usrf;pmrsm;jzefYcsDcJhjcif;

azmfjyyg aiG&wkobifBuD;wGif-

(1) r[mpnf y#dywåo d moem0ifusr;f BuD;?


(2) r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; jzwfoef;awmfrcl ahJ om omoemawmf c&D;wpfavQmuf?
(3) r[mpnfMo0g'uxmaygif;csKyf?
(4) edAmÁ efqikd &f m w&m;awmfBuD;?
(5) aiG&wkpmapmif -

[laom usrf;pmrsm; xkwaf 0jzefYcsDcahJ vonf/

aiG&wkw&m;awmf a[mMum;csD;jr§ifhawmfrljcif;

,if; aiG&wkobifwiG f q&mawmfb&k m;BuD;onf bk&m;jrwfpmG \ Mo0g'ygwdarmuf yxr*gxmESihf


r[m&m[kavm0g'okwpf aom w&m;rsm;udk qef;Mu,fpmG a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ,if;w&m;awmfrsm;onf q|
o*Ðwyd pk mä u t*¾r[my@dw aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; a[mMum;awmfral om omoemh&yd o
f m
aiG&wk w&m;awmf[k xif½mS ;avonf/
½GwfavQmufylaZmfMu

,if;aiG&wkobifü q&mawmfb&k m;BuD;tm; wynfw h yef; &[ef;ç ½Siçf vl olawmfaumif;wdYk u tmrdoç


"r®yal ZmfwYkdjzifh rsm;pGmylaZmfMuavonf? txl;tm;jzifh yJc;l ûrdY omoemhr@dKifygVdwuúov kd f ausmif;wdu
k rf S r[mpnf
ax&ylZm ½Sp*f gxmygXfteu jf zifh a&;om; ylaZmfjcif;udk &[ef;ç ½Siçf vl y&dowfBuD; rsm;pGm MunfE;l Muygonf?
,ckwzef ax½kyw Ü pdå mawmfzwfwYkd pdw"f mwf½iT jf rL; MunfE;l &avatmif owd&avatmif rl&if;twdik ;f azmfjytyfyg
onf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 103

1336-ckESpf ewfawmfvqef; 9-&uf (22-12-74) aeYü usif;ytyfaom


25-ESpfajrmuf ESpfywfvnf aiG&wkobif Mo0g'cH,lylaZmfyGJü
zwfMum;ylaZmftyfaom r[mpnfax&ylZm*gxmrsm;

1/ r [*¾ oAÁa,m*DeçH
[m aowd "r®a'oem?
pnf 0&m'D[d ylaZoHçk
axa&m aem A[kum&aum/

1/ r[mnfaxa&m -urÇmtjynfjynfç r[mpnf[çk omuD*P kd ;f 0ifç ordik ;f wGiv f wfç aus;Zl;½Sif r[mpnf
rax&fjrwfBuD;onf? r[*¾oAÁa,m*DeH -xif½mS ;jrifjh rwfç t&yf&yfrçS csOf;uyfzzkH çkH tm;vH;k ukeaf om a,m*Doal wmfpif
taygif;wdYk tm;? "r®a'oem -r[mowdy|mefç usifph OfreS üf ç odÓPfw;kd yGm;ç tusdK;rsm;rIç pdwaf wmf½í I ç e,kya'ydik ;f
jcm;ç jrwfw&m;udçk a[mMum;jyoç qH;k rawmfrjl cif;jzif?h [maowd - oHo&mrSç jrefpmG xvsufç r*¾zvHç jrwfeAd mÁ ef
udçk {uefww d çd ud, k w
f ikd o
f u
d mç &½Syd gwum;[lí pdwx f m;Munfvifç tpOfat;csrf;ç ½Tiv f ef;tm;wufç ESpo f uf
apawmfrw l wfygay\? wóax&ó - r[mpnf[çk nmnDowfrw S çf xdak us;Zl;½Sif q&mawmfjrwfBuD;tm;?
awa,m*Daem-q&m½Six f &H if;ç uyfcsOf;cdrk çDS xdak ,m*Doal wmfpif taygif;wdYk onf? axa&m -aus;Zl;½Sif r[mpnf
q&mawmfjrwfBuD;onf? aem trSmuH -eD;a0;0ef;usifç &yfq,fciG rf çS zl;jrif Murnfç pdwu f ,
kd pf jD zifçh pHn
k cD anmif;ç
a,m*Dtaygif; jzpfMuukeaf om tuREfyk w f Ykd tm;? A[kum&aum -w&m;a&;&mç tjzmjzmüç vdrm® ,Ofaus;ç enf;pHk
ay;íç yifah y;txl;ç aus;Zl;rsm;pGm ûycJyh gwum;[líç pD0&m'D[d -ouFe;f ESiq hf rG ;f ç ausmif;cef;&yf&yfç aq;jrwfponf
tvDvw D Ykd jzifçh ylaZoHk -xifvmaus;Zl;ç txl;wHYk jyefç pdw&f nfoefvsufç Budrzf efz;l ajrmfç ylaZmf0ikd ;f tHçk uefawmh
vduk Mf uavukeo f wnf;/

2/ omoem |dwd Xmaeokç


rm 0 aZmawwd awZom?
r [EÅ*Pk oOö,çH
aum ylZH e ua&,s wH/

2/ omoermraum -omoemoH;k &yfç owdEiS ;f tyfíç xGwjf rwfreG ;f wifç cifrifav;pm;jcif; ½Sad wmfral om
aus;Zl;½Sif q&mawmfjrwfBuD;onf? omoe|dw|d maeok -Ak'o ¨ moemç wnf½&dS mXmeç t00wdYk ü? rm0 -,kepf ef;
aomfwmç vpMum&wemBuD;uJo h Ykd? awZom -ud, k zf &d ifzçd uGupf pd rG f ;aqmifç owdy|mefwnf;[laom w&m;a&mif
jzifçh aZmawwd -&yf½mG ûrdYe,fç wdik ;f oG,o
f ,G Ef iS çhf BuD;us,fEikd if çH ûydipf zH ufuif;ç tarSmifciG ;f íç xGe;f vif;yHak oç
awmufyapawmfrcl yhJ gay\? r[EÅ*P k oOö,H -BuD;us,f xif½mS ;ç *kPx f ;l rsm; \ç wHeh m;pka0;&mtppfç {uefjzpf
aom? wHa x&H-r[mpnf[çk onDowfrw S çf xdk aus;Zl;½Sif q&mawmfjrwfMuD;ud?k aum -aus;Zl;*kPftifç pHkvif
odwwfç b,frnfaomwynfjh rwfonf? ylZH -ypön;f w&m;ç ESprf sdK;tm;jzifçh av;pm;tyfEiS ;f ç ylaZmfjcif;ud?k eua&,s
-xif½mS ;nDnmç av;pm;pGmjzifçh cgcgxyfxyfç av;jrwf,OS w f çJG rqyf yJ½ydS gawmhtehH nf;? ua&,s{0 -rzifrh ETçJ
tNrJMunfomç cgcgxyfxyfç ay;qyfraoGç ûyvkyx f udk yf gaywnf;/

3/ y&d ed|w
d O*¾a[mç
,wåd Aswåd0dom&a'g?
aq aum yOöeu d m a,okç
aum awe o'daom ba0/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 104

3/ y&d,wåad qa um-pmayusrf;*efç twefwefüç av;cHr½Sçd vsifbx d ufoefç vdrm® ÓPfwif<h um;ç


aus;Zl;½Sif q&mawmfb&k m;BuD;onf? y&de|d w d O*¾a[m -avmuDç avmukw&å mç a&;t&müç azG½mS oD;oD;ç NyD;pD;jynfph kH
aom oif,al vhavmjcif;½do S nfjzpfí? ,wåAd sw0då o
d m&a'g -tm;xkwêf ud;pm;ç wd;k yGm;atmifj rifç vkypf rG ;f tifüç
xm0pOfNrJwifçh &J&ifjh cif;½Sad wmfryl gay \? yOöeu d ma,ok -yd#uwfo;kH oG,çf edum,fig;&yfç ½Spaf omif;av;axmif
aom "r®uE© m¨ jrwfwYkdüç aqaum -ar;vmjref;vmç aMumif;jzmjzmüç rMumrzifçh cgrvifyh çJ qifo h ifah jzMum;ç pGr;f
yum;aMumifçh xif½mS ;tpOfç uRr ;f usifvrd m® jcif;½Sad wmfryl gay\? awe -xdo k Ykd [w
k rf eS f xkwjf yef&yf&yfç *kPxf ;l jrwf
aMumif?h aum -avmuwcGiçf *kPx f ;l ,Ofonfçh ½SiEf iS &hf [ef;ç wifq
h ef;pHpk çD tb,fynm½So d nf? aweaxa&e -
aus;Zl;awmfocifç xdrk [mpnfq&mawmft½Sijf rwfBuD;ESi?hf o'daomba0 -EdiI ;f ,SOûf ydipf çH wlwefEikd yf gawmhtehH nf;ç
eo'daom{0-y&d,wfç y#dywfç t&yf&yfüç EdiI ;f pyf,OS pf çH rwlwefEikd af wmhonfomvQifwnf;/

4/ y#d yZÆw
d k umrm a,ç
ywåd , r*¾aroum?
a'o em awoH awmaowdç
aum " avmb0d&mZ,H/

4/ y#dywåad 'oaum -owdy|mefç usifv h rf;rSeu


f çkd jynTeaf [mMum; aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;
onf? y#dyZÆw d u k mrm -r*fa&mufzv kd jf rifç usifv
h rf;pOfuçkd twGiv f ukd pf m;ç usifyh mG ;vdMk uukeo
f nf jzpfí? a,a,m
*daem-w&m;a&;&mç vGepf mG vdv k m;ç tMuifa,m*D olawmfpOftrs m;wdYk onf? ywå, d -q&mawmfajc&if;ç uyfcsO;f 0dik ;f
tHçk a&mufvmMuukeo f nfjzpfí? r*¾H -edAmÁ efpcef;ç at;csrf;ouf0ifç usifv h rf;pOfu?kd {oum -pdwt f m;xufoefç
enf;emcHíç usifBh uHtxl;ç qnf;yl;½SmrS;D Muavukef \? awoH -ajcawmf&if;odYk ç uyfcsOfz;l jrifç usifph Ofvv kd m;ç xd k
a,m*Doal wmfpiftrsm;wdYk tm;ç a'oem -pmayusrf;*efç vrf;rSeu f seç a[mnTejf yí? aum"avmb0d&mZ,H -trsuf
a'goç avmb&r®uçf arm[zufacsç uif;aysmufapawmfrv l suf? awmaowd -w&m;ûrduaf q;ç wdu k cf gauR;íç
ud, k af t;pdw½f iT çf Munfvifat;jrç ab;y&efaoGç ESpo f ufapawmfryl gayownf;/

5/ y#d ½lyp&aPokç
a0 ae,smeH eda,mZaum?
" &rmae0 uóaygç
od'ud¨ a&m ybHoaum/

5/ y#da0"od'u d¨ a&m -Ak'j¨ ynTeçf usifv h rf;rSejf zifçh {uefo&d ç r*¾zvHç edAmÁ efneG Yf z;l ç w&m;xl; udçk qGwcf ;l
vufiif;ç NyD;pD;jynfph jkH cif;udk ûyay;awmfrw l wfaom q&mawmfb&k m;BuD;onf? y#d½yl p&aPok -r*fzv kd ef Ad mÁ efç
od&eftwGuçf oifw h efajzmifw h ef;ç tusifph cef;wdYk ü? a0ae,smeH -w&m;usifph Ofç pdwyf g0ifíç odjrifvv kd m;ç a,m*D
trsm;wdYk tm;? eda,mZaum -þusifv h rf;pOfç raoGMuOfyçJ vHYk vZGjJ zifçh tNrJwapç usifyh mG ;avuç r*¾zvHç edAmÁ ef
pcef;ç rvGww f rf;omç a&mufEikd yf g[kç aocsm owfrw S çf nTeMf um;wdu k wf eG ;f wwfygay \? "&rmae -Ak'b ¨ &k m;ç
xif½Sm;yGifhay:ç vufxufawmfumvüç uóayg0 -r[muóyç emrrnfwiG çf a½S;OD;pGmç o*Fg,emwifonfh
&[EÅmax&ft½Sijf rwfBuD;uJo h Ykd ? od'u
d¨ a&m -avmukwçf avmuDç ESpv f tD usdK;ç yGm;wd;k xifvif;ç NyD;pD;jynfph jkH cif;udk
ûyay;awmfrw l wfonf jzpfí? ybHoaum -oHo&mnGwu f iG ;f ç 0#faESmifwiG ;f rSç vGwu
f if;ayNyDç csrf;omNyD ponfjzifçh
awG;qarQmfreS ;f ç ½Tiv
f ef;tm;wuf ESpo f ufapawmfrcl yhJ gayownf;/

6/ owd 0d&,
d ynm[dç
y|me rEk,Ok aÆ um?
yg ay[d 0d&awm aweç
armau©m ax&ó *g&a0g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 105

6/ owdy|meygarmau©m -owdy|mefç usifv h rf;rSeüf ç ûydipf o


H u l if;yç OD;pD;ygarmu©wqlç jz pfawmfrjl im;ç
q&mawmfb&k m;BuD;onf? owd0&D , d ynm[d -owfreS u f seç 0D&, d xufoefç ynmÓPftodx;l wdYk jzif?h y|meH -
Ak'½¨ iS yf ifç ÓPforÜZOfjzifçh wGiw f iG nf eT Mf um;ç owdy|mef tusifw h &m;ud?k tEk,Ok aÆ um -rqkwrf epfç tm;opf
,SOEf çJT vHYk vZGjJ zifçh tNrJr,kwçf tm;xkwêf ud;pm;awmf rlcyhJ gay\? awe -xdu k o hJ Ykd rvGwpf wrf;ç jrwfur®|mef;udçk
½Tiv f ef;rvifçh jznfu h sift
h m;xkwaf wmfrcl jhJ cif;aMumif?h ygay[d -,kwn f aHh tmufusç rsm;vSxx kd çkd tukov
kd w
f &m;wdYk r?S
0d&awm-wyfruftpOfç cspfcifpv JG rf;ç pdwrf oef;yJç at;csrf;½TiMf unfç vGwaf jrmufawmfrcl o hJ nfj zpfí? armau©m -
oHo&mnGwu f iG ;f ç 0#faESmifwiG ;f rSç vGwu f if;&mrSeçf jrwfeAd mÁ efonf? ax&ó -aus;Zl;awmfocifç r[mpnfax&f
t½Sijf rwfBuD;\? *g&a0g -xm0pOfcsOf;uyfç av;jrwfMunfñçkd rScD t kd m;ûy&mç XmeBuD;tqifçh trSeyf ifjzpfawmfryl g
ayownf;/

7/ o rm[dwokou d m© ,ç
rm 0blawok awmodw?H
* ½krmeeoH,w k çHå
wm ,ae edpAö smywH/

8/ wH ax&H *kPoOö,çH
yl &dwmrwyg,du?H
aZ ,so'd d¨ okacodwmç
r [mordwd apwom/

orm[dwokou d m© ,-aumif;pGmusifyh mG ;ç oH;k yg;odum© ç *kP0f gwifq h ef;ç wefc;kd pGr;f jzif?h blawok -avmu
twGi;f ç xifvif;jzpfymG ;ç owå0gtrsm;wdYk ü? rm0 -,kepf ef;aomfwmç vpMumBuD;uJo h Ykd? aomodwH -at;Munf"mwf
oGi;f ç ylyef½iS ;f íç a&mifvif;xGujf yLç ESpo f ufapawmfrw l wfaom? *½krmeeoH,w k Hå -av;pm;jrwfE;kd ç wky0f yfvQdK;íç
tm;ud;k cifrifç tpOfrcç ,SOw f q
JG ufqjH cif; ½Sad wmfrxl aom? wm,ae -ab;uif;&efumG ç t&m&mwGiçf csrf;omaprIç
wGiw f iG ûf yumç apmifah ½Smuf&mü? edpAö sm0wH -tpOfxm0&ç jrifreS &f atmifç aMumifMh updu k x f wk çf ûyvkyjf cif;½Sad wmfrl
xaom? yl&w d mrwyg,dwH - rtdrk emç raoav&ç ab;'kur© çS uif;yvGwaf &;ç tûrduaf q;udçk wdu k af uR;a0iSç
a[mjyyHak oç usifyh mG ; apawmfrw l wfaom? *kPoOö,H -vla&mewfygç jA[®mr<uif;ç trif;rif;wdYk \ç csD;rGr;f jcif;*kPçf
tvH;k pHw k Ykd ç pkyakH ygif;pnf;& mvnf;jzpfayxaom? wHax&H -r[mpnf[çk nmnDowfrw S çf xdak us;Zl;awmf½iS f
q&mawmfjrwfBuD;ud?k aZ,so'd o d¨ ak codwm -rIpakH tmifjrifç xdv
k QifNyD;pD;ç toD;oD;csrf;omç tjzmjzmwdYk uçkd azG½mS xif
vif;ç vdv k m;jcif;½SMd uukeaf om? orm*wm -eD;a0;0ef;usifç &yfq,fciG w f Ykd rçS zl;jri Mf urnfç pdwu f ,
kd pf jD zifçh ,HMk unf
ûzd;wifçh qifoifn h nD mç pka0;a&mufvmMuukeaf om? r,H -q&mawmfb&k m;ç a[mMum;ûyjyifç owdy|mefwnf;[l
aom usifv h rf;pOfukd tpOfav;pmç r&yfrem;yJç usifyh mG ;½Tiaf ysmfç bk&m;wynfah wmfwYkd onf? r[mordwad pwom -
jrwf,w k Bf uD;i,fç ayg<u,fqif; &Jç rcGcJ spfrek ;f ç pnf;vH;k rIa½SYxm;ç BuD;rm;jrifjh rwfç rdom;pkpw d "f mwfjzif?h ylaZr -
½So
d rQtiftm; pHn k xD m;í-

1/ ax&f½iS b f &k m; usef;rmcsrf;omygap?


2/ ax&f½iS af b;b, at;jrvGwaf jrmufygap?
3/ ax&f½Siftouf &mxuf½Snfygap-
ponfjzifh av;pm;0dik ;f tHyk al Zmfuefawmhvu
kd Mf uygukeo
f nf t½Sib
f &k m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 106

wdowåwdrydkif;

oxHkNrdKY txdrf;trSwf r[mpnfausmif;awmf

q&mawmfb&k m;BuD;onf odum© awmf 8 -0gajrmuf (ouú&mZf 1293 -ck 1294 -ckEpS )f u oxHûk rdYrv l rif;uGe;f
aZw0efq&mawmfb&k m;xH <ua&mufí 0dyóemw&m; ½Irw S yf mG ;rsm;enf;cHawmf rlcahJ vonf? xdq
k &mawmf
0dyóemw&m; ½Irw S yf mG ;rsm;&m ae&monf rarhxu kd o
f nfah jrrsm;ç O,smOfjzpfavonf? odYk jzpfí txdr;f trSwf
jzpfprd ahf omiSg &efuek ûf rdY Ak'o
¨ moemEk*[¾ tzGYJ csKyfuBuD;rª;í trsm;apwem ½SifwdkY\ aumif;rIjzifh aooyfaumif;rGef
pGm r[mpnf ausmif;awmfukd wnfaqmufNyD;vQif ouú&mZf 1331 -ckESpf wydkYwGJvqef; 8 -&ufaeYwiG f aus;Zl;½Sif
q|o*Ðwyd pk u ä ç t*¾r[my@dw aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;xH a&pufoeG ;f cs vª'gef;Muukef \?
q&mawmfb&k m;BuD;onf a& muf½v dS maom y&dowftm; ausmif;tEkarm'emw&m;awmfç 0dyóemw&m;awmfukd
u½kPma½S;½I a[mMum;awmfrlcJhavonf/

oxHyk ak & owdy|memç axa&e [d okbm0dwm?


wrSd r[mpnf0[ d m&Hç tuHok yknumrdaem?
aom r[mpnf0[ d ma&mwdç t"kemyd y0wåw/d

r[mpnf pHr,f ausmif;awmfBuD;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf tHch sD;rukeEf ikd af tmif bke;f awmfç uHawmfç orÇmawmfEiS hf jynfph o
kH nfh
yk*Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfro
l nf? q&mawmfBuD; oDvç orm"dç ynm*kPEf iS hf bk&m;jrwfpmG omoemawmf \ ed,smedu
ppfreS af om *kPaf M umifh omoemh&yd of mrsm; 320 -ausmf ay:xGe;f cJah vonf? rEÅav;ûrdYtaemufjyif pdeyf ef;&yfü
vnf; r[mpnfomoemh&yd o f mBuD; ay:xGe;f cJah vonf? ,if; rEÅav;ûrdY pdeyf ef; omoemh&yd o
f mü rEÅav;ûrdY
ausmufaoG;wef;&yf yxrjyef qGr;f auR;toif; Ouú| 0PÖausmfxif OD;pH&çD a':r,f om;orD;wpkwYkdu wnf
aqmufapí 1331 -ckEpS f waygif;vjynfah usmf 4-&ufaeYu q&mawmfb&k m;BuD;ud, k wf ikd f a&pufcsí r[mpnf
ur®|memp&d, q&mawmfrsm; oDwif;oH;k &ef tvªcaH wmfrcl ahJ vonf? ,if;taMumif;t&mudk 0gcif;uke;f q&mawmf
t½Siw f ud o© nf atmufygtwdik ;f aZ,smr*FvmarmfueG f ;jzifh rSwwf rf;ûycJah vonf/

rEÅav;NrdKY &wemyHk omoemh&dyfom


r[mpnf pHr,f ausmif;awmf armfuGef;

odavmh vl½iS çf armfueG ;f wifyrd çhf oH;k cGib f x kH yfç waomif;&yf0,fç ESYH pyfxw k çd
wkr½So d m;ç rkerd eS u
f çl o,rÇL[kç EG,rf l ousç a*gwrwnfçh avmuOD;aoQmifç
oH;k vlacgif[çk bke;f a&mify0if;ç w&m;rif; \ç av;oif;oyÜgç £&d,mjzifçh Munfom
aysmfpçH rQw&ef[çk &nfoef&if;½Sçd om0w¬üd ç rsm;bdOpömç &wemESiçhf o'¨gazG;jzLç
ta&;,lvsufç ay;vªpm*defç ]]temxydPf}}[kç *kPf½SdefausmfxD;ç oaX;BuD;onf ç
a0;eD;&yfoçl cyford ;f vlwYkd ç MunfjzL0yfpif;ç aZwrif; \ç pdu k cf if;Ek½iT çf NcHO,smOfwnfçh
ajrjyifrsufEmS ç aiGojymudçk nDnmaphvsif;ç tarGcif;íç 0,fjcif;udpçö ûyNyD;rSvQifç
BuD;vS½edS 0f gç 0wðomüç £E´mxGwzf sm;ç ewfoMd um; \ç aysmfyg;pH&mç a0Z,EÅmvQifç
,SOu f m&ifqikd çf wkyûydiv f nf;ç rEdik yf v J eG çf ]]aZw0ef}} udçk a0,Hjymom'fç txyfxyf
ESiçhf vQyfvQyfvif;vif;ç a&mifpu kH sif;rQç zefqif;NyD;aomfç jrwfausmif;awmfuçkd vªawmf
obifç ûyqif,ifoYkd ç enf;oGiw f pl mG ç wdik ;f jrefrmrSç rsm;pGmxdx k çkd uRef;oD[Vkd Ef iS çhf
tif'dkeD;½Sm;ç ,d;k ',m;wnfçh wyg;tdE, d́ ç uarÁmZESiçhf p½Sx d ifay:ç urÇmausmfonfçh
ra[mft*¾ç y@dw[kç bGYJ &*kP&f nfç r[mpnfvQifç Zmenftarmfç q&mawmfEiS çhf
ax&fausmfocifç bGYJ rnfwiG o f m;ç t½Sio f Zk mwç em,uvQifç rsm;vSoC H mç ax&f
q&mwdYk ç Munfom½Tiûf yH;ç oDwif;oH;k vsufç usifx h kH ;{uç tm,e[kç "r®enf;rSeçf
owdy|mefwnfçh ½Spw f efr*¾içf jrwfvrf;pOfjzifçh rsm;jzifowåç a0ae,swdYk ç nTejf y
Edik &f efç pdw&f nfoefvsufç ûrdYrEÅvç pHrrQonfçh ompGpcef;ç ausmufaoG;wef;üç
arT;yef;o'¨gç vef;vef;jzmom;ç &wemoH;k ç jrwf½v JT ;kH udçk oDu;kH OD;oGiçf aeYwkd if;
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 107

qifvsufç jzLpifjynf0h ç usifo h v


D ESiçhf 0PÖausmfxifç bGYJ yefqifonfçh ac:wGief mrnfç
}}OD;pH&}D }ESiçhf yg&rDa&pufç csyEéuaf Mumifçh rysufo'´gç wl,OS yf gonfçh onmac:zG,f
]]a':a':r,f}} wnfçh woG,rf eS v f sufç qefqpD ufwYkd ç ydik cf sufvQrf;qifh ]]udo k ef;jrif}h }
ESiçhf qef;wifo h *Ðç ]]pdepf ed &f }D }vQifç ESpvf o D ;D jcm;ç orD;om;[kç ajr;rsm;ESirhf çl pifpif
jzLonfçh ]]cifMuLMuLvdiI }f }ç qifwûl ydio f m;ç cefYcikd rf sdK;&if;ç ]]armif;pd;k vif;}} [kç owif;
arT;xHçk om;ajr;pHw k Ykd ç &*Hpk rd ;f vef;ç &yfped yf ef;wGiçf odr;f jref;w*kPçf ]]& wemyHk}} [kç
ac:wHo k nmç olawmfpmG wdYk ç avsmf&mtrSeçf owdy|mefjzifçh usifBh uHêud;ukwçf vHYk v
xkwfíç t[kwfaysmf&mç at;&dyfomüç a½S;cgausmif;a[mif;ç zsufwHka½Smif;íç
qifah vmif;topfç ausmufp&pfEiS hf tkwo f pforH sm;ç oH;k xyfom;wnfçh rSejf ym;oHyef;ç
tqef;qef;rQç aqmifcef;uk#çD tvDvüD ç xdþ k wGi;f jyifç aq;a&mifwifvsufç wyfqif
rD;acsmif;ç ]]pHr,fausmif;}}udçk axmifaomif;ausmfqifçh ukeaf iGEiS v hf Qifç ,cifah ½S;nDç
ckacwfrí D ç oH;k vDOwkç nDrQrIvQifç a½S;½Iww D iG çf ûypDpOfvsufç tif*sife, D mç Adou k m
wdYk ç aumif;pGmwnfaqmufç c&D ;a&mufíç NyD;ajrmufavvQifç axt½Siw f Ykd ç oefYpifprd hf
iSgç axmifo;kH &mESiçhf qifu h moH;k wpfç ouú&mZfüç &yf½pS t f jyifç rIe&f nfriS v f sufç
a0[ifxufrmS ç a,mf½u G 0f gwdYk ç vl;umvGiw hf ufç OMoiSuv f nf;ç yifxufcRJcRJçjrnfrpJ
onfçh yGiNhf rJoZifç tifMuif;yifwYkd ç 0ef;usif& *Hçk oif;oif;xHv k sufç b&*kPOf wå&ç
Mu,frif;cíç vif;ycsderf çDS rde&f moD[çk cgnDaumif;pGmç waygif;v0,fç jynf0h ay:
wufç ausmf 4 -&ufvQifç rif;<uufaysmfjrL;ç &ufaeYx;l üç jrwfr;ª 'geç a&pufcsvsufç
jzLqGo'¨gç vª'gef;ygíç 0d[myknç ukovaMumifçh b0rsm;pGmç jzpfav&mrlç b,m
roef;ç ½TiMf unfvef;íç xufwef;üomç jzpfNyD;umvQifç csrf;omr*fzv kd çf &ygvdk \ç
ukov kd yf n
k ç zdYk bm*udçk rdbq&mç rdwo f [ESiçhf a'0gowåç ay;a0iS \ç rsm;vS
ode;f aomif;ç ewfval ygif;wdYk ç Nidrahf jimif;ûrdiûf rdiçf b0*fwikd af tmifç oHûydio f m"k nDap
aomf/ /

pwkowåwdrydkif;

,dk;',m;(xdkif;)EdkifiH<uí o*Fg,emwifa&; aqG;aEG;avhvm

ouú&mZf 1314 -ckEpS w f iG f uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;) bk&ifxrH S jynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmf tpd;k &xHoYkd
"mwfawmfyal ZmfyJG usi;f y&efEiS hf omoema&;udprö sm; ulnaD xmufy&hH ef oHCmhu, kd pf m;vS,f q&mawmfBuD;rsm;ç vl
ud,
k pf m;vS,rf sm; <ua&muf&ef ay;ydYk vu kd o
f nfzh w
d pf mudk jrefrmtpd;k & &½Scd ahJ vonf/

¤if;zdwpf m&½Sjd cif;onf jrefrmEdik if t


H aejzifh q|o*Fg,emwif&mwGif jrefrmç oD[Vkd (f oD&v d uFm)ç ,d;k ',m;
(xdik ;f )ç uarÁ m'D;,m;(urfy;l csm;)ç vmtd[ k al om ax&0g'ig;Edik if H oHCmhacgif;aqmifrsm; yg0ifapvsuf o*Fg,em
wifrnfjzpfojzifh azmfjyyg ,d;k ',m;(xdik ;f )ç uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;) ponfh Edik if rH sm;rS oHCmhacgif;aqmif
(omoemydik q f &mpol) rsm;ESihf wdik yf ifaqG;aEG;&ef vdt k yfcsuv f n ;f ½So
d jzifh Edik if aH wmftpd;k &onf &[ef;awmfrsm;xJ
rS tbd"Zr[m&|*k½k anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;ESihf r[mpnfq&mawmfb&k m;wdYk uv kd nf;aumif;? vly*¾Kd vfrsm;xJ
rS a½TjynfO;D wifEiS hf ygvDreftwGi;f 0ef OD;oef;pdew f Ykd uv kd nf;aumif; aygif; 4-OD;tzGJYudk 1314 -ckEpS f oDwi ;f uRwf
vjynfah usmf 6-&ufaeYwiG f apvTwcf ahJ vonf/

q&mawmfwYkd tzGYJ onf a½S;OD;pGm ,d;k ',m;(xdik ;f )Edik if o H Ykd <uawmfrí l ,d;k ',m;oHC&mZm ,d;k ',m;omoem
ydik qf &mawmfEiS ahf wGYqNkH yD; q|o*Fg,emtaMumif;udk avQmufxm;aqG;aEG;cJMh uavonf/ xdt k cg ,k;d ',m;omo em
ydik f q&mawmfu jrefrmEdik if üH a&ajrh½iS b f &k ifr½Sad wmhaomaMumifv h nf;aumif;? oHCmOD;udik f omoemydik v f nf;
r½Sad omaMumifv h nf;aumif; o*Fg,emwifí jzpfEikd rf nfrxifaMumif; trdeYf ½adS wmfral vonf? xdYk twl tbd"Z
r[m&|*k½k anmif&rf;q&mawmf bk&m;BuD;u bk&ifr½Sad omfvn ;f jynfov l x
l tk rsm;uwifajr§mufxm;aom tpd;k &½Sd
onfjh yif tpd;k & \ OD;aoQmiftjzpf Edik if aH wmfor®wBuD;½Sd ojzifb h &k ifuo hJ YkdjzpfaMumif;ç ¤if;jyif oHCOD;udik f omoem
ydik rf ½Sad omfvnf; oHCOD;udik o f moemydik f ½Spd OfuuJo h Ykd yif omoemh0efxrf; &[ef;awmfrsm;uvnf; y&d,wf ç
y#dywfukd êud;pm;tm;xkwv f suf½MdS uaMumif;ç xdo k Ykd y&d,wfç y#dywfukd êud;pm;tm;xkwMf uojzifyh ifvQif ,cktcg
wGif yd#u 3-yHk tm*Hk aqmifEikd af om wdy#d u"&yk*Kd¾ vfyif ay:xGuaf eNyDjzpfaMumif; þtaMumif;t&yf&yfaMumifh
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 108

jrefrmEdik if üH o*Fg,emwifEikd af Mumif; tcsuu


f su s jyefvnfavQmufxm;cJah vonf? anmif&rf;q&mawmf bk&m;BuD;
onf wdy#d u"&jzpfvek ;D jzpfaom q&mawmf OD;0dpw d oå m&mbd0o
H udk &nf½,
G íf ,d;k ',m;omoemydik f q&mawmf
tm; avQmufxm;cJjh cif; jzpfavonf/

jrefrmEdkifiHü yd#u 3 -yHak qmif yk*Kd¾ vf½adS eNyD[k Mum;aomtcg ,d;k ',m; omoemydik f q&mawmfu 'Dvq kd kd
vQif jrefrmEdik if u H om o*Fg,emwifEikd yf gonf? ,d;k ',m;uvnf; ,if;o*Fg,emudk tm;ay;rnfjzpfaMumif;
rdeYf aMumif;awmfral vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf anmif&rf;q&mawmf bk&m;BuD;ESit hf wl ,d;k ',m;
(xdik ;f ) Edik if üH t,k',
¨ ûrdY awmfa[mif;ç eacgif;ywHpk aom ûrdYrsm;odYk <ua&mufawmfrí
l apwDyx k ;kd rsm;udk zl;ajrmfawmf
rlcahJ vonf/

þodYk jzifh r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf ,d;k ',m;Edik if üH anmif&rf; q&mawmfb&k m;BuD;ESihf qE´wl
omoema&;udprö sm; aqG;aEG;jcif;? omoemhA[kow
k rsm; pkaqmif;jcif;wdYk ukd ûyawmfrcl ahJ vonf/

{0H ,d;k ',m;&a| aomç oHC&maZe rEÅ,?d


0Ed́waAÁ aom 0Ed́wmG ç yódwaAÁ tyód aom/

uarÁm'D;,m;(urfyl;csm;) EdkifiHodkY <uawmfrljcif;

,d;k ',m;(xdik ;f ) Edik if üH ûyzG,Of óHk tvH;k pHNk yD; jynfph o kH jzifh q&mawmfwYkd tzGYJ onf uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;)
Edik if o
H Ykd qufvuf<uawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfwYkd uarÁm'D;,m; (urfy;l csm;) a&mufonfah eYwiG f uarÁm'D;,m;
(urfy;l csm;)Edik if H zETr;f yifûrdYü tdE, d´ Edik if rH S "mwfawmfrsm; ylaZmfonfah eYjzpfojzifh av,mOf uGi;f ü têudvmolr½Sd
jzpfaeavonf? ¤if;jyif av,mOfuiG ;f ü jyifopfpum;om ajymíjzpfojzifh t*Fvyd v f kd ajymwwfol uyÜ, d 'g,um
rsm;ygaomfvnf; tcsnf;ES;D jzpfavonf/ odYk &mwGif t*Fvyd v f w kd wfaom t*Fvyd v f akd jymqdw
k wfaom av,mOf
t&m½Sw d a,mufu ulnaD jymqdak y;ojzifh [dw k ,fwc o k Ykd ydYk ay;avonf? [dw k ,fwiG f jyifopfvrl sdK;rsm; ½Sad eonf?
qGr;f pm;csed af wmfí qGr;f uyf&efppD OfMuaomtcg MuufOrsm;ûywfay;Muonf? anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;rSm
xm0pOf oufoufvw G b f Ok ;f ay;aom q&mawmfjzpfNyD;? r[mpnfq&mawmfurl tom;vH;k 0rpm;ol r[kwaf omf
vnf; MuufOr sm;rSm O'd́óuw -&nf½, G íf pDrûH yvkyo f nf[k ,lqawmfrí l bkO;f ay;awmfrrlacs? q&mawmf 2 -yg;
MuufObkO;f ray;aMumif; odaomtcg [dw k ,frS vlrsm;u awmif;yefí uarÁm'D;,m; omoemydik af usmif;odYk
w,fvzD ek ;f quf taMumif;Mum;ay;Muonf? rMumrDyif uarÁm'D;,m;&[ef;awmfrsm; um;ESihf a&mufvmí omoem
ydik qf &mawmfBuD; oDwif;oH;k &m OPÖvakH usmif;wdu k o f Ykd yifah qmifomG ;Muavonf? qGr;f bkO;f ay;csderf aD o;í
omoemydik q f &mawmfBuD; ausmif;rSmyif q&mawmf 2-yg; qGr;f bkO;f ay;awmfrMl uonf/

uarÁm'D;,m;omoemydkifu vGefpGmauseyf

anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;ESihf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;wdYk onf uarÁm'D;,m;omoemydik f q&mawmf


BuD;ESiw
hf uG awGYqNkH yD;aemuf xdq
k &mawmfb&k m;BuD; \ ausmif;rSmyif wnf;cdMk uí q|o*Fg,em taMumif;udk
aqG;aEG;awmfrMl uavonf? uarÁm'D;,m; omoemydik q f &mawmfb&k m;BuD;u tvGeaf use yfaMumif;ç wwfEikd o
f rQ
ulnrD nfjzpfaMumif; rdeYfMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfrsm; c&D;<u&usKd ;um; eyfayNyDwum;/

uarÁmZoHC&maZeç aw Oabm ax&ukOaÆ &m?


q|o*Ðwd um&PHç rEÅ,ð ok okrmeom/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 109

"r®,kwådq&mawmfBuD;ESifh
2-EdkifiH omoemtaMumif; aqG;aEG;cJh

OPÖvakH usmif;wdu
k üf wnf;cdpk OfwaeYwiG f r[mpnfq&mawmfb&k m;onf "r®,w k *då P
kd ;f rS q&mawmfBuD;
wyg;xH <ua&mufawGYqkH zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf? anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;um; omoemydik q f &mawmfb&k m;
BuD;ESihf pum;ajym,if; ae&pf awmfro l nf? "r®,w k q
då &mawmfBuD;xH a&mufaomtcg "r®,w k qdå &mawmfBuD;ESihf
ESpEf ikd if o
H moemtaMumif;udk aqG;aEG;awmfrcl ahJ vonf? "r®,w k q
då &mawmfBuD;um; ygVdvakd jymvdYk r&ojzifh
teD;½S&d [ef;awmfu r[mpnfq&mawmfEiS hf ygVdvkd ar;jref;ajymqdNk yD; "r®,w k q
då &mawmfBuD;udk uarÁm'D;,m;bmom
jzifh jyefvnfavQmuf&avonf/

"r®,w k adå eum,du-axa&e uwrEÅ,?d


'GEd Hé &|meH y#dpçö omoeum&PH okw/H

r[mpnfq&mawmfygayvdkY awmfawmhw,f[k csD;usL;

,if;"r®,w k q
då &mawmfBuD;xHrS jyefvnfjyefcíhJ OPÖvakH usmi ;f wdu
k o
f Ykd a&mufaomtcg omoemydik f
q&mawmfb&k m;BuD;ESihf anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;wdYk tcufêuHvsuf½adS eonfukd awGY&avonf? oufawmf½n S f
q&mawmfBuD; 2-yg; ygVdbmomjzifh pum;ajymaeMuaomfvnf; wyg;ajymaompum;udk wyg;em;rvnf jzpfMu
onf? ,if;odYk jzpf&jcif;rSm toHx u G f rwljcif;aMumifjh zpfavonf? anmif&rf;q&mawmfBuD;u uarÁm'D;,m;
omoemydik f q&mawmfBuD;xHrS qif;wkawmfwql tvd½k adS Mumif; omoemydik f q&mawmfb&k m;BuD;tm; avQmufxm;
&m omoemydik f q&mawmfb&k m;BuD; em;rvnfjzpfaeavonf? þtcdu k wf iG f r[mpnfq&mawmfa&mufvmojzifh
Edik if jH cm;ygVdojH zifh r[mpnf q&mawmfu avQmufxm;ay;rS omoemydik q f &mawmfBuD; em;vnfavonf/

xdt k cg anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;u ]]tif; -r[mpnfq&mawmf ygayvdYk awmfawmhonf}} [k rSwcf sufcs


cs;D usL;rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;um; omoemh&yd f omü oD[Vkd f (oD&v d uFm)ç ,d;k ',m;
(xdik ;f ) paom Edik if jH cm;om; &[ef;awmfrsm;ESihf rMumcP awGYqpkH um;ajymaeMu jzpfojzifh tavhtusi&hf aeawmfrl
onf? odYk jzpfí ygVdpum;udk b,fEikd if jH cm;om;ESijhf zpfjzpf em;vnfatmif ajymqdEk ikd af vonf/

ygVdbmom, aum0da'gç tEkaem y&dyla&m[d acg?


r[mpnfax&yk*aF 0gç ar"m0D *Pem,aum/

tHaum0yfausmif;awmfBuD; oGm;a&mufMunfh½I

omoemydik q f &mawmfBuD;ESihf o*Fg,emudprö sm;tygt0if omoema&;udprö sm; aqG;aEG;awmfrNl yD; q&mawmf


wdYk onf zEGr;f yifûrdYawmfr S rdik f 150 -cefYa0;uGmaom tHaum0yfurÇmausmf ausmif;awmfBuD;odYk oGm;a&mufvn S yhf wf
Munf½aI wmfrMl uonf? tHaum0yfausmif;awmfBuD;um; ausmufom;rsm;jzifh wnfaqmufxm;aom tvGeBf uD;rm;
aom ausmif;awmfBuD;jzpfavonf? c&pfouú&mZf 12 -&mpkavmufu aqmufco hJ nf[k tqd½k adS von ?f xdt k aH um0yf
ausmif;awmfBuD;ESiw hf uG teD;½Sd tHaumwHpk aom a½S;taqmufttHk vuf&mwdYk um; crmtEkynm \ *kP, f zl ,
G f
w&yftjzpf xif½mS ;vsu½f adS vonf? umvMumanmif; NyDjzpfojzifh rsm;pGmysupf ;D aeavNyD? uarÁm'D;,m;tpd;k &
a½S;a[mif; okawoeXmeu xde;f odr;f apmifah ½Smufxm;onf[k od&avonf/

tHaum0yftaH umwHt
k m'd-ayg&mPedauwm'a,m?
oarmavmu,Dax&daE´mç r[mpnfar"m0D ,wd/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 110

AD,uferfEdkifiHodkY <uawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf anmif&rf;q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf wl uyÜ, d 'g,um rsm;tygt0if


uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;) rSwqifh AD,ufemrfEikd if o H Ykd <ua&mufawmfrcl ahJ vonf? ,if;odYk <ua&mufawmfrjl cif;rSm
a':jzLac: OygodumrBuD; \ yifah vQmufcsuaf Mumifh jzpfavonf? a':jzLonf jrifueG ;f rif;om;BuD; \ orD;jzpfav
onf? a':jzLonf Ad,ufemrfrmS yif pD;yGm;Opöm<u,f0onf h trsdK;orD;BuD; jzpfavonf/ AD,ufemrftrsdK;om;
wa,mufEiS hf tdraf xmifusí om;orD;ajr;rsm;yif ½Sad eavNyD? a':jzL \ pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;rSm y½kyq f x D w k v
f yk f
a&;jzpf\? jrefrmEdik if üH usm;brf;y½kyq f D emrnfBuD;cJo h vdk a':jzLbrf; emrnfBuD;cJah vonf? usm;brf;rSmteD
jzpfaomfvnf; a':jzL \ brf;y½kyq f rD mS tpdr;f jzpfavonf a':jzLonf q&mawmfrsm; zEGr;f yifoYkd a&mufonfh
owif; Mum;od&ojzifh êuHawmifêh uHcJ êuH&onf[k oabmydu k u f m zEGr;f yifoYkd vma&mufyifah vonf? ,if;odYk yifh
jcif;rSm rdrd \crnf;awmf jrifueG ;f rif;om;BuD; \ tkw*f ül o& PH*w kH if y&dw½f w
G ûf yapvdak omaMumifyh if jzpfav
onf? q&mawmfwYkdonf av,mOfjzifh qdik *f o kH Ykd <uawmfrMl uonf? qdik *f ûkH rdYoYkda&mufNyD;aemuf ,if;ûrdYoo
k meftwGi;f
jrifueG ;f rif;om;BuD; \ tkw*f ½l &dS modYk <uawmfrMl u&onf? okomefrmS vSvyS y oefYoefYjyefYjyefY ûyjyifx m;aom[l\
rif;om;BuD;\tkw*f ül o&P*Hw k if y&dw½f w G f arwåmydYk trQa0jcif;rsm;udk ûyvkyaf wmfrMl uNyD;aemuf q&mawmfwYkd
onf qdik *f ûkH rdY Ak'o
¨ moemawmfausmif; taqmufttHrk sm;odYk oGm;a&mufMunf½h aI vhvmawmfrMl uonf/

AD,uferf0od ,H *EÉmç qdu


k *f ykH ak & raem&ar?
y&dwåH aw bPdwGmeç yóeH £u©eH u½Hk/
¤if;aemuf uarÁm'D;,,m;(urfy;l csm;) Edik if o
H Ykd jyef<uawmfrMl uí xdrk w
S qifh ,d;k ',m;(xdik ;f ) ü acwå0if
NyD; jrefrmEdik if o
H Ykd jyef<uawmfrcl ahJ vonf/
jrefrmjynfomoem uHaumif;ojzifh ay:aygufvm

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf jrefrmjynf omoemawmfBuD;' uHaumif;ojzifh xl;jcm;pGmay:


aygufvmonfh omoe0k'u d¨ mrdç omoepd&|dwu
d mrd yk*Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfryl gayonf/

A[leH aom [dww¬m,ç r[maxa&m orkA0Ç ?d


omoeó 0k'd̈umrdç Xdwu
d mrd r[mok"/D
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 111

yOöowåwdrydkif;

oD[dkVfuRef;(oD&dvuFm)odkU yxrtBudrf<uawmfrljcif;

q|o*Fg,emwif&ef jyifqifaecsdef 1314 -ckEpS f jymodv k avmufwiG f Ak'o ¨ moemhtzGYJ 0if Oygoumolawmf
pif vlBuD;rif;rsm;onf q|o*Fg,emwif 0wfa qmiftzGYJ 0if q&mawmfrsm;xH vma&mufí q&mawmf t½Sio f jl rwf
wdYk b&k m; aygw¬mum&VS pwkwo ¬ *Fg,emwifpOfu oD[Vkd u f Ref; rv,Zeyk'f tmavmuvdP k üf oD[Vkd u f Ref;ae
&[EÅmt½Sijf rwf 500 -wdYk o*Fg,emwifcMhJ uaMumif; od&ygonfb&k m;? yOöro*Fg,emwif &wemyHûk rdYwnf
eef;wnf rif;wke ;f rif;bk&m;BuD; vufxufwiG f vZÆaD yovodum© umr jzpfí *E¬E&Å A[kow k ESihf jynfph akH wmfrMl u
aom r[max&ft½Sijf rwf 2400 -yg0ifonf[k od&ygonfb&k m;? q|o*Fg,emwif&mrSm us,u f s,jf yefYjyefY urÇm
ESHYatmif ax&0g'*dkPf;0if 5 -Edik if üH oDwif;oH;k awmfrMl uaom oHCmawmfrsm; yg0if Edik af tmif pDpOfawmfrMl uapvdyk g
onfb&k m;[k avQmufxm;Muavonf? oGm;vma&;twGuf vG,u f &l efEiS hf p&dwaf Mu;aiGuek u f srI ypö,mEk*[ ¾ udk
wynfah wmfrsm; Ak'o¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ u wm0ef,yl grnf[k avQmufxm;Muukef \/

xdt
k cg 0efaqmiftpnf;ta0;ac:í txufyg avQmufxm;csuf udk aqG;aEG;wdik yf if ndE§ iId ;f MuNyD;vQif oaE´
ouxmcspfMunfa&; arwåmpma&;om;í omoemhrpf½iS t f zGYJ wzGYJ apvTw&f vQif oifah vsmfvrd rhf nf[k trsm;
oabmwl wdik yf ifq;kH jzwfMuNyD;vQif anmif&rf;q&mawmf bk&m;BuD; t½Siaf &0wtrª;½Sad om rax&fjrwf 7-yg;udk
a½G;cs,f&mwGif t* r¾ [my@dw r[mpnfq&mawmfyg½Sad vonf? tvkyt f auR; vl'g,umrsm;vnf; yg½Sad vonf?
azmfjyygtzGJYonf 1314 -ckEpS f wydYk wv JG wGif oD[Vkd u f Re;f odYk <uawmfrcl MhJ uavonf? oD[Vkd u f Re;f odYk a&mufaom
tcg oD[Vkd t f pd;k &u êudq{kd nfch H tv’myov’my om&PD,uxm 0rf;ajrmuf0rf;om ajymMum ;NyD;vQif oaE´o
uxmcspMf unfa&; arwåmpmudk oD[Vkd t f pd;k &rif;wdYk xH wifoiG ;f vdu k af vonf? qdik &f m oD[Vkd f tpd;k &rif;wdYk uvnf;
{nf0h wfausyGepf mG vdak vao;r½Sad tmif ûypkaxmufyMhH uonfjh yif oD[Vkd ½f dS -

1/ osmredum,*dkPf;ç
2/ tr&yl&edum,*dkPfç
3/ &mrnedum,*dPk ;f ç

[laom *dP k ;f BuD; 3-*dkPf;wdkY\ *Pmp&d,ç *Pygvuç *Pem,u q&mawmfBuD;rsm; 680 -ausmfcefY
yg0if<ua&mufaom oHCmhtpnf;ta0;BuD;udv k nf; pDpOfay;Muavonf? ,if; tpnf;ta0;BuD;ü jrefrmEdik if w H iG f
q|o*Fg,emr[m"r®obifBuD; usi;f yr nfjzpf&m oD[Vkd u f Ref; *dPk ;f BuD; 3-*dPk ;f rS oHCmhu,kd pf m;vS,rf sm; ap
vTwaf y;&efEiS hf tbufbufrS ulnt D m;ay;&efuv
kd nf; anmif&rf; q&mawmfb&k m;BuD; \ trdefYt& r[mpnfq&m
awmfu ygVdbmomjzifh vnfvnfywfywf avQmufxm;awmfr&l m oD[Vkd &f [ef;rsm;u rsm;pGmtav;tj rwfûycJah v
onf? y&d,wfç y#dywft&yf&yfü uRr;f usif vdrm® wwfoo d nfh yk*Kd¾ vfjrwf jzpfonft
h avsmuf pGr;f &nfowåEd iS hf
0dom&'*kPrf mS tHMh ozG,af umif; avmufatmif jynfph akH wmfryl gonf/

r[mpnfax&aoa|mwdç 0dom&a'g r[mok"?D


taw¬Zmaw orkyaÜ Eéç oraw¬m wD0 ukoavm/

oD[Vkd t
f pd;k &ESihf oHCmawmfrsm;u oabmwlaMumif;ç ulnrD nfjzpfaMumif; uwdûy0efcH Muukef \? xdpk Ofu
jrefrmjynfü o*Fg,emwif pmjyifupd ö ponfjzifh udpaö wGjrm;ajrmifvo S jzifh q&mawmf wdYk tzGYJ onf tESYt
H jym;r
vSnv hf nf&yJ &uftenf;i,ftwGi;f jref rmjynfoYdkjyef<uawmf rlcMhJ uukef\/

y#dywådomoemjyefYyGm;atmif aqmif½Guf&efwdkifyifcJh

r[mpnfq&mawmfonf xdyk xrtacgufuyif oD[Vkd u f Re;f ü us,u


f s,jf yefYjyefY y#dywåo
d moemûy&ef
oufqikd &f m &[ef;oHCmrsm;ç Oygoumrsm;ESihf wdik yf ifawmfrcl ahJ vo nf? q&mawmfum; omoemûyvdpk w d f BuD;rm;
awmfro
l nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmfral vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 112

r[mpnfax&yk*aF 0gç omoaea"m&a,Sm 0d'gG ?


omoEkaZÆmwum armaomç umrHtapä&yk*a¾ vm/
r[mpnfq&mawmf*kPfowif; EdkifiHtESHY oif;ysHUBudKifvdIifjcif;

tyÜrawåm t,H*aE¨mç ,m,H w*¾&pE´e?D


a,mp oDv0wH *aE¨mç 0gwd a'a0ok Owåarm/

]]awmifZvyf pE´u;l yef;wdYk \&eHYonf rajymyavmuf tenf;i,fomjzpfonf? oDv½So d w


l Ykd \ oDvteHY
onfom xl;uJomvGeo f nfjzpfí ewfjynfwikd x f d êudiv f iId bf d \}} [k [lonf ESit hf nD r[mpnfq&mawmf bk&m;
oDv½So d nfç orm"d½o dS nfç ynm½So d nfç &[ef;ç ½Siçf vlra½G; yk*Kd¾ vftm;vH;k wdYk tm; w&m;"r® aumif;pGmjyo
nTeMf um;Edik o f nf? tdçk emç aoa&; 'kua© b;rS vGwaf jrmuf&m vGwaf jrmufaMumif; owdy|mef w&m;aumif;udk
jyoawmfro l nfpojzifh owif;aumi ;f t&yf&yfonf jrefrmjynfwiG rf qefYí Edik if t H &yf&yfoYkd tHxu G yf sHYEYHS cahJ vonf?
odYk jzpfí owdy|mefenf;pepfrsm;ü pdwyf g0ifpm;aom Edik if t H &yf&yfrS Edik if jH cm;om;rsm;onf r[mpnfq&mawmfxH
vma&mufMuum q&mawmf nTeMf um;onft h wdik ;f tm;xkwv f suf½MdS uavonf? ,if;yk*Kd¾ vf rsm;xJwiG f *smref&[ef;
awmf t½SiÓ f PaygPduESihf t*Fvyd v f rl sdK; a'gufwm tD*a&[rfa[mif;qdo k w
l Ykd vnf; ygavonf? a'gufwm
tD*a&[rfa[mif;onf oD[Vkd u f Ref;(oD&vd uFm)wGif t½SiÓ f PaygPduESihf awGYqrkH ad v&m xdt k ½Sixhf rH S owdy|mef
enf;rsm;udk Mum;emavhvmí xdt k ½Sijf rwf \ rdwq f ufay;rIjzifyh if &efuek ûf rdY omoemh&yd o f m r[mpnf q&mawmf
xHoYkd a&mufvmí w&m;tm;xkwcf ahJ vonf? ,if;odYk w&m;tm;xkw&f m vGepf mG auseyfr&I ½Scd ahJ vonf? ta½SYwikd ;f ü
ay:aygufcahJ om þowdy|mefenf;onf taemufwikd ;f om;wdYk tzdYk vnf; enf;wlyif aus;Zl;ûyEdik af om enf;a umif;
jzpfaMumif; xkwaf zmfcahJ vonf/
t½SiÓ
f PaygPduvnf; r[mowdy|mefow k uf kd tajccHí owdy|mefur®|mef;taMumif; usrf;pmtkyrf sm;
a&;om;ûypD&ifawmfrcl ahJ vonf? ,if;usrf;pmü t½SiÓ f PaygPduvnf; r[mpnf q&mawmf \ enf;pepfrsm;
taMumif;udyk g xnfo h iG ;f í a&;om;aw mfrcl ahJ vonf? xdu
k srf;pmed'gef;udk a'gufwm tD*a&[rfa[mif;u a&;om;cJh
avonf? xdu k srf;pmudk t|o*Fg,emtrD 1954 -ckEpS f rwfv wGif oD[Vkd u f Re;f (oD&v
d uFm)ü xkwaf 0cJah vonf?
xdu
k sr;f pm\ aus;Zl;aMumifh r[mpnfq&mawmfb&k m;\ owdy|mefukd urÇmYEikd if t H oD;oD;u ydí
k odvmavonf/

r[mpnfax&oyÜanmç avmauyd twdygua#m?


y#dpo
ö Ek &´ H udEçHé okEa´ &[Dwrd medawm/
ur®|mep&d, q&mawmf 3-yg; apvTwfjcif;

,if;odYk urÇmu tm½Hpk u kd af ecdu


k w
f iG f oD[Vkd t
f pd;k &u oD[Vkd f (oD&v d uFm) Edik if o
H Ykd 0dyóemomoemûy &ef
ur®|mep&d,wyg; apvTwyf g&ef 0efBuD;csKyfxH pma&;cJah vonf? odYk jzpfí 0efBuD;csKyfonf oD[Vkd u f Ref;ü 0dyóem
omoemûyyg&ef r[mpnfq&mawmftm; avQmufxm;avonf? xdt k csed rf mS q|o*Fg,em wifaecsed jf zpfí usr;f pm
okwo f ifjcif;udpçö o*Ðwyd pk u
ä udppö aom udpw ö m0efawG rsm;a e&um; r[mpnf q&mawmfb&k m;onf oD[Vkd u f Re;f
odYk ud,
k w
f ikd <f ua&mufawmfrrlEikd yf gacs? odYk jzpfí q&mawmfonf pdwcf s,MkH unf&aom wynfBh uD;rsm;jzpfMuaom
t½SifokZmwç t½SifOwå&mbd0Hoç t½SifZ0erax&fwdkYudk 1317 -ckEpS w f iG f oD[Vkd uf Re;f odYk 0dyóemomoemûy
apvTwaf wmfrcl haJ vonf/

vuFm'Day rEknrSçd rEknH "r®rw


k rå ?H
okaZmawwHk wa,m axa&ç ayo,d ax&ukOaÆ &m/

q&mawmfrsm; vrf;c&D;wGif tcuftcJr½Sad p&ef Ak'o ¨ moemtzGYJ Edik if jH cm;qufo,G af &;t&m½Sd OD;ode;f [ef
u jrefrmEdik if t
H pd;k &ud,k pf m; ur®|memp&d, q&mawmf 3-yg;\ uyÜ, d um&utjzpfjzifh oD[Vkd u f Re;f (oD&v d uFm)
udv
k b
H ûkd rdYawmfoYkd ta&mufyYkd &avonf? oD[Vkd 0f yd óem omoemûytzGYJ onf 1317 -ckEpS f 'kw, d 0gqdv k qef; 2-
&ufaeYwiG f jrefrmEdik if rH S avaMumif;c&D;jzifh xGucf mG í ¤if;vqef; 10 -&ufaeYwiG f oD[Vkd u
f Ref; udv k bH ûkd rdYoYkd
a&mufavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 113

BudKqdkMu uefawmhMu

udv
k bH akd vqdyo f Ykd oD[Vkd t f pd;k &jynfxaJ &;0efBuD;ç pm;eyf&u d m© 0efBuD;ç twGi;f 0efrsm;ç jrefrmoHtrwfBuD;
OD;bvGiEf iS Zhf eD;ç a':oef;ç 0dyóemjyefYymG ;a&; toif;olç toif;om;rsm;ESihf oD[Vkd çf jrefr moHCmawmfrsm;
vma&mufêudqMkd uonf?? xdak eYnwGif udv k b
H w
kd uúov kd f a*smhb&k ifcef;raqmifü uefawmhyu JG sif;yí q&mawmf 3 -
yg;tm; uefawmhyal ZmfMuonf? xdyk üJG Edik if jH cm;qufo, G af &;t&m½Sd OD;ode;f [efu r[mpnfq&mawmf \ oaE´o
uxmç Ak'o ¨ moemtzGYJ \ o0PfvmT wdYk ukd t*Fvyd v f d zk wfMum;wifjyonf? xdYk aemuf pm;eyf&u d m© 0efBuD;ç0efBuD;csKyfç
oHtrwfBuD;OD;bvGiw f Ykdu rdeYf ceG ;f rsm; ajymMum;NyD;aemuf omoemûytzGYJ acgif;aqmif q&mawmft½Sio f Zk mwu
EIwcf eG ;f qufpum;udk jrefrmvdk rdeYMf um;í 0do'k g¨ &mrwdu k f q&mawmf t½SiÓ f Pm0gou bmomjyefay;avonf/

rpöufedpHumtdrf ausmif;tjzpf oDwif;oHk;w&m;jy

omoemûytzGYJ qdu k af &mufcsdewf iG f udvk b


H ûkd rdYü 0dyóemomoemûy taqmufttHk oD;jcm;r½Sad o;ojzifh
o'¨gw&m;aumif;vSaom rpöuef pd u H m (Mrs.NISSANK) trnf½dS 'g,dumrBuD;u ¤if; \ rdom;pkaeaom
wdu
k u f kd acwåausmif;tjzpf vª'gef;ojzifh xd'k g,dumrBuD; \wdu k rf mS yif omoemûy q&mawmfrsm; 0gqdak wmfrí l
w&m;jyawmfrMl uonf? q&mawmf 3 -yg; tultnDay;&ef t*Fvyd çf oD[Vkd w f wf jrefrm&[ef;awmf t½SiZf m*&onf
vnf; q&mawmf 3-yg;ESit hf wl 0gqdak wmfro l nf? rpöuef pd uH m 'g,dumr BuD;wdu k rf mS udv
k b
H ûkd rdY rm,mvrf;ü½Sí
d
0if;NcHukd ,rkem[k trnfrn S x hf m;onf? q&mawmfrsm; oDwif;oH;k csed rf pS í ,rkemrSm ur®|mef;&dyo f mjzpfomG ;&m
,rkem[kqv kd Qif jrefrm0dyóem ur®|mef&yd o f mrSe;f trsm;pk odMuavonf/

OD;odef;[ef (bDat)\ tpD&ifcHpm

q&mawmf 3-yg; oD[Vkd af &mufp tajctaeESihf jrefrm0dyóem omoemûytzGYJ ukd oD[Vkd t f pd;k &ESihf oD[Vkd f
&[ef;ç ½Siçf vlwYkd av;av;pm;pm;½Syd çkH w&m;tm;xkwMf uyHk ponfwYkd ukd azmfjyonfh oD[Vkd u
f Ref;odYk y#dywåd
omoemûy&ef jrefrmEdik if H &efuek ûf rdY omoemh&yd o
f mrS ur®|memp&d, q&mawmf 3 -yg; <ua&muf&mwGif vdu k yf gydYk
aqmifcahJ om Edik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ tkycf sKyfa&;t&m½Sd (3) OD;ode;f [ef (bDat) \ tpD&ifcpH mudk atmufyg
twdkif; zwf½I&\/

OD;odef;[ef(bDat)\ tpD&ifcHpm

aus;Zl;½Sirf [mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ wynfBh uD;rsm;jzpfaMuaom ur®|memp&d, q&mawmf 3-yg;ESihf


twl uReaf wmfonf umvuwåm;ûrdYoYkd 1955 -ck Zlvikd v f 21 -&ufaeY eHeuf 11 -em&Dcw JG iG f acsmarmpGm qdu k af &muf
í Ak'*¨ ,mç &mZû*d[çf emvE´ç Am&mPoDç rd*'g0keûf rdYrsm;odYk bk&m;zl;vSnv hf nfNyD; umvuwåm; ûrdYrS 1955 -ck
Zlvikd vf 28 -&ufaeY eHeuf 5-em&D 54 -rdepfxu G f tdE,d´ avaMumif; o,f,yl Ykdaqmifa&; av,mOfEiS hf r'&yfoYkd
xGuv f m&m ¤if;aeY aeYv,fwiG af &mufí r'&yfwiG f ntdyNf yD; Zlvikd v f 29 -&ufaeY eHeuf 11 -em&D 32 -rdepfxu G f
oD[Vkd af vaMumif; o,f,yl Ykdaqmifa&; av,mO jf zifh udv k b H ûkd rdYoYkd c&D;qufxuG &f m udv
k b H ûkd rdY &wfrvmemavqdyf
odYk xdak eY 2-em&D 45-rdepfwiG f qdu
k af &muf ygonf/

udvk b
H ûkd rdY &wfrvmemavqdyw f iG f q&mawmfrsm;ESihf jynfxaJ &;0efBuD;ç pm;eyf&u d m© 0efBuD;ESihf jrefrmoH
trwfBuD; trª;½Sad om vlBuD;vl aumif;rsm;u a½Tx;D rsm;ç twD;trIwrf sm;jzifh apmifq h ikd ;f êudqkd aeygonf/

av,mOfay:rS q&mawmfrsm; 0gawmfpOftvdu k q


f if;NyD; uRefawmfaemufrq S if;&m oD[Vkd t f wD;trIwrf sm;udk
wD;í jrefrmoHtrwfBuD;u uefawmhNyD; wyg;pD a½Tx;D wvufprD ;kd í avqdy½f ;kH odYk wcrf ;wem; yifah qmifygonf?
jrefrmoHtrwfBuD;u uRefawmfEiS hf 0dyóembm0em toif;Ouú|ç pm;eyf&u d m© 0efBuD; rpöwma*sç tmç *s,0g'ESihf
rdwq f ufay;ygonf? wzef pm;eyf&u d m© 0efBuD;u jynfxaJ &;0efBuD; rpöwmatç &wåe,auESihf rdwq f ufay;ygonf?
xd0k efBuD; 2-OD;tm; q&mawmfrsm;ESihf uRefawmfu rdwq f ufay;ygonf? xdYk aemuf apmifq h ikd ;f vsuf½adS om oHCm
awmfrsm;u q&mawmfrsm;tm; 0dik ;f &Hí y&dw½f w G yf gonf? owif;pmwdu k rf sm;rS "mwfy½kH u
kd jf cif;ç ½ky½f iS ½f u
kd jf cif;rsm;ûy
vkyyf gonf? xdYk aemuf avqdyrf u S m;rsm;jzifh q&mawmfrsm;tm; yifah qmifygonf? a½S Yq;kH um;wGif jrefrmoHtrwf
BuD;ESihf 0dik t
f rfbaD trS bmoma&; tusdK;aqmif rpöwm*kPwdvuwdYk u vrf;jyí jrefrmoHtrwfBuD; \um;wGif
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 114

Edik if aH wmftvHEiS hf omoemhtvHpu kd x


f ;l NyD; q&mawmf 3-yg;u aemufuxdik í f uRefawmfu a½SYcef;uxdik f vsuf
vdu k yf gvmNyD; um;rsm; woDwwef;BuD; aemufuvdu k yf gí uG,v
f eG of l Mr.Sri Nissank \ ZeD; rpöuef pd u H m
tdro f Ykd crf;em;pGm yifah qmifygonf? uReaf wmf êudwifpma&;xm;onft h wdik ;f avqdyo
f Ykd urÇmYA'k b
¨ mom omr*¾D
ud, k pf m;vS,f acgif;aqmif rpöwm&m*sm[D00dwm&eESihf omr*¾t D usdK;aqmifcsKyf a'gufwm 'DçwD tm&f*kP 0g'DPESifh
ZeD;tjyif tjcm;rdwaf qGrsm;ç jrefrm&[ef;awmfrsm;yg vmêudMuygonf/

q&mawmfrsm;tm; rpöuef pd u H mtdrof Ykd ydYk aqmifNyD; vdu


k yf gydYk aqmifMuaom y&dowfrsm;tm; rpöuef pd u
H mu
azsmf&nfwu kd af uR;í vlpck yJG gonf? q&mawmfrsm;tm; rpöuef pd u H mtdrf wGif wcef;pD crf;em;pGm jyifqifí oDwif;oH;k
apygonf? uRefawmftm; atmufxyfwiG f wcef;oDjcm; xm;ygonf? {nf0h wfausyGepf mG txl; arwåmapwemxm;í
tvGepf wd cf sr;f ompGm aexdik Mf u&ojzifh rpöuef pd u
H mESihf om;orD;rsm; \ o'¨gw&m;ESihf apwemudk csD;usL;Mu&yg
onf? rpöuef pd H umwdYk rod m;pkrmS ¤if;0if;xJ½dS tapcHwef;vsm;odYk ajymif;a½TYNyD; qif;&JpmG aeygonf? uRefawmfwYkd yif
tmemvmygonf? odYk &mwGif rpöuef pd u H mrSm qif;&Jonfukd y"merûyyJ &cJaom ausmif;tvªuo k vkd u
f kd tvGeyf if
0rf;ajrmufyw D d jzpfaeygonf? a':at;nTeYf vnf; q&mawmfrsm;tm ; vdak vao;r½Sad tmif ûypk&ef rpöuef pd u H mwdYk EiS hf
vmaeygonf/

rpöuef pd u H m\ o'¨gw&m;xufoefyrkH mS ajymrjyEdik af vmufatmifyif jzpfygonf? xdak eYnaewGif acwå


tarmtyef;ajzí a*smhb&k iftxdr;f trSwf cef;raqmifwiG f nae 6-em&DcüJG usi;f yaom vlxk *kPûf y{nfch yH o JG Ykd
q&mawmfrsm;ESit hf wl uRefawmfwufa&mufygonf? rpöuef pd u H mtdrrf S oHtrwfBuD; \ um;jzifh yifo h mG ;ygonf?
xdt
k crf;tem;wGif pifjrifah y:ü oHCmawmfrsm;ESihf q&mawmf 3-yg;ç oD[Vkd 0f efBuD;csKyf qm*Refukd wDvm0gvm;ç
pm;eyf&u d m© 0efBuD; rpöwma*stm&f*sm,0g'eç 0efBuD; csKyfa[mif; rpöwm'wf'vDaqeem,auESihf uReaf wmfç
jrefrmoHtrwfBuD;wdYk xdik &f ygonf? auseyfz, G ½f adS tmif y&dowfrsm;ygonf? uRefawmfEiS hf jrefrmoHtrwfBuD;rSm
ykq;kd awmif½n S çf &ifz;kH tusÐjzifh 0wfpm;wufa&mufygonf? a½S;OD;pGm tcrf;tem;rª;tjzpf oD[Vkd 0f efBuD;csKyf q m*Ref
udw
k v D m0gvm;uyif aqmif½u G yf gonf? a½S;OD;pGm em,uq&mawmf bduK© au½S&yD nmpm&xHrS ig;yg;oDvudk
cH,Nl yD; oHCmawmfrsm;u y&dw½f w G zf wfygonf? xdYk aemuf uReaf wmfu r[monfq&mawmf bk&m;BuD; \ oae´o
uxmudk t*Fvyd v f zkd wfí tusdK;aqmif rpöwmtab;&qGe'f &Ju oD[v kd b
f momjy efNyD; xko d 0PfvmT udk 0efBuD;csKyf
vufoYkd uRefawmfuay;tyfygonf? xdYk aemuf Ak'o ¨ moemtzGYJ Ouú|BuD;ESihf tusdK;aqmifpmcsD (1) \ o0PfvmT udk
uRefawmfuyifzwfí ,Ge;f êuwfjzifx h nfNh yD; 0efBuD;csKyfvufoYkd ay;tyfygonf? xdo k 0PfvmT udk tusdK;aqmif
rpöwmtab;qGe;f '&Ju oD [dv k o f mom jyefygonf?? xdYk aemuf oD[Vkd 0f efBuD;csKyf qm*Reu f wkd 0D g;vmu c&D;OD;êudûy
aMumif;ç ,ckuo hJ Ykd q&mawmfrsm;oD[Vkd o f Ykdomoemûy&ef <ua&mufvmMuojzifh jrmrmtpd;k & Edik if aH wmf Ak'o ¨ moem
tzGYJ EiS hf jrefrmjynfol jynfom;rsm;tm; aus;Zl;wifaMumif;jzifh rdecf G ef;>rufMum;ygonf? oD[Vkd 0f efBuD;csKyfu oD[Vkd f
tpd;k &ud, k pf m; c&D;OD;êud rdeYf ceG ;f pum; ajymjcif;jzpfygonf/

xdYk aemuf oD[Vkd o


f C H mawmfrsm;ud, k pf m; em,uq&mawmfBuD; bduK© au½S&yD nmpm&u c&D;OD;êudûyaMumif;
y#dywåo d moemxGe;f um;awmhrnfjzpfaMumif; rdef cGe;f >rufMum;ygonf? xdYk aemuf ur®|memp&d, q&mawmf 3-yg;
teuf acgif;aqmifq&mawmf OD;okZmwu jrefrmbmomjzifh 0rf;ajrmufaMumif;ç 0dyóemw&m;udk oD[Vkd Ef ikd if o H l
Edik if o
H m; &[ef;awmfrsm;ESihf vl'g,umrsm;u txl;êud;pm; tm;xkwrf nf[k arQmv f ifah Mumif;ESihf rdeYf Mum;í oD[Vkd f
bke;f BuD;wyg;u oD[Vkd b f mom jyefay;ygonf? xdYk aemuf uRefawmfu Ak'o ¨ moemtzGYJ u, kd pf m; a½S;ESpaf ygif;
waxmifcefYupí jrefrmESio hf [D Vkd f omoema&;qufo, G yf rkH pS í &mZ0iftajccHNyD; q|o*Fg,emwifonftxd
oD[Vkd \ f tultnD&yHEk iS hf ,cko[ D Vkd u
f Ref;odYk jrefrmq&mawm rf sm; omoemûy<ua&;wGif Ak'o ¨ moemtzGYJ u aqmif
½Guyf u kH kd tus,fw0ifah jymjyygonf/

xdYk aemuf jrefrmoHtrwfBuD; OD;bvGiu f vuFm0dyóembm0em toif; jzpfay:vmyHEk iS hf w&m;tm;xkwf


vdo
k rl sm;yHçk omoemh&yd of mrsm;zGi&hf ef pDpOfxm;yHu
k kd rdeYf Mum;ygonf? xdYk ae muf 0dyóemtoif;Ouú| pm;eyf&u d ©
0efBuD;u ,ckq&mawmfrsm; <uvmjcif;onf &mZ0ifwiG &f pfrnfh <uvmjcif;jzpfí ESpjf ynfaxmif \ &mZ0ifwiG f
a½TpmvH;k jzifah &;&rnf jzpfaMumif;ESihf aus;Zl;wifaMumif; toif;ud, k pf m;ajymí tcrf;tem;udk n 8 -em&D tcsdecf efY
wGif ½kyof rd ;f vdu
k yf gonf? xdktcrf;tem;wGif oD[dkVfEdkifiHtoHvGifhXmerS toHzrf;í ¤if;n 9 -em&DcrJG S 10-em&Dtxd
toHoiG ;f "mwfjym;rsm;jzifh oD[Vkd b
f momjzifh jyefvnftoHviT yhf gonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 115

¤if;nwGief m;í Zlvikd v


f 30 -&uf paeaeYwiG f aeYqrG ;f udk jrefrmoHtrwfBuD;u ¤if; \tdrw f iG f qufu yfyg
onf? xdYk aemuf q&mawmf OD;0de,mvuFm&udk oGm;a&mufz;l ajrmfí Ouú|BuD;vªvu kd af om ouFe;f udu k yfí ¤if; \
wynfBh uD; OD;od*0¾ udk wpHv k yª gonf? q&mawmfrsm;u q&mawmfBuD;rsm;tm; ysm;&nfwykvif;ESihf a½Smufo;D aq;
jym;vªygonf? ¤if;aemuf q&mawmfrsm;tm; rpöuef pd u H mu uv smPDord o f Ykd ydYk ygonf? xdak eYnaewGif oHtrwf
BuD;tdrw f iG f 0dyóembm0emtoif; trIaqmifrsm;u tao;pdwv f yk if ef; aqG;aEG;onf[k od&ygonf? uRefawmf
tm;vnf; urÇmYA'k b ¨ momomr*¾D nDvmcHusi;f ypOfu tuRr;f w0ifjzpfczhJ ;l aom rdwaf qGrsm;u vma&mufEw I q
f uf
í ¤if;nwGif wdik ;f us Kd ;jynfusKd ;aqmifbYJG& rl'gvD,m*spD t
D ufz& &wemaqu&wa*gzpfa[mfwiG f *kPûf ynpm
pm;yGjJ zifh auR;arG;ygonf/

Zlvdkifv 31 -&ufaeYwiG f aeYqrG ;f udk wnf;cd&k mausmif;wGiyf if jrefrmoHtrwfBuD;u qufuyfygonf?


¤if;aemuf 0dyóembm0emtoif; trIaqmifvBl uD;rsm;ESihf q&mawmfrsm;wdYk aqG;aEG;í 0dyóemvkyif ef;udk Mo*kwf
v 5-&ufaeYwiG f rpöuzf eG q f u
D maetdrw f iG f zGiv
hf pS &f efoabmwl Muygonf? a½S;OD;pGm rpöuzf eG q
f u
D mtdrwf iG f
a,m*DO;D a& 30 -udk 14 -&ufwBudrx f m;í tm;xkw&f ef oabmwlygonf? pm&if;t& &uf½n S t
f m;xkwvf okd el nf;í
wywfrQtm;xkwv f o
kd o
l m rsm;ygonf? uRefawmfwYkd u wywftpm; tenf;qH;k 2-ywfjyefjyif&m oabmwlMuyg
onf? rpöuzf eG q f uD mtdrrf mS 0gwGi;f 3-vrQom &Edik rf nfjzpfí tm;xkwv f o kd al ,m*Drsm; pm&if;t& 1500 -
cefY½adS omfvnf; 300 -rQom vufcEH iS &hf ef pDpOfxm;ygonf? rpöuzf eG q f u
D mtdrrf mS rdwm*d'k g t&yfrSm½Sdí wnf;cdk&m
ausmif;rS 11-rdik cf efYa0;ygonf/

rpöuzf eG q
f uD mtdrw f iG f vnf;aumif;ç rpöuef pd uH mtdrw f iG f vnf;aumif;ç a,m*Drsm;twGuf wJrsm;aqmuf
vky&f ef rvG,u f yl g? jrLeDpyD ,futcGirhf ûy[kxifygonf? xdYk jyif a&csKd ;cef;ç tdro f mrsm; aqmuf&efciG rhf ûy[k od&í
wJrsm;raqmufawmhyJ rpöuzf eG q f uD mtdrwf iG yf if a,m*D 30 -pm tcef;rsm;zGYJ xm;NyD; wBudrv f Qif a,m*D 30 -vufcH
ygonf? &[ef;awmfrsm;NyD;rS 'umESihf 'umrrsm;udk vufc&H ef pDpOfMuygonf? 1955 -ck Mo*kwfv 5 -&ufaeYrpS í
pm&if;t& &[ef; 13 -yg;ESihf vla,musfm; 17 -OD;udk a½S;OD;tokwt f jzpf w&m;jy&efppD Of Muygonf? &[ef;awmfrsm;
teuf wywftm;xkw&f ef 14 -yg;ç 2-ywfç 4-yg;ç 1-v 8-yg;ç 2-v 2-yg;ESifh 3-v 5-yg; &xm;ygonf?
q&mawmf 3-yg;udrk l rpöuef pd u H mudk iJn
h m§ aomtm;jzifh ¤if; \tdrw f iG yf if 0gqdNk yD; aeYpOfw&m;jy&eftwGuf
um;wpD;udk 0dyóemtoif;rS pDpOfay;xm;ygonf/

q&mawmfrsm;bk&m;zl;&eftwGuf 0dyóembm0emtoif;rS pDpOfxm;[efrwlyg? odYk &mwGif Ak'b © mom


omr*¾D nDvmcHwek ;f u ud, k pf m;vS,tf jzpfvmcJíh uRefawmfEiS hf tvGe&f if;ES;D aom rdik f 110 -ausmcf efYa0;onfh a'ed
,m,rS ygvDre t f rwfEiS hf ygvDreftwGi;f 0ef rpöwm Apfwm&wem,au ESihf ZeD;wdYk onf uRefawmftm; vmawGYMu
ygonf? ¤if; \ tultnDjzifh Mo*kwv f 1-&ufaeY rGe;f vGyJ ikd ;f rS Mo*kwv
f 4-&ufaeYtxd bk&m;rsm;vSnzhf ;l &ef
oD[Vkd t
f pd;k &u pDpOfay;ygonf/

oD[Vkd t
f pd;k &u jynfxaJ &;0efB uD;ESihf pm;eyf&u d m© 0efBuD;wdYk \ pDpOfay;csuft& tpd;k &um;jzifh 1955 -ck
Mo*kwvf 1-&uf rGe;f vGJ 1-em&Dct JG csdew
f iG f uE´ûD rdYoYkd xGucf mG &m ¤if;aeYnae 4-em&Dcw JG iG f a&muf½í
dS ]]ay&m
'ed,}} O,smOfoYkd 0ifMunfNh yD; uED́ûrdY ]]x&ifurkd vD}} vrf;½Sd jrefrm"r®omvmwG if uReaf wmf \ tbGm;av;Z&yfü
wnf;cdMk uygonf? urÇmYA'k b ¨ mom omr*¾D nDvmcHusi;f ypOfu vmcJzh ;l onfh uReaf wmfEiS &hf if;ES;D aom uE´ûD rdY½dS
emrnfausmf a½SYaeBuD; rpöwm attuf(pf)u½kPm&wfemu q&mawmfrsm; wnf;cd&k ef uE´ûD rdYrrS oH;k rdik rf Qa0;aom
awmifay:½Sd awm&ausmif; wGif pDpOfxm;aomfvnf; a0;vGe;f vSojzifh jrefrm"r®omvmausmif;wGif q&mawmfrsm;udk
oDwif;oH;k apygonf/

f &mausmaf 0;aom (DODANDUWA) t&yfrS ajymif;a½TY oDwif;oH;k aeonfh q&mawmf


uE´ûD rdYrS rdik w
ÓPwdavmuç q&mawmfÓPykPu dÖ wdYk oDwif;oH;k &mawm&au smif;ESihf uyfvsuf½adS om awm&ausmif; wausmif;
udk rlvupDpOfxm;aomfvnf; q&mawmfrsm;tm; pG,af wmfvn S v
hf n
S yf MJG unf½h I Edik &f ef ûrdYwiG ;f wGiyf if oDwif;oH;k apyg
onf? q&mawmfrsm;ESit hf wl q&mawmf ÓPwdavmuESihf q&mawmf ÓPykPu dÖ wdYk tm; zl;ajrmfcyhJ gonf?
uReaf wmfonf rpöwmu½kPm&wfem\tdrw f iG f ¤if; \{nfo h nftjzpf wnf;cdck yhJ gonf? xdn k wGif pG,af wmfvn S yhf JG
Munfhí aemufwaeY Mo*kwfv 2 -&ufaeYeeH uf apmapmwGif rpöwm u½kPm&wfem \ pDpOfcsut f & q&mawmfrsm;
udyk ifí
h pG,af wmfêuwfukd zl;ajrmfygonf? rpöwmu½kPm&wfem tdrw f iG f eHeufqrG ;f uyf í aygVe½k0ûrdYoYkd xGuv f m
&m eHeuf 11 -em&D omomwGiaf &muf½í dS vrf;qHw k iG f wdik ;f rif;BuD; Government Agent ud, k pf m; aus;vuf
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 116

awm½Gm ûyjyifa&;Xme BuD;Muyfa&;rª; Mr. K.S. Herath ESihf Ak'b ¨ momtoif;tzGYJ rsm; ud, k pf m; aygvme½k0½S0d ½S?d
f rfbaD t toif;Ouú| qefpufyikd ½f iS f Mr.N.L. Wilmot ESihf tzGYJ 0ifvBl uD;rsm;u c&D;OD;êudûyí v,fawm½Sd
0dik t
tdro f pfwvH;k wGif q&mawmfrsm;tm; Mr. N.L. Wilmot u aeYqrG ;f qufuyfygonf? qGr;f pm;NyD;aemuf aygVe½k0
wGif a½S;a[mif;apwD ykx;kd rsm;udzk ;l a jrmfapí tEk&m"ûrdYoYkd c&D;qufxu G cf &hJ m Mo*kwvf 2 -&ufaeY nae 5-em&DcefY
wGif a&muf½ydS gonf? tEk&m"yl& jrefrm"r®omvmü wnf;cdyk gonf? wdik ;f rif;BuD; Government Agent u pDpOf
xm;í pm;aomufz, G &f mrsm; ydYk xm;ygonf? xdn k wGif r[mapwDEiS hf aAm"dyifwYkd tm ; zl;ajrmfMuygonf? aemufwaeY
Mo*kwv f 3-&ufaeYwiG f jrefrm"r®omvmü uyÜ, d r½Sí
d uReaf wmfu, kd wf ikd f q&mawmfrsm;tm; eHeufqrG ;f jyifqif
qufuyfNyD; q&mawmfrsm;tm; r[dew f avhEiS hf tEk&m"yl&ûrdY½dS bk&m;ykx;kd rsm;udk zl;ajrmfapygonf? uReaf wmfrvdu k f
yJ aps;odYk omG ;NyD; aeYqrG ;f twGuu f kd ud,
k w
f ikd cf sufûywfíuyfygonf? Government Agent uvnf; ¤if;tdrr f S
oD[Vkd qf rG ;f rsm;ydYk ygonf? aeYqrG ;f bkO;f ay;NyD; uE´ûD rdYoYkd jyefvmí jrefrm"r®omvmwGif q&mawmfrsm; wnf;cdyk g
onf? xdn k onf pG,af wmfvn S yhf aJG emufq;kH njzpfí tvGepf nfum ;ygonf? uRefawmht f m; ]]uGi;f pf}} [dw
k ,fwiG f
rpöwmu½kPm&wfemESihf orD;wdYk u *kPûf ynpmpm;yGjJ zifh {nfch yH gonf/

urÇmYA'k b
¨ mom omr*¾n D v D mcHwufa&mufaom ud, k pf m;vS,t f csKd YEiS hf jyefvnfawGYq&kH ygonf/aemufwaeY
Mo*kwv f 4-&ufaeYwiG f eHeufqrG ;f ESihf aeYqG rf;rsm;udk txl;jyifqifí rpöwmu½kPm&wfem \ tdrüf o'¨gw&m;
xufoefpmG uyfvyª gonf? uE´ûd rdYraS eYv,fwiG f xGuv f m&m udv k b H ûkd rdYoYkd nae 4-em&DwiG f jyefa&mufygonf?
a&mufa&mufcsi;f rpöuef pd u H mu q&mawmfrsm;tm; 0gqdo k uFe;f uyfv&ª ef pDpOfxm;ojzifh ulnjD yifqifay;ygonf?
xdkn 7-em&Dcw JG iG f rpöuef pd u H m \ tdrt f rd;k ay:½Sd bk&m;aqmifwiG f q&mawmfrsm;tm; rpöuef pd u H mESihf rdom;wpku
jrefrmjzpf AE¨KvwHqyd f yxrwef;pm; ouFe;f 'Gpd rkH sm;jzifv h nf;aumif;? 0gqdyk ef;rsm;jzifv h nf;aumif; vª'gef;ygonf?
jrefrmoHtrwfBuD;ESihf 0dyóemtoif;ol toif; om;w&mcefY wufa&mufí azsm&f nfjzifh {nfch yH gonf? q&mawmf
rsm;u y&dwo f wfa½SYwiG yf if 0gqdak wmfrMl uí q&mawmf OD;okZmwu 0dyóem tajccHw&m;udk a[mMum;&m Ak'¨
avmu owif;pmt,f'w D m jrefrmbke;f awmfBuD; OD;Zm*&u oD[Vfkd b f momjzifh jyefvnftrdeYf ½í dS jrefrmoHtrwf
BuD;u t*Fvyd b f momjzifh jyefajymjyygonf? tcrf;tem;udk om"kac:í n 8-em&Dcw JG iG f ½kyof rd ;f vduk yf gonf?
Mo*kwf 7-&ufaeY nae 5-em&DwiG f Kottawa &yf½Sd Mrs. S.L. De Fonseka \ Mathegoda ½SdaetdrfwGif
ur®|mef;&dyo f mzGiyhf JG tcrf;tem;udk usif;yí q&mawmfrsm;ESit hf wl uRefawmfyg wufa&mufygonf? a½S;OD;pGm
rpöuef pd uH m\tdrrf S q&mawmfrsm;ESihf uRefawmfonf 0dik t f rfbaD t XmecsKyfoYkd oHtrwfBuD; \um;jzifh nae 3-
em&DwiG f oGm;Muygonf? 0dik t f rfbaD twGif vlpNk yD; jrefrmq&mawmfrsm;ESit hf wl w&m;tm;xkwrf nfh a, m*Dy*k Kd¾ vf
&[ef;awmfrsm;tm; yifah qmifvmygonf? 13 -rdik cf efYa0;aom rpöuzf eG q f u D m \ O,smOfoYkd oGm;&m vrf;wavQmufü
5-ae&mwGif omoemhtvHrsm; pdu k xf Nl yD; ½Gmol½mG om;rsm;u aAsmuft;kd rsm; azmufí uefawmhMuygonf? rpöuf
zGeqf uD m\ O,smOf½&dS m Mathegoda ½Gmt0if 3-rdik cf efY½n S af om ½Gmvrf;rwavQmufwiG f ydwjf zLjzifûh yvkyx f m;
aom rkcOf ;D 50 -ausmfcefYpu kd x f í l vrf;reHab; 2-csufwiG f êud;rsm;wef;í tke;f vufrsm; csdwq f NJG yD; yef;ya'om
pdu
k xf m;aom wkid rf sm;pdu k xf í l omoemhtvHrsm; vTix hf m;ygonf? ½Gmt0ifwiG f ausmif;ol ausm if;om;rsm; 500 -
cefYu omoemhtvHrsm; udik af qmifvsuv f nf;aumif;? wHceG u f u k mú ;rsm; udik af qmifvsuv f nf;aumif; êudqMkd uyg
onf? oD[Vkd t f wD;trIwrf sm;jzifv h nf; wD;rIwêf udqMkd uygonf? ½Gmt0ifrS rpöuzf eG q f uD m \ NcHO,smOfta&muf
a½SYq;kH u omoemhtvHç ¤if;aemuf ausmif;ol aus mif;om;rsm; 500 -cefY ajcusiaf vQmufívnf;aumif;? aemufü
oD[Vkd t f wD;trIwrf sm;ç q&mawmfrsm;um;ESihf a,m*Dy*k Kd¾ vfrsm;ç vdu k yf Ykd Muol 0dyóembm0em toif;oltoif;om;
rsm; um;ponfjzifh pnfum;vSpmG yifah qmifMuygonf? vrf;eHab; 2-csufwiG f ½Gmol½mG om;rsm;u pDwef;&yfí
uefawmhMuygonf? rpöuzf eG q f uD m \ NcHt0a&mufvQif q&mawmfrsm;ESihf a,m*Dy*k Kd¾ vf bke;f awmfBuD;rsm;tm; um;
rsm;ay:rS qif;apí ajcusifyifah qmif&mwGif vrf;ay:ü ydwjf zLcif;NyD; ydwjf zLAdwmefr;kd í yifah qmifMuygonf? rpöuf
zGeqf uD m\ tdraf ½SY½jdS rufcif;ay:wGif t0wfx;D BuD ;rd;k í q&mawmfrsm;twGuf ukvm;xdik jf zifh ae&mcsxm;ygonf?
tcrf;tem;rª;tjzpf 0dyóemtoif; tusdK;aqmif rpöwmtab;qGe;f '&Ju aqmif½u G í f obmywdtjzpf a'gufwm
0ZD&mÓPu aqmif½Gufygonf/

tcrf;tem;tpDtpOft& a½S;OD;pGm obmywdq&mawmfxrH S ig;yg;oDvcH,í l q&mawmfr sm;u arwåow k f


y&dw½f w G yf gonf? xdYk aemuf rpöuzf eG qf uD m \ ajr;a,musmf ; 2-a,muf Master Lakshman Peris (8 yrs) ESihf
Cecil Parers (7 yrs) wdYk u omoemhtvHukd vTix hf yl gonf? xdYk aemuf q&mawmf OD;okZmwu qDr;D wdik x
f eG ;f n§Nd yD;
omoemh&yd o f mudk zGivhf pS yf gonf? rD;xGe;f aepOf oD[Vkd tf wD;trIwrf sm;u wûydief ufw;D í y&dowfrsm;u om"k
oH;k Budraf c:qdMk uygonf? xdYk aemuf obmywdq&mawmf a'gufwm0ZD&mÓPu0dyóemqdw k mbmvJ[al om
rdeYf ceG ;f udak [majymí jrefrmjynfü y#dywåo d moem xGe;f um;yHEk iS hf jrefrmq&mawmfrsm; <ua&mufv mojzifh aus;Zl;
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 117

wifaMumif; rdeYf Mum;ygonf? xdYk aemuf acgif;aqmifq&mawmf OD;okZmwu 0dyóemtajccH w&m;awmfukd a[m
ajymí jrefrmbmomwwf oD[Vkd b f ek ;f BuD; OD;okrwdygvu oD[Vkd b f momjyefygonf? xdYk aemuf jynfxaJ &;0efBuD;
Xme tNrJwrf;twGi;f 0ef Mr. B.F parear u ,cktcrf;tem;udk ygvDrefvw T af wmf usif;yaeqJjzpfí jynfxaJ &;
0efBuD;ESihf pm;eyf&u d m© 0efBuD;wdYk rwufa&mufEikd o f jzifh 0rf;enf;aMumif;ESihf cGiv hf w
T yf g&ef oD[Vkd t f pd;k & ud,k pf m;
vS,u f q&mawmfrsm;udk tpGr;f ukeaf xmufyu hH nl rD nf jzpfaMumif; rdeYf Mum;ygonf? x Ykdaemuf ur®|mef;&dyo f mtvª
½Sif rpöuzf eG q f u D m \ ud, k pf m; Mr. T.U.De Silva u aus;Zl;wifaMumif; rdeYf Mum;í tcrf;tem;udk
½kyof rd ;f vduk yf gonf? y&dowftaygif; 2500 -cefY½í dS rpöuzf eG pf u
D mwdYk u azsmf&nfjzifh wdu k af uR;{nfch yH gonf?
xdak eYnuyifpí w&m;jyNyDj zpf&m a,m*Dy*k Kd¾ vf &[ef;awmf 22 -yg;ESihf vly*k Kd¾ vf wOD;wdYk pwiftm;xkwyf gonf?
vly*k Kd¾ vfrmS eDaygvfvrl sdK; ausmif;om;jzpfí udv k bH ûkd rdY½dS Lorene College üpmoifaeaom Mr. Bhakta Krishna
jzpfygonf? trsdK;orD;rsm;udk aeYyikd ;f wGif rpöu ef pd u H m\ tdrw f iG t f m;xkwaf pNyD; nydik ;f wGif rdrt
d rd w
f iG f jyefvnf
tm;xkwaf p&ef pDcOfcyhJ gonf/

uRefawmfonf oD[Vkd rf S Mo*kwv f 14 -&ufaeYwiG f jyefcyhJ gonf? uReaf wmfjyefonftxd rpöuzf eG q f uD m \


omoemh&yd o f mwGif 0gqdo k C H m 8-yg;ç 0gyefoHCm 14 -yg;ESihf vlyk *¾dKvf 1-OD; pkpak ygif; 23 -OD;rQ 10 -&ufww d d
ntdyn f aeç aeí w&m;tm;xkwv f suf½&dS m vly*k Kd¾ vfwOD;ESihf &[ef;i,ftcsdKYwYkd tawmfyif wd;k wufvsuf½adS Mumif;
od½cdS &hJ ygonf? xdo k moemh&yd o f mwGif 14 -&ufwBudrf wokwpf jD zifh tm;xkwMf urnfjzpf&m ,ckyxrtokwrf mS
1955-ck Mo* w k v
f 18 -&ufaeYwiG f NyD;qH;k rnfjzpfygonf? txl;ojzifh oD[Vkd üf &uf½n S t
f m;xkwEf ikd of rl ½Sv d yS J
tvGeq f ;kH ckepf&ufrQom tm;xkwv f okd l rsm;jym;vsuf ½Sad Mumif; awGY½&dS ygonf? tcsdKYaom tpd;k &trIxrf;rsm;ESihf
vcpm;tvkyo f rm;rsm;rSm cGi&hf uf½n S rf &Edik o
f jzifh q&mawmfrs m; oDwif;oH;k &mausmif;odYk naewdik ;f vmNyD; w&m;,l
í rdrt d rd w f iG f wnvQif 2-em&DrQ tm;xkwrf nfo h rl sm; rsm;jym;vsuf½o dS nfukd awGY&ygonf? xdyk *k Kd¾ vfrsm;xJwiG f
oD[Vkd 0f efBuD;csKyf qm*Reu f wkd vD m0gvm; \nD rpöwm*sufpwifuw kd v
D m0g;vm;vnf; yg0ifí¤if;rSm rdrt d rd w f iG tf m ;
xkwNf yD; paeç we*FaEGaeYrsm;wGif q&mawmfrsm; oDwif;oH;k &mausmif;odYk vma&muftyd í f tm;xkwrf nf[k od½&dS
ygonf? xdo k Ykd tm;xkwrf nfh yk*Kd¾ vfrsm;xJrS rpöwm*sufpwifukd wDvm0gvm;ç rpöwmoDv'goESihf rpöwmtmom
zefe'H w kd Ykd pwiftm;xkwv f suf ½SNd yD;jzpf&m uRefawmf½dS aepOftwGi;f pum;jyeftjzpf ulncD yhJ gonf? Mo*kwv f 10 -
&ufaeYrpS í aeYpOfeeH ufyikd ;f 8-em&DrS 10 -em&DtxdwBudrçf nae 2-em&DrS 4-em&DtxdwBudrçf rpöuef pd u H m\
tdrwf iG f trsdK;orD; 14 -a,mufwYkd tm;xkwv f suf½o dS nfukd awGY&ygonf? rpöuzf eG q f uD m \ omoemh&yd o f mrSm
,ck0guRwftxdom &½SEd ikd rf nfjzpfí 0guRwfvQif ur®|memp&d, q&mawmfrsm; \ vkyif ef;vnf;NyD;qH;k rnf[k
xifygonf? q&m;awmfrsm;tm; oD[Vkd o f wif;pmrsm;\ ud, k pf m;vS,f owif;axmufrsm;u vma&mufz;l ajrmfNyD; -

(1) oD[Vkd u
f Re;f odYk y#dywåo
d moemûy&ef <uvm&onfh taMumif;udp/ö
(2) jrefrmjynfwiG f y#dywåo d moem jyefYymG ;wd;k wufaeyH?k
(3) 0dyóemw&m; tm;xkw&f mü a,m*Drsm;usifo h ;kH &onfh tajccH½rI w
S ef nf;rsm; -

udak r;jref;í uReaf wmfu q&mawmfrsm; \ Mo0g'twkid ;f ajzMum;cJo h nfth jyif jrefrmjynfü y#dywåo d moem wd ;k
wufaeyHEk iS hf Ak'o
¨ moemtzGYJ u rnfoYkd rnfykH aqmif½u
G af eyHu
k kd tao;pdwf ½Si;f vif;ajymjycJyh gonf? w&m;tm;
xkwyf t kH m;xkwef nf;udk "mwfy½kH u
kd ,
f í
l we*FaEGaeYxw k f oD[Vkd of wif;pmrsm;wGif xnfo h iG ;f rnf[k od&ygonf/

oD[Vkd u
f Re;f odYk jrefrmur®|mep&d, q& mawmf 3-yg; y#dywåo d moemûy&ef <ua&mufonfu h pd üö jrefrm
oHtrwfBuD; OD;bvGio f nf touft½G,yf if BuD;vifu h pm; vli,frsm;uJo h Ykd zswfvwfvsifjrefpmG txl;yifyef;cHí
apwemxufoefpmG jzifh aqmif½u G of jzifh xdo
k Ykd atmifjrifvsuf½adS Mumif; od½&dS ygonf? oHtrwfBuD;rSm tpd;k &wm 0ef
0wå&m;rsm;tjyif txl;ojzifh Ak'o ö moemxGe;f um;a&;udk aqmif½u G &f mü ausmMf um;xifay:oljzpf&m Ak'b ¨ mom
toif;tzGYJ rsm;\ rMumcPzdwrf EÅuûyjcif;udk cHc&hJ í Ak'b ¨ momjyefYymG ;a&; w&m;rsm;udk tqufrjywf a[majym
vsuf½SdaMumif; od½SdcJh&ygonf/

xdok tH rwfBuD;rSm txl;tyifyef;cHum omoema&;udprö sm;udk aqmif½u G af e&onfEiS thf rQ oHtrwfBuD;ü


Ak'b
¨ momudk txl;yif ouf0ifí ulnv D akd om vufatmuft&m½Srd sm;½Sv
d Qif xdYk xufatmifjrifpmG aqmif½u
G Ef ikd rf nf
rSm ,Hrk mS ;zG,&f mr½Syd g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 118

uRefawmf oD[Vkd u f Ref;ü aqmif½uG zf ,G &f m rsm;udk aqmif½u G Nf yD; Mo*kwv f 14 -&ufaeYwiG f 0g0pf½iId ;f ,m;
oabFmjzifh jrefrmjynfoYkd jyefvmcJí h Mo*kwv f 18 -&ufaeYn 7-em&Dcw JG iG f acsmarmpGm jyefvnf a&muf½ydS gonf?
txl;0rf;ajrmufz, G f owif;w&yfrmS uReaf wmfjyefrnfh Mo*kwv f 14 -&ufaeY eHeufwiG f rpöuef pd u H m \om;
&ef*spftm; OyorÜ'uHaqmifí 'kvb ’ &[ef;abmifoYkd oGwo f iG ;f NyD; a':at;nTeYf \ ajr; Mr. Austin De Silva \
om; 3-a,mufwYkd tm; ½Sio f mraPtjzpf oGwo f iG ;f csD;jr§ihf Muygonf? xd½k iS ûf yyGEJ iS hf yOöi;f cHyo JG Ykd jrefrm&[ef;awmf
rsm;ESio
hf [ D Vkd &f [ef;awmf 5-yg;wdYk tm;yifzh w
d íf atmifjrifpmG usif;yNyD;aMumif;udk tzGYJ 0ifvBl uD;rsm; om"ktEkarm'em
ac:qdEk ikd &f ef wifjytpD&ifct H yfygonf/

uRefawmhtf m; Mo*kwv f 12 -&ufaeYnae 4-em&Dtcsed w f iG f urÇmYA'k b


¨ mom omr*¾n D vD mcHoYkd oD[Vkd rf S
ud,
k pf m;vS,af cgif;aqmiftjzpf wuf a&mufaom rpöwmt&m*sa[00dwmeu ¤if; \tdrw f iG f O,smOfyjJG zifh *kPûf y
EIwqf ufyJG wnfcif;{nfch yH gonf? xd{k nfch yH o
JG Ykd jrefrmoHtrwfBuD;ESihf jrefrmjynfoYkd vma&mufz;l onfh oD[Vkd f
rdwaf qG tawmfrsm;rsm; wufa&mufMuygonf/

ur®|mef;Xme trsm;tjym; ay:aygufjcif;

jrefrm0dyóem omoemûytzGYJ q&mawmfrsm;onf oD[Vkd u f Re;f ü wESpaf usmaf usmf oDwif;oH;k awmfrí
l
w&m;jyawmfrcl MhJ uonf? 0gtm;jzifh 2-0grQom qdak wmfrcl MhJ uonf? okY&d mwGif wdak wmif;vSaom wESpo f momrQom
jzpfaom tcsdetf wGi;f ü oD[Vkd u
f Ref; te,fe,f tpdYk pd Yk tûrdYûrdY t½Gm½GmwdYk ü tNrJwrf; w&m;Xme 12 -XmeESihf
,m,Dur®|mef; Xme 17 -XmecefY ay:aygufcahJ vonf? xdYk aMumifh q&mawmf t½Sio f Zk mwwdYk \ 0dyóemûyvkyif ef;
rSm auseyfp&m tjynft h 0½So
d nf[k qd&k ygrnf/

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ oGeo f ifneT Mf um;rIEiS hf omoemûyq&mawmf 3-yg;wdkY\


enf;rSev f rf;rSef aqmif½u G rf aI Mumifh þrQtHMh oavmufatmif atmifjrifr&I onf[k qd&k ayrnf? q&mawmf 3 -yg;wGif
acgif;aqmifjzpfawmfral om q&mawmf t½Sio f Zk mw \ pGr;f &nfum; txl;cs;D usL;zG,f jzpfayonf? q&mawmf \
vHYk v0D&,d BuD;rm;pGmjzifh w&m;"r®a[mjyrIç w&m;jyorIwYkdaMumifh oD[Vkd f (oD&v d uFm)ü 0dyóemw&m;jyefYymG ;jcif;
jzpfavonf? ¤if;jyif q&mawmft½Sio f Zk mw a[majymorQukd useaocsmpGm bmomjyefí wqifah [may;aom
ynmwwf &[ef;vlxu G f t&d,&weq&monfvnf; rsm;pGmcsD;usL;zG,f aumif;vSayonf? ¤if;jyif & Hzef&HcgulnDí
oD[Vkd b
f momjyef ulnaD [majym ay;awmfrl Muaom oD[Vkd &f [ef;awmf t½SiÓ f Pm0goç t½Sif uóyç t½Sif
okwyd gvwdYk uv kd nf; csD;usL;xdu k f ygonf/

¤if;jyif jrefrmoHtrwfBuD; OD;bvGiu f vnf; pdwt f m;xufoefpmG rsm;pGmulncD ahJ vonf? oHtrwfBuD;
OD;bvGio f nf oD[Vkd çf jrefrmtpd;k &wdYk 0dyóemûy&ef pum;urf;vSr;f cJo h nfh tcsderf pS í jrefrmjynfoYkd jyefco
hJ nfh
wdik af tmif 0dyóemjyefYymG ;a&;twGuf rem;rae Ed;I aqmfa[majymcJah vonf? tajymaumif;oljzpfívnf; ol \
rdeYf ceG ;f rsm; a[majymcsurf sm;udk y&dowfu rsm;pGmoabmuscahJ von ?f oHtrwfBuD; OD;bvGif \ t½Sdeft0gaMumifh
yif txufwef;pm;ydik ;f rS yk*Kd¾ vfrsm; ur®|mef;Xmersm;odYk vma&mufMujcif; jzpfavonf? oHtrwfBuD; OD;bvGi½f pdS Of
u oHtrwfBuD; OD;bvGio f nf oD[Vkd 0f efBuD;csKyf rpöwm bef'&mEdu k af uESihf eHeufcif;twl vrf;avQmuf rMumcP
awGYqckH ahJ v&m txufyikd ;f yk*Kd¾ vftm;vH;k vdv k kd nGwNf yD;om; jzpfavawmhonf/

þodYk vQif tNrJwrf; ur®|mef;Xme 12 -Xmeç ,m,DXme 17 -Xmetm;jzifh ur®|mef;Xmersm;pGm ay:xGe;f apNyD;
q&mawmf t½Sio f Zk mwESihf q&mawmfwYkd onf 1318 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 2-&ufaeYwiG f oabFmjzifh
oD[Vkd u
f Ref;rS xGucf mG awmfrcl MhJ uavonf/

uRef;xl;uRef;jrwf

oD[Vkd u
f Re;f um; ork'&´ m0du
k u f mí aysmaf rGYp&maumif;aom uRe;f jzpfavonf? rylrat; &moDOwkvnf;
tvGew f &maumif;vSonf? om,m0ajymonf? &wemrsKd ;pHw k Ykd \ wnf&mvnf;j zpfonf? bk&m;½Sif tqlqwl Ykd \
<uawmfr&l m ,if;bk&m;½Sit f qlqw l Ykd \ "mwfawmfarGawmf rsm;ude;f 0yf&mjzpfonf? t&d,mtaygif; olawmfaumif;
wdYk aysmfatmif;rS0D &J mvnf; jzpfavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 119

oka'oH OwkoruHç okbu d H© &wemu&H?


ykAAÁ ak '¨[d tmpdPçHÖ t&da,[d okao0dwH/
wifhw,fpdkysdK uRef;oD[dkVf (oD&dvuFm)

oD[Vkd f (oD&v d uFm) Edik if o


H nf ork'&´ mtv,f vGepf mG wifw
h ,fvyS onfh uRe;f jzpfavonf? ajrtaetxm;
vnf; aumif;rGef \? &moDOwkvnf; rylveG ;f rat;vGe;f yJ tyltat; rQnDvsuf½&dS m a&mufro d wl ikd ;f oD[Vkd u
f R ef;ü
aysmMf uonf? þusr;f pmudûk ypkov l nf; oD[Vkd üf 5-ESp&f moDaecJ&h m trdwidk ;f jynfawmfawmfjyefatmif ud, k phf w
d u
f kd
wdu
k w f eG ;f cJ&h onf? 'Dy0Housr;f ü-

oka'oH OwkorÜEçHé okbu d H© &wemu&H?


ykAAÁ 'k r¨ EkpP
d çHÖ t&d,*Pao0dw/H
vuFm'Dy0&H 'domG ç okacwåH t&d,mv,H/
tp½Sad om*gxmrsm;ü ]]oka'oç OwkorÜE}é } paom *kPyf 'k w
f Ykd jzifh oD[Vkd u
f Ref;udk trTr;f wifxm;avonf/

azmfjyyg oD[Vkd u
f Ref;onf tdE,
d́ jynf awmifbuf tdE,
d́ yifv,ftwGi;f ü wnf½adS vonf? tvsm; 270 -
rdkifç teH 140 -rdik çf tus,f pwk&ef; 25332 -rdkif½Sd\? vlaetdraf jc r½Scd ifu bDb;l wdYk \ae&mjzpfonf? bk&m;½Sif
onf bk&m;jzpfawmfrNl yD;aemuf 9-vajrmufwcgç 5-0gajrmufwcgç 8-0gajrmufwiG f tBudrt f m;jzifh 3-Budr<f u
awmfrcl ahJ vonf/
wwd,wacguf 8-0gajrmufwiG u f m; orEÅu#k awmifxd yfü ajcawmf&mcsawmfrjl cif;ç xdx
k akd e&mXmewdYk ü
ormywf0ifpm;jcif;rsm;udk ûyawmfrcl ahJ vonf/

oD[dkVfuRef; vlaetdrfajcpwifjcif;

bk&m;½Sif a½TjynfeAd mÁ ef 0ifpaH wmfro


l nfah eYüyif 0dZ,rif;om;onf crnf;awmf oD[Am[krif;u ESix f w
k f
ojzifh tNcHt&H 700 -ESiw hf uG oD[Vkd u f Ref;odYk qdu k af &mufcahJ vonf? ,if;odYk oD[Am[k -oD[oD0vda'0DwYkdrS
zGm;jrif oD[rnfwiG o f nfh 0dZ,bk&ifonf pwiford ;f ,l&muRe;f jzpfí oD[V'DyrnfaMumif;od&m \? wenf;tm;jzifh
oD[tEG,f qufo, G Bf uD;yGm; rif;trsm;wdYk ydik ;f jcm;pd;k tkyf rif;ûyvkyí
f aexdk if&muRe;f jzpfojzifh oD[V'Dyrnf
aMumif; odavOD;/
,if;oD[Vkd uf Ref;onf ukrma&mwåE'Å yD ç b&da,muúE'Å yD ç vuFm'Dyç MoZm'Dyç 0&'Dyç r@'Dyç r[dE'´ yD
ponf trnfrsm;jzpfvnf; xif½mS ;onf? ,if;oD[Vkd u f Ref;ü ESpaf ygif; 2340 -wdik af tmif 0dZ,tp 0durú &mZoD[
tqHk; rif;aygif; 177-qufwYkd rif;ûycJMh uukef\/
,if;odYk jzpfaMumif;-

aom*w&ZÆwEÅóç £ró y&dygvum?


blbZk m urawm a[oHçk owH owåowåp/

[laom r[m0Ho ü rSww


f rf;wifcahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 120

EdkifiHjcm;om;rsm;odrf;ydkuf vGwfvyfa&;&

c&pf 1505 -ckEpS w f iG f ay:wl*v D rl sdK;rsm; oD[Vkd uf Ref; tcsdKYa'orsm;udk odr;f ydu k cf MhJ uonf? 1602 -ckEpS Ef iS hf
1650-ckEpS t f Mum; 'wfcsf(e,fomvif)rsm; ay:wl*w D Ykd ukd wdu
k x
f w
k í f odr;f ydu
k cf MhJ uukef \? 1796 -ckEpS w
f iG f 'wfcsf
wdYk vufrS NAd wdoQwdYk u odr;f ydu k cf MhJ uonf? c&pf ouú&mZf 1948 -ckESpf azazmf0g&Dv 4 -&ufaeYwiG f 'drk eD , D t H qifh
jzifh vGwv f yfa&;&½Scd ahJ vonf/ 1972 -ck arv 22 -&ufaeYwiG f oD&v d uFmor®wEdik if jH zpfvmavonf? oD[Vkd Ef ikd if H
ESihf jrefrmEdik if w
H Ykdonf vGepf mG &if;ES;D Muukef \? a½S;rif ;rsm;vufxufuyif a½Tvrf; aiGvrf;azmufcMhJ uukef \?
oD&v d uFm0efBuD;csKyf rpöuo f &D rd mAdb k E´&mEduk af u;onf 1976 -ck Zefe0g&Dv 21 -&ufaeYrS azazmf0g&Dv 2 -&ufaeY
txd jrefrmjynfoYkd a&muf½v dS nfywfcahJ vonf/
oD[dkVfomoema&mif

a'0geHy,d wdórif;vufxuf omoemouú&mZf 236 -ckEpS f e,kev f jynfah eYwiG f oD&"d r®aomurif;BuD;ESihf
a0'doma'0DwYkd\ &ifaoG;onf;csm om;&wemjzpfawmfral om t½Sirf [dEa´ x&f OD;aqmifaom omoemûytzGYJ <u
a&mufawmfrí l omoemûyawmfrcl &hJ m oD[Vkd u f Re;f (oD&v
d uFm)ü bk&m;jrwfpmG omoema&mif vGepf mG awm ufajymif
vif;vufcahJ vonf? wacwfu qefpyg;vSr;f í cufcaJ tmifyif aumif;uifü psmefysH&[ef;wdYk jzifh jynfv h Qrf;cJah v
onf? ykxZk Of&[ef;r½Sad om tcgyif ½Scd zhJ ;l onf? &[ef;oHCmawmftm;vH;k t&d,mcsnf; ½Scd zhJ ;l onf [l\/
t½Sirf [dEa´ x&fonf omoemouú&mZf 236 -ckESpf e,kefvjynfhausmf 2 -&ufaeYwiG f tEk&m"ûrdY r[marC
0efO,smOfBuD; (r[m0d[m&ausmif;wdu k Bf uD;)udk tvªcíH omoemûyawmfrcl &hJ m vGepf mG xda&mufavonf? t½Sif
r[dEa´ x&fEiS hf twlygvmawmfral om t½Si£ f ¥d,ç t½SiOf wå, d ç t½Sio
f rÁvwdYk onfvnf; &[EÅmyk*Kd¾ vfBuD;rsm;
jzpfMuukefí yd#u 3-yHkç edum,f 5-&yfwYkdukd csyYkdawmfrMl uí oufq;kH wdik f omoemûyawmfrcl MhJ uukef \/

¤if;aemuf t½Sirf [dEm´ ax&fpí qif;oufay:xGe;f cJah om t½Sit


f &d|ax&fç t½Siw
f ó
d 'wåax&f(¤if;ax&f
bmom 18 -rsdK;wwfonf[\ l ?) t½Sifemrax&fç t½Sif'dCokreax&fç t½Sifu mVokreax&fç t½Sirf [memrax&fç
t½SifAk'¨&u©dwax&fç t½Sifwdóax&fç t½Sifa'0ax&fç t½Sifokreax&fç t½SifplVem*ax&fç t½Sif"r®ygvduax&fç
t½Sifacrmax&fç t½SifOywdóax&fç t½Sifzkóa'0ax&fç t½Sifokreax&fç t½Sifr[my'krax&fç t½Sifr[moD0
ax&fç t½SifOygvdax&fç t½Sifr[mem*ax &fç t½Siftb,ax&fç t½Sifwdóax&fç t½Sifokreax&fç t½SifplVm
b,ax&fç t½Sifwdóax&fç t½SifplVa'0ax&fç t½SifoD0ax&f ponfwdkYum; yd#u 3 -oG,f edum,f 5-&yf csydYk
wynfo h C H m y&dowfukd tqufrjywfay:xGe;f apaom oD[Vkd üf bk&m;jrwfpmG omoema&mifukd awmufajymif
vif;vufapawmfrcl MhJ uaom omoemhtmZmenf t½Sijf rwfwYkd jzpfawmfrMl uonf/
¤if;jyif t½SiftmeE´max&fç t½Sif"r®ygvax&fç t½SifAk'¨'wåax&fç t½SifOywdóax&fç t½Sifr[m
emrax&fç t½SifOyaoeax&fç t½Sif0Zd&Ak'd̈ax&fç t½SiftEk½k'¨gax&fç t½Sif"r®oD&dax&fç t½SifAk'¨&u©dwax&f
wdYk onfvnf; r[m0d[m&tEG,üf yg0ifawmfrMl uaom oD[Vkd o f moem 0efaqmif r[max&fjrwfwYkd jzpfawmfrMl u
uke\ f ? 0de,"&Oywdóax&fç t½Sif'dCbmPutb,ax&fç t½Siftmbd"r®dutb,ax&fç t½SifrZÑdrbmPu
ax&fç t½Sipf wkeu d m,duwdóax&fç t½Siw f yd #d uplVokreax&fç t½Sitf mbd"r®u
d a*g'wåax&f ç t½Sifr[my'kr
ax&fç t½Sirf [mokreax&fç t½SiAf 'k r¨ w
d aå x&fç ponfwYkd um; oD[Vkd o
f moemwGif pmcstausmf tqH;k tjzwf
tausmf q&mawmfrsm;tjzpf xif½mS ;cJMh uukef \/
t½Sio f CH &u©w d r[max&fonf rZÑdredum,fvm tcuftcJwYkd ukd tqH;k tjzwf ay;awmfrcl o
hJ nfh r[m
0d[m&ausmif;wdu
k Bf uD;\ ynm½Sif wyg;jzpfawmfrcl ahJ vonf/
t½Sirf [mAk'a¨ Cmoax&fonf oD[Vkd u f Ref; r[m0d[m&ausmif;wdu
k Bf uD;ü vQrf;vQrf;awmuf t|uxm
usr;f ûy tausmq f ;kH rax&fjrwf jzpfawmfro
l nf/
t½SifoHCygvax&fç t½SifAk'¨oD&dax&fç t½SifaombPax&fç t½ iS pf Vl Ak'a¨ Cmoax&fç okr&Fvy&da0P
0goD t½Sif'g|mem*oHCax&fç t½SifAk'¨rdwåax&fç t½SifaZmwdygvax&fç t½SifAk'¨a'0ax&fç tp½Sdaom rax&fwdkY
onf t|uxmopfusr;f BuD;rsm; a&;om;ûypk&ef t½Sirf [m Ak'a¨ Cmoax&ftm; awmif;yefrI tbd,mpuûyMuonfh
rax&fjrwfwYkd jzpfMuonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 121

¤if;jyif ykvw¬yd &k acwfü xif½mS ;aom O'kr&Á *D&rd [m0d[m&0goD t½Sirf [muóyax&fç ¤if; \wynfh
0de,o*F[t|uxmç om&w¬'yD eD#u D mponfh usrf;*efrsm;ûypkaom t½Sio f m&dyw
k &å max&fç ¤if; \wynfrh sm;jzpf
Muaom okaAm"mvuFm&ç 0kawåm',usrf;ponfh usrf;ûy t½Sio f C H &u©w d ax&fç t bd"r®w0¬ b d m0deaD c: #Dumausmf
usrf;ponfûy t½Sio f rk *Fvax&fç 'g|m0Housrf;ûy &mZ*k½t k ½Si"f r®uw
d adå x&fç 0de,0depd ,ä #Dumusrf;ûy t½Si0f gpd
ó&ax&fç ucFg#Dumopfusrf;ûy t½SiAf 'k e¨ m*ax&f ponfwYkd onfvnf; r[m0d[m&tEG,f ynm½Sirf sm;[k qdEk ikd f
avonf/
xdYk jyifwyg; arm[0dapä'eDt|uxmESihf 0drwd0ad em'eD#uD musrf;ûy t½Siaf pm#d,uóyax&fç tbd"meyÜ
'Dyu
d musrf;ûy t½Siaf rm*¾vm’ efax&fç orEÅu#l 0PÖemusrf; ponfûy t½Siaf 0a'wax&fç ZdemvuFm&pmud, k Ef iS hf
ZdemvuFm&#dumusrf;ûyç t½SiAf 'k &¨ u©w
d ax&fç arm*¾vm’ efusrf;ç arm*¾vm’ efyO§u
d mu srf; ponfûy t½Siaf rm*¾vm’ ef
ax&fç yom"eusrf;ûy t½Siyf , d 'óDax&fç yom"e#Dumusrf;ûy t½Si&f m[kvmax&fç Amvm0wm&#Dumopfusrf;ûy
t½Siof &D o
d rk *Fvmax&fç tbd"meyÜ'yD ud m olpu
d srf;ûy t½Siof bk wl ad x&f ponfwYkd onfvnf; oD[Vkd (f oD&v
d uFm)
omoemûy rax&fjrwfwYkd jzpfMuonf/

oD[dkVf (oD&dvuFm) ü xif½Sm;aom apwDykxdk;rsm;

oD[Vkd u
f Re;f (oD&v
d uFm) ü Ak'b
¨ mom0if olawmfpifwYkd ud;k uG,&f m aumif;rIûy&m yknwdwç¬ yknrwårsm;
jzpfaom aAm"dç apwDç ykx;kd ponfwYkd um; rnfonfoh rdik ;f ynm½Sirf Q ukepf ifatmif razmfjyEdik af tmif jrm;ajrmifvS
uke\ f /
tEk&m"ûrdYrS Z,od&o
D CH rdwmå aAm"dç ok0PÖrmvdr[mapwDç xlyg&mrapwDç vHum&mrapwDç tb,*D&d
apwDç aZw0eapwDç £ó&rkead pwDç a0ó*D&ad pwDç r&dp0¥ ad pwDç apwd,awmifay:½Sd apwDrsm; em*uRef;rS
em*'DyapwDç w&deaf umrmvDûrdYrS r*Fv mr[mapwDç ykvw¬ûd rdYrS xlyg&mrapwDç &wemaum¥apwDç ud&ad 0a[&
apwDç rv, (rmwavh) ûrdYteD;½Sd aygw¬um½kVo § *Fg,emwif&m tmavmuvdP k çf udv
k b
H ûkd rdYteD;½Sd uvsmPDapwDç
uED́ûrdY½dS vHumwdvubk&m;½Scd ;kd ausmif; bk&m;½Sif pG,af wmfwu kd çf b'´KvûrdY½dS rkw,d *FPapwDç r[d, *FPapwDç
'DC0gyDt&yf½dS 'DC0gyDapwDç a&m[ewdik ;f ½Sd wdór[m&mrapwDç pdwv å awmifrS apwDyx k ;kd ponfwYkd um; oD[Vkd f
uRef; (oD&v d uFm)ü xif½mS ;aom ud;k uG,&f m apwDyx k ;kd wdYk jzpfuek f \/
xif½Sm;aomausmif;wdkufBuD;rsm;

omoemouú&mZf 236 -ckEpS w f iG f eef;wufaom a'0geHy, d wdórif;BuD; \ aumif;rIawmf tEk&m"ûrdYawmf½dS


r[m0d[m&ausmif;wdu k Bf uD;ç omoemouú&mZf 455 -ckEpS w f iG f 'kw,d tBudrf eef;wufaom 0¥*grPd(0v*rÁm)
rif;BuD;\ aumif;rIawmf tEk&m"ûrdY tb,*D&ad usmif;wdu k Bf uD; omoemawmfouú&mZf 819 -ckEpS w
f iG f eef;wuf
aom r[maoerif; \ aumif;rIawmf tEk&m"ûrdY½dS aZw0efausmif;wdu k Bf uD;ç omoemouú&mZf 1707 -ckEpS w
f iG f
eef;wufaom ykvw¬ûd rdYawmf½dS aZw0efausmif;wdu k Bf uD;ponfwYkd um; avhvmMunf½h I oHa0*,lz, G &f m ausmif;wdu k f
BuD;rsm; jzpfuek f\/
t|uxmç #DumwdkY ay:xGef;&m

urÇmt&yf&yf½dS ax&0g'bmom0ifrsm;ç ynm½Sirf sm; jrwfjrwfE;kd Ed;k usufrw S of iftH avhvmMunf½h aI eMu&
onfh t|uxmusrf;tm;vH;k ESihf #Dumusrf;tm;vH;k eD;yg;wdYk onf oD[Vkd u
f Ref; ynm½Siw
f Ykd ç omoemh0efaqmif
ynm½Siw
f Ykd a&;om;pD&ifawmfrcl MhJ uaom usr;f *efrsm;jzpfMuonf/

tb,*D&dausmif;wdkufxGuf usrf;rsm;

omoemouú&mZf 757 -779-wGif oD[Vkd üf eef;wufaom a0g[m& wdórif;onf vdrm® uRrf;usifaom


uydvtrwfukd tb,*D&u d srf;pmrsm;udk pdppfap&m ax&0g'ESihf xdyw
f u
kd q
f efYusifojzifh tb,*D&d ausmif;wdu
k f
ESihf tb,*D&*d P
kd ;f oH;k usrf;pmrsm; rD;½dYI zsufq;D apcJah vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 122

a0wkv0’ g'H r'd́wmG ç uma&wGm ygyed*[


¾ ?H
uydave trapöeç omoeH aZmw,dp aom/
odYk jzpfí tb,*D&*d P
kd ;f oH;k usrf;pmrsm; oD[Vkd u f Ref; (oD&v
d uFm)ü ,cktcg ½Smr&awmhacs? odYk & mwGif
Owå&0d[m&0Hot|uxmusrf; (tb,*D&o d rdik ;f usrf;) ½Scd o
hJ nf[o
k &d \? ¤if;jyif u0dpuú0wåd t½Sit f meE´mr
ax&fp&D ifcahJ om o'¨ar®myg,eusrf;udk awGYEikd af vonf? ,if;o'¨ar®myg,eusrf;um; tm;vH;k *gxmcsnf;jzifh
NyD;aom yZÆr,usrf; jzpfavonf? ed*;kH tvGwf *gxmaygif; 620 -*gxm½Sd\/ ed*Hk;*gxm 8-*gxmyg½Sd&m 2-
&yfaygif; 629-*gxm½Sad vonf? usrf;OD;ü-

1/ oAÁo00derd w
k çHå oAÁom&*kPmu&H?
oAÁavmu*½Hk 0D&çH [dwH trwr*¾'/H

2/ oAÁm'a&e 0E´w
d mG ç or®morÁK'¨rm'dawm?
tx "r®Oö oHCOöç o'¨,mrk'¨ em t[H/

3/ o'¨ar®myg,eH udOçdö &p,dórd ayodw?kH


emraum Ak'a¨ omróç yd,ojA[®pm&daem/

4/ t|u©P0derd w
k çHå cPH y&r'kvb
’ ?H
Oyva'¨e uwåAçHÁ yknH ykn0wm o'g/
[laom 4-*gxmjzifh yPmrç tbd,mpuç y#dnmOfç Oa,s mZOf wdYk ukd azmfjyí *E¬m&rÇûyawmf rlcahJ vonf?
,if;usrf;onf oD[Vkd ef ó
d ,ESiw
hf uG ½GKd ifqu
kd f 127 -rsufEmS ½Sad vonf? þonfvQif oD[Vkd o
f moemordik ;f
t>rufwnf;/
qowåwdrydkif;

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;
oD[dkVfuRef;odkY 'kwd,tBudrf <uawmfrljcif;

oD[Vkd u f Re;f ü q&mawmft½Sio f Zk mwwdYk y#dywåo d moemûyawmfrcl MhJ uonfrmS udv k b H ûkd rdY rm,mvrf;
,rkemNcH rpöuef pd u H m \ aetdrjf zpfaom ,m,Dausmif;ü oDwif;oH;k í y#dywåo d moemûycJ&h jcif; jzpfavonf? o'¨g
w&m;xufoefvaS om edpu H m 'g,dumrBuD;u rdrt d d rfBuD;udk q&mawmftm; vª'gef;ygonf? odYk &mwGif q&mawmf
u vrf;rBuD;ESihf eD;uyfvo S jzifh qdwNf idr&f mr&jcif;ç ae&mXme usO;f ajrmif;jcif;wdYk aMumifh tNrJepd x ö m0&ur®|mef;
Xmewcktjzpf roifah wmf[k ,lqawmfrí l tvIrcHcahJ y? t½Sno f jzifh omoemûyEdik &f efrmS vnf; tNrJwrf;X mecsKyf
wck½rdS S jzpfrnfjzpfaMumif; 0dyóemjyefYymG ;a&; toif;tm; q&mawmfu rdeYf Mum;ojzifh xdt k oif;oltoif;om;wdYk
u udv k b H ûkd rdYü ae&mwckay;&ef tpd;k &xHawmif;Mu&m 0efBuD;csKyf ]]aumwvm0v}} vufxufwiG f r&½Scd ahJ cs? aemif
bE´&me,,au tpd;k &opfvufxufwiG rf S &½Scd J ah vonf? ae&mum; t*Fvefo½H ;kH teD; rufumoDvrf;ab; w{u
½Sd ajruGujf zpfavonf? qdwNf idraf omae&mjzpfjcif;ç toGm;tvmvG,u f jl cif;ponfh t*Fg&yfrsm;ESihf jynfph o
kH jzifh
tvGev f Qifoifah vsmfaumif;rGeo f nfh ae&mjzpfavonf? xdak e&mü 1318 -ckESpf oDwif;uRwf vqef; 2 -&ufaeYwiG f
0efBuD;csKyf bE´&mem,auud, k w f ikd f taqmufttHw k Ykd ukd tkwjf rpfcscJah vonf? xdt k aqmufttHrk sm; aqmufvyk q f J
wGif q&mawmf t½Sio f Zk mwwdYk jyef<uawmfrcl jhJ cif; jzpfonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 123

vHum 0dyóemjyefYymG ;a&;tzGYJ onf ur®|mef taqmufttHrk sm;êud;pm;aqmufvyk cf &hJ m 1320 -ckESpfwGif 2-
ode;f wef w&m;wdu k wf vH;k ESihf a,m*Drsm;ae&ef 2-aomif;wef wdu k f 2-vH;k NyD;pD;cJah vonf? xdEk pS rf mS yif xdv
k u
H m
0dyóemtoif;u r[mpnf q&mawmfb&k m;ç q&mawmf t½Sio f Zk mwESihf aemufyg &[ef;wyg;aygif; 3-yg;wdkY
oD[Vkd o f Ykd <ua&mufyg&ef yifah vonf? xdyk ifph mt&yif r[mpnf q&mawmfonf aemufygrsm;ESiw hf uG 1320 -ckEpS f
ewfawmfvjynfah usmf 12 -&ufaeYwiG f tdE, d´ Edik if rH w
S qifh oD[Vkd Ef ikd if o
H Ykd <uawmfr&l ef avaMumif;jzifh xGucf mG awmf
rlcahJ vonf? q&mawmf \tzGYJ wiG f q&mawmfEiS w hf uG &efuek o
f moemh&yd o f mrS q&mawmft½Sio
f Zk mwçt ½SifeE´0Hoç
t½Sit f mavmuç t½Siyf @dwç yJc;l omoemh&yd o f mq&mawmf t½Siyf n0gESihf uyÜ, d 'g,umç 'g,dumrrsm; yg0if
Muavonf/

r[mpnfax&ynmaumç y,mawm ok'yD 0H &H?


ZdeomoeH aZmawoHçk ba'´o[
D d edrEÅad wm/

tdE´d,EdkifiH rZÑdra'o oHa0Zed,Xmeç ylZed,Xmersm;


vSnfhvnfMunfh½Izl;ajrmf oHa0*,lylaZmf

r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;onf ,cifuvnf; tdE, d´ Edik if o


H Ykd <ua&mufawmfrzl ;l \? oHa0Zed, ylZed,
Xmersm;udv k nf; zl;ajrmfyal Zmf oHa0*,lawmfrcl zhJ ;l onf? odYk &mwGif rdrEd iS t
hf wlygvmaom oHCm awmfrsm;ESihf
'g,umç 'g,dumrrsm;rSm ra&mufz;l Muolrsm;jzpfí ¤if;wdYk ukd a&mufapvdjk cif;ç oHa0Zed, ylZed,Xmersm;udk xyfrH
zl;ajrmfMunf½h I oHa0*,lyal Zmfvjkd cif;ç ,cifra&mufz;l onfh Xmersm;odYk <uawmfrv l jkd cif; paom taMumif;rsm;aMumifh
<uawmfrjl cif;jzpfavonf/
w&m;jyí<uawmfrlcJh

,if;odYk <uawmfr&l mwGif a&muf&mXmeç wnf;cd&k mXmewdYk ü 0dyóem w&m;"r® jyoa[mMum;vsuf <uawmf
rlav&m q&mawmftwGuv f nf; twdik ;f rodtusdK;½Sçd w&m;em&ol w&m;½Irw
S o
f w
l Ykd twGuv
f nf; wefz;kd rjzwfEikd f
onfh tusdK;quf*P k t
f if tmed oifwYkd ukd &½SMd uavonf/

orÜawå orÜawå Xmaeç "r®araCe awmo,d?


r[mpnfax&aoca&mç r[mum½kPad um ok"/D

umvuwåm;ü vSnfhvnfMunfh½I

&efuek ûf rdYrx
S u G Nf yD;aemuf umvuwåm;ûrdYoYkd a½S;OD;pGma&muf½adS wmfro
l nf? umvuwåm;ûrdYü A[kow
k
tvdYk igS *sde;f bk&m;½Scd ;kd ausmif;odYk <ua&mufawmfrcl o
hJ nf? ,if;odYk Munf½h aI wmfrcl o
hJ jzifh ,if;bmom0ifwYkd tm;
rsm;pGmoem;Muifemjcif; jzpfawmfro l nf? oHo&müc&D;oGm;& olonf tuef;vrf;oGm;onfEiS hf wlvaS cs \? tuef;
rsm;vrf;oGm;vQif &Hcgvrf;rSeaf vQmufro d nf? &Hcgvrf;rSm;avQmufonf? wu,fawmh vrf;rSm;avQmufonfursm;
onf? oHo&mc&D;oGm;olonfvnf; t0dZmÆ aMumifh &Hcgaumif;rIûyç &Hcgraumif;rIûyonf? &Hcgt,lreS í f &HcgtvGJ
csn;f t,lv&JG onfrmS aMumufp&mygwum; ponfjzifh oHa0*jzpfawmfrcl ahJ vonf? wu,fawmh t0dZmÆ y,fazsmuf
opömÓPfa&mufrS at;csr;f rnfpifppfomwnf;[kvnf; qifjcifawmfrrl nf jzpfayonf/

,xmydemr ZpöaE¨mç ea&m ty&dPm,aum?


{u'g ,mwd ra*¾eç ukra® *¾emyd {u'g/

oHoma& oHo&H Amavmç wxm ty&dPm,aum?


ua&mwd {u'g yknHç tyknryd {u'g/

,'g p Ú wGm aom "r®çH opömed tbdoarówd?


w'g t0dZLÆ yormç OyoaEÅm p&dówd/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 124

uvuwåm;jywdkuf Munfh½Iawmfrljcif;

uvuwåm;ûrdY jywdu k o
f Ykd vnf; <uawmfrí
l Munf½h aI vhvmawmfro l nf? jywdu k üf vGecf ahJ om ESpaf ygif;
4000-ausmf aq;pdr x f m;aom vlaotavmif;wckukd *½kûyíMunf½h aI wmfrcl o hJ nf? a½S;acwfuvlrsm; ,ckacwf
vlrsm;xuf rsm;pGmt&yfjrifo h nf[k ,lqvsuf½&dS m ,cktavmif;aumif \ t&yfrSm 5-ay 4-vufrcefYom½So d nfukd
q&mawmf awGY&avonf? q&mawmfavmufyif tvH;k t&yfr½Sad y? odYk jzpfí a½S;acwfvrl sm;onf , ckacwfvrl sm;ESihf
t&yftarmif; ud,k v
f ;kH ud,
k af yguf rsm;pGmruGmjcm;Edik &f m[k rSwcf sufcsawmfrcl ahJ vonf/

'óem*g&Hyd *EÉmeç r[mpnf y@dawm 0d'gG ?


yódwAÁH oyódwmG ç okwH y&dp,H tum/

Ak'¨*,m<u ylaZmfzl;ajrmfoHa0*,l

umvuwåm;rSwqifh Ak'*¨ ,modYk c&D;qufawmfro


l nf? q&mawmfonf bk&m;½SiEf iS phf yfaom Xmersm;udk
<uawmfr,
l if;-

toacsF,smed emrmedç o*kaPe ra[odaem?


*kaPe emrrka'ḱ,sHç tydemr o[óaum/
[lonfEiS thf nD toacsFteEÅ rsm;vSaom bk&m;oAÁñk \ bGYJ rnfawmf*P k af wmfwYkd ukd ESv;kH oGi;f í zl;ajrmf
awmfrol nf? &Hcg avmuBuD; \ twåç twåe, d rSoOk ;f yHu
k kd qifjcif½rI w
S í
f Munf½h aI vhvm zl;ajrmfyal Zmf oHa0*,l
awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf Ak'*¨ ,müwnf½adS om aAm"dyifBuD; tvsm; 57 -awmif 4-vufrcefY tapmuf
ÓPfawmf tawmif 120 -cefY½dS oD&"d r®maomurif;BuD; \ ukov kd af wmf r[maAm"dapwDawmfBuD;ç owåXmeapwD
awmfrsm;ç ae&OÆ&mjrpfç okZmwmCemEdYk qGr;f uyf&mXmeç 'ku&ú p&d,musiahf wmfr&l mXmeponfh 'óed,ç oHa0Zed,
Xmersm;udv k nf; zl;ajrmfavhvm oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf/

aAm"dy@rÜd aom *EÉmç r[mpnf0rS [m*PD?


yódwmG 'óeDa,ydç oHa0*H Ze,D ok"/d
&mZN*dK[ft<u w,lZem½SpfrdkifrSwfcsufcs

q&mawmfwYkdonf Ak'*¨ ,mrS &mZû*d[o f Ykd<uawmfro


l nf? ajcusicf &D; rdik f 40 -rQom uGmvSr;f ojzifh wem&DcJG
rQjzifh &mZû*d[o f Ykda&mufawm rf cl ahJ vonf? xdt k cg q&mawmfonf rdik Ef iS , hf Zl emwdYk ukd n§Ed iId ;f Munfah wmfrcl ahJ vonf?
oD[Vkd u f Ref; t½Siaf rm*¾vm’ efa&; tbd"meyÜ'yD u d musrf;ESihf t½SiAf 'k y¨ ,
dÜ \ ½lyod'#d̈ u D mvmonft h wdik ;f wGuv f Qif
w,lZemvQif 12-rdik cf efY½adS vonf? wcsdKYurl 8-rdik f w,lZem [kqMkd uonf? wmwaxmif w,lZemqdMk uonf
vnf;½So d nf xrf;yd;k wjyef w,lZem,l&onfvnf; ½So d nf? usrf;*efrsm;ü ,lZemawGYvQif rnfonf, h Zl emjzifh
wGu&f rnfukd qH;k jzwf&efcufcv J suf ½Sad eonf? ,ckrl oGm;,if;[efvJT qdo k vdk c&D;oGm;,if; tuGmta0;wdYk ukd
usrf;*efvmtqdrk sm;ESihf n§Ed d iI ;f Munfah v&m t|uxmrsm;ü *,mESi&hf mZû*d[f 5 -,lZemuGma0;onf[q k &kd m t*Fvyd f
rdik f 40 ESiw
hf u
G vf Qif w,lZemvQif 8-rdik q f akd ompum;ESihf udu k n f aD eonfukd awGY½adS wmfral vonf? aAm"dyifEiS hf
*,monf 3-*g0kwf a0;uGmonf[k t|uxmrsm;üqdk \? w,lZemvQif 4-*g0kw½f o dS jzifh ,l Zem\ 5-yHk 3-
yHak 0;avonf? ,ckrikd t f m;jzifh 6-rdik o f ma0;onf jzpf&m w,lZemvQif 8-rdik [ f íl yifjzpfawmhonf? &mZû*d[Ef iS hf
emVE´onf w,lZema0;onf[k t|uxmrsm;ü rdeYf qakd v&m 8 -rdik yf ifjzpfavonf? xdYk aMumifh ûrdY½mG tuGmta0;wdYk
udjk y&m t|uxmvm pum;&yfwYkdü w,lZemvQi f ½Sprf ikd [ f o
l m,loifah Mumif; r[mpnfq&mawmf rSwcf sucf sawmfrl
cJah vonf/

r[mpnfax&ar"m0Dç ÓPD pm*D r[mok"?D


"r®0gpD *EÅKum&Dç ok0pd m&ÓPD u0d/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 125

&mZN*dK[fylZed,Xme toD;oD;vSnfhvnfMunfh½I

q&mawmfonf rdrt d zGYJ 0ifrsm;ESi t


hf wl &mZû*d[ûf rdYawmfa[mif;½Sd yxro*Fg,emwif&m owåyPÖv d P
kd çf
ZD0uo&ufO,smOf ausmif;awmf&mç a0VK0efausmif;awmf&mç tZmwowfwnfxm;cJo h nfh "mwfawmfwu
kd çf *DZÑuk#f
awmifponfh 'óed,ç ylZed,Xmersm;udk Munf½h zI ;l ajrmfyal Zmfawmfrcl ahJ vonf/

&mZ*[rÜd aom *EÉmç ylZmbmZerkwaå r?


ylZ,dwmG eródwmG ç oHa0*H tZeD[d a0/
emvE´mNrdKYa[mif; <ua&mufavhvm oHa0*,l

&mZû*d[rf wS zef emrnfausmaf ½S;a[mif; Ak'o¨ moemhwuúov kd Bf uD;½S&d m emvE´ûrdYoYkdvnf; <ua&mufawmfrcl hJ


avonf? emvE´um; bk &m;½Siv f ufxufawmfuyif xif½mS ;onfûh rdYjzpfonf? þûrdYonf bk&m;jrwfpmG xH 0g'ûydi&f ef
vmcJí h bk&m;jrwfpmG ESihf awGYaomtcg bk&m;jrwfpmG wynfo h m0ujzpfomG ;aom e*du k ed*P²(*sde)f wdYk ukd
ud;k uG,cf ahJ om Oygvdo<l u,f \ûrdYvnf;jzpfí bk&m;jrwfpmG y&deAd mÁ ef0if pHawmfrcl geD; aemufq;kH <uonfch &D;pOfwiG f
yg0ifaom ûrdYvnf;jzpfavonf? bk&m;jrwfpmG y&deAd mÁ ef 0ifpaH wmfrNl yD;aemuf ESpaf ygif; 700 -cefYwiG f ay:aygufchJ
aom Ak'w ¨ uúov kd Bf uD;jzpfaomaMumifh wurÇmvH;k uodonfh ûrdYa[mif;jzpfavonf? emvE´bw l mrS taemufajrmuf
10-zmvHck efYtuGmwGif emvE´acwfay: a½S;a[mif;qif;wkawmfponfh omoemh,Ofaus;rIqikd &f m ypön;f rsm; odrk ;DS
odr;f qnf;&m jywdu k çf t½Sio f m&dywk &å m"mwfawmfwukd çf emvE´wuúov kd af usmif;BuD; txdr;f trSwf wnfaqmuf
zGivhf pS x
f m;onfh emvE´wuúov kd f ponfrsm;odYk vnf; <ua&mufawmfrí l Munf½h aI vhvm oHa0*,lawmfrcl ahJ v
onf/

emvE´rpdÜ aom *EÉmç ayg&mP0w¬Ktm'a,m?


yódwGm 0dpma&wGmç ayg&mPH Ekó&Dwd acg/
Am&mPoDNrdKY rd*'g0kefawm<u zl;ajrmfoHa0*,l

xdrk w
S zef umodwikd ;f Am&mPoDûrdYoYkd <uawmf rlonf? ,if;Am&mPoDûrdYajrmufbuf 5-rdik cf efYtuGm½Sd
bk&m;jrwfpmG "r®pMumw&m;OD; a[mawmfr&l m rd*'g0keaf wmodYk qufvuf<uawmfro l nf? ,if;rd*'g0keaf wmü
bk&m;jrwfpmG yOö0*¾iD g;OD;ESihf pwifawGYq&kH mü wnfaqmufxm;aomapwDç "r®&mZduapwDawmfç *E¨u#k w d u
kd af wmfç
ausmufpmwdik Bf uD;ç "r®puúZed 0d[m&ausmif;awmfç tjcm;ausmif;awmf&mrsm;ç "r®puúapwDç aboZÆausmif;awmf&m
ponfh ylZed,ç oHa0Zed,Xmersm;odYk vSnv hf nfMunf½h I zl;ajrmfyal Zmf oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf/

rd*'g,rÜd aom *EÉmç r[mpnf ax&"Dwrd m?


"dwyd nm, 0k',
d¨ mç ylZeH 0E´eH tum/

ukódEém½Hk &*Hkomarm tifMuif;O,smOfawmodkY


<uawmfrljcif;

¤if;rSwzef bk&m;jrwfpmG a½TjynfeAd mÁ ef 0ifpaH wmfr&l m ukóEd mé ½Hk &*Ho


k marm tifMuif;awmodYk vnf;
<uawmfrí l ukóEd mé ½HOk ,smOfawmftwGi;f ½Sd y&deAd mÁ ea pwDawmfBuD;ESihf ausmif;awmf&mrsm;ç ukóEd mé ½Ht
k eD;½Sd awaZm
"mwfavmif&mXmeç nDawmftmeE´m a&Munfawmf½mS &m Xmeponf ylZed,ç 'óed,XmerGerf sm;udk tBudrBf udrOf ;D ESrd f
nGwcf oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf? þukóEd mé ½HXk merS &½Sad om aMu;yk&yd'k w f ckü ]]£'H Ak'ó
¨ bm*0awm y&de Ad mÁ e
apwd,-H þapwDawmfum; bke;f awmfajcmufyg;ESihf jynfph akH wmfral om b&m;½Sif \ y&deAd mÁ eapwDawmfaywnf;}}
[lívnf;aumif;ç ¤if;jyif a½T'*Fg;ç aiG'*Fg; ponfü ]]þr[m y&deAd mÁ eausmif;awmfonf bke;f usufoa&ESihf jynfph kH
awmfral om &[ef;oHCmawmfwYkd ausmif;awmf}} [lí vnf;aumif; t"dymÜ ,fyg½Sad om pmwef;udk awGY&aMumif;
od&\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 126

orÜwmG ukoed m&rÜçd r[mpnf,wduOk aÆ &m?


A[a0g 'óeDa,ydç ok"Da&m tyódwdacg/
a*g&ufylNrdKYü 0dyóemw&m;a[mjcif;

ukóEd mé ½Hük auseyfavmufatmif zl;ajr mfyal Zmf oHa0*,lawmfrNl yD; bk&m;½Sizf mG ;awmfr&l m vkredÁ OD ,smOfawmf
odYk <utH[
h &k nf½, G í
f c&D;qufawmfrcl &hJ m a*g&ufyûl rdYta&mufwiG f w&m;emvdo
k w
l Ykd u avQmufxm;awmif;yefojzifh
a*g&ufyûl rdYwiG ;f toif;wduk üf 0dyóemw&m;awmfukd a[mawmfrcl ahJ vonf? q&mawmf \ uyÜ, d OD; bpef;u
t*Fvyd v
f kd bmomjyefajymavonf/

a*g&ufyel *a& axa&mç "ar® okbmodawm ok"?D


ok"eD H ok[w
d w¬m,ç "r®uxm, awmo,D/
w&m;a[mawmfrNl yD;aemuf vkredÁ OD ,smOfawmfoYkd qufvuf<uawmfro
l nf/

vkrÁdeDO,smOfjrifuGif;

vkredÁ OD ,smOfü oD&"d r®maomurif;BuD; \ aumif;rIawmfausmufpmwdik çf "r®m½HEk iS hf qif;wkawmfrsm;ç eDaygvf


ax&0g' &[ef;awmfrsm; oDwif;oH;k &mausmif;ç r,fawmfrm,m tavmif;awmfzmG ;jrifykH ½kyw f ak wmfxm;½Sad om
tkw*f w
l u
kd çf opfyifBuD;rsm; êud;êud;usJusJ½o
dS nfukd awGYjr ifEikd o
f nf? atmufygAk'0¨ ifq&mBuD; OD;xGe;f pdef \ vkredÁ D
O,smOfbYJG aw;xyfukd zwf½MI unfE;l &m\/
vkrÁdeDO,smOfbGJYaw;xyf

yg&rDt½Sdefajy;ygwJh?
£aNE´jrwf½iS /f
od&o f a&j'yfxifonf?
ewfobifNcdro hf /J
jrwfA'k t ¨ avmif;½Siu f ?kd
waomif;cGiaf wmif;yefonfy/JG
ewfoufwrf;ckacR½Sm?
pkawumjywfp/J
vlYajy (jynf) ½Gmwyfpv JG Ykd ?
ZmwfueJ0ifc/kd
vkredÁ ûD rditf ifMuif;rSmv?
cdik yf ifrif;arT;ysHYa&mifp/kd
arG;rdjrwfeef;ausmyh sKd rSm?
yef;azmhuEkd , G w f pfcu
k v kd ?
vG,w f vlY zGm;vwfpifpif?
om;jrwf½iS yf if/
avmu"mwfurÇmwcGirf mS ?
r[mivsiaf wmfvv J Ykdav;/ /

¤if;jyif azmfjyyg vkredÁ D O,smOfawmfukd r[mu0dA'k '¨ wåonf ol \ Ak'0¨ o


H t|uxmü atmufyg*gxmjzifh
zGYJ qakd wmfrcl ahJ vonf/

0dbo
l w
d mAmvZemwdpmvdeçD 0dbo l w d *Ð0edaw0rmvde?D
o'g ZemeH e,emvdrmvdeçD 0dvrk edÁ D 0g[d 0da&mpd vkredÁ /D
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 127

AmvZemwdpmvde-D vli,fv½l , G w f Ykd \ pdwu f kd azmfjym;vIy½f mS ;apEdik af om? 0dbo l w


d *Ð -vufaumufajcusi;f
vnfyif;wefqm &wemykw;D tHch sD;zG,pf kH vnfwekH m;awmif; oG,af ysmif;pHv k if wefqmqiftyfaom ud, k t
f *Fgtpdwf
tydik ;f ½Sad yxaom? rmvdeD -vSyxl;qef; yef;yefvsuf½adS om? 0edwm -vSpufpuf,kd xdrk ed ;f rysKd o nf? twd0ad &m
pd£0-tvGew f &mvSy wifw h ,fouJo h Ykd? 0dbo l wd m -qef;pGmph v kH if wefqmqiftyfonfjzpfí? o'g -xm0pOfruGm
tcgcyford ;f ç ZemeH -vltaygif;wdkY\? e,emvDrmvdeD -rsufprd sufv;kH ydwek ;f wdYk p½k ;kH cdek m;&m rmvmzl;iHk yef;rsdK;pHak y
xaom? vkredÁ £ D 0 -Munfv h Ykd r0 tvGev f w S hJ xdrk ed ;f rESihf tvS*P k q
f ikd f olEikd if gEdik f tûydiv
f ,
k ufMuonfyh rm?
twd0ad &mpd-tvGet f usL; txl;tqef;Mu,f wifw h ,favNyD/
zl;ajrmfOD;csoHa0*,l

q&mawmfonf azmfjyygynm½Siw f Ykd pmzGYJ rukef *kPûf y&mjzpfonfh vkredÁ OD ,smOftwGi;f ½Sd qif;wkawm frsm;ç
ausmufwikd Bf uD;ç r,fawmfrm,mtkw*f w
l ukd f ponfwYkd uv kd nf; zl;ajrmfMunf½h I avhvm oHa0*,lawmf rlcahJ vonf/

vkredÁ rD [k,smedrçdÜ r[k,smarm r[mok"?D


r[EÅwHå tayu©w d mG ç 0E´eH ylZeH u&D/

om0w¬dNrdKYawmfa[mif;

om0w¬ûd rdYawmfa[mif;onf AmvrÁK (Balrapur) ûrdYrS taemufbuf 10 -rdik cf efYtuGmü wnf½o dS nf? ,ck
tcg ]]qawra[uf}} [k ac:wGio f nf? bk&m;jrwfpmG vufxufu tvGepf nfum;onfh aumovwdik ;f ûrdYawmfBuD;
jzpfonf? xdpk Ofu vlO;D a& ckepfuak #½So d nf[k usr;f *efrsm ;üvmonf? ûrdYawmf taemufawmifbufu temxydPf
oaX;\ aZw0efausmif;wdu k Bf uD;ç ta½SYbufu 0domcg'g,dumrBuD; ykAmÁ ½Hak usmif;awmfBuD;wdYk jzifh vGepf mG usuf
oa&½Sd pnfum;cJah vonf? om0w¬ûd rdYawmfBuD; pnfyifpOfu r½Sad om ypön;f 0w¬Kr½S?d xdYk aMumifh om0w¬[ d ak c:onf?
te,fe,ftpdYk pYkd tûrdYûrdY t½Gm½GmrS vma&mufMunf½h I avhvm&avmufatmif vSywifw h ,faMumif; tmVurE´ ewfûrdY
BuD;ozG,f wifw h ,f BuD;us,fpnfyifaMumif; t|uxmrsm;ü atmufygtwdik ;f zGYJ qckd ahJ vonf/
om0w¬dNrdKYawmfzGJY 3-*gxm

1/ oAÁ'g oAÁKyu&PHç om0w¬, d H oarm[dw?H


wo®m oAÁryk g'g,ç om0w¬w
D d y0kpw
ö /d

2/ aumovmeH yk&H &r®çH 'óae,sH raem&rH?


'o[d oa'´[d t0d0w d çHå tEéygeorm,kw/H

3/ 0k¹ðk a0ykvw
’ H ywåçH £'¨H zDwH raem&rH?
tmVurE´m0 a'0geHç om0w¬yd &k rkwrå /H
om0w¬, d -H om0w¬ad c: aumovwdik ;f \ûrdYawmfü? oAÁ'g -rd;k aqmif;aEG&moD tcsdeu f mvra½G;?oAÁyu&PH
-OóHv k ;kH pHk toH;k taqmifypön;f Opöm taqmufttHo k nf? oarm[dwH -pkaygif;wnf½Sd\? wo®moAÁrkyg'g, -xdk
odYk b,fcgrqdk vd&k mOóHk tvH;k pHk uHv k jkH ynf0h aygrsm;vSonfupkd í JG ? om0w¬w D d -om0w¬[ d íl ? 0g -aiG½Sdygu vdk&m
0,fí&aom ûrdY[í l ? 0g -oH;k aqmifz,
G o f ;D oD; ypön;f OóHk uHv
k akH ygjynfah om ûrdY[í
l ? 0kpw
ö d -ac:qdyk nwf orkwf
tyf\/
aumovmeH-aumovwdik ;f ol rsm;Adv k v
f l wdYk \? yk&H -om0w¬ad c: eef;ûrdYawmfonf/ &r®H -arGYavsmfaysmfz, G f
&mpifppfjzpf\? 0g -arGYavsmfaysmfz, G af umif;vS\? 'óae,sH -vma&mufMunf½h I avhvmxdu k f \? raem&rH -pdwf
"mwfMunfaysmf arGYavsm&f mjzpf \? 'ó[doa'´[d -qifjrif;[DoH pnfopH um; toHq,fyg;wdYk jzif?h t0d0w d Hå -rwdwf
qdwyf J tNrJxm0& qlní H ae \? tEéygeorm,kwH -pm;aomufz, G &f m [lorQ xm0&&½Spd yf,OS f \? 0g -pm;aomuf
zG,&f m[lorQ tNrJepd x
ö m0&½Sd \? a'0geH -ewfwYkd \? tmVurE´m0 -tmVurE´mewfûrdYuo hJ Ykd? om0w¬yd &k rkwrå H -
om0w¬ûd rdYawmfjrwfonf? 0k¹ðk -wd;k wufpnfum; jcif;odYk vnf;aumif;? a0ykvw ’ -H jyefYajympnfyifjcif;odYk vnf;aumif;?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 128

£'¨-H r,kwu f vkH kH jynfph jkH cif;odYk vnf;aumif;? zDwH -om,m0ajym tpm;tpmaygjcif;odYk vnf;aumif;? 0g -tvGef
trif; yGiv
hf if;jcif;odYk vnf;aumif;? raem&rH -a&muf½o dS t
l m;vH;k ûyH;ûyH;aysmfaysmf arGYavsmfjcif;odYk vnf;aumi ;f ? ywåH
-{uefrazmuf a&muf&mûrdYawmf jrwfr[maywnf;/

,if;udk u0dq&mwdYk pmzGYJ írukeEf ikd af tmif pnfum;vSaom om0w¬ûd rdYawmfBuD;onf c&pfu&ú mZf 300 -
twGi;f u ysufpcD ahJ vonf? c&pfouú&mZf 400 -avmufrmS tdraf jc 200 -cefYom usef½NdS yD; c&pfouú&mZf 632 -ckEpS f
wGif vH;k 0ysupf ;D cJah vonf? ,cktcgrSm awm0emtwdjzpfavNyD? jrifjriforQocFg& pdwu f ESv;kH oGi;f /

ylaZmfzG,f oHa0*,lzG,frsm;

om0w¬ûd rdYawmfa[mif;rS taemufawmifbuf ajcvSr;f aygif; 650 -cefYvrS ;f oGm;vdu k v f Qif vGepf mG ausmMf um;
vSaom bk&m;jrwf pGm oDwif;oH;k awmfr&l m aZw0efausmif;wdu k af [mif;BuD; twGi;f ü bk&m;½Sipf Buø<uawmfr&l mç
tmeE´maAm"dyifç &[EÅm"mwfawmfapwDrsm;ç *E¨u#k w
d u
kd af wmfae&mç a&wGi;f a&uefponfwYkd wnf½u dS ek f \/

aZw0efausmif;awmf&mrS wrdik cf efYavmuf ta½SYawmif cyf,eG ;f ,Ge;f a vQmufomG ;vQif bk&m;jrwfpmG wefc;kd
jym#d[mjyawmfr&l mü wnfxm;onfh apwDawmfBuD;wqlEiS hf a'0'wfajrrsKd &m a&uefBuD;wckukd awGYjrifEikd af vonf?
om0w¬ûd rdYawmfa[mif; ta½SYbuf 0domcg'g,dumrBuD; \ aumif;rIawmf ykAmÁ ½Hak usmif;wdu k Bf uD;rSm ae&mrSmyifr½Sd
awmhacs? tpd& m0wD (,cktcg &mrbd) jrpfurf; ûydysupf ;D ojzifh a&xJrikd 0f ufcefY a&mufaeonf[k qdMk uonf?
yaoe'Daumovrif;BuD; eef;awmf&mBuD;rSm ,ckwikd f ûrdY½;kd wHwikd ;f BuD; tvsm;teH wrdik af vmufysupf ;D vsuf
awGYjrifEikd af vonf? eef;awmf&m wHwikd ;f twGi;f ta½SYtaemuf ajcvSr;f 130 0-½Sd\/

MunfñdkoHa0*,lawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg om0w¬ûd rdYawmfa[mif;teD; aZw0efausmif;awmf&m twGi;f ½Sd


oHa0Zed,Xmersm;ç ylZed,Xmersm;udk oHa0*,lyal Zmfawmfrcl NhJ yD; aumoveef;awmfa[mif; ponfwYkduv
kd nf;
Munf½h o
I aH 0*,lawmfrcl ahJ vonf/

om0w¬yd &k |merÜçd r[mpnfax&daE´m 0d'gG ?


A[a0g ylZeda,ydç okyZl ,d taeu"m/

e,l;a'vDNrdKYodkY <uawmfrljcif;

q&mawmfonf þodYk ponfjzifh ylZed,Xmeç oHa0Zed,Xme toD;oD;wdYk ukd tzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl avhv m
Munf½h I zl;ajrmfoaH 0*,lawmfrNl yD;aemuf vufcaemifûrdY tm*&mûrdYrw
S qifh e,l;a'vDûrdYawmfoYkd <uawmfrcl ahJ vonf/

0efBuD;csKyfae½l;ESifhawGYqHk 0efBuD;csKyfar;orQ ajzqdkjcif;

e,l;a'vDûrdYoYkd a&mufNyD; aemufwaeYwiG f Zmwferd t hf Ed ,


d´ vlrsdK ; Ak'b ¨ mom0ifwYkdtm; 8-yg;oDvay;NyD;
aemuf eHeuf 9-em&Dct JG csdew
f iG f Edik if jH cm;a&;XmewGif tdE,d´ Edik if aH wmf 0efBuD;csKyf ½S&aD e½l;ESihf awGYqt
kH Munfñckd H
awmfrcl ahJ vonf/

½S&aD e½l;ESihf awGYqpkH Ofu ½S&aD e½l;onf q&mawmftm; 0rf;ajrmuf0rf;omêudqkd í ar;cGe;f tcsdKYukd ar;onf?
q&mawmfonf &J&ifw h nfMunfpmG ajzqdak wmfrcl ahJ vonf? ,if;0efBuD;csKyf ½S&aD e½l;tar;ESihf r[mpnfq&mawmf
tajz (aqG;aEG;csuf) wdYk ukd atmufygtwdik ;f t>rufrQ azmfjytyfygonf/

bm&wt*¾grapöeç r[mpnfax&ÓPdaem?
omupäm O'¨#m £"ç rkcrwår'd H [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 129

½S&Dae½l;/ / q&mawmft½Sio f jl rwfb&k m;? a½S;u tdE,


d́ Edik if o
H Ykd a&mufz;l cJv
h Qif b,f
ae&m b,fa'orsm;odYk a&mufcyhJ goenf;/

r[mpnfq&mawmf/ / tdk 0efBuD;csKyf -rdro


d nf a½S;u*,mûrdYç Am&mPoDûrdYç ukóEd mé
½Hûk rdYrsm;odYk a&mufczhJ ;l ygonf? þtBudrw f iG f bk&m;½Sio
f w D if;oH;k oGm;awmfro
l nfah e&mrsm;
wd;k wufaejcif; jyifqifxm;jcif;rsm;udk tvGet f m;&zG,&f m awGY½ydS gonf? tdE,d´ tpd;k &
onf þwd;k wufaqmif½u G rf u
I kd qufvuftm;xkwv f yk af qmif oGm;vdrrhf nf[k arQmfvifh
ygonf/

½S&Dae½l;/ / tdE, d´ tpd;k &onf Ak'Z¨ ,EÅyd aJG wmfrsm;udk rlwnfaomaMumifh wd;k wufrrI sm;
udk ûyvkyaf qmif½u
G f NyD;pD;apEdik yf gonf/

r[mpnfq&mawmf/ / Ak'o ¨ moem a½S;xH;k pum;t& (2500) r[my&deAd mÁ e ESpyf wf


vnfyaGJ wmfonfum; tdE, d´ Edik if wH iG f Ak'o
¨ moemw&m;awmf acwfopfjyefay:vm jcif; \
a½SUajy;vrf;nTejf zpfayonf[k q&mawmf xifjrifayonf? 'umawmf0ef BuD;csKyf/

½S&Dae½l;/ / bk&m;jrwfpmG usiphf Ofrsm;ESihf a[majymcsuw


f &m;awmfrsm;udk ydrk u
kd s,f
jyefYpmG od½edS m;vnfapcJv
h Qif þwdik ;f jynftwGuf tusdK;aus;Zl; rsm;vdrrhf nf[k wynfh
awmfxifygonf? þtcsufonf wurÇmvH;k rSm trSepf ifppfvakd eygonf? twGi;f pdw"f mwf
Nidr;f csrf;a&;twGuf þuJo h Ykd aom w&m;"r®rsm;onfomvQif tEkjrLAH;k ESihf vlom;wdYk \
twGi;f pdw"f mwf t"r®trIrsm;udk Nidr;f at;apygvdrrhf nf q&mawmf/

r[mpnfq&mawmf/ / q&mawmfu oabmusí urÇmBuD;wGif avmbç a'goçarm[


w&m;rsm;onf cdu
k &f efa'gojzpfjcif; \ rlvtaMumif;rsm;jzpfonf? omoema&;tvkyf
tm;vH;k onf þw&m;qd;k t"r®raI wGukd acsrIe;f zsufq;D &ef jzpfygonf? 0efBuD;csKyfonf
omoemûyvkyif ef;udk tm;ay;vdrf rh nf[k awmifw h arQmvf ifyh gonf? q&mawmfu rdeYf Mum;
awmfro
l nf/

½S&Dae½l;/ / bk&m;jrwfpmG vufxufawmftcguyif þurÇmBuD;wGif vloal wmfaumif;


ESihf trsKd ;aumif;om;orD;rsm; jzpfzYkd&efêud;pm; tm;xkwcf o hJ rl sm;ESihf wnfwh nfh qefYusif
aom t,l0g'½So d rl sm; vnf; ½Scd zhJ ;l onfrmS taESmift h ,Suf 'kuy© ifjzpfygonf? bk&m;
jrwfpmG \ w&m;awmfrsm;udk ud, k w f ikd rf sm;pGm Munfñykd gonf? odYk &mwGif 0efBuD;csKyftae
ESihf oD;jcm;t,l0g'wyg;udk rsufEmS vdu k íf OD;pm;ay;rnf r[kwyf g? odYk &mwGif þEdik if w H iG f
cH,u l ;kd uG,af eMuaom [dEL´ ç rlqvifç c&pf,efç Ak'b ¨ momESihf tjcm;bmomtm;vH;k
wdYk onf vlwYkd \aumif;usKd ;twGuf êud;pm; aqmif½u G v f yk uf ikd af eMuaomaMumifh bmom
w&m;rsm;udk tm;ay;&ygvdrrhf nf? w&m;awmf jyefYymG ;a&;udprö mS omoemûyyk*Kd¾ vfrsm;
twGuaf omf vnf;aumif; (odYk r[kw)f q&mawmfuo hJ Ykd &[ef;awmfrsm;twGuaf omf
vnf;aumif; jzpfygonf/

r[mpnfq&mawmf/ / r[mpnfq&mawmfonf 0efBuD;csKyfukd arwåmydYk í 0efBuD;csKyf


ESiw hf uG wdik ;f jynftwGuf csr;f om<u,f0apaMumif; qkawmif;ygonf[k aemufq;kH trdeYf
½Sad wmfrcl ahJ vonf/

þonfvQif urÇmausmaf om q&mawmfEiS hf urÇmausmaf om 0efBuD;csKyfwYkd \ aqG;aEG;csuf jzpfavonf/

yod'¨ó ax&dE´óç t*¾grpö0&ó p?


uxm okvu©nm 0wç rEknm om"kaxmrdwm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 130

taomu0d[m&Munfh½I acwfopfausmif; w&m;a[m

q&mawmfonf naeydik ;f wGif ur®|mef;Xmeûyvky&f efjzpfonfh taomu 0d[m&ausmif;odYk ud, k w


f ikd <f u
a&muf Munf½h aI wmfro
l nf? aemufwaeYeeH ufwiG f acwfopfausmif;rS yifah vQmufojzifh <ua&mufí ausmif;om;
ausmif;olrsm;tm; y&dowftajctae tm;avsmfpmG arwåmw&m;ESi hf ud, k cf si;f pmw&m;udk a[mMum;awmfro l nf?
q&mawmfum; arwåmw&m;ESihf ud, k cf si;f pmw&m;udk xm0pOfusio
hf ;kH onfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmfro
l nf/

arwåmuxrÜd a'o,dç acwfopf00S Zd mÆ rE´ad &?


ax&daE´m r[mpnf0aS ,mç ,wdaoa|m u0D[d a0/

tdE´d,EdkifiHawmfor®wESifh awGYqHkrdefYMum;

xdak eYnaewGif tdE, d´ Edik if aH wmfor®wBuD; a'gufwm&ma*sE´&my&mq'fEiS ahf wGYqí


kH omoema&;qdik &f mç
bmoma&;qdik &f mrsm;udk rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? or®rwBuD;onf q&mawmfred Yf Mum ;csurf sm;udk rsm;pGm
auseyftm;&awmfrcl ahJ vonf/

bm&wZem"dyóç "r®m rawe awmo,d?


r[mpnfax&ukOaÆ &mç "ar®ok aum0da'g ok"/D

jrefrmoH½Hk;ü w&m;a[mjcif;

jrefrmoH½;kH rS oHtrwfBuD;E iS hf oH½;kH trIxrf;wdYk onf Edik if &H yfjcm;wdik ;f wyg;odYk a&mufae&ojzifh &wem
oH;k yg;ESihf a0;uGmouJo h Ykd jzpfaeMuonf? r[mnfq&mawmf<uvmojzifh vGepf mG 0rf;ajrmufMuonf? q&mawmfa[m
aom w&m;awmfuv kd nf; Mum;emvdMk uonf? odYk EiS q hf &mawmfxv H ma&mufí w&m;a[m&ef yifah vQm ufMuonf?
odYk jzpfí xdak eYnae 5-em&Dct JG csdew
f iG f jrefrmoH½;kH odYk <uawmfrí
l 0dyóemw&m;"r®rsm; a[mMum;awmfrcl ahJ v
onf/

&mZ'lwoEÅm*g&-rE´ad &yd ok"w


D rd m?
"r®0óH 0ómayodç ,wdaoa|m okZmwdrm/

'kwd,or®wBuD;yifhojzifh <ua&mufw&m;aMumif;ajym

xdpk Ofu tdE,


d´ Edik if H \ 'kw,d or®wBuD;jzpfaom tdE, d´ 'óeac: 2-wG½J dS usrf;BuD;ESiw hf uG tjcm;rsm;pGm
aom 'óeqdik &f musrf;rsm;ESihf a*gwrAk'ç¨ "r®y'ygVdawmfç t*Fvyd b f momjyef usrf;ponfwYkd ukd ûypD&ifcJ ah om
tdE, d´ 'kw,
d or®wBuD; a'gufwm q&ma0yv’&d m"u½du k oQPefu yifah vQmufojzifh aemufwaeYwiG f ,if;
'kw, d or®wBuD;xH <ua&mufí 'kw, d or®wBuD;ESithf wl ygVdy#d uvm pmaya&;&m tcsdKYukd aqG;aEG;awmfrcl ahJ v
onf? w&m;aqG;aEG;rIuu kd m; rûy[ko&d onf? 'kw, d or®wBuD;onf q&mawmfa& mufcu kd f tcGiahf &;aumif;udk &,l
jcif;jzpfavonf/

bm&w0aó 'kw, d -or®awe okÓP0g?


*EÅomupäH aom axa&mç tum 'V§y&uúarm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 131

Adkyge,f qefcsD½Gm xlyg½HkapwDawmfBuD;

tdE,d́ Edik if H Adk yge,f qefcsD½mG ü oD&"d r®maomurif;BuD; \ aumif;rIawmf xlyg½Hak pwDawmfBuD; wnf½adS v
onf? omoemouú&mZf 218 -255-oD&"d r®maomurif;BuD;onf uvd*w F ikd ;f udk atmifjrifNyD;aemuf touft;kd tdrf
pnf;pdrjf rm;ajrmufpmG wdYk ukd aoaMuysupf ;D &onfujkd rifí w&m;oHa0*&awmfro l jzifh ppfjzifah tmifEikd jf cif;udk pGeYf
vTwv f suf w&m;"r®jzifh atmifEikd jf cif;udk a½S;½IcahJ vonf? xdrk pS í tdE,
d́ Edik if tH ESYH tjym; a&wGi;f ç a&uefw;l jcif;
bk&m;ç ykx;kd ç apwDç *lç ausmif; wnfaqmufjcif; tp½Sad om bk&m;jrwfpmG omoemESiphf yfonfh trIupd rö sm;udk
ûyvkyaf wmfrcl ahJ vonf/

xdo
k &D "d r®maomurif;BuD; vufxufwiG f bk&m;jrwfpmG omoemawmfvnf; rsm;pGmxGe;f vif; awmufycJah v
onf? oD&"d r®maomurif;BuD;onf rdrid ,fpOf rif;om;b0u aexdik cf &hJ m þqefcs½D mG teD; ADwmG jrpf vuf0b J uf
urf; ay 300 -cefY tjrif½h adS om oJausmufawmif uke;f i,fwckwiG f xlyg½Hak pwDawmfaygif; 10 -qlcefY wnfxm;ud;k
uG,af wmfrcl ahJ vonf? ,if;apwDawmfrsm;teuf ,ckwikd f yHak wmfrysuf wnf½adS wmfral om qefcsDxyl g½Hak pwDawmf
BuD;rSm tcsif;tm;jzifh 103-ay ÓPfawmftm;jzifh 42-ay cefY½Sdavonf/

qefcsDxlyg½HkapwDawmfBuD; <ua&mufzl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfonf tzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl e,l;a'vDrw S zefazmfjyyg Adyk ge,f½dS qefcsDoYkd <uawmfrí


l
qefcsDapwDawmfBuD;udv k nf; ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif t½Sirf [dEa´ x&f oD[Vkd u
f Ref;<ucgeD;wGif
oDwif;oH;k awmfrcl o
hJ nfh ausmif;awmf&mrsm;udv k nf; avhvmMunf½h I oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf/

qefcsx
D yl yH d aom *EÉmç xlayok edEré meaom?
yoEérmeaom [kwmG ç okyZl ,d taeu"m/

t*sEÅmvdkuf <ua&mufavhvm

xdrk wS qifh t*sEÅmac:tZPÖvP kd *f o


l Ykd <ua&mufMunf½h aI vhvmawmfrcl ahJ vonf? ,if;t*sEÅmum; urÇm
ausmXf meBuD;jzpfavonf? xkxnfBuD;rm;vSaom awmifurf;yg;,Hü us,0f ef;vSaom vdP k *f Bl uD;rsm; xGi;f xm;í
twGi;f eH&w
H Ykdü aq;a&;yef;csrD sm;jzifh vSyqef;Mu,favhvm&rnfh ae&mXmeyi f jzpfavonf? vdP k *f Bl uD;aygif; 29 -
ck½í
dS tcsdY*rl sm;wGif eH&yH ef;csDrsm;rSm tawmfyifaumif;rGeaf o;onf? ,if;vdP k *f Bl uD;rsm;udk bDpD 2 -&mpkrS at'D 7 -
&mpktwGi;f avmufu wl;cJo h nf[k a½S;a[mif;ynm½Siw f Ykd cefYreS ;f Muonf/

xd*k Bl uDrsm;rSm Ak'o


¨ moem0if &[ ef;awmfrsm; oDwif;oH;k cJah om *lrsm;jzpfaMumif; qdMk uonf? eH&yH ef;csrD sm;
udv
k nf; Ak'o ¨ moem &[ef;awmfrsm;yif a&;qGcJ MhJ uonf[v k nf; qdMk uonf? xdt k csed w
f iG f r[m,mexGe;f um;
aeavNyD? xdek &H yH ef;csDrsm;udk rl&if;twdik ;f &atmifu;l í tcsdKYukd pmtkypf mwrf;tjzpf bmom awmfawmfrsm;rsm;jzifh
xkwaf 0xm;ojzifh ,if;t*sEmÅ udk urÇmuodcahJ vonf? wcsKYd yrkH sm;rSm jrefrmjynf yk*ûH rdY tmeE´mapwDawmftwGi;f rS
yef;csrD sm;ESiwhf o l nf[k od&onf? r[mpnfq&mawmfb&k m;onfazmfjyyg t*sEmÅ *lrsm;udv k nf; pdw0f ifwpm; avhvm
awmfrcl ahJ vonf/

t*sEÅm0Syod'r¨ çdÜ avPH avacwd aombdw?Hå


avPw¬m,wdaom *EÉmç yoma'wd ouH reH/

bHkabNrdKYüw&m;a[mjcif;

q&mawmfonf t*sEmÅ rSwzef bHak bûrdYoYkd<uawmfro


l nf? bHak b½Sd Ak'o
¨ moem0ifwYkd \ avQmu x
f m;csuf
t& bHak bodYk a&mufvQif a&mufcsif;yif r[maAm"dtoif;wduk o
f Ykd <uawmfríl 0dyóemw&m;udk a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? y&dowfBuD;rsm;pGm ESpaf xmif;tm;& aomreó jzpfavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 132

r[maAm"dr@avydç "r®uxH O'D&,d?


bl&yd anm r[maxa&mç "ar®ok edEré meaom/
r'&yfNrKd üY 3-&ufcefYtem;,l

bHak brSwzef r'&yfoYkd<uawmfrí l r'&yfûrdYü 3-&ufcefYtem;,l,if; vma&mufz;l ajrmfMuaom yk*Kd¾ vfwYkd


tm; tqH;k tray;jcif;ç aumif;&mnTeMf um;jcif;ponfjzifh cs;D ajr§mufawmf rlcahJ vonf? q&mawmfonf trsm;owå0g
wdYk \aumif;usdK;ç rdrt
d usdK;udu
k sifah wmfro
l nfh y&[dw twå[w d y#dyEéy*k Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfro
l nf/
uOödyl&NrdKYodkY vSnfhvnfMunfh½Ijcif;

uOöyd &l ûrdYonf t|uxmpmayordik ;f ü vGepf mG xif½mS ;onfûh rdY jzpfavonf? ,cifu bk&m;jrwfpmG omoem
xGe;f um;cJah vonf? wdy#d uy&d,wåpd moifwu kd Bf uD;rsm; rsm;pGm½Scd zhJ ;l onf? odYk jzpfí t|uxmusrf;ûytausmf t½Sif
r[mAk'a¨ Cmoonf ,if;uOöyd &l ü oDwif;oH;k í pmayA[kow k rsm;udk avhvmqnf;ylawmfrcl ahJ vonf? t|uxmç
#Dumusr;f ûytausmf t½Si"f r®ygvonf uOöyd &l Zmwdjzpfonf? uOö0d &ûrdY[v k nf; ac:a0:Muonf? y&rw¬0ed pd , ä ç
tbd"r®wo ¬ *F[ ponfh tbd"r®musrf;rsm;udk ûypD&ifawmfrcl ahJ om t½Sit f Ek½'k g¨ onfvnf; azmfjyyg uOöyd &l (uOöd
0&) Zmwdjzpfavonf/

aoa| uOö0d a& &a|ç uma0&d e*a& 0a&?


ukav oOÆmwblaweç A[kóak we ÓPdem/
,cktcg ]]aumef*sDAm&rf}} [k wGio
f nf? ,if;uOöyd &l onf yv’0Edik if H yv’0wdik ;f \ûrdYawmfvnf; jzpfcahJ v
onf? w½kw&f [ef;awmf vD,eG q f efa&mufpOfu ,if;uOöyd &l ü &[ef;awmfaygif; 300 -cefY oDwif;oH;k vsuf½dS
aMumif; ,if; \rSww f rf;ü azmfjycJah vonf? ,cktcg Ak'o ¨ moemawmfqikd &f m ausmif;uefapwDyx k ;kd wdYk r½Sad wmhyJ
[dEL´ oQ0d bk&m;ausmif;BuD;rsm;aom crf;em;pGmwnf½u
dS ek f\/

r[mpnfq&mawmf uOödyl&<ujcif;

aus;Zl;½Sif r[mpnfq& mawmfb&k m;onf azmfjyyg r'&yfrS 45 -rdik f a0;uGmaom azmfjyyg a½S;u Ak'¨
omoemxGe;f um;&m uOöyd &l ûrdYoYkdvnf; <uawmfrí
l a½S;jzpfa[mif; atmufarhawmfrcl ahJ vonf? oHa0*jzpfapawmfrl
cJah vonf/

uOöyd &l rÜd aom *EÉmç tEkó&d ok"w


D rd m?
yka&ra[oDpuúóç aZmweH rEknH okb/H
pdwfcsrf;ajrhzG,f&mBuHK&ovdk taESmifht,SufESifhvnf; BuHKcJh&

tdE,d´ c&D;wavQmufwiG f apwDyx k ;kd wdYk ukd zl;ajrmfjcif;ç w&m;a[mjcif;ç a'oEÅ&A[kow k qnf;yljcif;paom
pdwcf sr;f ajrhz, G &f mrsm;udk êuHawGYûyvkycf &hJ ovdk Zmwfjrif[ h Ed L´ wdYk \ aESmif,
h u
S rf u
I v
kd nf; êuHawGYc&hJ onf? ,if;um;
tjcm;r[kwf êudwifppD Ofxm;csuw f csKd Y ysuu f u
G jf cif; ponfjzpf \? ,if;tpDtpOf rsm;ysuaf omfvnf; q&mawmf
onf csKyfwnf; onf;cHawmfrEl ikd cf ahJ vonf/

cEÅ,
d m Oayawm axa&mç r[mpnf,wdaoca&m?
Ak'y¨ ak wåm Ak',
d̈ ak wåmç Ak'r¨ *¾gEka*gwd acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 133

oD[dkVfuRef; (oD&dvuFm) odkY a&mufNyD

r[mpnfq&mawmfonf oD[Vkd u f Re;f odYk <u&ef[al om r"meOD;wnf csujf zifh xGuaf wmfrí
l &efuek o f moemh
&dyo
f mrS cGmcJ&h m 1320 -ckEpS f jymodv
k qkwf 6-&ufaeYwiG f r'&yfûrdYrS od[Vkd u
f Re;f odYk av,mOf jzifx
h u
G cf mG awmfrcl hJ
avonf? xdak eYn 7-em&DcefYwiG f udv k bH akd vqdyo f Ykd a&mufí rufumoDur®|mef;Xme (0dyóempifwm) odYk 7 -
em&DccJG efYwiG f a&mufawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfq&mawmf<ujcif; taMumif;&if;

rufumoDur®|mef;Xmeum; r[mpnfur®|mef; A[dXk metjzpf wnfaqmufxm;aom Xmejzpfavonf?


oD[Vkd w
f Ykd u ]]bm0emr"soåme}} [k ac:Muonf? ygVdvkd bm0emrZÑXme jzpfavonf? q&mawmft½Sif okZmwwd kY
yxrtBudrf omoemûy<upOfu XmecsKyfr½So d jzifh tvGeu f s,jf yefYatmif omoemrûyEdik cf MhJ uacs? odYk jzpfí
us,u f s,jf yefYjyefY omoemûyEdik &f ef vHum0dyóemjyefYymG ;a&;toif;u þXmcsKyfukd wnfaqmufcjhJ cif;jzpfav
onf? r[mpnfq&mawmfb&k m;wdYk tzGYJ <uvmawmfrjl cif;rSm þXmcsK yf zGiyhf u JG si;f y&efEiS hf omoemqufvufûy&ef
twGuf ur®|mep&d,q&mawmf 3-yg;xm;cJ&h ef jzpfavonf/
r[mpnfq&mawmf w&m;a[mNyD

r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf wl q&mawmf t½Sio


f Zk mwwdYk udv
k b
H ûkd rdY rufumoDvrf; bm0em
r"somå eodYk a&mufonfqv kd Qiyf i f a,m*Da[mif; 'umç 'umrrsm; wjznf;jznf; a&mufvmMuonf/ tm;vH;k w&m
ausmf ESp&f mcefY½adS om[l \? ,if;y&dowfrmS NidrNf idro f ufouf½o dS nf? q&mawmfrsm;xHrmS w&m;em,l&ef arQmv f ifh
onft h oGiu f kd aqmifaeonf? y&dowfujkd rifvQif r[mpnfq&mawmfonf w&m;a[mcsipf w d f jzpfvmonf? ,if;odYk
w7m;a[mvdpk w d f jzpfpOfrmS yif jrefrmvdwk wfaom &[ef;awmfwyg; a&mufvmojzifh xd&k [ef;awmfuykd if bmom
jyefapNyD; 1-em&Dausmrf Q w&m;a[mawmfro l nf/

orÜw&å wå,d aH ,0ç r[mpnfax&yk*aF 0g?


"r®H aom a'o,dwmG eç y&doH y*¾Ew
DS ad cg/
aemufwaeYwiG f rm,mvrf; ,rkemNcH edpu
H m'umrBuD;tdr<f uí usr;f pmrsm;Munf½h I tem;,lawmfrcl ahJ v
onf/
ur®|mef;XmezGifhyGJ usif;yjcif;

jymodkvjynfhausmf 9-&uf we*FaEGaeYwiG f bm0emXmecsKyf zGivhf pS yf JG udk usif;yûyvkyMf uonf? oD[Vkd u f Ref;½Sd
osmredum,ç tr&yl&edum,ç &mrnedum,ç a½Tusifeu d m, [laom *dP k af ygif;pHrk S oHCmhax&f q&mawmfBuD;
rsm; toD;oD; rdeYf ceG ;f >rufMum;awmfrMl uonf? xdYk aemuf urÇmYA'k o
¨ moemhtoif; Ouú| w&m;0efBuD; OD;csex f eG ;f ç
oD[Vkd Ef ikd if 0H efBuD;csKyf rpöwmbE´&mem,uwdYk u 0rf;ajrmuf0rf;om avQmufxm;pum;ç rdeYf ceG ;f pum;rsm; avQmuf
xm; >rufMum;Muonf? ¤if;aemuf q&mawmf t½Sio f Zk mwu pum;tenf;i,fajymMum;NyD; zGiyhf u JG ½kd yk o
f rd ;f vduk f
Muonf? wu,fawmh ,if;ur®|mef;XmezGiyhf o JG nf r[mpnfcs;D usL;ylaZmfyBJG uD ;ESihf wlavonf? BuD;us,af om
omoemhyBJG uD; jzpfavonf/

y"meokur®|me-|meH [d 0d0#H w'g?


r[wm Oóa0ae0ç obm twD0aombem/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 134

aeYpOf 'umç 'umr 300-ausmf 400


w&m;tm;xkwfMu

bm0emXmecsKyf zGiv
hf pS v
f u
kd af omfvnf; a,m*Drsm;udk vufcí H w&m;jyEdik af vmufatmif toifrh ½Sad o;
ojzifh xdXk meü aeYa,m*Drsm;udo k m vufcEH ikd cf ahJ vonf? zGiyhf NJG yD;onfah emuf jymodv
k qkwf 12 -&ufaeYrpS í
q&mawmf t½Sio f Zk mwonf xdrk ufumoDur®|mef;Xmeü 0dyóemESihf owdy| mefw&m;wdYk ukd a[mawmfral vonf?
t&d,&weq&mBuD;onfyif oD[Vkd v f jkd yefí ½Si;f vif;jyonf? w&m;a[mcsed rf mS aeYpOf 4-em&dcGJrS 6-em&Dtxd 1-
em&DcMJG umavonf? xdYk aemuf 15 -rdepf w&m;tm;xkwaf ponf? aeYpOfy&dowfrmS 300 -ausmf 400 -cefY½adS vonf?
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ êud;yrf;csufu rsm;pGmatmifjrifcahJ vonf/
at;csrf;om,m uRef;vuFm

uRe;f vuFmac: oD[Vkd u


f Re;f (oD&v
d uFm)onf at;csr;f om,monf? jynfwiG ;f ppfEiS v hf nf; rêuHz;l cJ&h m
vGepf mG om,mat;csr;f vSavonf? um;vrf;rsm;vnf; wuRe;f vH;k wEdik if v H ;kH aumif;rGeaf vo nf? vrf;Murf;rsm;r½Sd
oavmufyifjzpf\? awmawmif *Edik pf rd phf rf; jrpfacsmif;a&uefwYkd jzifh tHrh cef; usufoa&½Sv d o
S nf? arGYavsmfaysmfz, G f
aumif;vS\? olc;kd ç 'jrvnf; enf;yg;onf/

vuFm'Dy0&H emrç *D&0d E´m'dr@dw?H


OaywH e'DwVmau[dç twD0 &mraP,suH/
¤if;jyif rD;&xm;vrf;rsm;rSm rsm;pGmr½S?d um;tvGeaf ygonf? um;iSg;ívnf; vG,u f o l nf? odYk jzpfíoD[Vkd f
a&muf Edik if jH cm;bk&m;zl;rsm;onf um;iSg;í oGm;Muonfomrsm;onf? odYk jzpfí r[mpnfq&mawmfEiS hf tzGYJ 0i q f &m
awmfrsm;onf bk&m;zl;<u&ef oGm;&efppD Ofaomtcg 'umç 'umrrsm;u ud, k yf ikd u
f m;rsm;jzifh pDpOfMuavonf/
ykvw¬dNrdKY

ykvw¬ûd rdYonf oD[Vkd f (oD&v d uFm) Edik if w


H iG f ûrdYawmf udv k b H rkd S ta½SYajrmuf 134 -rdik f uGmvSr;f onf? rdik f
150-ausmu f mG onf[k tqd½k o dS nf? tEk&m"ûrdYawmfa[mif;rSrl 64 -rdik f uGmvSr;f onf[k od&onf? tv,fausmf
ta½SYbuf r[ma0vd**Fg \ ta½SYbufüwnf½adS vonf? ,if;ûrdYum; 0de,o*F[t|uxmç om&w¬'yD eD#u D mç
t*Fwk Kdå &f#u
D m ponfu h srf;*efwYkd ukd ûypD&ifawmfrcl ahJ om t½Sio f m&dyw k &å mç #Dumausmfusrf ;ûyt½Sif okr*Fvomrdç
tbd"meyÜ'yD u d musrf;ûy t½Siaf rm*¾vm’ efqef;ç tvuFmç orÁEp¨ Ed mÅ #Dumç ck'o ´ u
d m© #Dumopf paom usrf;*efwYkd ukd
ûypD&ifawmfrcl ahJ om t½Sio f C
H &u©w d ax&fç #Dumausmfusrf;ûy t½Sio f rk *Fvomrdpaom y&d,wåo d moemh0efaqmifç
y#dywåd omoemh0efaqmif yk*Kd¾ vfw dkY\ oDwif;oH;k omoemûyawmfrcl &hJ m ûrdYawmfa[mif;jzpfavonf? a½S;utvGef
vQif pnfum;vSonfh rif;qufaygif; 30 -ausmw f Ykd eef;pdu
k &f mûrdYBuD; jzpfcahJ vonf? ,if;jrdKYawmfonf y&uúrAm[k
rif;BuD; vufxufwiG f tpnfum;qH;k jzpfcahJ vonf? ,cktcg aygavmefe½k0ûrdY trnfjzifh a½S;a[mif;ûrdYawmftjzpf
jrefrmjynfrS yk*çH tr&yl&ç tif;0paom ûrdYrsm;uJo h Ykd wnf½adS vonf? ,if;ûrdYü ,cify&uúrAm[krif;BuD; \
aumif;rIawmf aZw0efausmif;wdu k Bf uD;jzifh tvGecf rf;em;pnfum;cJah vonf/

&ar® ykvw¬ed *a& em*&m"d&maZç


&nm y&uúrbkaZe r[mbkaZe?
um&mydaw 0owd aZw0ae 0d[ma&ç
a,m &r®,D ½ly0embd&mar/
[laom*gxmjzifh waphwapmif; rSe;f arQmfo½d EdS ikd af vonf/

¤if;jyif-

1/ taZÑoad wm e&daE´eç aom[H y&uúrAm[kem?


o'¨r|® w
d u
D mareç omoEkaZÆmwum&dem/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 135

2/ awae0 um&daw &ar®ç ygom'owr@daw?


emem'r*PmudaPÖç bm0embd&wmva,/
oDwvl'uorÜaEéç 0oH aZw0ae £rH/

[laom 2-*gxmcGv
J m pum;&yfwYkdjzifh &nfarQmrf eS ;f q MunfE;l Edik af vonf/

¤if;jyif ,if;ykvw¬ûd rdYü pG,af wmfwu kd f xlyg&mrbk&m;ausmif;awmfç omoemawmfow k o


f ifpOf (*dP
k ;f BuD;
oH;k *dP
k ;f nDnw G af tmifûypOf) u toH;k ûyonfh vwmr@yç Ak'o ¨ rd jf ymom'fç vHumwdvu0d[m&ç tvsm ;ay-70ç
teH ay 66 -½Sd tkwaf usmif;wdu k tf wGi;f ½Sd OD;acgif;awmfr½Sad wmhonfh qif;wkawmfBuD; tvsm; 44 -awmif½dS avsmif;
awmfrçl y&uúrork'ç´ us,f0ef;vSonfh aZw0efausmif;wdu k af [mif;BuD;ç y&uúrAm[krif;BuD; \ ½ly0wDrzd &k m;
BuD;\ aumif;rIawmf y0gvapwD(yAÁvpk ,)ç yxr0d Z,Am[krif;BuD;\ aumif;rIawmf rPdapwD (r,fPP d af 0
a[&)ç edóuFrv’rif; \ aumif;rIawmf &wexkyu d apw (D &efaumufa0a[&)ç vH;k ywf ay -1950ç tjrifah y
450-½Sd y&uúrAm[krif;BuD; oHYk yef;wrdvf vlrsdK;wdYk ukd wnfapaom 'rdvapwD ponfjzifh Munf½h aI vhvmzl;ajrmf
p&m vGepf mG aygrsm;uke\ f /
oD[Vkd w
f Ykdonf y&uúrrif;BuD;\ ½ly0wDrzd &k m;\ aumif;rIawmf y0gvapwDukd -

r[my&uúEdÅ Z,ó &mZdaemç


ra[oD ,m ½ly0wD orndwm?
y0gvraZÑ Zde&mZ"mwka,mç
ed"m,um&mydwapwd,H ear/
[laom*gxmjzifh zl;ajrmfMuukef \/

yxr0dZ,Am[krif;BuD;\ aumif;rIawmf rPdapwDurkd l -

yXr0dZ,Am[kemr &nmç
0d0"d rPd*aP[d blo,dwmG ?
uwrd[ Zde"mwka,m XaywGmç
ok0'd wd rPdapwd,H ermrd/
[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

edóuFrv’rif;\ aumif;rIawmf &wexkyu d apwDuukd m;-


edóuFrv’0'd ad we e&m"dayeç
oAÁñ"k mwko[dwH t&[EÅ"mwk?
or®med"m, uwaomPÖ0pd w d uå r®çH
0E´mr[H &wexkyu d emrapwd,/H
[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/

y&uúrrif;BuD;\ okb'´grdz&k m;\ aumif;rIawmf cd&ad pwDuv


kd nf; -
r[my&uúEdÅ okZó &anmç
a'0D okb'´g, uwH 0dpw d ?Hå
orÁK'¨ om&D&u
d "mwk,w k çHå
ermrd cd&0S,xly&mZH/
[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 136

y&uúrrif;BuD;onf y@Kwdik ;f rS zrf;vmaom wrdvo f YkHyef;wdYk ukd wnfaqmufapaom 'rdvapwDBuD;um


jrefrmjynf rEÅav;taemufbuf rif;uGe;f ½Sd bd;k awmfrif;w&m;wnfcahJ om apwDBuD;uJo h YkdrNyD;cJ?h NyD;vQif tjrifh
oHawmif waxmifo h ;kH &m (1300) ½Srd nf[k oD[Vkd üf tqd½k o
dS nf? ,if;apwDBuD;onf oD[Vkd w f Ykd onf -

&nm y&uúrbkaZe [d y@K&a|mç


tmedw'grdVZeH 0dead ,mZdwmG ?
cE¨mydwh ok*w"mwke"d mydw0H ç
0E´mr[H 'rdVapwdr'd H r[EÅ/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

q&mawmf ykvw¬dNrdKY avhvmzl;ajrmfcJh

q&mawmfonf tjcm;q&mawmfrsm;ç vly*k Kd¾ vfr sm;ESifhtwl 1328 -ckEfS jymodv k jynfah usmf 5-&ufaeY eHeuf
7-em&DtcsdefwGif <uawmfrlí aeYv,f 2 -em&Dtcsed w f iG f a&mufawmfral v&m ausmif;wdu
k af [mif;rsm; odrrf sm;ponf
wdYk ukd avhvmMunf½h aI wmfrí
l apwDyx
k ;kd rsm;udk ½Scd ;kd OD;cs zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

ykvw¬ed *a&pmydç 0dyv


k ÓPdaum 0d'gG ?
0dyv
k ylZeda,ydç £u©eH 0E´eH tum/
ykvw¬ûd rdYawmfrS xdak eYnae 6-em&DwiG f xGuaf wmfrcl &hJ m n 8-em&D ausmaf usmw
f iG f tEk&m"ûrdYoYkd a&muf
awmfro
l nf/
oHa0*jzpfcJh

tEk&m"ûrdYum; a½S;,cifu oD[Vkd rf if;qufaygif; 90 -ausmf eef;pdu k &f mûrdYawmfjzpf \? ,cifu tvGev
f Qif
pnfum;vS\? tdraf jcaygif;aomif;ode;f rsm;pGmwnf½cdS &hJ m ûrdYBuD;jzpfaomfvnf; ,cktcg tdraf jcaxmif*Pef;rQ
om½Sad om ûrdYi,fjzpfí apwDyx
k ;kd a[mif;ç ausmif;wdu k af [mif;wdYk ukd zl;jrifawGY½adS v&m q&mawmf rsm;pGmoHa0*jzpf
cJah vonf/

tEk&m"H orÜwmG eç r[my&uúarm 0d'gG ?


oHa0*H aomZe,dwmG ç b*FÓPH orkA0Ç /d
urÇmYomoemûytjzpf ausmMf um;awmfr al om aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; o'¨gaZm0if zl;jrif
avhvmawmfrcl ahJ om apwDyx
k ;kd rsm;udk ordik ;f usOf;ESiw
hf uG azmfjytH/h
ok0PÖrmvDr[mapwD

ok0PÖrmvDrnfaom r[mapwDBuD;udk omoemouú&mZf 383 -407-wGif oD[Vkd u f Re;f ü eef;wufaom 'k|


*grPdrif;onf &mr½GmapwDrS "mwfawmfwpdwo f m;udk ylZmy&da0P0god t½Siaf omPkw&å ax&f \ wefc;kd tmEkabmf
aMumifh raOÆ&u d e*g;bHk e*g;rsm;xHr&S ½Sad wmf rlcahJ vonf? ,if;"mwfawmfrsm;udk Xmyemawmfríl wnfxm;ud;k uG,f
awmfrcl &hJ m rNyD;ajrmufy½J í
dS 'k|*grPdrif; \nD o'¨gwdórif; q ufvuf wnfrNS yD;onf? ,if;apwDBuD;rSm umv
Mumanmif;í ysupf ;D cJah v&m r[mapwd,0¹ketoif;u OD;aqmifjyifqif wnfaqmuf&m 1300 -jynfEh pS w f iG f pdezf ;l
wifEikd cf ahJ vonf/
,if;r[mapwDrmS tjrifo
h aH wmif 120ç zdeyftus,ft0ef;oHawmif 666ç 2 -rdu k çf tcsif;oHawmif 222-
awmifç 4-vufr xD;awmftopfoaH wmif 16 -awmifç xD;0tus,ft0ef;oHawmif 10 -awmifç xDawmftcsif;
oHawmif 2-awmif 8-vufrç pdezf ;l awmftjrifo
h aH wmif 1-awmifç vH;k ywfoah wmif 1-awmif 2-rdkufç 9-
vufopfç ovyfawmftjrifh 1-ay 1-vufrç apwDç xD;ç pdezf ;l tm;vH;k wdik ;f wmvQif 137-½Sd\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 137

jrefrmjynf ppfuikd ;f ûrdY½dS omvGerf if;w&m; aumif;rIawmf apwDBuD;ESihf EdiI ;f ,SOMf unfñEkd ikd &f ef anmifyifom
OD;ykn\ aumif;rIawmf twdik ;f twmjy xly0ifaw;xyfukd þüazmfjytyfygonf/

ud;k &mhu;kd q,f ½Spcf t k pGe;f rSm?


yGix hf eG ;f vQyH ç ajcmufa&mifjzm/
&mZrPdç jrwfpVl m&,f?
bGYJ awmfom,mç ausmufpmxd;k /
aumif;rIawmfBuD;ç jrifo h csmF rSm?
awmifaygif;w&mç ESpq f ,fpeG ;f vdYk ûzd;/
vH;k 0ef;r@vç av;&mus,fw,f?
½Spq f ,fEh pS af wmifç u,fwefc;kd /
'g,umawmfç tif;0pd;k w,f?
jrwfrsdK;omuDç aeewfE, G /f
omvGe&f efErdS çf wnfcx hJ m;?
vlewftrsm;ç qyGm;Munfñzkd , G /f
pG,af wmfoydwçf jrvQjH c,fw,f?
tHMh opzG,çf arGawmfjrwfwYkd /
ude;f 0yfpyH ç oGi;f Xmyem?
cdik cf v hH eG af ocsm/
ajrjyifnw G cf ç pHvw
G uf mG w,f?
ig;axmifomoemç wnfxeG ;f ygvdrahf v;/

oD[Vkd u
f Ref;oluRef;om;wdYk onf-

t|Hok ,o®ð ok*wó "mwk-edrm® ,&HoZk v


Æ Ak'¨½lyH/
wH *grPd&mZuwH ermrdç ok0PÖrmvd0&xly&mZH/
[laom *gxmjzifh r[mapwDawmfukd ½Scd ;kd Muukef \/

q&mawmfbk&m;BuD; r[mapwDawmf zl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg r[mawDawmfBuD;ud k av;jrwfaumfa&mf tBudrBf udrf zl;ajrmf


awmfrcl ahJ vonf/

r[mxlyrÜd ylaZodç ylZm, edEré meaom?


a'gP"mwkoek "d me-0EÅH oAÁraem&rH/
xlyg&mrapwDawmf

xlyg&mrapwDawmfonfum; r[mapwDBu ;D \ ta½SYbufpOf;i,f,eG ;f aom ajrmufbuf 2-zmvHak usmf


avmuftuGm r[m0d[m&ESihf pyfvsufwnf½adS om xlyg½Hak usmif;wdu k f t&HtwGi;f wGif wnf½adS vonf? bk&m;½Sif \
"mwfawmfwoydwjf ynfEh iS hf vuf,mñSy½f ;kd awmf"mwfXmyem&m jzpf \? omoemouú&mZf 236 -ckEpS w f iG f eef;wuf
aom a'0ge H-yd,wdórif;BuD;\ aumif;rIawmfjzpf \? pwk&ef;ywfvnf vH;k ywf 121 -awmifç 1-rdkuf½Sd\? tjrifh
ÓPfawmf oHawmif 30-cefY½Sd\/

xlyg&mar xly0&Hç ed|maywGm r[Dywd?


&wem'D[ad eau[dç o'g ylZrum&,D/
oD[Vkd w
f Ykd onf azmfjyyg xlyg&mrapwDawmfukd -
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 138

ywåyrmPH rke&d mZ"mwka,m?


ed"m,"mwkrdÜ p 'u©P
d u©u/H
a'0g'Dwad óe uwH [d xlyg -
&mrmbd"meH yermrd buwsm/
[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfavh ½SMd uukef \/

r[mpnfq&mawmf xlyg&mrapwDawmf zl;ajrmf

aus;Zl;½Sif r[mnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg xlyg&mrapwDawmfuv


kd nf; ½dak ojrwfE;kd ½Scd ;kd ylaZmf
zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

eróaEÅm eróaEÅmç u&dwmG wd y'u©Pd ?H


xlyg&mrrÜd ylaZodç ylZm, owwm'a&m/
tb,*d&dapwD

tb,*d&ad pwDawmfBuD;um; tEk&m"ûrdYawmf r[m0d[m&ausmif;wdu k Bf uD; \ ta½SYajrmufbuf wrdik cf efY


tb,*d&d ausmif;wdu k af [mif;BuD;twGi;f ü wnf½adS vonf? pmayü tb,*d&0d [ d m&[lívnf ;aumif;?tb,kw&å
0d[m&[lívnf;aumif; oH;k onf? aupd -tcsKd Yuek af om ajrmufausmif;ae q&mwdYk onf? aupd -tcsdKYuek af om
tb,*d&ad usmif;wdu k af e q&mwdYk onf ponfjzifh teufqMkd uonfrmS azmfjyyg tb,*d&ad usmif;wdu k af e &[ef;
wdYk ukd qdMk ujcif; jzpfonf? ,if;apwDBuD;um; vH;k yw f ay 900-cefY½NdS yD; tjrifah y 235-ay ½Sad Mumif; od& \/

omoemouú&mZf 455 -wGif 'kw, d tBudrf oD[Vkd üf rif;ûyaom 0¥*grPd (0V*r®m) rif;onf *D&w d uú
wGe;f \ausmif;udk zsufq;D apNyD; apwDBuD;ESiw
hf uG ausmif;wdu k Bf uD;wnfaqmufí rdrpd pf½;IH í wdr;f a½SmifpOf qG rf;cH
auR; aus;Zl;ûycJzh ;l aom t½Sirf [mwdóax&ftm; wifvaª vonf? tb,*d&d ausmif;wdu k Bf uD;ay:csdeu
f kd r[m0Ho
ü-

r[m0d[m&y|memç 'Do
G k 0óoawok p?
owå&ook 0aóokç 'ormom"dawok p/

wxm'daeok 'ookç tbduaú EÅok om'a&m?


tb,*d&0d [
d m&H aomç ywd|mayod blywd/

yauúmodwmG e aw axa&ç awok ykAKÁ yum&daem?


wH r[mwdóaw¬&óç 0d[m&H rmea'g t'g/

*d&ó
d ,o®m tm&març &mZmuma&od aomba,m?
wo®m b,*d&ad wG0ç 0d[ma&m emrawm t[k 1/
rlvwGif ,if;tb,*d&ad usmif;wdu k af e &[ef;omraPwdYk onf r[m0d[m&*dP k ;f 0ifrsm; jzpfMuukef \?
aemufwiG f 'umç 'umrawGEiS hf a&maxG; ,Suw f if rsm;ojzifh r[m0d[m&*dP
k ;f rS xkwyf pfMuukef \? ¤if;aemufwiG f
rS tb,*d&*d Pkd ;f [k xif½mS ;vmonf/

ax&H ukav[d oHo|Hç r[mwdaómwd 0dów


k ?H
ukvoHo|a'gaoeç oHaCm wH ed[&D £awm/

(r[m0Ho 33-96)
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 139

,if;tb,*d&ad pwDBuD;ü a½TjzifNh yD;aom EGm;vmOób½kyt f wGi;f "mwfawmfrsm;oGi;f xnfh Xmyemxm;


onfjh yif aygw¬um½kVp§ wkw¬ o*Fg,emwif ayawGyg Xmyemxm;onf[k tqd½k o dS nf? oD[Vkd u
f Ref;udk t*Fvyd w
f Ykd
odr;f ydu
k pf Of ,if;tb,*d&ad pwDBuD;udk zsufqD ;í EGm;vm;Oóba½T½yk , f zl Ykd pDpOf&m trsm;vlxu k qefYusifí
ratmifjrif[þ k pmûyol oD[Vkd af epOfocd &hJ \? oD[Vkd w
f Ykd um; tb,*d&d apwDawmfBuD;udk -

uwe0rPduar® "mwk*aAÇo&k ar®ç


ueu0obukpðä "mwk,m yl&,dwmG /

0Dww
d rb,&nm "r®avcH XaywGmç
tb,*D&0d [
d ma& pm½kxyl H ermrd/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef\/

r[mpnfq&mawmf tb,*D&dapwDawmfBuD;zl;ajrmf

aus;Zl;½Sift*¾r[my@dwr[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg tb,*d&ad usmif;wdu


k Bf uD; twGi;f ½Sd
tb,*d&d apwDawmfBuD;udv
k nf; av;jrwfaumfa&mf zl;ajrmfyal Zmfawmfrcl ahJ vonf/

tb,kw&å 0d[ma&wdç apwd,H tb,0S,?H


0E´w
d mG ylZ,d wmG eç ykn&moðtum ok"/d

aZ0weapwDawmf

r[m0d[m& ausmif;wdu k Bf uD; ta½SYajrmuf,eG ;f t&yf tb,*d&ad usmif;wduk Bf uD; \ ajrmufbuf 1-rdik f
ausmfcefY tuGmwGif wnf½o dS nfh apwDawmfBuD;rSm vH;k ywfay 1100 -½Sdí tjrifhÓPfawmf 231 -ayjrifah Mumif;
oD[Vkd o
f rdik ;f üqd\
k ? omoemouå&mZf 819 -847-wGif oD[Vkd üf eef;wufaom r[maoerif;onf r[m0d[m&e,f
y,ft0iftyg aZmwdO,smOfwiG f apwDawmfBuD;ESiw hf uG aZw0eausmif;wdu k Bf uD;udk wnfaqmufí 'u©Pd m&m
r0goDwó d ax&ftm; vª'gef;avonf? ,if;odYk jzpfaMumif; -

'u©P
d m&mr0godrçdS uk[au ZdrrS meao?
yoD'wd mG ygyrdwçå wdóaw¬a& tonaw/

r[m0d[m&oDraEÅç O,smae aZmwdemrau?


aZw0e0d[m&H aomç 0g&,aEÅmyd um&,d/ 1

[laom *g xmrsm;jzifh azmfjycJo


h nf? ,if;aZw0eausmif;wdu k af e &[ef;wdYk ukd aZw0e0goD[k pmayü
oH;k EIe;f onf? ,if;aZw0e apwDawmfBuD;ü bk&m;½Sicf g;yef;êud;awmfEiS hf "mwfawmfrsm; Xmyemxm;onf[q k Mkd u
onf? oD[Vkd w f Ykdum;-

ywd|maywGm Zdeum,AE¨eçH
wax0 orÁK'¨o&D&"mwka,m?

r[maoaee e&dEu´ m&dwçH


okapwd,H aZw0eH ermrd/

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 140

r[mpnfq&mawmf aZw0eapwDawmfzl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf ,if;aZw0efausmif;wdu k af [mif;ü a&muf½pdS Of y&or,= wyg;aom


aZw0e0goD*P kd ;f om; &[ef;wdYk \ t,l[al om pum;udk vGepf mG oabmaygufawmfro l nf? aZw0e apwDawmf
BuD;udv
k nf; tm;&yg;& zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

aZw0eapwd,rÜçd aZ,sumarm r[m,wd?


eródwmG ykeyÜKeHç yknH teyÜwH tum/

vHum&mrapwD

r[mapwD ajrmufwnfw h nfh aZw0eausmif;wdu


k Bf uD;rS taemufajrmuf wm 200 -cefY oGm;vduk v
f Qif
vHum&mrapwDukd awGY &onf? ,if;apwDum; jrefrmjynf todrsm;aeMuaom rlvaomrm&mrausmif; ae&mjzpf
aMumif; trsm;pk ,HMk unfMuukef \? omoemouú&mZf 455 -467-wGif oD[Vkd üf 'kw, d tBudrrf if;ûyaom 0¥*grPd
rif;BuD;onf ppfa&;edrchf phJ Of odvmaombu@u½Gmü cdv k cIH &hJ zl; \? ,if;½Gmü odvmaombu@u trnfo rkwf
awmfrí l apwDwnfco hJ nf? ,if;apwDonf aemufwiG f vHum&mrapwD[k wGio f nf? vH;k ywfay 150ç tjrifah y 50 -
cefY½Sd\/

r[mxlyókw&å awmç apwd,H Opö0w¬KuH?


odvmaomwu@uHemrç &mZmaoma,0 um&,d/

,if;apwDukd oD[Vkd w
f Ykd u-

odvmaomAÇu@au yk&med0godawç
0¥*grPdornblro
d mrdem?

Ak'&¨ mZ"mwky|aywGm um&dwçH


vHum&mremra",s apwd,H ear/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

r[mpnfq&mawmf vHum&mrapwDawmfzl;ajrmf

aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg vHum&mrapwDawmfuv kd nf; av;jrwfaumfa&mf


zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf? a½S;ujzpfpOfjzpfa&;wdYk uv
kd nf; awG;xif atmufarh oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf/

vHum&mrapwd,rÜçd apawwGm reomok"?D


ouúpHö yPrdwmG eç ykn0H oOöed D ,wd/

r&dp0¥dapwDawmf

r&dp0¥dapwDawmfBuD;um; r[mapwDawmfBuD; \ taemufbufwiG f wnf½adS vonf? r[mapwDz;l NyD; vrf;


avQmuf,if; cPoGm;vQif a&mufawmh \? ,if;apwDBuD;um; i½kwo f ;D yH[
k o
k &d \? vH;k ywf 560 -ay ½Sdí tjrifhay
60-½Sad Mumif; oD[Vkd b
f &k m;ordik ;f usrf; tqdu
k o
kd &d \/

omoemouú&mZf 383 -407-wGif eef;wufaom 'k|*grPdrif;BuD;onf ppf wdu k pf Oftcgu oHCmawmftm;


rvª'gef;yJ i½kwo
f ;D wawmifh aumufpm;rdonft h wGuf rdru
d ,
kd u
f kd 'Pfxm;onft
h aejzifh wnfxm;ud;k uG,cf ohJ nf?
ywfywfvnfausmif;wdu k Ef iS w
hf uG 19 -uka#ukeu
f saom[l\? aumufpm;rdaom i½kwo f ;D udpk í
JG r&dp0¥dapwD[k
wGio
f nf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 141

rif;w&m;BuD;onf wdóa&uefBuD;twGi;f a&upm;awmfrcl u kd f ,m,DweJ ef;OD;ü "mwfawmfXmyemxm;aom


vSu
H pkd u
kd x
f m;&m jyefvnfEw
k &f mr&awmhojzifh ¤if;"mwfawmfEiS whf uG jzpfaomvSuH kd Xmyemí apwDwnfxm;jcif;
jzpfojzifh ukEaÅ pwD[v k nf; wGiof nf? apwDawmfEiS hf ausmif; vTwof bifwiG f rif;jrwfavQ mufxm;onfh pum;rsm;
udk atmufyg r[m0Ho*gxmrsm;jzifh od&m\/

wo®ð orm*ar oHCçH £'rm[r[Dywd?


oHCbH aEÅ 0do&dwmG ç bkOdÆ r&dp0¥du/H

waówH '@ur®H arç b0wlwd tum&,d?


oapwd,h r&dp0¥d -0d[m&H okraem[&H/

y#d*P
¾ mS wk wH oHaCmç £wd aom 'u©ad Pm'uH?
ygawwGm bduK© oHCóç 0d[m&H okraem t'g/ 1

oD[Vkd w
f Ykdum; ,if;apwDawmfBuD;udk-

tb,&mZ0a&eormwkuçH oke"d [dwu


G wH oukEu
Å ?H
ouvowå[w d H yPar o'gç r&dp0¥duapwd,rkwrå /H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef\/

r[mpnfq&mawmf r&dp0¥dapwDawmf zl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg r&dp0¥dapwDawmfuvkd nf; jrwfE;kd aumfa&mf zl;ajrmfawmfrcl ahJ v


onf? q&mawmfum; bk&m;zl;jcif;ç pmayavhusujf cif; ponfh aumif;aomvkyif ef;ü wif;wdraf &mif&h jJ cif; tvsO;f
r½Sdygacs/

r&dp0¥dox
k yl rÜçd xlayok edEré meaom?
eródwgmet*¾*¾-yknH teyÜuH tum/

'u©dPomcgr[maAm"dyif

oD[Vkd u
f Ref; 'u©P
d omcgr[maAm"dum;-
uwH r[mt"d|me-yOöuH yOöpu©Kem?
tbmod &anm wH bkwmG ç wków d mG c&Pdywd/ 1

[lonfEiS thf nD bk&m;½Siu


f ,
kd af wmfwikd yf if oAÁñw
k ÓPfawmfjrwfjzifh oD[Vkd u
f Ref;ü omoemwnfxeG ;f
rnfukd odawmfro
l jzifh r[mt"d|mef 5-csufukd t"d|mefawmfrcl ahJ vonf/ ,if;t"d|mef 5-csuu f m;-

1/ oD[Vkd u
f Ref; aAm" yd if<uzdYk oD&"d r®maomurif;w&m; aAm"dyifawmifuikd ;f yifv
h v
kd Qif
tvdv k jkd ywfí a½TzsOf;td;k ü wnfapownf;/

2/ a½TzsOf;rSm wnfaomtcgvnf; r[maAm"duikd ;f onf wdrw


f u
kd Mf um; wefc;kd jzifh
wuf<uNyD; wefc;kd jyí wnfapownf;/

3/ 7-&ufajrmufwiG f wdrw f du
k rf q
S if;oufNyD; a½TzsOf;üwnfawmfrv l suf t½Guçf toD;
wdYk rS ñdçk 0gç eDç jzLç a&mifarmif;[lajcmufql ûyd;ûyd;jyuf a&mifjcnfawmfrsm;vTwf
apownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 142

4/ oD[Vkd u
f Ref; xlyg½Hk apwDawmfü vuf,mñSy½f ;kd awmf"mwfwnfonfah eYü wefc;kd
jym#d[m jyapownf;/

5/ oD[Vkd u
f Ref;r[mapwDwnf&mrSm wpdwo
f m;rQaom"mwfawmfwYkd bk&m;toGijf zpfí
aumif;uifwuf<u wefc;kd jyapownf;/
[líjzpfonf/2

azmfjyyg t"d|mef 5-csuf teuf aAm"dyifESifhpyfí 3 -csufv;kH jynfph pkH mG t"d|mefawmfro l nft h wdik ;f jzpfav
onf? om oemouú&mZf 236 -ckEpS w f iG f ,if;'u©P
d omcgaAm"dyifukd tHrh cef;Edik af om jym#d[mwdYk jzifh oD[Vkd u f Re;f
r[m0d[m&ausmif;wdu k Bf uD;ü t½Sirf [dEr´ ax&f \ESr oHCrdwmå ax&D yifah qmifa&muf½pdS u kd yf sdK;apcJah vonf? ,if;
aAm"dyifum; ,ckwikd w
f nf½&dS m vGepf mG rS tHMh op&maumif;yg ownf;/
oD[dkVf&[ef;awmfrsm; cJ,Of;pGmapmifha½SufcJh

wcsed uf tEk&m"ûrdYonf ,ckvykd ifr[kwyf J vlaetdraf jcokO;f cJzh ;l onf? xdpk Ofu ,ckaAm"dyif teD;w0du k f
rSm awmtwdjzpfae \? awmqifrsm;vnf; a&mufvmMuNyD; aAm"dyifEiS w hf uG anmifyiftm;vH;k udk csdK;zJzh sufq;D pm;
oH;k zdYk tBudrBf udrf a&mufvm \? xdpk Ofu &[ef;awmfwyg; aAm"dyifteD; {&mranmifyifBuD;wyifay: vifph ifx;kd í
aexdik Nf yD; qifrsm;rvmEdik af tmif aMumufavmufaomtoHjzifh ajcmufveS Yf jcif;ûycJo h nf? eHeufcif; tEÅ&m,fuif;
avmufaom tcsed w f iG f oufqikd &f m 'umrsm; cJ,Of;pGm anmifyifay:a&muf qGr;f ydYk &avonf? þodYk ponfjzifh
'u©P d omcg r[maAm"dyifukd cJ,Of;pGm apmifah ½SmufcMhJ uukef \? aemuftEk&m" vlaetdraf jcjyefvnfpnfum;rS
qif½ikd ;f paomawmaumifrsm; tEÅ&m,frS a0;avawmh \/
,if;aAm"dyifu-kd

,órlav edoad Eém0ç oAÁm&d0Zd ,h tum?


yawåm oAÁñw
k H ow¬mç 0aE´wH aAm"dyg'yH/

£ar {aw r[maAm"d -avmuemaxe ylZw d m?


t[rÜd awe erómrdç aAm"d&mZerw¬K aw/
[laom 2-*gxmjzifh oD[Vkd w
f Ykd ½cdS ;kd ylaZmfMuukef\/

r[mpnfq&mawmf aAm"dyifzl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyygaAm"dyifuv kd nf; zl;ajrmfawmfrNl yD; bk&m;½Sif \ *kPaf wmfteEÅukd


½Irw
S yf mG ;rsm;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfum; vGepf mG rS omoempdwf jynf0h onfh yk*Kd¾ vfjrwfBuD;omwnf;/

r[maAm"drdÜ ylaZodç aAm"d,m v*¾rmeaom?


Ak'ó
¨ *kP&modrçdÜ ypöa0u©d taeu"m/
avm[ygom' aMu;jymom'fBuD;

avm[ygom'ac: aMu ;jym;om'fBuD;onf oD[Vkd u f Re;f tEk&m"ûrdY r[m0d[m&ausmif;wduk Bf uD; twGi;f ü


wnf½Sd\? oHCrdwmå aAm"dyif \ teD;wGijf zpf \? 12 -aycefYjrifah om ausmufwikd t f wef;aygif; 40 -twdtus½Sdav
onf? wwef;vQif wdik af ygif; 40 -pD½jdS yef&m wdik af ygif; 1600 -½Sod nf? tv,fü oHCmrsm; uH BuD;uHi,fûyEdik &f ef
tkw<f uyfr;kd taqmifuav; ûyvkyx f m;onfukd ,ckwikd f awGYjrifEikd af o; \/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 143

[awm &mZm 0dpad EÅwçd wdów


k H oków
k H okw?H
r[myanm r[mykanmç ynm, uwedpaä ,m/

'dyyÜom'aum axa&mç &mZdaem t,suó ar?


{0H ud&m[ewåm awç 'k|*grPdbyl wd/

r[mykanm r[mxlyçH aomPÖrmvð raem&rH?


0DoH [w¬owH OpöçH uma&ówd tem*aw/

ykaem Oaygoxm*g&Hç emem&wer@dw?H


e0blrH b&dwmG eç avm[ygom'ar0p/

£wd pdE,
dÅ blrad E´mç vdcad wG0H Xyg0dw?H
ayu©m ayaEÅm &mZa*a[ç XdwH {0 u&@au/ 1

[lonfEiS thf nD 'k|*grPdrif;w&m;onf 2 r&dp0¥dapwDBuD; wnfNyD;aemuf 'DyyÜom'u trnfawmf&onfh


t½Sirf [dEa´ x&fu ig&JYab;avmif; bd;k awmfavmif;awmfjzpfaom a'0geHy, d wdó rif;BuD;tm; rif;BuD;&JYajr;jzpfol
'k|*grPdrif;wnf tawmif 120 -ÓPfawmfjrifo h nfah pwDBuD; wnfvrd rhf nf? bHuk ;kd qif½h adS om avm[ygom'
jymom'fBuD; wnfaqmufv'ª gef;vdrrhf nf[al om rdeYf Mum;csuu f kd eef;pOfaowåmü a&;om;apcJo h nf[k Mum;zl;onf
udk BuHpnftrSw&f ojzifh eef;pOfaowåm udzk iG ahf p&m wu,fyif awGY½adS v&m vGepf mG 0rf;ajrmufjcif; jzpfawmfrí l
r[m0d[m&ausmif;wdu k rf S wefc;kd ½Si&f [ef;awmf½pS yf g; wm0wðomewfjynf<u yHw k ,
l al pí wnfaqmufawmfral pcJh
avonf? ,if;avm[ygom' aMu;jymom'f \ crf;em;yHu k kd r[m0Hoü-

wo®ð ygom'ao|o®çð ta[oHk e0blrad ,m?


{auudóm blr,d mpç ul#m*g&owmedp/

ul#m*g&med oAÁmedç oZÑKemp cpdwme[H?k


y0gva0'dum awoHç emem&weblow d m/

emem&wempdwmå edç wmoH y'krwmedp?


oZÑK uðuP
d u
d m yEÅd -y&duw
d© må p wm t[k/
o[óH ww¬ ygoma'ç *AÇm tmoHk okocFwm?
emem&wecpdwmç oD[yOÆ&aewå0g/ 3

paom*gxmwdYk jzifh zGYJ qxkd m;avonf? ,if;bHk 9-qifh 9-xyf½adS om avm[ygom' aMu;jymom'fwiG f
yxrxyfü ykxZk Of&[ef;rsm;ç 'kw, d xyfü yd#uoH;k yHak qmif&[ef;rsm;ç wwd,xyfü aomwmyefç pwkwx
¬ yfü
ou'g*grf&[ef;rsm;ç yOörxyfü tem*grf&[ef;rsm; oDwif;oH;k awmfrMl u&ukef \/ q|xyfç owårxyfç t|rxyfç
e0rxyfwYkdü &[EÅmyk*Kd¾ vfrsm; oDwif;oh;k awmfrMl uukef \? ,if;odYk jzpfaMumif;-

ykxZk eÆ m0 t|Hoçk bduL© yXrblr,


d ?H
awyd#um 'kw, d m,ç aomwmyEém'a,m ye/

{auum a,0 t|HoKç wwd,m'Dok blro d ?k


1
t&[aEÅm0 t|Hoçk O'Ḧ pwlok blr dok/

[laom *gxmrsm;jzifh r[m0Hoü rSww


f rf;wifxm; \? ,if;jymom'fBuD; \ ta½SYbufü trÁv|dutaqmif
yl;wGyJ g½SNd yD; taemufbufu yOöeu d m,r@vtaqmif yg½So d nf/ 2

,if;jymom'fBuD;rSm umvMumjrifph mG rwnfyJ rD;avmifysupf ;D ojzifh 'k|*grPdrif; \nD o'¨gwd óonf bHk
7-xyfjzifh usHKYí wnfaqmufcjhJ yefonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 144

r[mpnfq&mawmf
avm[ygom'jymom'f Munfh½Iavhvm

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg avm[ygom' aMu;jymom'fBuD;udv k nf; avhvmMunf½h I


oHa0*,lawmfrcl ahJ vonf? igum;t|uxm#DumawG tacgufacgu f tcgcg csOf;eif;pOf rMumcPawGY&aom
avm[ygom'jymom'fBuD;um; þonfyifwnf;? yuwdtwdik ;f r½Sad wmhNyDwum;? ]]oaAÁ ocFg&m tedpmö }}ygwum;
ponfjzifh xyfcgxyfcg oHa0*jzpfawmfrcl ahJ vonf/

avm[ygom'tm0goHç ok0od mvH raem&rH?


yódwmG e r[maxa&mç oHa0a*g tbd0d o'g/
£ó&rkedapwD

£ó&rkead pwDonf wdó0gyd(wdóa&uef) \ ta½SYbufü uyfvsufwnf½o dS nf? ,if;apwDteD;


aAm"dyifymG ;wyifwnf; wnf½o dS nf? t½Sirf [dEa´ x&ftxH rif;rsdK;trsdK;om; 500 -wdYk &[ef;ûy&mXmeü txdr;f
trSwt f jzpfjzifh a'0geHy,
d wdó wnfxm; ud;k uG,cf o hJ nf? ,if;odYk jzpfaMumif; -

yOöoaw[dóa&[dç r[max&ó oEÅad u?


yAÁZ0Æ odwXmaeç £ó&orPawm t[k 1/
[laom *gxmjzifh r[m0Hoü rSww
f rf;ûycJah vonf? ,if;£ó&rked apwDwnf½&dS m ausmif;wdu
k u f kd yg&mZd
2
uPf t|uxm ed'gef; 74-ü {wH £ó&edrm® e0d[ma& [k vm½Sd \ / ,if;£ó&rkead pwDukd oD[Vkd w
f Ykd u -

a'0geH yd,wdaóeç r[m&maZe om"ku?H


"mwka,m ed'[dwmG eç odvm, y#drmokbm/

,[ð bm&mydwmowå -aewåpw


d å yd,uF&m?
£ó&orPm&març bmok&H wH ear 0&H 3/
[laom 2 *gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/
r[mpnfq&mawmf £ó&rkedapwDawmf ½Sdcdk;zl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg tEk&m"ûrdY½dS £ó&rkead pwDawmfjrwfBuD;udv


k nf; tBudrBf udrf
OD;ESrd af wmfrcl ahJ vonf? rdro d nf ta&mufaemufus \? apmapmu a&mufxukd o
f nfh ae&maywnf;[lívnf; tBuH
jzpfawmfrv l rd rhf nf[k rSe;f qrday\/

r[m£ó&rkerd çdÜ rke"d r® okaum0da'g?


tbd0E´,
d oAÁñk -*kPH tEkó&H tum/
apwd,awmif

apwd,awmif\ rlvtrnfum; oHausmuf 2 rsdK;a&mpyfí wnf½&dS um; rdóuawmifjzpfonf? xlyg&mr


apwDawmfü Xmyem&ef okreomraPbd;k awmf oD& "d r®maomurif;xHrS &½Syd ifah qmifcahJ om woydwjf ynfh "mwfawmf
rsm;ç odMum;rif;xHrS yifah qmif&½Scd ahJ om vuf,mñSy½f ;kd awmf "mwfawmfwYkd ukd xlyg&mrapwDawmfü Xmyemjcif;
rûyrDró
d uawmifü acwåxm;½Sí d wdik ;f oljynfom;wdYk ukd tylaZmfcaH pawmfro
l nf? odYk jzpfí xdt
k cgrSpí ,if;
rdóuawmifonf apwD xdu k &f um;apwd,awmif[k ac:avonf/

Xayod "mwka,m oAÁmç axa&m wawG0 yAÁaw?


rdóuH yAÁwH wo®mç t[k apwd, yAÁwH 1/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 145

,if;awmifukd t|uxmç #Dumrsm;ü apwd,*d&çd apwd, yAÁw [k oH;k EHeI ;f onfukd rsm;pGmawGYEikd f \ 2 ?
oD[Vkd t
f ac: r[dEw
´ v
¬ rS qif;oufNyD; r[dEa´ vhjzpf \? ,if;awmifonf tEk&m"ûrdYrS ta½SYbuf 8 -rdik t f uGmwGif
wnf½Sd\? ,if;awmifoYkd wuf&efausmufavSum;½Sd \? ausmufavSum;rSm avSum;xpfaygif; ESpaf xmif (2000)½Sd \?
ab;rS w½kwf pum;yef;yif ponfwYkd pD&&D pdu
k yf sdK;aygufa&mufvsuf½&dS m om,mpdjk ynfvaS y \/

,if;apwd,awmifay:ü r[dEa´ x&f "mwfawmf Xmyemxm;onfh tjrifh ÓPfawmf 15 -awmifç vH;k ywf
tawmif 60 -cefY½dS Owå,
d rif; \ aumif;rIawmf trÁvw¬apwDç aAm"dyifç okreomraP w&m;a<u;aMum &f m
ausmufawmifxwG çf t½Sirf [dE´ aeYoefY&mvdP
k *f çl uPuapwD ponfwYkd wnf½u
dS ek f \/

oD[Vkd w
f Ykd onf ,if; apwd,awmifay:½Sd trÁwv
¬ apwDawmfukd -

'DyyÜom'ur[dEr´ [m&[EÅ-
ax½kwr¬ ó 0derd m, od&&D "mwk?

um&mydwH e&0a&e? yEkwadå ,eç


trÁwv
¬ csmy0&H yPrmrd xly/H

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

,if;jyif þawmifay:ü bk&m;½Sio f nf wynfo h m0ursm;ESit hf wl ormywf0ifpm;awm rf cl o


hJ nf? ,if;
bk&m;½Sif ormywf 0ifpm;awmfr&l m ajrrGeaf jrjrwfü "mwfawmfrsm;ESihf OPÖvakH rG½iS af wmfwYkdued ;f 0yf&m aovapwD
(ausmufapwD) wqlvnf; xl;jcm;pGm wnf½adS vonf? oD[Vkd w f Ykdonf ,if;aovapwD (oDvapwD= ausmuf
apwD)ud-k

obm0awm ,w¬ edoZÆowåmç 0&Hormywåo d ck yH 0dE?d´


"mwHk ywd|mydwrkPaÖ &mrHç odvmr[mxlyr[H ermrd/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef\/

r[mpnfq&mawmf apwd,awmifay:apwDrsm; zl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg trÁwv ¬ apwDç aAm"dyifç okreomraP w&m;a<u;aMumf&m


ausmif;awmfxw G çf t½Sirf [dEa´ x&f aeYoefYpif&mvdP
k *f çl uPuapwDç tmumoapwD ponfwYkd uv kd nf;
o'¨g½Tepf kd Munfñpkd mG zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

apwd,yAÁwwk a¬ rydç "dwrd m oHCem,aumç


earm uwGm uwOÆvçD oHa0* Ze,D ok"/D

t0kwåeqif;wkawmfBuD; zl;jrif

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf 1321 -ckESpf wydkYwGJvqef; 2 -&ufaeY eHeuf 8-em&Dtcsdew f iG f tEk&m"ûrdY


awmfa[mif; t0kweå t&yfüa &mufí acwåem;í aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? xdt k &yfü omoem ouú&mZf
1004-1122 wGif rif;ûyaom "mwkaorif;onf 38 -ayç 10 -vufrjrifah om rwf&yfawmf ausmufqif;wkawmfBuD;
udk oufawmfxif½mS ; jrwfpmG bk&m;udk &nfp;l í o'¨gMunfE;l zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf? urÇmwGif rwf& yfawmf
qif;wkawmfrsm;teuf tvGev f Qif xif½mS ;onfh qif;wkawmfBuD; jzpfavonf/

t0kweå y#drrÜçd "dwrd m oHCyk*aF 0g?


edaEém Ak'*¨ ak Pokç ylZ,D xd&apwom/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 146

'rÁKvawmifodkY <uawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;onf t0kweå rSwzef 'rÁKvawmif ausmufvP


kd t
f wGi;f ü wnf½adS wmfral om a½S;
a[mif; qif;wkawmfrsm;udk zl;ajrmf&ef <uawmfrcl ahJ vonf/

'rÁKvawmif bk&m;ausmif;awmfrsm;

'rÁKvawmifonf tpäyAÁw[lívnf; wGio f nf? pwkw¬ o*Fg,emwif&m tm avmuvdP k rf S awmifbuf


rdik f 30 -tuGm uED́ -tEk&m"oGm;um;vrf;ab;wGif wnf½adS vonf? ayaygif; waxmifw h &mh wq,f½h pS f (1118)
ayjrifo h nf[k od& \? omoemouú&mZf 455 -467wGif 0¥*grPdrif;BuD;onf ppfa&;edrphf Ofu þawmifü Mumjrifh
pGmcdak tmif;cJo
h nf? ppfa&;ppf&mNyD;ajrmufrif ;tjzpfoYkd a&mufNyD;aemuf rlvu&nf½, G &f if;twdik ;f awmif \ wbuf
rsufEmS wGif 3-cef; xGi;f azmufí bk&m;ausmif;awmfrsm; ûyvkyv f 'ª gef;cJah vonf? ,if;ausmif;awmfrsm;rSm -
(1) a'0&mZ0d[m&? (2) r[m&mZ0d[m&? (3) ypärd 0d[m&tm;jzifh 3-ausmif;jzpfonf? ,if; 3-
ausmif;teuf 1-eHygwf a'0&mZ0d[m& tvsm; 75 -ayç teH 21 -ay us,0f ef; \? ,if;ausmif;awmfü bk&m;½Sif
y&deAd mÁ efpaH wmfryl çkH t½Sit
f meE´m ½kyw
f ak wmfEiS hf tjcm;qif;wkawmf 5-cef; ½Sad vonf? tvGev f Qif pdw0f ifpm;p&m
aumif;\? ESpaf ygif; 2000 -ausmMf umaomfvnf; yHak wmfrsm;rSm opfviG f oyÜm,fawmfrv l suf ½Sd \? odMum;rif; \
tultnDjzifh oGe;f xkaomaMumifh a'0&mZ0d[m&rnfaMumif; od'w d̈ ifí ajym½d;k ½So
d nf/
(2) eHygwf r[m&mZ0d[m&rSm tvsm;tawmif 70ç teH 33 us,f0ef; \ ausmif;awmfwiG ;f ü vGepf mG yif
crf;em;vSay\? tv,fwef;wGif y'krm® Mu myGichf v
H Quf ÓPfawmf 4-awmifcefY½dS bk&m;qif;wkawmf wqlç t&d
arawå,sbk&m; tavmif;½kyfç ½kyfyGm;awmf 45ç AdóEdk;ewf½kyfrsm;ç 0¥*grPd½kyfwk ponfwdkY ½Sdukef \/

(3) eHygwf ypärd 0d[m&um; tvsm; 8-awmifç teH 9-awmif us,0f ef; \? qif;wkawmfrsm;udk
Munfñzkd ,G &f mzl;awGYEikd \
f ? rsuEf mS usuw f iG f bk&m;½Sif r,fawmfewfom; trª;xm;onfh aomif;wdu k pf Mum0VmrS
nDnmwaoG; pnf;a0;Muaom ewfjA[®mwdYk tm; tbd"r®mw&m; a[myHyk ef;csrD mS vGepf mG touf0ifvyI ½f mS ;ae \?
0¥*grPdrif;w&m;onf ,if;bk&m;ausmif;awmfrsm; jyifqif&ef awm ifay:rS rsufpw
d qH;k jrifEikd o
f rQajrrsm;udk
oD[Vkd u
f Re;f ü yxrqH;k 0w¬KuHvo ª jl zpfí bk&m;ausmif;awmfrsm;\ 0w¬KuHtjzpf vª'gef;cJah vonf/
¤if;jyif pwkwa¬ jrmuf ausmufvP
kd *f al usmif;awmfopfvnf; ½Sad o;onf ,if;ausmif;awmfopf rSm tvsm;
35-awmifç teH -24 us, 0f ef;\? ¤if;ausmif;awmfum; omoemouú&mZf 2289 -2322 oD[Vkd b f &k if udwo
då &D &d mZ
oð[\ aumif;rIawmfjzpf \? twGi;f üÓPfawmf 12 -awmif½dS avsmif;awmfryl çkH xdik af wmfryl çkH ormywf0ifpm;awmf
rlyHk ½kyfwkawmf 9-qlç rwf&yfawmf ausmufom;qif;wkawmfrsm; ponfwYkd ude;f 0yfawm rf vl suf½u dS ek \
f /

¤if;jyif yOörajrmuf ausmufvP kd *f al wmfb&k m;ausmif;vnf;½Sad o; \? ¤if;rSm tvsm; 15 -awmifç teH 10 -


awmifus,0f ef;\? tjrifh 7-awmif½Sd\? ,if;um; aumAÁ,u f 'la0 rnfaom trwfBuD;wOD; \ aumif;rI
jzpfowwf? ,if;'rÁKvawmifü a'0&mZ0d[m&ç r[m&mZ0d [m&ç ypärd 0d[m&ç e0rr[m0d[m&ç e0ck'u ´ 0d[m&
[laom bk&m;ausmif;wdYk ukd tpOftwdik ;f zl;ajrmfEikd af vonf? oD[Vkd w
f Ykd onf azmfjyyg bk&m;ausmif;awmfrsm;udk -

0¥m'd*grPdba,e &mZdemç um&mydwH ygu#rpäyAÁaw/


orÁK'¨"mwky#Ü rd m'd&mZdwçH 0E´mr[H avmP0d[m&yOöu/H

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd OD;wif zl;jrifMuukef \/

q&mawmf 'rÁKvawmifbk&m;rsm;zl;jrif

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg 'rÁKvawmif½dS bk&m;ausmif;rsm;ç bk&m;qifwak wmfrsm;ud v


k nf;
½dak ojrwfE;kd vufprkH ;kd í OD;wifz;l jrifawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 147

edr*k r¾ meaom Ak'¨ -*kaPok 0d'ak &m ok"?D


'rÁKav y#drma,mydç ylZ,dw¬ r[m,wd/

xdrk w
S zef 4-em&Dtcsdew
f iG f ayxuftu©&mwif&m tmav muvdP
k o
f Ykd <uawmfr&l m 5-em&Dtcsdew
f iG f
a&mufawmfrcl ahJ vonf/

pwkw¬o*Fg,emwif&m tmavmuvdkPf

yd#uwfawmfrsm;udk ayxuftu©&ma&;wif&m tmavmuvdP k o


f nf a½S;utac: rv,ç ,cktac:
rmwavhûrdYteD; uE´D -tEk&m"oGm;aom um;vrf;ab;wGif wnf½adS vonf? uE´ûD rdYrS 15 -rdik f a0;onf[o k &d \?
,if;tmavmuvdP k u
f kd oD[Vkd w f Ykd u tvk0[ d m&[k ac:Mu \? qdwNf idrí f at;jrpdr;f pdk EkysKd aom opfyifrsm;jzifh
tvGev f Qif arGYavsmfz,G af umif;vS \? zdck aemufqikd o f zG,f ausmufawmfrsm; wnf½adS v&m awmifEpS v f ;kH eHyg;wGif
awmifbufç ajrmufbufvkd PfEpS cf ½k í dS ajrmufbufvP kd of nf tmavmuvdP k jf zpfonf? ,if;vdP k f \txufü
apwDi,fwql½o dS nf? vdP k *f l \twGi;f ü 0¥*grPd(0¥*grPtb,) rif; \ aumif;rIawmf avsmif;awmfrq l if;wk
awmfç wifyv’iaf cGqif;wkawmfwYkdukd Munfñzkd , G &f m zl;awGYEikd af vonf? pdw0f if pm;p&maumif;aom yef;csaD q;a&;
½kyfrsm;vnf; ½Sd\? ,if;vdP k t f eD; aAm"dyifrsm;vnf;½Su d ek f \/

omoemouú&mZf 450 -ausmfavmufu oD[Vkd u f Ref;ü rd;k tBuD;tus,facgifojzifh tpmiefí rsm;pGmaom


owå0gwdYk aoaMuysufp;D Muukef \? ¤if;jyif jA[®Pwdó(jA[®PwD,) olyek af b;ESihf apmVwdik ;f om; aus;ukvm;
wdYk \ ppfa&;ppf&maMumifh xdpk Ofu oD[Vkd u
f Re;f onf wdik ;f ysujf ynfysuo f zG,f jzpfco
hJ nf? &[EÅmocift½Sijf rwf
aygif; waomif;ESpaf xmif (12000) wdYk qGr;f rbkO;f ay;Mu&ojzifh y&deAd mÁ ef pHawmfrMl uukef \/

&[EÅm&[ef; 440 -wdYk onf rd;k aumif;&mtdE, d´ Edik if o


H Ykd acwå<uawmfrMl uukeí f oDwif;oH;k awmf rlMuukef
\? &[EÅmyk*Kd¾ vf 60 -wdYk rmS rv,Zeyk'üf yif oDwif;oH;k awmfrMl u&m qGrrf bkO;f ay;Mu&ojzifh ylavmifaeaom&if
udk at;pdrahf omiSm oJrsm;udk &ifbwfatmufcí k yd#uwfawmfr sm;udk pdwjf zifrh w S o
f m; qifjcifawmfrMl uum ruG,f
ryatmif xde;f odr;f apmifah ½Smufawmfrcl hJ Muukef \?aemufwiG f rd;k aumif;í tdE, d´ rS jyef<uvmaom &[EÅm&[ef;
440-wdYkEiS hf rv,Zeyk'üf ae&pfMuaom &[EÅm 60ç 2-&yfaygif; &[EÅm 500 -wdYk pak ygif;í omoemouú&mZf
455-ckEpS wf iG f azmfjyyg oD[Vkd u
f Ref; tmavmuvdP k üf ayxuftu©&m a&;awmfrcl MhJ uukef \? ,if;udk aygw¬um½kV§
o*Fg,em[k ac:Muukef\? ,if;pwkwo ¬ *Fg,emESiphf yfí 'Dy0HoESihf r[m0HowdYk ü -

yd#uwå,ygVð pç wó t|uwrÜd p?
rkcygaXe tmaeoHçk ykaAÁ bduK© r[mrwd/

wmeð 'domG e owåmeHç w'g bduK© orm*wm?


0d&|dww¬H "r®óç aygw¬auok vdcgy,H/k 1

[laom 2-*gxmjzifh rSww


f rf;wifcMhJ uukef\/

apwDxu
kd af eaom þtmavmuvdP
k u
f kd oD[Vkd w
f Ykd onf -

rke"d r®o*H w
D d y0wåd ,wðç
0db0g'd'gaee b,m'd&mZlw?d

Zde½lyaAm0d'K´ r apwd,bm&dwçH
yPrmrd tmavmu0d[m&rkwrå /H 2

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 148

q&mawmf tmavmuvdkPf Munfh½Izl;ajrmf

q&mawmfb&k m;BuD;onfvnf; azmfjyyg pwkw¬ o*Fg,emwif&m tmavmuvdP


k u
f v
kd nf; 'rÁKvvdP
k rf S
uE´ûD rdYt<uwGif 0ifa&mufMunf½h I avhvm zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

*EÉm tmavmuavPrÜçd y#drmeH r[mo"D?


earm uwGm uwOÆvçD oHa0*Ze,D ok"/D

uE´DNrdKY Ak'¨jrwfpG,fawmf

oD[Vkd u
f Re;f (oD&v d uFmEdik if )H uE´ûD rdYum; udv
k b H ûkd rdYaw mfrS 75 -rdik cf efY uGmvSr;f onfh awmifwef; awmif
pG,w
f Ykd jzifh om,mvSyaomûrdYjzpfonf? ,if;uE´ûD rdYü tó*D&ad usmif;wdu k çf rmv0wkausmif;wdu k f tp½Sad om
ausmif;wdu k Bf uD;rsm;wnf½\ dS ? ausmfapmonfh wuúov kd Bf uD;vnf;½Sd \? ,if;wuúov kd u
f kd ay&m'ed,wuúov kd [
f í
l
vnf;aumif;? uED́wuúov kd [ f í
l vnf;aumif; ac:onf/

txl;qef;qH;k rSm bk&m;½Sif \pG,af wmfwu kd yf if jzpf \? ,if;pG,af wmfrmS vuf0aJ tmufp,
G af wmf jzpfonf?
umvd*w
F ikd ;f ç 'EÅy&l ûrdYrS oD[Vkd u
f Ref;odYk omoemouú&mZf 847 -ckEpS w f iG f eef;wufaom udwo då &D ad rC0PÖrif;
vufxuf udwåo d &d aD rC0PÖrif; eef;pH 9-ESpaf jrmufwiG f a&muf½cdS ahJ vonf/

e0ar wó 0órSçd 'gXm "mwHk ra[odaem?


jA[®Pd umpdrm'g,ç umvd*rF mS £rme,d/ 1

{um'gXm wd'omyka&ç {um em*yka& t [k?


{um *E¨m&*Doa,ç {umod yke oD[aV/ 2

,if;pG,af wmfukd oD[Vkd u


f Re;f ü rif;tqufquf ud;k uG,cf MhJ u&m ,ckwikd f uE´ûD rdYü avmuom;wdYk \ tudk;
uG,u
f kd cH,al wmfrv
l suf ½Sad yonf/

yckuúLZmwd OD;omxufaumif;rI pG,fawmfwdkufBuD;

,if;pG,af wmfrmS crf;em;vSaom pG,af wmfwu kd Bf uD;twGi;f êuwftxyfxyfjzifh ude;f 0yfvsuf½dS \3? ,if;
pG,af wmfwu kd Bf uD;udk yckuLú ûrdY jrifom&yfZmwd OD;omxufonf aemufwiG f ykord cf ½dik f ausmif;uke;f ûrdYü a&muf½adS e
xdik &f m Opöm"eaygrsm;avonf? avmuDOpöm"eaygrsm;ovdk avmukw&å mOpömo'¨gvnf; aX;<u,fojl zpfonf?oD[Vkd f
uRef; pG,af wmfjrwf ude;f 0yf&ef tvsm;tyif 20ç teH 4 -yif (ta½SYtaemufbv d yfajr wdik af ygif; 20ç awmifajrmuf
4-wdik )f ½Sd av;xyfwu kd Bf uD;udk aiGwode;f (100000) tuket f uscHí 1290 -jynfEh pS af vmufwiG f tNyD;owfaqmuf
vkyf vª'gef;cJah vonf? &efuek ûf rdY Munfjh rifwikd f ausmif;'g,um OD;nTeYf uvnf; pG,af wmfwu kd o
f pftwGuf
aiGwaomif; yg0ifv'ª gef;onf[k od& \/

q&mawmf pG,fawmfzl;ajrmf

q&mawmfonf 5-em&DccJG efYwiG f tmavmuvdP k rf S xGuaf wmfrcl &hJ m 6-em&DccJG efYwiG f uE´ûD rdY jrefrmausmif;
odYk a&mufawmfro
l nf? aemufwaeY 6-em&Dtcsdewf iG f pG,af wmfukd av;jrwfaumfa&mf zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 149

oD[Vkd w
f Ykd um;-

avmauuemx0'erÁKZ&mZ[HoçH
a0ae,saumrk'0eH 0dumo,EÅ?H

t'd̈EK´ um&0&½ly0d&mZrmeHç
0E´mrd om"k rrvH Zde'gXm"mwH/k 1

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \? pG,af wmf 4-qlv;kH udrk u


l m;-

{um'gXm wd'omyka&ç {um em*yka& t[k?


{um*E¨m& 0doa,ç {umod yke oD[aV/

pwaómwm r[m'gXmç edAmÁ e&o'Dyu d m?


d m e&a'a0[dç wmyd 0E´mrd "mwka,m/ 2
ylZw

[laom ESp*f gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/3

uE´DNrdKY jrefrmoDv½Sifausmif;ü w&m;a[mjcif;

pG,af wmfz;l jrifawmfrNl yD; aeYqrG ;f udk uE´ûD rdY½dS jrefrmoDv½Siaf usmif;ü yifah vQmufcsuft& qGr;f bkO;f ay;
awmfrol nf? xdjk refrmoDv½Siaf usmif;udk wnfaxmiforl mS jrefrmoDv½Siq f &mBuD; a':0dpm&D jzpfavonf? a':0dpm&D
rSm pum;ajymaumif;ç w&m ;a[maumif;oljzpf&m wynfh oDv½Sirf sm;pGm½Sad vonf? q&mawmfonf azmfjyyg
jrefrmoDv½Siaf usmif;ü owdy|mefw&m;awmfukd a[mMum;awmfro l nf? udv k b
H rkd S q&mawmfEiS t
hf wlygvmaom
bduK© uóyac: oD[Vkd &f [ef;awmfuoD[Vkd f bmomjyefqakd vonf/

oDv0wD tm&marydç r[mpnf,wd ukOaÆ &m?


"r®H aom a'o,dwmG eç wmoH tEk*p¾ d ok"/D

nae 4-em&D 15 -rdepfcefYwiG f xdXk merSxu


G cf &hJ m n 8-em&Dtcsed w
f iG f udv
k b
H kd rufumoDbm0emXmeodYk
jyefvnfqu
kd af &mufawmfrcl ahJ vonf/

tBuD;qHk;ur®|mef;Xme uE´KaAm"ü w&m;a[mjcif;

wydYk wv JG qef; 4-&ufaeYwiG f aemufvu kd af emufyg wynfw


h yef;rsm;pGmESithf wlwuG t*¾r[my@dw
r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;udk oD[Vkd 'f umç 'umrrsm;pGmwdYk u uE´KaAm"odYk yifaqmifMuonf? xdXk meü w&m;
tpnf;a0;yGzJ iG &hf m oD[Vkd q
f &mawmfrsm;u a½S;OD;pGm a[mawmfrMl uonf? xdak eYwiG f tcsed t f enf;i,fom&ojzifh
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf tenf;i,fa[majymawmfrí l aemufwaeY xyfrcH sde;f NyD; tpnf;ta0;udk ½kyo
f rd ;f
vdu
k Mf uavonf/

aemufaeYwiG f r[mpnfq&mawmfonf nae 3-em&DrpS í 5-em&Dtxd opömav;yg; ur®|mef;w&m;udk


a[mMum;awmfral vonf? t&d,&we q&mBuD;u bmomjyefavonf? q&mawmfonf pdwyf gvufyg a[mMum;
awmfro
l nf? q&mawmfum; u½kPmydik ½f iS f yk*Kd¾ vfjrwfpifppf jzpfawmfro
l nf/

r[mpnf,wd yk*aF 0gç u½kPmoH,ak wm ok"?D


u½kPm[dwAÁmeH aomç "r®H aom a'o,D ,wd/

,if;uE´KaAm"ur®|mef;Xmeum; oD[Vkd u f Re;f ü tBuD;us,q


f ;kH aom r[mpnfur®|mef;XmeBuD; jzpfavonf?
{uaygif; rsm;pGmus,faom tke;f NcHBuD;twGi;f ü ur®|mef;ausmif;rsm;ç "r®½BkH uD;ç odrpf onfh taq mufttHk rsm;pGmwdYk
jzifh usufoa&½dvS aS yonf? þpmûyolonf azmfjyygur®|mef;XmeodYk tacgufrsm;pGm a&mufcyhJ gonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 150

jrefrmESifheD;pyfonfhae&m

,if;uEÁKaAm"Xmeum; jrefrmESiehf ;D pyfonf? taMumif;u ,if;Xmeonf a½S;acwfjrefrm q&mawmfwyg;


vma&mufí omoemûy,if; oDwif;oH;k oGm;aomae&mESihf eD;uyfaomaMumifjh zpfonf? tif;0acwf xlyg½H'k g,um
e&ywdrif;BuD;vufxuf omoemou&mZf 1990 -jynfEh pS çf jrefrmouú&mZf 808 -ckEpS w f iG f qyÜ'rax&f[k
ausmfapmudw½då adS om t½Sio f '¨ra® Zmwdygvrax&fonf oD[Vkd u f Ref;odYk <uawmfro l nf? xdk pOfu oD[Vkd Zf ,0'¨eûrdYü
q|y&uúrAm[krif;BuD; eef;pHcu kd jf zpfonf? Z,0'¨eûrdYum; udvk b H ûkd rdY ta½SYajrmufbuf aumhaw;ac:a'ojzpfav
onf? qyÜ'rax&fonf xdrk if; \ tcsD;tajr§mufukd cH,al wmfrv l suf xdûk rdYüoDwif;oH;k í oD[Vkd &f [ef;awmfrsm;tm;
0denf;ç tbd"r®mwdYk ukd csyd Yk awmfrcl ahJ vonf? odrw
f vH;k udk useaooyfpmG orkwaf wmfrcl ahJ vonf? xdo k rd u
f m;
uE´KaAm"teD;wGif wnf½adS vonf? xdYk aMumifh þuE´KaAm"onf jrefrmESihf eD;pyfaomae&mjzpfavonf/
'e0kuE´t&yfü w&m;a[mjcif;

1320-ckESpfç wydkYwGJvqef; 6 -&ufaeYwGif r[mpnfq&mawmfukd uE´KaAm"ur®|mef;XmerS 'e0kuE´t&yfoYkd


'umç 'umrwdYk u yifah qmifMuavonf? xdt k &yfü t&dyçf a&ponfEiS hf jynfph akH om tke;f NcHBuD; wNcH½adS vonf? xdk
tke;f NcHyikd ½f iS f ZeD;armifEw
HS Ykd onf tvGeo
f '¨gw&m; aumif;Muukef \? tkef;NcHBuD;twGif;ü ½Sifç vlç y *k Kd¾ vfwYkd w&m;
tm;xkw&f ef taqmufttHrk sm; aqmufvyk x f m;Muonf? olwYkd u, kd w
f ikd u
f vnf; w&m;tm;xkwí f tvkyo f rsm;rsm;
udv
k nf; auR;arG;um w&m;tm;xkwaf pcJh avonf? xdXk meü r[mpnfq&mawmf 2-&ufrQ oDwif;oH;k awmfrí l
w&m;a[mawmfru l m &[ef;ç ½Siçf vlwYkd tm; csD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf/

'e0kuE´mbda"a,sç ya'ao ax&ukOaÆ &m?


ZemeH "r®awma,eç awr,d ,wd yk*aF 0g/

em*O,smOfawmausmif;ü 0dyóemw&m;a[mjcif;

wydYk wv
JG qef; 8-&ufaeYwiG f 'e0kuE´rS em*O,smOfa wmausmif;odYk 'umç 'umrrsm;pGmwdYk u vma&muf
yifo
h jzifh <uawmfro
l nf? xdEk m*O,smOfawmausmif;rSm opfawmBuD; twGi;f jzpfí wdwq f w
d f Nidro
f ufavonf?
awmifuek ;f uav;rsm; pD;woGio f iG pf rf;a&vsOrf sm; xGuaf eojzifh pdwMf unfE;l zG,&f m aumif;vSavonf/

r[mem*0Ek,smeHç twd0&mrPD,wH?
emem'kar[daeau[dç [&dwH aombeH [d a0/
q&mawmfonf azmfjyygem*O,smOfawmausmif;üvnf; &[ef;ç ½Siçf vl olawmfaumif;wdYk tm; ¤if;wdYk EiS hf
udu
k n
f aD om 0dyóemw&m;rd;k udk oGe;f ûzd;½Gmcsawmfrcl ahJ vonf/

em*0e0d[ma&ydç r[mpnfax&yk*aF 0g?


A[leH "r®araCeç 0ómayod taeu"m/

uk½ke*vNrdKYüw&m;a[mjcif;

em*0eawmausmif;rSwqifh xGu<f uawmfr&l m uk½ek *vûrdYoYkda&mufawmfrl onf? xdûk rdYü r[mpnfq&mawmf


bk&m; <uvmrnf[k odMuojzifh y&dowfBuD; w&m;em&ef pka0;a&muf½adS eavonf? xdyk &dowfBuD;tm; ewfjynfrS
rSmwrf;oH;k cGe;f udk t&if;cHí 0dyóemw&m;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? y&dowfBuD;onf q&mawmf \ w&m;
awmfukd 0rf;ajrmufEpS o f uf ½Tit f m;wufv suf vufccH ahJ v\/

uk½ek *av ZemeHç oEéyd gaw taeu"m?


axa&m "r®mEk*a¾ [eç Ek*a¾ [od okZmwdrm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 151

xdXk merS udv


k b
H o
kd Ykdjyef<uawmfrcl &hJ m nae 7-em&Dtcsed cf efYwiG f rufumoDur®|mef;XmeodYk jyefvnf a&muf
½Sad wmfrcl ahJ vonf/

wdór[m&mrodkY<uawmfrlpOf
'g,um'domem,utdrfü tEkarm'em w&m;a[mjcif;

wydYk wv
JG qef; 10 -&ufaeYwiG f wynfh &[ef;ç ½Siçf vl y&dowfEiS w hf uG r[mpnfq&mawmfukd wdór[m
&mrodYk yifah qmifMuavonf? eHeuf 7 -em&DcefYwiG f udv k bH rkd ufumoD ur®|mef;XmerS xGucf &hJ m 10 -em&Dausmaf usmf
wGif a*gvfûrdYoYkd a&mufawmfrol nf? xdak *gvfûrdY 'Domem,uac: 'um \tdrüf qGr;f uyfMuonf? xd'k umBuD;onf
tvGeo f '¨gw&m;aumif;onf? awm&ausmif;wausmif; aqmufvyk í f xdak usmif;ü w&m;tm;xkwo f l &[ef;ç ½Siçf
vlwYkd ukd vkad vonfr½Sad tmif axmufyv hH 'ª gef;onf[ok &d \? xd'k umtdrüf tcsed rf &ojzifh tEkarm'emw&m; wdw k kd
a[mawmfrcl ahJ vonf/

'domem,uemróç 'g,uó okZmwdrm?


tEkarm'eH aom umodç ,wdaoa|m ok"w
D rd m/

rmw& (r[mw¬d)NrdKYü w&m;a[mjcif;

aeYv,f 1-em&DcefYwGif a*gvfûrdYrSxGufcJh&m 3 -em&DcefYwiG f rmw& (r[mw¬)d ûrdYoYkd a&mufawmfrol nf?xdûk rdY
üa,m*DO;D a& awmfawmfrsm;rsm;½S&d m w&m;em&ef pmoifausmif;wckü toifah pmifah eMuonfukd awGYjrifawmfr&l
onf? xdik af eMuyHrk mS vnf; trsKd ;om;owfowf trsKd ;orD; owfowf jzpfonf? ¤if;jyif tcsi;f csi;f pum;rajymyJ
tvGevf QiNf idro
f ufpmG xdik af eMuavonf? xdo
k Ykd £aNE´&í Nidro
f ufpmG xdik af eaom y&dowfukd jrifaomtcg
r[mpnfq&mawmfonf-

]]tm&a'¨go®d bdu©a0 £rm, y#dy'g,? tm&'¨pad wåmo®d bdua© 0 £rm, y#dy'g,?


wo®mwd[ bdua© 0 bda,smaom rwåm, 0D&, d H tm&bx tyÜwó å ywå, d m te"d*wó
t"d*rm, topäu d wó opäu d &d ,
d m,}}

[laom tmemygeówdow k vf m ed'gef;pum;udk trSw&f awmf rlonf? xdYk aMumifh xdpk um;udyk if tajccHí
1-em&DcefY a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

oEéod Ed ,
é rmw&-yka& oky&dom, acg?
"r®MoZH y'wGmeç tEk*[
¾ d ok"w
D rd m/

xdkûrdYrS 4-em&D rdepf 20 -wGif xGufcJh&m 7-em&DcefYwiG f rm*"½Gm wdór[m&mrausmif;wdu


k o
f Ykd a&mufav
onf/

wdór[m&mrapwD zl;ajrmfjcif;

wdór[m&mrapwDawmfBuD;onfvnf; BuD;rm;aomapwDawmfBuD;jzpf \? udv k bH ûkd rdYrS 167 -rdik u


f mG vSr;f
aom rm*"½Gm wdór[m&mr ausmif;wdu k Bf uD;twGi;f ü wnf½adS vonf? vH;k ywf 514 -ay½SNd yD;ç tjrifah y 180 -
cefY½Sd\? ,if;apwDBuD; \ ywf0ef;usift&yfü t"du&wdór[m&mr ausmif;wdu k &f mBuD;½So
d nf? jAm[®Pwdó
(jAm[®Pwd,) olyek af b;xpOf ,if;ausmif;wdu k Bf uD;ü oHCmwaomif; ESpaf xmif (12000) ½So d nf[q kd nf/ 1
k o

'k|*grPdç o'¨gwdówdkY \zcif omoemouú&mZf 315 -ckEpS w f iG f r[ m*gr (rm*rfy&k ) ü rif;ûyaom


umu0PÖwód rif; ezl;oif;uspfawmf"mwfukd Xmyemí wnfxm;ud;k uG,cf ahJ vonf? ,if;apwDBuD;udk oD[Vkd w
f Ykd
u-
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 152

edrm, orÜKPÖouFArd Á -ykPEdÖ K´ oHumovvm#"mwH?k


tum&,d wdóe&dóa&m,Hç xlyH ear wdó r[m0d[ma&/

[laom *gxmjzifh ½Scd ;kd ylaZmfMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg wdór[m&mr apwDBuD;udv
k nf;
o'¨g½du
k sdK; vufprkH ;kd í ½Scd ;kd OD;cs zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf/

oZD0or®morÁK'Ḧç O'd́ó xlyrkwrå ?H


0Ed́wmG eródwmG ç yknH teyÜuH p,d/

pdwåvawmif<uí apwDawmfzl;ajrmf
t&d,moHCmwdkY*kPfudk qifjcif

pdwvå awmifonf oD[Vkd u f Re;f awmifyikd ;f uRe;f \tpGeyf ikd ;f a'oü wnf½adS vonf? ,if;awmifum; vGepf mG
xl;jcm;onfah wmifwnf;? &[EÅm yk*Kd¾ vfaygif; ode;f ç aomif; jzpfz;l &m XmerGejf zpf \? &[EÅmyk*Kd¾ vfwYkd oDwif;oH;k
awmfr&l m *lrsm; trsm;tjym;udk awGY½EdS ikd f \? MunfE;l zG,f apwDawmfjrwfwqlvnf; wnf½Sd \/

*gar0g ,'d0g &anç edaEé0g ,'d0g xa v?


,w¬ t&[aEÅm 0d[&EÅçd wH blrd &mrPd,wH/

[laoma'oemtwdik ;f wu,fyifw&m;cifrif olawmfpifwYkdaysm½f iT &f m XmerGeo


f mwnf;? oD[Vkd u
f Re;f
jAm[®Pwdó (jAm[®Pwdo) olyek af b;xpOf tcdu
k t
f wefYrmS yif &[EÅmyk*Kd¾ vfaygif; waomif;E pS af xmif (12000)
kd nf/2
oDwif;oH;k &m[kqo

,if; pdwv
å awmifae &[ef;awmfrsm;ESiphf yfí jzpfpOfjzpf&yf txl;tqef;rsm;udk 'DCedum,ft|uxmç
rZÑdredum,f t|uxmç oH,w k eå u
d m,f t|uxmç t*Fw k &å edum,f t|uxmç oar®m[0daem'eD t|uxmç
1
0do'k rd¨ *f t|uxmrsm;ü rMumrMumawG Y&onf ? ,if;pdwv å awmifonf wdór[m&mrrS 10 -rdik cf efYtuGmwGif
wnf½Sd\

,if;pdwv
å awmifay:½Sd apwDEiS q
hf if;wkawmfwYkd ukd oD[Vkd w
f Ykd u -

cDPmo0a,m*D bduK© &moD[çD tZÑm0odaw[d avPyEÅw


d ?d &ar® *d&pd w
d aå v
o"mwkauç xlay y#drm ermrd om'&H/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd OD;wifMuukef \? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf az:jyyg pdwvå awmifoYkdvnf;


<ua&mufawmfrí l apwDawmfukd zl;ajr§maf wmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif a½S;,cifu þpdwv
å awmifü oDwif;oH;k awmf
rlcahJ om t&d,moHCmawmfrsm;\ *kPaf wmfaus;Zl;awmfwYkd ukd qifjcif awmfrcl ahJ vonf/

pdwv
å aoav apwd,çH erówd ok"w D rd m?
waóav 0oEÅmerÜdç *kPH tEkó&D 0d'Gg/

uwå&*grapwDzl;ajrmf

wdór[m&mrûrdYrS 12 -rdik cf efYomG ;vQif uwå&*grapwDoYkd a&muf \? bk&m;½Sif ½Sp0f gajrmuf <uawmfrpl Of
uwå&*grü ormywf 0ifpm ;awmfro l nf? xdpk Ofu uwå&*grt&yfü r[maoernfaom ya'o&mZfrif; rif;ûy
vsuf½Sd\? ,if;r[maoerif;onf bk&m;½Sif \qHawmfç a½TovGeaf wmfwYkd ukd Xmyemí apwDwnfxm; ud;k uG,cf hJ
avonf? apwDBuD;rSm jyifqjJ zpfí vH;k ywfom ay 300 -cefY½adS Mumif;od&\? NyD;vQif tjrifah y 160-cefY½SdEdkif\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 153

,if; uwå&*gr apwDBuD;udk oD[Vkd w


f Ykd u -

,wð orm"d b*0g w[ð rkeçd


odeEd aé omPÖoe auo"mwkw?H
v'¨g r[maoe e&dEu ´ m&dwçh
ermr[H uwå&*gr apwd,/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd OD;wifz;l jrifMuukef \? q&mawmfonf azmfjyyg uwå&*gr apwDawmfBuD;udv


k nf;
zl;ajrmf vuf,m&pfvnS v
hf nf ylaZmfawmfrcl ahJ vonf/

eróaEÅm eróaEÅmç uwGm uwGm y'u©Pd ?H


uwå&*grondwçH apwd,H 0E´eH tum/

orEÅuk#awmifrS bk&m;½Sifajcawmf&m tm½HkjyKMunfñdk

udv
k b
H ûkd rdYrS 33 -rdik cf efYtuGmwGif bk&m;½Siaf jcawmf&m csawmfrcl &hJ m orEÅu#k awmif wnf½dS \? okreuk#
awmif[v
k nf; ac:Muonf? ork'&´ m ajrjyifrw S ikd ;f vQif ayaygif; 7630-jrifah Mumif; oD[Vkd o
f rdik ;f ü qdk \/

]]jrwfpmG Ak'ç¨ yGiahf wmfpuç ud;k vwcgç ig;0gwacgufç ½Sp0f gajrmufüç <ua&mufo;kH Budrçf arGYord zf vç zefzef
rQvsufç ¤if; &wemç a½Tpuf&mESiçhf vuFm'Dyç oD[VaAGç wuRef;ajrodYk ..... }}

[lonfESifhtnD bk&m;½Sif oD[dkVfuRef;odkY 8 -0gajrmuf wwd,tacguft<uwGif azmfjyyg orEÅu#k (okre)


awmifxyd f vuf0aJ jcawmf&mudk csawmfrcl ahJ vonf? ,if;awmifajc vdP
k *f w
l ckü &[EÅm 500 -ESiw
hf uG aeYoefYawmf
rlcahJ vonf/

ww¬ "r®H a'o,dwmG ç ow¬m avmumEkurÜaum?


O*EÉm okrae ula#ç y'H 'aóod em,aum/

wo®ð yAÁwyg'rSçd o[oHaCm ,xmokc?H


'd0g0d[m&H uEÉmeç 'DC0gyD rkyg*rd/ 1

,if; ajcawmf&mudk oD[Vkd w


f Ykdu-

vHumr[D0&r"kruk#m, rmeauç
to®ð orEÅ*&d rd 'k e¨ d "r®ómrdem?

taZÆoem, okre0Sa'0&mZdaemç
0E´mrd 'ódw r[H od&yd g'vÚäe/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd OD;wif zl;jrifMuukef \/2

q&mawmf tm½HkjyKMunfñdk

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyyg apwDyg'awmifawmfukd wufa&muf&ef tcsed rf &onft h jyif


cE¨mud,
k zfukd a&½Snt
f vkyv
f yk Ef ikd &f ef &nf½,
G í
f <uawmfrrlyJ tm½Hûk yMunfñakd wmf rlcahJ vonf/

yg'uø rkead o|óç tm&r®PH u&D ok"?D


yom'H Ze,daom [dç r[mpnf u0daoca&m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 154

uvsmPDapwDawmf

uvsmPDapwDawmfonf udv k b
H ûkd rdY ta½SYajrmuf buf 6-rdik cf t
JG uGmwGif wnf½adS vonf? apwDawmfBuD;ESihf
tm½Hck tH w
k w
f ukd w
f efaqmif;BuD;udk crf;em;pGm awGYjrifEikd f \? ,if;tm½Hck H twGi;f ü avsmif;awmfrl 18 -awmifcefY½dS
qif;wkawmfBuD;ç rwf&yfawmfqif;wkç wifyv’iaf cG ormywf0ifpm;awmfryl kH qif;wkawmfrsm;ESihf t½Si rf [mAk'¨
aCmo 0do'k rd¨ *fusi;f BuD;a&;NyD;í r[m0d[m&ausmif;wdu k f oHCmawmfrsm;tm; jyoaeyHk yef;cspD onfwYkdukd pdw0f if
pm;zG,&f m zl;ajrmfawGY½EdS ikd af vonf? apwDawmfteD;ü aAm"dyifç odrçf uvsmPDausmif;wdu k f ponfwYkd uvkd nf;
awGY½Sdavonf/

aAm"dawmf t|ar0aóç 0oH aZw0ae Zdaem?


emaxm yOö[d bduL© eHç oaw[d y&d0g&dawm/ 1

[lonfEiS t
hf nD bk&m;½Siof nf bk&m;jzpfNyD;í ½Sp0f gt&wGif oD[Vkd u f Ref; uvsmPDt&yfü aexdik af om rPd
tu©u d e*g;rif; vma&mufyifo h jzifh &[e ;f 500 -ESihf oD[Vkd u f Ref;odYk <uawmfríl uvsmPDjrpfurf;teD; rPdtu©u d
rif;\ y@yf½dS yv’iaf y:ü oDwif;oH;k awmfrí l qGr;f bkO;f ay;NyD; w&m;a[mawmfro l nf? ¤if;aemuf okre(orEÅu#l )
awmifajc ajcawmf&m csawmfrNl yD; ,if;awmifajcvdP k f wckü aeYoefYawmfro l nf? ¤if;aemuf 'DC0 gydapwD wnfrnfh
ae&mç oHCrdwmå aAm"dyif wnfrnfah e&mç r[mapwD wnfrnfah e&mç xlyg&mrae&mç aovapwDwnf&m ponf
wdYk ü ormywf0ifpm;awmf rlcahJ vonf/

rPdtu©u d e*g;rif;onf bk&m;½Sif oDwif;oH;k awmfro l nfh yv’iu


f kd Xmyemí bk&m;½Sio
f w
D if;oH;k &mr@yfü
apwDwnfxm;ud;k uG,cf ahJ vonf? aemuf oD[Vkd w
f csdKYrif;rsm;ç 'g,umç 'g,dumrrsm; jyifqifMuukef \? ,if;
uvsmPDapwDawmfukd oD[Vkd w f Ykd u-

tm,mpem, rPdtu©rd a[m&*óç


,o®ð edo'd d b*0g rPdr@yo®/ð

waóm y&d|w
d rPfyXD ,kwçHå
uvsmPDapwd,r[H od&aom ermrd/

[laom 0E´em*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

r[mpnfq&mawmf uvsmPDapwDawmfzl;ajrmf

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf azmfjyygxif½mS ;onfh uvsmPDapwDawmfBuD;udv k nf; waeYwiG <f uawmf


rlí o'¨gaZm½Ti½f iT jf zifh zl;ajrmfawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfum; apwDyx
k ;kd ½Scd ;kd zl;ajrmfrüI a&mif&h jJ cif; tvsOf;½Sad wmf
rrlygacs/

uvsmPD0aS pwd,óç uvsmP*kPoH,ak wm?


earm uwGm uwOÆvçd oOö,d ukovH A[H/k

em*'DyuRef; em*'DyapwD

,ckem*'Dy[kwiG af omuRe;f udk udv k b H rkd S rdik f 200 -ausmaf 0;aom *syeæ m; (,mye) ûrdYoYkd rD;&xm;jzifah omf
vnf;aumif;? um;jzifah omf vnf;aumif;? ¤if;rS uma&wd0u k Re;f odYk um; jzifo
h mG ;Edik \
f ? wzef¤if;rS ukwYkdjzifjh zwfu;l
vQif wduk u
f Re;f odYk a&mufonf? ¤if;rSwzef azmifawmfp;D oGm;vQif em*'DyuRe;f odYk a&muf \? ,if; em*'DyuRe;f ü
vlO;D a& 5000 -ywf0ef;usif½\ dS ? [dEL´ vlrsKd ;wdYk rsm;ukef \? ,if;em*'Dyü [dEL´ ewfueG ;f ç Ak'b ¨ mombke;f BuD;ausmif ;ç
em*'DyapwD ponfwYkd onf ½Su d ek f \? ,ckapwDum; aemufwnfapwDopfjzpf \/

r[mu½kPad um ow¬mç oAÁmavmu[dawoaum?


aAm"dawm ypöar0aóç 0oH aZw0ae Zdaem/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 155

ra[m'&ó em*óç wxm pla Vm'&óp?


rmwkvbm*dae,smeHç rPdyv’uF a[wku/H

'domG oyg&doZÆmeHç o*FgrH ypöKy|dw?H


orÁKa'¨g pdwrå moóç umVyau© Oaygoax/

ygawma,0 orm'g,ç y0&H ywåp0D &H?


tEkurÜm, em*geHç em*'Dyrkyg*rd/ 1

[lonfEiS t hf nD bk&m;½Sio f nf 5-0gajrmuf wefc;l vuG,af eYwiG f em*'dyü ywåjrm;yv’if taMumif;ûyí


ppfwukd Mf urnfh OD;&D;ESiwhf rl sm; jzpfMuaom ra[m'&e*g;rif;ESihf plaVm'&e*g; rif; tNcHt&Hy&dowfwYkd tm; ppfrwdu k f
a&; w&m;a[m&ef <uawmfro l nf? w&m;a[mtNyD; ywåjrm;yv’iu f kd bk&m;½Sit
f m; vªMuukef \? bk&m;½Siof nf
ywåjrm;yv’ix f uf oDwif;oH;k awmfrNl yD; y&dabm*apwD wnfxm;ud;k uG,&f ef ay;tyfNyD; om0w¬jd ynf aZw0ef
ausmif;wdu k o
f Ykd jyef<uawmfro l nf? e*g;wdYk onf ywåjrm;yv’iuf kd Xmyemí apwDwnfxm; ud;k uG,Mf uukef \? ,if;
em*'DyuRef;½Sad pwDukd oD[Vkd w f Ykd u-

b*deo d wk rmwkav[d 'daEéç rPdyv’u0F a& ,wð edoad Eém?


rked "r®ra'o,d rkeed çH od&om wH yPrm rd em*'Dy/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef\/2

ao½k0g0Dvr*Fvmr[mapwD

,if; apwDawmfonf vH;k ywfay 200ç tjrifah y 100 -cefY½Sd\? omoemouú&mZf 375 -ckEpS f cefYwiG f
'k|*grPdESifh o'¨gwdówdkY \ zcifumu0PÖwó d rif;onf bk&m;½Sif \ ezl;oif;uspaf wmf"mwfukd Xmyemí wnf
xm;cJah vonf? ,if;apwDonf ykvw¬ûd rdYrS 72 -rdik çf w&deaf umfrmvDrS 28 -rdik t
f uGmwGif wnf½o
dS nf? oD[Vkd f
wdYk onf ,if;r*Fvm r[mapwDukd -

ao½kemr0gyda,m orDyblr, d çH
umu0PÖwó d blbak Ze um&dw?H
ow¬Kaem vvm#"mwkoEé"d mydwçH
wH ermrd r*Fvm0Soak pwd,/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

aomrm0wDapwD

,if;apwDonf vH;k ywf 225 -ayç tjrifah y 150 -½Sd\? omoemouú&mZf 339 -ckEpS w f iG f oD[Vkd u
f Ref;
Edik if iH ,fpw
d \
f ya'o&mZfb&k if jzpfaom *d&td Am (aovmb,) rif;onf r[dEa´ x&fxrH S &½Sad om bk&m;½Sif \
vuf,mpG,af wmfukd Xmyemí rdrd \rdz&k m; ]]aomrm0wD}} \ trnfu, kd í
l aomrm0wDapwD[k rSnahf c:onf? ,if;
apwDonf ykvw¬ûD rdYajrmuf 14-rdik cf efYtuGmwGif wnf½o
dS nf? ,if;apwDukd oD[Vkd w
f Ykd u -

aovmb,0Sa,e ya'o&nmç
oAÁñak em 'u©P
d 'gXm"mwH?k
taEÅm XaywGm uwAkAKÁ VH0ç
aomrm0wDapwd,r[H 0E´mrd/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmf Muukef \/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 156

rkwd,*FPapwD

rkw,
d *FPapwDonf udv k bH ûkd rdYrS 136 -rdik u
f mG vSr;f onfh b'´KvûrdYü wnf½o
dS nf? bk&m;½Sif 8-0gajrmuf
1
wwd,tacguf<uawmfrpl Of ,if;rkw , d *FPapwDawmf wnfrnfah e&mü eda&m"ormywf 0ifpm;awmfro l nf?
B.E236-a'0geHy,d wdórif;onf bk&m;½Sio f rmywf0ifpm;awmfr&l m ajrjrwfü apwDwnfawmfrcl ahJ vonf? ,if;
apwDonf rkw, d *FPapwD[k ,ckwikd x f if½mS ;onf? aZ|wdópaom rif;rsm; jyifqifrrG ;f rHwnfaqmufcMhJ uonf ?
apwDawmfteD; BuD;rm;aom aAm"dyifymG ; wyifvnf; wnf½dS \/

,if; apwDukd oD[Vkd w


f Ykd u -

ow¬Kemrd0o
k w
d rSo
d rm"demç rmwk,w
k rå [
d aAm"d0&d mZdw?H
aZ|wdó e&0g&tum&d,çH wH ermrd rkw, d *FPapwd,/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd Muukef \/

rwd,*FPapwD

rwd,*FPapwDonf uED́ûrdYrS 44 -rdik t


f uGmwGif wnf½dS \? xyfrjH yifqifwnfaqmufxm;&m Munfñpkd zG,f
zl;jrifEikd af vonf/

aAm"dawm e0ar rmaoç zkó ykPrÖ , d m Zda em?


vHum'DyH 0daoma"wHçk vHum'Dy rkyg*rd/ 1

[lonfEiS t hf nD bk&m;½Sif ud;k 0gajrmuf<uawmfrpl Of bDv;l wdYk tm; qH;k rawmfrNl yD; aomwmyef okreewfrif;
avQmufxm;awmif;yefojzifh qHawmfwqkyf cs;D jr§iahf wmfrcl ahJ vonf? ,if; qHaw mfrsm; Xmyemí apwDwnfxm;cJMh u
uke\
f ? bk&m;½Sif y&deAd mÁ efpí
H tavmif;awmfukd rD;oû*Ø[pf Of o&blrax&fonf vnf½;kd "mwfawmfukd wefc;kd jzifyh ifh
,lí þrwd,*FPapwDü Xmyemawmfrcl o hJ nf? ¤if;apwDukd O'¨pVl b,ç 'k|*grPdtp½Sad omrif;rsm;ç 'g,umrsm;
tcgtm;avsmfpmG ûyjyifcJMh uuke\ f ? ,if;apwDukd oD[Vkd w
f Ykd u -

vHum, ,w¬ yXrH b*0g edoZÆç


,au© 'arod uwrd'Ad¨ ave wo®?ð
*D0g, "mwke[ d w
d H pwk0g&A'Ḧç
0E´mrd om"k rwd,*FPxly&mZH/

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \/

'DC0gydapwD

oD[Vkd uf Ref; aygwk0v


d ûrdYrS 48 -rdik t
f uGmwGif 'DC0gydapwDawmfBuD; wnf½o
dS nf? omoemouú&mZf 407 -
425-wGif rif;ûyaom o'¨gwdórif;onf bk&m;½Sif &[ef; 500 -ESiw hf uG ormywf0ifpm;awmfr&l m ajrjrwfü wnf
xm;ud;k uG,cf o
hJ nf? ,if;apwDawmfukd oD[Vkd w f Ykd u -

edoZÆ ,o®ð b*0g oom0aumç


cPH ormywåo d ck H oryÜ,?d
w[ð rke"d mwke"d m,um&doçH
ermr[H apwd,'DC0gydw/H

[laom*gxmjzifh ½Scd ;kd zl;ajrmfMuukef \?


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 157

apwDawmfrsm; Munfñdktm½HkjyK

q&mawmfonf azmfjyygem*'DyapwDç ao½k0g0dvr*FvmapwDç aomrm0wDapwDç rkw,


d *FPapwDç
rwd,*FP apwDwYkd uv
kd nf; rSe;f q&nfajrmf ylaZmfawmfrcl ahJ vonf/

em*'Dyg'dauaeauç apwda, ax&aoca&m?


'l&awm eródwmG ç yknçH teyÜuH tum/

xdkxdka'owdkYü w&m;a[mjcif;

q&mawmfonf 1320 -ckEpS f wydYk wv JG q ef; 11 -&ufaeY 7-em&DcefYwiG f pdwv å ç uwå&*grç wdór
[m&mrwdYk rS jyef<uawmfrí l a*gvfûrdYteD; 'domem,u'g,umBuD; aqmufvyk v f 'ª gef;onfh awmausmif;ü wn
used ;f awmfrcl o
hJ nf? aemufwaeY 8-em&DcefYwiG f a&mufawmfrcl ahJ vonf? aeY 2-em&Dcw JG iG f ûrdYawmfcef;rü Mo0g'
uxmrsm; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? 3-em&Dcw JG iG f xdûk rdYrx
S u
G cf í
hJ 4-em&Dausmf tcsdew f iG f udv
k bH rkd ufumoD
ur®|mef;XmeodYk jyefvnfa&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;onf aeYpOf rufumoDXmeESihf
xdx
k akd 'orsm;pGmwdYk ukd <ua&mufí w&m;"r®jzifh oD[Vkd u f Re;f ol uRe;f om; wdYk tm; rsm;pGmcsD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf/

vuFm'Day taeauokç Xmaeok ,wd ukOaÆ &m?


"r®mrawe awmaowdç "r®umar taeu"m/

AVefa*g"NrdKY<u w&m;a[mjcif;

AVefa*g"ûrdYonf udv k b
H ûkd rdY ta½SYawmifbuf 84 -rdik cf efYumG vSr;f onft h &yfü wnf½o dS nfh awmifay:ûrdY
uav;jzpfavonf? q|o*Fg,emzGiyhf w JG iG f jrefrmEdik if o
H moemudk cs;D usL;>rufMum;awmf rlco hJ nfh t*¾r[my@dw
bGYJ wq
H yd af wmf& q&mawmf t½Sit f meE´marawå,s \ ZmwdûrdYow D if;oH;k &mûrdYjzpfonf? q&mawmfBuD ;onf r[mpnf
q&mawmfb&k m;\ Oyedó,twdik ;f ud, k wf ikd w
f &m;tm;xkwí f rdrod w D if;oH;k &m ausmif;wduk rf mS yif ur®|mef;
Xmewck wnfaxmifxm;cJah vonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;onf wydYk wv JG jynfah usmf 3-&ufaeYwiG f azmfjyyg
AVefa*g"ûrdYoYkd <uawmfrí l q&mawmf t½Sit f meE´marawå,saus mif;ü r*¾i½f pS yf g; w&m;awmfukd a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? n 9 -em&mcGJwGif jyefxGufcJh&m n 1 -em&Dcw JG iG f udv
k bH rkd ufumoDur®|mefXmeodYk jyefa&mufawmfrcl ahJ v
onf? tvGev f Qif tyifyef;cHí omoemûyawmfrcl ahJ vonf? yk*Kd¾ vfx;l yk*Kd¾ vfjrwfygwum;/

AVefa*g"okyal &ydç "r®umar taeu"m?


"r®mrawe awmaowdç "r®a|m y@dawm 0d'gG /

*smref"r®'kwXmeü w&m;a[mjcif;

q&mawmfonf udv k bH ükd ½dpS OftawmtwGi;f waeYwiG f yifah vQmufcsuft& udv


k b
H ûkd rdY½dS *smref"r®'l wXmeü
vnf; w&m;"r®a[mjyawmfrcl ahJ vonf? w&m;emol 'umç 'umrtaygif;wdYk onf q&mawmf a[mMum;onfh
w&m;awmfukd 0rf;ajrmufEpS of uf vufcMH uukef \/

*smref"r®'wXme-0a&ok ax&aoca&m?
A[a0g "r®araCeç 0ómayod ok"Dwrd m/

rufumoDXmeü rjyefrDtwGif; aeYpOfw&m;a[mjcif;

rufumoDur®|mefXmeürl rjyefciftawmtwGi;f aeYpOfw&m;a[mawmfrcl ahJ vonf? wydYk wJG vjynfah usmf


11-&ufaeYwiG u f m; aemufq;kH aeYtaejzifh vHum0dyóembm0em toif;ol toif;om;wdYk tm; y#dywfomoemû y
vkyif ef;ESiphf yfaom Mo0g'uxm a'oemudk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 158

p&dar r@vdumeHç r@v0peomokc?D


tw¬m, okcg, ÓPDç uw,D r[mpnf 0d'/l

jrefrmjynfjyef<uawmfrljcif;
oD[dkVfuRef;odkY arwåmydkY qkawmif;jcif;

aemufwaeY ouú&mZf 1320 -ckEpS f wydYk wv JG jynfah usmf 12 -&ufaeY 2-em&Dtcsed w f iG f jrefrmEdik if o H Ykd jyef
vduk Mf urnfh wynfrh sm;ESit hf wl q&mawmfonf oD[Vkd u f Re;f rS xGucf mG awmf rlcahJ vonf? r[mpnfq&mawmfEiS hf
twl <uvmaomwynfrh sm; xJrS q&mawmft½Sio f Zk mwç t½Sit f mavmuç t½Siyf @dw[laom ur®|memp&d,
q&mawmf 3-yg;wdYk onf oD[Vkd u f Ref;rS qufvufí 0dyóemomoemûy&ef q&mawmf \tpDtpOft& ae&pfow D if;
oH;k awmfrMl uonf? q&mawmf oabFmqdyf qif;awmfral omtcg ,if;q&mawmf 3 -yg;ESihf vHum0dyóem toif;ol
toif;om;rsm;pGmwdYk vdu k yf gydYk aqmifMuonf? vdu k yf gydYk aqmifow l Ykd \ uefawmhEw I q f ufru I kd cH,al wmfrNl yD; bDbD
vdik ;f oabFmBuD;½S&d modYk oabFmi,fwpD;jzifh <uawmfro l nf? bDbv D ikd o
f abFmBuD;ay:odYk a&mufNyD;aemuf nae 6-
em&Dtcsed w f iG f oabFmBuD;xGuaf vonf? oabFmpwifxu G cf sed f onf arSmifpysdK;aomtcsdejf zpfí udv k b H ûkd rdYay:rS
rD;rsm;udjk rif&onf? udv k bH ûkd rdYonf oD[Vkd u f Re;f \ taemufbufurf;ü wnf½adS omûrdYjzpfonf/ odYk jzpfí jrefrmjynf
bufoYkd vmaom oabFmonf udv k b H rkd S taemufbufurf;wavQmuf ckwaf rmif;í a*gvfûrdYEiS hf wl½t l &yfoYkd a&muf
aomtcg ta½SYbufoYkd OD;wnfvn S uhf m rmw&ûrdYEiS w hf ½l l a&mufaomtcg ta½SYajrmufqo D Ykd OD;wnfcw k af rmif;av
onf? wnvH;k uRe;f udyk wfí ckwaf rmif;ae&ojzifh aemufwaeYeeH uf 8-em&Davmufwikd af tmif urf;udjk rifae&ao;
onf? 9-em&DavmufusrS vSywifq h ef; urf;ESihf om,mvSaom a0; jrifo h nf;acgifonfh awmifrsm; uG,&f pfav
awmhonf/ r[mpnfq&mawmfonf oabFmxGuNf yD;aemuf urf;ay:wGif rSw d wf w k f rSw
d wf w
k jf rifae&onfh rD;rsm;udk
Munf½h aI wmfru l m ]]vHum'Dyu d m ta0&m a[mEÅK -oD[Vkd u f Ref;oluRef;om;wdYk &efuif;Muygap}} ponfjzifh
arwåmydYk awmfrcl ahJ vonf? txl;ojzifh rdro d [D Vkd u
f Ref;ü oDwif;oH;k aepOf tppt&m&m vdak vao;r½Sad tmif ûypk
vª'gef;Muaom edpu H m OygodumrBuD;eSiw hf uG vHum0dyóem toif;ol toif;om;wdYk tm; ]]o[edpu H mOygod
um, vHum0dyóemr@vdum ta0&m a[mEÅK -edpu H mOygodumrBuD;ESiw hf uG vHum0dyóemtoif;ol toif;
om;awG ab;&efat;Muygap}} ponfjzifh arwåmydYk qak wmif;awmf rlcahJ vonf? ¤if;jyif 0dyóemomoemûy&ef
xm;cJo h nfh q&mawmfrsm; atmifjrifr&I ap&efvnf; txl;tm½Hk ûyawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf oD[Vkd u f Re;f \
'kw, d t½Sirf [dEa´ x&f[ak c:xdu k of nfh rax&fjrwf jzpfawmfro l nf/

r[mpnfax&aoa|mwdç 'kwad ,m r[daE´m ,xm?


vuFm,H Ak'o
¨ moe-aZmwaum ax&ukOaÆ &m/

oabFmay: yg&dok'¨dOykofjyKjcif;

udv
k b
H ûkd rdYawmfEiS hf &efuek ûf rdYawmfonf rdik af ygif; 1234 -rdik f uGmv rS ;f onf? bDbv D ikd ;f oabFmBuD; 4 -nç 5-
&ufcw k af rmif;&onf? udv k b H rkd x
S u
G cf íhJ 2-&ufajrmufaeYum; wydYk wv JG uG,af eY jzpfonf? xdak eYwiG f &[ef;awmf
rsm; Oykoûf y&rnfah eYjzpf&m r[mpnfq&mawmfonf twlygvmaom yJc;l omoemh&yd o f m q&mawmf t½Siyf n0gESihf
oabFmBuD; OD;bufwiG f nae 6-em&Dtcsdeüf a&odru f kd &nf½,
G Nf yD; tcsif;csif; yg&do'k ad¨ jymum yg&do'k Od¨ ykoûf y
awmfrcl ahJ vonf/

bDbv
D ikd ;f r[mem0g,ç 0d'gG y@dwukOaÆ &m?
r[mpnfoC H ygarmau©mç OaygoxH u&D [d acg/

&efukefNrdKUodkY a&muf½Sdjcif;

xdkYaeYrSaemuf 2-&ufajrmufjzpfaom 1320 -ckESpf waygif;vqef; 2 -&ufaeYwiG f r[mpnf q&mawmfonf


aemufyg &[ef;ç ½Siçf vl y&dowfEiS hf twlwuG ab;rc&efroef; at;csrf;pGm jrefrmEdik if H ûrdYawmf &efuek o
f Ykd qdu
k f
a&mufawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 159

edaAÁa&e edAaÇ ,eç r[mpnf edAaÇ ,m 0d'gG ?


edaAÁ&yk&H orÜawåmç rkead oma|m ok"w
d rd m/

atmifjrifonfh omoemjyKc&D;

vma&mufêudqakd eaom um;rsm;jzifh omoemh&yd o f m pHausmif;awmf odYk a&mufaomtcg q&mawmfonf vm


a&mufq;D êudEw
I q
f ufonfh wynf&h [ef;ç ½Siçf vlrsm;ESihf pum;rajymao;yJ bk&m;qif;wkawmf½&dS modYk <uawmfrí l
&wemoH;k yg;\ *kPaf wmfukd tm½Hûk yum OD;oH;k Budrcf sí 0wfûyawmfro l nf? xdYk aemufrS a&mufvmonfh y&dowftm;
pum;tenf;i,f ajymawmf rlonf? xdak eYnwGif oD[Vkd u f Ref;udt
k m½Hûk yí txl;arwåmydYk awmfrcl ahJ vonf? q&mawmf
onf bk&m;jrwfpmG \ qE´awmftwdik ;f c&D;<uí omoemûyawmfrcl ahJ vonf? q&mawmf \c&D;um; atmifjrifonfh
omoemûyc&D;jzpfavonf/

MoZ'DyH reH uwGmç bm0,d arwåm bm0eH?


arwåm,wdZa, a[mwd? or®morÁK'¨omoae/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 160

owåowåwdrydkif;

tif'dkeD;½Sm;EdkifiH

tif'dkeD;½Sm; (Indonesia) Edik if oH nf tm½Swu kd f ta½SYawmifbufpeG ;f wGif wnf½adS vonf? uRef; \ uRef;
i,faygif; 3000 -ausmfwYkd pka0;yg½Sad om Edik if jH zpfavonf? abmeD,çkd pkrMwm *sm0g;ç r'l&mç qDvb D ;D pfç bmvDç
taemuft&D , D efac: e,l;*deu D Ref; taemufyikd ;f ESihf rdv
k ;l uyfpuf Ref;rsm;onf t"duuRef;BuD;rsm;jzpfavonf?
tif'ekd ;D ½Sm;Edik if \
H ajrmufbufwiG f rav;½Sm;jynfaxmi pf Ek iS hf awmifyikd ;f AD,ufemrfEiS hf zdvpfyikd u f Ref;pkwYkd wnf½ídS
ta½SYbufwiG f ypdzw d o
f rk'&´ mç ypdzwd u
f Ref;pkrsm;ç awmifbufwiG f MopaMw;vsm;wdu k f wnf½í dS taemufbufwiG f
tdE,
d´ ork'&´ mBuD; wnf½cdS ahJ vonf? ajrMoZmaumif;ojzifh aumufyo J ;D ESH tpm;tpmESihf jynfph akH v smufywfwifh
w,fonfh Edik if jH zpfavonf/

tif'ekd ;D ½Sm;oky&k [
H çd &rPD,H raem&r®?H
ykAÁPÖty&aPÖ[dç orÜPÖH ZermedwH/

a½S;,cifu Ak'¨omoem xGef;um;&mEdkifiHBuD;

,cktcg vlO;D a&oef; 100 -cefY ½So d nf[o k &d \? rlqvif (85%)½Sí d c&pf,efç [dEL´ ESihf r[m,me Ak'¨
bmom (15%) ½Sad Mumif; od&avonf? ,cifu Ak'o ¨ moemxGe;f um;&m Edik if aH wmfBuD; jzpfcahJ vonf? ,if;tif'kd
eD;½Sm;Edik if \
H uRe;f BuD;wuRe;f jzpfaom *sm0g;uRe;f wGif aAma&mAk';l ac: urÇmausmaf pwDB uD;wql½o dS nf? tjrifÓ
h Pf
awmf 138 -ay½Sdí zdeyfawmftus,frSm tvsm;teH 394 -aypD ½Sad vonf? zdeyfawmfrmS a½Tw*d akH pwDawmfjrwfBuD; \
zdeyfawmfavmufyif½í dS ÓPfawmfrmS rl a½Tw*d kH apwDawmfjrwfBuD; \ oydwaf rSmuf&if;pD;cefY½adS vonf? zdeyfawmfrmS
4-axmifjh zpfí xdrk t S xufy pö,H 4-qifw h ufxm;í wzefypö,H 3-qifw h cgwufxm;jyefavonf? wwd,ydik ;f
ypö,H tv,fwiG f acgif;avmif;yHk apwDawmfwnf½adS vonf? ypö,cH ek pfqifw h iG f apwDawmfi,faygif 504 -ql½Sdav
onf? xdak pwDawmfi,f wqlwqltwGi;f ü wud, k af vmufe;D yg;½Sad om ausmufqif;wkwqlpD wnf½adS vonf?
ypö,rH sm;rSpí tm;vH;k ausmufjzifh wnfaqmufxm;avonf? atmufypö,H 4-qif\ h twGi;f tjyif eH&rH sm;ü ig;&mh
ig;q,f Zmwf0w¬K½kyv f ;kH rsm;ç aemufq;kH b0rS bk&m;tavmif;taMumif;t&m ½kyyf rkH sm;ç bk&m;jzpfNyD;aemuf½yk yf rkH sm;
udk ½kyvf ;kH rsm;tjzpf xGi;f xkxm;onf? þapwDawmfBuD ;udk Munfv h Qifyif tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH a½S;,cifu bk&m;oAÁñk
omoem rnfrQxeG ;f um;cJah Mumif; cefYreS ;f Edik af vonf? r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;uvnf; rdrd \tif'dkeD;½Sm;
omoemûyrSww f rf;wGif atmufygtwdik ;f azmfjyawmfrcl ahJ vonf/

]]¤if; apwDawmfBuD;udk c&pf ouú&mZf 8-&mpkEpS uf wnfxm;cJo h nf [lívnf;aumif;? 775 -ckEpS rf mS NyD;pD;
onf[í l vnf;aumif;? rif;aAma&mAk';l tw¬KyÜwrdå w
S w
f rf;pmrsm;ü jyqdx
k m;onf? þrQrsm;jym;aom ausmufw;kH
rsm;udk ûyjyifo,faqmifívnf;aumif;? þrQrsm;jym;aom qif;wkawmfrsm;ESihf Zmwfum;½kyv f ;kH rsm ;udk xkxiG ;f í
vnf;aumif; þrQBuD;us,f crf;em;vSpmG aom Ak'a¨ pwDawmfBuD;udk wnfaqmufco hJ l 'g,umrnfo[ l í l ,cktcg
xif½mS ; rod&aomfvnf; xd&k mpkEpS af cwfumvu bke;f wefc;kd BuD;rm;aom jynf½h iS rf if;yifjzpfrnfrmS ,Hrk mS ;zG,rf ½Sad y?
rif;yifjzpfaomfvnf; wdik ;f oljynfom;rsm ;u tm;ray;vQif þrQBuD;us,fcrf;em;aom apwDawmfBuD;udk tNyD;wdik f
wnfaqmufEikd rf nf r[kwaf omaMumifh xdpk Ofumv *sm0g;wuRe;f vH;k rSm Ak'o¨ moem0ifawGcsn;f vdv k ykd if jzpfcrhJ nf
1
rSmvnf; ,Hrk mS ;zG,rf ½Sad y /

þaAma&mAk';l apwDawmfBuD;udk axmufívnf;aumif;? tj cm; *sErD´ if'w G b


f &k m; ausmif;awmfponfwYkdukd
axmufí vnf;aumif;? tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH c&pfouú&mZf 7-&mpkavmufrS 9-&mpkwikd af tmif Ak'o
¨ moemxGe;f um;
cJo
h nf[k rSw,
f El ikd af vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 161

ok0PÖblrd tygt0ifjzpfonf[kqdkMu

tdE,
d´ Edik if H &mZû*d[Ef iS hf 8-rdik cf efY uGmvSr;f onfh emvE´wuúovkd af [mif;BuD;rS wl;azmf&½Sad om aMu;yk&ydu
k f
üok0PÖ'yD ac: pkrMwmuRef;bk&if oD&Ad vykwaå '0u&mZû*d[cf ½dik f *,mpD&ifprk S ½Gmig;½Gmudk rdryd ikd f pkrMwmrS
½Gmig;½GmESihf vJv, S í f emvE´wuúov kd af usmif;awmfBuD;tm; vª'gef;aMumif;awG Y½&dS onf? ¤if;ok0PÖ'yD trnfukd
trSûD yí ok0PÖbrl o d nf ok0PÖ'yD ac: pkrMwmuRef;jzpfoifo h nf[k ynm½Sit f csdKYwYkd ,lqMuonf? trSerf mS ok0PÖ
blro d nf oxHt k ygt0ifjrefrmjynfatmufyikd ;f ESihf ,d;k ',m;(xdik ;f ) uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;)ç vmtdçk pkrMwmponf
wdYk ukd ajrMoZmaumi ;f rGeí f qefa&pyg; aygrsm;&um; a½Tajrç a½Twikd ;f jynfç a½TjzifNh yD;aom ajr[k wifpm;í ac:a0:
Mujcif; jzpfavonf/

a[|drjrefrma'aoeç ta,mZÑuarÁmZm'a,m?
or®wm aomPÖbrl wD çd £wd oHvu©a, 0d'gG 2/

rlqvifEdkifiHjzpfjcif;

tif'ekd ;D ½Sm;Edik if w
H iG f aAma&mAk';l paom Ak'o
¨ moem0ifwYkd ud;k uG,&f mapwDrsm;omruç [dEL´ qdik &f m a½S;
a[mif; taqmufttHrk sm;vnf; ½Sad yonf/ txl;tm;jzifh AmvDuRef;wGif [dEL´ bmom0ifrsm; ½Sad eao;onf? xdYk
aMumifh [dEL´ bmomvnf; tif'ekd ;D ½Sm;ü xGe;f um;cJah Mumif; odomavonf/
[dEL´ bmomxGe;f um;aom 13 -&mpkEpS f twGi;f rSmyif tma&Asç yg½Sm; tdE, d́ taemufbuf urf;ajcwdYk rS
rlqvifuek o
f nfrsm; tif'ekd ;D ½Sm;odYk a&mufvm&m tpkûyum rlqvifwYkd wpwpBuD;xGm;í rlqvifEikd if jH zpfvmcJh
avonf? odYk &mwGif r[m,meAk'o ¨ moem0ifrsm; 21 -oef; cefY½adS Mumif; q|o*Fg,emzGiyhf o
JG Ykd t½SiZf ed &ud̈w \
oaE´ouxmjzifh odEikd af vonf/1
avmuBuD;ajymif;vJyHk oHa0*,lMu

þonfuakd xmufí toifr[mpnfax½kyw Ü pdå mawmfzwfonf a&ç ajrç awmç awmif bHek ef;Adrme pf aom
MoumoavmuESihf ouf½o dS wå0g[lorQ owåavmu jzpfrçI ysufrçI tdrk çI emrIç aorI paom trsdK;rsdK;tzHzk w
kH Ykd jzifh
pDrûH yjyifay;aeaom oabm[laom ocFg&avmu \ twnfrNrJ ajymif;vJyu kH kd ÓPf0,fay:vGif oHa0*xifatmif
½Iqifjcif&mownf;/

{0H [d tedapöm avmaumç t"ka0g to,H 0oD?


þwD[d yódwmG eç oHa0* Zea, ok"/D

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\wynfh
tif'dkeD;½Sm; omoemjyK q&mawmf t½SifZde&u©dw

r[mpnfq&mawmf tif'ekd ;D ½Sm;omoemûy<ucef;udk rz wf½rI D r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; tif'ekd ;D ½Sm;


omoemûy<ujcif;\ taMumif;ydík ay:vGif ½Si;f vif;avatmif r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; \ wynfh tif'ekd ;D ½Sm;
omoemûy q&mawmf t½SiZf ed &u©w
d \ taMumif;udk atmufygtwdik ;f Munf½h aI vhvm&m\/

r[mpnfq&mawmfxH Mo0g'cH,l w&m;tm;xkwfjcif;

tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *sm0g;uRef;rS rpöwmbGet


f ef trnf½adS om touf 30 -½Sd bD -at (0dZmÆ bGYJ ) ausmif;q&m
wa,mufonf 1315 -ckEpS f ewfawmfvqef; 11 -&ufaeYwiG f jrefrmEdik if H &efuek ûf rdY omoemh&yd o f modYk a&mufum
þaus;Zl;½Sif t*¾r[my@dw r[mpn q f &mawmfb&k m;BuD;xHawmfü Mo0g'cH,í
l 0dyóembm0emw&m;udk
usifo
h ;kH tm;xkwaf vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 162

rpöwmbGet f efonf r[mpnfq&mawmfEiS hf t*¾r[my@dwq&mawmf t½SiÓ f Pkw&å \ oGeo f ifneT Mf um;


onft
h wdik ;f ½dak opGmvdu k ef mí tm;xkwaf v&m 0dyóemÓPfpOfw&m;udk olYu, kd af wGYEiS hf wdu k f qdik íf em;vnf
oabmayguf qH;k jzwfEikd o f nfth ajcodYk a&mufcahJ vonf? odYk jzpfí r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;u 1315 -ckEpS f
waygif;vqef; 3-&ufaeYwiG f rpöwmbGet f eftm; 0dyóemÓPfpOfw&m;udk tjynft h pH½k iS ;f vif; a[mjyawmfral v
onf? yJc;l wdik ;f rif;BuD;\ tyg;awmfNrJ tNidr;f pm; 'umBuD; OD;azoifu t*Fvyd b f momjyefavonf/

&[ef;b0'kv’bodkY a&mufjcif;

rpöwmbGetf efonf bk&m;jrwfpmG omoemawmfukd oHo&m0#f b0nGwrf S rkcs{uef vGwaf jrmuf&m ppfreS f
onfh omoem[k oabmayguf ,HMk unfojzifh r[mpnfq&mawmfb&k m;Bud;xH ½Siçf &[ef;t jzpf &vdak Mumif;
avQmufxm; awmif;yefcahJ vonf? odYk EiS hf rpöwmbGet
f efonf a½S;OD;pGm ½Sio
f mraPtjzpfu&kd í 1315 -ckEpS f
waygif;vjynfah usmf 15 -&uf paeaeYwiG f &efuek ûf rdY omoemh&yd o
f modraf wmfü t*¾r[my@dw aus;Zl;½Sif
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;udk OyZÑm,fûyí &[ef;b0'k vb ’ odYk a&mufawmfrcl ahJ vonf/

t*¾r[my@dw bGYJ wq H yd af wmf& ppfuikd ;f awmif½;kd r[matmifajr bHpk aH csmif q&mawmf t½SiÓ f Pkw&å ç
t*¾r[my@dw bGYJ wq H yd af wmf& oD[Vkd uf Ref; AVefa*g"ûrdYrS q&mawmf t½Sit f meE´marawå,sç wdy#d u"&"r®b@m
*g&du bGYJ wq H yd af wmf& (aem ufwiG f t*¾r[my@dwç tbd"Zr[m&|*k½k bGYJ wq H yd af wmf&) q&mawmf
t½Si0f pd w
d o
å m&mbd0o H ç omoem&dyo f menf;jy ur®|memp&d, t½Si0f PÖw d ç omoemh&yd o f menf;jy ur®|memp&d,
t½Siof Zk mw polwYkd u ur®0g½Gwzf wf csD;ajr§mufawmfrMl uonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;u t½SiZf ed &u©w d
[laom bGYJ rnfukd rSnahf c:awmfrcl ahJ vonf/

OyZÑm,H u&dwmG eç r[mpnfax&yk*0F ?H


Zde&u©ad wm 'kvb
’ çH ygykPd Zdeomoae/

t½SiZf ed &u©w
d onf &[ef;jzpfNyD;aemuf wESpaf usmfausmf oDwif;oH;k í omoeA[kow
k t00 udk qnf;yl;
NyD;aemuf rdrd\ ZmwdXmeodYk jyef<uoGm;awmfral vonf/

rmvm,kESifh puFmylEdkifiHwdkYü oDwif;oHk;jcif;

&[ef;awmf t½SiZf ed &u©w


d onf tif'ekd ;D ½Sm;Edik if o
H Ykd jyef<ucJah omfvnf; rlqvifEikd if jH zpfonfjh yif r[m
,metquftEG,f Ak'b ¨ mom0i w f YkdrmS vnf; ax&0g' Ak'o ¨ moemhtaMumif; av;av;eufeuf rodMuonfh
tavsmuf tm;ray;½Hrk Qru aexdik &f efyif rvG,u f al omaMumifh rmvm,kEiS hf puFmylwYkd ½dS oD[Vkd b f ek ;f BuD;ausmif;rsm;
ü oDwif;oH;k cJah vonf/

ax&0g' Ak'¨omoemawmf
taqmufttHk ausmif;aygif; 20-ausmf ay:aygufNyD

rmvm,kç puFmylwYkd rS &Hcgtif'ekd ;D ½Sm;odYk <uí eD;pyf&myk*Kd¾ vfrsm;tm; ax&0g' Ak'o


¨ moemhtaMumif;udk
wpwpodr;f oGi;f a[majymav&m Ak'o ¨ moemMunfño kd rl sm; ay:vmum tm;ay;ulnaD xmufyv hH 'ª gef; aqmufvyk f
Muojzifh -5-ESpt f wGi;f wGif tif'ekd ;D ½Sm;ü Ak'0¨ [ d m&ac: Ak'o ¨ moemh taqmufttHak usmif;aygif; 2-ausmif;rQ
ay:xGe;f cJah vonf? o&P*Hw k nf ig;yg;oDvcH,u l sifo
h ;kH ol Oygoumç Oygodumraygif; 600 -ausmf½adS om[l\/

½Sif&[ef;jyKvdkolrsm; ay:xGufjcif;

,if;yk*Kd¾ vfrsm;rS t|*FOykoçf ½Spyf g;oDv tNrJaqmufwnfusifo h ;kH onfh yk*Kd¾ vfrsm;vnf;½So
d nf? orx
0dyóemtvkyu f kd tm;ay;olvnf; ½Sad vonf? o&P*Ho k v
D rcH,al omfvnf; Ak'o ¨ moemawmfukd nGwu f ikd ;f aeol
rsm;vnf; awmfawmfrsm;rsm; ½Sad vonf? Ak'o ¨ moemawmfukd tm;ay;axmufyu hH n
l &D ef toif;tz YJG rsm;vnf; tqif
oif½h o
dS nfjh yif Ak'o
¨ moemawmfü ½Si&f [ef;tjzpfjzifh 0ifa&mufvsuf omoemh0efukd xrf;aqmifvakd om yk*Kd¾ vfrsm;
vnf; ay:xGucf ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 163

omoemjyKvkyfief; atmifjrifjcif;

q&mawmf t½SiZf ed &u©w d \ omoemûyvkyif ef;onf êud;pm;onft h av smuf atmifjrifcahJ vonf?oJuEÅm&


xJ a&wcGuaf vmufaomuf&jcif;onf twdik ;f rod tusdK;½So d uJo
h Ykd wnf;? avmuü êud;pm;vQif rjzpfaomudp[ ö í
l
r½Syd gacs? xdYk aMumifh rjzpfrae aeYaeYnn êud;yrf;&m \/

avmau Oóm[0EÅmeHç ZemeH udrom"d,?H


wo®m Oóma[m umwaAÁmç 0d¹ek mom&'ódem/
5-EdkifiHrS omoemjyKrax&frsm; yifh&efpDpOfjcif;

odYk jzpfí &[ef;awmf t½SiZf ed &u©w d trª;½Sad om tif'edk ;D ½Sm; Ak'o ¨ moemtoift h zGYJ rsm;u oD[Vkd f (oD&d
vuFm)ç jrefrmç ,d;k ',m;(xdik ;f )ç vmtd(k avm)ç uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;) [laom ax&0g' omoemxGe;f um;onfh
Edik if rH sm;u pDpOfcahJ vonf? xdt k zGYJ rsm;uyif tif'ekd ;D ½Sm;Edik if o
H Ykd omoemûyrax&f wyg; vTwyf g&efarwåm&yfcpH mudk
tif'ekd ;D ½Sm;½Sd jrefrmoH½;kH rSwqifh Edik if aH w mf Ak'o
¨ moemtzGYJ oYkd ydYk vu kd af vonf? Ak'o
¨ moemtzGYJ uvnf; xdu k pd ö
ESiphf yfí pOf;pm;Mu&mwGif tif'ekd ;D ½Sm;odYk <u&efrmS t½SiZf ed &u©w d \ OyZÑm,fq&mjzpfaom r[mpnfq&mawmfyif
oifah vsmo f nf[k oabmwl a½G;cs,Mf uNyD; r[mpnfq&mawmftm; avQmufxm;Muavonf/
tif'dkeD;½Sm;EdkifiHodkY Ak'¨omoemjyK<uawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;twGuf tif'ekd ;D ½Sm;odYk toGm;tjyef av,mOfvufrw S rf pS í vdt


k yforQOóHt k vH;k pHk
udk Edik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ u omoemûyudpw ö &yf tjzpfjzifh axmufyv hH 'ª gef; avonf? puFmylEiS hf
tif'ekd ;D ½Sm;Edik if rH sm;odYk a&mufaomtcg vdt
k yforQ axmufyv hH 'ª gef;aqmif½u G &f ef twGuv f nf; xdEk ikd if rH sm;½Sd oH½;kH
t&m½Srd sm;tm; Ak'o ¨ moemtzGYJ uyif wm0ef,íl arwåm&yfcu H m tjynft h pHak qmif½u G af y;avonf/

Ak'o
¨ moer@vO§çd oAÁH uwåAu Á H u&D?
tif'ekd ;D ½Sm;ok*re-umav ax&ok"rD awm/
1321-ckEpS f uqkev f qef; 8-&ufaeY n 8-em&D 25 -rdepfwiG f &efuek af vqdyrf S xGucf mG í n 12 -em&D
rdepf 50 -wGif puFmylavqdyo f Ykd a&mufawmfrol nf? xdak eYnwGif puFmylw½kwo f aX; OD;a* :wHk\tdrf oD;oefY
taqmifü wnf;cdak wmfro l nf? 9-&ufeY eHeuf 10 -em&DwiG f puFmylwiG f rav;,ef; tJ,m;a0; av,mOfjzifh
tif'dkeD;½Sm;odkY<uawmfrl&m aeY 1 -em&Dtcsdewf iG f tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *sm0g;uRef; *smumwmavqdyo f Ykd qdu
k af &mufawmf
rlcahJ vonf? q&mawmfa&mufonfah eYwiG f *smumwmü rd;k tBuD;tus,f ½Gmavonf/

ax&orÜw'å ed rSçd r[maraCm y0ówd?


{wOd§ okbedrwd çHå Ak'o
¨ moe0k',
d¨ m/
xdak eYrmS yif ,d;k ',m; (xdik ;f ) ESihf uarÁm'D;,m;Edik if (H urfy;l csm;) rS q&ma wmfrsm;vnf; a&muf½MdS uav
onf? oD[Vkd u f Ref; (oD&v d uFm) rS q&mawmfrsm;rSm êudwifía&muf½EdS iS Mhf uavonf? odYk EiS hf xdt k cg (1)
uarÁm'D;,m; omoemydik f q&mawmfç (2) omoemydik f q&mawmf \ ypämorP t½Sipf E´0o H ç (3) ,d;k ',m;Edik if rH S
t½Sizf &0domPç (4? 5) t½Sizf &0domP \ ypämorP &[ef;awmf 2 -yg;ç (6) oD[Vkd u f Ref;rS t½Sief m&'ç (7)
t½Sifao|dó&ç (8) t½Sifr[memrç (9) t½Sifyd,'óDç (10) t½Sifem&' \ ypämorP ,d;k ',m;&[ef;awmf
wyg;ç (11) t½Sift&d,0Hoç (12) t½Sifo&Pygvç (13) jrefrmEdkifiHrS r[mpnfq&mawmfç (14) tif'dkeD;½Sm;EdkifiH
rS t½SiZf ed &u©wd tm;jzifh ax&0g'&[ef;awmf 14 -yg; tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *sm0g;uRef;ü pka0;rdMuavonf? þuJo h Ykd
ax&0g'&[ef;awmf rsm;rsm;rpka0;cJo h nfrmS tESpw f axmifcefY ½SNd yD[l \/

pk'o
´ EéH [d ax&meHç oEéyd gawm orkA0Ç ?d
{wrÜd wo®ð &a|ç umrH tpä&, d H b0d/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 164

befa'gif;NrdKYü w&m;a[m y&dwf½Gwf csD;ajr§mufjcif;

q&mawmfonf oD[Vkd çf ,d;k ',m;ç uarÁ';D ,m;ç vmtdrk S q&mawmfrsm;ESit hf wl *smumwmûrdY om&dyw k å
pul;vfac: pmoifausmif;ü uqkev f qef; 11 -&ufaeYwiG f ,if; om&dyw k på ul;vfausmif;tkyBf uD; rpöwmatmif
½Siûf yyGwJ iG f yg0ifcsD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? rpöwmatmifukd t½SiZf ed ykwb å YJG jzifh omraP ûyay;awmfrMl uonf?
oHCmawmf 14 -yg;vH;k pka0;rdonfh xdak eY 12 -em&Dcw JG iG f omoemûy q&mawmfrsm; wzGYJ v;kH *smumwmrS r dkif 112-
rdik af 0;aom befa'gif;ûrdYoYkd <uawmfro l nf? nae 4-em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f befa'gif;ûrdY 0drv"r®0[
d m&odYk
a&mufawmfro l nf? ,if; 0drv"r®0[ d m&ü jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ rS vª'gef;ylaZmfxm;onfh ÓPfawmf 2 -
awmifcefY½dS aMu;qif;wkBuD;wql ude;f 0yfpH y,fvsuf½Sd\? t½SifZde&u©dw \ wynfrh sm; ,if;qif;wkawmfBuD;a½SY
awmfü o&P*Hk oDvaqmufwnfMuç y&dwaf wmfEiS hf w&m;*gxmrsm; ½Gwzf wfMuonf? n 8 -em&DcefYwiG f oHCm
awmfrsm;u arwåmokw½f w G zf wf csD;ajr§mufMuonf? oD[Vkd q f &mawmf t½Sief m&'çu w&m;a[monf?t½SiZf ed &u©w d
u bmomjyefonf/

befa'gif;0S em*a&pmydç axa&e o[ bdua© 0g?


y&dw"å r®0g&demç bdoOd o
ðö k taeu"m/

qrm&rfNrdKYodkY <uawmfrljcif;

q&mawmfwYkd onf uqkev f qef; 12 -&uf 7-em&Dcw JG iG f befa'gif;r S qrm&rfoYkd armfawmfum;rsm;jzifh


<uawmfro l nf? 11 -em&D tcsdew f iG f usda&bGe;f (Ttireboon) ûrdYoYkd a&mufí w½kwb f &k m;ausmif;BuD;ü 0ifa&mufNyD;
,laqmifvmaom qGr;f xkyrf sm;udk bkO;f ay;awmfrMl uonf/ 11 -em&D rdepf 50 -wGif ¤if;rS qufvufxGufcGm&m 1 -
em&D 15 -rdepfwGif aw*,f ( Tese) ûrdYoYkd a&mufawmfro l nf? ,if;ûrdYüvnf; w½kwb f &k m;ausmif;ü acwå0ifí ,if;
XmerSuyfaom tazsm, f rumrsm; bkO;f ay;awmfrMl uonf? 2-em&Dtcsed w f iG f ,if;XmerS xGucf mG Mujyef&m 3-em&D
tcsdewf iG f ayuvH*k ef (Pekaionsan) ûrdYod Yk a&mufawmfrMl uonf? xdûk rdYü t½Sief m&'u w&m;a[mawmfrí l tjcm;
q&mawmfrsm;u y&dw½f w G af wmfrMl uonf? ¤if;XmerS 3 -em&D 45 -rdepfwiG f xGucf mG awmfrMl u&m befa'gif;rSrikd af ygif;
220-a0;uGmonfh qrm&rf( Semarans) ûrdYawmifbuf 10 -rdik u f mG 0gwk*½kH mG 0d[m&Ak'*¨ ,mausmif;odkY 6-em&D 15 -
rdepftcsdew f iG f a&mufawmfrMl uonf/

odrfae&m Munfh½Ijcif;

q&mawmfwYkd onf uqkev f qef; 13 -&ufaeY eHeufqrG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf odro f rkwrf nfah e&mudk
oGm;a&mufMunf½h MI uonf? 0d[m&Ak'*¨ ,mrS wrdik cf efYa0;uGmavonf? ay 100 -cefYerd ahf om csdKifx h oJ Ykd vnf; qif;
oGm;&avonf? ¤if;Xmeudk Ak'Z¨ ,EÅd 0d[m&[k trnfay;xm;onf/ ausmif;taqmufttHrk sm;rSm tBuD;wckç ti,f
wck½&dS m tBuD;rSm tvsm;ay 40ç teHay 30 -cefY ½Sad vonf? ¤if;ausmif;ae&mudyk if odro f rkw&f ef oabmwlMu
onf? xdo k rd af e&mrSm atmufay 100 -ausmfavmuf tedrw hf iG f a&rjywf pD;qif;aeaom prf;acsmif;½So d nf? ausmif;
ajrtus,ft0ef;rSm {u 200 -cefY½adS om[l\? ¤if;ajruGuv f yfukd ausmif;wdu
k jf zpfap&ef w½kw'f umwOD;u vª
'gef;avonf/

oDrmor®eew¬m,ç ax&m o[dwrmeom?


MoavmauoHk oDrmXmeHç oDrmudapöok aum0d'g/

'kwd,tBudrf ½SifjyKay;Mujcif;

uqkevf qef; 15 -&ufaeY eHeuf 9 -em&Dtcsdew f iG f ½Siaf vmif;ESpyf g;udk ½Siûf yay;awmfrMl uonf? ¤if; 2 -yg;
wdYk rmS qrm&rfrwS yg;ç AmvDuRef;rS wyg;jzpfavonf? qrm&rfr½S iS af vmif;udk ½SiZf ed meE´trnfjzifh omraP
0wfay;awmfrMl uonf? AmvDuRef;rS ½Siaf vmif;udk ½SiZf ed yÜ, d trnfjzifh omraP0wfay;Muonf? ½SiZf ed yÜ, d udk AmvD
uRef;odYk a&mufaomf &[ef;ûyay;awmfrMl uonf? ½Siûf yyGo J Ykd vly&dowfaygif; 200 -ausmf wufa&muf Muonf?
q&mawmfrsm;\ aqmif½u G rf aI Mumifh ,cifrawGYrjrifz;l aom ½Sio f mraPûyyGu J kd jrifMu&onf? q&mawmfrsm; \
êud;yrf;csufonf rsm;pGmtusdK;½Sad yonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 165

ax&meH orkóma[e? omoeOóa0g r[m?


ax&dEm´ eH [d Oóma[mç twd0 ozavm [d acg/

odrf½Sd&mausmif;wdkuf Mum½Snfwnf

e acg&mZ {wåm0wmç oHCm&marm ywd|ad wm?


oDrmor®Eeé H emrç tEkZmed wxm*awm 1/

'umawmf a'0geH yd,wdórif;jrwf ausmif;wdu k pf on f wnfaqmufv'ª gef;½Hrk Qjzifh oHCmhtm&mrf


ausmif;wduk Bf uD; Mum½Snaf v;jrifh rwnfwEhH ikd af o;? odro
f rkw&f ef bk&m;ZdaemfciG ûhf yawmf rlco hJ nf ponfjzifh
oD[Vkd o
f moemûyacgif;aqmif t½Sirf [dEa´ x&fu oD[Vkd u f Ref; r[m0d[m& ausmif;wdu k Bf uD; \ 'g,um a'0geH
yd,wdórif;BuD;tm; rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? odYk jzpfí odr½f rdS S ausmif;wdu
k rf sm; Mum½Snaf v;jrifw h nfEikd af Mumif;
odomavonf/

odrforkwfawmfrlMujcif;

q&mawmfwYkd onf ¤if;aeYreG ;f vGJ 2-em&Dtcsdew f iG f uqkevf qef; 13 -&ufaeYu Munf½h cI o hJ nfh Ak'Z¨ ,EÅd
0d[m&okYd wzef<ua&mufawmfrí l odro f rkwaf wmfrMl uonf? a½S;OD;pGm t&yf½pS rf sufEmS ESihf tv,fA[dt
k m;jzifh 9-
XmewdYk ü odrEf w
k jf cif; udpu
ö ûkd yawmfrMl uonf/

xdYk aemuf oD[Vkd q


f &mawmf t½Sief m&'rax&fu odref rd w d rf sm;½d&modYk <ua&mufvn S v
hf nfí vnf;aumif;?
r[mpnfq&mawmfb&k m;u tv,fA[dük wnfí vnf;aumif; odref rd w d f Mum;awmfrMl uonf? ¤if;aemuf t½Sif
em&'ç t½Sit f &d,0Hoç r[mpnfq&mawmfwYkd u oDrmor®Kwd ur®0gpm½Gwzf wfí odro f rkwaf wmfrMl uonf? uqkef
vjynfah eYjzpfojzifh ,if;odro f pfü oHCOykou f v
kd nf; ûyawmfrMl uonf? tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH xl;jcm;aomomoemh
yGBJ uD; jzpfavonf? Munfño kd yl &dowfaygif; 300 cefY½&dS m jrefrmç oD[Vkd f (oD&v d uFm)ç ,d;k ',m; (xdik ;f )
oHr;ª rsm;vnf; yg0ifMuonf/

tif'ekd ;D ½Sm; 0doa,[dç ydoad |m Oóa0g b0d?


0do|d meH yg,mareç omoeH [d olaZmw,d/

Ak'¨*,mausmif;ü a0omcyGJawmfusif;yjcif;

uqkev f jynfah eYnae 5-em&Dtcsdew f iG f qrm&rfûrdYteD; 0gwH*k ½kH mG ½Sd 0d[m& Ak'*¨ ,mausmif;ü a0omcyGJ
awmf usif;yylaZmfMuonf? xdyk aJG wmf tcrf;tem;ü ,d;k ',m; (xdik ;f )ç ua rÁm'D;,m; (urfy;l csm;)ç oD[Vkd f
(oD&v d uFm) Edik if w
H Ykd rS tif'ekd ;D ½Sm; ½Siûf y&[ef;cHrsm;twGuf vª'gef;vdu k af om oydwo f uFe;f rsm;udk oufqikd &f m
yk*Kd¾ vfrsm;uwqifh vª'gef;Muonf? jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ rv S nf; ½Siaf vmif;ç &[ef;avmif; 6-yg;
twGuf &nfp;l vª 'gef;vdu k af om ouFe;f ç oydwpf aom y&du&© mrsm;udk jrefrmoHr;ª OD;wifvwfu wqifh vª'gef;av
onf? Ak'o ¨ moemtzGYJ rS vª'gef;vdu k af om ypön;f rsm;rSm -

1/ 2-xyfouFe;f BuD; 3-xnf?


2/ 'dGpHkouFef; 12-pH?k
3/ oydwfESifh oydwftdwf 6-pH?k
4/ oifwHk;"m;ç cg;ywfêud;ç a&ppfç tyfxkyfESifh tyfcsnfç ,yf 6 -ckp?D
5/ w&m;tm;xkw&f jcif; taMumif; t*Fvyd f bmomjyef pmtkyrf sm;?
6/ owd;k r[moa&pnfol w&m;0efBuD; OD;csex f eG ;f \ tar&duefwiG f bmoma&;
tpnf;ta0;rsm;ü a[majymcJah om rdeYf ceG ;f pmtkyrf sm;jzpfonf/

oD[Vkd q
f &mawmf t½Sief m&'u a0omcylaZmfyw
JG iG f w&m;"r®rsm;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 166

r[mpnfq&mawmf w&m;a[mawmfrljcif;

¤if;aemuf acwå&yfem;NyD; 7-em&D rdepf 20 -wGif r[mpnf q&mawmfu 0dyóemw&m;awmfukd tusO;f csKyf
a[mMum;awmfrol nf? oHr;ª OD;wifvwfu t*Fvyd b f momjyefonf? t½SiZf ed &u©w
d u tif'ekd ;D ½Sm; bmomjyefonf?
y&dowfrmS 200-ausmfcefY½ad S om[l\/

a0omc Oóa0 axa&mç r[mpnf,wd ukOaÆ &m?


"ar®m'aue MoodOçdÆ orÜawå A[kav Zae/

xl;jcm;aom &[ef;cHyGJ

uqkev f jynfah usmf 1-&ufaeY eHeuf 8-em&Dtcsed w f iG f ,cifaeYu orkwcf hJ aom Ak'Z¨ ,EÅo
d rd üf omraP
½SiZf ed ykwu å kd &[ef;cHay;Muonf? OyZÑm,fq&mawmfrmS uarÁm'D;,m;omoemydik q f &mawmfjzpfí ur®0gpm
q&mawmfrsm;rSm oD[Vkd q f &mawmf t½Sief m&'ç oD[Vkd qf &mawmf t½Sit f &d,0HoESihf r[mpnfq&mawmfwYkd jzpf
awmfrMl uonf? vma&mufMunfñMkd uaom 'umç 'umr rsm;udk t½Sief m&'u w&m;a[mawmfro l nf? tif'ekd ;D ½Sm;
Edik if H *sm0g;uRe;f ü wcgrSrMum;cJh rawGYczhJ ;l aom &[ef;cHyu
JG kd 'umç 'umrwdYk ykaAÁpuwykn axmufrojzifh
zl;&jrifMu&avonf? xl;jcm;aom&[ef;cHyyJG gwum;/

t½Sifem&' a[mMum;onfhw&m;t>ruf

q&mawmf t½Sief m&'onf ordik ;f aMumif;qefqef atmufygtwdik ;f a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *sm0g;uRef;ü a½S;,cifurMum;zl;cJah om ax&0g'&[ef;cHupd u ö kd aqmif½u G Nf yD;jzpfaMumif;?


vGecf ahJ om 25 -ESpu f *sm0g;uRef;odYk a&mufczhJ ;l &m xdpk Ofu Ak'¨ bmom0iftppfqv kd Qif wOD;wa,mufrQ rawGYc&hJ
aMumif;? vGecf ahJ om ig;ESpt f wGi;f u tif'ekd ;D ½Sm;rSm Ak'b ¨ mom&[ef;qdv k Qif Zde&u©w d wyg;wnf;om½Scd ahJ Mumif;?
¤if;rSm omoemwnfxeG ;f &eftwGuf wyg;wnf;yif ig;ESpyf wfv;kH êud;pm;cJah Mumif;? xdo k Ykd êud;pm;ojzifh ,cktcg
rSm Ak'b ¨ mom0if tppfjzpfaom tif'ekd ;D ½Sm; jynfojl ynfom; Oygoumç Oygodumrrsm;udk rsm;pGmawGY&aMumif;?
0d[m&ac: ausmif;rsm;vJ wnf½adS eNyD;jzpfaMumif;? omoemhtajc odrv f nf;jzpfay:vmonfjh yif tif'ekd ;D ½Sm;Edik if o H m;
&[ef;wyg;vnf; wd;k vmNyDjzpfaMumif;? ,refaeYuyif omraP 2-yg;udv k nf; xyfrûH yay;xm;ojzifh ,cktcgrSm
tif'ekd ;D ½Sm;Edik if o
H m; &[ef;ç omraP 4-yg; ½Sad eNyDjzpfaMumif;? odYk jzpfí 'DuaeYrmS tultnDwynf&h [ef;ç
omraPrsm;ESiw hf uG Zde&u¨w d u omoemawmfukd wd;k íûypkEikd rf nf[k arQmv f if&h aMumif;? ,ckvma&muf Munfñkd
tm;ay;Muaom yk*Kd¾ vfawGrmS omoemawmfukd 0dik ;f 0ef;í tm;ay; axmufyMhH uaom omoe'g,umrsm;jzpfí vGef
uJx;l jrwfaom ukov kd tf xl;udk &MuaMumif;? xdu k ok vkd f \ tpGr;f aMumifh vlç ewfç edAmÁ efo;kH wefaom csrf;omudk
rdrw
d Ykdtvdq k E´twdik ;f &MurnfrmS {uefrck sjzpfaMumif;? aemif vJ 'Dvo kd moemûyudpu ö kd pGr;f Edik o
f nfb
h ufu tm;ay;
ulnMD u apvdak Mumif; ponfjzifh a[mMum;avonf? q&mawmft½Sief m&'onf urÇmod "r®uxduyk*Kd¾ vf jzpfav
onf? tbd"r®wo ¬ *F[ç "r®y'ponfh usr;f rsm;pGmudv k nf; t*Fvyd b f momjzifh ûypD&ifco hJ nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfav
onf? ol\ a[mMum;csufum; trSet f wdik ;f a[mMum;csufjzpfavonf/

b'´EeÅ m&a'g axa&mç yod'"¨ r®0gpaum?


{wó "r®0peHç opöH opöEdÅ aemrwd/

*sE´Drif'Gwfqif;wkawmfzl;jrif

1320-ckEpS f uqefvjynfah usm f 1-&ufaeYrmS pef;,SOef u©wf tvdt k m;jzifh xdx&d ufaphonfh uqkev f jynfh
aeYjzpfonf? urÇmt&yf&yf½dS Edik if aH ygif; 40 -ausmrf S Ak'b
¨ mom0ifwYkdu xdak eYrmS yif a0omc Ak'a¨ eYtjzpfjzifh usi;f y
Muonf? xdYk aMumifh xkad eYrmS yif aAma&mAk';l apwDawmfü Ak'a¨ eYtcrf;tem;usi;f y &ef pDpOfxm;onft h wdik ;f omoem
ûy q&mawmfrsm;onf aeY 12 -em&DwiG f aemufygwynfh y&dowfEiS w hf uG aAma&mAk';l odYk um;jzifx h uG cf MhJ uonf?
c&D;rSm rdik f 60 -cefY a0;uGmonf? 1-em&D 45 -rdepfwiG f aAma&mAk';l ESihf 2-rdik cf efY tuGm½Sd *sED́rif'w G f
(Tjandimendut) bk&m;ausmif;odYk a&mufawmfrMl uonf? *sE´rD if'w G tf &yf½dS bk&m;ausmif;[k qdv k o
kd nf? xdak 'oü
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 167

aAma&mAk';l odYk zk;ajrmf&efomG ;vQif *sErD´ if'w G u


f kd OD;pGmyxrzl;ajrmfNyD;rS oGm;&aom tavhtx½So d nf[k od&onf?
xdak eYu *sE´rD if'w
G üf pnf;a0;a&muf½adS eaom y&dowfrmS oHk ;axmif (3000) cefY½adS vonf? bk&m;ausmif;aqmifrmS
ausmufw;kH rsm;jzifph íD wnfaqmufxm;aom taqmufttHjk zpfavonf? atmufajccHrk mS 8-ayavmufjrifo h nf?
tay:ausmif;aqmifrmS ay 20 -avmuf jrifah om[l \? tcef;xJü tv,fyv’ix f ufü ajcaxmufawmfwv JG cJ svsuf
xdik af eyHb
k &k m;qif;wkawmfBuD; wql½o dS nf? armfvûrdiûf rdY usKd ufra&mbk&m;BuD;rS qif;wkawmfEiS hf cyfqifqifjzpfav
onf? vuf0J vuf,m 2-bufü xdik af eyHk aAm"dowå½yk w f Ek pS q
f ½l adS vonf? q&mawmfonf azmfjyyg *sE´rD if'wG f
qif;wkawmfBuD;udv k nf; zl;ajrmfawmfrcl o hJ nf/

*sErD´ if'w
G yf #drrÜçd orÁKa'¨ edEré meaom?
r[mpnf ax&ygarmau©mç om'&H t0ED́ [d acg/

aAma&mAk'l; apwDawmf&ifjyif a0omcylaZmfyGJ

¤if;aemuf aAma&mAk';l odYk qufvufxu G cf mG awmfrMl u&m 3 -em&DcJG apwDBuD;teD; r@yfoYkda&muf awmfrMl u
onf? vma&mufMunf½h MI uaom y&dowfBuD;rSm apwDawmfBuD; ajc&if;½Sd ay 600_300avmufus,af om uGi;f BuD;
wckvHk; jynfhvsuf½Sdonf? nae 5 -em&Dtcsdew f iG f tcrf;tem;pzGio hf nf/ q&mawmf t½Sief m&'u a0omcylaZmfyJG
usi;f y&jcif;\taMumif; aAma&mAk';l ap wDawmfBuD;taMumif;ç ax&0g'Edik if rH sm;rS omoemûyrax&frsm; <uvmjcif;
\taMumif; ponfwYkdukd a[majymawmfro l nf? uarÁm'D;,m; omoemydik f q&mawmfBuD;uvnf; tenf;i,f a[m
ajymawmfro l nf? r[mpnfq&mawmf bk&m;uvnf; a[majymawmfro l nf? ,d;k ',m;q&mawmfuvnf; tenf;i,f
a[majymonf? xdYk aemuf *syefbek ;f awmfBuD; wyg;uvnf; tenf;i,fa[majymonf? oD[Vkd çf ,d;k ',m;oHr;ª rsm;
a[majymNyD;aemuf jrefrmoHr;ª OD;wifvwfu a[majymonf? ,if;odYk jzifh a0omcylaZmfyo JG nf odu
k o
f ukd ûf rduûf rduf
crf;crf;em;em; usi;f yNyD;qH;k cJah vonf/

a0omc'deylZmpç r[maxa&[d um&dwm?


tif'ekd ;D ½Sm; ok&a|m[dç 'kvb
’ m om0keE´w
d m/

aAma&mAk'l;apwDBuD; ylaZmfMujcif;

aAma&mAk';l (Borobudur) [laomtrnfrmS 0d[m& Ak';l rSjzpfvmonf? Ak';l rnfaom ½GmteD;ü wnfxm;
ud;k uG,cf o
hJ nfh bk&m;ausmif;awmf[k qdv
k o
kd nf? apwDawmfBuD;rSm ywfvnfvn S Ehf ikd af om tqifh 9-qif½h o dS nf?
uarÁm'D;,m; omoemydik f q&mawmfBuD;u rD;wdik u f u
kd ikd v
f suf a½SYq;kH rS vSnv
hf nfawmf rlonf? xdq k &mawmfBuD;
aemufrS usefq&mawmfrsm; tpOftwdik ;f vSnv hf nfMuonf? ¤if;aemufrS 'umç 'umrwdYk vSnv hf nfvukd yf gMu
onf/

r[mpnfq&mawmfb&k m;onf-

]]Aka'¨g aom b*0g aAm"m, "r®H a'aowd}} igwdYk jrwfpmG bk&m;onf ud,
k af wmfwikd f trSew
f &m;udk odawmf
rlNyD;rS igwdYk tm;vnf; tvm;wlyif odjrifap&ef trS efw&m;udk a[mMum;awmfrcl yhJ gayonf/

]]'aEÅm aom b*0g 'rxm, "r®H a'aowd}} igwdYk jrwfpmG bk&m;onf ud,
k af wmfwikd f ,Ofaus;awmfrNl yD;rS
igwdYk tm;vnf; tvm;wlyif ,Ofaus;ap&ef trSew
f &m;udk a[mMum;awmf rlcyhJ gayonf/

]]oaEÅm aom b*0g orxm, "r®H a'aowd}} igwdYk jrwfpmG bk&m;onf ud, k af wmfwikd Nf idro
f uf odraf rTYawmf
rlNyD;rS igwdYk tm;vnf; tvm;wl Nidro
f uford af rTYap&ef trSew
f &m;udk a[mMum;awmfrcl hJ ygayonf/

]]wdaPÖm aom b*0g w&Pm, "r®H a'aowd}} igwdYk jrwfpmG bk&m;onf ud, k af wmfwikd f oHo&ma&vsO u
f kd
ul;ajrmufawmfrNl yD;rS igwdYk tm;vnf; tvm;wl ul;ajrmufap&ef trSew
f &m;udk a[mMum;awmfrcl yhJ gayonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 168

]]y&deAd LÁ awm aom b*0g y&deAd mÁ em, "r®H a'aowd}} igwdYk jrwfpmG bk&m;onf ud, k af wmfwikd f udavom
tylr;D tvH;k pHNk idr;f at;awmfrNl yD;rS igwdYk tm;vnf ; tvm;wlNidr;f at;ap&ef trSew f &m;udk a[mMum;awmf rlcyhJ gay
onf? þodYk ponfjzifh bk&m;*kPaf wmfrsm;udk ESv;kH oGi;f ½Gwq f v
kd suf vSnv hf nfyal ZmfcahJ vonf? q&mawmfonf
,if;odYk z;l ajrmf,if; yDwad wG jzpfcahJ vonf? ,if;yDwrd sm; c,ç 0,tm;jzifq h ifjcif ESv;kH oGi;f awmfrcl hJ avonf/

0dp&EÅó ax&óç yDwd OyÜZdÆ wm0a'?


or®od c,0,awmç Ak'g¨ &r®PyDwud /H

tjcm; q&mawmfrsm;onfvnf; rdrw


d Ykd avhusifNh yD; *kPaf wmfrsm;udk ½Gwq
f ykd mG ;rsm; vSnv
hf nfawmfrMl uonf/

apwDBuD;ay: bm0emyGm;rsm;Mu

&maygif;ocsmF jrm;ajrmufpmG aom Oygoumç Oygodumrrsm;ESihf omoemûy q&mawmfrsm;onf apwDawmf


jrwfBuD;udk vSnv hf nfyal ZmfNyD;aemuf ta½SYbufrsufEmS ½Sd av[mjyifqif;wkawmfBuD; \? a½SYüpk½;kH Muum bk&m;
jrwfpmG \*kPaf wmfrsm;udk tm½Hûk yMuí qDr;D ç yef;ç tarT;wdik f ponfjzifh ylaZmfMuonf? y&dwf arwåm bm0emrsm;
udv
k nf; ½Gwzf wfymG ;rsm;ç xdYk aemuf txufq;kH tqifo h Ykd wufí tv,fA[dk apwDawmfjrwfBuD;udk 0ef;&Hum Ak'g¨
Ekówd arwåmESiçhf 0dyóembm0emrsm;udk 1-em&DcefY Nidro f ufpmG yGm;rsm;tm;xkwMf uonf/

wo®ð apwD, ao|rSçd *[|m yAÁZwdÆ m Oabm?


bma0oHk Ak'g¨ Ekówd -tm'dbm0erkwaå r/

vlOD;a& 6-aomif;cefY

a0omcylaZmfyBJG uD;odYk wufa&mufaomvlxrk mS 6-aomif;cefY½o


dS nf [k qdMk uo nf? ,if;vlxx
k w
J iG f Ak'¨
omoem ,HMk unfoOl ;D a&rSm tenf;i,fomyg½Sí
d Ak'o
¨ moemr,HMk unfow l Ykd om rsm;aom[l \/

a0omcyGJawmfrdefYcGef;

azmfjyyg a0omcylaZmfyüJG >rufMum;onfh ax&0g' ig;Edik if rH S q&mawmfrsm; \ rdeYf ceG ;f rsm; teuf r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;\ rdeYf ceG ;f udk atmufygtwdik ;f azmfjytyfygonf/

tif'dkeD;½Sm; trsdK;om;taygif;wdkY (22 -5-59) ,aeY[m pef;,SOef u©wf tvdk


tm;jzifh wdx&D ufaph uqkev f jynfah eY jzpfayw,f? vGecf ahJ om 2583 -ESpu f 0domcg
eu©wEf iS hf ,SOv f suf 0dik ;f 0dik ;f wdwd v0ef;jy nfw h hJ 'Dvakd eYrsdK;rSmyJ igwdYk b&k m;tavmif;
zGm;jrifawmfrcl w hJ ,f? vGecf ahJ om 2548 -ESpu f 'Dvakd eYrsdK;rSmyJ w&m;tvH;k pHu k kd rSepf mG
odvsuf bk&m;tjzpfoYkd a&mufawmfrcl w hJ ,f? vGecf ahJ om 2503 -ESpu f 'DaeYrsdK;rSmyJ ig
wdYk jrwfpmG bk&m;[m 'kuc© yford ;f Nidr;f &m ed AÁmefpcef;odYk <ujref;awmfrcl w hJ ,f? 'gaMumifh
'DuaeY[m yuwdtm;jzifyh if tav;tjrwfûyNyD; rSwo f m;xduk w f ahJ eYç usuo f a&
r*Fvmtaygif;ESihf jynfph w kH ahJ eY jzpfayw,f/

tif'ekd ;D ½Sm;Edik if t
H wGuf xl;jcm;wmuawmh tif'ekd ;D ½Sm;&[ef; Zde&u©w d ES ifh
wuG oD[Vkd çf ,d;k ',m;ç uarÁm'D;,m;ç jrefrmjynfqw kd hJ ax&0g' 4 -Edik if H &[ef;awmf
taygif; oHCmawmfu 'DEikd if rH mS b,fawmhurS r½Szd ;l wJh odrq f w
kd mudk orkww f ,f?
tif'ekd ;D ½Sm; wdik ;f &if;om;wOD;udv k J Ak'o
¨ moemawmfrmS &[ef;tjzpfjzifh wifoiG ;f ay;
w,f? 'gaMumifh 'DaeY[m 'DEikd if t H wGuf ydNk yD;usufoa&r*Fvm½Sw d hJ aeYx;l aeYjrwfBuD;
jzpfayw,f? 'Dr*FvmaeYx;l aeYjrwfupNyD; 'DEikd if rH mS omoemawmf[m waeYwjcm;
wd;k wufNyD;awmh a½S;a½S;wke;f uvdyk J Ak'o ¨ moemawmf tvif;a&mifjzifh wajymifajymif
awmufyygapvdYk qkawmif;ygw,f/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 169

'Dvq
kd ak wmif;&jcif;\ taMumif;uawmh 'DaAma&mAk';l apwDawmfBuD;udk
wnfaqmufwhJ ½Sp&f mpkEpS q f u
D qdv k Qif 'D*sm0guRef;u vlawG[m trsm;tm;jzifh Ak'¨
bmom0ifawGcsn;f jzpfygw,f? 'DuRe;f wGif ruao;bl;? tJ'aD cwfwek ;f uqdv k Qif
pkrMwmuRe;f rSma&mç rmvm,kEikd if rH mS a&m rsm;aomtm;jzifh Ak'b ¨ mom0ifawGcsn;f
jzpfMuw,fqw kd m oD&0d Zd ,Edik if aH wmfBuD; jzpfcyhJ EkH iS hf tdE,
d´ Edik if H emvE´ausmif;awmf
&mrS wl;azmf&½Sw d hJ aMu;jym;rSww f rf;pmwdYk t&tm;jzifh xif½mS ;ygw,f? 'gaMumifh
xdpk Ofumvwke;f uqdv k Qif tdE, d´ Edik if rH S pNyD; puFmy t
l xd yifv,furf;½d;k wef;
wavQmufv;kH rSma&mç 'Dtif'ekd ;D ½Sm;Edik if H uRef;pkawGrmS a&m Ak'o ¨ moem tvif;a&mif
jzifh wajymifajymifawmufyvsuf tvGeyf if usuo f a&r*Fvm½Scd w hJ ,f? wifw
h ,fchJ
w,f qdw k mudk ajrmfawG;NyDMunfEh ikd yf gw,f/

NyD;awmh Ak'o ¨ moemqdw k muv J om;iSuf wd&pämefuav; awGrpS NyD; b,foYl


udrk S tusKd ;rJrh ûyzdYk &ef nTeMf um;qH;k rxm;w,f? onf;cHjcif;ç cspcf ifjcif;ç oem;iJñ h mS
jcif;wdYk jzifh olwyg;udk apmifah ½Smufun l zD Ykd &ef nTeMf um;qH;k rxm;w,f? 'gaMumifh tJ'D
½Sp&f mpkEpS qf uD qdv k Qif tif'ekd ;D ½Sm;Edik if u
H vlawG[m cEÅçD arwåmç u½kPmw&m;awGukd
vufuikd x f m;NyD;awmh Ak'o ¨ moem "r® olawmfaumif;w&m;awGukd yGm;rsm;aecJrh mS yJvYkd
awG;qNyD; odEikd yf gw,f/

tJ'oD al wmfaumif; w&m;awGukd yGm;rsm;aecJw h hJ olawG[m wjcm;u vlawG


r[kwb f ;l ? ,ckvuf½dS tif'ekd ;D ½Sm; jyn o f l jynfom;awG \ bd;k bGm;a[mif;awGyjJ zpf
ygw,f? rdbtqufEiS hf qdv k Qif odyrf a0;vSao;ygbl;? tqufaygif; oH;k av;q,f
avmufyJ ½Syd gOD;r,f? 'gayr,fh tJ'b D ;kd bGm;rdba[mif;awG \ om;ç ajr; tquf
tEG,jf zpfMuwJh ,ckacwf tcsdKYval wGrmS tzd;k twefq;kH jzpfwhJ bd;k bGm;ydik f &w em
tarGtESpaf wGrS qH;k ½H;I aeMu½Smw,f? tJ't D arGtESpaf wGu bmawGvq J v
kd Qif bk&m;
&wemç w&m;&wemç oHCm&wemawGygyJ? vGecf w hJ hJ ig;ESp&f YJ a½S;[kb
d ufumvwke;f
u qdvk Qif 'DEikd if rH mS Ak'a¨ 'oemawmft& ]]Ak'Ḧ o&PH *pämrd}} ponfjzifh ½Gwq f Nkd yD;
o&P*Hw k nfwhJ Oygoum Oy godumrqdw k m wOD;wa,mufavmufawmif awGY&zdYk cJ
,Of;vsuf½SdcJhygw,f/

'gayr,fh ,ckawmhrcJ,Of;ygbl;? taMumif;uawmh 1953 -ckEpS u


f 'D
tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *sm0g;uRef;u rpöwmbGet f efqw kd hJ trsdK;om;wOD;[m w&m;ppfw&m;
rSeu f kd pHpk rf;½SmazG,if; jrefrmjynfo Ykd a&mufvmcJyh gw,f? tJ'D bGet f ef[m &efuek ûf rdY
omoemh&yd o f mrSm q&mawmf \Mo0g'udck , H Nl yD; 0dyóembm0em tvkyu f kd tm;xkwf
usifo h ;kH cJyh gw,f? 'Dvu kd sifo
h ;kH vdYk Ak'o ¨ moemawmf \ tESpo f m&jzpfwhJ oDvç orm"dç
ynmw&m;xl;awGukd olu, kd wf ikd yf J xif½mS ;odomG ;cJyh gw,f? 'Dv w kd &m;ppf w&m;rSeu f kd
ud, k w f ikd of &d wJt h wGuf bGet f ef[m Ak'o ¨ moemawmfrmS &[efûycJyh gw,f/ omoemûy
Edik vf rd rhf ,fvYkd ajrmfawG;NyD;awmh q&mawmfu tJ'&D [ef;opfuav;udk Zde&u©w d vdYk
bGYJ trnfay;vdu k yf gw,f/

tJ't
D if'ekd ;D ½Sm;&[ef; Zde&u©w d [m q&mawmf \xHrmS omoe"r®ukd wESpf
ausmaf usmo f ifMum; avhvmNyD;awmh ol \ZmwdXme tif'ekd ;D ½Sm;udyk J jyefomG ;cJw h ,f?
jyefomG ;NyD;awmh olu, kd w
f ikd f awGYovd mwJh Ak'o ¨ moem"r®w&m; t&omawGukd ol \
wdik ;f &if;om;rsm;vJ odapvdw k t
hJ wGuf cJc, J Of;,Of;eJY êud;pm;tm;xkwcf yhJ gw,f? 'Dvkd
Zde&u©w d &JY tm;xkwrf aI Mumifh vGecf w hJ ihJ g;ESpt
f wGi;f rSm Ak'o
¨ moe"r®ukd odem;vnf
NyD;awmh vlaygif;ajcmuf&m 600-avmuf Oygoumtjzpf cH,Ml uygw,f/

«¤if;rSm a0omcyGrJ usi;f yrDu &xm;aom pm&if;jzpfonf? a0omcyGaJ wmfrpS


í aemufxyfvnf; wd;k wufvmaomaMumifh ,cktcg rSm Oygoumtjzpf cH,o l al ygif;
ckepf&m 700 -ausmf ½Sad vNyD? *sLvdik v
f xJrmS tdraf jc ckepf&mavmuf½adS om ½GmrS ½GmvH;k
uRwf Ak'b ¨ mom0iftjzpfc, H rl nf [lívnf; owif;aumif; pum;Mum;cJ&h ao;onf/»
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 170

,cktcgü Oygoumtppf OygodumrtppfjzpfaeMuwJh 'Dy*k Kd¾ vfrsm; \


o&P*Ho k v
D aqmufwnfMuwJh toHç w&m;"r® ½Gwq f Mkd uwJt
h oHrsm;udk Mum;&
ojzifh igwdYk omoemûyq&mawmf rsm;rsm 0rf;ajrmuf0rf;omjcif; yDwad omreóawG
rsm;pGmjzpf&ygw,f? bk&m;vufxufawmfu Oygoum Oygodumr rsm;vdyk if Munf
ñdzk ,
G f aumif;Muygayw,fvYkd vJ atmufarhrMd uygw,f/

'gaMumifh Zde&u©w d \ omoemûyvkyif ef;[m ½Snjf rifph mG aom umvu


aysmufq;kH aecJw
h hJ bd;k bGm;a[mif;awG&YJ tarGtESpjf zpfwhJ a½TaiGpaom tzd;k wef&wem
awGukd xkwaf zmfNyD;nTejf ywmeJY wlygayw,f? avmurSm½Sw d hJ tzd;k wef &wemawGxrJ mS
bk&m;ç w&m;ç oHCmqdw k hJ &wema vmuf tzd;k wefw[ hJ mr½Syd gbl;? avmuD&wemqdk
wm[m b,favmufyJ tzd;k wefayr,fh ,ckb0 avmufomtoH;k usw,f? aemufb0
awGuakd wmh ,lroGm;Edik b f ;l ? bk&m;ç w&m;ç oHCmqdw k hJ &wemawGuawmh ,ckb0
Munfñkd ud;k uG,v f Qif tJ'yD *k Kd¾ vf[m b0aygif; ra&rwGuEf ikd af tmif aumif;pm;
csrf;omoGm;Edik yf gw,f? tif'ekd ;D ½Sm; trsdK;om;taygif;wdYk tJ'v D tkd zd;k twefq;kH jzpfwhJ
&wemoH;k yg; tarGtESpaf wG[m oifwYkd \ bd;k bGm;a[mif;awG&YJ tarGtESpjf zpfw,f?
tJwmawG[m vGecf w hJ EhJ pS af ygif; ckepf&mavmufupNyD; aysmufq;kH vmcJyh gw,f? tJ'D
tzd;k wef &we mtarGtESpaf wG[m Zde&u©w d &[ef; \ êud;yrf;rIaMumifh oifwYkd&YJ
rsufarSmufrmS a&mufaeygNyD? o'¨g,HMk unfr½I NdS yD; tvd½k MdS ur,fqv kd Qif tvG,u f av;
eJYyJ vufcH odr;f ,lEikd Mf uygw,f/

NyD;awmh Zde&u©w d \ êud;yrf;rIaMumifh 'Dtif'ekd ;D ½Sm;rSm omoemawmf \ tajctj rpf


jzpfwo hJ rd u f v
kd J orkwNf yD;NyD? tif'ekd ;D ½Sm; trsKd ;om;wOD;udv k nf; &[ef;ûyay;NyD;NyD?'Dvkd
odro f rkw&f [ef;cHay;&mrSm oD[Vkd çf ,d;k ',m;ç uarÁm'D;,m;ç jrefrmjynfqw kd hJ ax&
0g' 4-Edik if u H &[ef;awmfrsm;yg0ifNyD; aqmif½u G Mf uw,f? 'gaMumifh ,cktif'ekd ;D ½Sm;
rSm wnf½SdaewJh omoemawmf[m tJ'D ax&0g' 4 -Edik if v H ;kH ESihf pyfqikd af ew,f? tJ'D
4-Edik if v H ;kH u igwdYk ûypkxm;wJh omoemawmfyv J Ykd ESv;kH oGi;f NyD;awmh y&d,wåo d '¨rç® y#d
ywåo d '¨r«qdw k hJ cGet
f m;Avudk xyfcgxyfcgay;NyD; csD;ajr§mufzYkd wm0ef0wå&m; ½Sad eyg
w,f? 'gaMumifh tif'ekd ;D ½Sm;u Ak'o ¨ moemawmf[m wd;k wufzYkd ½Sad eygw,f/

'gwGirf uao;bl;? 'DEikd if rH mS omoemudpk NyD;ûywJh Zde&u©w d &[ef;[m pmawGY


y&d,wfoufoufEiS hf omoemûywmr[kwb f ;l ? r*fç zdv
k f y#da0"wdik af tmif qdu
k f
a&mufapEdik w
f hJ vufawGY y#dywfEiS v hf nf; omo emûyaeygw,f? t½Sirf [mr[dE´
rax&f oD[Vkd rf mS omoemûywmrsKd ;ygyJ? 'gaMumifv h nf; tif'ekd ;D ½Sm;u Ak'o
¨ moem
awmf[m twdik ;f xuf tvGew f ;kd wufomG ;zdYk ½Syd gw,f? Ak'o ¨ moemawmf wd;k wufvm
vQif vltrsm;awGrmS tusdK;rsm;zdYk ç csrf;omzdYk yJ jzpfygw,f? 'gaMumifh q&mawmfu
atmufygqkawmif; yw¬emrsm;ESihf ed*;kH csKyfvykd gw,f/

- tif'ekd ;D ½Sm;Edik if rH mS Ak'o


¨ moemawmf waeYwjcm;wd;k yGm;ygap/

- tif'ekd ;D ½Sm;Edik if [
H m ab;&efuif;uGmvsuf csrf;om<u,f0ygap/

- wurÇmvH;k u owå0gtaygif;vnf; ab;&efuif;uGm vsuf csrf;omMuyg


ap/

(yH)k t½Siaf ombe


t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmf

r[mpnfq&mawmf\ txufygrdeYf ceG ;f udk jrefrmoHr;ª OD;wifvwfu t*Fvyd b


f mom jyefqakd y;onf?¤if;udk
t½SiZf ed &u©w
d u tif'ekd ;D ½Sm;bmomjyefqí
kd a0omctpnf;ta0;yGüJ a[mMum;onf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 171

ESpfzGJYcGJí vSnfhvnfw&m;a[mjcif;

tif'ekd ;D ½Sm;Edik if üH t½Sief m&'tzGYJ u *sm0g; ta½SYawmifyikd ;f odYk vSnv hf nfw&m;a[mawmfrí l r[mpnf
q&mawmftzGYJ u *sm0g;ta½SYajrmufyikd ;f odYk vSnv hf nfw&m;a[mawmfrcl ahJ vonf? r[mpnf q&mawmfonf
aAma&mAk';l apwDrS xGucf mG cJí h 15 -rdik cf efYa0;uGmonfh r0vefûrdYoYkd 12 -em&Dtcsed w
f iG f a&mufawmfro
l nf?
w½kwt f rd w f tdrw f iG f usde;f pufawmfrMl uonf? uqkev f jynfah usmf 2-&uf (23 -5-59) aeY eHeuf 6-em&Dcw JG iG f
r0vefûrdYrS xGucf MhJ uonf? 7-em&Dcw JG iG f 0gwk*AkH 'k *¨ ,m ausmif;o dkYjyefa&mufMuonf? ¤if;aeY n 8 -em&dtcsdew f iG f
qrm&rfûrdYü w&m;yGu J sif;yonf? oD[Vkd q f &mawmf t½Siyf , d 'óDu t*Fvyd f bmomjzifh Ak'"¨ r®taMumif;udk
a[mawmfro l nf? tmeE´ac:'umu tif'ekd ;D ½Sm;bmomjyefonf? y&dowfrmS 200 -ausmfcefY½adS vonf? ar;cGe;f rsm;
udk jyef½iS ;f NyD ; 10 -em&Dcw JG iG f oHCmawmfrsm;u ]]b0wk oAÁr*Fv}H } paom *gxmjzifh arwåmtmoDo ûyawmfrMl u
um w&m;yGu J kd ½kyo
f rd ;f awmfrMl uonf? xdt k cg y&dowfrsm; rwfwwf&yft½dt k aoûyMuonf/

qr&rfe*a&pmydç "r®obm y0wå,?d


ax&meH r[kóa[eç emeH omw¬uH [dacg/
ywdNrdKU w&m;yGJ

r[mpnfq&mawmfonf t½Siyf , d 'óDrax&fç t½Sit f &d,0Horax&fç t½Sirf [memrrax&fç t½Sizf &


0domvorP*kPrax&fç ¤if; \ypämorP 2-yg;ç t½SiZf ed &u©w d ESihf AmvDomraP ½SiZf ed yÜ,
d wdYk EiS t
hf wl
uqkefvjynfhausmf 3-&uf (24 -5-59) aeYwiG f aeY 12 -em&Dcw JG iG f qrm&rfûrdY 0d[m&Ak'*¨ ,mrS armfawmfum;rsm;jzifh
qufvufxu G cf mG &m 2-em&Dcw
JG iG f ywdûrdY w½kwb
f &k m;ausmif;odYk a&mufonf? xdw k ½kwbf &k m;ausmif; Ak'0¨ [
d m&
tcef;ü w&m;a[mawmfr&l m y&dowf 150 -cefY wufa&mufonf? y&dowfrmS rlqvifbmom0ifawGrsm;onf?
,if;w&m;yGw J iG f r[mpnf q&mawmfu 5-yg;oDvay;&m Ak'b ¨ mom0ifawGu us,fpmG qdí k 5-yg;oDv
cH,Ml uonf? rlqvifbmom0ifawGu rwfwwf&yfvsuf t½dt k aoay;Muonf? t½Siyf , d 'ódu w&m;a[monf?
tmeE´mu bmomjyefonf? xdYk aemuf ar;cG ef;rsm;ajzonf? ]]b0wkoAÁr*Fv}H } ponfjzifh arwåmtmoDoûyí w&m;
yGo
J rd ;f awmfrMl uonf/

ywd0,
S e*a&ydç "r®Kóa0g y0wåw?d
ax&meH {aom 0ga,marmç twd0 oAvm b0d/
*sL0gemNrdKYw&m;yGJ

nae 6-em&DtcsdefwGif ¤if;XmerSxGufcGmí 6 -em&DcGJwGif *sL0gem ( Djuawana) ûrdY Oygoum wOD;tdro f Ykd
a&mufavonf? n 8-em&Dtcsdew f iG f ¤if;ûrdYw½kwbf &k m;ausmif;ü w&m;yGu
J sif;yonf? y&dowf 500 -cefY½adS vonf?
trsm;tm;jzifh w½kwt f rsdK; om; trsKd ;orD;awGjzpfMuonf? r[mpnfq&mawmfu 5-yg;oDvay;awmfro l nf? t½Sif
yd,'óDu t*Fvyd b f momjzifh w&m;a[mawmfro l nf? txl;awmif;yefojzifh r[mpnfq&mawmfonf ]]"r®
umarm b0H a[mwd}} w&m;vdv k m;vQif rsuaf rSmuf b0rSma&mç wrvGeb f 0rSma&m BuD;yGm; csr;f omEdik o f nf ponf
jzifh ygVdbmomjzifh em&D0ufcefY a[mawmfrcl ahJ vonf? r[mpnf q&mawmf a[majymcsuu f kd t½Siyf ,
d 'óDu
t*Fvyd f bmomjyefí tmeE´mu tif'ekd ;D ½Sm;bmomjyefonf? ¤if;aemufw&m;yGo J rd ;f í 9 -em&d 45-rdepfwiG f *sL0gem
ûrdYrS xGucf mG cJMh uavonf/

*sK0geme*a&pmydç "r®qa'g y0wåw?d


owåmeH O'¨ro
® a'´gç twd0 'kva’ bm [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 172

&ifbef;NrdKY w&m;yGJ

n 10 -em&D 15 -rdepftcsdew f iG f &ifbef; (Renbarns) ûrdY rpöwmñdaI c: w½kwt f rsdK;om; Oygoum \


tdro f Ykd a&mufonf? xdt k rd rf mS um; us,f0ef;vSonf? aemufyg'g,um 3-a,mufEiS hf oHCmawmf 9-yg;twGuf
tdy&f mç ckwifç jcifaxmifrsm;tjynft h pHk toifjh yifxm;onf? tdrof t l rd o
f m;rsm; tjcm;tdrüf a½TYaeMuonf?q&mawmf
wdkYonf xdkdtdrfü 2 -nOfh wnf;cdkoDwif;oHk;awmfrlcJhMuonf? 2 -&ufvHk; oufoufvw G [
f if;pHjk zifh qGr;f uyfMuonf?
uqkefvjynfhausmf 4-&ufaeY (25 -5-59) n & -em&DwiG f xdt k rd tf eD;½Sd w½kwbf &k m;ausmif;ü w&m;yGu J sif;yonf?
y&dowf 300 -ausmf½o dS nf? r[mpnfq&mawmfu oDvay;awmfro l nf? t½Siyf , d 'óDu w&m;a[mawmfro l nf?
txl;awmif;yefojzifh r[mpnf q&ma wmfu 45 -rdepfcefY r*Fvmw&m; a[mawmfro l nf? ¤if;aemuf ar;cGe;f rsm;ajz
onf? 10-em&Dcw JG iG f w&m;yGo J rd ;f onf/

&ifbef;0Soyk ak &pmydç "r®obm y0wåw?d


ax&meH y&uúarm [dç ta[m tpä&ad ,m [d acg/

vmhqef;NrdKYodkYa&mufjcif;

uqkefvjynfhausmf 5-&ufaeY 12 -em&Dcw JG iG f &ifbef;ûrdYrS xGucf mG cJMh uonf? 1 -em&DwGif vmhqef; ( Lasen)
ûrdYwnf;cd&k m w½kwt
f rd o
f Ykd a&mufawmfrMl uonf? ¤if;rS tdraf jc 200 -ausmfcefY½Sd ½Sif'eftó&dac: awm½Gmuav;odkY
<uawmfrMl uonf? xd½k mG uav;xdyrf S wrdik cf efY ajcusifqif;avQmuf awmfrMl uonf? ,if;½Si'f eftó*d½mG wGi;f ½Sd
tvsm; 15 -ayç teH 10 -aycefY½adS om 0d[m&ü acwåxikd í f arwåmu½kPmyGm; y&dw½f w G zf wfawmfrMl uonf? ¤if;
½Gmuav;rS jyef<uawmfrí l vmhqef;ûrdY r[mu½kPm0d[m&ü nae 4 -em&Dct JG csed w
f iG f w&m;a[mawmfrcl ahJ vonf?
y&dowf tenf;i,fom½So d nf/

vmhqef;0S,e*a&ydç ax&mo'¨rr® mrum?


a'aooHk o'¨rH® ao|Hç o'¨ró
® mbd0'k ,
d¨ m/

bvdk&mNrdKYodkYa&mufjcif;ç w&m;"r®a[majymjcif;

uqkev f jynfah usmf 6-&uf (27 -5-59) aeY rGe;f vGJ 1-em&Dtcsdew f iG f vmhqef;ûrdYrS xGucf í hJ 2-em&Dred pf
40-tcsdew f iG f bvd&k m (Blora) ûrdYoYkda&mufonf? n 8-em&Dtcsed w
f iG f wnf;cd&k mXmerS 4-zgvHck efYa0;aom
w½kwb f &k m;ausmif;odYk ajcusif<ua&mu f w&m;a[mawmfrMl uonf? a½S;OD;pGm Ak'b ¨ momtrsKd ;orD;rsm;u
tif'ekd ;D ½Sm; w&m;*gxmvuFmrsm;jzifh ½Gwq f ykd al ZmfMuonf? r[mpnfq&mawmfu 5 -yg;oDvay;ç t½Sifyd,'óDu
w&m;a[monf? wzef r[mpnfq&mawmfu ]]raumif;rI[o l a½GYukd rûy&ç aumif;rIukd ûyygç pdwu f pkd ifMu,fygap}}
[laom bk&m;jrwfpmG tqH;k tr 3-yg;udk tusOf;csKyfí a[mawmfro l nf? vly&dowf 300 -ausmfcefY½Sdonf/

bvd&k me*a&pmydç ax&m xda&ok oP²w


d m?
"r®H aw a'o,dwmG eç rEkaó tbdawmodo/kH

pk&mb*smNrdKY<ua&mufjcif;

uqkev f qkwf 7-&uf (28 -5-59) aeY eHeuf 7 -em&D tcsdew f iG f bvd&k mûrdYrS um;ESiv hf u kd yf Ykd Muonf? 8 -
em&DwiG f a*syûl rdY rD;&xm;blwmodYk a&mufawmfrMl uonf? 8-em&D 45 -rdepfwiG f rD;&xm;xGuo f nf? bvd&k mrS
,laqmifcahJ om qGr;f tkyrf sm;udk &xm;ay:wGif bkO ;f ay;Muonf? 11 -em&D rdepf 20 -wGif pk&mb*smûrdY blwm½HBk uD;odYk
a&mufonf? 11 -em&D rdepf 40 -wGif rpöwmtef*sifqmG ef \tdro f Ykd a&mufawmfrMl uonf? nae 3-em&DwiG f
t½Sief m&'wdYk tzGYJ vnf; xdtk rd o
f Ykd a&mufawmfrv
l mMuonf? t½Sief m&'wdYk onf aAma&mAk';l rSccJG mG cJMh uNyD;í ûrdYaygif;
6-ûrdYwYkdü w&m;a[mNyD;í a&mufvmjcif; jzpfavonf? oHCmawmf 13 -yg; waygif;wnf; qHrk Md uonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 173

owif;pmuGefz&ifhjyKvkyfjcif;

uqkev
f jynfah usmf 8-&uf (29 -5-59) aeY 8-em&D tcsed w f iG f q&mawmfrsm; owif;pmuGezf &ifo h Ykd
<uawmfrMl uonf? t½Sifem&'rax&fu ax&0g' 4 -Edik if rH S omoema&;udpt ö wGuf tif'ekd ;D ½Sm;odYk <ua&mufvmMu
yHçk odro
f rkwu
f pd çö &[ef;cHupd rö sm; aqmif½u
G yf çkH aAma&mAk';l ü a0omc yGaJ wmfBuD; usif;yyHçk e,fvn S w hf &m;
a[mcJyh kH ponfrsm;udk ½Si;f vif;ajymjyawmfrol nf/

xdYk aemuf odvakd om tcsuftvufrsm;udk owif;pmq&mrsm;u ar;í t½Sief m&'uyif ajzMum;awmfrl


onf? t½Sief m&'um; t*Fvyd pf um;udk pmaya0g[m&ç Edik if aH &;a0g[m& ponfEiS w hf uG uRrf;usifwwfajrmufonfh
yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmfrol nf? t*Fvyd pf mtkypf mwrf;aygif; rsm;pGmudk ûypka&;om;cJo
h nf jh yif urÇmt&yf&yf vSnv
hf nfí
t*Fvyd v f kd a[maeonfyh *k Kd¾ vfjzpfonf/

0kwEå yÅ wåorm*r-obmyd oHy0wåw?d


wrSd em&'axa&m aomç yumo,d ok"w D rd m/

Oygoumç Oygodumrtjzpf cH,lMujcif;

nae 3-em&DwiG f tdr½f iS 'f umç 'umrrsm; Oygoumç Oygodumr tjzpfc, H Ml uonf? q&mawmft½Sif
em&'u Oygoum usi0hf wfrsm;udk a[mMum;awmfro l nf? r[mpnfq&mawmfu o&P*Ho k v
D ay;awmfro
l nf?
q&mawmft½Sifem&'u tdrf½Sif'g,umudk taomu[lívnf;aumif;? tdrf½Sifrudk 0domcg[lí vnf;aumif;? ¤ if;
wdYk \ wOD;wnf;aomom;udk &m[kvm[lívnf;aumif;? tjcm;'umwOD;udk oEÅ[í l vnf;aumif; trnfay;awmfrl
onf? nae 5 -em&DwGifvnf; tjcm; yk*dK¾ vf 5 -OD;wdYk o&P*Ho k v
D ,lí Oygoumtjzpf cH,Ml uonf? ¤if;wdYk tzdYk
t&awmfvaS cs\? rax&fjrwfwYkd tif'ekd ;D ½Sm; Edik if o
H Ykd <uawmfr ljcif;onf tusdK;½SdvSygayonf? n 7 -emD rdepf 30 -
wGif ûrdYawmf½ükH w&m; a[mMum;onf? y&dowf 500 -cefY½adS om[l\/

Ak'Ḧ "r®Oö oHCOöç taeau o&PH *wm?


ax&meH ww¬ *reHç twD0 ozvH b0d/

AmvDuRef;odkY <uawmfrljcif;

uqkev f jynfah usmf 9-&ufaeY eHeuf 6-em&DwiG f pkb&mûrdYu 'g,umrs;u um;uav; 6-pD;jzifh 0rf;
ajrmuf0rf;om bef*sL0*ÐoYkd vdu k yf YkdMuonf? ¤if;rSm *sm0g;uRe;f \ ta½SYbufxyd üf wnf½o dS nf? pk&mb,mrS rdik f
167-rdik u f mG vSr;f avonf? eHeuf 8-em&D rdepf 40 -wGif ta½SYajrmufbuf yifv,furf;ajc½Sd yqmykwd
(pasirputih) odYk a&mufawmfrMl uonf? yqmykw½d dS wnf;cdck ef;ü qGr;f uyfMuonf? qGr;f bkO;f ay;awmfrl MuNyD;
qufvufxu G cf mG awmfrMl u&m rGe;f vGJ 1-em&Dtcsed w f iG f bef*sL0*ÐoYkd a&mufawmfrMl uonf? bef*sL0*Ðurf;ajcrS 2-
em&D oabFmi,fjzifh <ua&mufawmfr&l m 2-em&d 45 -rdepftcsed w f iG f AmvDuRe;f buf *dvrD Ekwq f yd u
f rf;odYk a&muf
awmfrMl uonf? ¤if;rSwzef um;jzifx h u
G cf mG awmfr&l m nae 6-em&Dtcsed w f iG f bef*smûrdYuav;odYk a&mufawmfrMl u
onf? q&mawmfrsm;onf azmfjyygbef* smûrdYpeG ½f dS t½SiZf ed m&u©w d \ pHausmif;i,fü jzpfovdk acwåow D if;oH;k awmfrl
Muonf? uqkev f jynfah usmf 10 -&ufaeY eHeuf 8 -em&DwiG f wnf;cd&k m pHausmif;uav;rS vrf;avQmufí bef*smûrdY
wGi;f odYk vrf;avQmufvmMuonf? bwfpu f m; 2-pD;jzifh qufvufxu G cf mG awmfrMl u&m rGe'f w G af c: awmifay:ûrdY
uav;odYk a&mufawmfrMl uonf/

ewfuGef;awGaygonfh AmvDuRef;

jrefrmEdik if w
H iG f apwDyx k ;kd rsm; aygovdk AmvDuRef;ü [dEL´ bk&m;½Scd ;kd ausmif;ç ewfueG ;f awG tvGeaf ygrsm;vS
onf[\ l ? xdek wfpifç ewfueG ;f rsm;ü AmvdewfpmylaZmfrrI sm;ao maMumifh AmvDuRe;f rnfaMumif; qdMk uonf/
tdrw
f ikd ;f rSmyif [dEL´ bk&m;½Scd ;kd ausmif; 3-ckpD ½Sad Mumif;vnf; qdMk uonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 174

A[la'0g,wemedç AmvD'aD y raem&ar?


jrefrmh&a| apwd,medç ,xm 'dóEÅd yg,aom/
,if;rGe'f w
G ûf rdYü o&P*Hw k nf Oygoum 2 -a,mufom½So d nf [l \? w&m;a[m&m w&m;emol 100 -cefY½Sd
aom[l\? vlrsm;rSm vuftyk cf s&D efyif rod½mS Muay? oem;p&mjzpfavonf? t½Sief m&'u w&m;a[mawmfrol nf/
bef*sLt'pfNrdKYü w&m;a[m y&dwf½Gwf

q&mawmfwYkdonf 12 -em&Dtcsed w f iG f bef*sLt'pfac: ûrdYuav;odYk a&mufawmfrMl uonf? xdûk rdYwiG f w&m;


a[mawmfrMl u&m y&dowf 80 -avmuf½o dS nf? o&P*Hw k nfol Oygoum wa,mufom½Sad vonf? w&m;a[mNyD;
y&dw½f w
G af wmfrMl uonf? q&mawmft½Sief m&'u y&dwaf & wZGe;f pDay;&m vuf0g;ESichf í H aomufMuonf? ,if;odYk
y&da&aomufpOf oHCmawmfrsm;u ]]oaAÁA'k g¨ Avywåm}} *gxmud½k w G q
f kd csD;ajr§mufawmfrMl uonf/
bef*smNrdKUü w&m;a[mjcif;

aeY 2-em&Dtcsed w f iG f xdXk merSxu


G cf &hJ m bef*smûrdY[u
kd pf ul;ausmif;odYk 2-em&Dcw
JG iG f a&mufawmfrMl uonf?
rd;k onf;xefpmG ½GmoGe;f aomaMumifh y&dowftvmenf;onf? 60 -avmufom vmonf? yk*Kd¾ vf 6-OD; o&P*Hk
oDvwdYk üwnfMuonf/
'ifyqmNrdKYü w&m;a[mjcif;ponf

uqkev f qef; 11 -&uf(1-9-59) aeYeHeuf 7 -em&Dcw JG iG f bef*smrS um;jzifh ayaygif; 6000 -ausmjf rifah om
awmifwef;BuD;ay:rSjzwfí oGm;awmfrMl u&m 11 -em&Dtcsed w f iG f 'ifyqm (Dempasar) ûrdYoYkda&mufMuonf?¤if;um;
AmvDuRe;f \ûrdYawmfjzpfonf? nae 5-em&Dcw JG iG f ûrdYawmf½ükH w&m;yGu J si;f y Muonf? AmvDyP k mÖ ;rsm;u
rEÅerf ef;rIwí f tcrf;tem;zGiMhf uonf? yef;yGit hf zwfi,frs m;udk wckcsi;f zJu h mzJu h m ypfcsvsuf vufEpS b f uf
trsKd ;rsKd ;vSnyhf wf auG;aumufí ref;rIwMf uonf? AmvDyP k mÖ ;rsm; rlvwGif Ak'b ¨ momw&m;awmfukd av;pm;onfh
vu©Pmr½Sad cs? odYk &mwGif q&mawmft½Sief m&'u t*Fvyd v f kd vnfvnfywfywf Ak'w ¨ &m;awmfomvQif cdik v f kH
aMumif;ajyma[m&m av;pm;onfh vu©Pmudk jyMuonf? uqkev f jynfah usmf 12 -&ufaeY eHeuf 8 -em&Dtcsdew f iG f
'ifyqmûrdYrS xGufcJhMu&m 9 -em&D tcsdew f iG f uvHu k ûkH rdYoYkd a&muf½&dS m ,if;ûrdYü acwåem;awmfrMl uonf? 9 -em&Dcw JG iG f
*k0v0ac:awmifapmif; vif;EdYk *Bl uD;odYk <ua&mufMunf½h aI wmfrMl uo nf? ,if;awmifapmif; vif;EdYk vdP k *f Bl uD;ü
vif;EdYk awG axmifaomif;rsm;pGm usycf aJ eMuonfukd awGY½adS wmfrcl MhJ uonf? xdpk Ofu oD[Vkd q f &mawmf wyg;jzpf
aom t½Sit f &d,0Horax&fu vif;EdYk jzpfz;l aom &[ef;ig;&mudk ESv;kH oGi;f awmfru l m ]]ukovm"r®m tukovm
"r®m}} ponfjzifh tbd"r®mw&m;udk ½Gwq f akd [mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfBuD;rsm;onf u½kPmBuD;rm;awmf
rlMuuke\ f ? r[mpnfq&mawmfrmS rsm;pGmoHa0* jzpfawmfrcl ahJ vonf/

omoeaZmwumax&mç oAÁ'g u½kPm,kum?


tif'ekd ;D ½Sm;ok&a|awç z&ðok "r®r'D w
d /ð
u&iftqefNrdKUawmfodkY a&muf½Sdaqmif½Gufjcif;

10-em&Dct JG csdew
f iG f u&iftqefûrdYawmf ]]wrHw&d ,d **Fg}} ac:XmeodYk a&mufawmfrMl uonf? ¤if;rSm u&if
tqefb&k ifa[mif 'g,umBuD; \ aqmif;&moD pHeef;awmfjzpfavonf? x Xkd meü a&yef;awGtrsKd ;rsKd ;jzifh a&uefBuD;
awG tqef;wMu,f ûyvkyx f m;aom[l \? q&mawmfrsm;tm; xdb k &k ifa[mif; 'g,umBuD;u aeYqrG ;f qufuyf
vª'gef;avonf? 12 -em&DwiG f xdXk merSxu G cf í
hJ 12 -em&D 45 -rdepfwiG f xdb k &k ifa[mif;BuD; \ aEG&moDpeH ef;odYk
a&mufawmfrMl uonf? a&uef BuD;tv,f crf;em;aom wdu k tf rd Bf uD;jzpfavonf? yifv,furf;ESihf udu k f 300 -
avmufumG í avaumif;avoefY&onfh ae&mjzpfavonf? q&mawmfrsm; wnf;cd&k ef ckwifç tdy&f m jcifaxmif
ponf jynfph pkH mG pDpOfxm;ESiahf vonf? nae 4-em&DwiG f u&iftqef (Karangasam) ûrdYwiG f pmoifausmif;ü
w&m;yGuJ si;f y&m bk&ifa[mif;BuD; ud, k w
f ikd f om;awmf orD;awmfrsm;ESiw hf uG vma&mufw&m;emMuonf? y&dowf
300-ausmfcefY½adS vonf? r[mpnfq&mawmfu oDvay;í q&mawmf t½Sief m&'u w&m;a[mavonf? bk&if
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 175

a[mif;BuD;u rsm;pGmoabmusavonf? 7 -em&Dct


JG csdef wnf;cd&k m a&ueftv,f wnf;cd&k mpHeef;odYk jyef<uawmfrcl hJ
avonf/

bk&ifa[mif;BuD;tm; y&dwfw&m;jzifh csD;ajr§muf

uqkev f jynfah usmf 13 -&uf (3 -6-59) aeY eHeuf 5 -em&Dcw JG iG f wnf;cd&k mpHeef;rS xGucf gG awmfrMl u&m 5 -
em&D 45 -rdepfwiG f bk&ifa[mif;BuD; \ tdrf awmfoYkd a&mufawmfrMl uonf? xdt k rd af wmfü qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD;vQif
arwåmokwyf &dwaf wmfrsm; ½Gwzf wfay;awmfrMl uonf? bk&ifa[mif;BuD; tvGe0f rf;omaeavonf/

ykaAÁ ok&mZblwóç Oygouó y*¾w?kH


y&dwHå aw vbdwmG eç ax&m omoeum&daem/

BuD;us,fvSonfh aAomcDewfuGef;

¤if;aemuf 7-em&D 10 -rdepfwiG f um;jzifh aAomcDewfueG ;f odYk qufvufxu G cf mG awmfrcl MhJ uonf? 8 -em&DcJG
tcsed w
f iG f aAomcDewfueG ;f odYk a&mufawmfrMl uonf? tvGev f Qif BuD;us,o f nfeh wfueG ;f BuD; jzpfavonf? taqmuf
ttHBk uD;i,fwYkd jzifv
h nf; pdr;f vef;pdjk ynfaom opfyifBuD;i,fwYkd jzifh pdw"f mwf½iT af ysmf arGYavsmfz,G f aumif;vSay
onf/

aAomcDa'0gv,Hwçd aewå'g,&om,eH?
o'´av[d [&daw[dç w½kyEÅ[
d d aom b0d/

AmvDomraP&[ef;cHay;jcif;

xdak Aom"DewfueG ;f wGif ay 30 -cefYus,fjyefYaom taqmufttHw k ckay:ü 9-em&Dç 10 -em&Dtcsdew f iG f


oD[dkVf &[ef;awmf 5-yg;ç jrefrm 1 -yg;ç ,dk;',m; 4 -yg;ç tif'dkeD;½Sm; 2 -yg; pkpak ygif; &[ef;awmf 12 -yg; ta&
twGu½f adS om oHCmawmfrsm;u AmvDomraP ½SiZf ed yÜ, d tm; &[ef;cHavonf? OyZÑm,fq&mrSm t½Sief m'&
rax&f jzpfonf? ur®0gq&mrsm;rSm (1) oD[Vkd q f &mawmf t½Sitf &d,0Hoç (2) r[mpnfq&mawmf t½Siaf ombeç
(3) ,d;k ',m;q&mawmf t½Si0f o d mvorP*kPax&fwYkd jzpfMuonf? odrrf mS *grodrjf zpfa vonf? xdt k csdew
f iG f
xd½k mG e,fy,füvnf;aumif;? AmvDuRe;f vH;k üvnf;aumif; ur®um&u oHCmawmf 12 -yg;tjyif tjcm;&[ef;rsm;
r½Sad omaMumifh xd*k grodrüf OyorÜ'uHaqmifjcif;onf 0denf;awmfEiS thf nDyif jzpfavonf/

aAomcDa'0gv,rSçd OyorÜ'ru½H?k
ZdeyÜ,
d H omraP&Hç omoeAmu&,wd/

b*FvDNrdKY w&m;yGJ

10-em&DcwJG iG f aAomcDewfueG ;f rS um;jzifh xGucf &hJ m 11 -em&D 45 -rdepfwiG f b*fvûD rdY wnf;cdt k rd o
f Ykd a&muf
awmfrMl uonf? toifjh yifxm;aom qGr;f udck yfjrefjre f bkO;f ay;awmfrMl u&onf? 3-em&Dcw JG iG f b*FvûD rdYü
w&m;yGu J sif;y&m ykPmÖ ;rsm;u rEÅerf ef;rIwí f tcrf;tem;zGiMhf uonf? y&dowf 200 -avmuf½Sdonf? n 8-em&DwiG f
NyD;avonf/

b*FvD e*a&pmydç "r®0&ra'odo?kH


ZemeH ok[w
d w¬m,ç ax&m omoeaZmwum/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 176

oCF&mZmNrdKYü w&m;a[mjcif;

uqkev f jynfah usmf 14 -&uf (4 -6-59) aeY eHeuf 7 -em&Dtcsdew f iG f bwfpu f m;jzifh b*FvrD x S uG cf &hJ m 8 -
em&Dct JG csed w
f iG f uifumrPdawmifxyd üf acwå&yfem;awmfrNl yD; qufvufxu G cf mG awmfrMl u&m 10 -em&Dct JG csdew f iG f
oCF&mZm(Sangaradja) ûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? wnf;cdo k nft h rd rf S wzmvHck efY a0;aomt&yfü t½SiZf ed &u©w d
\ ausmif;uav;wck ½Sdonf? 2 -em&Dcw JG iG f xdak usmif;uav;odYk <uawmfrí l Oygoumç Oygodumrtjzpf cH,Ml u
aom a,musmf ; rdef;r 6 -OD;wdkYtm; o&P*HkoDv ay;cJhMuonf? nae 4 -em&DwiG f ûrdYawmf½ükH w&m;yGu J si;f y&m n
8-em&DwiG f NyD;onf? y&dowf 400 -ausmfcefY w&m;emMuonf? txl;tm;jzifh AmvDuRef;ü w½kwv f rl sdK;rsm; rawGY&
[kqo kd nf? wnf;cdt k rd rf sm;rSm AmvDwikd ;f &if; [dEL´ bmom0ifrsm; jzp Mf uonf/

oCF&mZm okyak &ydç oHCao|m waygrem?


"r®H a'o,dwmG eç omoeH aZmwuH u½H/k
o&P*HkoDvay;jcif; w&m;xdkifapjcif;

uqkev f jynfah usmf 15 -&uf (5 -6-59) aeY 5-em&Dct JG csdewf iG f oCF&mZmrSxu G cf mG awmfrMl u onf? 8 -
em&Dred pf 20 -wGif *dvrD Ekwu f rf;ajca&mufonf? 10 -em&D 15 -rdepf w f iG f bef*sK0*Ða&mufonf? pk&mo,mrS
vmíêudaeMuaom um;i,frsm;jzifh xGucf MhJ u&m nae 6-em&DwiG f pk&mb,mwnf;cdt k rd o
f Ykd jyefa&mufonf?
e,kefvqef; 1-&uf (6-6-59) aeYwiG f t½Sit f &d,0Hoç t½Siof &Oygvç t½Sirf [memrESihf ,d;k ',m; &[ef;awmf
wyg;wdYk *sumwmjyefMuonf? odYk jzpfí omoemûy oHCmawmf 9 -yg;om½Sdawmhonf? 9-em&Dtcsed w f iG f acwfynm
wwftrsdK;orD;wOD; Oygodumrtjzpfc, H ol nf? r[mpnfq&mawmfu o&P*Ho k v
D ay;awmfro l nf? t½Sief m&'u
¤if;tm; oEÅm[ktrnfay;onf? *sdeb f mom0if tdE, d´ ukeo
f nfwOD;u tdryf ifah eYqrG ;f uyfonf? xdak eYnaeydik ;f wGif
wnf;cdt k rd ½f iS u
f ,d;k ',m;y&dwçf oD[Vkd yf &dwçf jrefrmy&dwrf sm;udk toD;oD; &Daumf'gjzifh toHzrf;,lonf? n 8 -
em&Dtcsdew f iG f t½Sief m&'u arwåmur®|mef;ç tmemyge ur®|mef ;rsm;udak y;í wxdik t f wGi;f rdepfyikd ;f jzifh tm;xkwf
aponf? xifjrifyu kH vkd nf; ar;pdppfí ½Si;f vif;ajymjyonf? tm;xkwo f rl sm; 40 -ausmf½o dS nf? pdw0f ifpm;Muonf?
tdo
k al wmfpifax½kyw Ü påd mawmfzwfwYkd oifwYkd onfvnf; trSww f rJrh aeygESihf 'geç oDvç bm0emwdYk jzifh oHo&mrS
ul;ajrmuf&ef azmifukd cdik cf ikd zf YJG Muygukeaf vmh/

oHom&w&Pw¬m,ç rawmVKrÁmed AE¨x?


bm0em'geoDav[dç wd0w
d adå PÖm b0PÖa0g/
r"&muRef;odkY<uawmfrljcif;

q&mawmfwYkd tzGYJ onf e,ke v f qef; 2-&uf (7 -6-59) aeY e,kev f qef; 2-&ufaeY eHeuf 8-em&DwiG f
r"k&muRe;f odYk <uawmfrMl uonf? yJch sw
d af rmfawmforÁejf zifh <uawmfr&l m 10 -em&D rdepf 20 -wGif r"k&muRe;f odYk a&muf
onf? 11 -em&DwiG f bHumvefûrdY w½kwt f rd f wtdrw
f iG f qGr;f bkO;f ay;awmfrMl uonf? 12 -em&DwiG f wzefjyefxu G &f m
2-em&DwiG f xl;qef;aom rD;wGi;f XmeodYk a&mufonf/
ygrDuqefNrdKYü w&m;a[mjcif;

2-em&D 35 -rdepftcsdew f iG f xdrk ;D wGi;f XmerSxu G vf m&m ygrDuqef (pamekasan) ûrdYudkjzwfausmfí 3 -em&D
tcsdew
f iG f yifv,furf ;ajcteD; w½kwb f &k m;½Scd ;kd ausmif;odYk a&mufawmfrMl uonf? xdak usmif;rSmwnf;cdMk uonf? n
8-em&D tcsed wf iG f ygrDuqefûrdYwiG ;f odYk <uawmfrí l w&m;a[mawmfrMl uonf? y&dowf 60 -avmufom½So d nf? n
12-em&DavmufwiG f wnf;cd&k mausmif;odYk a&mufawmfrMl uonf/

ygrDuqefe&a&ydç ax&m auo&om'dom?


ZemeH okwrÜ,EÅmç 0óð ok"r®trÁKem/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 177

r[mpnfq&mawmf pk&b,mNrdKYüw&m;a[mjcif;

e,kev f qef; 3-&uf (8 -6-59)aeY eHeuf 7 -em&DwiG f xdXk merS jyefvmawmfrMl uonf? 1 0 em&Dtcsdew f iG f
r"k&mqdyu f rf;rS oabFmxGuo f nf? 10 -em&Dcw JG iG f pk&b,mNrdKYoYkda&mufonf? xdak eYn 7-em&Dtcsdew f iG f txl;
awmif;yefojzifh pk&b,mNrdKYawmf½üHk n 7-em&DwiG f r[mpnfq&mawmfu ygVdbmomojzifh 0dyóemw&m;a[m
Mum;awmfro l nf? oD[Vkd f q&mawmft½Siyf ,d 'óDu t*F vdyb f mom jyefMum;awmfro l nf? t½Sif Zde&u©w d u
tif'ekd ;D ½Sm; bmomjyefonf? 2-em&DcefYMumaom[l\? xkYd aemuf tar;rsm;udv k nf; ajz½Si;f awmfro
l nf/ y&dowf
500-ausmf em,lMuonf? 11 -em&Dtcsdew f iG f ]]b0wkoAÁr*Fv}H }paom *gxmudk oHCmawmfrsm;u ½Gwq f íkd w&m;
yGu
J kd odr;f vdu k favonf/

pk&b,mokyak & aomç r[mpnfax&y@dawm?


"r®0g&Demauarodç Zae o'¨rr® mrau/

xdkqm&Da'oü Ak'¨bmom0ifwoef;cGJ½Sd

e,kevf qef; 4-&uf (9 -6-59)aeY eHeuf 7-em&DcGJ tcsdefwGif pk&b,mrS um; 3 -pD;jzifh wdq k m&Dawmif
pcef;odYk <uawmfrl Muonf? 9-em&DwiG f um;rSqif;í wrdik cf efY vrf;avQmufMu&onf? xdw k q
kd m&DawmifrS ay 7000
-ausmjf rifoh nf[o k &d onf? xdak wmifw0du k v f rl sm; tm;vH;k Ak'b
¨ mom0if awGcsn;f jzpfMuonf? xdak wmifw0du k üf
vlO;D a& woef;cG½J adS vonf? 0rf;ajrmufz, G f jzpfonf? odYk &mwGif xdak 'ou vl rsm; &[ef;oHCmrsm;udk awGYjrifz;l
onfv h u©Pmr½SMd uacs? ½Scd ;kd &rSe;f vuftyk cf sD&rSe;f vnf; rodMuacs? rdepf 30 -avmufavQmufomG ;avvQif a0gaem
udMwd(0eudw)då ac: awmifay:½Gm pmoifausmif; odYk a&mufavonf? ½GmvlBuD;ESihf ausmif;q&mrsm;u omoemh
tvHrsm;jzifh êudqakd eM uonf? a&mufírMumrD q&mawmft½Sief m&'u ausmif;om;rsm;udak c:í Ak'b ¨ mom
taMumif; ar;Munf&h m rod½mS Muacs? odYk EiS q hf &mawmf t½Sief m&'u ]]Ak'Ḧ o&PH *pämrdç earmwó bk&m;½Scd ;kd ç
earmAk'g¨ ,}} ponfwYkd ukd csydYk oifjy ay;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmf t½Sief m&'onf atmufouf ausonfh yk*Kd¾ vf
jrwfjzpfonf? 1-em&davmuf oifjyay;vQif ausmif;om; uav;rsm; odem;vnfrI awmfawmf&½Sd oGm;Muonf? 0rf;
ajrmufz, G yf gwum;? q&mawmfrsm;onf a0gaemudMwd(0eudw)då awmifay:½Gmpmoifausmif;ü y&dw½f w G zf wf csD;
ajr§mufawmf rlcMhJ uavonf? q&mawmfwYkd um; u½kPmBuD;rm;awmfrMl uygaypG/

0eduw
d *då grauydç ax&m omoebmu&m?
y&dwo
å moaemoareç Ek*w ¾ o
ð k taeu"m/

r[mpnfq&mawmf rmvHNrdKYü w&m;aqG;aEG;yGJusif;y

¤if;aemuf awmifay:rS qif;awmfrcl JhMuonf? rGef;vGJ 2 -em&DwiG f ypk½*k rfac: yifv,furf;pyfûrdYoYkd a&muf
awmfrMl uonf? xdûk rdYü tenf;i,fa[majymawmfrMl uNyD;vQif q&mawmft½Sief m&'onf aemufyg &[ef;awmf 4 -yg;
ESihf pk&mb,modYk jyef<uawmfro l nf? ,d;k ',m;q&mawmf t½Si0f o
d mvorP*kPç oD[Vkd t f ½Siyf ,
d 'óDçt if'ekd ;D ½Sm;
&[ef;awmf t½SiZf ed &u©w d ESihf r[mpnfq&mawmfwYkdonf rmvHûrdYoYkd <uawmfrMl uonf? 4-em&Dç rdepf 20 -wGif
rmvHûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? ,if;rmvHûrdYü r[mpnfq&mawmf OD;aqmifí w&m;aqG;aEG;yGJ usi;f yûyvkyaf wmfrl
cJah vonf? wnf;cdt k rd ½f iS f 'umç 'umrwdYk tm;vnf; tvd½k o
dS jzifh y&dwrf sm; toHoiG ;f ay;awmfrcl MhJ uonf/

rmvH0oS yk ak &pmydç "r®omupäru½H?k


orÁK'¨Zed puúóç 0k', d̈ m 0dyv
k m [d acg/

rdk*sdKum&DwdkNrdKYü w&m;a[mjcif;

e,kev f qef; 6-&uf( 11 -6-59) aeYreG ;f vGJ 1-em&DwiG f xdûk rdYrS xGucf MhJ uonf? 3-em&DwiG f au'D&ûD rdYoYkd
a&mufawmfrcl ahJ vonf? au'D&ûD rdYü acwåem;NyD; w&m;a[m&m nae 5-em&Dtcsed w f iG f w&m;NyD;avonf? 'umç
'umrrsm;0rf;ajrmuf½iT vf ef;pGm w&m;em,lMuavonf? rMum;zl;aom bk&m;jrw pf mG toH;k tra'oemudk Mum;em&
av&m tb,frmS vQif 0rf;rajrmufy½J ydS gtHeh nf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 178

au'D&o
d yk ¥aeydç "r®0óH y0ód aom?
r[mpnfax&ukOaÆ &mç um½knoH,ak wm [d acg/
q&m&rfNrdKY w&m;yGJ

e,kev f qef; 7-&uf (12 -6-59) aeY eHeuf 8-em&DwiG f xdûk rdYrS xGucf &hJ m 11 -em&DwiG f r'D,efûrdYoYkd
a&mufonf? w½kwOf ygoumwOD;u jrefrm[if;ESihf qifwo l nfh [if;vsmrsm;jzifh qGr;f uyfonf? 12 -em&DcwJG iG f
qufvufxu G cf mG cJ&h m 2-em&Dct JG csdew
f iG f qdv
k [
kd v
k nf;ac:aom qk&u f m&fumû rdY tmeE´trd o f Ykd a&mufonf? xdt k rd rf S
3-em&Dcw JG iG f qufvufxu G cf mG awmfrcl &hJ m 5-em&DwiG f qrm&rfûrdY 0gwk*t kH &yf 0d[m& Ak'*¨ ,modYk a&mufonf?
q&mawmf t½Sief m&'wdYk onfvnf; pk&b,mç bvd&k mç &ifbef;ûrdYrsm;ü w&m;a[mawmfrcl NhJ yD;jyef<uvm&m xdq k rm
&rfûrdY 0gwk*t kH &yf 0d[m&Ak'*¨ ,mü a&mufEiS ahf wmfrMl uonf? n 7-em&Dcw JG iG f qrm&rfûrdYwiG f w&m;yGu J si;f yonf?
r[mpnfq&mawmfu oDvay;í q&mawmft½Sief m&'u w&m;a[mawmfro l nf? 11 -em&Dcw JG iG f w&m;yGNJ yD;onf/

qrm&rf t"d|maeydç "r®obm y0wåw?d


orÜwmå om"a0gZemç ozvm[d taeu"m/

toif;wdkufü w&m;a[mjcif;

e,kefvqef; 8-&uf(13-6-59) aeYn 7-em&DwiG f oD,q


kd zkd t
D oif;wdu
k üf r[mpnfq&mawmfu oDvay;
í q&mawmft½Sief m&'u tbd"r®mw&m;udk a[mawmfro
l nf? 9-em&DwiG f w&m;yGNJ yD;on ?f oabmwlMuonfh
vu©Pmudk awGYMu&onf/

oD,q
kd zkd D r@avydç "r®uxm y0wåw?d
t"ar®m ed&,H aewdç "ar®m ygaywd ok*w
¾ /ð
e,fvSnfhtzGJY 2-zGJYcGJí vSnfhvnfw&m;a[mjyefjcif;

e,kev f qef; 9-&uf (14 -6-59) aeYwiG f q&mawmf t½Sief m&'wdYk tzGYJ u taemufajrmufyikd ;f odYk w&m;
a[mvSnv hf nf&ef xGucf mG awmfrMl uonf? r[mpnfq&mawmfwYkdtzGYJ u taemufawmifyikd ;f odYk vSnv hf nf&ef aeY
12-em&DwiG f xGucf mG awmfrMl uonf? omoemûy q&mawmfrsm; nDnn D w
G nf wG f wdik w
f idk yf i yf if Munfñzdk ,G &f m
aumif;vSacs\? nDnw G v
f Qifum; vkyif ef;atmifjrifí tm;vH;k ESv;kH pdw0f rf; csrf;omMuonf/

omoeaZmwum ax&mç arm'rmem oarwdum?


or*¾g o,dwmap0ç ,xmudpHö tuHok aw/
r[mpnfq&mawmf rkwdvefNrdKYü w&m;a[mjcif;

azmfjycJo
h nft
h wkid ;f e,kev
f qef; 9-&ufaeY 12 -em&DwiG f qrm&rfûrdYrS xGucf mG cJ&h m 2-em&Dct
JG csdew
f iG f
rkwv
d efûrdYuav;odYk a&mufawmfro l nf? xdûk rdYuav;ü n 8-em&drS 10 -em&Dtxd w&m;a[mawmf rlcahJ vonf?
y&dowf 150-½Sdaom [l\/

rkwv
d ef t"d|maeydç "r®rKÁ embdoOö,?d
,wdaoa|m 0dpu©aPmç r[mpnfax&aoca&m/
aAma&mAk'l;apwDBuD; 'kwd,tBudrfzl;ajrmfjcif;

q&mawmfwYkdonf e,kev f qef; 10 -&uf (15 -6-59)aeY eHeuf 8-em&Dtcsed w f iG f aAma&mAk';l apwDawmf
jrwfBuD;udk 'kw,
d tBudrf <ua&mufz;l ajrmfawmfrMl uonf? apwDawmfBuD; \ ta½SYajrmufaxmifh t&yfwiG f oD[Vkd f
q&mawmf t½Sief m&'ax&f 1295 -ckEpS af vmufu pdu k yf sdK;cJo
h nfh aAm"danmifyif½adS vonf? q&mawmfwYkd onf xdk
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 179

aAm"danmifyifatmufü rkwv d efûrdYrS ,laqmifvmaom qGr;f xkyrf sm;udk aeYqrG ;f tjzpf bkO;f ay;awmfrMl uonf? ¤if;
aemuf apwDawmfBuD;udk o'¨gaZm0if zl;jrifawmfrcl MhJ uavonf? apwDawmfBuD;udk tif'ekd ;D ½Sm;tpd;k &u a½S;a[mif;
ypön;f tjzpfjzifh odr;f ydu
k x
f m;onf? Munf½h aI vhvmzG,f tjzpfjzifh Munf½h aI vhvmMuonfrmS aeYpOfy&dowfrpJ[k
od&onf? apwDteD;ü aps;qdik rf sm;vnf;½So d nf? aAma&mAk';l apwDawmfBuD;onf jrefrmjynfrS a½Tw*d akH pwDawmfBuD;
uJo
h Ykd vnf;aumif;? oD[Vkd u f Re;f rS r[mapwDBuD;uJo
h Ykd vnf;aumif;? ,d;k ',m;rS ecGeyf xHak pwDawmfBuD;uJo h Ykd
vnf;aumif;? *syefrS urmuk&qif;wkawmfBuD; uJo h Ykd vnf;aumif;? tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H \ tzd;k rjzwfEikd af om tarG
tESpf pifppfjzpfavonf/

aAma&mAk';l apwd,w H çd wAsmaouH taopeH?


tif'dkeD;½Sm;0do,rSdç t*¾H ayg&mPoEÅuH/

r*vefNrdKYü w&m;a[mjcif;

aeY 12 -em&DcJG tcsed w f iG f r*vef (Magelang)


f iG f aAma&mAk';l apwDBuD;rS xGuaf wmfrMl u&m 1-em&Dtcsed w
ûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? xdûk rdYü oD[Vkd qf &mawmft½Siyf , d 'óDu 5 -em&DrS 6-em&Dtxd arwåmur®|mef;ay;onf?
vma&mufol 15-a,muf½Sdonf? n 8-em&DrS 10-em&Dtxd w&m;a[m&m vlaygif; 200-cefY½Sdavonf/

r*vefoyk ak &pmydç y0wåð ok okow


D vH?
"r®arCH t*¾awZHç ax&m xda&ok oP²w d m/

taomu0d[m&ü w&m;a[mjcif;

e,kev
f qef; 11 -&ufaeY eHeuf 7-em&Dcw JG iG f wnf;cdt k rd rf S ajcusifavQmufí t½SiZf ed &u©w d \ ur®|mef;jy
w&m;ay;&m taomu0d[m&odYk <uawmfrí l oDvay;ç y&dw½f w G çf tEkarm'emw&m; a[mawmfrMl uonf? txl;
ojzifh r[mpnfq&mawmfu ewfjynfu rSmvdu k f aompum; 3-cGe;f udk azmfjyíok*wdoYkd a&mufjcif;ç aumif;aom
&jcif; [laom yxr 2 -rsKd ; jynfph akH eNyD;jzpfaMumif;ç xd0k [ d m&rSm rSerf eS v f ma&mufí w&m;tm;xkwo f mG ;rnf qdv
k Qif
aumif;pGm wnfwjhH cif;qdw k hJ usefwrsdK;vnf; jynfph o
kH mG ;Edik af Mumif;ç odYk jzpfí xd0k [
d m&udk wnfaxmif xm;onfrmS
tusKd ;rsm;aMumif;ponfjzifh tm;ay;pum; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfum; ]]raumif;jrpfwmç aumif;&m
udv
k pS çf topfa[musL;ç emzl;xyfrçH ewfxw H if&mç arwåmvnf;ûyç &[efrçI ajcmufcv k eG af ocsm}} [lonfEiS thf nD
usif0h wfajcmufyg;ESihf uHv
k akH vmufi jynf0h onfh yk*Kd¾ vfjrwfBuD;jzpfawmfryl gayownf;/

,wDwd oduw
d© aAÁ[çd "ar®[d tEkaem ok"?D
r[mpnfax&yk*aF 0gç avmurSd tbdygua#m/

wref;*Hk;NrdKY w&m;a[m aumif;&mnTef;

e,kev f qef; 11-&uf (16 -6-59) aeYreG ;f vGJ 1-em&Dcw JG iG f r*vefrS wref*;kH odYk um;jzifh vdu
k yf YkdMuonf?
2-em&Dtcsdewf iG f wref*;kH ( Temang Gung ) ûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? tif'ekd ;D ½Sm; trsdK;om;wOD;tdrüf acwå
oDwif;oH;k awmfrMl uonf? n 8-em&D tcsed w f iG f w&m;a[mawm rf &l m y&dowf 200 -ausmfcefYvma&mufí ½dak opGm
w&m;emMuonf? Ak'¨ "r®ukd vufcrH nft h ajctae½So d nf[k q&mawmfrsm; rSwx f ifcMhJ uonf/

wref*;kH e&a&pmydç Ak'"¨ ar®m y0wåw?d


Ak'"¨ ar®m0 oHom&-ed,smem, y0wåw/d
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 180

a0gaemqdkbdk(0eaomb)NrdKYü Ak'¨"r®jzefYcsDjcif;

e,kev
f qef; 12 -&uf (17 -6-59) aeY 12 -em&DwiG f wref*;kH rSxu G cf MhJ u&m 1-em&DwiG f a0gaemqdb
k kd
(Wonosobo) ac: awmifay:ûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? a0gaemqdb k rkd mS ygVdvd k 0eaombjzpfonf? wifw h ,f
aom[l\? jrefrmjynf arûrdYuohJ Ykd &moDOwkat;csr;f om,maomûrdYjzpfavonf? q&mawmfwYkdonf tpd;k &{nfah *[m
ü acwåow
D if;oH;k awmfrMl uonf? nae 5-em&D arwåmur®|mef;ay;onf? tm;xkwo f l 13-a,muf½Sdonf/

arwåmjzifhaeEdkifvQif edAÁmef&Edkif

arwåmur®|mef;udv
k nf; yGm;rsm;oifyh gonf? arwåmjzifh xm0pOfaevQif ocFg&cyJ Nidr;f pJcsKyfNidr;f &m edAmÁ efukd
&Edik af Mumif;-

arwåm0d[m&d a,m bduK© ç yoaEém Ak'o ¨ moae?


1
t"d*apä y'H oEÅçH ocFg½lyorH okcH /

arwåm0d[m&D-aeYnruGm arwåmjzifh aeavh½adS om? a,mbduK© -tMuif&[ef;onf? Ak'o ¨ moae -bk&m;


jrwfpmG omoemawmfü? yoaEém -o'¨g½Te;f pdMk unfñ\ kd ? aombduK© -arwåmjzifah ysmf xd&k [ef;awmfonf? ocFg½lyorH
-½kyef mrfEpS 0f ocFg&[l tylroef; Nidr;f csr;f &m jzpfaom? okcH -csr;f omtppf {uefjzpfayaom? oEÅyH 'H -oEÅo d ck
Nidr;f csrf;onfh trwordu k f tûrdu"f mwfu?kd t"d*apä -rsuaf rSmufu,kd w
f ikd f odjrifEikd f \[lí bk&m;oAÁñl a[mawmf
rlavonf? n 8-em&DwiG f w&m;a[mawmfrMl u&m 10-em&DwiG f NyD;onf/

0eaombokyak &ydç ar"m0D ,wdaoc&m?


"ar®mo"H aw yga,oHçk "r®umar taeu"m/

r[mpnfq&mawmf oDjcm;w&m;a[mjcif;

e,kev k rkd S 18 -rdik cf efY a0;aom ay 6000 -ausmjf rifah om 'D&if( Dieng)
f qef; 13 -&ufaeYwiG f a0gaemqdb
awmifay:odYk wufa&mufMunf½h I avhvmawmfrMl u&m ,if;awmifay:ü [dEL´ taqmufttHk <uif;tusefrsm; awGY&
aMumif; rSww f rf;ü azmfjyxm;onf? r[mpnfq&mawmfonf wnf;cd&k m tpd;k &a*[mü n 8 -em&Dtcsdew f iG f bk&m;
jrwfpGmtaMumif;ESifh bk&m;tqHk;tr 3 -yg;udk tusOf;cs Kyf a[mawmfro l nf? y&dowf 30 -ausmf w&m;em,lMuonf?
xdYk aemuf Oygoumusi0hf wfrsm;udk a[mjyawmfrol nf? Oygoumtjzpfc, H rl nfh yk*Kd¾ vf 2-OD;tm; o&P*Ho k v
D
ay;awmfro l nf? wOD;udk "r®umr [lívnf;aumif;? tjcm;wOD;udk "r®'Ed [ é íl vnf;aumif; trnfay;awmfro l nf/

r[mpnfax&aoa|m [dç "r®umar r[mok"?D


"r®umar aom "ar®eç y*¾[D "r®ñl 0d'/l

idkbdkvf½Gmü w&m;a[mjcif;

e,kev f qef; 14 -&uf (19 -6-59) aeY eHeuf 8-em&DcJG tcsdew f iG f a0gaemqdb k rkd S rdik f 40 -a0;uGmaom
yk&af 0g&*sdK ( ) ûrdYoYkd um;ESihf vduk yf Ykd Muonf? 10 -em&D 15 -rdepfwGif a&mufonf? nae 6 -em&Dcw JG iG f xdûk rdYrS 12 -
rdik af 0;aom idbk vkd af c:awm½Gmuav;odYk w&m;a[m <uMuonf? xd½k mG ü w&m;a[mNyD; xd½k mG ½Sd Ak'b ¨ momtzGYJ tm;
Ak'q ¨ if;wkawmfwqlay;tyfonf? bk&m;jrwfpmG rSm tvH;k pHk pifMu,fawmfrí l xdb k &k m; jrwfpmG ud, k pf m; qif;wkawmf
a½SYrmS w&m;tm;xkwv f Qif pdwpf ifMu,fEikd af Mumif; ponfjzifh oD[Vkd t f ½Siyf , d 'óDu rdeYf Mum;awmfral vonf?
w&m;emolaygif; 300-ausmfavmuf½o dS nf? n 11-em&DwiG f yl&af 0g&*sdKûrdY wnf;cdt k rd o
f Ykd jyefa&mufMuonf/

idb
k v
kd *f graupmydç "r®obm y0wåw?d
ax&dEm´ r[kóma[eç "r®uxH y0wå,/kH
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 181

arwåmur®|mef;ay;jcif;

e,kev f jynfah eY n 5-em&DwiG f arwåmur®|mef; ay;awmfro


l nf? tm;xkwo f l 14 -a,muf½adS vonf?
arwåmtusdK; 11-rsdK;udv
k nf; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? arwåmtusdK; 11-rsdK;udk atmufygvuFmjzifh od&m\/

arwåmtusdK;ç q,fw h rsdK;um;ç rSwo


f m;zG,&f mç aumif;vSyg \ç csrf;om
tdyEf ;kd ç tdyrf ufq;kd vnf;ç wpd;k wpdç rrufbad wmif;ç vlaygif;cspfcifç xufciG af '0gç
ewfrsm;pGmvnf;ç av;pm;csp cf ifç jrwfE;kd MuifNyD;ç rD;qdypf om;ç a½Smif½mS ;uif;uGmç pdwf
rSmwnfMunfç rsufEmS Munfayç aocgeD;0,fç uif;uG,af wGa0ç ao&rkcsç psmearwåmç
ruGmvSvçS &ud&k vsufç xuf&yfjAa[®ç pH&aeonfç rSwaf varwåmyGm; usdK;wnf;/ 1

ukawmtm&f*sdKNrdKYü w&m;a[mjcif;

e,kev
f jynfah usmf 1-&uf (21 -6-59) aeY eHeuf 8-em&DwiG f 8-rdik cf efYa0;uGmaom ukawmtm&f*sKd
(Kuteardjo) ûrdYoYkd um;ESiv
hf u
kd yf Ykd Muonf/ t½Siyf , d 'óD \ bmomjyef vli,f'g,um wOD;jzpfonfh tmeE´
'g,umtdrüf wnf;cdMk uonf? xdt k rd üf t½SiZf d e&u©w
d \ 0d[m&uav; wck½Sdonf? n 7 -em&Dcw JG iG f w&m;a[m
awmfrMl uonf? vly&dowf 400-cefY w&m;emMuonf/

wa'´oad u rEkaóydç "r®awma,e awmo,H?k


yk*0F g ax&ukO&Æ mç o'¨ar®ok o'g &wm/

befa'gif;NrdKYü w&m;a[mjcif;

e,kev f jynfah usmf 2-&uf (22 -6-59) aeY eHeuf 8-em&D 45 -rdepfwiG f ukawmtm&f*sKd rS rD;&xm;jzifh
xGucf mG awmfrcl &hJ m rD;&xm;acgif;wGûJ ywf c&D;zifo
h jzifh n 7-em&DwiG f befa'gif;ûrdYoYkd a&mufawmfrMl uonf? êudae
aom 'g,umrsm;u 0drv"r®0[ d m&odYk yifah qmifomG ;Muonf? xd0k rd v"r®0[
d m& ü uruxûy aqmif½u G af eonfh
'g,dumrwa,muf Oygodumtjzpfc, H íl tjcm;'umuav; wa,muf Oygoum tjzpfc, H o
l nf? r[mpnf
q&mawmfu Oygoum usif0h wfrsm;a[majymí o&P*Ho k v
D ay;awmfro l nf? n 8 -em&DwiG f r[mpnfq&mawmf
ESifh t½Siyf ,
d 'óDwYkd w&m;a[mawmfrMl uonf? y&dowfrsm;pGm w&m;emMuonf/

"r®arCH y0óðoçk 0dów k m ax&ukO&Æ m?


befa'gif;0Se*a&aoa|ç "r®0[
d m&rE´ad &/

t½SifZde&u©dw\ ZmwdXme<uawmfrljcif;

e,kev f jynfhausmf 7-&uf (27 -6-59) aeYwiG f Edik if aH wmfA'k o


¨ moem tzGYJ oYkd ay;vª&ef tif'ekd ;D ½Sm;jzpf qif;
wkawmfwqlukd tif'ekd ;D ½Sm; Ak'o ¨ moemtzGYJ \ud,k pf m; t½SiZf ed &u©w d u jrefrmoH½;kH odYk ay;tyfonf? xdYk aemuf
bd*k sdKûrdYt½SiZf ed &u©w
d \ ZmwdXmeodYk <uawmfrMl uonf? naeydik ;f wGif *smumwmodYk jyef<uawmfrMl uavonf/

vlaygif;rsm;pGm o&P*HkoDvwnfapjcif;ponf

q&mawmfonf rdwaf qGaumif;rsm; jzpfMuaom oD[Vkd q f &mawmf t½Sief m&'ç t½Siyf ,


d 'óD ponfwYkd EiS hf
twl vly*k Kd¾ vfrsm;pGmwdYk tm; o&P*Ho k v
D ponfü wnfapjcif;ç &[ef;cHay;jcif;ç ½Siûf yay;jcif;ç w&m;"r®a[mjyjcif;
ponfjzifh tif'ekd ;D ½Sm;ü omoemûycJ&h m omoemhordik ;f wGif ok0PÖbrl o
d moemûy t½Siaf omPax&fç t½SiOf wå&
ax&fwYkd tvm; tvGex f if½mS ;cJah vonf/

o&P*rae uOöçd eda0aowd okA'k rd¨ m?


uOöd yOöo
d k oDavokç oDav t|0da" y&H/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 182

OyorÜ' yAÁZÆ -udpmö edp okZmwdrm?


uwGmf omoe0k'w ¨ çH¬ Zdeomoebm&a"m/

jrefrmjynf jyef<uawmfrljcif;

e,kev f jynfah usmf 8-&ufç 9-&ufaeYrsm;wGif r[mpnfq&mawmfonf tjcm;oHCmawmf 3-yg;ESiw hf uG


jrefrmoH½;kH ü oHr;ª OD;wifvwf ZeD;a':cifcif&ED iS hf twGi;f 0efO;D azoef; ZeD; a':at;&DwYkd vª'gef;onfh qGr;f udk
bkO;f ay; zawmfrMl uonf? OD;azoef; \om; armifujH rifu h vnf; r[mpnfq&mawmf tvd½k adS om tif'ekd ;D ½Sm;
taMumif; AmvDuRef;taMumif; pmtkyif ,frsm; qufuyfv'ª gef;avonf? r[mpnfq&mawmfb&k m;onf tif'ekd ;D ½Sm;
EdkifiHü 1321 -ckEpS f uqkev f qef; 8-&uf (14 -5-59)aeYrS e,kefvjynfhausmf 9 -&uf (29 -6-59) aeYtxd 18 -
&ufMum omoemûyawmfrNl yD; e,kev f qkwf 9-&ufaeYn 10-em&Dct JG csdew
f iG f tif'ekd ;D ½Sm;Edik if H *smumwmûrdYavqdyf
rS bDtakd tpDav,mOfjzifh xGucf mG awmfrcl ahJ vonf? jrefrmoH½;kH rSorH ;ª OD;wifvwfç twGi;f 0ef OD;azoef;ç
OD;xGe;f vGeçf OD;xGe;f a½TwYkd avqdyof Ykd vu
kd yf Ykd Muonf? &[ef;opf t½SiZf ed ykwEå iS hf ½Spyf g;oDvapmi x
hf ed ;f ol
Oygodumr okov D mwdYk vnf; vdu
k yf gydYk aqmifMuonf? n 12 -em&D 15 -rdepf tcsdew f iG f puFmyl avqdyo f Ykd a&muf
avonf? wzef 1-em&D 15 -rdepfwiG f av,mOfjyefxu G &f m 1321 -ckEpS f e,kev f jynfah usmf 10 -&uf (30 -6-59)
aeY eHeuf 5-em&D rdepf 20 (*smumwmpHcsed )f jrefrmpH awmfcsdet f m;jzifh 4-em&D rdepf 20 -wGif jrefrmjynf &efuek f
avqdyo f Ykd acsmarmpGm a&mufawmfrcl ahJ vonf? toifêh udqadk eaom wynfw h yef; y&dowfEiS t hf wl 5-em&D tcsdef
wGif omoemh&yd o f modYk acsmarmpGm a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf/

udk,fcsrf;omrIudkriJhyJ omoemtwGuf tyifyef;cHjcif;

r[mpnfq&mawmfonf rdru d , kd u
f kd csr;f omrIurkd iJyh J owå0grsm;csr;f oma&;ç oHo&mab; at;Nidr;f a&;
twGuf rsm;pGmtyifyef;cHí aqmif½u
G af wmfrcl ahJ vonf? toif ax½kyw Ü pdå mawmfzwf olawmfaumif;onfvnf; rdrd
wud,
k w
f nf; csrf;omrItwGuf riJuh G uyf J owå0gtrsm;csrf;oma&;twGuf êud;yrf;ygavmh/

twåock g, 0g,marmç ax&ó e u'gpdy?d


owåmeH okcw¬ma,0ç 0g,marm wó oAÁ'g?
wax0 wGrdÜ y*¾PçS 0D&,
d H 0D&meH £'H/

t|owåwdrydkif;

wq,fh½SpfEdkifiH omoemjyK<uawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf u½kPmawmfBuD;rm;awmfrv l S \? owå0gawG tdek maoa&;'kua© b;wdYk rS vGwf


ajrmufawmfral pcsiv f oS nf? wurÇmvH;k bk&m;jrwfpmG tqH;k tr w&m;a'oemawmfrsm;udk odapcsiaf om aZma pwem
awGyv
kd o
S nf? odYk jzpfí urÇmYEikd if H tESYH tjym; tyifyef;cHí ud,
k wf ikd o
f moemûy<u&ef rjywfpOf;pm; qifjcifawmfrcl hJ
avonf/

aueEkacg Oyga,eç avmau orÁK'¨omoeH?


0dwm¬ &duH Am[kZnHç £'¨H zDwH okywå #H/

yifhavQmufMujcif;

,if;odYk pOf;pm;BuHpnfpOftwGi;f rSmyif 1339 -ck ESpOf ;D avmufuwnf;uyif t*FvefrS t½Siaf &0w"r®EiS hf
tar&duefjynfrS rpöwm *sdK;Zuf*;kd vfpwde;f wdYk onf q&mawmfb&k m;BuD;xH tar&duefç t*Fveftygt0if urÇmYEikd if H
toD;oD;wdYk ü omoemûy&ef tcsed u f sa&mufNyDjzpfaMumif; urÇmYEikd if t
H oD;oD;ü vSnv hf nf omoemûyawmfryl g&ef
yifah vQmufMuavonf? odYk EiS hf q&mawmfb&k m;BuD;onf urÇmYEikd if t H oD;oD;wdYk ü omoemûy<u&ef qH;k jzwfawmfrcl hJ
avonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 183

a&0wm'D[d om"l[çd ,mpda wm "r®umrdb?d


avmauaeauok &a|okç p&dwkH uwedpaä ,m/

w&m;a'oemig;yk'f jyKpD&ifawmfrljcif;

þodYk qH;k jzwfawmfro


l nft
h csed rf pS í r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf urÇmEdik if oH l Edik if oH m;rsm;taejzifh
bk&m;jrwfpmG \ w&m;"r® tarGtESpw f Ykdukd urÇmoH;k t*Fvyd b
f mompum;jzifh aumif;pGm emMum;&ç tvG,w f ul
qnf;ylavhvmEdik yf gu omoemûy&mwGif ydrk kd xda&mufayvdrrhf nf[k êudwifqifjcif ajrmfjrifawmfro l jzifh -

1/ Ak'¨bk&m;½Sif \ tjrwfq;kH w&m;awmfç


2/ Ak'o
¨ moemw&m;awmfç
3/ owdy|mefw&m;awmf (yxrwG)J ç
4/ owdy|mefw&m;awmf ('kw, d wG)J ç
5/ csrf;oma&;w&m;awmfç
[laom w&m;awmf ig;yk'uf kd tvsiftjrefûypD&ifawmfrcl ahJ vonf/

r[mnfax&aoa|m [dç 'DC'óD r[m,wd?


avmudumeH [dww¬m,ç &p,d "r®aygw¬au/

t*Fvdyfbmomjyefqdkapjcif;

,if;w&m;awmfig;yk'f jrefrm bmomrl&if;udk tcsed rf D wdak wmif;onfh umvtwGi;f Ak'o ¨ moemEk*[ ¾


trIaqmiftzGYJ 0if OD;nDnED iS hf wuúov
kd f OD;omEd;k wdYk tm; t*Fvyd b
f mom jyefqadk pí ud,k af wmfwikd f wnf;jzwfppd pf
NyD;aemuf omoemûy c&D;wavQmuf a&muf½rdS nfh Edik if &H yfjcm; t&yfa'oodYk ü t*Fvyd b f mompum; jzifh zwfMum;
a[majym&ef rqkwrf epf xufoefaom vHYk v0D&, d jzifh êudwifjyifqifawmf rlcahJ vonf/

y&d0awåwmG t*Fvo
d -bmom, ,wdaoca&m?
avmudumeH [dww¬m,ç okEa´ & "r®aygw¬au/

BudKwifaqmif½Gufjcif;

,if;w&m;awmf 5-yk'u f kd jrefrmbmomjyefwtkyçf t*Fvyd b f momjzifh wtkyf urÇmYomoemûy w&m;awmf


[laomtrnfjzifh Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ rS xkwaf 0jzefYjzL;cJah vonf? q&mawmf<upOf wygwnf;,lEikd &f ef Edik if jH cm;ü
omraPûyvdo k l &[ef;cHvo kd w
l Ykd tvG,w f ul omraP0w çf &[ef;cHEikd &f ef y&du&© m ½Spyf g; ponfwYkd uv kd nf;
pDpOfavonf? ¤if;jyif jynfy½Sw d m0efcyH ifzh w d af om tar&duefjynf rufqmcsL;qufjynfe,f ur®|mef;Xme OD;aqmif
'g½dkufwm rpöwm*dkif;trf(pf)xa&mif; ( Mr. Guy Armstrong ) ESihf ur®|mef;enf;jy q&mrsm;jzpfMua om a'gufwm
*sufuGefzD;vf('f) (Dr. Jack Cornfield )ç rpöwm *sdK;Zuf*dk;vfpwdef; ( Mr. Joseph Goldstein )wdYk EiS hf vnf;aumif;?
t*Fvefjynfbmrif*efûrdY 0uf(pf)rpf('f)(vef)(pf) Ak'b ¨ mom ur®|mef;Xme (West Midlands Buddhist Centre )rS
q&mawmf a'gufwm t½Siaf &0w"r®EiS v hf nf;aumif;? tar&duefjynf 0g½Siw f efEiS hf e,l;a,mufûrdYrsm;½Sd r[mpnf
a,m*Da[mif;rsm;jzpfMuaom OD;cspûf rdiçf OD;vSazwdYk trª;ûyonfh jrefrmAk'b ¨ mom0if yk*Kd¾ vfrsm;ESiv
hf nf;aumif; Ak'¨
omoemEk*[ ¾ tzGYJ onf qufo, G u
f m tpDtpOfrsm; ûyvkycf ahJ vonf/

y#duapö0 um&d,çH u½Hk r@vdum Zem?


ed&mukvum0w¬m,ç ax&ó *rae w'g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 184

urÇmYomoemjyK<ucgeD; rdefYMum;onfh w&m;awmf

1340-jynfEh pS f aESmifwefc;l vqef; 5-&uf (1 -4-79) aeYwiG f q&mawmfb&k m;BuD; urÇmYomoemûyc&D;


pwifawmfrrl nf jzpfojzifh wynfh &[ef;ç ½Siçf vl a,m*Drsm; axmifEiS chf sDí q&mawmf bk&m;BuD; \ vpef;aomfwm
rsuEf mS awmfuzkd ;l ajrmfç csKd Nrdeo
f m,m w&m;a'oemawmfukd Mum;em&ef&nfoefí vma&mufMuonf? rGe;f vGJ 1-em&D
tcsdewf iG f wynfw h yef; &[ef;ç ½Siçf vl a,m*DwYkd \ vuftyk cf sDr;kd ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmf uefawmhru
I kd cH,al wmfrNl yD;
atmufygtwdik ;f w&m;a'oem a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

]]wynf&h [ef;oHCmawmfrsm;ESihf wynfah ,m*Dtaygif;wdYk tyÜrma'e orÜma'xç [lí bk&m;jrwfpmG


a[mawmfro l nft h wdik ;f rarhravsmrh ayghrqaom owdw&m;jzifh oDvç orm"dç ynmwdYk ukd NyD;pD;jynfph akH pMu&r,f?
tMurf;tm;jzifq h &kd ,if 'geukov kd f yGm;rsm;&efEiS hf oDvvHûk cHatmif aqmufwnf bm0emtm;xkwzf Ykd twGuf tajccH
ygyJ? rdrw d Ykd&YJ oEÅmefrmS jzpfysuaf ewmudk rarhz Ykd ygyJ? jrifcu kd f Mum;cdu
k f eHcu kd f xdawGYcu kd f BuHpnfcu
kd pf wJh
'Gg&ajcmufyg;u jzpfay:vmwdik ;f ½Irw S zf Ykd yJ ponfjzifrh ed Yf Mum;awmf rlonfjh yif a,m*DwOD;ESiw hf OD; &[ef;wyg;ESihf
wyg; qufqjH cif; owday;nTeMf um;jyojcif;ûyonft h cg ½d½k akd oao csdKcsdKomom nTeMf um ; qufqMH u&ef rdrt d usdK;
jzpfxeG ;f apa&;twGuf ususeetm;xkw&f ef rarhravsmh rayghrqaom owdw&m;ESijhf ynfph zkH Ykd urÇmYomoemûy
c&D;prnfq h q J J bke;f BuD;u tqH;k tr ay;cJyh gw,f}} ponfjzifh rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf bk&m;
jrwfpmG \ om;awmfBuD;yDopGm bk&m;rdef YMum;awmfro l nft h wdik ;f twkvu kd rf ed Yf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

yka& *päwd aom axa&mç 0d0ad " 0doa, A[l?


a,m*DeH ok*awm0g'Hç t'g um½knrmeaom/

,dk;',m;(xdkif;)EdkifiH befaumufNrdKYodkY<uawmfrlNyD

q&mawmfonf rdrEd ikd if &H yfjcm; wdik ;f wyg;rsm;odYk <uaomfvnf; wynfw h yef; &[efç ½Siçf vl a,m*DwYkd tm;
rdr½d o
dS uJo h Ykdyif rarhravsmah eMu&ef ,if;odYk Mo0g'ay;awmfrNl yD; tzGYJ 0ifrsm;jzpfonfh y&d,wåo d moe[dw "r®p&d,
(oD;jcm;pmcs)ESihf omoe"Z od&yD 0& "r®mp&d, bGYJ wq H yd af wmf& t½Sio f vD meE´mbd0o H ç y&d,wåo d moe[dw"r®m
p&d, (oD;jcm;pmcs)ESihf omoem"Zod&yD 0&"r®mp&d, t½SiZf eumbd0o H ç 'DCbmPu 'DCedum,aum0d' t½Sif
auvmoç t½Sit f *¾"r®ç uyÜ,
d ausmif;q&mBuD;a[mif; OD;jrode;f (armfvûrdi)f wdYk EiS t hf wl &efuek ûf rdY r*Fvm 'Hk
avqdyo f Ykd rGev f JG 2-em&d rdepf 30 -tcsdew f iG f <uawmfrcl ahJ vonf? wynfw h yef; &[ef;ç ½Siçf vla,m*Drsm;pGmwdYk
vduk yf gydYk aqmifMuonf? 3-em&d rdepf 30 wGif r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf bDatpD av,mOfjzifh
vduk yf gvsuf ,d;k ',m;(xdik ;f )Edik if H befaumufû rdYoYkd a'opm&Dpwif<ucsDawmfrcl ahJ vonf/

ememaeauok a'aookç rkepd uúmbd0¹k ,


dk m?
r[mpnf*Pmp&da,mç odaó[d edur© d [d acg/

befaumufavqdyfrSBudKqdkMu

q&mawmfb&k m;BuD;wdYk pD;eif; vdu


k yf gvmaom bDatpDav,mOfonf befaumufavqdyüf jrefrmpHawmfcsed f
4-em&DwiG f acsmarmpGmqdu k af &mufcahJ vonf? avqdyüf tar&duefEikd if b H m&Dur®|mef;XmerS rpöwm*suxf eG ;f zDv(f 'f)?
cRefy&l ûD rdYrS q&mawmft½Sitf mobç q&mawmft½Sif ynm0Hoç q&mawmf t½Si"f r®meE´ç q&mawmf t½S if"r®meE´\
ausmif;'g,umBuD; cG, H rEG*H g&zmepfç OD;xGe;f ode;f ç a':ararykç orD;q,fvD polwYkd onf êudqMkd uavonf/

tmumo,mewdwr¬ çdS orPm *[|m Oabm?


ypöK*¾reH tuHoçk r[mpnf ax&yk*0F /H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 185

cRefbl&DNrdKU<u Mo0g'ay;jcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf tzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl avqdyrf w


S zefbefaumuf ûrdYujkd zwfí rdik f 50 -cefYumG vSr;f
aom cReb f &l ûD rdY½dS q&mawmft½Sit
f mobOD;pD;OD;aqmifw&m;jyo&m ur®|mef;Xme omoemh&yd o f mcGJ 0da0ut&yfoYkd
<uawmfro l nf? q&mawmft½Sit f mob \ cRefb&l &D yd of mü ,d;k ',m; &[ef;ç ½Siçf vl a,m*Drsm; q&mawmf
bk&m;BuD;tm; vma&muf zl;ajrmfuefawmhMuonf? q&mawmfonf a&muf½cdS anmif; y&dowftaygif;wdYk tm; rarh
ravsmh rayghrqyJ w&m;tvkyf ûyvky½f rI w S Mf u&ef Mo0g' ay;awmfrcl ahJ vonf/

cReb
f &l w
D ayg0aeydç r[mpnf u0daoca&m?
"ar®m'aue awarodç orÜawå A[kau Zae/

*syefEdkifiH

*syefEikd if o
H nf &moDOwk tat;vGeu f o
J nfwh ikd ;f jynfjzpfonf? tm½Swu kd tf a½SYbuf ypöyw d o
f r 'k &´ mtwGi;f
ü wnf½adS vonf? ud&k ;D ,m;Edik if H \ ta½SYbufwiG f usL½ªç [Ge½f ;I ç ½Su
d ;kd ul;ESihf [dak u'dk uRef;BuD;av;uRef; yg0ifchJ
avonf? *syefEikd if H\ tus,ft0ef;rSm 142726-pwk&ef;rdik jf zpfavonf/

*syefEikd if o
H nf pD;yGm;a&;tvGeaf umif;aomEdik if jH zpfo nf? qefpyg;ç *sHKç bmvDç tmvl;jzLç tmvl;csdKç
vufzufajcmufç aq;½GuBf uD;ç pyspfo;D ç opfawmfo;D ç yef;oD;ç ausmufr;D aoG;ç a½Tç aiGç cJç oGyçf oH½ikd ;f ç owåKç
caemufprd ;f ç aMu;eDç uefYç xH;k ç ausmufç armfawmfum;trsdK;rsdK;ç pufypön;f trsdK;rsdK;ç "mwkaA'aq;trsd K;rsdK;ç
txnftvdyçf bdvyfajrç a<uxnfç td;k cGuyf ef;uefç zefxnfç rSex f nfç &mbmypön;f trsdK;rsdK;ç puúLtrsdK;rsdK;ç
rD;&xm;trsdK;rsdK;ç oabFmrsdK;pHçk a&'D,çkd uufqufç ½kyjf rifoMH um;ç vQyfppfypön;f rsdK;pHk ponfwYkd xu
G ½f o
dS nf/

*syef00S o
d a,memrç 0domavm "e0g b0d?
MoZ0g okbad u©map0ç tEkaem &wae[d acg/

ud;k uG,rf b
I momtm;jzifh ½Siw
f çkd r[m,meAk'b
¨ momç c&pf,mefwYkd jzpfuek f \/

ax&0g'omoema&muf½Sdjcif;

ouú&mZf 1316 -ckEpS f ewfawmfvwGif &efuek ûf rdY urÇmat;uke;f ajrü usi;f ycJah om wwd,tBudraf jrmuf
urÇmYA'k b
¨ momomr*¾D nDvmcHBuD;odYk wdik ;f jynftoD;oD;rS ud,k pf m;vS,af wmfrsm;ESihf avhvmolrsm; wufa&mufMu
&mwGif xdpk Ofusif;yvsuf½adS om q|o*Fg,em r[m"r®obifBuD;udk ud, k wf ikd u
f ,kd Mf uyfawGY jrifMu&í ax&0g'
Ak'b
¨ momudk txl;pdw0f ifpm;oGm;Muavonf? txl;ojzifh *syefr[m,me Ak'b ¨ mom0if ud, k pf m;vS,rf sm;u
bk&m;jrwfpmG omoemtppftrSeu f kd jrifawGYomG ;&NyD; ax&0g'Ak'b¨ momudk avhvmvdpk w d f jyif;jyoGm;Muavonf/

odkYjzpfí 1317 -ckEpS f uqkev f wGif *sy efjynf wdu k sKd ûrdY [dZk if*sb
D ek ;f awmfBuD;ausmif;rS r[m,me bke;f awmf
BuD; &d&ed mum,mruç *syeftrsdK;om;vli,f 12 -OD;ESihf trsdK;orD;wOD;wdYk ukd ax&0g'Ak'b ¨ momudk avhvmoifMum;
&ef apvTwv f akd Mumif; arwåm&yfccH sutf & jrefrmEdik if H Ak'o¨ moemtzGYJ u oabmwlNyD;vufcH cJah vonf?
¤if;wdYk a&muf½v dS maomtcg Ak'o ¨ moemtzGYJ u ax&0g' &[ef;omraP oDv½Sirf sm;tjzpf csD;jr§io f w
G o
f iG ;f NyD;vQif
urÇmat; ty&a*g,meausmif;aqmifüyif xm;½Su d m y&d,wfç y#dywfwYkd ukd oifMum; tm;xkwaf pcJah vonf? ,if;
*syef&[ef;awmfrsm;teuf bduK© 0do'k g¨ o,ç bduK© uk rm&okre wdYk onf ax&0g'Ak'b ¨ momudk avhvm,if;
*syefjynfü ax&0g'Ak'o ¨ moemûy&ef pdwt f m;xufoefMuojzifh *syefjynf½dS yk*Kd¾ vfBuD;rsm;ESihf wdik yf ifum *syefA'k ¨
omoemtzGUJ (Japan Buddha Sasana Society) udk wnfaxmifMuNyD; *syefjynfü rnfuo hJ Ykdax&0g' omoemûy
oifoh nfwYkdukd jrefrmEdik if H Ak'o
¨ moemtzGYJ EiS hf wdik yf ifNyD;vQif -
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 186

1/ *syefjynfwiG f ta&;BuD;aom ûrdYBuD;ESpûf rdYjzpfonfh rd*k sûD rdYEiS ,


hf m0wûrdYwYkdü "r®'w
l XmewckpD wnfaxmif
&ef? xdo k Ykd wnfaxmif&ef? xdok Ykd wnfaxmif&eftwGuf ajrae&mESihf odrçf oHCm&mrpaom taqmufttHrk sm;udk
*syefA'k o ¨ moemtzGYJ u &,lwnfaxmif&efEiS hf jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ u ¤if;Xmersm;wGif urÇmat;apwD
awmfyo kH P²meftwdik ;f apwDwqlwnf&ef/

2/ urÇmat;ukeaf jray:ü *syef"r®'w l 0dZmÆ v,oifwef;ausmif; wckukd jrefrmEdik if H awmf Ak'o


¨ moemtzGYJ u
wnfaxmif&efEiS hf *syefA'k o¨ moemtzGYJ u *syefjynfryS nmwwf vli,fpmoifom;rsm;udk a½G;cs,fí ¤if;wdYk tzGYJ p&dwf
jzifh þausmif;odYk ydYk aqmifynmoufMum;ap&ef/

3/ *syefjynf½dS "r®'wl Xmersm;wGif oHCm&mrESihf odrt f aqmufttHk jynfph akH o mtcg jrefrmEdik if rH S omoem
ûyq&mawmf tenf;qH;k wXmevQif 5-yg;pD jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ p&dwjf zifh ydYk aqmifomoemûyap&efEiS hf
qGr;f ç ouFe;f ç ausmif;ç aq; ypön;f av;yg;p&dwf wdYk ukd *syefA'k o
¨ moemtzGYJ u uscH&ef? xdo k Ykd <ua&mufrnfh
q&mawmfrsm;udk jref rmEdik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ u a½G;cs,Nf yD; oifwef;rsm; ay;&ef[al om pDru H ed ;f rsm;udk ûyvkyf
&efoabmwlMuonf/

*syef"r®'lw0dZÆmv,ausmif;

yxrtokwf a&muf½v dS maom *syef&[ef;awmfrsm;ESihf oDv½Sirf sm;onf wESpMf umrQ ax&0g'y&d,wåEd iS hf


y#dywård sm;udk oifMum;NyD;aemuf toD;oD;jyef<uMuNyD;vQif 'kw, d tokww f iG u
f m; *syefA'k o
¨ moemtzGYJ u txuf
ygoabmwlncD suft& apvTwv f u
kd af om *syefvil ,f ynmwwf 17 -OD;wdYk onf 1319 -ckEpS f e,kev f qef; 11 -
&uf (8 -6-57) aeYwiG f a&muf½v dS mMuonf? ¤if;*syeftrsdK;om;rsm;udk omraPtjzpf ç &[ef;tjzpfwYkd jzifh
jrefrmEdik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ u oGwo f iG ;f cs;D jr§iahf y;cJah vonf? ¤if;jyif *syef"r®'w l 0dZmÆ v,ynmoifMum;a&;
tzGYJ u owfrw S af y;xm;aom oif½;kd nTe;f wrf;yg y&d,wåpd mayrsm;udk oifMum;apcJah vonf? ¤if;tzGYJ ukd tkycf sKyfa&;
tzGYJ i,f ynma&;tzGJ Yi,fEiS hf pDpOfa&;tzGYJ i,fwYkd jzifh tkycf sKyfoifMum;ay;cJ&h m 1319 -ckEpS t f wGi;f wyg;jyef<uoGm;
NyD; 1320 -ckESpfwGif 5-yg;ç 1321-ckESpfwGif 3-yg;ç 1322-ckESpfwGif 6-yg;ç 1323-ckEpS w f iG f wyg; toD;oD; jyef<u
oGm;Muavonf? ¤if;wdYk rmS y&d,wåt d ajccHoabmw&m;vnf;½S Md uNyD; y#dywåd tvkyu f ykd g tm;xkwo f mG ;Muav
onf? ¤if;jyif rEÅav;ç ppfuikd ;f paom ûrdYBuD;rsm;½Sd pmoifwu kd rf sm;odYk jrefrm&[ef;awmfrsm;ESihf twlomG ;a&mufae
xdik Mf u&ojzifh ax&0g'Ak'b ¨ momtaMumif;udk tawmftoifw h wfoed m;vnf oGm;Muojzifh þausmif;udw k nf
axmif&mü Edik if jH cm;omoemûy vkyif ef;twGuf tawmfyif taxmuftyHh &½Scd ahJ vonf/

rdk*sD"r®'lw|me

azmfjycJo h nfth wdik ;f *syef Ak'o¨ moemtzGYJ EiS hf jrefrmEdik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ wYkd oabmwlnMD uonfh
udpw ö iG f rd*k sDûrdYü "r®'wl Xmewck wnfaxmif&efyg½Scd hJ av&m ¤if;oabmwlncD suft& *syefjynfwiG t f vm;tvmrsm;
tuJcwf&ef t*¾r[my@dw q&mawmf t½Siaf o|dvESihf t*¾r[my@dw q&mawmft½SiÓ f Pkw&å wdYk onf 1317 -
ckEpS f wefc;l vwGif *syefjynfoYkd <uawmfrMl uonf? ¤if;jyif 1318 -ckEpS f e,kev f wGif acgif;aqmif t*¾r[my@dw
a0VKef0efq&mawmfEiS w hf uG t*¾r[my@dw teD;pcef;q&mawmf t½Siyf @dwç t*¾r[my@dw r[mpnfq&mawmf
t½Siaf ombeç t*¾r[my@dw 0dZmÆ vuFm&q&mawmf t½Si0f o d 'k ç¨ t*¾r[my@dw jrif;NcH ud;k aqmifq&mawmf
t½Siaf ombdw [laom q&mawmf 5-yg;ç Ak'o ¨ moemtzGYJ tusdK;aqmifpmcsDw&m;0efBuD; owd;k r[moa&pnfol
OD;csefxeG ;f acgif;aqmifaom vly*k Kd¾ vfrsm;tzGYJ wYkd odro f rkw&f efEiS hf omoema&;udpt ö 00 aqG;aEG;&ef *syefjynfoYkd
<ua&mufawmfrcl MhJ uavonf? ¤if;jyif oHCm&mrausmif;vnf; aqmufvyk í f NyD;pD;ojzifh 1319 -ckEpS f 0gacgifvqef;
wGif 'kw, d 0grD t*¾r[my@dw q&mawmf t½SiÓ f Pkw &å acgif;aqmifaom omoemûy q&mawmf 6 -yg;wdYk *syef
jynf rd*k sûD rdY oHCm&mrodYk <ua&mufow D if;oH;k awmfrcl MhJ uavonf/

om*g&te*g&meHç 0g,mare ywd|w d ?H


or®morÁK'¨omoeHç *syef&a| raem&ar/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 187

rdk*sDNrdKUüurÇmat;apwDwnfjcif;

rd*k sûD rdY½dS rum&DO,smOftwGi;f ü ajrwae&mudk *syefwYkd bufrS &,lNyD; urÇmat;apwDawmfukd rd*k sDûrdYawmf0ef
acgif;aqmifaom rd*k sDurÇmat;apwD wnfaqmufa&;tzGYJ u wnfaqmufcahJ vonf? oHCm&mrrSm a½S;OD;pGmNyD;pD;
ojzifh 1319 -ckEpS f 0gacgifvwGif urÇmat;apwDawmftwGuf jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ u jrefrmaiG 2-
ode;f cGEJ iS hf nDrQaom *syef,ef; 17 -oef;udk jrefrmEdik if aH wmf oH½;kH rSwqifh bk&m;wnfaqmufa&;tzGYJ oYkd 1319 -ckEpS f
awmfovif;vu vTt J yfay;cJ&h m 1320 -ckEpS f waygif;vavmufwiG f apwDwnfaqmufjcif;udpö NyD;cJah vonf?
rd;k ukwûf rdYrS OD;0acgif;aqmifaom pdezf ;l awmfv'ª gef;a&;tzGYJ rS vª'gef;aom pdezf ;l awmfukd jrefrmEdik if aH wmf Ak'o ¨ moem
tzGYJ Ouú|a[mif; owd;k oD&o d "k r®qmOD;oGiu f usyw
f aomif;cefY tukecf rH rG ;f rHNyD;vQif ¤if;ESpf wefaqmifrek f ;vwGif
Edik if aH wmf Ak'o ¨ moemtzGYJ b@ma&; tzGYJ i,f obmywd r[moa&pnfol OD;tke;f azESihf jrefrmoHtrwfBuD;
OD;xGe;f ½Sed w f Ykd u rd*k sDûrdYawmf0efEiS hf wdik yf ifí xD;awmfEiS hf pdezf ;l awmfwifyu
JG kd atmifjrifpmG usif;yEdik cf ahJ vonf/

rd*k sDûrdYawmf0ef acgi ;f aqmifaom wnfaqmufa&;tzGYJ u apwDawmfuek ;f ay:odYk wufa&muf&mvrf;ü tkwf


wHwikd ;f cwfjcif;ç apwDawmfwiG f rmusL&D vQypf pfr;D rsm; wyfqifxeG ;f ñSd ylaZmfjcif; NyD;ajrmufonfjh yif ausmif;aqmif
rS apwDawmfoYkdwuf&m vrf;Mum;wGif odrw f vH;k udk wnfaqmufNyD;pD;ojzifh 132 3-ckEpS f wefaqmifrek ;f vqef; 13 -
&ufaeYwiG f odrzf iG yhf EJG iS hf bk&m;taeuZmwifyu
JG kd wûydiw
f nf; usif;yNyD;pD;cJah vonf/

usKdwdk(,m0w)"r®'lwXme

usKd wdk (,m0w) "r®'w l XmewGif urÇmat;apwDawmfwnfaqmuf&ef jrefrmEdik if H Ak'o ¨ moemtzGYJ u


jrefrmusyaf iG 1-ode;f cGEJ iS hf nDrQaom *syef,ef; 13 -oef;udk *syefA'k o¨ moemtzGYJ oYkd jrefrmoH½;kH rS wqifv h 'ª gef;
cJ&h m ausmif;aqmifEpS cf Ek iS hf apwDawmfukd wnfaqmufcahJ Mumif; od&avonf? þodYk jzifh jrefrm*syef ESpOf ;D ESp0f
êud;yrf;rIjzifh *syefEikd if üH ax&0g' omoemrsKd ;aphuscJNh yD;jzpfavonf/

*syefjrefrm &|dumeHç 0g,mare ywd|wd ?H


ax&0g'omoeH [dç *syefbrl 0d ½kwaå r/

*syefjynf<ua&muf&efvufcHjcif;

rlvyxrwGif q&mawmfonf *syefjynfEiS [ hf Ekd v


kd vl l odYk <ua&muf&ef &nf½, G af wmfrrlygacs? odYk &mwGif
a'opm&DrxGucf mG rD vydik ;f twGi;f *syefEikd if H ,du
k qkd u l m;ûrdY rsdKZd*k sDbek ;f awmfBuD; ]]uif,*l ZD m;uD}} (Rev: Kenyu
Sugizaki) trª;ûyaom *syefbe k ;f awmfBuD;rsm;ç wdu k sdKûrdY½dS jrefrmoH½;kH 0efxrf; rdom ;pkrsm;ESihf tjcm;jrefrmtrsKd ;om;
Ak'b
¨ mom0ifrsm;u q&mawmfb&k m;BuD;tm; tar&duefjynfoYkd <ua&mufrnfh c&D;pOfwiG f wdu k sKd odYk c&D;waxmuf
0ifa&muf&yfem;awmfrNl yD;vQif arwåmç u½kPma½SYxm;í zl;ajrmfciG ûhf yyg&efEiS hf w&m;"r® a[mjyawmfryl g&ef pmjzifh
avQmufxm; aw mif;yefonfukd ESpo f ufMunfjzL vufcaH wmfrv l suf *syefjynfoYkd0ifa&mufrnf[k vdu k af vsmawmfrcl hJ
avonf/

edodZf"lwifaqmufwnfç xdkifvsuf oDwif;oHk;jcif;

1340-ckESpf aESmif;wefcl;vqef; 6 -&ufaeY eHeufwiG f wnf;cd&k m cReb f &l o


d moemh&yd o
f mcJG (0da 0utmpkr)f ü
qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD; befaumufav,mOfuiG ;f odYk <uawmfro l nf? aeYv,f 2-em&D 15 -rdepfwiG f av,mOf
xGucf mG &m nae 5-em&D 6-rdepfwiG f a[mifaumifoYkd a&mufawmfro l nf? 6-em&d 30 -rdepfwiG f a[mifaumifrS
xGufcJh&m xdkif;pHawmfcsdef 8-em&D 30 -rdepfwiG f xdik f 0rfav,mOfXmeodYk a&mufavonf? *syefoYkd n 11 -em&DtwGi;f
a&mufEikd rf nf r[kwo f jzifh av,mOfonf xdXk meü &yfwefYí azmfrq kd muRef; ]]ref'&if;}} [kwd ,f (Mandarin
Hotel)wGif avaMumif; ukrP Ü pD &dwjf zifh wnwnf;cdak wmf rlcahJ vonf? xd[ k w kd ,fü trsdK;orD;rsm;½Sd aeojzifh
o[ao,stmywfrS vGwu f if;ap&ef q&mawmfonf edoZd "f w l ifaqmufwnfí tdyjf cif;tvsOf;rûyyJ xdik v f suf
oDwif;oH;k awmfrcl ahJ vonf? Edik if jH cm;c&D; vSnv
hf nfpOf tdyaf vsmif;jcif;rûy&onfrmS wcgrursm;vS \? wduk sKd ûrdY
ypdzö w
d [
f w kd ,füwnç qGpZf mvefjynf Zl;&Pf[w kd ,füwnç tDwvDjynf *sdKûrdYi,f½*dS grd*k vD[akd c: c&pfXmea[mif;
ü 3-nç taemuf*smreDbeG ;f ûrdY wnf;cd&k mXmeü wnç jyifopfjynfyg&DûrdY wnf;cd&k mXmeü 3 -nç t*Fvef aemufq;kH
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 188

ntm;jzifh 10 -nxuf renf;½Scd hJ \? q&mawmfum; 0de,*½kuç odum© umr cs;D rGr;f zG,af umif;vSonfh urÇmY
omoemûy yk*Kd¾ vfx;l jzpfawmfryl gayonf/

r[mnfax&aoa|m[dç 0de,*½kaum ok"?D


ok"o
D moeaZmwaumç aoa|m omoebm&a"m/

*syefjynfodkYa&mufavNyD

aESmif;wefc;l vqef; 7-&ufaeY eHeuf 6-em&D 30 -rdepf tcsdew f iG f wdik af yrS xdik ;f avaMumif; ukrP
Ü D
av,mOfjzifh c&D;quf&m wdu k sdKpHawmfcsdef eHeuf 9 -em&D 45 -rdepftcsdew f iG f *syefjynf em&Dwm ( Narita) avqdyo f Ykd
a&mufawmfrcl ahJ vonf? avqdyw f iG f jrefrmoH½;kH rS OD;wifarmifç *syefbek ;f awmfBuD; ql*ZD m uD;ç rpöwmtD½Sd*g;rD
ponfh yk*Kd¾ vfrsm; vma&mufêudqMkd uavonf? av,mOfuiG ;f üyif rsKd Zd*k sKd ausmif; *syefbek ;f awmfBuD; qufuyf
vª'gef;onfh qGr;f udbk Ok ;f ay;awmfrcl ahJ vonf/

orÜawåm *syef&|Hwçd r[mpnfax&ukOaÆ &m?


avmu*¾omoeH aom [dç aZmawwHk uwedpaä ,m/

rdk*sDNrdKYa&mufjcif;ç oHCm&mrüMo0g'ay;
w&m;a[mjcif;

av,mOfuiG ;f ü qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf rD;&xm;jzifh wdu k sKd ûrdYwiG ;f udak usmjf zwfí um;jzifw h wef
[ae'g (Haneda) av,mOfuiG ;f <ua&mufawmfrcl ahJ vonf? c&D;rSm a0;uGmvSavonf? xdrk w S zef nae 4-em&D
tcsdewf iG f zlusL[duk m (Fukuoka) odYk av,mOfjzif<h ua&mufNyD; um;jzifw h qifh rd*k sûD rdYoYkd<uawmfrcl hJ avonf?
zlusL,duk m av,mOfuiG ;f ü q&mawmf t½Si"f r®mpm&ESihf tjcm ;'umrsm;yg vma&mufêudqMkd uavonf? rd*k sûD rdYoC H m
&mrausmif;wdu k üf *syefbek ;f awmfBuD;rsm;ESihf jrefrm&[ef;awmf t½Siaf 0ykvw ’ Ykd u OD;aqmifí tazsmf,rumwdYk ukd
vdak vonfr½daS tmif qufuyfMuukef \? q&mawmfonf rd*k sûD rdY oHCm&mrü oDwif;oH;k awmfrMl uaom q&mawmf
t½Sifa0ykvç’ t½Si"f r®mpm&ç t½Siaf crdEw ´ Ykd tm; Mo0g'ay;awmfrol nf? a&muf½v dS maom 'umç 'umrwdYk tm;
oifah vsmaf om w&m;"r®ukd a[mjycs;D ajr§muf awmfrcl ahJ vonf/

rd*k syD ak & oHCm&març ax&daE´m r[mnf0aS ,m?


"ar®m'aue odaOÆoçd ZemeH [dww¬m, acg/

wdkusdKjrefrmoH½Hk;ü qGrf;tEkarm'emw&m;a[mjcif;

q&mawmfwYkdonf aESmif;wefc;l vqef; 8-&ufaeYwiG f rd*k su D rÇmat; apwDawmfukd zl;ajrmfawmfrcl hJ Muav


onf? ¤if;aemuf um;ESihf pD;eif;vdu k yf gawmfrcl &hJ m aeYv,f 12-em&D 45 -rdepf tcsdew f iG f udu k &k mûrdY blwmodYk
qdu k af &mufawmfrcl ahJ vonf? xdrk w S qifh ½Siwf efpifpudik ;f vdik ;f &xm;jzifh zlusL,dw k modYk <uawmfrMl uonf? zkusL
,dw k mrS av,mOfjzifh wdu k sKd ûrdYoYkd <uawmfrMl uonf? wdu k sKd ypözd w
d [f wkd ,f txl;cef;wGif wnf;cdo k w D if;oH ;k awmfrl
cJMh uonf? aESmif;wefc;l vqef; 9-&ufaeY eHeuft½kPw f ufwiG f wdu k sdK jrefrmoH½;kH rS OD;wd;k vHEk iS hf ZeD;ç OD;cspfaxG;ç
OD;ausmfç OD;wifarmifç rpy,fç a':Munfwif ponfyh *k Kd¾ vf rsm;uq&mawmfBuD; ESit hf zGYJ tm; rGejf rwfaom qGr;f cJz, G f
abmZOf csdKcsOft&omtjzm jzmwdYk ukd qufuyfvyk af uR;vª'gef;Muonf? q&mawmfonf qGr;f bkO;f ay;NyD; tEkarm'em
w&m;a[mNyD; q&mawmf tm;vH;k nDnn D mnm y&dw½f w G f cs;D ajr§mufawmfrMl uonf/

&mZ'lwedauwrSçd "r®rKÁ embdaop,d?


r[mpnf,wdy*k aF 0gç "ar®ok oówm'a&m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 189

urmuk½kqif;wkawmfBuD;

urmuk& qif;wkawmfBuD;onf tHMh ozG,çf Munfñzkd , G af umif;onfh aMu;qif;wk½yk yf mG ;awmfBuD; jzpfawmfrl


onf? urÇmt&yf&yfrS *syefjynfoYkd a&muf½v dS mMuaom Ak'o ¨ moem MunfñMkd uonfh &[ef;½Siv f l olawmf aumif;wdYk
,if;qif;wkawmfBuD;odYk ta&mufomG ;í zl;ajrmfMuonfom rsm;avonf? *syefjynfojl ynfom;wdYk vnf; vma&muf
zl;ajrmfMu&m y&dowf pJonfr½S[ d l \? ,if; ½kyyf mG ;awmfBuD;onf wdu k sdKûrdY awmifbuf [du k [kd m;rm;ûrdYteD;wGif
wnf½adS vonf? ,if;qif;wkawmfBuD;rSm rsufc;kH awmf vç jcrf;yHo k P²mef½í dS rsufvmT awmfcsawmfrv l suf rsufv;kH
awmfrmS a&jyifnjD zpfavonf? rsuEf mS awmfrmS vnf; MunfvifoyÜm,fNyD; em;½Guaf wmfrmS 2-rDwmcefY½adS vonf?
zl;ajrmf&olwikd ;f ½Tiaf ysmfEpS ûf rdY pdwuf ñ
kd YId ouJoh Ykd jzpfum qif;wkawmfBuD; tem;rS rcGcJ mG csifat mif ½Sdavonf/

urmuk½ok yk #drmç aombempm½k'óem?


yóEÅmeH rEkómeHç reH awmaowd oAÁ'g/

ordkif;tusOf;

rlvurmuk½k ½kyyf mG ;awmfBuD;rSm opfom;jzifh ûyvkyx f m;onf[l \? ouú&mZf 1238 -ckEpS w f iG f pwifxv
k yk f
cJh&m 6-ESpt f MumwGif NyD;pD;cJah vonf? 1252 -ckEpS w f iG f rkew
f ikd ;f 'PfaMumifh ysufp;D cJ&h m wzeftvªaiGrsm; aumufcí H
1252-ckEpS w f iG f aMu;qif;wkawmfBuD;udk oGe;f vky&f m atmifjrifNyD;ajrmufcahJ vonf? ausmif;awmfuv kd nf; wcsed f
wnf;aqmufcMhJ uavonf? rkew f ikd ;f xefonfh a'ojzpfav&m rMumcPausmif;awmfukd ûyjyifMuavonf? 1495 -
ckEpS w
f iG f ausmif;awmfûydusysupf ;D í yifv,fxJ arsmygoGm;cJ&h m ausmif;awmf xyfraH qmufvyk jf cif;rûyyJ pHausmif;rJh
½kyyf mG ;awmfBuD;tjzpf urÇmu odcahJ vonf/

wzef 1923 -ckwiG f ajr ivsif'PfaMumifh ½kyyf mG ;awmfBuD; a½SYoYkd tenf;i,fiu


kd u
f soGm;av&m 1926 -ckEpS f
wGif yv’iEf iS hf tcdik t
f rm qufay;vdu
k af vonf? 1960 -61 ckEpS w f iG f xyfrí
H acwfryD vwfpwmjzifh tcdik t
f rm
jyefvnfrrG ;f rHcMhJ uuke\f /

urmuk&qif;wkawmfBuD; zl;jrifjcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf tzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl txl;rD;&xm;wGjJ zifh [du


k [
kd mrm;odYk pD;eif;vdu k yf g
awmfrcl ahJ vonf? xdak eY 10 -em&D 25 -rdepfwiG f qdu k af &mufawmfrcl ahJ vonf? bke;f awmfBuD; ql*ZD muD;u êudqykd ifh
aqmifojzifh urmuk&m½Sd 'dik u f wfqo k Ykd <ua&mufawm rf cl ahJ vonf? ql*ZD muD;onf tppt&m&m 0wå&m;ausyeG f
atmif ûycJah vonf? q&mawmfBuD;u ,if; ql*ZD muD;tm; t*Fvyd b f momjzifh a&;om;xm;onfh 0dyóemtvkyaf y;
w&m;usr;f pmudk cs;D jr§iahf wmfr&l m ql*ZD muD;onf vGepf mG 0rf;ajrmufchJ avonf? ¤if;aemuf q&mawmfonf *syefwiG f
tvGex f if½mS ;onfh urmuk&qif;wkawmfBuD;udv k nf; zl;jrifawmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemufwiG f wdu
k sKd odYk jyef<uawmfrl
cJah vonf/

urmuk&y#drrÜçd Zde*kaPok aum0da'g?


axa&m r[mpnfuOk aÆ &mç tbd0E´d okZmwdrm/

tar&duefjynfaxmifpk [dkEdkvlvlodkY <uawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf bk&m;jrwfpmG tqH;k tr a'oemawmfrsm; jyefYymG ;a&;twGuf ud, k yf ifyef;rIukd


*½kûyawmfrrlygacs? okYd EiS hf ,if;onfh wefaqmifrek ;f vqef; 9-&ufç 1979 -ckEpS ?f {NyDv 5-&ufaeY n 9-em&D
tcsdewf iG f wdu
k sdKûrdYrS [dEk v l (l Honolulu) odYk (PAN-AM) av,mOfjzifh xGucf mG awmfrcl ahJ v&m tjynfjynfqikd f
kd v
&m aeY&ufrsO;f vdik ;f a'o (International Date Line ) udk jzwfausmcf o hJ nft h wGuf aemufwaeY ({NyDv 5-&uf
aeYyif jzpfomG ;) eHeuf 8-em&D 35 -rdepftcsed w f iG f qdu
k af &mufawmfrcl ahJ vonf? av,mOfay:rSmyif q&mawmf
bk&m;BuD;onf oufoufvw G f t½kPq
f rG ;f bkO;f ay;awmfro l nf? q&mawmfonf uyforQudk bkO;f ay;awmfro l nf?
ayghonfç iefonfç csOfonfç pyfonf[k rdeYf Mum;awmfrrlygacs/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 190

q&mawmfonf-

OyÜaZÆ aw oap auma"mç tm0ZÆuuplyrH?


H yl rH o&/ 1
OyÜaZÆ ap &ao wPSmç ykwrå o
[laom a,m*Daqmify'k Ef iS t
hf nD usifah qmifawmfrcl ahJ vonf/

[m0dkif,DuRef; [dkEdkvlvlwGif 0dyóemrsdK;aphcs

q&mawmfb&k m;BuD;onf [dEk v kd vl o l Ykd 0ifa&mufawmfrjl cif;rSm bm&Dur®|mef;XmerS 'umrsm;ESihf [dEk v kd v l ûl rdY
ae jrefrm 'g,umç 'g,dumrrsm; \ qE´jyif;jy vdv k vkd m;vm; yifzh w d jf cif;aMumifh jzpfavonf? [0dik , f u D Re;f
[dEk vkd v
l ûl rdY avqdyw
f iG f tar&du efjynf bm&DûrdY 0dyóem ur®|mef;XmerS rpöwm*dv k pf wdeEf iS hf Ak'b
¨ momudk
ouf0if,MkH unfol tar&duefvrl sdK;rsm;ç [0dik , f uD Ref;ü a&muf½adS eMuaom OD;MunfviG çf OD;wifat;ç OD;ausmfjrifçh
rpöumvda,mif; ponfh Ak'b ¨ mom0ifrsm;u 0g,rpdu k í f q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ tm; êudqMkd uNyD;vQif oDwif;
oH;k &ef txl;jyifqifxm;aom taqmufttHo k Ykd ausmif;trSwf oDwif;oH;k &ef yifah vQmufcMhJ uavonf? ,m,DpH
ausmif;awmfrmS yif aeYqrG ;f uyfNyD; naeydik ;f wGif tar&duefjynfrS vmcJMh uonfh *sKd ;Zuf*v kd ;f pwde;f ç a&mf*smrDvu f if;
(Roger Milliken )ç *sufuvifquGrpf f (Jacqueline Schwartz )ç rm*&ufa0gvufpf (Mergret Wallch )ç
uufovif;tif;*&rf; (Catherine Ingram ) ESihf Ak'b ¨ momwGif pdwyf g0ifpm;olrsm;yg vma&mufz;l ajrmfuefawmh
Muí q&mawmfb&k m;BuD;u bk&m;jrwfpmG \ tjrwfqkH ;w&m;awmfukd wdwaf cGjzifzh iG jhf yjcif;ESiu hf ,
kd af wmfwikd f
t*Fvyd v f kd a[majymawmfrl cJah vonf? þonfvQif [0dik , f u
D Ref; [dEk v
kd vl ül yxrOD;pGm 0dyóemw&m; rsdK;aph
jrwfukd csawmfrjl cif;jzpfavonf/

0yÜeH 0dyóem ADZ -ao|ó ax&ÓPdaem?


[dEk v
kd v
l l oka'orSçd [0dik ,
f D 'Dyr@av/

0dyóemtm;xkwfjcif; taMumif;ESifh
tm;xkwfyHka[mMum;jcif;

aESmif;wefc;l vqef; 11 -&uf (6 -4-79) aeYeeH ufcif;wGif aus;Zl;½Sif r[mpnf q&mawmf bk&m;BuD;u
0dyóemw&m; tm;xkw&f jcif; \taMumif; tm;xkwyf kH tusOf;csKyfukd a[majymawmfrí l q&mawmf t½SiZf eum
bd0o
H (csr;f ajrY&yd o
f m)u t*Fvyd v
f kd jyefawmfro
l nf? a,m*Dy*k Kd¾ vfrsm;pGm w&m;em w&m;xdik Mf uum bk&m;jrwfpmG
\ a½Tpw
d af wmfukd ESpo f ufapMuukef \/

okwmG 0dyódwmG eç a,m*DoyÜK&dom Zem?


tm&m",EÅçd Ak'ó
¨ ç rmeoH avmuauukaem/

[dkEdkvlvlü tyltat;rQwjcif;

q&mawmfbk&m;BuD;ESifh tzGJYtm; xdkif; ( THAI) oH½;kH rS trsdK;orD; wOD;u ,d;k ',m;(xdik ;f ) pm ;zG,af omuf
zG,w
f Ykd jzifh ouúpaö jrmufqufuyfv'ª gef;avonf? ,if;odYk qufuyfv'ª gef;av&m-

Ä 'DCm,uç ok0PÖEiS çhf AvBuD;rm;ç csrf;omrsm;vsufç xif½mS ;ynmç ig;jzmr,kwçf


qGrf;usdK;xkwfíç t*Fkwå&ç yOöuedygwfç rdeYf vwfw0ç ydvEd [ ´ çk 0päy'gefç tvdk
jyefaomfç ESpw f efygeç qGr;f vª&rlç ykAmÁ edoifç usdK;ig;tif0,fç jzLpifoefY½iS ;f ç
xrif;tazsmfç ylaZmfrsm;vSç vHYk v&HacRç £aNE´EiS çhf ig;axGxnfjh im;ç usdK;q,fyg;
[k ydik ;f jcm;rdeYf qakd vownf;/
[lonfth wdik ;f qGr;f vª&jcif; \tusdK;w&m;q,fyg;wdYk &rnf jz pfayonf? [dEk v
kd v
l o
l nf *syefuo
hJ Ykd tat;
rydyk J &moDOwknnD rD QrQ ½So
d nf[k od&onf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 191

[dEk v
kd v
l l r@vH[çd oka'oH &mrPD,uH?
O"d&H OwkorÜEçHé orÜwmå eH raem[&H/
wdAufausmif;<u bk&m;tqHk;trrdefYMum;

[dEk vkd v
l ül wdAufausmif;½So d nf? wdAufbek ;f BuD;rsm;onf Ed;k Mum;pGm [dEk v
kd v
l ül ausmif;wdu
k f wnfaqmuf
í rdrw d Ykd ,MkH unfcsuftwdik ;f r[m,me0g'udu k sifo
h ;kH í omoemûyMuonf? xdak usmif;rS ausmif;xdik w f Ad uf
bke;f BuD;onf r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;udk rd rdausmif;odYk a&mufapvdak om qE´veG pf mG jyif;jyavonf? odYk EiS hf
q&mawmfBuD;tm; wdAufausmif;odYk <ua&mufcs;D ajr§mufyg&ef avQmufxm; cJah vonf? odYk jzpfí q&mawmfb&k m;BuD;
onf <ua&mufawmfrí l tv’my ov’my pum;ajymNyD; bk&m;jrwfpmG \ tqH;k tr tESpo f m& pum;rsm;udk oufq;kH
wdik f rSwo f m;Edik af vmufatmif rdeYf Mum;awmfrcl hJ avonf/

*EÉm wdAuf0[
d m&rÜçd ,wdaoa|m r[m0d'gG ?
um½knH aom [d y#dpçö "ar®emEk*[
¾ H tum/
psifw&m;Xme<u 0dyóemw&m;a[m

q&mawmfb&k m;BuD;onf u½kPmawmf tvGeBf uD;rm;awmfro l nf? wbufom; t,lreS &f avatmifç trSef
vrf;pOf usifoh ;kH Edik af vatmif pdw½f n
S pf mG onf;cHNyD; w&m;a[mawmfral vh½odS nf? ar;vmorQjyóem t&yf&yfukd
vnf; pdw½f nS ½f n S Ef iS hf om,mjznf;nif;pGm ajzqdak wmfral vh½odS nf? wdA ufausmif;rS zJcmG awmfrcl NhJ yD;aemuf psiw
f &m;
Xme (Zen Centre )odYk <uawmfrí l 0dyóemw&m; tusOf;csKyf a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmf t½SiZf eum
bd0o
H (csr;f ajrY&yd o f m) u t*Fvyd f bmomjyefqakd y;awmfro l nf? jyóemrsm;udv k nf; ajzqdak wmfro l nf?¤if;aemuf
'umç 'umrwdYk ukd em&D0ufcefY w&m;xdik af pawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfum; "r®jzifh owå0grsm; olawmfaumif;
w&m;rS rqkw, f w k af tmif xm0pOf usifah qmifawmfrcl ahJ vonf/

"r®m&marm "r®&awmç "r®H tEk0pd Ed ,


Å ?H
"r®H tEkó&H bduK© ç o'¨rm® ey&d[m,wd/ 1
qGrf;tEkarm'emw&m;a[mjcif;

aESmif;wefc;l vqef; 11 -&uf (7 -4-79) aeY t½kPq f rG ;f ESihf aeYqrG ;f udk 'umOD;wifat;ESihf rdom;pkwYkd u
o'¨gw&m;xufoefpmG wm0ef,l qufuyfv'ª gef;Muonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf qGr;f 'umç qGr;f tpfrrsm;ESihf
y&dowftm; 5-yg;oDvay;í qGr;f tEkarm'emw&m;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? 'umç 'umrtaygif;wdYk
q&mawmfrsm;udk qGr;f uyfv&ª onfh aumif;rIaMumifh oHo&m 0#f'u k B© uD; tNyD;wdik f Nidr;f pJ&m edAmÁ efukd tm½Hûk yvª&
r,f? 0#furkd arQmrf eS ;f rawmif w
h MuESihf ajrmfjrifwwfoMd uwJh ynm½Srd sm; 0¥edów d 'geudrk ûyMuyJ 0d0¥edów d 'ge
udk ûyMuaMumif; ponfjzifh a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

e y@dawm Oy"dock ó a[wkç ''EÅd 'gemed ykeAÇ0g,?


© m, ç ''EÅd 'geH tykeAÇ0g,/ 1
umrOö aw Oy"d y&du,
w&m;tm;xkwfapjcif;

'umç 'umrtaygif; olawmfaumif;wdYk w&m;tm;rxkwyf J toufw&m½Sní f ae&apumrl w&m;tm;xkwf


NyD; waeYw&ufrQ ae&wmu ydjk rwfw,f? w&m;tm;xkwv f Qif vljzpfusKd ;eyfygw,f? odYk jzpfí w&m;tm;xkwMf u&
r,f ponfjzifh rdeYf Mum;awmfrNl yD; pepfwus enf;ay;í a,m*Dy&dowftm; wem&DcefY 0dyóemw&m; yGm;rsm;tm;
xkwaf pawmfrcl ahJ vonf/

or®wHå Zeum,rÜçd um&my,d 0dyóeH?


{uEÅH r[mpnfaxa&mç uvsmaP eda,mZaum/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 192

½Spfyg;oDvay; csrf;oma&;w&m;a[m

,if;onfh {NyDv 7-&ufaeY naeydik ;f wGif [dEk v


kd v
l l urÇmYA'k b
¨ momtoif; (Wold Buddhist
Fellowship)\ 'kw, d Ouú| [dEk v
kd v
l l trsdK;om; rpöwm qlem,dEk , kd mbm& ( Mr. Sunabara )ESihf ur®|mef; enf;jy
q&m tufuif½dk½Sd( Aitken Roshi ) wdYk u q&mawmfb&k m;BuD;tm; vma&mufz;l ajrmf uefawmhMuavonf?
q&mawmfb&k m;BuD;u ½Spyf g;oDvay;NyD; csr;f oma&;w&m;udk a[mMum;awmfro l nf? ¤if;aemuf ¤if;wdYk tm; w&m;
xdik af pawmfrcl ahJ vonf/

r[mo,meH 'GEd ré çdÜ "r®rKÁ em okawmo,D?


ar"m0D ,wd yk*aF 0gç r[mpnftEGwm¬ 0Sa,m/

[dkEdkvlvl½SdjrefrmwdkY qGrf;'gejyK

wefc;l vqef; 12 ({NyDv 8) &ufaeY eHeufwiG f [dEk vkd v


l ½l dS jrefrmtrsdK;om; tr sKd ;orD;wdYk onf q&mawmf
bk&m;BuD;tm; qGr;f uyfNyD; oDvcH,íl a&pufcs trQay;a0Muonf? [dEk v kd v
l ½l dS jrefrmtrsdK;om; trsdK;orD;wdYk t&
awmfMuonf[k qd&k rnfjzpf \? w&m;ojzifh ½SmazG&tyfaom "r®, d v'¨ypön;f udk uHç uH \tusdK; ,HMk unfí Munf
Munfññ kd kd oDvüwnfNyD; oDv0EÅ yk*Kd¾ vfv'ª gef;jcif;onf BuD;us,fzYHG ûzd; tusdK;rsm;vS \[k bk&m;jrwfpmG a[mawmf
rlcahJ vonf/

a,m oDv0g oDv0aEÅok ''gwd 'geHç


"ar®e v'¨H okyoEépad wåm?
tbdo'´[H ur®zvH OVm&Hç
k yævEÅd jALrd 1/
wH a0 'geH 0dyv

avmhpftdef*s,fvfvdpfodkY c&D;qufjcif;

xdak eYwiG f tar&duefjynfyodYk yso


H ef;rnfh av,mOfrmS aemufusojzifh [dEk v kd v l rl mS yif aeYqrG ;f bkO;f ay;awmf
rlMuum avmhpt f ed *f s,v f dpf (Los Angeles)odYk rGe;f vGt
f v J csdew
f iG rf S c&D;qufawmfrMl uavonf/

q&mawmfonf ]]cspfom;&[ef;wdYk vltrsm; tusdK;pD;yGm; ½Sad &;twGuçf vltrsm; csrf;oma&;twGuçf


avmuudk apmifah ½Smufa&;twGuçf ewfvw l Ykd tusdL;pD;yGm; csrf;oma&;twGuf a'opm&D v n S vhf nfMu? tpaumif;
jcif;ç tv,faumif;jcif;ç tqH;k aumif;jcif; ½So d nft h euf t"dymÜ ,fo'´gyg jynfph okH nfh w&m;awmfuakd [mMuç vH;k 0
jynfph o
kH nfh pifMu,fjrifjh rwfaom tusiu
fh kd usiMhf u}} [laom a'oemESin hf pD mG usiahf wmfro
l nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmf
rlygayonf/

r[mpnfax&aoa|m aomç Ak'0¨ gPdE0k wåaum?


orÁK'¨puútmumaoç edomua&m0aombwd/

umvDzdk;eD;,m;jynfe,fü omoemjyKjcif;

tar&duefjynfaxmifpk (The United States of America )onf us,0f ef;onf? pwk&ef;rdik f 3ç554ç000 -
us,f0ef;avonf? tar&duef jynfaxmifpo k nf tar&duwdu k t
f v,fyikd ;f wGif wnf½o dS nf? ajrmufbufwiG f
uae'gEdik if w H nf½í
dS ta½SYbufwiG f twåvEÅw d f ork'&´ mç awmifbufwiG f ruúqu D kd Edik if EH iS hf tv,fyikd ;f tar&du
wdYk wnf½NdS yD; taemufbufwiG f ypdzö w d o f rk'&´ mwdYk 0ef;&Hwnf½adS vonf? ,if;tar&duefjynfaxmifpük umvD
zd;k eD;,m; jynfe,ftygt0if jynfe,faygif; 50 -½Sad vonf? umvDz;kd eD;,m; jynfe,fonf pwk&ef; rdik f 158693 -
rdik f us,f0ef;í jynfe,fûrdYawmfrmS pu&mrif;wd;k ûrdY jzpfavonf? q&mawmfEiS hf tzGYJ a&muf½S dcsdef 1340 -jynfEh pS f
aESmif;wefc;l vqef; 12 -&uf (8 -4-79) aeY nae 5 -em&DausmfwiG f qefz&efppöuçkd e,l;a,mufç vl0ZD , D Eém;ûrdYrsm;
rS a':wifviId çf a':cifpçk OD;cspfûrdif wdYk EiS hf tar&duefvrl sdK;rsm; jrefrmtrsm;tjym; c&D;OD;êudqckd MhJ uavonf? xdak eY
naewGif avmhpt f ed *f s,f(vf)vd(pf) ½Sd psifomoemûypcef;wGif wnf;cdak wmfrcl MhJ uavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 193

umvDz;kd eD;,m;a'oHyçd r[maxa&m okZmwdrm?


ZdeomoeH aZmawoHçk yawåm odaó[d Ówdb/d

owdy|mefw&m; a[mMum;awmfrljcif;

aESmif;wefc;l vqef; 13 -&uf (9 -4-79) aeYwiG f a':wifviId f trª;ûyonfh trsdK;om; trsdK;orD;rsm;ESihf psif
XmerS t½kPq f rG ;f uyfMuí ,d;k ',m;(xdik ;f )ç uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;)ESihf jrefrmwdik ;f &if;om;rsm;u q&mawmf
bk&m;BuD; wnfc&kd modYk vma&mufí aeYqrG f ;qufuyfv'ª gef;Muonf? rGe;f vGJ 1-em&Dtcsdew f iG f psifausmif;rS
bke;f BuD;rsm;ç tar&duef 'g,umç 'g,dumrrsm;ç jrefrm'g,umç 'g,dumr 150 -cefYwYkdtm; q&mawmfb&k m;BuD;
u owdy|mefw&m; a[mMum;awmfro l nf? q&mawmf t½SiZf eumbd0o H (csr;f ajrY&yd o f m)u t*Fvyd bf mom jyefqkd
cJhavonf/

wrSpd siXf merE´ad &ç r[mpnfax&aomca&m?


"ar®m'aue awarodç orÜawå A[kau Zae/

,yfumAJvDodkY <uawmfrljcif;

f iG f armfawmfum;rsm;jzifh ,yfu m AJvD (Yacca Valley ) odYk <uawmfrl


xdak eY 2-em&dred pf 30 -cefYtcsed w
onf? nae 6-em&DcefYwiG f ,yfumAJvo D Ykd a&mufawmfrcl ahJ vonf/

o&P*HkoDvay; w&m;a[mjcif;

,yfumAJvûD rdYonf &moDOwk om,maumif;rGeaf eonf? aemufwaeYjzpfaom aESmif;wefc;l vqef; 14 -


&uf (10 -4-79) ae YwiG f bm&DûrdY ur®|mef;XmerS a&muf½adS eol rdu k u
f ,fvf (Michael) qufuyfv'ª gef;onfh
t½kPq f rG ;f ESihf aeYqrG ;f udk bkO;f ay;awmfro
l nf? aeYv,fyikd ;f wGif 0dyóemur®|mef; ESiphf yfí ar;avQmufonfh
jyóemt&yf&yfudk ajzqdkawmfrlí n 8 -em&Dtcsderf pS í a&muf½cdS anm if; 140-cefY½Sd y&dowftaygif;tm; o&P*Hk
oDv ay;oem; cs;D jr§iahf wmfrNl yD; w&m;a[mawmf rlcahJ vonf/

,yfumAJvo
D yk ak &ydç r[mpnfax&ukOaö &m?
avmu*¾"r®aoa|eç Ek*a¾ [od taeu"m/

jyóemt&yf&yf ajzqdkjcif;

wefc;l vjynfh (11 -4-79) aeYwiG f q&mawmf t½SiZf eumbd0o H u a,m*Daygif; 80 -cefYwYkd tm; w&m;ppf
awmfrí
l t½Sit f *¾"r®u a,m*D 60 -cefYwYkdtm; w&m;ppfavonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf waeYv;kH vdv k kd
vma&mufz;l ajrmf ar;jref;Muaom yk*Kd¾ vfwYkd \ jyóemt&yf &yf ar;cGe;f trsm;tjym;udk pdw½f n
S ½f n
S f ajzqdak wmfrcl hJ
avonf? t½Siaf &0w"r®EiS hf t½Siof v D meE´wYkd u t*Fvyd b
f mom pum;jyeftjzpf aqmif½uG af wmfrMl uonf/

wo®ð [d 0oaEÅm axa&mç r[mpnfax&y@dawm?


yka|m yk a|m 0d,mumodç um½kno[dawm ok"/D

a'gufwmvSwifaiGtm; &[ef;cHay;jcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf naeydik ;f wGif 'kvb ’ &[ef;tjzpf acwå&[ef;ûyvdak om &efuek ûf rdY tif;vsm;vrf;
ae a':jrusif \om; a'gufwmvSwifaiGtm; OyZÑm,fûyí &[ef;cHay;awmfro l nf? acwåt cdu k t f wefY &[ef;ûyaomf
vnf; aus;Zl;rsm;aMumif; odum© oDvrsm;udk rusKd ;rayguf rajymufrMum;atmif apmifah ½Smuf&rnf jzpfaMumif;
Mo0g'ay;awmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 194

r[mpnfax&aoa|m [dç aeauoH tmapa&m 0d'gG ?


taeauoH [d tw¬m,ç orÇLawm ax&aoca&m/
tjrwfqHk;w&m;awmfudk a[mMum;jcif;

tar&duef jynfaxmifp½k dS {NyDvtwGi;f wGif &moDOwk tajctae aumif;rGef \? py&if;wdik ;f ac: &moDyef;
rsm; zl;yGifha0qmvsuf½Sdonfhjyif pHawmfcsdef n 8 -em&Dtxd arSmif&dyfrxdk; t vif;a&mifûzd;vsuf ½Sdayonf/ n 7 -
em&Dtcsderf S n 8-em&D tcsed cf efYtxd q&mawmfb&k m;BuD;onf tjrwfq;kH w&m;awmf (The Noble Teaching of
Buddha)udk t*Fvy d v
f kd a[mawmfrcl ahJ vonf/

"r®uxH 0&wrHç y0a&mç ax&aoca&m?


o*¾armu©m'dtw¬m,ç edpmä &,d ok"w
D rd m/
wpfaeYvHk; w&m;jzifh csD;ajr§muf

aESmif;wefc;l vjynfah usmf 1-&uf (12 -4-79) aeYwiG v f nf;q&mawmfb&k m;BuD;ESiw


hf uG omoemûytzGYJ 0if
rsm;onf w&m;ppfjcif; w&m;a[mjcif;rsm;udk ûyawmfrcl ahJ vonf? r[mpnfq&mawmfBuD; onfvnf; tcsed t f m;
rxm;yJ w&m;a[mjcif;ç w&m;ppfjcif;rsm;udk ûyawmfrcl ahJ vonf? omoemawmf pnfyifa&;wGuf rsm;pGmtvkyv f yk f
awmfro
l nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfawmfro
l nf/

r[mpnfax&aoa|m [dç OK,sKawåm Ak'o


¨ moae?
omoeaZmwew¬m,ç o'g 'V§y&uúarm/
owdy|mefw&m;awmf yxrydkif; a[mMum;awmfrljcif;

aESmif;wefcl;vjynfhausmf 2-&uf (13 -4-79) aeYwiG f uarÁm'D;,ef; trsdK;om; trsdK;orD; wpkwYkd u ig;yg;
oDvcH,u l m aeYqrG ;f qufuyfí y&dwf w&m;awmfrsm;udk em,lMuygonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf o&P*Hw k nf
apjcif;ç oDvay;jcif;ç w&m;"r®a[mjyjcif;jzifh rsm;pGmcs;D ajr§muf awmfrcl ahJ vonf? nydik ;f wGiv
f nf; ud,
k w
f ikd f owd
y|mefw&m;awmfBuD; yxrydik ;f udk u½kPma½SYxm; a[mMum;awmf rlcahJ vonf/

okorÜwZå emerÜçd r[maxa&m ok"w


D rd m?
owdy|me"ar®eç y*¾[d ,wd aoca&m/
owdy|mefw&m;awmf 'kwd,ydkif;qufvufa[mjcif;

wzef aESmif;wefcl;vjynfhausmf 3 -&uf (14 -4-79) aeYwiG v f nf; w&m;tm;xkwaf pjcif;ç w&m;ppfjcif;rsm;
udk ûyawmfrNl yD; aumif;uifjrpfukd qGcJ sonfyrm owdy|mefw&m;awmf 'kw,
d ydik ;f udk qufvufa[mMum;awmfrcl hJ
avonf/

tmumo**ø axa&m[dç Mowma&aEÅm0 a'o,d?


owdy|me"ar®eç Ek*a¾ [od taeu"m/

Mo0g'ay;ç tEkarm'emw&m;a[mjcif;

oBuFe&f ufjzpfaom aESmif;wefc;l vjynfah usmf 14 -&uf 915 -4-79) aeYwiG f ,yfumAJvt D &yf q&mawmf
bk&m;BuD;ESihf omoemûytzGYJ oDwif;oH;k &modYk jrefrmrdom;pkwYkd qufuyfv'ª gef;onfh qGr;f udk bkO;f ay;awmfrMl uNyD;
vQif qGr;f 'umç qGr;f 'umrrsm;ESihf a&muf½vdS mMuaom 'umç 'umr taygif;wdYk tm; o&P*Ho k v
D aqmufwnf
apNyD; tEkarm'em w&m;csD;jr§iahf wmfro
l nf? rGe;f vGJ 2 -em&Dtcsed w
f iG f csr;f ajrY&yd o
f mq&mawmfu em&D0ufcefY w&m;
za[mawmfro l nf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 195

r[mpnfax&oarwmç ax&mxda&ok oP²w d m?


ZemeH tEk*a¾ [oHçk o'g O,sKwårmeom/

obm0½Icif;rsm;½Ipm;jcif;ç ykpämrsm;ajzqdkjcif;

aESmif;wefc;l vjynfah usmf 15 -&uf (16 -4-79) aeY eHeufyikd ;f umvü q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ onf
vSnfhvnf½Ipm;awmfrlcJhavonf? nae 3 -em&DrS 3-em&Dct JG xd t½Sit
f *¾"r®u w&m;a[monf? nOfOh ;D ,H tcsdef 7 -
em&DrS 8-em&Dtxd q&mawmf bk&m;BuD;onf ar;avQmuforQ jyóemt&yf&yfukd ajzqdak wmfrcl ahJ vonf/

obm0'óed,medç 'u©o ð k ,wduOk &Æ m?


ykpw
dä H aeuyO§rçdÜ 0dóZÆd ,wduOk aÆ &m/

bk&m;jrwfpGmusifh0wfudkjyojcif;

1341-ckEpS f wefc;l vjynfah usmf 6-&uf (17 -4-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; q&mawmf
bk&m;BuD;ESihf tzGYJ 0ifrsm;onf ,yfumAJv&D yd f ome,fajrtwGi;f y@dywfqrG ;f cHawmfrMl uonf? a,m*Drsm;u qGr;f ESihf
oifah vsmaf om[if;vsmrsm; avmif;vªMuonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf Edik if &H yfjcm;ü Edik if jH cm;om;wdYk tvGev f Qif
tawGYtjrifenf;aom bk&m;½Sif\ usi0hf wfukd jyoawmfrjl cif;jzpfavonf/

p&dwH oAÁAak '¨[çd ok'ó,d okZmwdrm?


0da'ao ,wd aoca&mç omoem|dwrd meaom/

,yfumAJvDü 7-&ufpcef; vufpowfjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf ,yfumAJvüD 7-&ufywfv;kH oDwif;oH;k awmfrí l 'g,umç 'g,dumr wdYk tm;
o&P*Ho k v
D üwnfapjcif;ç w&m;"r®a[mjyjcif;ç jyóemt&yf&yfukd ajzqdjk cif;jzifh omoemawmfupd ö t00udûk y
vkyf&m 7-&ufpcef;udk vufpowfawmfrcl ahJ vonf? ,if;odYk q&mawmfb&k m;BuD; 7 -&ufywfv;kH oDwif;oH;k í usifh
aqmifawmfrjl cif;um; twdik ;f rod aus;Zl;½Sad vonf/

,yfumAJvo
D ak 'orSçd owåm[H aom 0od 0od?
r[mpnf,wdy*k aF 0gç ÓPD y@dwaoca&m/

qefz&efppöudkü omoemjyKawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf (17 -4-79) aeY eHeuf 9-em&Dtcsdew f iG f av ,mOfuiG ;f ½S&d m
yrfpy&if;(*f) (Palm Spring )odYk <uawmfro l nf? av,mOfuiG ;f ü qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD; qefz&efppöukd (San
Francisco)odkY xGufcGmcJhavonf? rGef;vGJ 1 -em&Dausmf tcse d w
f iG f av,mOfonf ajrjyifoYkd nifompGm qif;oufchJ
avonf? q&maw mfb&k m;BuD;onf bk&m;jrwfpmG \*kPfawmfç t½SifaomPç t½SifOwå&tp½Sdaom a½S;a½S;omoem
ûy yk*Kd¾ vfBuD;rsm;\ *kPaf wmfukd atmufarh qifjcifí av,mOfpeD if;vdu k yf gawmfrcl ahJ vonf/

or®morÁK'¨*P
k pH ç aomP'd,wDeH *kP?H
tEkó&aEÅm [kwmG eç ,mae ½kaV§mokA'k rd̈ m/

yef;cif;BudKqdkMu

qefz&efppöuakd vqdyüf a'gufwm&Demqmum;ç OD;cspfxeG ;f ESihf jrefrmtrsdK;om;ç trsdK;orD; rsm;pGmwdYk onf


yef;arGY&mcif; c½koif;rIwuf m-
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 196

Z,wk r[mpnf,wduOk aÆ &mç 'd yw Ü k acg oAÁño


k o
k moeH?
ZmeEÅK 0da'oduZem "r®çH arm'EÅK avmudum Zem tpöE/HÅ

r[mpnfax&fbek ;f aqG atmifygap? bk&m;jrwfpmG omoema&mif xGe;f ajymifygap? Edik if &H yfjcm; wdik ;f wyg;
om;wdYk w&m;odMuygap? urÇmwcGirf sm;vl½iS f pifppfaysm½f iT Mf uyg apponf t"dymÜ ,fyg½Sad ompum;wdYk ukd ESv;kH oGi;f
qifjcifí êudqMkd uavonf/

qefz&efppöuykd ak &ç tmumowdwb


¬ w
l av?
taeau Zem orÜwmG ç ypöK*¾reru½H/k

EIwfcGef;qufw&m;a[m y&dwf½GwfcsD;ajr§mufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf aeY 1-em&Dausmw f iG f a&muf½adS wmfr&l m qefz&efppöuw kd iG f vDwmvDzuf
(Lita Lipat ) trnf½dS zDvyd Ed kd (Phillipino) 'umrBuD;u ¤if;ydik t f rd w
f vH;k udk ausmif;trSwf oDwif;oH;k awmfr&l ef
aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;tm;avQmufxm; vTt J yfchJ avonf? n 7-em&D (Cutural Intergration
Fellowship) wnf&mXmeodYk <uawmfrNl yD;vQif EIwc f eG ;f qufw&m; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf y&dw½f w G f
qdk o&ZÑm,f csD;jr§iahf wmfrcl ahJ vonf/

o'¨ro
® vdavemyfç y&dw"å r®0g&dem?
okZmwdrm ax&u0dç Ek*a¾ [od taeu"m/

xl;jcm;aomy&dowf

q&mawmfb&k m;BuD; a[mMum;onfw h &m;udk emMum;onfyh &dowfaygif; 100 -ausmcf efYwiG f rsuEf mS jzL Ak'¨
bmom0ify&dowfrsm;u jrefrmrsm;xuf ydrk rkd sm;jym;avonf? ,if;y&dowfxw J iG f tar&dueftom;rJ rdom;pkrsm;
vnf; yg0ifcahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ oDvwefc;kd awmfaMumifh a&muf½ydS g0ifonfh xl;jcm;onfh y&dowfyg
wum;/

ax&ó oDvawaZeç A[ltar&duef Zem?


orÜwmå ax&yg'rSçd ta[m ax&ok*P
k wm/

om,m½IarmzG,fNrdKYawmf

qefz&efppöu\ kd eHeufcif; ol&, d aerif;jyLp tcsed u


f mv cgor,onfum; 4-em&D rdepf 30 -jzpfav
onf? ESi;f rIerf sm;jzifh rvHwk vHk zH;k vTr;f xm;ayonf? aeol&,d a*g,muRef;xGe;f csdeu
f m; 7 -em&D 15 -rdepf jzpfav
onf? qefz&efppöuNkd rdKYawmfum; om,m½IarmzG,yf gwum;/

qefz&efppöuykd &k çH ½kp&d H okraem[&H?


ok'u©,
d &H mraP,sHç aewå', G &om,eH/

owdy|mefw&m;a[mjcif;ç a,m*Drsm;w&m;xdkifapjcif;

1341-ckESpf wefcl;vjynfhausmf 7-&uf (18 -4-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf r[mpnf
q&mawmfb&k m;ESihf tzGYJ onf (Space Cent re) odYk acwå<ua&mufMunf½h aI wmfrNl yD;vQif tar&dueftrsdK;om;
awmifyv k &mawmfBuD;\wynfh rpöwmb&pf ( Mr.Bruce) qufuyfv'ª gef;onfh qGr;f udk bkO;f ay;awmfro
k q l nf? xdk
aeYwiG f waeYv;kH vdv
k ykd if te,fe,ftpdYk pYkd rS vma&mufMuaom 'umç 'umrwdYk \ zl;ajrmfj cif;udk cHawmfrcl ahJ v
onf? ar;orQaom ar;cGe;f rsm;udv k nf; ajzMum;awmf rlcahJ vonf? n 7 -em&d tcsdefwGif ( Cultural INtergration
Fellowship) pcef;XmewGif q&mawmfb& k m;BuD;onf t*Fvyd b
f momjzifh owdy|mefyxrydik ;f udk a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? ¤if;aemuf a,m*D y&dowf 120-ausmfwYkd ukd em&D0ufcefY w&m;xdik af pawmfrcl hJ avonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 197

a'o,dowdy|me-"r®KwårH r[m,wd?
0dyóeH um&mayodç 0dyóemokaum0da'g/

wzef wefc;l vjynfah usmf 8-&uf (19 -4-79) aeYwiG v f nf; 'umç 'umrwdYk tzl;tajrmfcçH jyóem
t&yf&yfukd ajzMum;awmfrNl yD; nydik ;f wGif owdy|mefw&m;awmf 'kw,d ydik ;f udk t*Fvyd f jrefrm 2-bmomjzifh
a[mMum;awmfrNl yD; ,cifaeYuenf;wl w&m;txdik cf ikd ;f awmfral vonf/

r[mpnfax&aoa|m aomç 0dyóemuxd aum 0d'Gg/


ZemeH o*¾armu©m,ç edaomZaum okZmwdrm/

0g½Sifwefü omoemjyKawmfrljcif;

wefcl;vjynfhausmf 9-&uf (20 -4-79) aeY eHeuft½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf tar&duef ta½SYyikd ;f
0g½Sifwef 'D -pD (Washington D.C. ) ûrdYawmfodkY 8 -em&D 45 -rdepfwGif xGufcGmawmfrl&m nae 4 -em&D rdepf 30 -
tcsdef (0g½Siwf efpaH wmfcsde)f wGif qdu
k af &mufawmfral vonf? 0g½Siw f efûrdYjyif 'gvfvpJ f (Dullad) avqdyüf
r[mpnfa,m*Da[mif; OD;cspfûrdiçf OD;aqGwifç OD;xGe;f a 0ç a':jrpdeçf jrefrmoH½;kH yxrtwGi;f 0ef a'gufwm wifv h iG f
ESihf tjcm;jrefrm trsdK;om; trsdK;orD;rsm;pGmwdYk êudqMkd uonfjh yif 0g½Siw f ef Ak'b¨ momtoif;Ouú| t½Siaf 'gufwm
y@dw'f pf av0vynmeE´ r[max&fEiS hf 0g½Siw f efA'k 0¨ [
d m&rS ud,
k pf m;vS,rf sm;ç jrefrmoH½;kH trIxrf ;rsm;ESihf
Ak'b
¨ mom0if tar&duef jrefrmrdom;pkrsm;wdYk vdu I v
f 0JS rf;ompGm êudqMkd uavonf/

0g½Siwf eftmumo,me-wdwrå dS taeau Zem?


ypöK*¾reH tuHoçk r[mpnfax&yk*0F /H

BudKwiftpDtpOfjyKvkyfcJhMu

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf a,m*Da[mif; OD;cspûf rdif trª;ûyonfh jrefrmwdYk onf 0g½Siw f ef Ak'0¨ [
d m&
(Washington Buddhist ) ü aeYpOf 0dyóemtvkyaf y; tm;xkwaf &;ESihf tzGYJ 0ifrsm;tm; w&m;"r®a[mMum;a&;
twGuf q&mawmfra&mufrD 2-vausmfuyif tpDt pOfa&;qGûJ yvkyx f m;½Scd MhJ uuke\
f ? pDpOfonft
h wdik ;f a½S;OD;pGm
q&mawmfb&k m;BuD; a&muf½v
dS monfth wGuf vGepf mG 0rf;ajrmufMuukef \/

u#dpö ax&orÜwçHå {uEÅH tEkarm'do?kH


0g½Siw
f efoyk ak &Zemç aom*wm Ak'r¨ mrum/

ESpfzGJYcGJí wnf;cdkawmfrlMujcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf 0g½Siw


f efü 2-zGYJ cí
JG wnf;cdak wmfrMl uonf? wcsdKYu oD[Vkd af usmif;
(Buddhist Vihara of Washington ) ESihf wcsKd Yu *syefausmif; (Japan Buddhist Temple ) ü wnf;cdMk uav
onf? oD[Vkd (f oD&v
d uFm) bke;f BuD;ausmif;rsm;rSm Edik if aH wmfawmfrsm;rsm;wGi½f adS vonf? oD[Vkd 'f umrsm;ESihf &[ef;
awmfrsm;\ ZGo J wåu
d m; cs;D usL;twk,pl &mjzpfonf? ,d;k ',m;(xdik ;f )ç vmtd(k avm)ç uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;)
ausmif;rsm;vnf; urÇmtESYt H jym; ½So d nf[k od&onf? r[mpnfq&mawmfb&k m;ESihf tzGYJ 0ifrsm;onf rdrw d Ykd wnf;cdk
oDwif;oH;k &m ausmif;rsm;ü csr;f ompGm oDwif;oH;k awmfrcl MhJ uavonf/

0odwedauwaeokç ax&m xd&,kwm,wd?


okace ta&ma*ae0ç oudpHö tEk,Ok o
dÆ /kH
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 198

tar&dueftoHvTifhXmerS tBudrfBudrf toHvTifhaMujimay;jcif;

tar&duefjynfaxmifpok Ykd aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; omoemûytzGYJ vSnv hf nf <ujref;awmf


rlonfh owif; tpHt k vifukd tar&dueftoHviT f Xh me (V.O.A. ) rS tBudrBf udrf owif;vTihf aMujimay;cJah vonf?
¤if;jyif owif;pmrsm;üvnf; azmfjya&;om;Muonf? q&mawmf bk&m;BuD; \ bke;f awmfç uHawmfç bk&m;jrwfpmG
omoemwefc;kd awmfum; BuD;rm;vSygayonf/

0kwEå XÅ meawmpmydç tar&duefy½k wk aå r?


ax&0kwEå HÅ udawåEçdÅ A[leH Zmeem,a0/

w&m;OD;owdy|mef

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf 1341 -ckESpf wefcl;vjynfhausmf 9 -&uf (20 -4-79) aeYwiG f qif;&J'u k ©
t00wdYk rS vGwaf jrmuf&mrSef owdy| mefonf ajzmifw h ef;ppfreS o
f nfh wckwnf;aomvrf;jzpfaMumif; þowdy|mef
vrf;pOfjzifh rD;wq,fwh wefNidr;f &mrSeof nfh edAmÁ ef0ifcMhJ uolawGrmS *Pef;rjyEdik af tmif rsm;vSNyD; aemufvnf;
þowdy|mef vrf;pOfjzifyh if toacst F eEÅrsm;vSpmG aom a0ae,swYkd edAmÁ ef0ifMurnf? oHo&mrS ul;ajrmufMurnf?
odYk jzpfí oif'umç 'umrwdYk rqkwrf epf tm;xkwMf uukeaf vmh ponfjzifh &J&ifph mG tpcsí D owdy|mefw&m;awmfukd
a[mawmfrcl ahJ vonf/

a'aowGm owdy|me-okwEå HÅ ,wdaoca&m?


avmudumeH [dww¬m,ç tEk*[ ¾ d ok"w
d rd m/

w&m;a[mç w&m;tm;xkwfapjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf 7-&ufwikd w f ikd f 0g½Siw


f efü oDwif;oH;k awmfrrl nfjzpf&m 0g½Siw
f efA'k 0¨ [
d m&ü
wefc;l vjynfah usmf 10 -&uf (21 -4-79) aeYrpS í a&muf½v dS mMuaom tar&duefç ,d'k ,m;(xdik ;f )ç jrefrmpaom
vlrsKd ;aygif;pHak ,m*Drsm;udk o&P*Ho
k v
D wdYk ü wnfapNyD; w&m;jyawmfro l nf? ¤if;aemuf w&m;xdik af pawmfro l nf?
tzGYJ 0ifq&mawmfrsm;uvnf; w&m;ppfjcif; ponfwYkdukd ûyawmfro l nf? q&mawmfb&k m;BuD;um; vGepf mG tyifyef;cH
awmfrí l 'umç 'umrwdYk w&m;"r®ouf0ifwa&;ud k êud;yrf;awmfrcl ahJ vonf/

r[mpnfax&aoa|m [dç r[my&uúarm 0d'gG ?


ZemeH ok[w
d w¬m,ç tEk,OÆd okA'k rd¨ m/

aemufwaeYjzpfaom (22 -4-79) aeYwiG v f nf; owdy|mefw&m;awmfuykd if t*Fvyd çf jrefrm 2 -bmomjzifh


ud,
k wf ikd f qufvufa[mMum;awmfrcl ahJ vonf? owdy|mefonf edAmÁ ef0if&ef wckwnf;aom vrf;jzpfaMumif;ç
t*Fvyd b f momtm;jzifh (The Only Way ) omjzpfaMumif;ç owå0gawGrmS pdwt f npftaMu;awGEiS hf udavomawG
pifMu,fatmif usizhf Ykdvt
kd yfaMumif; ponfjzifh xyf rHa[mMum;awmfrNl yD; pepfwus w&m;jyç w&m;xdik af pawmfrcl hJ
avonf/

"r®arCH 0ómayodç tar&duef yk½wk aå r?


0g½Siw
f ef t*¾e*a&ç ac&xda&ok oP²ad wm/

OD;pD;odrforkwfawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf 0g½Siw f efûrdY Ak'0¨ [


d m&ü Oykoyf 0g&Pmpaom uHMuD; uHi,f vG,u f pl mG aqmif
½GuEf ikd &f eftvdYk imS tdE,
d́ ç oD[Vkd çf (oD&vd uFm)ç ,d;k ',m; (xdik ;f )ç uarÁm'D;,m; (urfy;l csm;)ç jrefrm 5-Edik if rH S
ax&0g'q&mawmf oHCmawmf 13-yg;wdYk EiS w hf uG OD;pD;OD;udik ûf yí c@odru f kd orkwaf wmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 199

Oaygoxm'dur®wçH¬ ZdemPm, okA'k rd¨ m?


tAEd̈ c@oDrrÜçd oDrmuar® okaum0da'g/

&[ef;cH½SifjyKay;jcif;

xkad eY aeYv,fyikd ;f wGif azmfjyygodro f pfü 'k v’b&[ef;wyg;udk OyZÑm,fûyí &[ef;cHay;awmfrcl ahJ vonf?
omraP 4-yg;udk omoemhabmifoYkd oGwo f iG ;f csD;jr§iahf wmfrcl ahJ vonf? &[ef;cH½iS ûf ytcrf;tem;wGif y&dowf
aygif; 200 -ausmcf efY vma&mufMunfñMkd uonf? q&mawmf \ êud;yrf;rIaMumifh tar&duefjynfaxmifpk 0g½Siw f efûrdY
awmfü ESpaf ygif;&maxmifEiS chf sDí rêuHEikd o
f nfh omoemhyBJG uD;ESihf êuHMu&avonf/

omoer[kóa0gwdç 0g½Siw
f efoyk ak & b0d?
ax&ó r[kóma[eç 'kva’ bm orÇKawm [da0/

udk,fwdkifa[majymç wynfhrsm;udkvnf;a[majymapjcif;

(23-4-79? 24 -4-79) aeYrsm;wGif q&mawmfb&k m;BuD;onf ud, k w


f ikd v
f nf; w&m;a[mç w&m;jyawmfrl
onfjh yif wynfrh sm;jzpfMuaom t½Sio
f v
D meE´ç t½SiZf euç t½Siaf uvmoç t½Sit f *¾"r® wdYk uv
kd nf; w&m;jyç
w&m;ppf apawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf ud, k w f ikd f q&maumif; q&mjrwfjzpfí wynhaf umif; wynfjh rwfwYkd
jzifh wifw
h ,fawmfrcl ahJ vonf/

o,aOö0 okoma&m0ç oma&[d y&d0g&dawm?


[kwmG okaombdawm 0dñçk 0dñal em omoerÁa&/

auseyftm;&aMumif;rdefYMum;jcif;

0g½Siw
f efü aus;Zl;½Sirf [mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ESihf oHCmawmfrsm; oDwif;oH;k aepOftwGi;f aeYpOf
aeYwikd ;f qGr;f cJz,
G af bmZOf qufuyfv'ª gef;olrsm; aygrsm;vSonf? jrefrmoHtrwfBuD; OD;vSa½TEiS Zhf eD; wdYk uvnf;
q&mawmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k &m 0d[ m&odYk omG ;a&mufí qGr;f abmZOfqufuyfv'ª gef;Muonf/ (ADG -tdk-at)
tar&dueftoHviT Xhf me jrefrmAk'b ¨ mom0ifrsm;ESihf tBuD;trª;wdYk onfvnf; q&mawmfb&k m;xH vma&mufí
zl;ajrmfuefawmhMuum odvakd omtcsurf sm;udak r;Muonf? q&mawmfb&k m;BuD;uvnf; rqdik ;f rwG ajzMum;awmfrcl hJ
avonf? q&mawmfb&k m;BuD;u jyóemt&yf&yfajzMum;NyD; rdro d nftar&duefra&mufru D Ak'b
¨ momw&m;awmf
jyefYymG ;rIenf;ao;onf[k xifrad omfvnf; ,cka&mufNyD;aemuf Ak'¨ \ arwåmw&m;awmfEiS hf 0dyóem w&m;awmfukd
av;av;eufeuf vdu k ef musiohf ;kH aejcif;udk xifwmxufyí kd awGYjrif&ojzifh auseyftm;&aMumif; rdeYf Mum;awmfrl
avonf? ¤if;aemuf (ADG -tdk-at) tar&dueftoHviT Xhf me jrefrmAk'b ¨ mom0ifrsm;ESihf tBuD;trª;wdYk u q&mawmf
bk&m; ... q&mawmfonf tar&duefy&dowftay:wGif rnfoYdk ,q l aMumif; ar;jref;avQmufxm;av&m tar&duef
a,m*D y&dowftaeESihf tdjk cif ;ç emjcif;ç aojcif;uif;aprnfh owdy|mef w&m;av;yg;udk yGm;rsm;tm;xkwv f Qif
tusdK;rsm;vdrrhf nf[k arQmfvif, h q l aMumif; rdeYf Mum;awmfral vonf/

owdy|mebm0em,ç ao|wåH ax&ukOaÆ &m?


0g½Siw
f efyak & ZemeHç yumo,d ok"w
D rd m/

uarÁm'D;,m;ausmif;ü y&dwf½Gwfw&m;a[mjcif;

1341-ckEpS f wefc;l vuG,f (25 -4-79) aeYwiG f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;ESit hf zGYJ onf uarÁm'D;,m;
ausmif; (Combodian Buddhist Temple ) rS yifo h jzifh rGe;f vGcJ sed w
f iG f <ua&muf í y&dowftm; o&P*Hk
oDvwdYk ü wnfapNyD;vQif y&dw½f wG zf wfcs;D ajr§mufí q&mawmfb&k m;BuD;u w&m;a'oemcs;D jr§ihf a[mMum;awmfrcl hJ
avonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 200

uarÁm'D;,m; 0d[ma&ydç r[mpnf,wdy*k aF 0g?


"r®araCe awmaowdç orÜawå A[kau Zae/

tmumojywdkufponf vSnfhvnfMunfh½Ijcif;

uqkevf qef; 1-&uf (26 -4-79) aeYwiG f r[mpnf a,m*Da[mif;wOD;jzpfol OD;cspûf rdirf o d m;pkwYkdu
yifah vQmufojzifh ¤if; \aetdro
f Ykd <ua&mufí "r®a&pifjzifh csD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? 0g½Siwf ef½dS pOf q&mawmf
bk&m;BuD;onf a'oEÅ&A[kow k tjzpf vurÇmc&D;pOf aqmif½u G af om tmumojywdu k t f p½So
d nfh xif½mS ;ausmfapm
aom taqmufttHrk sm;udk avhvmMunf½h aI wmfrcl ahJ vonf/

tmumo'óem*g&-ybkwd rE´&d m'a,m?


Moavmu,d ,wdaoa|mç r[mpnf u0dauo&D/

rufqmcsL;qufjynfe,f bm&Dur®|mef;Xme 14-&ufpcef;

q&mawmfb&k m;BuD;onf 0g½Siw f efü oDwif;oH;k NyD;aemuf rufqmcsL;qufjynfe,f bm&Dur®|mef;Xmeü


14-&ufpcef;zGihf w&m;jy w&m;a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? odYk EiS hf q&mawm b
f &k m;BuD;ESit hf zGYJ onf 1341 -ckEpS f
uqkev f qef; 2-&uf (23 -4-79) aeY eHeuf 9-em&DcefYwiG f ae½Sief ,favqdyo f Ykd <uawmfrí l rufqmcsL;quf
jynfe,f abmhpw f eG f (Boston) odYk eHeuf 11 -em&D 15 -rdepftcsed w f iG f av,mOfjzifh xGucf mG awmfrcl ahJ vonf?
abmhpw f eG o
f Ykd 1-em&D rdepf 30 -wGif qduk af &mufav&m ppöwm*d;k vfpwde;f trª;ûyonfh bm&D0yd óem ur®|mef;Xme
rS tzGYJ om;rsm;u um;BuD; um;i,ftoG,o f ,G f jzifh êudqckd MhJ uavonf? xdYk aemuf abmhpw f eG rf w S qifh bm&D
(Barre) ûrdYoYkd c&D;qufawmfrcl ahJ vonf/

pdwf"mwfMunfaysmf arGYavsmfzG,faumif;onfh
bm&Dur®|mef;Xem

bm&D ur®|mef;XmerSm tar&duefjynf ta½SYyikd ;f a'o½Sd rufqmcsL;quf (Massachusett) jynfe,f


tv,fyikd ;f wGif wnf½adS vonf? abmfpw f eG ûf rdY taemuf,eG ;f ,Ge;f qDoYkd armfawmf,mOfc&D; jzifh wem&DcMJG umrQ oGm;
av&m bm&DûrdYoYkda&mufavonf? xdûk rdYrmS (Insight Meditation Society ) ac: 0dyóemur®|mef;&dyo f m tzGYJ wnf
&m a'ojzpfavonf? ,if;0dyóem ur®|mef;Xmeudk 1975 -ckEpS u f zGYJ pnf;wnfaxmifcNhJ yD; ax&0g' Ak'b ¨ mom
0dyóemw&m; yGm;rsm;tm ;xkwv f o
kd rl sm;twGuf tjrwftpGe;f r,lyJ omoemûyvkyif ef; oufoufuo kd mOD;wnfí
aqmif½u G v f suf½adS yonf? tar&duef jynfaxmifpk w0ef;vH;k ç t*Fvefç *smreDEiS hf ta½SYtm½Srv S maom 0dyóem
w&m; enf;jyq&mrsm;u tcaMu;aiG awmif;cHjcif;r½Syd J apwemxm;í ulnMD uavonf? ,if;&dyo f mr mS t&dyaf &
ESijhf ynfph o
kH jzifh at;csr;f om,m aom {u 80 -½Sd ,majray:ü wnfaqmufxm;avonf? yHrk eS t f m;jzifh 10 -&ufrS
&ufowå 2-ywfMum w&m;xdik rf nfah ,m*D 110 -twGuf ae&mtvHt k avmuf ½Sad vonf? &dyo f mü w&m;tm;
xkwpf OftwGi;f a,m*Drsm;onf ig;yg;oDv apmifx h ed ;f vsuf w&m;ES vH;k oGi;f Muojzifh vGepf mG odyo f nf; wnfNidrMf u
avonf? oufowfvw G pf m;oH;k Muonf/

bm&Dur®|meXmeHç ½kp&d H okraem[&H?


0dwEd¬ Hé 'uqm,m[dç orÜEHé okcoDwvH/

tppt&m&muHkvHkjynfh0jcif;

bm&Dur®|mef;Xmeü taqmufttHrk sm;vnf; jrm;ajrmufpmG ½SNd yD; rm;rm;pGiphf iG hf wifw h ,fvyS usufoa&½Sv d S
onf? taumif;qH;k twifw h ,fq;kH taqmufttHw k ckukd q&mawmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k &ef xm;½Sad vonf?
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ bm&Da&mufcsed rf mS qnf;qma&miforf ; naecsr;f jzpfav&m awm&dyaf wmf&yd f
wdYk jzifh obm0qdwNf idrrf u
I kd ay;aqmifprG ;f ½Sad yonf? opfyifyef;ref a&uefrsdK;pHw
k Ykd jzifh jc,fxm;ouJo h Ykd ½NdS yD;vQif
awmifypl mrsm;jzifh 0ef;&Hvsuf½S o d nft h wGuf om,mMunfE;l zG,&f mvnf;jzpf \? vrf;yef;qufo, G af &;vnf; aumif;
ojzifh auseyfp&mjzpfonf? pifppfwrlum; tppt&m&m jynfph o kH nfXh mejzpfavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 201

bm&Dur®|meXmeHç tEkeH oky&dy&l ?H


oAÁmuma&e orÜEçHé aewå',G &om,eH/

ar;cGef;rsm;ajzMum;jcif;

uqekv
f qef; 3-&uf (28 -4-79) aeYwiG f bm&Dur®|mef;&dyo
f m tzGYJ 0ifrsm;onf q&mawmf bk&m;BuD;ESihf
tzGYJ 0ifoC
H mawmfrsm;tm; vma&mufuefawmh zl;ajrmfMuonf? odvokd nft
h csurf sm;udv k nf; q&mawmfb&k m;BuD;
tm; ar;avQmufMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf ar;orQukd ajzqdak wmfrcl ahJ v onf? tzGYJ 0ifvBl uD;rsm; rsm;pGm0rf;
ajrmufMuonf/

bm&D0u
S r®|medu-omrmZdum A[kZeÆ m?
ax&ó Owå&H okwmG ç tbdeE´KH yarm'dwm/

½Spfjzmr*¾ifedAÁmef0if w&m;awmf a[mMum;jcif;

uqkev f qef; 4-&uf (29 -4-79) aeYwiG f bm&Dur®|mef;XmewGif q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ wYkdonf
bk&m;0wfwufjcif; ûyawmfrMl uonf? bm&D&yd o f mtzGYJ 0ifrsm;u ½kyjf rifoMH um; "mwfy½kH u
kd u
f ;l Muonf? rGe;f vGJ 3 -
em&DcefYtcsed w
f iG f q&mawmfb&k m;BuD;u a,m*Dy&dowf 100 -ausmfwdkYtm; ½S pfjzmr*¾if edAmÁ ef0ifw&m;awmfukd
a[mMum;awmfro l nf? xdyk &dowfxw
J iG f &dyo
f mjyifyrS w&m;em&ef vma&mufonfh tar&duef wdik ;f &if;om;rsm;
vnf; yg½SdMuavonf/

½Spjf zmr*¾ief Ad mÁ ef0ifwçd ornH "r®a'oeH?


a'o,Da'oem"r®-ukoavm ,wdy*k aF 0g/

tar&duef 4-OD;ESifh tDwvD 1-OD;tm; Mo0g'ay;jcif;

uqkefvqef; 5-&uf (30 -4-79) aeYwiG f eHeuf 10 -em&DrS 11 -em&D 15-rdepftxd w&m;tm;xkwo f rl sm;
xJwGifyg0ifonfh 0g&ifhtar&dueftrsdK;om; 4 -OD;wdYk EiS hf tDwvDtrsdK; om;wOD;ç aygif; 5 -OD;wdYk onf rdrwd Ykd awGYxm;
onfw h &m;rsm;udk avQmufxm;Mu&m q&mawmfb&k m;BuD;u ¤if;wdYk tm;qufvufí w&m;tm;xkwf enf;eme,
Mo0g'udk rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? ,if;odYk qufumqufum w&m;a&at; wdu k af uR;awmfr,l if;jzifyh if wae0if
wrd;k aomuf arvodYk ul;ajymif;a&muf½cdS ahJ vonf/

tar&duef tDwvDZmwd -rEkómeH okrmeaom?


Mo0g'H aom [d t'godç uvsmPH om"k0PÖw
d /H

bm&D&dyfomtzGJY Ouú|tm; csD;ajr§mufjcif;

uqkev f qef; 6-&uf (1 -5-79) aeYw iG f bm&DûrdY 0dyóemur®|mef; &dyo f mtzGYJ (Insight Mditation
Society) \ Ouú| rpöwmpwDAifqGmypf ( Mr. Steven Schwarp ) \ aetdrü f q&mawmf bk&m;BuD;ESihf tzGYJ 0if
oHCmawmfrsm;onf aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrMl uonf? q&mawmfBuD;ESio hf C
H mawmfrsm; y&dw ½f w G zf wfí q&mawmfBuD;
ud,
k w
f ikd f qGr;f tEkarm'emw&m; a[mMum;awmfro l nf? tqdyk g Ouú| \tdrrf S &dyo f mtzGYJ ½;kH um;jzifh 1-em&DccJG efY
oGm;&onf? a0;uGmaom awmvrf;pcef;udk jzwfíoGm;&onf[k od&onf? tjyefwiG f rufqmcsL;quf \ emrnf
ausmf wuúov kd &f yd o
f m½S&d m c&D;vrf;rS jyef<uawmfrcl ahJ vonf/

Ouú|Oygouóç tEk*[ ¾ D ok"w


D rd m?
0d'gG y@dwukOaÆ &mç r[mpnf ax&yk*aF 0g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 202

ur®|mef;tm;xkwf&jcif;\ taMumif;&if;udk
tusOf;a[mawmfrljcif;

uqkev f qef; 7-&uf (2 -5-79) aeYwiG f a,m*Dy*k Kd¾ vf 100 -ausmf tm; nae 3 -em&DrS 4-em&D rdepf 30 -
txd bk&m;tavmif;awmf od'w ¨ r¬ if;om; awmxGuaf wmfrí l w&m;tm;xkwyf çkH ÓPftqifq h ifh &½Sí
d w&m;xl;awGY
yHk tusO;f csKyfukd a[mMum;awmfrNl yD; xdek nf;twdik ;f rqkwrf epftm;xkwMf u&efuv kd nf ; nTeMf um;awmfrcl ahJ vonf?
n 8-em&Dtcsed w f iG f ur®|mef;tm;xkw&f jcif; \ taMumif; twdck sKyfuv kd nf; a,m*Drsm;tm; a[mMum;awmfrcl ahJ v
onf? þaeY&ufrSpí 14-&ufpcef;udk pcef;zGiv hf pS af wmfrcl ahJ vonf/

ur®|metEka,m*-um&PrÜd ok"wD rd m?
"dw,
d m tEkaem axa&mç ormpdwå okaum0da'g/

tajccHw&m; a[mMum;awmfrljcif;

14-&ufpcef; zGiv hf pS af wmfrNl yD;aemuf aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf Ak'o


¨ moem,HMk unfol
wdYk odYk r[kwf w&m;tm;xkwo f w l Ykd \ tajccHus if0h wfw&m;rsm;udk a[mMum;awmfrol nf? ig;yg;oDvç ½Spyf g;oDv
vHûk cHpmG apmifx
h ed ;f &ef &wemoH;k yg;*kPf tusOf;csKyfymG ;rsm;enf;ç arwåmbm0em tusOf;yGm;rsm;enf; ponfwYkd ukd
a[mMum;awmfrNl yD; owdy|mefw&m;awmf tusO;f csKyfwYkdukd a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

rlvu
d Aka'¨ "ar® aomç r[mpnfu0daoca&m?
a,m*DeH ok[w d w¬m,ç a'o,D ,wdy*k aF 0g/

tEkarm'emw&m;a[mç jyóemajz

uqkefvqef; 8-&uf (3 -5-79) aeYwiG f q&mawmf t½SiZf eum bd0o H ESihf t½Sit f *¾"r®wYkd u a,m *Drsm;
tm; w&m;ppfawmfrMl uonf? bm&Dur®|mef;q&mrsm; jzpfMuaom *sKd ;Zuf*;kd vfpwde;f ç *suu
f eG zf ;D vf('f)ç *suu
f vif
ESihf ½Sm½Gew
f Ykdonfvnf; ulnw
D &m;ppfMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf tEkarm'emw&m;a[mjcif;ç ar;vmorQ
aom jyóemt&yf&yfukd ajzqdjk cif;udk ûyawmfrcl ahJ vonf/

ok"r®yPÖmuma&ç arma'aEÅm A[kauZae?


0dóaZÆaEÅmyd yaO§pç uwåaAÁ tu&D [d a0/

bm&D&dyfomteD; bk&if*sDausmif;<ujcif;

uqkev f qef; 9-&uf (4 -5-79) aeYwiG f vGecf o hJ nfah eYrsm;enf; wl w&m;ppfjcif;udk ûyawmfrMl uonf?
rGe;f vGJ 2-em&D rdepf 30 -wGif q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf bm&D&yd o f mteD;½Sd bk&if*sDausmif ( Chalic Abbay )
bke;f awmfBuD;rsm;\ zdwMf um;csut f & <ua&mufawmfrí l Ak'o ¨ moemtaMumif; ponfwYkdukd rdeYf Mum;awmfrcl ahJ v
onf? tqdyk g bk&if*sD*P kd ;f rSm vGepf mG pnfurf;BuD;NyD; oufowfvw G f tpm;tpmrsm;udk pm;oH;k onf[o k &d onf?
,if;*dPk ;f 0ifrsm;onf tjyifyodYk vnf; tcsn;f ES;D oGm;a&mufjcif;rûyMu[k od&onf? aeYpOf 4-Budrrf Q bk&m;½Scd ;kd
jcif;ç tm;vyfcsed w f iG f w&m;xdik jf cif;rsm;udk ûyMuonf[ l\? bk&if*sDenf;ç psifenf;ç a,m*ac: [dEL´ enf;çowdenf;
ponfwYkd wiG f tvd½k &dS mxdik Ef ikd Mf uonf[k od&avonf? xdak usmif;rS (Father Theosoplyane )yifvQif bm&D
0dyóemur®|mef;Xmeü 3-v wqufwnf; tm;xkwcf o hJ nf[l \? q&mawmfb&k m;BuD;onf ¤if;bk&if*sb D ek ;f awmf
BuD;rsm; Ak'o¨ moemawmftaMumif; wvH;k oGi;f ç ESv;kH oGi;f ponfjzifh ¤if;wdYk tm; iJñ h mS oem;a[mMum;awmfrcl ahJ v
onf? bk&m;jrwfpmG omoemawmfü ,HMk unfojl zpf&jcif;onf tvGev f Qif rGejf rwfvyS gayonf/

omoaee 0d½'k g¨ eHç 0doH [vm[vH ,xm?


tmoD0ad om 'd|0daomç {0H psmaywd wH e&H/ 1
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 203

oDv½SifjyKay;jcif;ç omraP0wfay;jcif;ç
jyóemajzjcif;

uqkev f qef; 10 -&uf (5 -5-79) aeYwiG f t½SiZf eumbd0o H ESihf t½Sit


f *¾"r®wYkd u tcgwdik ;f aeYrsm;
enf;wl w&m;ppf Muonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf tar&duef trsKd ;orD; 2-OD;tm; o&P*Ho k v D ay;í oDv½Sif
0wfay;awmfrol nf? ¤if;jyif naeydik ;f wGif yifq,faA;eD;,m; ( Pansylvania) ûrdYae OD;0if;vdiI f \om; armifaX;vdiI f
tm; omraP 0wfay;awmfro l nf? odví kd ar;avQmuftyfaom Ak'b ¨ momq ikd &f m ar;cGe;f rsm;udk ajzqdak wmfrol nf?
t½Sio
f vD meE´EiS hf t½Siaf &0w"r®wYkd u pum;jyeftjzpf aqmif½u
G Mf uonf/

aeauoH "r®'gaeeç y*¾[d y*¾a[ 0d'?l


oAÁñZk ed puúóç 0k',
d̈ m 0dyv
k m, acg/

aq;ppftem;,l

uqkev f qef; 11 -&uf (6 -5-79) aeYwiG f t½SiZf eumbd0o H ç t½Sit


f *¾"r®wYkd u a,m*Drsm;tm; w&m;
ppfawmfrMl uonf? q&mawmf bk&m;BuD;onfum; abmhpwGeûf rdY rufqmcsL;quf wuúov kd af q;ukXme (Medical
Centre) odYk <uawmfrí
l use;f rma&; ppfaq;rIûyawmfr í
l bm&DoYkd jyef<u tem;,lawmfrcl ahJ vonf/

0dpma&wGme aom uma,ç a&m*g0gao uaV0a&?


um,ó ta&m*w¬m,ç 0dóreH u&D [d a0/

owdy|mefw&m;a[mç jyóemajz

uqkev f qef; 12 -&uf (7 -5-79) aeYwG if bm&Dur®|mef;Xmeü t½SiZf eumbd0o H ESihf t½Sit
f *¾"r®wYkd
,cifaeYrsm;enf;wl a,m*Drsm; w&m;ppfMuonf t½Sio
f v
D meE´mbd0oH u 2 -em&DrS 3-em&Dtxd w&m; a[mawmfrl
onf? q&mawmfb&k m;BuD;u owdy|mefw&m;a[mjcif;ç tar;ykpmä jyóemrsm;udk ajzqdjk cif; ûyawmfro l nf/

owdy|meH a'aoodç tEka,m*H 0dóZÆ,?d


r[mpnfu0dauoa&mç avmu*¾omoeE¨a&m/

owdy|mefw&m;awmf tNyD;owfa[mjcif;

uqkev f qef; 13 -&uf (8 -5-79) aeYwiG f t½SiZf eumbd0oH ESihf t½Sit


f *¾"r®wYkd w&m;ppfMuo nf?
q&mawmfb&k m;BuD;onf owdy|mefw&m;udk tNyD;owfa[mMum;awmfro l nf? w&m;emol a,m*Dtaygif;wdYk onf
0rf;ajrmufEpS o
f uf ½Tit
f m;wufum vufcoH rd ;f ydu
k Mf uukef \/

ax&aoa|e a'odwçH a'odwH "r®rw k rå ?H


om"a0g tEkarm'dwmG ç orÜ#pd ðä ok od&om/

abmhpwGefNrdKY urÇmYbmompHkoifMum;&mXmeü
w&m;a[m

uqkev f qef; 14 -&uf (9 -5-79) aeYwiG f abmhpwGeûf rdY rdik u


f ,fuvD;rifph f (Michael Clement ) \
yifzh w
d cf suft& <ua&mufawmfrí l taz sm,
f rumrsm; bkO;f ay;awmfryl gonf? n 7-em&D tcsed w f iG f urÇmYbmom
aygif;pHk oifMum;ay;a&;Xme (Commom Hall of Harvard Centre for the state of world Religions ) ü 45 -
rdepfcefY w&m;a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ,if;w&m;yGüJ [m;Awfwuúov kd f ygarmu© a'gufwm'rfba &mif;u
OD;pGmylaZmfrwd q
f uf pum;ajymMum;cJah vonf? acwf ynmwwftvTmrS yk*Kd¾ vfrsm;pGmwdYk w&m;em,lMuonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 204

orÜKPÖ0Zd XÆ maeydç orÜKaPÖm tEkaem 0d'gG ?


"r®H aom ux,D axa&mç oZemeH ok[w d m,0g/

[m;Awfwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

¤if;jyif [m;Awfwuúov kd üf vnf; owdy|mefw&m;awmfukd 45 -rdepfMumrQ a[mMum;awmfrcl hJ avonf?


q&mawmfb&k m;BuD;u jrefrmvdak [majymí t½SiZf eumbd0o H u t*Fvyd b
f mom jyefcahJ vonf? q&mawmfb&k m;
pdwfygvufygtm;&yg;& u½kPma½SYx m; a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? emMum;Muaom urÇmYacwfynm½Sif rsm;pGmwdYk
onfvnf; pdwyf g0ifpm;pGmem,lMuonf? q&mawmfa[majymcsufwYkd ukd 0g½Siw
f ef tar&dueftoHviT Xhf merS tquf
rjywf êud;pm;&,l toHviT ahf y;awmfrcl ahJ vonf/

[m;Awf00S Zd mÆ va,ydç ,wdaoa|m ok"w


D rd m?
"r®H aom a'o,dwmG eç awmo,d orÜawå Zae/

uqkefvjynfhAk'¨aeY w&m;a[mMuç OykofjyKMu

uqkev f jynfh xl;jrwfonfh (10 -5-79) aeYwiG f a,m*Drsm;tm; ½Spyf g;oDvay;awmfrNl yD; tzGUJ 0if
oHCmawmfrsm;ESit hf wl taeuZmwifjcif;udk ûyawmfrcl ahJ vonf? eHeuf 9-em&Dtcsed w
f iG f q&mawmfb&k m;BuD;
trª;½Sad om oHCmawmftm;vH;k wdYk tzGUJ ½H;k a½SU vrf;rwavQmuf qGr;f cHawmfrMl uonf? a,m*Dtm;vH;k wdYk qGr;f opfo;D
&ompHçk rkeYf y&J ompHk oHCmh'geavmif;vªMufonf? a,m*DwYkdonf tjrwf qH;k oHCu d 'geudk ûyMu&avonf/

t*¾[
d w
k rå ck g ,nmç om0dwdå qE´aom rkc?H
&mZm rkcH rEkómeHç e'DeH om*a&m rkc/H

eu©wmå eH rkcH paE´mç tm'dapöm wywH rkc?H


yknH tmucFrmemeHç oHaCm a0 ,ZwH rkc/H 2

auPd,-auPd,&aoh? ,nm -,Zfyal Zmfjcif;wdYk onf? t*¾[ d w


k rå ck g -rD;ylaZmfjcif;vQif tOD;y"me½Su
d ek f \?
om0dw-då om0wå*d gxmonf? qE´aom -a0'usr;f \? rkcH -tOD;tpy"mewnf;? &mZm -rif;onf? rEkómeH -vlwYkd \?
rkc-H tjrwfy"mewnf;? om*a&m -ork'&´ monf? e'DeH -jrpfwYkd\? rkcH -tOD;y"metjrwfwnf;? paE´m -vrif;onf?
eu©wmå eH-eu©ww f Ykd \? rkcH -tOD;y"metjrwfwnf;? oHaCm -½Spyf g; t&d,moHCmawmfonf? yknH -aumif;rIu?kd
tmucFrmemeH-tvd½k MdS uukeaf om? ,ZwH -ylaZmfv'ª gef;olwYkd \? rkcH -aumif;rIjzpfaMumif; tjrwfq;kH taumif;qH;k
wnf;/

q&mawmfb&k m;BuD;onf xdak eY n 7-em&Dtcsed w f iG f csr;f oma&;w&m;awmf (The Way to Happiness )


udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD; w&m;a[mawmfrNl yD; oHCmawmftm;vH;k xdwk &m;a[m&m "r®½ükH
yif Oykoûf yawmfrMl uonf? tar&duefajr yxAsmü Ak'a¨ 'oemawmfrsm; pdr0hf ifavNyDwum;/

csrf;oma&;w&m; qufvufa[mjcif;

uqkev
f jynfah usmf 11 -&uf (11 -5-79) aeYwiG f t½SiZf eumbd0o H ESihf t½Sit
f *¾"r®wYkd u a,m*Drsm;tm;
w&m;ppfMuonf? a,m*Drsm;u q&mawmfb&k m ;BuD;tm; odvo kd nft h csuf avQmufxm;Muonf? q&mawmf
bk&m;BuD;u wm0efayghpmG ajzMum;awmfrol nf? nOfOh ;D ,HwiG f Nidr;f csr;f a&;w&m;awmfukd qufvufa[mMum;awmf
rlcahJ vonf/

oEÅo
d ck ok"r®rçdÜ "ar®m "ar® okaum0da'g?
r[mpnfax&yk*aF 0gç a,m*DeH ux,D [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 205

'ge½Sifrsm;tm; tEkarm'emw&m;a[mjcif;ç
y&dwf½Gwfjcif;

uqkev f jynfah usmf 3-&uf (12 -5-79) aeYwiG f bm&D0yd óem ur®|mef;tzGYJ 0ifrsm;ESihf a,m*DwYkdonf
q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ 0ifq& mawmfrsm;ç uyÜ, d rsm;udk w&m;xdik o
f nfh cef;raqmifoYkd yifzh w
d í
f vªz,
G 0f w¬K
rsdK;pHw
k Ykd jzifh vª'gef;ylaZmfMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;u tEkarm'emw&m;awmfukd ygVdbmomjzifh wdik af y;ítrQay;
a0awmfro l nf? ¤if;aemuf oHCmawmftm;vH;k y&dw½f w G zf wfMuonf? nydik ;f wGif Ak'o
¨ moemw&m;awmfukd a[m
Mum;awmfrcl ahJ vonf/

bm&D0yd óemXme-ZemeH Zeyk*Fa0g?


tEkarm'eH aomumodç y&dwHå omoaem*rH/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;xH Mo0g'cH,lMujcif;

uqkev f jynfah usmf 3-&ufç 4-&ufaeYrsm;wGif tjcm;aeYrsm;enf;wl t½SiZf eumbd0o H ç t½Sitf *¾"r®wYkd
w&m;ppfMuonf? ¤if;aemuf t½SiZf eumbd0o H u ÓPfpOfw&m; a[mMum;onf? r[mpnfomoemûytzGYJ tjyef
wGif &efuek of Ykd vukd yf gí &[ef;tjzpf cH,v l o kd rl sm;vnf; 3-a,mufcefY ½Scd ahJ vonf? ¤if;jyif &efuek o
f m oemh&yd f
omüaeí w&m;tm;xkwv f okd rl sm;vnf; ½Scd ahJ vonf? uqkevf jynfah usmf 4-&ufaeYwiG f bm&Dur®|mef;enf;jy
q&mrsm; q&mawmfb&k m;BuD;xH Mo0g'cH,Ml uonf? q&mawmfb&k m;BuD;u w&m;tm;xkwaf &; 0dyóemw&m;awmf
jyefYymG ;atmif aqmif½u G af &; ponfwYkd ukd Mo0g'ay;awmfrcl ahJ vonf /

ur®|memp&d,meHç bm&dXmae wayg0ae?


Mo0g'H t''d axa&mç r[my&uúarm 0d'gG /

¤if;jyif ur®|mef;q&mrsm; taejzifh cspfcifz, G çf Munfñzkd , G *f P


k rf sm; ½St
d yfaMumif;ç &[ef;r[kwyf J vl0wf
aMumifrsm; jzpfvQifvnf; vlYusif0h wfEiS hf jynfph &kH efvt
kd yfaMumif;ç ig;yg;oDv NrJ&rnfjzpfaMumif;ç wwfEikd o f
avmuf ½Spyf g;oDv xde;f odr;f vQif aumif;aMumif;ç qufqaH &;wGiv f nf; arwåmç u½kPma½SUxm;í qufq&H ef
vdtk yfaMumif;ç ,if;odYk jynfph ykH grS tav;ûyxduk af om *kPrf sm;½Srd nf jzpfaMumif;ç xdok Ykd vrf;jynTeMf um;&mü
ajymoifh ajymxdu k af om yk*Kd¾ vfukd ajymMum;jcif;udvk nf; ûy&rnfjzpfaMumif; ur®|mef;w&m;tm;xkw&f onfrmS
udavomNidr;f ap&ef tm;xkwjf cif;jzpfí udavom jzpfapEdik af om taMumif;t&mrsm;ESihf uif;Edik o f rQuif;atmif
nTeMf um;&efvakd Mumif;ç jrwfpmG bk&m; tvdak wmfus ur®|mef;xdik &f ef tcef;ESihf pBuøomG ;oifyh ekH nf;ç onf;cHjcif;ç
w&m;jynfph akH &;ç w&m;ppf&mwGif rnfoYkd rnfykH aqmif½u G o f ifah Mumif;ESihf ,ckvnf; jynfjh ynfph pkH ½kH íSd 0rf;ajrmufyg
aMumif;ponfwYkdyif jzpfavonf? q&mawmfb&k m;BuD;u m; Mo0g'ay;vnf; tvGeaf umif;onfh yd,ç *½kç bm0eD,
paom *kPaf ygif;pHo k nfh q&mawmfBuD; jzpfawmfryl gayonf/

Mo0g''gae aqaum0ç yd,m'd*Pk oH,ak wm?


omoae a"m&a,Sm "Da&mç orÁK'¨puúbm&a"m/

w&m;a[mar;cGef;rsm;ajz

nydik ;f wGif q&mawmfb&k m;BuD;u Ak'o


¨ moemw&m;awmf yxrydik ;f udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ar;jref;
orQ jyóem t&yf&yfwYkd uv kd nf; ajzMum;awmfrol nf? t½SiZf eumbd0o
H uvnf; ajzqdo k nf/

Ak'o
¨ moeoH,w
k å-"r®rdÜ "r®bmPaum?
bPdwmG aw awmaoodç "r®umar Zae A[l/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 206

r[mpnfur®|mef;q&mtjzpf todtrSwfjyKvufrSwf
csD;jr§ifhjcif;

1341-ckEpS f uqkev f jynfah usmf 5-&uf (15 -4-79) aeY eHeufyikd ;f wGif bm&Dur®|mef;Xme½H;k tz UJG 0if
a0,sm0pöaqmif½u G o f l 18 -a,mufwYkd tm; aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGUJ u tvª½iS rf sm; vª'gef;
onfh rsuEf mS okwyf 0k gç qyfjymrStp ypön;f rsm;udk jyefvnfay;pGeYf awmfral vonf? eHeuf 8-em&D rdepf 30 -wGif
(Insight Meditation Society ) tzGUJ 0ifrsm;ESihf a,m*Dtm;vH;k wdYk u q&mawmfb&k m;BuD;tm; uefawmhMuonft h cg
q&mawmfb&k m;BuD;u ¤if;wdYk \ omoemjr§iw hf ifa&;vkyif ef;ESihf &dyo
f mpcef; BuD;yGm;&m BuD;yGm;aMumif;udk tywf
wukwf tm;xkwaf qmif½u G Mf uonft h wGuf csD;usL;pum; rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

xdYk aemuf bm&Dpcef; 0dyóemur®|mef; enf;jyq&mrsm;tm; r[mpnfenf;edó&nf;ESit hf nD vdu


k ef maom
ur®|mef;q&mrsm;tjzpf todtrSwûf yoifyh gaMumif; q&mawmft½Siaf &0w"r® avQmufxm;ojzifh q&mawmfb&k m;
BuD;onf *sdK;Zufç *sufç *sufuvif;ESihf ½Sm½Gew
f Ykd tm; r[mpnfur®|mef;q&m rsm;tjzpf todtrSwûf yaMumif;
vufrwS wf apmif ay;awmfrcl ahJ vonf/

r[mpnfur®|medu-*k½bk nd mPywåu?H 1
r[mpnfax&ukOaÆ &mç ed,smw,d ok"w
D rd m/

bm&Dur®|mef;Xmeü jyKzG,fudpöt00
vufpowfjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf rdrEd iS w hf uG omoemûytzGUJ wzGUJ vH;k twGuf &efuek ûf rdYrS tar&duefç vef'eftxd
oGm;vm&m ukeu f sp&dwrf sm; vª'gef;jcif; aumif;rIuo k v
kd rf sm;udk a&pufcs trQa0vsuf tEkarm'emw&m; a[mMum;
awmfrcl ahJ vonf? ¤if;jyif þodYk a[majymMu&mwGif ud,k af &;uk,
d w f mtwGuf rnfoYkdrQ aMumifMh urpdu
k yf J
aqmif½u G af eonfh twGuaf Mumifv h nf;ç tppt&m&mwGif olwyg;Munfñzkd , G &f m jzpfap&ef aqmif½u
G v
f suf½o dS jzifh
tvGecf s;D usL;zG,&f m aumif;aMumif;udyk g cs;D usL;rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? ,if;odYk ponfjzifh rdeYf Mum;NyD; bm&D
0dyóemur®|mef;Xmeü omoemûyudp&ö yfrsm;udk vufpowfawmf rlvu kd af vonf/

r[mpnfr[maxa&m [dç *Pmapa&m r[m,wd?


ok"D rkeEd p´ uúóç 0k',
d¨ m udpu
ö m&aum/

e,l;a,mufwGif omoemjyKawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf arv 15 -&uf (15 -5-79) aeYwiG f bm&D ur®|mef;Xmeü eHeufqrG ;f bkO;f ay;awmf
rlNyD;? 0kpwm; ( Wasce Star ) avqdyo f Ykd <uawmfrol nf? 12 -em&D 45 -rdepfwiG f e,l;a,mufûrdYoYkd vdu k yf gxGucf mG
awmfrcl &hJ m 1-em&D 30 -rdepftcsdew
f iG f e,l; a,mufûrdYoYkd a&mufawmfrcl ahJ vonf? bm&Dur®|mef;XmerS rpöwm*,f&D
bwf(bf) (Mr.Garay Buck ) qdo k tl zGYJ 0if wOD;vnf; apmifah ½Smuf&efvu kd yf gcJah vonf? e,l;a,mufavqdyüf
OD;vSazç ukvor*¾rS OD;ay:OD;ç OD;apmvGiEf iS hf OD;oef;wl rdom;pkponfwYkd u 0rf;ajrmufpG mêudqkd Muavonf/

e,l;a,muftmumo,me-wdwr¬ dS A[kau Zem?


ypöK*¾pHä ax&ao|Hç r[mpnfax&o0S,/H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 207

w&m;pum;rdefYMum;

e,l;a,muf½dS OD;vSaz -a':wifviId w f Ykd onf q&mawmfb&k m;BuD;tm; rdr d\aetdru f kd ausmif;tjzpfv'ª gef;
Muí ¤if;wdYk rl tjcm;odYk ajymif;a½TUaeMuonf? odYk jzpfí¤if;wdYk \aetdrüf acwåow D if;oH;k awmfr&l m naeydik ;f wGif
a&muf½v
dS maom ukvor*¾qikd &f mtNrJwrf; oHtrwfBuD; OD;armifarmifBuD; rdom;pkEiS ½hf ;kH om;rsm;ç tjcm;a&muf½v dS m
aom yk*Kd¾ vftoD;oD;wdYk tm; omoemûyc&D;wGif tqifajytaMumif;nDnw G af Mumif; ponfwYkdurkd ed Yf Mum;NyD; w&m;ESihf
pyfaom pum;rsm;udk rdeYf Mum;awmf rlcahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf a&mufav&m&mXmersm;ü tcsn;f tES;D
pum;r>rufMum;yJ w&m;ESiphf yfaom pum;udo k m rdeYf Mum;awmfral vh½Sdonf/

r[mpnfr[max&óç "r®u D xm o'g [d a0?


e u'gpd ed&w¬uç uxm [d e okwykAmÁ /

qGrf;tEkarm'ema'oema[mMum;jcif;ç
ar;cGef;rsm;ajzMum;jcif;

uqkev f qkwf 7-&uf (17 -5-79) aeYwiG f OD;vSaz -a':wifviId w f Ykd qufuyfv'ª gef;onfh t½kPq f rG ;f udk
bkOf;ay;awmfrlonf? eHeuf 9 -em&D tcsdeüf t½Sit f *¾"r®u tvkyaf y;w&m;awmf tusOf;csKyfa[mMum;awmf rlcahJ v
onf? ¤if;jyif tar&duefvrl sdK; 5-a,mufEiS hf jrefrm 2-a,mufwYkd 1-em&DcefYMumrQ w&m;xdik Mf uon ?f 10 -em&D
30-rdepfcefYwiG f OD;oef;wlro
d m;pkwYkd \aetdrüf q&mawmfb&k m;BuD;ESithf zGYJ aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrMl uonf? qGr;f
bkO;f ay;awmfrNl yD; y&dowftm;vH;k tm; qGr;f tEkarm'emw&m; a[mMum;awmfral vonf? oHCmawmfrsm;u y&dwf
½Gwzf wfcs;D ajr§mufMuonf? e,l;a,mufûrdYü bk &m;jrwfpmG a'oemwefc;kd awmfrsm; ysUH ESYaH vNyDwum;/

yd@ygw'g,uóç rEd́&rSd raem[a&?


tEkarm'eH aomumodç r[mpnf yk*aF 0g [d a0/

tjynfjynfqdkif&m psifXmeü w&m;a[mjcif;

yifah vQmufcsutf & e,l;a,mufrS 75 -rdik u f mG vSr;f onfh (Long Island ) avmeftikd v
f efoYkd <uawmfro
l nf?
¤if;rStjyef yifah vQmufojzifh n 8-em&D tcsdew f iG f (International Zen Centre of New York ) trnf½Sd
tjynfjynfqikd &f m psifXmepcef;odYk <ua&mufí 0dyóemtvk yfay; w&m;awmftusO;f csKyfukd a[mMum;awmfrcl ahJ v
onf? xdXk mewGif w&m;emy&dowf 60 -cefY½í dS tar&duefç w½kwçf jrefrmvlrsdK; ponfwYkd yg0ifMuavonf? t½Sif
Zeumbd0Ho bmomjyefonf? 1 -em&DcefY w&m;xdik Mf uonf? n 11 -em&DcefYwiG f NyD;avonf? q&mawmfb&k m;BuD;
onf ar;jref;orQuv kd nf; ajzqdak wmfrcl ahJ vonf? rsm;pGmtvkyv f yk af om q&mawmfygwum;/

edcv
d avmuorÁE¨-psiXf maeyd,ukwaå rm?
A[leH aom [d a'aowGmç tEk*[¾ d okZmwdrm/

udkvHbD&mwuúodkvfü w&m;a[mjcif;

uqkev f jynfah usmf 8-&uf (18 -5-79) aeYwiG f q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGUJ onf a':cifpk \om;
a'gufwmausmfjrifçh a':&if&ifat;ESihf aqGrsdK;wpkwYkd \ aetdrof Ykd <ua&mufí t½kPq
f rG ;f bkO;f ay;awmf rlcahJ vonf?
xdYk aemuf eHeuf 8-em&DrS 9-em&Dtxd y&dowfrsm; w&m;xdik Mf uo nf? xdak eYaeYqrG ;f udk OD;bv0rf;qif;
(Mr.Balcean Singh ) aetdrüf bkO;f ay;awmfro l nf? xdrk w
S zef acwå,m,Dausmif; (OD;vSazaetdr)f odYk jyefvnf
<uawmfrlonf? nae 6 -em&D rdepf 30 -wGif udkvHbD&mwuúodkvf ( Columbia University ) pdefayg(vf) bk&m;½S cd ;kd
ausmif;odYk <ua&mufawmfrNl yD;vQif q&mawmfb&k m;BuD;onf ]]Ak'o ¨ moem w&m;awmf}}udk t*Fvyd v f kd a[mawmfrcl hJ
avonf? y&dowfvrl sdK;aygif;pHk 100-cefY½adS om[l\? n 10-em&D tcsdecf efYwiG f w&m;yGNJ yD;qH;k avonf/

udv
k b
H &D mwdemareç 0dó0dZmÆ va, okaw?
yoda'¨ ax&aoca&mç "r®rKÁ embdoOd adö om/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 208

ukvor*¾oH½Hk;tzGJYom;rsm;\ qGrf;udkbkOf;ay;jcif;

uqkevf jynfah usmf 9-&uf (19 -5-79) aeY t½kPw f ufwiG f jrefrmukvor*¾ot H rwf½;kH tzGYJ om;rsm;u
pkaygif;í oHtrwfBuD; OD;armifarmifBuD;aetdrüf tzGYJ 0ifoCH mawmfrsm;ESithf wl <ua&muf qGr;f bkO;f ay;awmfro
l nf?
qGr;f tEkarm'emw&m;a[mç y&dw½f wG cf sD;ajr§mufawmfrMl uonf/

&mZ'lwmva, axa&mç "ar®m'aue odOw ö ?d


y&dwåH ZdetmPrÜçd bPðok ax&ukO&Æ m/

tEkarm'emw&m;a[mç jyóemajzqdkjcif;

xdak eYaeYqrG ;f udk OD;vSarmif -a':wifviId w f Ykd \aetdrüf trsm;pkaygif; qufuyfMu&m bkO;f ay;awmfrMl u
onf? xdak eYwiG yf if t½Sio f vD meE´mbd0o
H ESihf t½Siaf uvmowdYk onf q&mawmfBuD;E iS hf cGcJ mG í e,l;a,mufûrdYrS
tar&duefjynftaemufyikd ;f qefz&efppöuûkd rdYoYkd av,mOfjzifh xGucf mG awmfrMl uonf? naeydik ;f wGif e,l;a,mufü
bm&DrS tvefuvD;rifph (f Alan Clements ) \ ½Siûf yyGaJ eYjzpfonf? tvefuvD;rifph u f kd t½SiZf eumbd0o H u
omraPûyay;onf? q&mawmfb&k m;BuD;u tEkarm'em w&m;a[mNyD; ar;cGe;f rsm; ajzqdak wmfro l nf/

wo®'ð 0d obma* [dç "r®uxm y0wåw?d


axa&e bmodawm "ar®mç tpöEHÅ tw¬o, H ak wm/

w½kwfoDv½Sifausmif; owdy|meftusOf;csKyfa[mjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf OD;apmvGif -a':cifoef;jrifw h Ykd aetdrüf qGr;f bkO;f ay; qGr;f tEkarm'emûyNyD; trsm;
aumif;rIaeYqrG ;f udk OD;vSaz -a':wifviId wf Ykd trd üf bkO;f ay;awmfro l nf? xdak eY rGe;f vGJ 1-em&D 30 -rdepf tcsdew f iG f
w½kwfoDv½Sifausmif; (Temple of Enlightenment ) odYk <ua&mufí owdy|meftusO;f csKyfukd a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? ar;jref;csurf sm;udv k nf; ajzqdak wmfrcl ahJ vonf/

pdEyk godum rE´ad &ç 0d'o


l pö y&uúarm?
owdy|meH a'aoodç owd,m oH,ak wm ok"/D

tar&duefomoemjyKc&D; tjyD;owfjcif;

e,l;a,mufûrdYü c&D;waxmuf0if<u oDwif;oH;k í omoemûyawmfrjl cif;onf tar&duefomoemûy aemuf


qH;k c&D;jzpfavonf? q&mawmfonf bk&m;jrwfpmG omoemawmfwnfa&;twGuf ud, k yf ifyef;rIukd *½kûyawmfrrlyJ
wvcGu J mvcefY tar&duefEikd if üH oAÁñjk rwfpmG omoem wnfwjhH yefYymG ;&eftwGuf þrQ êud;yrf;awmfrcl ahJ vonf?
xdak x½kyw Ü då pmawmfzwf ... toif ax½kyw Ü pdå mawmfzwfonfvnf; q&mawmfb&k m;BuD; enf;ud, k í l êud;yrf;&m \/

r[mpnfax&emarm ,wdoa&mç
um,du'kuH© teayu©aEÅm aom?

okomoepd&|dwð ayu©aEÅmç
0g,mrH tum wxm ua&mEÅK abm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 209

{ulemoDwdrydkif;
Ä
*&dwfNAdwdef (,lEdkufwufuif;'ef;)

*&dwNf Adwed (f ,lEu


kd w
f ufuif;'ef;) Edik if o H nf Oa&mywku d t
f aemufbuf jyifopfyifv,furf;ajcrS 'dAk m
a&vufMum;jcm;vsuf 21 -rdik f tuGmwGif wnf½adS vonf? t*FvefuRef;ay:ü wnf½o dS jzifh t*FvefEikd if H [kvnf;
ac:Muonf? ,if;t*FvefuRef;ay:wGif a0vfe,fEiS hf paumhwvefe,fwYkd yg0if vsuf½NdS yD; tdik ,
f mvefuRef;onf
t*FvefuRef;\ taemufbufwiG f wnf½adS vonf? ajrmufbufü twåvEÅw d f ork'&´ mESihf ajrmufyifv,f½adS v
onf? ta½SYbufüvnf; ajrmufyifv,fjcm;vsuf e,fomvifç bJv*f s, D çH 'dAk ma&vufMum;ESihf jyifopfyifv,f
urf;ajcwnf½o dS nf? awmifbufü t*Fvefa&vu Mf um;jcm;vsuf jyifopf yifv,furf;ajcwnf½dS \? taemufbuf
wGif tdik ,
f mvefuRef;ESihf twåvEÅw d of rk'&´ mwdYk 0dik ;f &Hvsuf wnf½odS nf? ,if;Edik if o
H nf pwk&ef; rdik f 49209 -rdik f
us,0f ef;onf? *&dwNf Adwed f (,lEu kd wf ufuif;'ef;) t*FvefEikd if H \ ûrdYawmfrmS vef'efjzpfavonf? t*FvefuRef;ay:
ü tvsm;rdik f 210 -cefY ½Snv f sm;aom odr;f jrpfonf t"dujrpfBuD;jzpfavonf? vef'efûrdYonf odr;f jrpfurf;ajcay:ü
wnf½NdS yD; ta&;BuD;aom oabFmqdyu f rf;ûrdYBuD;jzpfavonf/

*&dwf NAdwdef (t*Fvef)odkY <uawmfrljcif;

,if; uqkev f jynfh ausmf 10 -&uf (20 -5-79) aeY nae 4 -em&D tcsed w f iG f r[mpnf omoemûytzGYJ onf
*&dwNf Adwed Ef iS hf Oa&myc&D;pOftwdik ;f qufvufa'opm&D jzefYcs&D eftwGuf uae'Davqdyo f Ykd <uawmfrcl ahJ vonf?
e,l;a,mufûrdY uae'Davqdyrf S tar&duefavaMumif; ukrP Ü D (PAN.AM) av,mOfjz ifh n 7-em&D rdepf 40 -
tcsdewf iG f *&dwf NAdwed çf t*FvefEikd if H vef'efûrdYawmfoYkd xGucf mG awmfrcl ahJ vonf/

*&dwNf Adwed 0f o
d ,rÜçd r[mpnf ,wdy*k aF 0g?
ZdeomoeH aZmawwHçk t*Úäd 0D&, d 0gok"/D

oHCmawmfrsm;ç vlyk*¾dKvfrsm;pGmwdkYuBudKqdkMujcif;

uqkevf qkwf 11 -&uf (21 -5-79) aeY eHeuf 7 -em&Dtcsdew f iG f q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf t*Fvef
Edik if H vef'efavqdyo f Ykd a&mufawmfrcl ahJ vonf? avqdyrf S q&mawmft½Siaf &0w"r® OD;aqmifí jrefrm oH½Hk;rS
'kw, d twGi;f 0ef OD;wifarmifO;D ç urÇmYa&aMumif; XmecsKyf (ukvor*¾) rS OD;pdex f eG ;f atmifç qGpZf mvefrS rpöwm
rd&u f zkd &DAm (Mr.Mirkofryba) ESifht*Fvdyfç ,dk;',m;ç oD[dkVf oHCmawmfaygif; 8 -yg;cefYwYkdu 0rf;ajrmuf0rf;om
êudqMkd uonf? t½Siaf &0w" r®onf tar&duefEikd if H abmhpw f eG f (Boston) rS arv 12 -&ufaeYuyif q&mawmf
bk&m;BuD;xHrS cGcJ mG cJNh yD; êudwifjyifqifrrI sm; ûyvkyx
f m;½S&d ef t*FvefoYkd xGucf mG cJu
h m vef'efoYkda&muf½jdS cif; jzpfav
onf/

vef'efywåaetmumo-,mewdaw¬ A[l Zem?


ypöK*¾Po
ðS k ax&dEçH́ r[mpnf ,wdy*k 0F /H

,dk;',m;ausmif;üoDwif;oHk;ç w&m;a'oemjzefYcsDjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ onf vef'efûrdYay:½Sd ,d;k ',m;ausmif; Ak'y¨ 'Dy ( Buddha Padipa ) odYk <uawmf
rlav&m eHeuf 9-em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf a':vSvw
S Ykd u q&mawmf
bk&m;BuD;ESiw hf uG ,d;k ',m;ausmif; oHCmukef 30 -ausmfcefYwYkd tm; aeYqrG ;f qufuyfv'ª gef;Muonf? q&mawmf
bk&m;BuD;udk trSûD yí ukov kd yf mG ; Muonf? rGe;f vGyJ ikd ;f wGif jrefrm tajrmuftjrm; q&mawmfb&k m;BuD;tm; vma&muf
zl;ajrmfuefawmhMuonf? nydkif; 8 -em&DcefYwiG f t*Fvyd f jrefrm{nfo h nfy&dowf 60 -cefYwYkdtm; q&mawmfb&k m;BuD;
u 0dyóemw&m;tusOf;csKyfEiS hf tvkyaf y; w&m;awmfukd a[mMum;csD;jr§iahf wmfrcl ahJ vonf? t½SiZf eumbd0o H u
t*Fvyd vf kd jyefqckd ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 210

ok0yd óem"r®rçdÜ oacFaye ta'o,d?


r[mpnf ax&yk*aF 0gç u½kPmoH,ak wm ok"/D

qGrf;tEkarm'em a'oemcsD;jr§ifhç y&dwf½GwfcsD;jr§ifh

t½kPq f rG ;f udk ausmif;rSmyifbOk ;f ay;awmfrí


l 'umOD;ode;f xGe;f ESihf ZeD;a':jrjrwdYk \aetdrw f iG f aeYqrG ;f bkO;f
ay;awmfro
l nf? qGr;f bkO;f ay;NyD; tEkarm'emw&m; cs;D jr§iahf wmfro
l nf? ¤if;jyif y&dw½f w G q
f kd cs;D ajr§mufawmfrcl ahJ v
onf? ntcgwGif jrefrmrsm;yg0ifaom w&m; emy&dowf 30 -ausmw f Ykdtm; em&D0ufcefY w&m;xdik af pawmfrcl ahJ v
onf? w&m;rxdik rf D em&D0ufcefY q&mawmfO;D Zeumbd0o H u w&m;ay;awmfro l nf/

r[mpnfax&aoa|m[dç "r®uxm okaum0da'g?


tEkarm'eH aomumodç y&dwHå om oaem*"H/

paumhwvefodkY <ua&mufawmfrljcif;

uqkev f jynfah usmf 13 -&ufaeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf OD;atifjrifx h eG ;f -a':csdKcsdKwdYk \
aetdrw l nf? rGe;f vGJ 1 -em&DwGif vef'efûrdY ,lpwef ( Euston) blwmodYk <ua&mufawmfrl
f iG f aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfro
í rD;&xm;jzifh paumhwvef ( Scotland) ½Sd avmhumbD ( Lockerbie ) odkY nae 6 -em&Dtcsdew f iG f a&muf½adS wmfrcl hJ
avonf? xdck &D;um; rdik f 400 -cefY½adS om[l\? q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf wl t½Sit f *¾"r®ç OD;jrode;f ç tar&due jf ynf
rSvukd yf gvmonfh OD;vSazESihf a':wifviId çf a':jrjrûrdiw f Ykd vnf; rD;&xm;jzifh vdu k yf gcJMh uonf? t½SiZf eubd0o H
onf 'umç 'umrrsm;ESifhtwl um; 2 -pD;jzifx h u
G cf mG cJah vonf? t½Siaf &0wESihf tazmf'umrsm;url w&ufêudwif
í bmrif*ef(rf) (Burmingham) ûrdYr S um;jzifh xGucf mG cJNG yD; paumhwvefoYkd a&muf½í dS avmhum;bdbw l m½Hrk S
êudqv kd suf½adS vonf? 'g,um armifarmifxeG ;f ESihf a'gufwm csdKcsdKxGe;f wdYk vnf;a&mufEiS í hf q&mawmfb&k m;BuD;
tm; EIwcf eG ;f qufoMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;u oDvç orm"dç ynmESihf jynfph o kH jzifh a&mu &f mXmewdik ;f wGif
ysm;yef;cyfrQ vma&mufcsO;f uyfz;l ajrmfMunfñMkd uonf/

r[maxa&m r[mawaZmç r[myanm r[mok"?D


wo®m ax&dEy´ g'rSçd orÇwmå A[kaem Zem/

paumhwvefwdAufwefqajrvif;ü 6-&ufpcef;zGifh
o&P*HkoDvwdkYü wnfapjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf wdAufbek ;f awmfBuD;ausmif;ü wnf;cdo k w


D if;oH;k awmfrol nf? uqkev f jynfh
ausmf 14 -&uf (24 -5-79) aeYwiG f OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf tzGYJ wYkd u r[mpnfq&mawmfEiS t hf zGYJ tm; t½kPq f rG ;f
aeYqrG f;qufuyf vª'gef;Muavonf? eHeuf 8 -em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ wnf;cdo
k w D if;
oH;k awmfral om wdAufbek ;f BuD;ausmif;qajrvif; (Samyeling) \ cef;raqmifwiG f q&mawmfb&k m;BuD;u
o&P*Hk 3-yg;ESiw hf uG 10-yg;oDvç 8-yg;oDvç 5-yg;oDvwdYk ukd y&dowftoD;oD;tm; ay;awmfrcl ahJ vonf/

taeauoHyd ZemeHç r[maxa&m okA'k rd¨ m?


'ot|ok oDavokç yOöok ywd|my,D/

oDv½Sif0wfay;jcif;ç owdy|mefw&m;a[mjcif;

vef'efrv S u
kd yf gvmcJah om a':jrjrNrdKif oDv½Sif0wfvdkojzifh o&P*Hk 3 -yg;ESifh ½Spfyg;oDvay;í oDv½Sif
0efapawmfrcl ahJ vonf? a':ynmPpm&D[al ombGYJ rnfukd rSnahf c:awmfro l nf? xdYk aemuf owdy|mefw&m;awmfEiS hf
tvkyaf y;w&m;awmf tusO;f csKyfukd a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfum; omoemawmftwGuf rsm;pGmtvkyf
vkyaf wmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 211

r[mpnfax&aoa|m [dç r[k,sarm r[mok"?D


r[mok"aD em puúóç oowH udpu
ö m&aum/

omraP0wfay;ç &[ef;cHay;jcif;ç w&m;a[mjcif;

¤if;aemuf rGef;vGJ 2 -em&D rdepf 30 -tcsdewf iG f OD;pdex


f eG ;f atmifç OD;atmifcspfEiS hf armifa½TxeG ;f ausmf wdYk tm;
omraPtjzpf omoemhabmif ta&mufcsD;ajr§mufawmfro l nf? ¤if;aemuf ¤if;omraP 3 -yg;wdYk tm; 'kvb ’ &[ef;
cHay;awmfro
l nf? xdak eY n 7-em&D rdepf 30 -rS 8-em&Dred pf 30 -txd Ak'o ¨ moemw& m;awmf (The Noble
teaching of the Buddha ) udk t*Fvy d v
f akd [mMum;awmfro l nf/

paumhwvefyw¬aeydç r[maxa&m okZmwdrm?


uwåAuÁ med u&dwmG ç orÁK'¨omoeE¨a&m/

tPkjrLvufeuf uefYuGufqE´jyacgif;aqmif
*syefbkef;BuD;ESifhyk*¾dKvf 13-OD;
q&mawmfBuD;tm; uefawmhjcif;

f uG,f (25 -5-79) aeY rGef;vGJ 2 -em&DcefYwiG f vef'efûrdYteD; rDvwefued ;f (pf) ( Milton Kernes ) rS
uqkev
paumhwvefjynfuvmyf(pf)0dk (Glasgow) ûrdU rdik f 600 -cefYa0;uGmaom t&yftxd ajcusifavQmufí tPkjrL
vufeuf uefYuu G af &;ESihf urÇmYNidr;f csrf;a&;twGuf qE´jyonfh *syefbek ;f BuD; acgif;aqmifaom tzGYJ 0if 13 -OD;
wdYk onf aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;xH vma&mufí uefawmhMuonf? wdu k w
f ukd q
f ikd q
f ikd x
f ;l jcm;aom
jzpf&yfjzpfavonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ u½kPmawmfum; pE´u;l ESi;f cJaygif; axmifaomif;ru at;jrvSacs \
wum;? xdkaeYn 7 -em&Dred pf 30 -rS 8-em&Dred pf 30 -txd owdy|mef yxrydik ;f udk t*Fvyd b f momjzifh a[mMum;
awmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf Oykoûf y Muonf/

okcgbdumrm rmEkZmç twd0 okcumrdaem?


ax&ó yg'rlvrSçd orÇwmå eDp 0kwadå em/

uefawmhcHjcif;ç jyóemt&yf&yfajzqdkjcif;

e,kevf qef; 1-&uf (26 -5-79) aeYüvnf; q&mawmfb&k m;BuD;onf wdAufq ajrvif;ausmif;üyif
oDwif;oH;k vsuf t½kPq f rG ;f aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfro
l nf? rGe;f vGJ 2-em&Dtcsdew f iG f OD;[kwpf ed f \orD; a'gufwm
cifarpdeçf ¤if; \cifyeG ;f a'gufwmOD;jraomif;ESihf orD;rsm; \ zl;ajrmfuefawmhru I kd cH,al wmfro
l nf? nae 4-em&D
tcsdew
f iG f a,m*Drsm; \ tar;u akd jzMum;awmfro l nf? xdak eY paumhwvefjynf q&mawmfb&k m;BuD; acwåow D if;oH;k
&m a'oü eHeuf 4-em&D rdepf 50-wGif t½kPfvmí n 9-em&Dtcsed w f iG f ae0ifonf? &moDOwkom,mvSacs\/

r[mpnfemra"a,sm om"k bduK© paE´mç


paumhwvefem*&rdS oDwvdua&m/

A[a0g rEkóm okcoDwvm acgç


wó ygwkbma0g Zmwk tpä&ad ,m/

t*FvdyfvlrsdK;a,m*Drsm;tm; csD;ajr§mufjcif;ç
owdy|mefw&m;a[mjcif;

e,kevf qef; 2-&uf (27 -5-79) aeYwiG f a,m*Drsm; qufuyfonfh qGr;f udb k Ok ;f ay;awmfro
l nf? reufyikd ;f
w&m;ESiphf yfaom ykpmä rsm;udk ar;jref;Muav&m q&mawmfb&k m;BuD;onf Mum½d;k rsm;udk "m;jywfjywfjzifh vS;D ouJo h Ykd
&J&ifph mG vsifvsifjrefjref ajzqkad wmfrcl ahJ vonf? rGe;f vGJ 2 -em&DwiG f t½SiZf eumbd0oH u w&m;ppfonf? nae 3 -
em&DcefYwiG f t*Fvyd af ,m*D 3-OD;vma&muf0wfûyí w&m;ESiphf yfonfh jyóemrsm;udk ar;Muonf? q&mawmfBuD;u
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 212

vG,uf pl mG ajzawmfro l nf? n 8-em&D 15 -rdepfrpS í 9-em&D 15 -rdepfwikd af tmif owdy|mef yxrydik ;f tNyD;a[m
awmfrNl yD; 'kw,
d ydik ;f w0ufuvkd nf; qufvuf a[mMum;awmfro l nf/

q&mawmfb&k m;BuD;onf Edik if &H yfjcm;wdik ;f wyg;ü &J&ifwh nfMunfpmG omoemûyawmfrcl ahJ vonf? r[mpnf
q&mawmf aerif;um; ,cktcg twåawmifp, G f ,Ge;f uG,cf ahJ vNyD/

r[mpnfbud K© ol&ad ,mç 0Da&m orÁK'¨omoae?


t"kemaom tw¬*aF wmç ta[m ocFg&"r®wm/

xl;qef;aom&moDOwk

xdkaeYwGif xl;qef;vSpGm eHeuf 2 -em&Dred pf 30 -tcsdew f iG f tvif;a&mifjcnf,u


S o
f ef;jzmvsuf n 11 -em&D
tcsdew
f iG f arSmifpysdK;cJah vonf? Owk&moD tajctaerSm rd;k ½GmwvSnhf aeylwvSnjhf zpfavonf? urÇmavmu
tajctaeum; wjynfEh iS w hf jynf wae&mESihf wae&mrwlyJ qef;Mu,fvaS cs \wum;/

t,Havmaum 0dpad wåmpç tedapäm to,H0oD?


a'aoe a'aom twkavsmç tvHwrSd edAEdÁ w
d́ /kH

t*Fvdyfa,m*Drsm;\ tar;udkajz
owdy|mefa[m

e,kefvqef; 3-&uf (28 -5-79) aeY eHeuf 9 -em&DtcsdefwGif t*Fvdyf a,m*D 4 -OD; q&mawmfb&k m;BuD;
tm;½Scd ;kd uefawmhNyD; ykpmä rsm;ar;avQmufonf? q&mawmfb&k m;BuD;u rqdik ;f r wGajzMum;awmfro l nf? xdak eY aeYqrG ;f
bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf tD'ifbm&m (Edinberra) ûrdYoYkd <uawmfrí l a'oEÅ&A[kow k udk qnf;yl;awmfrol nf?
nydik ;f jyefvnfa&muf½o dS jzifh n 7-em&D 15 -rdepftcsderf pS í 8-em&D 15 -rdepfwikd af tmif owdy|mefw&m; 'kw, d
ydik ;f udk tNyD;owfa[mMum;awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;um; A[kow k vnf;rsm;vS \? qef;qef;Mu,f
Mu,fvnf; a[mawmfrEl ikd f \? odraf rGYaomynm½SiBf uD;vnf; jzpfawmfrl \? &J&ifv h nf; &J&ifah wmfrl \? t,l0g'rsm;
pGmwdYk üvnf; vdrm® uRrf;usifawmfryl gay\/

A[kóak wmpdMwuxDç edyak Pm p 0dom&a'g?


omr,daump ukoavmç r[mpnfax&ukOaÆ &m/

w&m;pcef;odrf;yGJ NyD;pD;jcif;

e,kev f qef; 4-&uf (29 -5-79) aeY eHeuf 9-em&D tcsdew f iG f t*Fvyd af ,m*D 2-a,mufvm a&mufí
q&mawmfb&k m;BuD;tm; zl;awGYNyD; w&m;"r®EiS phf yfí rdrw d Ykd pw
d 0f ,f r½Si;f rvif;onfrsm;udk ar;avQmufMuonf?
q&mawmfBuD;u vG,u f pl mG ajzqdak wmfrcl ahJ vonf? a,m*Drsm;tm; t½SiZf eumbd0o H udk ÓPfpOfw&m;a[map
awmfro l nf? n 7-em&Dtcsed w f iG f q&mawmfb&k m;BuD;onf csr;f oma&;w&m;awmf (The Way to Happiness )udk
a[mMum;awmfro l nf? ,if;odYk a[mMum;awmfrNl yD;aemuf wdAufausmif; tBuD;tuJjzpfol tuke&f ifyYkdcs(D Akoung
Rim Pouche ) u tcrf;tem;w&yfusi;f yNyD; w&m;pcef;odr;f yGJ EIwq f ufpum; ajymMum;avonf? qufvufí
jrefrmt*Fvyd af ,m*Drsm;u vªz, G 0f w¬KtoD;oD; qufuyfv'ª gef;Muavonf? q&mawmfb&k m;BuD;u aumif;rI
ukov kd t f &yf&yfukd a&pufcsay;awmfro l nf? a':vSvçS a':vDç a':jrcifEiS hf wdAufausmif;rS wdAufov D ½Sif t*Fvyd f
trsdK;orD; [Dvm&DwYkd u r[mpnfq&mawmftzGYJ a&mufonfah eYupí aemufq;kH aeYtxd qGrf ;uGr;f a0,sm0pöûyvkyf
Muonf? ¤if;wdYk \ a0,sm0pö ukov kd rf sm;udyk g xnfo
h iG ;f a&pufcstrQay;a0ygonf? pcef;odr;f yGrJ mS n 9-em&D
tcsed w f iG Nf yD;pD;cJah vonf? q&mawmfb&k m;BuD;u aeYa&mnyg w&m;ay;jcif;ç w&m;a[mjcif;ç jyóem ajzqdjk cif;
jzifo
h m tcsdeu f kd vGeaf pawmfrcl hJ avonf? tenf;i,fom usde;f pufawmfro l nf/

r[mpnfax&yk*aF 0gç r[k,smarm r[m,wd?


&wåEd 0d́ H udpu
ö m&Dç axa&m okov
D oH0&D/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 213

bmrif*ef(rf)NrdKYawmfcef;rü odwy|mefw&m;
a[mjcif;

1341-ckESpf e,kefvqef; 5-&uf (30 -5-79) aeYwiG f qajrvif; wdAufpcef;ü t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmf
rlNyD; eHeuf 7-em&D rdepf 30 -tcsed w f iG f armfawmf,mOfrsm;jzifh xGucf mG awmfrcl &hJ m 125 -rdik f uGmvSr;f onfh
bvufy;l vf(Blackpool)ûrdYoYkd eHeuf 10-em&d rdepf 30 -tcsdew f iG f a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? xdûk rdYwiG f a'gufwm
OD;atmifjrifEh iS hf a':ode;f ode;f wdYk u ¤if;wdYk \aetdrüf aeYqrG ;f qufuyfMuonf? xdrk w S zef rGev f JG 2 -em&Dred pf 30 -
wGif xGucf mG awmfrcl &hJ m rdik f 100 -cefY uGmvSr;f onfh q&mawmf t½Siaf &0w"r® oDw if;oH;k &m t*FvefEikd if H
bmrif*ef(rf) (Burmingham) ûrdYoYkd nae 5-em&Dtcsed w f iG f qdu k af &mufawmfrcl ahJ vonf? n 8-em&Dtcsdew f iG f
bmrif*ef(rf) ûrdYawmfcef;rodYk <ua&mufí owdy|mef w&m;awmfukd tusO;f csKyf a[mawmfrcl ahJ vonf? q&mawmf
t½SiZf euu bmomjyefon ?f w&m;em{nfyh &dowf 100 -cefY½&dS m jrefrmç tdE, d́ ç t*Fvyd rf sm;jzpfMuonf? n 10 -
em&D rdepf 30 -cefYwiG f bmrif*ef(rf) ûrdYywf0ef;usiw f iG f aexdik Mf uaom jrefrmrsm; vma&mufí q&mawmfb&k m;BuD;
tm; zl;ajrmfMuonf/

bmrif*efem*a&pmydç e*&omvrE´ad &?


owdy|meH bmodwç¬ r[mpnf y@dawm [d a0/

vef'efjyefa&muf Oa&myc&D;pOfrsm;aqG;aEG;jcif;

e,kev f qef; 6-&uf (31 -5-79) aeYwiG f bmrif*ef(rf)0d[m&ü t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;vQif
bl;wf(pf) (Boots) aq;0g; xkwv f yk af &;ukrP Ü rD S t&m½Sd OD;armifarmifoef;ESiZhf eD; a':at;oef;wdYk u qufuyf
vª'gef;onfh aeYqrG ;f udk bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? rGe;f vGJ 2 -em&D 45 -rdepf tcsed w f iG f bmrif*ef(rf)rS vef'efûrdYoYkd
xGucf mG awmfrcl MhJ u&m nae 4-em&D 45 -rdepfcefYwiG f vef'efûrdY Ak'y¨ 'Ü yD ,d;k ',m; ausmif;odYk a&muf½MdS uavonf?
xdak eYn nOfOh ;D ,Htcgor,wGif pwifxu G cf mG rnfh Oa&my a'ompm&Dc&D;pOfEiS hf pyfvsOf;í tpDtpOfrsm; ñSEd iId ;f
aqG;aEG;cJMh uonf/

omoeaZmwew¬m,ç Oa&myya'o okab?


rEÅ,
d o
ð k r[max&mç r[mpnf yrkcg [d a0/

toDwdrydkif;

jyifopf (French)EdkifiH

jyifopfEikd if o
H nf tv,fyikd ;f Oa&mywdu k f \ taemufbufü wnf½adS vonf? taemufajrmufbufwiG f
'dZk ma&vufMum;ESihf t*Fvyd (f uJe,fvf ) a&aMumif;jcm;í t*FvefEikd if H (uRef;) wnf½o dS nf? ajrmufbufwiG f
b,fv*f sD,EH iS hf vlZifbufEikd if w H Ykd wnf½adS vonf? ta½SYajrmufbufwiG f taemuf*smreDç ta½SYbufwiG f qGpZf mef
Edik if EH iS hf tDwvDEikd if çH awmifbufwiG f ajrxJyifv,fç tif'&kd mjynfEiS hf pydejf ynfç taemu b
f ufwiG f bpöau;
yifv,fauGYEiS hf twåvEÅw d o
f rk'&´ mwdYk 0ef;&Hvsuf wnf½o
dS nf? ,if; jyifopfEikd if o
H nf pwk&ef; rdik f 212659 -rdik f
us,0f ef;onf[o k &d onf? ûrdYawmfrmS yJ&pfûrdYjzpfavonf/

jyifopfEdkifiH omoemjyK<ujcif;ç wlEGefNrdKYa&muf½Sdjcif;

1341-ckEpS f e,kev
f qef; 7-&uf 1979 -ckEpS f ZGev f 1-&ufaeYwiG f vef'efûrdY acwåow D if;oH;k awmfr&l m
d ½f ;kd (Heath Row ) avqdyo
Ak'y¨ 'Ü yD ,d;k ',m;ausmif;ü eHeufqrG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf vef'ef[o f Ykd <ua&muf
awmfrcl ahJ vonf? avqdyrf S eHeuf 10 -em&Dred pf 30 -wGif jyifopf (French) Edik if o H Ykd xGucf mG onfh av,mOfjzifh
vdkufygawmfrlcJh&m vD,Gef ( Lyon) ûrdYteD;½Sd av,mOfuGif;odkY rGef;vGJ 1 -em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f qdu
k af &mufawmfrl
cJah vonf? tqdyk gavqdyo f Ykd wlEeG (f Tournon) ûrdY ½Sd aAm"dÓP&mrausmif; (Wat Bodhi Nyararema ) rS
'g,um 'g,dumrrsm;u toifv h ma&mufêudqkd MuNyD;vQif armfawmf,mOfrsm;jzifh q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ ukd
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 214

wlEeG af usmif;odYk yifah qmifMuavonf? wlEeG ûf rdYrmS avqdyEf iS hf rdik f 70 -cefY uGmvSr;f onfjh yif um;v rf;vnf;
usO;f ajrmif;ojzifh nae 4-em&D rdepf 20 -wGirf S wlEeG ûf rdYoYkd a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? a&mufvQifa&mufcsif;
"r®y#doE¬m&-w&m;jzifh taphtpyfa[majymjcif;ç w&m;jzifEh w I q f ufjcif;udk ûyawmfrol nf/

orÜwu å a© P0 ax&daE´mç r[mpnfu0d yk*Fa0g/


"r®y#doE¬m&H aom [dç u&d oDwvrmeaom/

jyifopftrsdK;om; 13-OD; zdk;olawmf0wfay;jcif;

e,kev f qef; 8-&uf (2 -6-79) aeY eHeuf 9-em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f jyifopfvrl sdK; 13 -OD; wdYk ukd
o&P*HEk iS hf ½Spyf g;oDvay;í zd;k olawmf0wfay;awmfro l nf? o&P*Ho k vD \ tusdK;BuD;aMumif; udv k nf; tusOf;
csKyfí a[mawmfro l nf? jyifopftrsdK;om; 13 -OD;onf iarmufywåjrm; &olwYkd uohJ Ykd 0rf;ajrmufEpS o
f uf ½Tit
f m;
wufvsuf q&mawmfb&k m;BuD;\ pum;udk vufco H rd ;f ydu
k Mf uavonf/

bmodwH ax&aoa|eç y@&0w¬o, H w k m?


ukvykwmå bdeE´o
ð çk rPð 0 orÜ#pd o
dä /kH

qGrf;cH<uawmfrljcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf-

Owåad | eyÜraZÆ,sç "r®o


H pk &dwH pa&?
"r®pm&D okcH aowdç to®að vmau y&rSpd / 1

qGr;f cH0wfü rarhravsmh&mç aumif;pGmusift


h yfaom tusifw h &m;udk usifBh uHêud;ukwf tm;xkw&f m \? w&m;
usifoh ol nf þavmuç xdak vmurSm csrf;ompGmae& \-[laom bk&m;oAÁño k cifu zcifb&k ifoak '¨g' e
rif;w&m;tm; a[mawmfro l nfh a'oemudk ESv;kH odYk wif qifjcifawmfríl ausmif;y&d0P k f twGi;f ü aemufygtzGYJ 0if
&[ef;awmfrsm;NcH&í H £aNE´awmf txk av;awmifrQMunfu h m qGr;f cHvnS v
hf nfawmf rlcahJ vonf/ ,if;qGr;f cH&mrS&
aom trsdK;rsdK;aom qGr;f abmZOfwYkd ukd tm[ma& y#dul vonmESiw hf uG r[mypöa0u©PmwdYk ukd qifjcifum
bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf/

r[mpnfax&aoa|mwdç avmu*¾gEk*awm ok"?D


avmu*¾omoeaó0ç 0k',d¨ m udpu
ö m&aum/

t*Fvdyfbmomjzifh tvkyfay;w&m;awmfa[mMum;jcif;

xdak eYnae 3-em&D 30 -rdepfwiG f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;onf t*Fvyd b f momjzifh 0dyóem


tvkyaf y;w&m;awmfukd a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? w&m;yGw
J iG f y&dowf 60 -cefY½NdS yD; jyifopfEiS v hf mtdk vlrsdK;rsm;
jzpfMuonf? q&mawmf a[mMum;tyfaom w&m;awmfukd aAm"dÓPm &mrausmif;rS vmtdb k ek ;f awmfBuD; t½Sif
ÓPmpma&mu jyifopfbmom jyefqakd wmfrcl ahJ vonf? w&m;emMu&aom Oygoum OygodumwdYk pdw"f mwf½iT f
vef; csr;f omat;jrMuukef\/

w'g A[a0g arm'EÅçd oDwm,EÅd okcEÅpd ?


jyifopfZem vmtdZk emç &wewå,rmrum/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 215

om,mqdwfNidrfonfhausmif;

xdak Am"dÓPm&mrausmif;wdu k rf mS om,mvSonf? t&dyaf &ESiv hf nf; jynfph kH \? ûrdYpeG af wmifuek ;f ay:rSm
wnf½jdS cif;jzpfí avaumif; avoefYvnf;&½Sd \? opfyifBuD;i,fwYkd jzifh tHYk tYkH qikd ;f qd ik ;f awm&ausmif;ozG,f
qdwNf idrv
f aS yonf? jyifopfvrl sKd ;wdYk ukov kd ûf y&m yknwdwç¬ yknywåç yknblrjd zpfavonf? tenf;i,faom Ak'¨
bmom0ifwYkd tzdYk t&awmfvaS yonf? ,if;ausmif;odYk jyifopfvrl sdK; vmtdv k rl sdK;wdYk vma&mufw&m; tm;xkwaf vh
½Sdonf[l\/

oifjypfyak & aAm"dÓP-tma&marm [d raem[a&m?


orEÅm 'lryEÅd [dç r@dawm aombaem [d acg/

vmtdk AD,uferftrsdK;om; 80-cefY vma&mufvSL'gef;Mu

q&mawmfb&k m;BuD;\ oDv*kPçf orm"d*P k çf ynm*kPf owif;wdYk rS m urÇmt&yf&yfwiG f oif;ysHYêudiv f iId í


f
ae\? odYk jzpfí q&mawmfb&k m;BuD; a&muf&ma'owdik ;f ü ylaZmfoçl jyóemar;olç w&m;emolwYkdrmS ysm;yef;cyfrQ
jrm;ajrmufvu S ek \
f ? q&mawmfb&k m;BuD; jyifopfEikd if H wlEeG ûf rdY aAm"dÓP&mr ausmif;wduk o f Ykdvnf; vmtdEk iS hf
AD,ufemrf trsKd ;om; 80 -cefYwYkd vma&mufí q&mawmfb&k m;BuD;tm; vªz, G 0f w¬KtrsdK;rsdK;wdYk jzifh uyfvyª al Zmf
aeYqrG ;f qufuyfMuonf/

r[mpnfax&aoa|m [dç oDvawaZeumoka&m?


orm"dynmawaZm[dç yZÆvaEÅm 'd0gedo/H
auae0 Zem orÇwmå ç ax&yg'rÁKaZ 'Ga,/

csrf;oma&;w&m;a[mMum;jcif;

aAm"dÓPm&mrausmif;rSm yifv,fa&jyifrS rDwm 300 -cefYjrifo h nfh uke;f ajray:ü wnf½jdS cif;aMumifh &moD
OwkrQwonf? xdkaeYnae 3 -em&D rdepf 30 -wGif q&mawmfb &k m;BuD;u a,m*Dy&dowftm; csr;f oma&; w&m;awmf
(The Way to Happiness ) udk a[mMum;í vmtdbk ek ;f BuD;u jyifopfpum;jzifh jyefqakd wmf rlcahJ vonf/

wlEeG yf ak &aA"dÓP-tm&maryd raem&ar?


okcr*¾o"k r®rçdÜ a'o,d ,wdaoca&m/

qGpfZmvefEdkifiH

qGpZf mvefEikd if o
H nf Oa&mywdu k f \ tv,fA[dw k iG f awmifwef;rsm;ywfvnf 0dik ;f &Hvsuf½adS vonf?ajrmuf
bufwiG f jyifopfEiS hf *smreDEikd if w
H Ykd wnf½ídS ta½SYbufwiG f MopBwD;,m;ç vpfcsDwefpwde;f ESihf tD wvDEikd if w H Ykd wnf
½So d nf? awmifbufwiG f tDwvDEikd if w H nf½í dS taemufbufwiG f jyifopfEikd if H wnf½adS vonf? pwk&ef;rdik f 15944 -
rdik f us,0f ef;avonf? ûrdYawmfrmS *seAD mûrdY jzpfavonf/

qGpfZmvefodkY <uawmfrljcif;

e,kev f qef; 10 -&uf (4 -6-79) aeY eHeuf 6-em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;
aemuf wlEeG rf S qGpZf mvefjynfoYkd a½SY½v D m 20 -cefYa0;uGmaom Am;vifhpf ( Valance) ûrdYodkY eHeuf 8 -
I suf uDvrkd w
em&D rdepf 20 -cefYwiG f armfawmf,mOfjzifh xGucf mG awmfrcl ahJ vonf? xdûk rdYokd Y eHeuf 9-em&DcefYwiG f a&mufawmfrl
onf? wqifrh ;D &xm;jzifh uifAm&DûrdYoYkd qufvuf<uawmfro l nf? wzef uifAm&DrS aeY 12 -em&D 45 -rdepfwiG f
qufvufí pD;eif;vdu k yf gcJ&h m &xm;rSm auGYaumuf vSnyhf wfvsuf ESi;f jrLaqmif;onfh awmifwef;toG,o f ,G u
f kd
ywfvsuf *seD AD m (Geneva)ûrdYoYkd aeY 1-em&D 35 -rdepf tcsdew f iG f qdu
k af &mufcahJ vonf? blwm½Hrk S wem&DcefY
twGi;f wGif &xm;ajymif;pD;um c&D;qufjyef&m ]]wd,ef}} ûrdYoYkd nae 4 -em&D 15 -rdepftcsdew f iG f a&muf½adS vonf?
wzef xdrk wS qifh &xm;ajymif;pD;í <uawmfr&l m ]]pdeYf trD ,D m}} odkY 4 -em&Dred pf 50 -tcsdew f iG f qdu k af &mufavonf?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 216

,if;blwm½Hük a'gufwm rD&u f zkd &DAm (Dr.Mirko Freba )ESihf OD;ode;f atmifEiS hf rdom;pk (jrefrmoHr;ª ) ESihf jrefrm
rdom;pkrsm;vma&muf êudqvkd suf½MdS uavonf? q&mawmfonf yifyef;rIuykd rmPrûyyJ bk&m;oAÁñk o moemûya&;
twGuf þrQêud;yrf;awmfrcl ahJ vonf/

um,ac'H teayau©m oyanmç


omoeua& 'VSpaä E´m {aom?

tbd,Ok dÆ owåmeH [dwm,acgç


wo®m puú0¹k ,
kd m tm&rÇa0g/

[dkw,fi,fwckü oDwif;oHk; omoemjyK

xdak 'oü qGpZf mvefjynf \ obm0 ½IarQmfcif;jzpfonfh awmiftqifq h ifEh iS hf uke;f jrifjh rifrh sm; ayg<u,fvS
onf? pdeYf trD , D mblwmESirhf eD;ra0; rDwm (1200) jrifrh m;onfh ]]armifw h q f akd v;}} ( Mount Soleid ) t&yf½Sd [dkw,f
wckwiG f q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ wnf;cdMk uavonf? xd[ k w
kd ,frmS i,fonf[k qdak omfvnf; oH;k xyftaqmuf
ttHjk zpfNyD; [dw k ,fwckv;kH r[mpnfomoemûytzGYJ twGuf 'umrsm;u êudwifimS ;&rf;xm;cJMh uonf? q&mawmf
bk&m;BuD;ESit hf zGYJ onf tay:qH;k xy üf oDwif;oH;k í tv,fxyfü trsdK;om;a,m*Drsm;udk ae&mcsxm;cJah vonf?
atmufq;kH xyfurkd l w&m;xdik jf cif; w&m;a[mjcif;twGuf owfrw S x
f m;avonf? trsKd ;orD;a,m*Drsm;twGuf rlv
u þ[dw k ,füyif pDpOfxm;aomfvnf; a'gufwmt½Siaf &0w"r® \ rdeYf Mum;csut f & q&mawmfrsm;rSm o[ao,s
tmywfvw G &f ef vJavsmif;í csrf;ompGm usde;f pufapEdik &f ef wm0efcyH *k Kd¾ vfrsm;u trsdL;orD;a,m*Drsm;udk teD;½Sd
tjcm;[dw k ,foYkd a½GYajymif;ay;onf? xdYk aMumifh xdXk meü 7-ywfv;kH csrf;ompGm oDwif;oH;k awmfrMl uonf/

{0H [d yxdum*ga&ç 0odwGm ax&ukOaÆ &m?


"r®H aom [d tumodwç¬ u½kPm ykPrÖ meaom/

a,m*Daygif; 30-w&m;tm;xkwfMu

þ ]]armifhwfqdkav;}} t&yfü 10 -&ufpcef;zGií hf w&m;"r®a[mMum;jyojcif;ç bm0empD;jzef;jcif;ç tm;xkwf


jcif;rsm;ûycJMh u&m trsd K;om; trsdK;orD;a,m*D pkpak ygif; 30 -w&m;0if Muavonf? ¤if;wdYk tm;vH;k Oa&mywdu k o
f m;
csnf; jzpfMuí o&P*Hk 3-yg;ü ,Hrk mS ;rJw
h nforl sm; jzpfMuavonf? xdpk cef;ü tar&duefrv
S ukd yf gvmMuol
OD;vSazESihf a':wifviId w f Ykd vnf; tcgrvyf w&m;½Irw S Mf uonf/

armifw
h q
f akd v; ya'orSçd wðorwåm[d a,m*daem?
0dyóð ok okyoEémç o'´[EÅm0 omoae/

w&m;xdkif w&m;ppf
q&mawmfBuD; owdy|mefa[mjcif;

e,kev f qef; 11 -&uf (5 -6-79) aeY rd;k aomuftcsdef o,rrSpí eHeufcif;wavQmufv;kH ESi;f rsm;jzifh
ñdrk iId ;f &Djym a0jzmvsu½f odS jzifh wrsKd ;MunfE;l p&mjzpfonf? wu,fawmh &moDOwku q&mawmfb&k m;BuD; \
omoemûyvkyif ef;udk êudqo kd uJo h Ykd½adS vonf? eHeuf 7-em&D rdepf 30 -tcsderf S 9-em&Dtxd t½Sit f *¾"r®onf
a,m*Drsm;ESit hf wl w&m;xdik cf ahJ vonf? rGe;f vGt J csdew
f iG f a,m*Dtaygif;onf qufvufí ud, k pf u D , kd if bm0em
ur®|mef; qufvufp;D jzef;Muonf? aeYv,fwiG f t½SiZf eumbd0o H u w&m;ppfonf? rd;k a'0gvnf; ½GmavrpJ½adS v
\? n 7-em&D rdepf 30 -tcsed f rd;k pJaomfvnf; w&m;oHu rpJao;acs? q&mawmfb&k m;BuD;onf owdy |mef
w&m;awmf yxrydik ;f udk t*Fvyd v f akd [majymawmfr&l m 8-em&D rdepf 30-tcsdewf iG f w&m;yG½J yk o
f rd ;f cJah vonf/

owdy|meab&drçdÜ t[eD,wd aoca&m?


aomum ty*rm,ç o'g 'VSy&uúarm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 217

w&m;xdkifç w&m;a[mç w&m;ppf


q&mawmfBuD; owdy|mefa[mjcif;

e,kev
f qef; 12 -&uf (6 -6-79) aeY 5 -em&Dtcsdew f iG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; t½Sit
f *¾"r® a,m*D
rsm;ESit
hf wl 5-em&D 45 -rdepfrS 6-em&D 15 -rdepftxd wBudrçf eHeufyikd ;f 7-em&DrS 8-em&D 15 -rdepftxd
w&m;xdik af vonf? rGe;f vGw
J iG f a,m*Drsm; qufvufw&m;tm;xkwMf uonf? aeYv,f 2 -em&DwiG f t½SiZf eumbd0H
ou 0dyóemw&m;csD;jr§io hf nf? nae 4 -em&DwiG f t½SiZf eumbd0o H w&m;ppfonf? nydik ;f wGif 7 -em&Dred pf 30 -
rSpí 8-em&D rdepf 30-txd q&mawmf bk&m;BuD;u owdy|mef 'kw, d ykid ;f udk t*Fvyd v f kd a[mMum;awmfro l nf/

bk&m;jrwfpGmuk½kwdkif;om;wdkYtm; a[mawmfrlonfhenf;wl
a[mawmfrljcif;

Opömaygrsm;aomtrsdK;om;onf a½Taowåmud&k í a½Taowåmü &wem 7-yg;wdYk ukd xnfo h iG ;f odrk ;DS ouJo h Ykd
bk&m;jrwfpmG onf a½TaowåmE iS w hf al om uk½w k ikd ;f om; y&dowfav;yg;ud&k í urÁvmukeo f nf onfurÁvm \
jzpf&mZmwdpaom *kPu f jkd youJoh Ykd owåmeH 0do'k , d̈ m paom 7 -yg;aom*kPu f kd jyawmfrv l suf tmemygeyAÁpaom
21-yg;aomt&mwdYk ü bm0emuH \wnf&m tmemygepaom ur®|mef;udk t&[wåzv kd üf aumif;pGmxnfu h m pd;k &drf
ylaqG;jcif;ç jrnfwrf;jcif;ç ud,k q
f if;&Jjcif;ç pdwqf if;&Jjcif;ç pdwEf v
S ;kH rom,mjcif;[laom av;yg;aom Oy'´a0gudk
y,fazsmufwwfaom udavombif pifMu,fjcif;ç t&d,mr*fu&kd jcif;ç edAmÁ efukd rsufarSmufûyjcif; [laomtusdK; 3 -
yg;udk aqmifwwfaom eufeufeeJ J cufcaJ om &wem 7-yg; t[ef okweå u f kd bk&m;jrwfpmG a[mawmfro l uJo h Ykd
r[mpnfax&fausmf jrwfbek ;f armfonf qGpZf mvef y&dowftm; r[mowdy|mef okweå u f kd t*Fvyd b
f momjzifh
a[mawmfrcl yhJ gavownf;/

v'¨gaygaom okrOÆLoHç &wemedp ed'a´ [?


{0H a'aowd *rÇD&Hç b*0g uk½k0goDeH/

{u0DowdXmaeokç t&[awå okacyd,ç


aomum'ly'´0*¢gwHç 0do'k '¨ |d rm0[H/

y@KurÁv0aóm0ç owå0PÖH yumo,Hç


{0H r[mpnfaxa&mydç qGpZf mvH yoda'¨ yka&/

wdAufbkef;BuD;ESifh Ak'¨omoemjyefYyGm;a&;aqG;aEG;

e,kev f qef; 13 -&uf (7 -6-79) aeYwiG f ,refaeYuuJo h Ykd yif tvif;t0ef;rSpí a,m*Drsm;w&m;xdik Mf u
onf? q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ 0if &[ef;awmfrsm;onf 7-em&D 15 -rdepfwiG f OD;vSazç OD;pdeEf iS hf rpöwmz&DAm;wdYk
vdu k yf gvsuf *sDeAD mûrdYoYkd <uawmfro l nf? *sDeAD modYk eHeuf 10 -em&Dtcsed w f iG f a&mufawmfro
l nf? jrefrmoHr;ª
OD;ode;f atmiftrd üf aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfro l nf? xdt k csdewf iG f *sDeAD modYk &efuek rf S a&muf½adS eaom tvkyo f rm;a&;&m
0efBuD;ESit hf zGYJ onf q&mawmfb&k m;BuD;tm; uefawmhMuonf? rGe;f vGJ 1-em&D 15 -rdepfwiG f *sDeAD mûrdY½dS ukvor*¾
qdik &f m taqmufttHrk sm;ESihf tjcm;½Icif;rsm;udk um;jzifv h nS v hf nfMunf½h aI wmfro l nf? ¤if;aemuf jyefvnfxu G cf mG cJh
NyD; vrf;c&D;tMum; armifyh vJ&if;ûrdY½dS wdAufbek ;f BuD;ausmif;odYk acwå0ifa&mufawmfro l nf? wdAufbek ;f BuD;ESihf
q&mawmfb&k m;BuD;onf Ak'o ¨ moem jyefYymG ;a&; vkyif ef;udk aqG;aEG;awmfro l nf? ¤if;ausmif;ü wdAufvmrm;
(Lama) 2-OD;ç Oa&mywdu k o f m; vmrm; 16 -OD;ESihf w&m;tm;xkwq f J Oa&mywdu k of m; a,m*D 60 -cefY ½Sad om[l \?
qufvufxu G cf mG awmfrcl &hJ m armifw h q
f akd v;odYk n 8-em&D 15-rdepfwiG f qdu k af &mufawmfro l nf/

wdAufvmrm; emraueç r[moa,e"Dwrd m?


omupäH aom [d tumodç r[mpnfypäad wm 0d'gG /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 218

csrf;oma&;w&m;a[mMum;ç ar;cGef;rsm;ajzqdkjcif;

e,kev f qef; 14 -&uf (8 -6-79) aeYwiG f armifw h q


f akd v; cgwdik ;f uJo
h Ykd yif eHeufapmapmtcsderf pS í nae
wdik f tcsdef owfrw
S cf sufEiS t
hf nD a,m*Drsm; w&m;xdik Mf uonf? w&m;yGm;rsm;Muonf? nydik ;f 7-em&D 30 -rdepfrS
8-em&D 30 -rdepftxd q&mawmfb&k m;BuD;u csr;f oma&;w&m;awmfukd t*Fvyd v f kd a[mMum;awmfro l nf? a,m*Drsm;
ar;orQukd ajzMum;awmfro l nf? t½SiZf eumbd0o H uvnf; w&m;a[m w&m;ppfonf/

okcr*¾o"k r®rçdÜ ta'o,d ok"w


D rd m?
tEka,m*rÜd 0dóZÆçd r[mpnf ,wdbmPkrm/

'DuifNrdKYüw&m;jyjcif;ç w&m;a[mjcif; ponf

e,kev f jynfah eY (9 -6-79) aeY eHeufapmapmydik ;f wGif t½Sit f *¾"r®onf tcgwdik ;f uJo h Ykd a,m*Drsm;ESi fhtwl
w&m;xdik cf ahJ vonf? xdak eYwiG f pcef;odr;f aeYjzpfojzifh a,m*Drsm;pkaygif; oefY½iS ;f a&;vkyif ef; t00udk wuf<upGm
vkyaf qmifMuonf? xdYk aemuf eHeuf 9-em&D tcsdew f iG f oHCmawmfrsm;ESiw hf uG a,m*Drsm; waygif;wnf;pkí
trSww f &"mwfy½kH u kd Mf uonf? ¤if;aemuf teD;½Spd y Ykd [w kd ,foYkd a½TYajymif;Muonf? pydYk [w kd ,fü bef;( Berne) ûrdYrS
a&mufvmonfh "r®tzGYJ u oHCmukef a,m*Duek f qGr;f uyfauR;arG;vª'gef;Muonf? rGe;f vGJ 2 -em&D rdepf 30 -tcsdef
wGif pdeYf trD , D efbwl m½Ho k Ykd xGucf mG awmfrcl MhJ u&m tar&duefrS vma&mufol OD;pdef YEiS hf *sDeAD mrS OD;ode;f azwdYk vnf;
twlvu kd yf gMuonf? rpöwmrD&u f zkd &D;Am;vnf; vdu k yf gcJo h nf? pdeYf trD ,
D efbw l mrS rGe;f vGJ 2-em&D rdepf 30 -xGuf
&xm;jzifh pD;eif;vdu k yf gawmfrcl MhJ uav&m ]]bD,ef}} blwmodYk 3 -em&D 15 -rdepfwiG f qdu k af &mufcahJ vonf? xdb k w l m
ü &xm;wq ifah jymif;pD;awmfrMl uNyD; Zl;&pf (Zurich)odYk 4-em&D 45 -rdepf tcsdew f iG f qduk af &mufavonf? xdrk S
wzef &xm;ajymif;pD;í xGucf mG cJjh yef&m *do k efbw l modYk 6-em&D 5-rdepftcsdew f iG f a&muf½cdS ahJ vonf? xdb k w
l mrS
toifêh udqakd eMuonf? rpöwmauGtt kd eG w
f ifEiS hf ZeD;wdYk um;jzifh wqifyh ifah qmifí 12 -uDvrkd w D m a0;uGmaom
'DuifûrdYi,fuav;odkY nae 6 -em&D rdepf 30 -wGif a&muf½cdS ahJ vonf? xdûk rdYuav;rSm awmifay:ü wnf½NdS yD; EGm;
wd&pämefarG;jrLa&;jzifh toufarG;0rf;ausmif;ûyoltrsm; aexdik Mf uonf? xdak 'o½Sd ur®|mef;&dyo f mrSm vGepf mG oyf&yf
aumif;rGeaf om oH;k xyftaqmufttHjk zpfNyD; q&mawmfBuD;ESihf &[ef;awmfrsm;u tay:qH;k xyfü oDwif;oH;k awmfrí l
tv,fcef;wcef;ü uyÜ, d OD;jrode;f tm; ae&mcsxm;cJah vonf? xdt k v,fxyfü xrif;pm;cef;ç pmMunfch ef; ponf
wdYk ½adS vonf? ajrnDxyfüvnf; tcef;awmfawmfr sm;rsm;½S&d mtjcm; 'g,umrsm; csr;f ompGmaeEdik Mf uavonf? e,kef
vjynfhausmf 1-&uf (10 -6-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;NyD; a&muf½v dS mMuaom 'umç 'umr 20 -cefYwYkd tm;
o&P*Hk ig;yg;oDvay;í w&m;tenf;i,f a[mawmfral vonf? aemufwiG f owdy|meftvkyaf y; w&m;awmfukd
a[mawmfrcl ahJ vonf? 15-rdepfcefY w&m;xdik af pawmfro l nf/

'Duif0cS 'k e´ *a&ç axa&m xda&okoP²ad wm?


A[a0g "r®araCeç 0ómy,d taeu"m/

pifwDawmifxdyf <uawmfrljcif;

e,kefvjynfhausmf 2-&uf (11 -6-79) aeY eHeuf 5 -em&D rdepf 30 -wGif a'o"avhtvdu k f vufzuf&nfç
udwrf ek Yf ç axmywfç tkwpf f (Oats)ESihf aygifrek Yf rsm;jzifh txGwt
f jrwf qufuyfv'ª gef;Muonfukd bkO;f ay;awmfrl
Muonf? q&mawmfb&k m;BuD;u ,xmvmb oaEÅmo*kPEf iS hf jynfph akH wmfro l nf? eHeuf 7-em&Dred pf 30 -wGif
q&mawmfb&k m;BuD;onf pifwaD wmifxyd o f Ykd "mwf&xm;jzifh <uawmfrcl ahJ vonf? xdak e&modYk a&mufatmif
wnf;cd&k mausmif;rS uDvrkd wD m 30 -um;jzifh oGm;&avonf? 11 -em&Dred pf 30 -wGif oufowfvw G qf rG ;f udk bkO;f ay;
awmfrcl ahJ vonf/

t*Úäd pifwaD ovrÜçd "mwk&axe "mwko?k


aum0da'g ax&ygarmau©mç £u©aEÅm "mwkyOk u
Æ /H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 219

Zl;&pfwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

e,kev
f jynfah usmf 3-&uf (12 -6-79) aeY 8-em&D 55 -rdepfwiG f 'DuifûrdYuav;rS Zl;&pfûrd YoYkd armfawmf
,mOfrsm;jzifh xGucf mG awmfrcl MhJ u&m eHeuf 9-em&D rdepf 50 -tcsdew f iG f Zl;&pf (Zurich) ûrdYoYkd qduk af &muf
awmfrcl ahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf Zl;&pfûrdY Zl;&pfbwf[w kd ,fü acwåwnf;cdk awmfrcl ahJ vonf?
q&mawmfwdkYtzGJYa&mufí rMumrD Zl;&pf wuúov kd rf S ygarmu©[efuif q&mawmfBuD;tm; vma&mufz;l ajrmfavonf?
rGef;vGJ 2-em&DtcsdefwGif ûrdYwGif;<uí a'oEÅ&A[kokwt00udk qnf;ylawmfrlí nae 5 -em&D tcsed w f iG f jyefvnf
a&muf½Sd awmfrlcJhavonf? n 7 -em&DwiG f ygarmu©[efwif xyfraH &muf½dS vmjyefí wuúod v k <f ua&mufí w&m;
a'oem a[mawmfr&l ef avQmufxm;avonf? odYk EiS hf q&mawmf bk&m;BuD;onf Zl;&pfwuúov kd o
f Ykd <ua&mufí
w&m;emy&dowf 150 -cefYwYkd tm; o&P*HEk iS hf ig;yg;oDvay;í owdy|mefw&m; tusOf;csKyfukd a[mawmfrcl ahJ v
onf? t½SiZf eumbd0o H u t*Fvyd v f jkd yefí rpöwmrd&u d u
kd *smrefbmom jyefMum;ay;onf? 15 -rdepfcefY
q&mawmfb&k m;BuD; ud, k w
f ikd af [mí t½SiZf eumbd0o H udk qufvufa[mapawmfrcl ahJ vonf? n 9-em&D rdepf
30-cefYwiG f w&m;yGJ NyD;qH;k onf/

Zl;&pf0Zd mÆ va,pmydç r[mpnfax&ukOaÆ &m?


"r®H aom a'o,dwmG eç tEk*[ ¾ D okA'k rd¨ m/

tDwvDor®wEdkifiH

tDwvDor®wEdik if oH nf ajrxJyifv,fa'owGif wnf½adS omuRe;f qG,Ef ikd if H wEdik if jH zpfonf? ajrxJyifv,f


wGi;f ½Sd qm;'D;eD;,m;uRef;ESihf pDqv
D u
D Ref;wdYk onfvnf; tDwvDEikd if w
H Ed ik if jH zpfuek \
f ? pwk&ef;rdik f 116403 -rdik f
us,0f ef;avonf? ûrdYawmfrmS a&mrûrdY jzpfavonf/

tDwvD (Italy) EdkifiHodkY<uawmfrljcif;

1341-ckEpS f e,kev f jynfah usmf 4-&uf (13 -6-79) aeY eHeuf t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf
q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf avqdyo f Ykd qif;awmfro
l nf? rd&u f çkd rmuifEiS hf rduk u f ,fwYkd vu kd yf gydYk aqmifMu
onf? avqdyw f iG f ppfawmif;puúLpufrS OD;ode;f 0if;ESihf OD;xGe;f atmifwYkd wduk w f u kd qf ikd q
f ikd f q&mawmfBuD;tm;
zl;ajrmfciG &hf cJMh uonf? eHeuf 7-em&D rdepf 30 -wGif a&mr (Rome) ûrdYteD; ]]jzLrDcsD;Ed;k }} avqdyo f Ykd av,mOfjzifh
vdkufygcJh&m xdkavqdyfodkY 8 -em&D rdepf 40 -wGif qdu k af &mufcahJ vonf? avqdyw f iG f tDwvDjynfqikd &f m oHtrwf
BuD; OD;cifatmifav;ç 'kw, d twGi;f 0ef OD;ÓPfvif;ESihf tDwvDrS a,m*Darmf½w kd kd Yu vma&mufêudqv kd suf½MdS u
onf? xdrk w S qifh *sdKûrdYe,f½dS ]]*grd*k vD,}kd } ac: ur®|mef;XmeodYk um;jzifh vdu k yf gcJMh u&m eHeuf 10 -em&D 45 -rdepf
tcsdewf iG f a&mufcahJ vonf? 11 -em&D 15 -rdepfwiG f csKd csO&f omrkeYf ppkH mG jzifh qufuyfaomqGr;f udk bkO;f ay;awmfrcl hJ
avonf? aeYyikd ;f omom,m,m½Sí d nwGif rd;k tenf;i,f½mG oGe;f avonf? q&mawmfb&k m;BuD; cE¨mud, k o
f nf
w&m;a[mç w&m;jy&ef avsmufywfusef;rmvsuf½adS vonf/

£wvDy&k ad o|rÜçd ao|wåH £päaEÅm ok"?D


rkead em ao|puúóç 0k' ,
d̈ m t0rD,wd/

owdy|mefyxrydkif; a[mawmfrljcif;

n 7-em&Dtcsed w f iG f q&mawmfb&k m;BuD;u owdy|mefyxrydik ;f udk t*Fvyd bf momjzifh a[mMum;awmfrí l


rpöwmarmf½u
kd tDwvD bmomjyeftjzpf aqmif½u G cf ahJ vonf? jyifopfEiS t
hf w
D vD vlrsdK;y&dowf 20 -cefY½SdNyD;
tar&duefrS OD;pdev
f nf;w&m;em&ef vma&mufvsuf½adS vonf? n 8-em&DwiG f w&m;yG½J yk o f rd ;f avonf/

tDwvD0o
d a,pmydç *sdK£wd ck'a´ u yka&?
r[maxa&m oka'aoodç owdy|merkwrå /H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 220

o&P*Hk ig;yg;oDvay; owdy|mef'kwd,ydkif;a[mjcif;

e,kev f jynfah usmf 5-&uf (14 -6-79) aeYwiG v f nf; t½kPq f rG ;f uyfoal wGrsm;vS \? 9-em&DrS 11 -em&D
twGi;f w&m;tm;xkwo f l a,m*Drsm;tm; t½SiZf eumbd0o H u w&m;ay;jcif;ç w&m;ppfjcif;rsm;udûk yonf?
oHtrwfBuD; OD;cifarmifav ;ESihf tdro f tl rd o
f m;rsm;ç oH½;kH tzGYJ 0if ZeD;armifErHS sm;ç (F.A.O) pm;eyf&u
d m© tzGYJ rS
OD;xGe;f &ifEiS Zhf eD;ç OD;xGe;f jrwfEiS Zhf eD;wdYk u q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ tm; aeYqrG ;f uyfMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;
u o&P*HEk iS hf ig;yg;oDvay;awmfrNl yD; qGr;f tEk arm'emw&m; a[mMum;awmfrlonf? n 7 -em&D rdepf 30 -tcsdef
wGif owdy|mef 'kw, d ydik ;f udk t*Fvyd v f kd a[mMum;awmfro l nf? rpöwmarmf½u kd tDwvDbmom jyefqckd ahJ vonf?
n 8-em&D rdepf 30-wGif w&m;yGo J rd ;f onf/

owdy|me'kw,
d -aum|morÜd okaum0da'g?
avmu*¾omoeaó0ç 0k',d̈ m ux,D [d acg/

csrf;oma&;w&m; a[mMum;awmfrljcif;

e,kefvjynfhausmf 6-&uf (15 -6-79) aeYwiG f aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; aeY 1 -em&Dtcsdew f iG f jrefrmoH½;kH
0efxrf;tcsKdYEiS hf rpöwm ar mf½dkwdkYESifhwuG armfawmf,Ofrsm;jzifh 9 -uDvrkd w D mcefY a0;uGmaom jrefrmEdik if aH wmfo½H ;kH odYk
<uawmfro l nf? aeY 2-em&Dausmw f iG af &mufavonf? xdak eYreG ;f vGJ 3-em&DwiG f yky&f [ef;rif;BuD;ausmif;ESihf tjcm;
Munf½h zI ,
G af e&mrsm;udk <ua&muf Munf½h aI wmfrNl yD;vQif nae 5-em&D tcsdew f iG f ]]&dy&d mZuydv&kd }D } ½Sd jrefrmtDwvD
,Ofaus;rIobifoYkd <uawmfrí l ygarmu©&ifZu kd mrpdem&Du y&dowfrsm;ESihf rdwq f ufay;NyD;vQif av;ql"mwfykH
a½Twd*HkapwDawmfordkif;udk pvdkuf ( Slide) um;rsm;jzifh xd;k jyum ½Si;f vif;ajymMum;cJah vonf? xdYk aemuf q&mawmf
bk&m;BuD;u csr;f oma&; w&m;awmfukd t*Fvyd b f mompum;jzifh a[mMum;í 'D*syD e,fvu D tDwvDbmom jyefqckd hJ
avonf? w&m;odr;f NyD; n 7-em&D tcsed w f iG f wnf;cd&k m rGew
f u
D mvd[
k wkd ,foYkd jyefvnf<ua&mufawmfrcl ahJ v
onf/

okcr*¾a'oerÜçd a'oemok okaum0da'g?


ZemeH okaAm"w¬m,ç ax&daE´m a'o,d [d acg/

þonfvQif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; tDwvDEikd if H omoemûycef;tNyD;wnf;/

t*FvefaemufwBudrf xyfrHomoemjyKjcif;

e,kev f jynfah usmf 7-&uf (16 -6-79) aeY rGefwDumvdk [dkw,frS eHeuf 5 -em&DwiG f um;rsm;jzifh pD&rfyED kd
(Ciampino) avqdyo f YkdyYkdaqmif Muojzifh <uawmfro l nf? rdepf 40 -twGi;f avqdyaf &mufawmfro
l nf? 7-em&D
45-rdepfwGif av,mOfxGufí 9 -em&D rdepf 50 -tcsdew f iG f vef'efavqdy f (Gatwick) odYk a&mufonf? avqdyw
f iG f
vef'efwikd ;f owif;pmwdu k rf S OD;pdex
f eG ;f atmif aetdro f Ykd 11 -em&D rdepf 50 -wGif a&mufawmfro l nf?
OD;pdex
f eG ;f atmifEiS hf ZeD;wdYk u q&mawmfb&k m;BuD; \ e0ur®tm; 0w¬KaiGvMª uonf? q&mawmfb&k m;BuD;u a&puf
cs tEkarm'em ûyawmfro l nf? rGe;f vGyJ ikd ;f wGif ,d;k ',m;ausmif;ü a&muf½o dS w
D if;oH;k awmfro
l nf/

aemufwBudrf vef'efü aqmif½GufcsuftrsdK;rsdK;

q&mawmfb&k m;BuD;onf e,kev f jynfah usmf 8-&uf (17 -6-79) aeYwiG f 'kvb ’ &[ef;avmif; 4-yg;udk
OyZÑm,fûy&[ef;cHay;awmfro l nf? n 7-em&Dtcsed f vef'efr[maAm"dtoif;ü Ak'w ¨ &m;awmfukd a[mMum;awmfrcl hJ
avonf? e,kev f jynfah usmf 9-&uf (18 -6-79) aeY n 8-em&DrS 10 -em&Dtxd (St.Zohn Baptist Church
Surrey) wGif owdy|mef w&m;awmfukd <ua&muf a[mawmfrc l hJ avonf? e,kef vjynfah usm f 10 -&uf (19 -6-
79) aeYwiG f NAdwod Qjywduk f ponfwYkdukd vSnv
hf nfMunf½h I avhvmawmfrcl hJ avonf? nydik ;f wGif wnf;cd&k m
,d;k ',m;ausmif;ü a,m*Drsm;tm; owdy|mefw&m;udk a[mMum;awmfrcl hJ avonf? e,kev f jynfah usmf 11 -&uf
(20-6-79) aeYwiG f (bD -bD-pD)rS qGr;f 'g,um OD;cif tdrüf w&m;a[mawmfro l nf? nydik ;f wGif wnf;cd&k m ausmif;ü
a,m*Drsm;tm; w&m;a[mawmfrcl ahJ vonf? e,kev f jynfah usmf 12 -&uf (21 -6-79) aeY 6-em&D rdepf 30 -cefYwiG f
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 221

86-rdik f uGmvSr;f aom aqmuforfwef (Southampton) odYk <uawmfro l nf? ¤if;rSwqifh (Dsle of wight ) odYk
a&,mOfjzifh <uawmfro l nf? ,if;a'oodYk eHeuf 9 -em&D rdepf 30 -cefYwGif a&muf½Sd&m ( Little Dartmoor Vihara )
rS t*Fvyd b f u
d K© acr"ar®m vma&mufêudqakd vonf? xdak eYnwGif tqdyk g 0d[m&ü oDwif;oH;k awmfrí l nOD;
ûrdYrcef;r<u owdy|mef w&m;a[m Mum;awmfro l nf? e,kev
f jynfah usmf 13 -&uf (23 -6-79) aeYwiG f xdak 'orS
vef'efjyef<uawmfrcl o hJ nf? nydik ;f ü vef'ef0[
d m&ü owdy|mefw&m;a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

e,kev f uG,f (23 -6-79) aeY OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf OD;ode;f xGe;f wdYk \ bk&m;qif;wkrsm; taeuZm wifaw mf
rlonf? aeYqrG ;f jrefrmoH½;kH ü bkO;f ay;í jrefrmy&dowf 100 -cefYwYkd tm; w&m;a[mawmf rlonf? 1 -em&D rdepf 30 -
tcsdewf iG f 47 -rkdifa0;uGmonfh (Maid Stone Kent ) ½S d ( Friendship Society ) toif;odYk <ua&mufí owdy|mef
w&m; a[majymawmfrcl ahJ vonf ? xdak eYn 9-em&Dtcsdew f iG f (Oakenhyorut) okYd <u&m noef;acgiftcsdew f iG f
a&muf½adS wmfro l nf? r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;onf jrefrmEdik if o H m; OD;jrwfapm OD;pD;wnfaxmifaom ]]tkwu f if
[dv
k bf wf}} Ak'b ¨ mom ur®|mef;Xmeü 10 -&uf pcef;zGií hf ZGev f 24 -&ufaeYrpS í Zlvikd v f 3-&ufaeYwikd f
aeYpOfw&m;jy jyóemajzjcif;rsm;ûyawmf rlcahJ vonf? tzGYJ 0ifq&mawmfrsm;vnf; w&m;a[mç w&m;ppfMuonf?
þur®|mef;Xmeü &[ef;awmf 30 -OD; aqmifí trsdK;om; 13 -OD;udv k nf; 'kvb’ &[ef;cHay;awmfro l nf? q&mawmf
bk&m;BuD;onf azmfjyyg (Oakenhyobut) ur®|mef;Xmeudk r[mpnfomoemh &dyo f mcGtJ jzpf todtrSwûf yawmfrcl hJ
avonf? þodYk ponfjzifh þaemuftBudrw f iG v
f nf; w&m;a[mjcif;ç w&m;jyjcif;ç OyZÑm,fûyí &[ef;cH½iS ûf yyGrJ sm;
ûyvkyaf y;jcif; ponfjzifh rsm;pGmtvkyv f yk af wmfrcl ahJ vonf/

t*Fvefbrl ad o|rSçd emema'ao raem[a&?


Ak'o
¨ moeudpmö edç tum 'VSy&uúarm/

a[mfvefEdkifiH

e,fomvifEikd if [ H k xif½mS ;aom a[mfvefEikd if o


H nf Oa&mywdu k f taemufajrmuf yifv,furf;ajcay:ü
wnf½adS vonf? ajrmufbufwiG f twåvEÅw d o
f rk'&´ mtwGi;f ½Sd ajrmufyifv,fç awmifbufwiG f b,fv*f sD,EH ikd if çH
ta½SYbufwiG f taemuf*smreDç taemufbufwiG f ajrmufyifv,fjcm;vsuf t*FvefuRef;wdYk 0ef;&Hwnf½adS vonf?
pwk&ef; rdik f 12978 -rdik uf s,f0ef;í vlO;D a& 12597000 -cefY ½Sdavonf? tpdk;&½Hk;pdkuf&m û rdYawmfrmS [d*ûf rdYjzpfav
onf/

a[mfvefEdkifiHodkY omoemjyK<uaw,frljcif;

0gqdkvqef; 11 -&uf (4 -7-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; eHeuf 7-em&D rdepf 30 -wGif
t½kPq f rG ;f 'um OD;jrwfapm rdom;pkwYkd tm; oDvay; a&pufcsç tEkarm'emw&m; a[mawmfrNl yD; aeYqrG ;f bkO;f ay;
NyD; 1-em&D 15 -rdepf tcsdew f iG f ysHoef;xGucf mG onfh NAdwo d QavaMumif;ukrP Ü D av,mOfjzifh a[mfvef ( Holland)
Edik if H trfpwm'rf (Amstardam) ûrdYoYkd vdu k yf gawmfrcl MhJ u&m 5-em&D 15 -rdepfwiG f qdu k af &mufawmfrcl ahJ vonf?
trfpwm'rfavqdyüf Ak', ¨ metzGYJ rS yk*Kd¾ vfrsm;vma&mufêudqMkd uonf? a[mfveftcsed rf mS wem&Djcm;em;í n 7-
em&DwiG f avqdyrf x S u G cf mG í uDvrkd w D m 60 -a0;uGmaom (Grauen Hague ) ac: a'oodkY 7 -em&D 45 -rdepftcsdef
wGif qdu k af &mufawmfrcl ahJ vonf? xdak eYn w&m;emy&dowf 25 -OD;cefY ½Sad vonf? q&mawmfb&k m;BuD;u o&P*Hk
ESihf ig;yg;oDvay;í EIwq f ufred Yf ceG ;f oar®m'eD,uxm >rufMum;awmfrcl ahJ vonf/

o&aPokp oDavokç ywd|mayod Ak'rd¨ m?


om&PD,uxOömydç edpmä &,d okZmwdrm/

tvkyfay;w&m;tESpfom&a[mMum;jcif;ponf

0gqdkvqef; 12 -&uf (5 -7-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;aemuf eHeuf 8-em&Dtcsdew
f iG f
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf a,m*Dy*k Kd¾ vfwYkdtm; o&P*HEk iS hf 8-yg;oDv ay;awmfrNl yD; tvkyaf y;w&m; awmf
\ tESpof m&udk t>rufrQ a[mawmfro
l nf? t½SiZf eumbd0o H u qufvufa[monf? n 8-em&Dtcsdew
f iG f
y&dowf 30-cefYtm; owdy|mefw&m;udk a[mMum;awmf rlavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 222

owdy|me"r®Oçö oAÁAak '¨[d ao0dw?H


a'o,d a'oemaqaumç r[mpnfax&t0Sa,m/

jywdkufMunfh½Ijcif;ç owdy|mefw&m;a[mjcif;ponf

0gqdkvqef; 13 -&uf (6 -7-79) aeYwiG f &dyo f maumif;rI t½kPq f rG ;f udk bkO;f ay;awmfrNl yD; 8-em&DwiG f
a,m*Drsm; tzl;ajrmfcaH wmfro l nf? eHeuf 9-em&d 45 -rdepfwiG f (Panorama Mesdag Museum ) ac: jywdu k o
f Ykd
yifah vQmufojzifh A[kow k tvdYk imS <ua&mufMunf½h aI wmfrcl ahJ vonf? eHeuf 11 -em&DwiG f t½Si"f r®0&D emx \
r,fawmftrd w f iG f tzGYJ 0ifoC
H mawmfrsm;ESit hf wl qGr;f bkO;f awmfro k &yfrS ( Dykes) ac: a&umwm ½Icif;udk
l nf? xdt
Munfah wmfrNl yD; ausmif;odYk <ua&mufawmfro l nf? n 8-em&DwiG f t½Si"f r®0&D emx \ausmif;ü owdy|mefw&m;udk
a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? xdw k &m;pcef;wGif t½SiZf eumbd0o H aeYpOf w&m;ppfavonf? þodYk vQif q&mawmf
bk&m;BuD;onf a[mfvefa'oüvnf; omoemûyawmfrcl ahJ vonf/

{0O§ad [mfvefa'aoydç r[mpnf,wdy*k aF 0g?


avmuemxó ow¬Kaemç omoeH aombeH tum/

taemuf*smreDEdkifiH

taemuf*smreDEikd if o
H nf Oa&mywdu k f tv,fyikd ;f ü wnf½adS vonf? ajrmufbufwiG f ajrmufyifv,fEiS hf
'de;f rwfEikd if çH awmifbufwiG f vlZifbwfEikd if çH taemufbufwiG f e,fomvifEikd if EH iS hf b,fv*f sD,EH ikd if w
H Ykd wnf½dS
avonf? ta½SYbufwGif ta½SY*smreD½Sdí 1960 -ckEpS f Mo*kwv f rSpí ta½SYbmviftmPmydik rf sm; tkww f w
H ikd ;f
aqmufvyk cf ahJ vonf? taemuf*smreD \ûrdYawmfrmS bGe;f ( Bonn) ûrdYjzpfonf? taemuf*smreDü vlO;D a& uka# 60 -
cefY½Sdavonf/

*smreDEdkifiHodkY<uawmfrljcif;

0gqdkvqef; 14 -&uf (7 -7-79) aeYwiG f Ak', ¨ metzGYJ rv


S 'ª gef;aom t½kPq f rG ;f udk bke;f ay;awmfrNl yD;vQif
a,m*Drsm;\ uefawmhz;l ajrmfjcif;udk cH,al wmfrcl ahJ vonf? xdYk aemuf Ak', ¨ mepifwmausmif; q&mawmf t½Si"f r®
0D&emxtm; Mo0g'ay;awmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf xdXk merS qufuyfaom qGr;f udb k Ok ;f ay;awmfrcl ahJ vonf? aeY
2-em&Dtcsed w f iG f q&mawmfb&k m;BuD;u w&m;emy&dowftm; csr;f oma&; w&m;awmfukd cs;D jr§iahf wmfr o
l nf?
¤if;aemuftqdyk gausmif;bke;f BuD;u a,m*Dtm;vH;k ud, k pf m; q&mawmfb&k m;BuD;tm; 0rf;ajrmuf0rf;om EIwcf eG ;f
qufNyD;aemuf q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf 0gppfausmif;odYk armfawmf,mOfrsm;jzifh 4-em&Dtcsdew f iG f xGucf mG
awmfrcl &hJ m nae 6-em&Dtcsdew f iG f qduk af &mu af wmfrcl ahJ vonf? xdak usmif;rS q&mawmf t½Siaf rwåm0d[m&DEiS hf
oHCmawmfrsm; Oygoumrsm; êudqMkd uavonf/

¤if;ausmif;wnf&mXmeodYk *smreDjynfbeG ;f ûrdYrS jrefrmEdik if pH ;D yGm;a&;oHr;ª OD;udu k Bkd uD;u vma&muf êudqckd hJ
avonf? tqdyk g 0gppfausmif;rS t½Siaf rw må 0d[m&DEiS hf t½Sio f rk *FvwdYk yg twlvu kd yf gvsuf q&mawmf bk&m;BuD;
ESifhtzGJYonf 6-em&D rdepf 30 -wGif um;rsm;jzifh xGucf mG cJ&h m n 8 -em&D rdepf 30 -wGif (Kampstroat) ûrdY½dS rpöwm
ESihf rpöpzf &efqifwYkd \ aetdrüf acwåem;Muonf? xdrk w S qifh qufvuf<uawmf rl&m n 11 -em&Dtcsdew f iG f
taemuf*smreDEikd if H bGe;f ûrdY½dS OD;udu
k Bkd uD;tdro
f Ykd a&mufawmfrcl ahJ vonf? 0gppfEiS b hf eG ;f ûrdY 267 -uDvrkd w
D m uGmvSr;f
aom[l\/

*smref&|rÜd aom *Úäçd r[mpnf,wdy*k aF 0g?


avmu*¾omoeH aom [dç aZmawwHk £päaEÅm [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 223

o&P*HkoDvay;jcif;ç w&m;a[mjcif;ç ykpämrsm;ajzjcif;

0gqdv k qef; 15 -&uf (8 -7-79)aeYwiG f OD;udu k Bkd uD;ESihf rdom;pkwYkd qufuyfaom t½kPqf rG ;f udk bkO;f ay;
awmfrlonf? eHeuf 8 -em&Dtcsdew f iG f taemuf *smreDqikd &f m jrefrmoHtrwfBuD; OD;armifarmifneG Yf EiS Zhf eD;wdYk trª;xm;
vsuf jrefrmoH½;kH t&m½Srd sm;ESiw hf uG jrefrmrsm;uyg pkaygif;í e0ur®twGuf 0w¬KaiGrsm;udk vnf;aumif;? tjcm;
0w¬K ypön;f rsm;udv k nf;aumif; qufuyf vª'gef;Muavonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf azmfjyy gaumif;rItpkpw k Ykd
twGuf o&P*Ho k vD ay;jcif;ESihf a&pufcs trQa0awmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf?
2-em&d tcsed wf iG f jrefrmoHtrwfBuD;tdro f Ykd <uawmfrcl ahJ vonf? *smrefA'k b ¨ mom0ifwYkd avQmufxm;onfh ykpmä
t&yf&yfukd ajzMum;awmfrcl ahJ vonf/

þodYk ponfjzifh q&mawmfb&k m;BuD;onf taemuf*smreD Edik if üH vnf; bk&m;jrwfpmG a'oem rsKd ;aphukd
csawmfrcl ahJ vonf/

ypäad r*smrefa'aoydç ax&daE´m u0daE´m 0d'gG ?


Zdeomoe0k', d̈ mç tpöEHÅ 0g,mrH tum/

a[mfvefjynf wD;'dk;pcef;odkY<uawmfrljcif;

*smrefpaH wmfcsed f 4-em&D 15 -rdepftcsed w f iG f bGe;f ûrdYrS xGucf mG cJNh yD; b,fv*f s, D H (Belgium) udk jzwfí
'wfcsf (Dutch) q&mawmf t½Sif ykn"ar®moDwif;oH;k &m&dyo f m wD;'d ;k (Tidorp Hoge Zoom 79 Burgh,
Holland) odkY n 12 -em&Dtcsdew
f iG f qdu
k af &mufcahJ vonf? ,if;odYk nOfo h ef;acgif;tcsdeu f srS a&mufcjhJ cif;rSm
c&D;a0; uDvrkd w
D m 370 -cefY omjzpfaomfvnf; vrf;cGrJ sm; rsm;ojzifh vrf;vGo J mG ;jcif;aMumifh jzpfavonf? tqdyk g
(Tidorp) pcef;ta&muf bduK© t½Siaf rwåm0d[m&DEiS hf t½Sio f rk *FvmwdYk tjyif OD;udu k Bkd uD;wdYk yg vduk yf gydYk aqmifcMhJ u
avonf/

wD;'dk; (Tidorp) pcef;omoemjyK


rSwfwrf; tusOf;csKyf

wD;'d;k ur®|mef;&dyo
f mpcef;rS qu fuyfonfh t½kPfqGrf;udk bkOf;ay;awmfrlNyD; eHeuf 6 -em&DwiG f q&mawmf
bk&m;BuD;u owdy|mefw&m;awmf udt k wdck sHK;ívnf;aumif;? tvkyaf y;w&m;awmfü vd&k if;tenf;i,fuv kd nf;
aumif; a[mMum;awmfro l nf? t½SiZf eubd0o H u qufvuftNyD;owfa[monf? tqdyk gpcef;ü awmawmif t&dyf
tm0goudrk í DS awm&ausmif;ozG,f obm0zefw;D vsuf taqmufttHk [lír½Syd J a½TYajymif;Edik af om zsifMurf;wJrsm;
pcef;ay:ü a,m*Drsm; aexdik Mf uonf? vQyfppfr;D r½Sd za,mif;wdik rf ;D udk toH;k ûyMuonf? oH;k a& aomufa&udv k nf;
a&wGi;f rS cyf,al omufo;kH Mu&onf? q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf z YJG0if oHCmawmfrsm;onf nae 6-em&DwiG f Oykof
ûyNyD;aemuf n 8-em&Dtcsdew f iG f a,m*Daygif; 20 -cefYwYkdtm; q&mawmfb&k m;BuD; owdy|mefw&m; cs;D jr§iahf wmfrcl hJ
avonf? q&mawmf bk&m;BuD;ESit hf zGYJ onf Zlvikd v f 12 -&ufaeY wdik af tmifyif a[mfvefjynf wD;'d;k pcef;ü w&m;jy
jcif;ç w&m;a[mjcif;ç jyóemajzjcif;ponf omoemhtvkyu f kd r[kó[zGYJ vYkHvjzifh ûyawmfrcl MhJ uavonf/

r[mpnfyrkcg ax&mç o'g oHo'k r¨ meom?


a[mfvefyak & wD;'d;k a'aoç omoeudprö u½H/k

a[mfvefrSwzef jyifopfodkY<uawmfrljcif;

0gqdkvjynfhausmf 4-&uf (12-7-79) aeYwiG f &moDOwkom,monf? tyltat;rQw \? xdkaeYeHeuf t½kPf


qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD;vQif 8-em&Dtcsdew f iG f q&mawmf t½Siaf rwåm0d[m&DEiS hf wD;'d;k rS 'wfcsfbek ;f awmfBuD; t½Sif
ykn"ar®mwdYk um;ud, k pf jD zifh vdu
k yf gvsuf q&mawmfb&k m;BuD;udk yifah qmifí 12 -uDvrkd w D ma0;uGmaom 0gvf0pf
(uf) (Waal Wigk ) odYk xGucf mG awmfrcl MhJ u&m eHeuf 11 -em&D 15 -rdepftcsdew f iG f qdu
k af &mufcahJ vonf?
arwåm0d[m&Dausmif;ü aeYqrG ;f bkO;f ay;í rGe;f vGJ 1-em&D rdepf 50 -tcsdew f iG f trfpwm;'rf (Amstardam) odYk
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 224

qufvuf<ucsaD wmfrcl ahJ vonf? nae 3-em&Dtcsdeüf (Holland International Road Wearnt ) \ pDpOfxm;csuf
twdik ;f trfpwm;'rf emrnfausmûf rdYv,f a&umwm wl;ajrmif;c&D;w0ufukd armfawmfpufa&,mOf (Launch) jzifh
vSnv hf nfMunf½h aI wmfrcl ahJ vonf? nae 5-em&Dtcsdew f iG f (Schiphal) avqdyo
f Ykd qif;í jyifopfEikd if yH g&DûrdYoYkd
av,mOfjzifh xGucf mG &m n 7-em&Dtcsdew f iG f yg&DûrdYoYkd a&muf½adS vonf/

yg&Davqdyüf jrefrmoHtrwfBuD; OD;apmvdiI Ef iS hf OD;o ef;xGef; ponfh jrefrmoH½Hk; tzGJY0ifrsm;u ( Ky-Vien-


Tu) ausmif;rS AD,ufemrf bke;f awmfBuD; a'gufwm cEÅ"
D ar®m (Dr. Khanti Dhammo ) ESihf wynf&h [ef;ç 'umç
'umrrsm;wdYk vma&mufêudqMkd uavonf? avqdyrf S 7-em&D 50 -wGif xGufcGmcJh&m oHtrwfBuD; O ;D apmvdiI t f rd o
f Ykd
a&mufavonf? q&mawmfEiS t hf zGYJ onf oHtrwfBuD; OD;apmvdiI f \tdrüf ausmif;tjzpf oDwif;oH;k &ef avQmufxm;
ojzifh wnf;cdk oDwif;oH;k awmfrcl ahJ vonf/

yg&DwGif vkyfaqmifcsuftrsdK;rsdK;

0gqdv k jynfah usmf 5-&uf (13 -7-79) aeYwiG f oHtrwfBuD; OD;apmvdiI Zf eD; a':jrifjh rifh rdom;pkwYkd \
t½kPq f rG ;f udk bkO;f ay;awmfro l nf? rGe;f vGJ 2-em&DwiG f jyifopfEikd if H ûrdYawmfyg&D½cI if;rsm;udk Munf½h aI wmfrcl ahJ v
onf? n 9-em&Dtcsdew f iG f jrefrmoHtrwfBuD; rdom;pkEiS hf oH½;kH tzGYJ 0ifwYkd tm; o&P*Hk ESihf ig;yg;oDvay;NyD;aemuf
owdy|mefw&m;udk 10 -rdepfcefY a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf rdepf 50 -cefY w&m;xdik af pcJah vonf?
0gqdkvjynfhausmf 6-&uf (14 -7-79) aeY t½kPfqGrf; bkOf;ay;NyD;aemuf eHeuf 8 -em&D 15 -rdepftcsdew f iG f r[m
,meausmif; (Mahayana Temple of Mona Stoke Boudhque ) odYk <uawmfro l nf? ¤if;ausmif;rS trsdK;om;tcsdKY
q&mawmfb&k m;BuD;xHwiG f ig;yg;oDvcH,Ml uonf? ¤if;ausmif;rS eHeuf 9-em&Dred pf 50 -wGif xGucf mG í (Ky-
Vien-Tu) AD,uferfausmif;odYk qufvuf<uawmfrc lo
hJ nf? um;jzifh em&D0ufcefYo mG ;&aom[l\? ,if;AD,uferf
ausmif;ü qGr;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? ta½SYawmiftm½S pm;zG,pf v kH ifvS \? 2-em&D 15 -rdepfwiG f AD,uferf
q&mawmf a'gufwm t½Sicf EÅ"D ar®mu rdwq f ufpum;ajymMum;onf? ¤if;aemuf q&mawmfb&k m;BuD;u tvkyaf y;
w&m;awmftenf;i,fukd t*Fvyd v f t
kd enf;i,f a[mMum;awmfro l nf? wzef t½SiZf eumbd0o H u qufvufa[m
Mum;cJah vonf? AD,uferf trsKd ;om; trsKd ;orD;y&dowf 50 -cefY½adS om[l\? ¤if;y&dowfxw J iG f jrifueG ;f rif;om;
BuD;\ orD;awmf a':jzL \orD; a':pdeûf rdif qdo k v l nf; yg0ifcahJ vonf? a':pdeûf rdio f nf rlvu AD,uferfwiG af e
xdik cf NhJ yD; AD,uferftrsdK;om; cifyeG ;f onfEiS hf orD;rsm;ESit hf wl yg&D (Paris) wGif tajcpdu k af exdik o f nf[o k &d \?
q&mawmfb&k m;BuD; a[maomw&m;udk trsKd ;om;wOD;u t*Fvyd b f momrS AD,uferfbmomjzifh jyefqakd y;cJah v
onf? nae 5-em&DwiG f oH½;kH a*[modYk jyef<uawm frlcJhavonf? n 9 -em&Dtcsdew f iG f oH½;kH tzGYJ 0if rdom;pkwYkd tm;
w&m;a'oem csD;jr§iahf wmfro l nf? ¤if;jyif oH½;kH tzGYJ 0ifrsm;u ypön;f rsdK;pHk vª'gef;í a&pufcsç tEkarm'emw&m;a[mç
tvªcaH wmfrcl ahJ vonf? þodYk ponfjzifh jyifopfEikd if H yg&DûrdYüvnf; bk&m;jrwfpmG a'oem rsm;jzefYcsaD wmfrcl ahJ v
onf/

yg&Dt*¾e*a&ydç r[maxa&m okA'k rd¨ m?


0dwm¬ &duH [d aom umodç a'oeH Ak'b ¨ modw/H

yg&DrS vef'efodkY

0gqdkvqkef 7-&uf (15 -7-79) aeY eHeuf 4 -em&D tcsd efwiG f oHtrwfBuD; OD;pdv k iId f rdom;pkwYkd qufuyf
onfh t½kPq f rG ;f udk bkO;f ay;awmfrNl yD; eHeuf 5-em&D 10 -rdepf tcsed w f iG f yg&DrS armfawmfum;jzifh jyifopfajrmuf
bufurf;½d;k pGe;f ½Sd u,fav (Callais) ûrdYoYkd xGucf mG awmfrcl ahJ vonf? yg&DEiS u hf ,fav uDvd rk w D m 299 -uGma0;
ojzifh eHeuf 8-em&D 25 -rdepfwiG rf S qdu k af &mufawmfro f rf;rS orÁeaf &,mOf ( Hovercraft) jzifh eHeuf
l nf? ¤if;qdyu
9-em&D rdepf 20 -wGif xGufcGmawmfrl&m ( English Channel ) ac: yifv,fa&vufMum;udk jzwfoef;í t*Fvefjynf
½Sd 'dkAm (Dover) wbufqyd u f rf;ûrdYoYkd rdepftenf;i,f twGi;f a&mufavonf? 'dAk mwGif OD;pdex f eG ;f atmifç
a'gufwmOD;0if;armifç a'gufwm a½TxeG ;f ausmfEiS hf OD;ode;f xGe;f wdYk u vma&mufêudqMkd uonf? xdrk w S qifh um;vrf;
c&D;jzifh vef'efoYkdc&D;quf&m OD;armifarmiftrd o f d Yk rGevf JG 10 -em&D rdepf 30 -wGif a&mufavonf? a&mufvQif
a&mufcsif; qGr;f bkO;f ay; awmfrMl uonf? ¤if;aemuf a':tke;f jrifah etdro f Ykd <uawmfrí l ausmif;tjzpf oDwif;oH;k
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 225

awmf rlcahJ vonf? a':tke;f jrifah etdrüf (Oxford) rS a&mufvmMuaom OD;jrwfapmtygt0if jre rf my&dowf 50 -
cefYwYkd tm; tusdK;½So
d nfh pum;rsm; rdeYf Mum;awmfrí
l nusde;f puftem;,lawmfro
l nf/

t*Fvef0o
d a, vef'ef -rEkan em*a& okab?
ra[od puúupd yHö çd tum oHo'k r¨ meaom/

{umoDwdrydkif;

befaumufjyef omoemjzefYcsDawmfrljcif;

0gqdv
k jynfah usmf 8-&uf (16 -7-79) aeY rd;k aomuf,H tcsdeo f r,wGif a':tke;f jrifh rdom;pkwYkd o'¨g
½Tifvef; vª'gef;qufuyfonfh t½kPfqGrf;udk bkOf;ay;awmfrlNyD; eHeuf 7 -em&Dtcsdef aus;Zl;½Sif q&mawmfb&k m;B uD;
tzGJYonf [dof½dk; ( Heath Row ) av,mOfuiG ;f odYk <uawmfrí l vef'efrS av,mOfp;D eif;vdu k yf gum xGucf mG awmfrl
cJah vonf? tcsdeu f m; eHeuf 8-em&D 57 -rdepf ½Sad vNyD? av,mOfonf a&mr (Rome) ûrdYrS udkif½dk ( Cairo) ûrdY?
udkif½dkrS tb 'l aAh (Abu Dabhai ) xdrk w S qifh tdE, d´ Edik if H e,l;a'vD (New Delhi ) ûrdYoYkd yso
H ef;cJah vonf?
e,l;a'vDwiG f acwåem;NyD; aemufwaeYwiG f tm½S ta½SYawmifqo D Ykd OD;wnfysHoef;cJah vonf? av,mOfay:wGiyf if
0gqdv k jynfah usmf 9-&uf (17 -7-79)&ufaeY t½k PfqrG ;f aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? pD;eif;vdu k yf gvmcJh
aom av,mOfonf ,d;k ',m; (xdik ;f ) Edik if H befaumufûrdYoYkd ,if;onfh 0gqdv k jynfah usmf 9-&uf (17 -7-79)
aeYv,f 12 -em&D rdepf 30 -tcsed w f iG f qif;oufcahJ vonf? c&D;½Sn<f u&ojzifh yifyef;rIukd w&m;jzifh ajza wmfrcl hJ
avonf/

r[wm y&dóareç omoeudpu ö m&,d?


"ar®eudvrxH aom [dç 0daema'od r[mrwD/

cRefbl&Da&mufNyD

befaumufav,mOfuiG ;f ü q&mawmft½Sit f mobç jrefrmoH½;kH rSO;D ode;f ESihf tjcm ;t&m½Srd sm; OD;xGe;f ode;f
ESiZhf eD; a':ararykç OD;ausmpf ;kd ponfh yk*Kd¾ vfrsm;u vma&mufêudqMkd uavonf? avqdyrf w S qifh xGucf mG &m
(Chonburi) odYk nae 4-em&Dtcsdew f iG f a&mufawmfrcl ahJ vonf/

w&m;"r® rdefY[a[m>rufawmfrljcif;

nOfOh D;,H 7-em&Dtcsed w


f iG f q&mawmfb&k m;BuD;onf a,m*Dy&dowftm; owdy|mefw&m;udk a[mMum;awmf
rlonf? ¤if;jyif bk&m;jrwfpmG tqH;k trawmfjzpfonfh -

oAÁygyó tu&PHç ukovókyorÜ'g?


opdwyå &da,m'yeHç {wH Ak'g¨ eomoeH/

[laom *gxmawmfuv
kd nf; xnfo
h iG ;f a[mMum;awmfro
l nfjh yif -

(1) raumif;rItukov kd [
f o
l rQ rûyMuygESi?hf
(2) ukov kd [f ol rQudk ûyMuyg?
(3) rdrpd w
d u f kd tnpftaMu;r½Sad tmif pifMu,fygap?

[laom wdwu
d sus bmomjyefoufoufukd vnf;aumif; -

tukov kd rf sm; a½Smif½mS ;y,favç


ukov
kd w f &m; jzpfymG ;pHak p?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 226

rdrpd w
d "f mwf qGwq
f wG jf zLapç
þoH;k yg; bk&m;qH;k ray/

[laom uAsmudv
k nf;aumif; rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf/

þodYk ponfjzifh a[mMum;csuftpHt


k vifukd q&mawmf t½Sit
f mobu ,d;k ',m;bmompum;jzifh jyefqkd
a[majymcJah vonf/

befaumufNrdKY 0yfr[mxyfausmif;wdkufü owdy|mef


w&m;a[mjcif;

0gqdv k qkwf 10 -&uf (10 -7-79) aeY t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; 8-em&D rdepf 30 -wGif cReb f &l rD S
befaumufûrdY (Wat Mahadart ) 0yfr[mxyfausmif;odYk <uawmfr&l m eHeuf 10 -em&D rd epf 30 -tcsdew f iG f a&muf½dS
í aeYqGrf; bkOf;ay;awmfrlonf? aeYv,f 1 -em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f a&muf½v
dS maom &[ef;ç ½Siçf vl y&dowf
500-cefYwdkYtm; owdy|mefw&m;awmfudk 3 -em&D rdepf 30 -wdik af tmif a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? y&dowftaygif;
ESpaf xmif;0rf;om ½Sv
d aS yonf/

r[wd,m y&dom,ç owdy|mea'o,D?


owdy|me"ar®oçk aum0da'g ax&ukOaÆ &m/

r[mrukwfoHCwuúodkvfü owdy|mefw&m;a[mjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf w&m;yGt J NyD; acwåtem;,lNyD;aemuf r[mrukwf (Mahamakut) oHCmh


wuúov kd o
f Ykd <uawmfrí l y&dowf 200 -cefYtm; owdy|mefw&m;udk twdck sKyfa[mMum;awmfrcl hJ avonf? tqdyk g
wuúodkvfü oHCmawmfrsm; oDwif;oHk;&ef txyf 5 -xyf½Sd ausmif;wausmif;½Sdí 5 -xyfteuf wxyfwiG f w&m;
xdik &f ef owfrw S x
f m;½Sad vonf? 6-em&DwiG f w&m;yGo
J rd ;f í 7-em&Dtcsed w
f iG f ,d;k ',m;omoemydik f q&mawmfEiS hf
awGYqí kH omoema&;&mrsm;udk aqG;aEG;awmfrcl ahJ vonf/

oHCydó0dZmÆ v,-rE´ad & ax&auoa&m?


owdy|meH {aom[dç tbmod u½kPm,kawm/

vrf;yef;<u 0yfwrtdkausmif;ü w&m;a[mjcif;

0gqdkvqkwf 11 -&uf (19 -7-79)aeY eHeufwiG f 0yfr[mxyfausmif;wdu k w


f iG f t½kPqf rG ;f bkO;f ay;awmfrl
NyD; eHeuf 6-em&D rdepf 30 -wGif vrf;yef; (Lanpang) odYk <u&ef avqdyo f Ykd<uawmfro l nf? eHeuf 8-em&DwiG f
av,mOfxu G cf mG &m 10 -em&D 45 -rdepfwiG f vrf;yef;odYk qdu
k af &mufavonf? vrf;yef;avqdyrf S q&mawmft½Sif
"r®meE´ç q&mawmft½Siyf nm0Hoç q&mawmft½Sio f moeESihf 'umç 'umrrsm;pGmwkYd vma&mufBudKqdMk uonf? 11-
em&Dtcsdewf iG f 0yfwrtdk (q&mawmft½Si"f r®meE´) ausmif;odYk a&mufawmfro l nf/ xdak usmif;rSmyif qGr;f bkO;f ay;awmf
rlonf/ nae 4 -em&Dtcsdew f iG f q&mawmfb&k m;BuD;u ausmif;½So d C
H mawmfrsm;ç oDv½Sirf sm;ç 'umç 'umrrsm;tm;
0dyóemtvkyaf y;w&m;BuD; ed'gef;pwifa[mMum;awmfro l nf? q&mawmfb&k m;BuD; a[mMum;NyD;aemuf t½SiZf eu m
bd0o H u qufvufa[mMum;cJah vonf? n 6-em&D 30 -rdepfwiG f w&m;yGNJ yD;onf? w&m;yGt J NyD; 'umç 'umr
taygif;wkYd u q&mawmfBuD;tm; vSLzG,0f w¬Kypön;f rsm;vSL'gef;Muonf/

0yfwrtd0k [
d ma&ydç r[mpnf,wdaoca&m?
0dyóem"r®*&d çH ta'o,d oky@dawm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 227

vrf;yef;0yfpDcRefausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

0gqdvk jynfah usmf 12 -&uf (20 -7-79) aeYwiG f vrf;yef;0yfwrtdak usmif;üyif t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmf
rlNyD; 8-em&D 15 -rdepfrpS í vrf;yef;½Sd jrefrmbke;f BuD;ausmif;rsm;odYk <ua&mufMunf½h aI wmfrcl hJ avonf? a½S;OD;pGm
q&mawmf t½Siyf nm0Ho oDwif;oH;k &m 0yfpcD Reaf usmif;odYk <uawmfro l nf? 0yfpcD Reaf usmif;ü aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrl
onf? aeYv,f 2-em&D 15 -rdepftcsed w f iG f owdy|mefw&m;udk twdck sKyfa[mMum;awmfrcl ahJ vonf? xdYk aemuf
&[ef;a,m*Dç vla,m*D 60 -ausmw f Ykdu q&mawmfb&k m;BuD;tm ; zl;ajrmfuefawmhí vªz, G yf pön;f rsm; vª'gef;Mu
onf? tEkarm'em w&m;a[m a&pufoeG ;f cs trQa0NyD; nae 3 -em&D rdepf 40-wGif NyD;qH;k onf/

a,m*DZemeH pdwó
å ç 0do'k g¨ , ok"w
D rd m?
owdy|meokwEå çHÅ ta'o,d okZmwdrm/

Zif;r,f0yfarmif;rif;ausmif; a,m*Drsm;
o&P*HkoDvay;

nae 4-em&Dtcsed w f iG f ausmif;rS xGucf mG awmfrNl yD;aemuf 0gawmf 60 -ausmf½dS vrf;yef;*dP k ;f csKyf q&mawmf
BuD;ausmif;odYk <ua&mufuefawmhcahJ vonf? xdrk w S zef q&mawmfb&k m;Bu ;D ESithf zGYJ onf vrf;yef;rSZif;r,f
(Chiengmai) odYk <uawmfr&l m 96 -uDvrkd w D m c&D;udjk zwfí naeapmif;tcsdef 6-em&DwiG f qdu k af &mufawmfrcl ahJ v
onf? Zif;r,fwGif 0yfarmif;rif; ( Wat Maung Mang ) ausmif;ü wnf;cdak wmfrl cJah vonf/ xdak usmif;q&mawmf
t½SifoD&dr*Fvm (Acam Thong ) u tav;teuf 0rf;ajrmuf0rf;om EIwq f ufred Yf ceG ;f >rufMum;cJah vonf? tqdyk g
ausmif;ü &[ef; 29 -yg;ç omraP 13 -yg;ESifh oDv½Sif 40 -cefY½í dS 'umç 'umrrsm;jzifh pnfyifvaS vonf?
aus;Zl;½Sirf [mpnfq&mawmf bk&m;BuD;u jyefvnfred Yf ceG ;f >rufMum;&m vrf;yef;0yfygzefausmif; q&mawmft½Sif
omoeu ,d;k ',m;bmom jyefqckd ahJ vonf? n 8 -em&D rdepf 30 -tcsed w f iG f a,m*D &[ef; y&dowf 50 -cefYEiS hf
trsdK;om; trsdK;orD; 120 -cefYwYkd tm; o&P*Hk 3-yg;ESifhwuG 5-yg;oDvcsD;jr§iahf wmfro l nf? t½SiZf eumbd0o H u
csrf;oma&; w&m;awmf (The Way to Happiness ) udk t*Fvyd v f kd a[mMum;awmfr&l m xdik ;f trsdK;orD; wOD;u
,d;k ',m;bmomjyefqckd ahJ vonf/

o&P*reOömydç yOöov
D H r[m0d'?l
Oygoukygoduw¬çH tum um½knrmeaom/

0yfwaygwm&mrü owdy|mefw&m;a[mjcif;

0gqdv k jynfah usmf 13 -&uf (21 -7-79) aeYwiG f 0yfaomifref;ausmif;ü t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;
eHeuf 8-em&D tcsed w f iG f Zif;r,fXmecGjJ zpfonfh 0yfwaygwm&mr awm½Gm ur®|mef;ausmif;odYk <uawmfrcl ahJ vonf?
xdak usmif;ü &[ef;a,m*D 28 -yg;ç oDv½Sif 20 -OD;ESihf vla,m*D 26 -a,mufcefY ½Sad vonf? q&mawmfb&k m;BuD;
onf a,m*Dw&mcefYwYkdtm; owdy|mef w&m;awmfukd twdck sKyfí a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? armfvûrdiw f iG f
BuD;jyif;vmcJah om ,d;k ',m;trsKd ;om; a,m*D OD;omqdo k u
l ,d;k ',m;b mom jyefqckd ahJ vonf? 10 -em&D rdepf 30 -
wGif w&m;yGo J rd ;f í xdak usmif;rSmyif aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf/

&ar®0yfwaygwm&març axa&m oHo'k r¨ meaom?


owdy|meH a'aoodç rkeyd *k 0F 0PÖw
d /H

0yfzqifausmif;ü nDnGwfa&;w&m;a[mjcif;

f iG f 0yfwaygwm&mrrS xGucf mG cJNh yD; 0yfuspf0yf ( Wat Kyit Vut ) ausmif;


aeYrGef;vGJ 1-em&D 15 -rdepftcsdew
odYk <uawmfro S zef 0yfzqif (Wat Phasin ) odYk qufvuf<uawmfr&l m nae 3-em&DwiG f a&mufav
l nf? xdrk w
onf? tqdyk g 0yfzqifausmif;ü ]]or*¾geH wayg okacg}} tpcsDí nDnw G af &;w&m;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf?
t½SiZf eum bd0o H u jrefrmbke;f awmfBuD;rsm; pmcsyHuk kd a[mMum;cJah vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 228

0yfzqify&da0aPydç 0dea, yg&rð *awm?


omr*¾D "r®H {aom [dç a'o,D a'oem0d'/l

¤if;aemuf 0yfarmif;rif;ausmif;odYk jyef<uawmfrcl ahJ vonf/

jroydwfawmifausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

0gqdv
k jynfah usmf 14 -&uf (22 -7-79) aeYwiG f t½kPq f rG ;f bkO;f ay;NyD; eHeuf 8-em&D rdepf 30 -wGif
q&mawmfb&k m;BuD;ESihf wynfo h C H mrsm;onf Zif;r,frS 10 -uDvrkd w D m uGma0;onfh ,d;k ',m; jroydwaf wmif
apwDoYkd <ua&mufz;l ajrmfawmfrcl ahJ vonf? ,if;jroydwaf wmif apwDteD;ü jroydwaf wmifausmif;½So d nf?xdak usmif;
odkYvnf; <uawmfrl&m &[ef;awmf 2 0-cefYEiS hf oDv½Sit f ygt0if vla,m*D 40 -cefYwYkd u êudqv kd suf½MdS uavonf?
11-em&DwiG f qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD; rGe;f vGJ 1 -em&d rdepf 30 -wGif &[ef;ç ½Siçf vla,m*D y&dowf 100 -ausmfwYkd
tm; owdy|mefw&m;awmfukd tusO;f csKyf a[mMum;awmfrcl hJ avonf? 'umOD;omu ,d;k ',m; bmomjyefonf/

rPdywåaovemarç 0d[ma& okraem[a&?


owdy|meH a'o,dç a'oem ukoavm 0d'gG /

¤if;aemuf Zif;r,f0yfarmif;rif;ausmif;odYk jyef<uawmfrcl ahJ vonf? 0yfarmif;rif; ausmif;üvnf; n tcsed f


w&m;"r®jzifh a,m*DwYkdtm; cs;D ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? þodYk ponfjzifh Zif;r,füvnf; w&m;a'oemrsm; jzefYcsD
awmfrcl ahJ vonf/

0dwmå &duH Am[kZnHç 0do|d H owdy|meH?


umrH aom Zif;r,fa'aoydç tum r[mpnft0Sa ,m/

0yfzmxausmif;ü owdy|mefw&m;a[mjcif;

0gqdkvuG,f (23 -7-79) aeY t½kPfqGrf;bkOf;ay;awmfrlNyD; eHeuf 8 -em&D rdepf 30 -wGif Zif;r,fûrdYteD;½Sd
0yfzmxausmif;odYk <uawmfro
l nf? ypämorPrsm;pGmyg½Sad vonf? 0yfZmxausmif;ü &[ef;ç ½Siçf vl a,m*D 85-OD;
wdYk tm; owdy|mefw&m;awmf tusOf;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? r,fqikd ;f ûrdY ûrdYyikd b
f ek ;f BuD; t½Si0f v
d mou
,d;k ',m;bmom jyefavonf? ¤if;aemuf 10-rdepfcefY w&m;xdik af pcJah vonf/

0yfzmxy&da0aPydç owdy|meaum0da'g?
owdy|meH a'aoodç a,m*DeH oEÅ*w
k ,
då m/

z&Ak'¨ywzausmif;wdkufü
Ak'¨omoemw&m;awmfa[mjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit
hf zGYJ onf 0yfzmxausmif;ü aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? rGe;f vGJ 1-em&D 15 -
rdepf tcsdefwGif ( Phra Buddha Patapha ) trnf½dS ausmif;wdu k of Ykd <uawmfr&l m em&D0ufcefYtMumwGif a&mufawmf
rlcahJ vonf? bk&m;jrwfpmG xdak 'oodYk a'opm&Dvn S vhf nfawmfrpl Of a&oEkyaf wmfvrS ;f onfah e&m[k tqd½k adS vonf?
xdzk &Ak'y¨ wz ausmif;wduk üf &[ef;awmf 92 -yg;ç omraP 91 -yg;½Sdavonf? ausmif;wdu k Bf uD;jzpfavonf?
q&mawmfb&k m;BuD;onf xdak usmif;wdu k üf &[ef;ç ½Siçf vly&dowf 400 -cefYwYkdtm; Ak'o
¨ moem w&m;awmfukd
a[mawmfrcl ahJ vonf/

z&Ak'¨ ywza0Sç tm&mar ,wdeE´aeç


Ak'o
¨ moebda",sHç "r®rdÜ ux,D ok"/D
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 229

Zif;r,fyPÖmoa&;&mausmif;a&mufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf pmayordik ;f wGix f if½mS ;onfh Zif;r,fyPÖmoç r*Fvw¬'yD eDpaom usr;f *efrsm;a&;
om;ûypk&mausmif;odYk vnf; <ua&mufawmfrcl ahJ vonf/ ,if;ausmif;ü tv’eaf vmefazm (Allan Louph ) ESihf
oHCmawmf 5-yg; oDwif;oH;k vsuf ½Sad vonf? ¤if;aemuf 0yfarmif;rif;ausmif;odYk jyef<uawmfr&l m nae 6 -em&D
rdepf 20 -cefYwiG f jyefvnfa&muf½adS wmfrcl ahJ vonf? n 8-em&Dtcsdew
f iG f wausmif;vH;k ½Sd &[ef;ç ½Siçf vl
taygif;wdYk u q&mawmfb&k m;BuD;t m; uefawmh ylaZmfv'ª gef;Muonf? þodYk ponfjzifh jrefrmjynf rEÅav;ûrdYBuD;
wrQ omoemxGe;f um;onfh Zif;r,fûrdYBuD;ü q&mawmfb&k m;BuD;onf tm;&½Tiv f ef;pGm w&m;"r®a[mjyí omoemh
ordik ;f t&yf&yfukd avhvmawmfrl cJah vonf/

Zifr,fa'aorEknrSdç tEkn"r®a'oeH?
yumaowGm 0dp&dwmG ç tum omoeum&d,/H

befaumufodkYjyef<ujcif;

n 8-em&D rdepf 30 -tcsed cf efYwiG f wnf;cd&k mausmif;rS xGucf mG awmfrMl uNyD; ta0;ajy;c&D;onf wifaqmif
aom armfawmf,mOf ( Deluxe Coach ) jzifh n 9 -em&DwiG f befaumufoYkd pD;eif;vdu k yf gcJ&h m aemufwaeY eHeuf 5 -
em&D 45 -rdepftcsed w
f iG f befaumufûrdYoYkd a&mufawmfrcl ahJ vonf? Zif;r,fEiS b
hf efaumuf uDvrkd w D m 720 -a0;uGm
onf[k od&avonf/

r[mpnfrPDod ,wdy*k aF 0g? bm&wD u0D[d twdoEk a´ &m/


um&,D rm&ZD ,wdyAk aÁ um? omoeH aZmweH tbdoAk aÁ wm/

&[ef;ç ½Sifç vl 1500-cefYtm; owdy|mefw&m;a[mjcif;

0gacgifvqef; 1-&uf (24 -7-79) aeY eHeuf 0yfr[mxyfausmif;odYk a&muf½NdS yD;aemuf t½kPfqGrf;ç
aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrcl ahJ vonf? rGe;f vGJ 2-em&D 15 -rdepfwiG f q&mawmfb&k m;BuD;onf &[ef;ç ½Siçf vly&dowf
1500-cefYwYkd tm; w&m;a[mMum;awmfr&l m q&mawmf t½Si0f v d mou ,d;k ',m;bmom jyefqckd ahJ vonf? nae 4 -
em&D 45 -rdepfwiG f w&m;yGJ ½kyo f rd ;f cJah vonf? &[ ef;ç ½Siçf vla,m*Dtaygif;wdYk rsm;pGmESpaf xmif; 0rf;om½SMd uav
onf/

okwmG e ax&aoa|eç bmodwH "r®rw k rå ?H


orÜwmå orÜarm'EÅçd [dwma'EÅd okcEÅpd /

cRefbl&D0da0utpkrfü oDvay;w&m;a[mjcif;

0gacgifvqef; 2-&uf (25-7-79) aeYwiG f eHeuf t½kPqf rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; eHeuf 8 -em&DwiG f cReb
f &l D
odYk <uawmfro
l nf? q&mawmft½Sitf mob \ ausmif;'umtdrüf qGr;f bkO;f ay;awmfrNl yD; 0da0utpkrf (Viveka
Asom) ausmif;odkY nae 3 -em&D 30 -rdepf jyefvn fa&muf½SdawmfrlcJhavonf? 6-em&D rdepf 30 -wGif y&dowftm;
5-yg;oDvç 8-yg;oDv toD;oD;ay;awmfrNl yD; owdy|mefw&m;awmfukd a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? t½Sio f moeu
,d;k ',m;bmom jyefqakd vonf/

0da0utpkr0f [
d ma&ç yk*aF 0g ,wdyAk aÁ um?
"r®H aom a'o,dwmG eç a,m*Daem awmo,d [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 230

csrf;oma&;w&m;a[mtNyD; yifv,furf;ajctyef;ajz<u

0gacgifvqef; 3-&ufaeY (26 -7-79) aeYwiG f a':araryk polwYkd v'ª gef;onfh t½kPq f rG ;f ç aeYqrG ;f bkO;f
ay;awmfrNl yD; rGe;f vGJ 2-em&Dtcsed w
f iG f csr;f oma&;w&m;awmfukd a[mMum;awmfrcl ahJ vonf? t½Sio f moeu
,d;k ',m; bmomjyefonf? nae 3-em&D 30 -wGif w&m;odr;f NyD;aemuf 4-em&Dtcsed cf efYwiG f yifv,furf;ajcodYk
tyef;ajzpcef;<uí acwåtyef;ajzawmfrNl yD; cRefb&l o D Ykd jyef<uvm&m 7-em&D rdepf 30-wGif a&muf½Sdavonf/

ac'H aom 0daem'em,ç ork'w ´ &D r*rd?


rk[w
k Hå aom 0odwmG eç ypöm*rd ,wdóa&m/

&efukefjyef<uawmfrljcif;

0gacgifvqef; 4-&uf (27 -7-79) aeYwiG f cReb f &l 0D ad 0utpkraf usmi ;f ü t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD;
eHeuf 7-em&D rdepf 50 -wGif befaumufoYkd xGucf mG awmfro l nf? eHeuf 10 -em&DwiG f befaumuf0yfr[mxyf
ausmif;odYk a&mufawmfro l nf? OD;cifarmifped Ef iS hf a':trm&DwYkdu aeYqrG ;f uyfvMª uNyD; rwf&yfem&DBuD;ponfh vªz, G f
0w¬Krsm;pGmwdYk ukd vª'gef;Muonf? xdrk w S zef yifah vQmufojzifh 'um OD;ode;f xGe;f -a':araryk wdYk trd f <ua&mufcsD;
ajr§mufNyD; nae 3-em&DwiG f &efuek jf yef<u&ef befaumuf avqdyo f Ykd <uawmfro l nf? &[ef;oHCmawmfrsm;pGmESihf
oH½;kH rdom;pkEiS w hf uG rsm;pGmaom 'umç 'umrrsm;pGmwdYk u vdu k yf g ydYk aqmifMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ
onf nae 6-em&D rdepf 55 -tcsdef wGif befaumufrx S u G cf mG onfh bDatpDjrefrmh avaMumif;aumfyakd &;½Si;f
av,mOfjzifv h ukd yf gawmfrcl &hJ m &efuek f r*Fvm'Hak vqdyo f Ykd n 7-em&D rdepf 30 -cefYwiG f acsmarmpGm qdu k af &muf
awmfrcl ahJ vonf? q&mawmf bk&m;BuD; \ urÇmYomoemûy vkyif ef;onf rsm;pGmatmifjrifcahJ vonf/

taeauok 0doa,okç omoeH aZmweH u&D?


y@dawm edyak Pm ÓPDç r[mpnf u0dauo&D/

&efukefomoemh&dyfomodkY a&muf½Sdawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ ukd wynfw


h yef; &[ef;oHCmawmfrsm;ç Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfç [dawoDtzGYJ ç
trsdK;orD;-a,m*Dapmifah ½Smufa&;tzGYJ rsm;ESihf csrf;ajrh&yd o
f m trIaqmiftzGYJ EiS hf tjcm;yk*Kd¾ vfrsm;pGmwdYk r*Fvm'Hak v
,mOfuiG ;f odYk oGm;a&mufêudqMkd uonf/

8-yg;oDvay;ç EIwfcGef;qufMo0g'>rufMum;jcif;

n 8-em&Dtcsdew f iG f aus;Zl;½Sirf [mpnf q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf omoemh&yd o f modYk tpDt&Dum;
rsm;jzifh qdu
k af &mufvmawmfrcl &hJ m a,m*Dy&dowfwYkdonf wnfNidrpf mG vuftyk cf srD kd ; ½Scd ;kd uefawmhMuonf? &dyo f m
y&d0Pk w f ckv;kH udv
k nf; rD;a&mifprkH sm; n§xd eG ;f xm;½So
d jzifh MunfE;l zG,af umif;vSaom[l \? q&mawmfb&k m;BuD;onf
c&D;a&mufrqdu k f yifyef;rIukd y"merxm;yJ rdepf 20 -cefY toifêh udqakd pmifq h ikd ;f aeaom a,m*Dy&dowftm; 8-
yg;oDv ay;awmfrNl yD;vQif atmufygtwdik ;f EIwcf eG ;f qufMo0g'udk rdeYf >rufawmfrcl ahJ vonf/

q&mawmfbk&m;BuD;\ EIwfcGef;quf Mo0g'rdefYcGef;

bke;f BuD;wdYk jyefvmwmudk 'Dupdwyf gvufygeJY êudqakd eMuwmawG trsm;BuD;


awGY&w,f? av,mOfysXH merSm 'Davmufrsm;rsm; ½Sv d rd f rh ,fvYkd rxifb;l ? &dyo
f mrSmawmh
awmfawmfrsm;rsm; ½Sv
d rd rhf ,fvYkd xifygw,f? ckawmh av,mOfysHXmeudk trsm;BuD;vmae
Muwmud;k ? av,mOfysXH merSmudk trsm;BuD; awGY&wmud;k /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 231

urÇmYomoemûyw&m;awmfqNkd yD;awmh bke;f BuD;wdYk avQmufNyD; a[mvmcJMh uwm


{NyD 1-&ufaeYupNyD; ,aeYZv l ikd f 27 -&ufaeYtxd av;veD;yg;½So d mG ;NyD? omoemûy
oGm;Muwmç tppt&m&m taMumif;nDnw G yf gw,f? 'Du Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ 0if
yk*Kd¾ vfawGuvJ oifah vsmfatmif aqmif½u G af y;MuvdYk Ak'o¨ moemawmfukd ½dak oav;
pm;wJh qdkif&myk*dK¾ vfawGuvJ tm;ay; ulnDMuvdkY c sr;f csr;f omomeJY oGm;Mu&ygw,f?
(tqifajyygw,f) a&muf&m a&muf&mrSmvJ Ak'o ¨ moemawmfukd ½dak oav;pm;wJh
yk*Kd¾ vfawG tawmftoifah wmh awGY&ygw,f? wcsdKYae&mawGrmS qd, k if bke;f BuD;wdYk u
tJ'aD vmufawmif rarQmfvifyh gbl;? awmfawmf rsm;rsm;awGY&ygw,f? tJ'D a&muf&m
XmerSm oifah wmfww hJ &m;vJyJ a[mMu&ygw,f? 'Du OD;nDneD YJ OD;omEd;k wdYk bmomjyef
wJh w&m;uav;awGuygwmeJY t*Fvyd v f zkd wfjyNyD;awmhvJ a[m&ygw,f? wcsdKYuvJ
jrefrmvdyk J emcsifw,f? 'geJY jrefrmvdv k J enf;enf;yg;yg; a[m&ygw,f? wcgw&Hus
awmh bkef;BuD;u enf;enf;a[mNyD;awmh O ;D Zeuudk rsm;rsm;a[mcdik ;f &ygw,f? olu
vJyJ t*Fvyd v f akd [mwm ajymwmawG awmfawmfuRr;f usiyf gw,f? tpuawmh
bke;f BuD;u 'DavmufrausyeG b f ;l vdYk atmufarhw,f? [du k sawmhrS olu ajymyHq k ykd akH &m
wm0efausyGeyf gw,f? wcsdKY ar;jref;wmawG½w dS ,f? wcsdKYu toHuav; enf;enf;
uav;yJ Mum;&w,f? tJ'gvJ ajzMum;Edik yf gw,f? awmfawmf[efuswmyJ? a&muf&m
XmeawGrmS pdw0f ifpm;wJyh *k Kd¾ vfawG awmfawmf rsm;rsm;½SMd uygw,f? w&m;vJ ½d½k kd
aoao av;av;pm;pm; tm;xkww f ohJ al wG tawmftoifah wmh½ydS gw,f/

'gayr,fv h Ykd Ak'b ¨ mom Edik if aH wGeYJ EdiI ;f pmMunf, h ifawmh tifrwef tm;enf;
ygao;w,f? tJ'ED ikd if aH wGrmS omoemûya&mufaewJh ax&0g'&[ef;awGvyJ J wcsdKYawGY
&ygw,f? ,d;k ',m;(xdik ;f ) Edik if u H ç uarÁm'D;,m;(urfy;l csm;) Edik if u H ç oD[Vkd f
(oD&v d uFm)u tJ'v D Ekd ikd if u
H yk*Kd¾ vfawG awGY&ygw,f? jrefrmjynfuawmh t* v F efrS
OD;a&0w"r®wyg;yJ awGY&ygw,f? tJ'v D kd a&muf&m a&muf&mawGrmS Ak'o ¨ moemudk
ûypkaeMuwJh yk*Kd¾ vfawGawGY&wJt h wGuf 0rf;ajrmuf0rf;omygw,f? bke;f BuD;wdYk a[mwJh
w&m;awGukd av;pm;wJyh *k Kd¾ vfawGrsm;ygw,f? ,d;k ',m;uqdv k Ykd ½,
dS if ]]0yfr[mxyf}}
q&mawmfb&k m;BuD;u aeNyD; y#dywåo d moemûyzdYk &m nTeMf um;cJv h Ykd 'Du OD;tmobudk
[drk mS vTwx f m;&w,f? jrefrmvdk 1314 -ckEpS u f ygyJ? tJ'u D wnf;u ,d;k ',m;udk
a&mufaew,f? 0yfr[mxyfausmif;u tm;xkww f m awmfawmftqift h wef; jrifw
h ,f?
olwYkd qu D 'DrmS vmNyD;tm;xkww f hJ r[maZmxkwq f w kd hJ ud,
k af wm u
f vJ awmfawmf
tqift h wef;jrifah eygw,f? 'gayr,fh olutjcm; taMumif;½Sv d Ykd tjcm;oGm;aevdYk
bke;f BuD;eJYrawGYc&hJ bl;? olwYkd qu D tm;xkww f hJ yk*Kd¾ vfawGu tar&duefwYkd t*FvefwYkd
Oa&mywdYk a&mufNyD; a[majymaeMuw,f? tifrwef0rf;omygw,f? olwYkdu 'Denf;
edosawG a[majy maeMuw,f? tcsdKYuvJ tjcm;enf;edosawG a[majymaewm½Sw d maygh
av? tJ'gawG bke;f BuD;wdYk u wwfEikd o f rQ [drk mS a[mcJ&h ygw,f? ae&mXmeaygif;vJ
awmfawmfrsm;ygw,f? awmfawmfEYHSEYHSpyfpyfvJ oGm;&w,f? [du k yk*Kd¾ vfawGuvJ
bke;f BuD;wdYk csr;f csr;f omomoGm;&atmif oifah vsmo f v kd tppt&m&mpDpOfay;Muw,f?
av,mOfysHeYJ oifah vsmf,if av,mOfysHeYJ ç um;eJY oifah vsmf,if um;eJY ydYk ay;MuvdYk
csrf;csrf;omomeJY bke;f BuD;wdYk oGm;&ygw,f? tJ't D ar&duefrmS vJ Xmeaygif;awmf
awmfrsm;ygw,f? Oa&myeJY paumhwvefbufrmS Xmeaygif; ydNk yD;rsm;ygw,f? tJ'XD me
awG taMumif;uawmh rSww f rf;a&;vmwJh yk*Kd¾ vfawG&YJ qE´t&azmfjyrS aphaphpyfpyf
em;vnfEikd rf mS yg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 232

tckawmh EIwq f uftaeeJYajym&wmyJ? [dEk ikd if u H bke;f BuD;wdYk a[majymwJh


w&m;awG Mum;emMu&vdYk tm;&0rf;omMuw,f? 'gayr,fh tjcm;Edik if rH sm;rSmawmh 'DrmS
vdyk &dowfu rrsm;bl;? tckjrefrmEdik if rH mS awmh tm;xkww f hJ yk*Kd¾ vfawG tifrwef
rsm;wmyJ? tifrwef0rf;omp&m aumif;ygw,f? 'DrmS bke;f BuD;wdYk [d[ k 'kd 'D D vdu
k af [m
wJth cgrSmvJ y&dowf ESpaf xmifo;kH axmif½w dS ,f? [dw k aeYu 0yfr[mxyfausmif;wdu k f
u OykofaeYjzpfwJhtwGuf v uG,faeYayghç bkef;BuD;wdkY&ufeJYqdk,if 0gacgifvqef; 1 -
&ufaeYaygh? tJ'rD mS Oykoo f nfawGa&m tjcm;olawGa&m w&m;emMuwm awmfawmfrsm;
ygw,f? (2000)eD;yg;avmuf ½Syd &kH w,f? [dZk ifr,fe,fxu J awmifay:XmewckrmS vJ
y&dowfawG tawmfrsm;ygw,f?tJ'rD mS vJ w&m;tm;xkww f hJ ur®|me ;f ausmif;awGvyJ J
150-avmuf½w dS ,fvYkd od&w,f? ausmif;MuD;awGawmh r[kwyf gbl;? ausmif;uav;
awGygyJ? jrefrmjynfavmufawmh tm;xkww f yhJ *k K¾d vfrsm;w,fvYkdrqked ikd yf gbl;?jrefrmjynf
uawmh tifrwefrsm;wmygyJ? 'Du Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ u aeNyD;owif;awGyYkdxm;vdYk
[duk ar;wJh tcgumvrSmbke;f BuD;wdYk u ajym&w,f? jrefrmjynf omoemh &dyo f mrSm
w&m;tm;xkww f hJ yk*Kd¾ vfawG b,favmuf½w dS ;kH vdYk wcsdKYuar;w,f? 'Dubke;f BuD;wdYk
[dak &mufaewke;f pmawG ydYk xm;wm½dyS gw,f? a,m*D 400 -ausmf avmuf½ydS gw,f?
enf;wJt h cgrSm 400? 400 -ausmf½w dS m od&w,f vdYk ajymcJw h ,f? rsm;wJt h cgrSmawmh
rESpuf oBuFe&f uftwGi;f u a,m*D 1600 -½Sw d ,f? 'DEpS af wmh [du k pmawG ydYk ay;vdu k f
wmeJY a,m*D 2000 -ausmf½w dS ,fqwkd m ajymawmh [du k yk*Kd¾ vfawGu tifrwef tHMh o
Muygw,f? Ak'o ¨ moemawmftwGuf tm;&0rf;omjzpfMuygw,f/

tJ'aD wmh 'DrmS w&m;tm;xkwaf eMuwJo h al wG tifrwef0rf;omp&maumif;


w,f? taMumif;nDnw G v
f Ykd tm;xkwMf u&wm[m ud, k t hf wGuv f J 0rf;omp&maumif;
w,f? omoemawmf twGuv f 0J rf;omp&m aumif;ygw,f? tJ'g aemuf&uf aemuf
&ufawGusrS taMumif;tm;avsmpf mG azmfjya[m&OD;rSmyJ? ,ckawmh EIwq f uftae eJYyJ
MumMumcsn;f a[mvdYk rawmfygbl;? 'Davmufqjkd ynfph ykH gNyD? [drk mS wmh n 8-em&D
avmufupa[m,if wem&D wem&Dausmaf vmuf a[mygw,f? 9-em&dausmfrS NyD;yg
w,f? 'gayr,fh taemufEikd if aH wGrmS awmh awmfawmfeYJ aer0ifao;bl;? 10 -em&D
avmufrS ae0ifwmud;k ? eHeuf 4-em&D av mufq, kd if vif;wmyJ? 2-em&D 3-em&D
avmufyJ arSmifvu kd wf ,f? wae&mrSmu ]]aemfa0;}} vm;? tJ'rD mS awmh arv 14 -&uf
uaeNyD; Zlvikd v f 30 -&uftxd aer0ifb;l vdYk qdyk gw,f? tJ'D ae&m bke;f BuD;wdYk u
oGm;Munfzh Ykd A[kow k aeeJY oGm;zdYk pwd u f ;l w,f? 'gayr,fh ra&mufcyhJ gbl;? t*Fvef
a&mufomG ;awmh w&m;a[mNyD; n 9-em&Dausmaf tmifawmif aeudjk rifae&wmvJ
½Sw
d ,f? 'gayr,fh rd;k rIeaf wGu rjywfjzpfaewm rsm;ygw,f/ wdraf wGz;kH aeawmh
[dak emfa0;rSm aevJjrifrmS r[kwb f ;l ? 'gaMumifh tJ'aD emfa0;udk roGm;cJyh gbl;? aeyGiahf e
wJth cgrSmawmh [drk mS n 9-em&Dausmaf omfvJ aer0ifao;bl;? n 10 -em&Dausmf
avmuf 11 -em&DavmufrmS tdy&f ygw,f? tJ'g[m aeYpOfvv kd jkd zpfaeygw,f?'gayr,fh
aevdkYxdkifvdkYuawmh tqifajyygw,f? 'Dawmh tckn 8 -em&Dcq JG w
kd m[m [du
k taeeJY
awmh apmygao;w,f? 'gayr,fh 'DutjrifeYJ qakd wmh arSmifaeNyD? 'g aMumifh 'DuaeY
EIwcf eG ;f qufw&m; 'gavmufeYJ awmfygNyD/

bke;f BuD;wdYk a[majymcJwh mawG tm½Hûk yMujcif;ç ½d½k akd oaoeJY vma&mufz;l ajrmf
uefawmhMujcif; tp½Sad om þaumif;rI ukov kd u
f aH wGaMumifh ab;&eftEÅ&m,f[l
orQwdYk rS tcgcyford ;f uif;vGwNf idr;f Mu a0;uGm Muí rdrw d Ykd prG ;f Edik o
f rQ tm;xkwMf u
ojzifh qif;&Jcyford ;f Nidr;f &mjzpfaom edAmÁ efw&m;udk vsijf refpmG qdu k af &mufí rsuf
arSmufûyEdik Mf uygap/

om"k om"k om"k


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 233

xdkif;ç jyifopfç t*Fvefç oD&dvuFmç puFmyl


5-EdkifiH omoemjyK c&D;<ujyefjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf bk&m;jrwfpmG omoemawmfBuD; urÇmYtESYH tjym; wnfw&hH ef qE´jyif;jyawmfrl


onf? odkYESifh 1341 -ckEpS f e,kev f jynfah usmf 5-&uf (29 -5-80) aeYrS 'kw, d 0gqdv
k qef; 1-&uf 23 -&-80
aeYtxd xdik ;f Edik if H (,d;k ',m;Edik if )H jyif opfEikd if çH t*FvefEikd if çH oD&v
d uFmEdik if çH puFmylEikd if [
H al om ig;Edik if w
H Ykd ukd
u½kPma½S;½I <uawmfrí l 0dyóemw&m;awmfrsm; a[majymjyo omoemûy<uawmfrcl ahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 234

'GgoDwdrydkif;

eDaygEdik if H

eDayg (Nepal) Edik if o


H nf [dr0EÅmawmifajc&if;wGif wnf½o dS nf? ajrmufbufwiG f wdAufjynfEiS hf [dr0EÅm
awmifwef; wnf½o dS nf? ta½SYbufwiG f tdE, d́ Edik if EH iS hf blwefEikd if ½H o
dS nf? awmifbufEiS hf taemufbufonf
tdE, d´ Edik if H ajrmufbufe,ferd w d Ef iS hf qufpyfvsuf½adS vonf? urÇmay:wGi f tjrifq h ;kH awmifxyd t
f jzpf xif½mS ;aom
ayaygif; (29002) jrifah om {0&wfawmifxyd o f nf eDaygEdik if H e,ferd w d f twGi;f ü wnf½adS vonf? eDaygEdik if H \
ûrdYawmfonf cwårE´Kjzpfí [dr0EÅmawmifapmif;½Sd tvsm; rdik f 15 -rdik f teH 20 -rdik f us,af om qifajcavsm
ajrjyefYay:wGif wnf½o dS nf? eDaygEdik if o
H nf pwk&ef;rdik f 54362 -rdik f us,0f ef;avonf? [dEL´ bmom0ifrsm;pGm½SNd yD;
r[m,me Ak'b ¨ mom0ifrsm;ç ax&0g'Ak'b ¨ mom0ifrsm;vnf; ½Sad vonf? ,if;ax&0g'Ak'b ¨ mom0ifrsm;xJwiG f
&efuek ûf rdY r[mpnf omoemh&yd o f mü w&m;tm;xkwo f mG ;aom &[ef;ç ½Siçf vl rs m;pGmyg0ifavonf/

eDayg0So&k |H emrç [drmv, orDyau?


oP²w d H emem0g'D[çd oHuP
d HÖ aombeH [d a0/

owdy|mefw&m; a[majymMujcif;

ouú&mZf 1322 -ckEpS w


f iG f eDaygEdik if rH S eDaygoDv½Sif a':ok"r®0wDEiS hf jrefrmoDv½Sif a':*kP0wDwYkd onf
&efuek ûf rdY r[mpnf omoemh&yd of modYk vma&mufMuNyD; w&m;tm;xkwMf uum eDaygEdik if o H Ykd jyefa&mufaomtcg
r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ Oyedó, enf;eme,twdik ;f owdy|mefw&m;awmfukd a[mMum;jyoMuavonf?
¤if;jyif eDayg&[ef;awmf t½Sio f rk *FvESihf t½SiÓ f PykPudÖ wdYk onfvnf; jrefrmEdik if H r[mpnfomoemh&yd o f m
<ua&mufí w&m;tm;xkwMf uNyD; eDaygEdik if üH w&m;"r®a[mjyMuavonf? ¤if;jyif 1341 -ckEpS f wydYk wv JG wGiv f nf;
eDaygoDv½Sif a':ok"r®0wDEiS hf eDayg&[ef;awmf t½Sit f óaCmowdYk OD;aqmifaom eDaygt rsdK;om;ç trsdK;orD;
oH;k q,fih g;OD;wdYk onfvnf; &efuek ûf rdY r[mpnf omoemh&yd o f mü wvausmcf efY 0dyóemw&m; tm;xkwo f mG ;Mu
avonf? ¤if;wdYk onfvnf; eDaygEdik if üH 0dyóemw&m;awmfrsm; a[majymMuav&m r[mpnfq&mawmfBuD; \
enf;eme, 0dyóem"r®onf eDaygEdik if üH vGepf mG ysHYEYS cH ahJ vonf/

tBudrfBudrfyifhavQmufMujcif;

azmfjyyg yk*Kd¾ vfrsm;onf &efuek f omoemh&yd o f mü w&m;tm;xkwNf yD;í tjyefwiG f q&mawmfb&k m;BuD;tm;
oifah vsmfaom tcsdet f cgwGif eDaygEdik if o
H Ykd ud,
k af wmfwikd f <ua&mufcsD;ajr§muf w&m;"r®a[mjyawmfr&l ef avQmuf
xm;cJMh uavonf? ¤if;wdYk aemuf rsm;rMumrD eDaygEdik if H vkredÁ pD rD u H ed ;f Ouú| rpöwmvk'g;qefonfvnf; &efuek ûf rdYoYkd
eDaygbk&if\ yPÖmawmfrsm; Xmyemrnfh apwDawmftw k jf rpfcsyw
JG iG f a&mufvm&m r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;xH
a&mufvmNyD; eDaygEdik if oH Ykd <ua&mufyg&efx yfraH vQmufxm; cJah vonf/

Ak'¨omoemEk*¾[tzGJYcsKyftm; wm0efay;jcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf ,if;wdYk tBudrBf udrf avQmufxm;csuu f kd ESpo


f ufMunfjzL vufcaH wmfru
l m 1342
-ck jymodvk avmufwiG f Ak'o
¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyftm; eDaygEdik if H omoemûy<u&mü vdt k yfonfh udpt
ö 00udak qmif
½Gu&f ef wm0efay;tyfawmfral vonf/

w&m;awmfrsm; BudKwifpDpOfjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf tar&duefEikd if H <upOfu urÇmYomoemûy w&m;awmf yxrydik ;f udk êudwifa&;


om; pDpOfawmfro
l uJo
h Ykd eDaygEdik if aH &mufvQif a[mawmfrl &ef-
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 235

1/ Ak'M¨ o0g'w&m;awmfç
2/ bk&m;uk, d w
f ikd ½f eI nf;w&m;awmfç
3/ opömav;yg;w&m;awmfç

rsm;yg0ifaom urÇmYomoemûyw&m;awmf 'kw, d ydik ;f udk pD&ifawmfrcl ahJ vonf ? ,if;w&m;awmfrsm;udk jrefrmEdik if o
H Ykd
a&muf½v dS maomtpd;k & "r®p&d,bGYJ & eDayg&[ef;awmf t½SiÓ f PykPu dÖ tm; eDaygbmomjyefqí
kd pmtkyt
f jzpf ½du k f
ESyd &f ef wm0efay;tyfawmfrcl ahJ vonf/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ omoemjyKtzGJY

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; OD;aqmifaom eDaygomoemûytzGYJ wiG f -

1/ aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ç


2/ ur®|mep&d, em,uq&mawmf t½Sio f 0H &ç
3/ omoe"Zod&yD 0&"r®mp&d, &efuek ûf rdY ykZeG af wmif jrode;f wefausmif;wdu k rf S q&mawmf
t½Siaf ombeç
4/ omoe"Z"r®mp&d, eDayg&[ef;awmf t½SifÓPykPÖduç
5/ Ak'o¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf 'kw, d Ouú| (1) a'gufwm OD;buav;ç
6/ Ak'o¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ *kPx f ;l aqmif trIaqmif vlBuD;rif; r*FvmOD;atmifjrifçh
7/ r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ uyÜ, d um&u OD;jrode;f ç
8/ yef;om½ky½f iS f 'g½du k wf m rSww f rf;wif½yk ½f iS t
f zGYJ wm0efcH OD;xGe;f &Dç
9/ rSww f rf;wif½yk ½f iS tf zGYJ uifr&mrif; tu,f'rD OD;prf;armifç tm;jzifh tzGYJ 0if 9 -OD;wdYk
yg0ifcahJ vonf/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; eDaygEdkifiHodkY <uawmfrlNyD

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ onf ouú&mZf 1342 -ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 5-&uf eHeuf 7-em&D
ausmfwiG f &efuek ûf rdY r*Fvm'Hak vqdyrf S bDatpDav,mOfjzifh xGucf mG awmfr&l m 8 -em&D ausmaf usmw f iG f umvuwåm;
ûrdY umvuwåm;avqdyo f Ykd a&mufaomfvnf; qD;ESi;f rsm; ydwaf eojzifh 'uúm;avqdyo f Ykd qufvufvu kd yf gum
acwåem;&ef qif;&avonf? 'uúm;avqdyw f iG f b*Fvm;a'h½fS jrefrmoHtrwfBuD; OD;ode;f 0if;rdom;pkwYkdu q&mawmf
bk&m;BuD;tm; 'uúm;avqdyf txl;{nfo h nfawmf pcef;odYk vma&mufyifah qmifNyD; uefawmh0wfûyMuavonf? 'uúm;
avqdyfrS jyefvnfxu G cf mG &m umvuwåm; avqdyo f Ykd aeYv,f 12 -em&DausmfavmufwiG f a&muf½cdS ahJ vonf/

eDaygEdkifiH cwårE´KavqdyfodkY a&muf½Sdjcif;

&efuek rf x
S u
G cf mG vmcJah om bDatpDav,mOfrmS taMumif;rnDnw G o f jzifh cwårE´Kavqdyo f Ykd qufvuf
rxGucf mG Ekid o
f nfth wGuf eDaygbk&ifah vaMumif; ukrP
Ü yD ikd f av,mOfwpif;jzifh ta&;ay:pDpOfNyD; umvuwåm;
avqdyfrS rGef;vGJ 1 -em&D rdepf 30 -wGif xGufcGmav&m nae 3 -em&D rdepf 30 -wGif eDaygEdik if H cwårE´Kavqdyo f Ykd
a&muf½cdS ahJ vonf/

av,mOfuGif;jynfhrQBudKqdkMu

cwårE´Kavqdyw f iG f vkrP
dÁ pD rD u
H ed ;f Ouú| rpöwmvkw'f g;qef;ç eDaygEdik if H jrefrmoHtrwfBuD; OD;cifarmif0if;
ESihf oH½;kH tzGYJ 0ifrsm;ç q&mawmf bk&m;BuD; \wynfh eDaygoDv½Sif a':ok"r®0wDç jrefrmoDv½Sif a':*kP0wDç "r®
udwt då zGYJ 0ifrsm;ç bDatpDrefae*sm OD;r&xGe;f at mifç urÇmYusef;rma&;tzGYJ rS Adv k rf ;ª [efxeG ;f ç OD;cifarmifviG w
f Ykd EiS hf
wuG eDaygAk'b ¨ mom0if axmifaygif;rsm;pGmwdYk yg0ifMuNyD; av,mOfuiG ;f jynfrh Q êudqMkd uavonf/

,mewdwH¬ yla&wGmeç teumarm ypöK*¾r?d


r[mpnfax&ukOeÆ çH Ak'o
¨ moeum&"H/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 236

cwårE´KESifh teD;tem;w0dkuf
omoemjyKvkyfief;rsm; aqmif½Gufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf avqdyw f iG f acwåtem;,lawmfrNl yD; vkredÁ OD uú|u OD;aqmifí av,mOfuiG ;f rS


cwårE´KûrdYwiG ;f ½Sd ¤if; \tdro f Ykd yifah qmifcahJ vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf omoemûytzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl us,f
0ef;oefY½iS ;f vSaom ¤if; \aetdrfopfü 1342 -ckESpf wydkYwGJ vjynfhausmf 5 -&ufaeY rSpí wydkYwGJvjynfhausmf 7 -
&ufaeYtxd 3-&ufywfv;kH oDwif;oH;k awmfrí l Ak'0¨ g'w&m;awmfrsm;ç bk&m;ud, k w
f ikd ½f eI nf;w&m;awmfrsm;ç opöm
av;yg;w&m;awmfrsm;udk a[mMum;vsuf omoemûyawmfrcl hJ avonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ a[majymrIaMumifh
Ak'o ¨ moemawmf rMunfñakd o;onfh yk*Kd¾ vftcsKd YwYkdonfvnf; Ak'o ¨ moemawmfukd MunfñMkd uavonf? MunfñNkd yD;
yk*Kd¾ vfrsm;vnf; cdik Nf rJpmG MunfñMkd uavonf/

cwårE´Kya'aoydç r[mpnfuxdawm r[m?


ZemeH "r®awma,eç awmomayod taeu"m/

vkrÁdeDO,smOf<u 9-&ufpcef;zGifh&efpDpOf

q&mawmfb&k m;BuD;onf bk&m;jrwfpmG ESpo f ufawmfro l nf"h r®jzifh bk&m;jrwfpmG tm;ylaZmf&ef qE´jyif;jy
awmfro
l nf? odYk EiS hf 1342 -ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 9 -&ufaeYwiG f bk&m;Zdaemf zGm;jrifawmfr&l m vkredÁ OD ,smOfawmfü
9-&ufpcef;zGi&hf ef <ua&mufppD Ofawmfrcl ahJ vonf/

vkredÁ rD [k,smerÜçd r[k,smarm r[mrwd?


"r®Xme0drmem,ç t*Úäd ,wdaoca&m/

o,rÇLapwDawmfzl;ajrmfjcif;ç w&m;a[mawmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf cwårE´Ka&muf aemufwaeYjzpfaom 1342 -ckEpS f wydYk wJG vjynfah usmf 6-&ufaeY
wGif vkreÁ OD uú|pDpOfc sut f & o,rÇL apwDawmfBuD;udk <ua&mufz;l ajrmfawmfrcl ahJ vonf? o,rÇLapwDawmfBuD;um;
ayaygif; 250 -ausmfjrifo h nfh uke;f awmfay:wGif wnf½adS vonf? ,if; o,rÇLapwDawmfBuD;onf omoem 3 -&mpk
cefYwiG f oD&"d r®maomurif;BuD; \ om;rufawmf a'0ygvESihf orD;awmf pm½krwDwYkd \ aum if;rIjzpfaMumif; od&av
onf? q&mawmfb&k m;BuD; apwDawmfoYkdta&mufwiG f a*gyutzGYJ 0ifrsm;ç wdAufbek ;f awmfBuD;rsm;ESihf rsm;vSpmG aom
y&dowfBuD;u êudqu kd efawmhMuonf? q&mawmfonf y&dowftaygif; \ uefawmhyal Zmfru I kd cH,al wmfrNl yD; apwD
awmfBuD;\ taemufawmifbufwiG ½f dS aom tmeE´muk#d txufwef;Ak'b ¨ momausmif;wGif ausmif;om; ausmif;ol
rsm;tm; o&P*Ho k vD wdYk ü wnfapawmfrcl ahJ vonf? ¤if;aemuf o,rÇLapwDawmf awmifajcajrmufbuf½dS tmeE´m
uk#0d [
d m& bke;f awmfBuD;ausmif;odYk <uawmfrí l r*fvmw&m;ç 0dyóemw&m;rsm;udk a[mMum;awmfrcl ahJ vonf?
awmifajc½Sad om tmeE´m,uk#D 0d[m&t<uwGif y&dowftaygif;u om"kç om"kç om"k 3-Budrnf n
D mpGmac:í
ylaZmfMuonf? tmeE´muk#0d [ d m& w&m;yGt J NyD;wGif 'g,umç 'g,dumrrsm;u y0gç azmifwed çf cJwefç pmtkyf
paom ypön;f rsdK;pHu k kd vª'gef;Muavonf/

o,rÇLapwD,moaEéç r[maxa&m ok"w D rd m?


"r®awma,e awmaoedç "r®umar A[kZae/

jrefrmoHtrwfBuD;tm;csD;ajr§mufjcif;

xdak eY 10 -em&DcefYwiG f eDaygEdik if H jrefrmoHtrwfBuD; OD;cifarmif0if;tdrw


f iG f q&maw mfb&k m;BuD;ESihf wynfh
oHCmrsm; aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfro
l nf? a&muf½v dS mMuaom y&dowftm;vnf; qGr;f tEkarm'em w&m;a[mç y&dwf
½Gwí
f csD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf/

bwåmEkarm'e"r®Oçö y&dwHå omoaem*"H?


&mZ'lwH Ek*a¾ [odç r[mpnfax&yk*aF 0g/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 237

"r®udwåd0d[m&ü w&m;a[mjcif;

q&mawmfbk&m;BuD;onf rGef;vGJ 1 -em&Dtcsdew f iG f oDv½Sirf sm; xdik af e&m "r®uw d 0då [


d m&odYk <ua&mufawmf
rlí tylaZmfcaH wmfrol nf? y&dowfrmS ausmif;0ef;rqefYatmif rsm;vSavonf? q&mawmf bk&m;BuD;u ]]Aka'¨gavm
au orkyaÜ Eémç [dwm, oAÁygPde}H } Ak'j¨ rwfpmG onf vlç ewfç jA[®m owå0gtm;vH;k wdYk \ tusdK;pD;yGm;aygrsm;
jynfph &kH eftwGuf avmuü yGiahf wmfral Mumif; tajccHNyD;aemuf ]]Aka'¨g aomb*0g aAm"m, "r®H a'aowd}} Ak'¨
½Siaf wmfjrwfb&k m;onf ud,k af wmfw ikd uf sifch í
hJ odNyD;jzpfaom w&m;awmfukd rdrv d ykd ifu,
kd wf ikd ½f MI u usifMh uNyD;
odoifhorQudkodMu&atmif rnfuJhodkYusifh&rnfudk tus,fcsJYí 2 -em&DcefY u½kPm BuD;rm;pGmjzifh a[mMum;awmfrcl hJ
&m eDaygq&mawmf t½SiÓ f PykPu dÖ u wyd'k pf D eDayg bmomjzifh jyefvnfa[mMum;aw mfro l nf/

t½Sifokr*Fvausmif; owdy|mefw&m;a[mjcif;

1342-ckEpS f wydYk wv
JG jynfah usmf 7-&ufaeYwiG f vkreÁ OD uú| aetdrüf t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; a½S;u
&efuek ûf rdY omoemh&yd of mü w&m;tm;xkwcf í hJ q|o*Fg,emwGif oH*w D u
d m&u q&mawmftjzpf yg0if aqmif½u G f
awmfrcl zhJ ;l onfh eDaygq&mawmf t½Sio f rk *Fvausmif;odYk <ua&muftylaZmfcaH wmfrcl ahJ vonf? &maxmifrsm;pGmaom
eDaygAk'b ¨ mom0ifwYkd q&mawmfb&k m;BuD;tm; vma&mufyal ZmfMuonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf owdy|mefw&m;
awmfukd jynfph pkH mG a[mMum;awmfrNl yD; 3-rdepfcefY w&m;xdik af pawmfrcl ahJ vonf/

b'´Eo
Å rk *Fvóç y&da0aP raem&ar?
owdy|meH a'aowdç a'oem ukoavm 0d'gG /

Aaeyg;½Gmur®|mef;ausmif;wdkufü w&m;a[mjcif;

xkad eYwiG f oDv½Sirf sm; ausmif; wGif aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; naewGif cwårE´KûrdYEiS hf 14 -rdik u
f mG Aaeyg;
½Gm ur®|mef;ausmif;wdu k o
f Ykd <uí 4-axmifausmf 5-axmifcefY½dS y&dowftm; w&m;"r® a[mjyawmfrcl ahJ vonf?
Aaeyg;½Gm ur®|mef;ausmif; q&mawmfonf ouú&mZf 1341 -ckEpS u f eDaygtrsdK;om; trsdK;or D; 35-a,mufEiS t hf wl
&efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd o f mü oDwif;oH;k w&m;tm;xkwaf wmfro l nfh yk*Kd¾ vfjrwfjzpfavonf? ¤if;Aaeyg;½Gm
BuD;wGif ax&0g'Ak'a¨ usmif;awmfaygif;rsm;pGm ½Sad vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf oDvay; Mo0g'w&m;
0dyóem½Ienf;a[mNyD; 3-rdepfcefY w&m;xdik af pawmfrcl ahJ vonf/

Aaeyg; *graoa|ydç aoa|m y@dwukOaÆ &m?


A[a0g "r®uxm,ç oEÅayÜod taeu"m/

t½SifokaAm"meE´ausmif;<u w&m;a[mjcif;

ouú&mZf 1342 -ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 8 -&ufaeY eHeuf 8 -em&Dtcsdew f iG f cwårE´KûrdY q&mawmf t½Sif
okaAm"meE´\ ausmif;wduk o
f Ykd <uí tylaZmfcaH wmfro
l nf? ,if;ylaZmfyw JG iG f a½S;OD;pGm vkreÁ pD rD u
H ed ;f Ouú|u
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; \ax½kyw Ü u
då kd tus,fw0ifch sD;usL;>rufMum;cJah vonf? ¤if;aeuf q&mawmf
bk&m;BuD;u csr;f oma&;w&m;awmfEiS hf arwåmur®|mef;ç 0dyóembm0emrsm;udk tus,w f 0ifh a[mMum;awmfrcl ahJ v
onf/

okaAm"meE´ax&óç tm&mar ,wdeE´ae?


"ar®m'aue awmaoodç "r®umar taeu"m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 238

cwårE´KNrdKYaemufqHk;w&m;yGJ

xdak eYaeYqrG ;f udk "r®uw d 0då [


d m&wGief aD yg½Sd jrefrmrdom;pkrsm;u pkaygif;qufuyfojzifh qGr;f bkO;f ay;awmfrl
cJah vonf? rGev f yJG ikd ;f wGif r[maAm"db&k m;ausmif;ç ouso[ D bk&m;ausmif;rsm;odYk <ua&mufí zl;ajrmfawmfrcl ahJ v
onf? ¤if;aemuf t½Sio f rk *Fv ausmif;wGif eDaygvli,f Ak'b ¨ momtoif;0ifrsm;tm; Mo0g'w&m; csD;jr§iahf wmfrcl hJ
avonf? naebufwiG f cwårE´KûrdY ygwrm½Sd em*wmuGi;f jyifBuD;wGif txl;pDraH qmufvyk x f m;onfh w&m;yv’if
awmfay:ü xdik af wmfrí l a&muf½v dS maom waomif; ig;axmifcefY½adS om y&dowfBuD;tm; 0dyóe m½Ienf;paom
w&m;rsm;udk jynfph pkH mG a[mMum;awmfrí l 5-rdepfcefY w&m;xdik af pawmfrcl ahJ vonf? þw&m;yGu J m; cwårE´KwGif
aemufq;kH yGjJ zpfavonf/

r[wd,m y&dom,ç r[maxa&m okZmwdrm?


"r®H aom y&dyP
k HÖ uwGmç uaxod uxdawm r[m/

vkrÁeDO,smOf<uç ydkc&mNrdKY[dkw,fü
wnwm oDwif;oHk;awmfrljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf 1342 -ckESpf wydkYwGJvjynfhausmf 9-&ufaeY eHeufwiG f vkreÁ pD rD u H ed ;f Ouú|tdrw f iG f


t½kPq f rG ;f bkO;f ay;awmfro
l nf? 11 -em&D rdep f 30 -tcsdew f iG f c&pfpw,f[w kd ,fyikd ½f iS f OD;omEk&wåe \
txl;bufpu f m; tao;wpD;jzifh &[ef;wynfçh vlwynfrh sm;pGmwdYk EiS t hf wl vkreÁ OD ,smOfawmfoYkd <uawmfrcl ahJ v
onf? nae 3 -em&DwiG f rl*vifyefYac:ûrdYoYkd a&mufí ¤if;ûrdYü acwå&yfem; um;ay:rS qif;í tanmif;tnmajy&ef
vrf;tenf;i,favQmufawmfro l nf? ¤if;ae&mwGif vkreÁ o D Ykd ajrjyifvrf;cGw J ckazmufaeNyD; ¤if;vrf;NyD;pD;ygu
cwårE´KrSvrk eÁ D 6-em&DtwGi;f a&mufEikd rf nfjzpfonf? ¤if;rSqufvufí c&D;xGuaf wmfr&l m naeydik ;f tcsdew f iG f
vkreÁ cD &D;w0ufrikd f 200 -cefYtuGm ydck &mûrdYoYkd a&mufa wmfro l nf? qufvufc&D;rxGuaf wmhyJ ydck &mûrdY½dS c&pfpw,f
[dw
k ,f oD;oefYtaqmifwiG f oDwif;oH;k awmfrcl ahJ vonf? tzGYJ 0ifrsm;onfum; tjcm;taqmifrsm;ü wnf;cdak exdik f
Muavonf/

ydkc&mü w&m;a[mawmfrljcif;

wydYk wvJG jynfah usmf 11 -&ufaeY eHeufwiG f t½kPq


f rG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; ydck &mûrdYü eDaygAk'b
¨ mom oDv½Sif
ausmif;odYk <uawmfríl Oygoumç Oygodumrsm;pGmwdYk tm; o&P*Ho k v D wdYk ü wnfapawmfrNl yD; w&m;tenf;i,f
a[mMum;awmfrcl ahJ vonf/

ydck &me*a&pmydç r[mpnfax&yk*aF 0g?


A[a0g "r®&aoeç awmomy,d ok"w D rd m/

vkrÁeDO,smOfodkYa&mufNyD

c&pfpw,f[w kd ,fü aeYqrG ;f bkO;f ay;awmfrNl yD; eHeuf 11 -em&D rdepf 30 -tcsed w
f iG f ydck &mrS vkreÁ OD ,smOf
awmfoYkd c&D;qufawmfrcl ahJ vonf? ydck &mESihf vkreÁ OD ,s mOfonf rdik f 200 -uGmvSr;f NyD; awmifMum; jrpfaMumif;
twdik ;f azmufvyk x f m;aom tauGYtaumufrsm;aomvrf;rsm;avonf? nae 5-em&Dausmf tcsdew f iG f ]]bm;&*g;}}
ac: vkreÁ ED iS hf 14 -rdik cf efYa0;NyD; cwårE´KrS vkreÁ o
D Ykd wqifu h ;l &avonf? ¤if;rSqufí xGuaf wmfr&l m nae 6 -em&D
ausmfcefYwiG f vkreÁ o D Ykd a&mufawmfrcl ahJ vonf/

vkreÁ rD [k,smerÜçd r[k,smarmr[mok"?D


r[mpnfax&aoca&mç orÜawåmoEÅrmeaom/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 239

0dyóemw&m;a[mjcif;ESifh w&m;xdkifapjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;ESit hf zGYJ onf vkreÁ pD rD u


H ed ;f ½H;k taqmufttHük wnf;cdak wmfrMl uonf? q&mawmfb&k m;
BuD;onf vkreÁ pD rD u
H ed ;f Ouú|ZeD;OD;aqmifonfh 119 -a,mufaom eDayga,m*Drsm;tm; owdy|mef w&m;rsm;a[m
jcif;ç w&m;xdik af pjcif;wdYk ukd ûyvkyaf wmfrcl ahJ vonf? ur®|memp&d ,q&mawmf t½Sio f 0H &ç jrode;f wefq&mawmf
t½Siaf ombe eDaygq&mawmf t½SiÓ f PykPu dÖ wdYk uvnf; ulní D w&m;ppfawmfrMl uonf/

OyorÜ'uH aqmif½GufcsD;ajr§mufjcif;

q&mawmfb&k m;BuD; &efuek rf x


S uG <f upOfu r[mpnfa,m*Da[mif; tzGYJ wzGYJ vnf;yg½Sad vonf? ,if;a ,m*D
a[mif;tzGYJ onf umvuwåm; avqdyw f iG qf if;cJí
h vSnv
hf nfb&k m;zl;cJ&h m vkreÁ wD iG f q&mawmf bk&m;BuD;ESihf qHrk d
avonf? ¤if;tzGYJ wiG yf gonfh &[ef;avmif;rsm; jzpfMuonfh rEÅav;0if;vdu k f OD;pde0f if;ç OD;ñdak rmifç OD;nGeYf armifç
OD;pdew
f ifwYkdtm; q&mawmfb&k m;BuD;e iS whf uG oHCmawmf 12 -yg;wdYk u vkreÁ o D rd wf iG f &[ef;tjzpfoYkd a&mufatmif
OyorÜ'uHaqmif cs;D ajr§mufawmfrMl uonf/

vkreÁ o
D rD mwavydç r[maxa&m ok*Pk 0g?
tEk*a¾ [bd ZemeHç Oyor®'ur®Kem/

uydv0wfNrdKYawmfa[mif;odkY<ua&mufMunfh½IoHa0*,l

wydYk wv JG jynfah usmf 12 -&ufaeY eHeufwiG f vkreÁ pD rD u


H ed ;f Ouú|pDpOfay;csuft& vkreÁ OD ,smOfawmfrS 14 -rkid f
a0;uGmaom bk&m;Zdaemf \ crnf;awmf oka'¨g'erif;BuD; eef;awmfponfwYkd wnf½cdS &hJ m udyv0wf ûrdYawmfa[mif;
odYk um;ESppf ;D jzifh omoemûytzGYJ 0ifrsm;ESihf twl<uawmfríl a½SYjzpfa[mif;atmufarhz, G w
f Ykd ukd atmufarhMunf½h I
avhvmoHa0* ,lawmfrcl ahJ vonf? ,cifu tvGew f &mcrf;em;onfh eef;awmfBuD;rsm;rSm tkX½f ;kd rQomusef½adS wmh
owwf/

aMomfocFg&ç ajrmfjrifygMu?
aysmf½iT v
f morQç waeYwcgrSm?
rarGYrom jzpfO;D rSyav;/

q&mawmfb&k m;BuD;ESihf tzGYJ onf rGe;f vGyJ ikd ;f wGif vkreÁ OD ,smOfoYkd jyefa&mufí naebufwiG f a,m*Drsm;tm;
w&m;ppfNyD; 0dyóemw&m;awmfrsm; a[mMum;jyoawmfrcl ahJ vonf/

ayg&mPH yk&H uydv -0w¬KrÜd ,wdaoca&m?


*EÉme oHa0*ÓPHç y0wå,D okZmwdrm/

w&m;ppfw&m;a[mrI qufvufjyK

1342-ckEpS f wydYk wvJG jynfah usmf 13-&ufaeYrS waygif;vqef; 1-&ufaeYtxd vkreÁ aD ,m*Drsm;tm; w&m;
xdik ½f rI w
S ef nf;rsm;udk ppfaq;awmfrí l q&mawmfb&k m;BuD;u nbufwiG f w&m;a[mMum;awmfro l nf? eDayg
q&mawmf t½SiÓ f PykPu dÖ u eDaygbmomjzifh jyefvnf½iS ;f jyawmfro
l nf/

wefqif;NrdKUü w&m;a[mjcif;

r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf waygif;vqef; 2-&ufaeYwGif t½SifÓPykPÖdu \ Zmwdcsuaf <u


arG;&yfajrjzpfonfh wefqif;ûrdY (awmifay:ûrdY) odYk <uawmfrí
l q&mawmf t½Sio f usmeE´ausmif; Ak'0¨ [
d m&ausmif;
ESihf ûrdYawmfcef;rwdYk ü Ak'M¨ o0g'w&m;awmfukd a[m Mum;awmfrcl ahJ vonf? wefqif;ûrdYü Ak'b
¨ mom0ifrsm; rsm;pGm½Sd
av&m q&mawmf bk&m;BuD; \ w&m;yGrJ sm;wGif w&m;emol waxmifausmfcefY½o dS nf[k od&onf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 240

wefqif;wdyoda'¨ yka&ç r[maxa&m 0dpu©aPm?


A[a0g "ar®m'aueç tbdoOöd ,wdoa&m/

w&m;pcef;odrf; tcrf;tem; Mo0g'ay;jcif;

waygif;vqef; 3-&ufaeYwiG f vkreÁ pD rD u H ed ;f Ouú|u vkreÁ pD rD u H ed ;f vkyif ef;rsm;ESihf ywfowfí oufqikd &f m
wm0efcH tif*sifeD,mrsm;ESifh ukvor*¾rS *syeftBuHay;t&m½Sd wdkYudkygac:í p DrHudef;0if 3-rdik f ywfvnftwGi;f ½Sd
"r®omvm taqmufttHrk sm;ç tyef;ajz&dyo f mç pmMunfw h ukd rf sm;ç vlraI &;Xmersm; yg0ifonfh ½kyv f ;kH azmfypkH rH sm;ESihf
pm&if;Z,m;rsm;ud½k iS ;f jy avQmufxm;av&m ¤if;tcsuftvufrsm;udk rSww f rf;wifonft h aejzifh ½kyjf rifoMH um;
AD',
D u
kd wfqufjzifh rSww f rf;wiftzGYJ u½du
k uf ;l cJah vonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf naebufwiG f vkre® üD w&m;
tm;xkwv f suf ½SMd uaom eDayg&[ef;awmfrsm;ç oDv½Sirf sm;ç trsdK;om; trsdK;orD; a,m*Drsm;tm; w&mpcef;odr;f
tcrf;tem; usif;y&m Mo0g'ay;oem;awmfrcl ahJ vonf/

"r®0g&ed|merSçd r[mpnfu0duOk aÆ &m/


Mo0g'H aom [d t'g,dç Mo0ga'ok okaum0da'g/

eDaygEdkifiHrS tdE´d,EdkifiHodkY

waygif;vqef; 4-&ufaeYwiG f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; eDaygEdik if H <uawmfro l nfh txdr;f t rSwt f ae


jzifh vkreÁ Od ,smOf taomuausmufpmwdik f ta½SYajrmufbuf 5-zmvHt k uGmwGif q&mawmf bk&m;BuD; \trnfjzifh
o&ufyifwyifpu kd f vkreÁ pD rD u
H ed ;f Ouú|u pDpOfcahJ vonf? xdak eYnaewGif eDaygEdik if rH S tdE,
d´ Edik if o
H Ykd <uawmfrcl hJ
avonf/

tdE´d,EdkifiHü vSnfhvnfylaZmfoHa0*,ljcif;

q&mawmfb&k m;BuD;onf omoemûy tzGYJ 0ifrsm;ESit


hf wl ukóEd mé ½Hçk om0w¬çd Am&mPoDç Ak'*¨ ,mç
&mZû*d[-f ponfwYkd ü wnf½adS om ylZeD, oHa0Zed,Xmersm;udk vSnvhf nfyal Zmf oHa0*,lawmfrcl NhJ yD; &mZû*d[rf S
jzwfvrf;jzifh umvuwåm;odYk <uawmfr cl ahJ vonf/

bm&aw ylZeda,ydç oHa0Zed,owåar?


ylaZwGm oHa0aZwGmç yknH teyÜuH tum/

q&mawmfb&k m;BuD;onf omoemûytzGYJ 0ifrsm;ESit hf wl 1342 -ckepS f waygif;vqef; 14 -&ufaeYwiG f


bDatpD av,mOfjzi hf umvuwåm;rS 'uúm;ç 'uúm;rS jrefrmjynfoYkd jyef<uawmfrcl &hJ m &efuek f r*Fvm'Hk avqdyo
f Ykd
7-em&DcefYwiG f acsmarmpGm a&muf½adS wmfrcl ahJ vonf/

0rf;ajrmuf½Tifys BudKqdkMujcif;

eDaygEdik if çH tdE,
d́ Edik if w
H Ykd ü 24 -&ufMum omoemûy awmfrcl NhJ yD; jyefvnf<ua&mufawmfrv l maom aus;Zl;½Sif
r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;udk &efuek rf *Fvm'Hk avqdyw f iG f Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf twGi;f a&;rª; OD;rif;aqGEiS hf
trIaqmifrsm;ç [dawoDtzGYJ 0ifrsm;ç trsdK;orD;a,m*D apmifah ½Smufa&;tzGYJ 0ifrsm;ESihf r[mpnfa,m*Dr sm;u 0rf;
ajrmuf½iT yf spGm êudqMkd uavonf/

0dZrÇad wm ybmua&mç avmu*¾puúacwav?


ok&mZdawm okax&£E´Kç oAÁñok moerÁa&/

bk&m;jrwfpmG omoemhxufa0[if0,f r[mpnfaerif; wifw


h ,fxeG ;f vif;cJah vNyD/

bke;f pnfjrwfpmG omoemh aumif;uifjyif0,f r[mpnf vrif;wifw


h ,fxeG ;f ycJah vNyD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 241

wd,moDwdrydkif;

arG;csif;tm;vHk;ESifh r,fawmfcrnf;awmfuG,fvGefMujcif;

q&mawmbk&m;BuD;\ r,fawmfç crnf;awmfwYkd rmS q&mawmftjyif om; 3 -a,mufç orD; 3-a,muf xGe;f
um;cJo
h nf? q&mawmfyg 7-a,mufjzpfonf? om;orD;rsm;teuf tBuD;qH;k rSm OD;wifjzpf \? OD;wifonf touf
28-ESpw
f iG f uG,v
f eG cf aJh vonf? OD;wif \atmuf r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;jzpfavonf? q&mawmfb&k m;BuD;
atmuf a':cifjzpfavonf? a':cifonf touf 16 -ESpf t½G,w f iG f uG,v
f eG cf ahJ vonf? a':cifatmufu OD;rSiçf
OD;b&ifç a':oif[k 3 -a,muf½Sdonf? ¤if; 3 -a,muf touf 20 -ausmfrS uG,v f eG Mf uonf? ti,fq;kH rSm a':pyf
jzpfonf? a':pyfonf 1333-ckEpS f touf 50-cefYwiG f uG,vf eG cf ahJ vonf/

{&mç Asm'dç r&PwdkYrS vGwfatmifusifhMuyg

tdpk m½Iow
l Ykd .... tay:u azmfjycJo h nfrsm;udk *½kpu
kd Mf unf½h o
I aH 0* ,lprf;yg? aMumufp&m aumif;vduk wf mç
avmuBuD;rSm Z&mç Asm"dç r&PwdYk um; aMumufz, G af b;BuD;wdYk jzpfuek f \? ,if;ab;wdYk rS vGwaf jrmufatmif owd
orÜZOftNrJ,SOfí ½kyfemrfESpfyg; ½IymG ;êud;pm;&m\/

Z&mAsm"dp rpöKpç avmuó a0 r[AÇ,?H


{aw[d yarmpem,ç orÜZanm oawmpa&/

oHa0*jzpfjcif;

,if;odYk arG;csi;f awG i,fi,fEiS hf uG,v


f eG Mf uojzifh q&mawmf tBudrBf udro
f H a0* jzpfawmfro
l nf/

O|ma,m|m, aAma",sçH r[AÇ,rky|dw?H


r&PAsm"daomumeHç udrZÆeyd wdówd/ 1

O|ma,m|m,-rdrpd w d "f mwfukd zefcgrjywf Ed;I aqmfvwfí? r&PAsm"d aomumeH -aojcif;ç zsm;emjcif;ç
pd&k rd jf cif;wdYk wiG ?f tZÆ -,aeY? uð -tb,fw&m;onf? edywdówd -usa&mufvrd rhf nfenf;? £wd -þodYk ? Oy|dwH -
usa&mufzYkd &ef a½S;½Ivsuf½adS om? r[AÇ,H -aMumufz, G rf at; ab;BuD;ud?k oaEÅe -olawmfpif olawmfaumif;onf?
aAma",s-H Munf½h q I ifjcif xifjrifatmifpOf;pm;tyf \ [lonfEiS t hf nD q&ma wmfb&k m;BuD;onf aoab;udk w&m;
½Irw S , f if; apmifah wmfral vonf? waeYwiG f igao&vdrrhf nf? tao&Jatmif igvkyrf nf? igvkyaf eonf? vkycf ahJ vNyD
.... [lí oHa0*jzpfawmfrcl ahJ vonf? q&mawmfonf -

oHa0Zed,|maeokç oHa0aZax0 y@dawm?


d /2
tmwmyD edyaumbduK© ç ynm, ora0u©,

[laom a'oemawmfEiS t
hf nD usifah qmifawmfrcl ahJ vonf/

rdcifa':tkyfuG,fvGefí oHa0*jzpfcJh&

jrif;rd&k q
f ,fjyef aus;Zl;vGeo f nfh cspf0eS u
f t
J if rdcifBuD; (r,fawmfBuD;) a':tkyo f nf touf 44 -ESp½f &Sd m
1286-ckEpS u f uG,v f eG cf o
hJ nf? xdpk Ofu q&mawmfb&k m;BuD;rSm &[ef;jzpfí odum© awmf 1-0grQom&ao;onf?
odYk EiS q
hf &mawmfonf ighE, S f t&rawmfvu kd af vjcif;? tarr½Sad wmhb;l ? rdcifBuD;r½daS wmhb;l ? r,fawmfBuD;r½Sad wmh
bl;? rdwqd;k jzpf&NyD .... ponfjzifh aomujzpfcahJ omfvnf; ,if; aomuudk -
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 242

]]rd;k 0aumif;uifç yifv,fjyifEiS çhf awmcGiaf wmifMum;ç a&mufavjim;vnf;ç


oem;jcif;uif;ç ½Siaf orif;&efç {uefrvGwçf rcRwf"r®wmç yg&rSeo f nfç ok;H wef"r®
êud;pm;aomf}}

ponfa'oemawmfukd ESv;kH wifqifjcif½ BI uH owdwref ÓPfajruwkwf ynmpGr;f cRef;ESit


hf yk í
f aomuudk
xde;f Edik cf ahJ vonf/

rmwk,mumvuFwm,ç aombaem '[a&m ,k0g?


reom "r®H yódwmG ç aompeH ty*wH tum/

zcifBuD;OD;uHay: uG,fvGef oN*ØK[f r&Powd½Iqifjcif

q&mawmfb&k m;BuD;\ zcifBuD; (crnf;awmfBuD;) OD;uHay:onf touf 78 -ESpw f iG f uG,v f eG cf ahJ vonf?
xdtk cgq&mawmfrmS &efuek o
f moemh&yd o
f mwGif oDwif;oH;k omoemh0efxrf;aqmifí urÇmodausmaf ZmaeNyD jzpfav
onf? q&mawmfb&k m;BuD;onf a½Tbo kd Ykd <ua wmfrí
l oufaph oHCmawmfwYkd tm; ouFe;f ç xD;ç zdeyfç jcifaxmif
ponfwYkd ukd vª'gef;í 'g,umBuD;tavmif;udk oû*Ø[af wmfrcl ahJ vonf? r&Pówdbm0emudk yGm;rsm;qifjcifawmf
rlcahJ vonf/

½Iqifjcifprf;yg

tdk-r[mpnfax& 0kwEå 0Å v
d modeD pmawmfzwf .... oif pmawmfzwfonf trSww
f rJrh aeavESihf atmufyg
0daZÆm',q&mawmf\ {uyd'k v
f uFmBuD;udk wjznf;jznf;zwfum ½Iqifjcifygavmh/

qdyk rd rhf w
S &f mç pOf;pm;ygavmhç cE¨mbm&ç 'Gwo ðå um;ç ,k,cifrifç pdeaf ½Tqifíç ûyjyifyukd af xG;ç eifauR;arG;
vnf;ç ta&;ra&mufç oJa&arSmuf odYk ç eifah emufrygç eifv&kd mudçk b,fcgrvdu k çf eift
h êuduEf iS çhf wdu
k ½f u
kd zf vD mç
qefYusifygcJçh ½ky0f gEke,fç ½IpzG,jf zifçh wifw
h ,f½rT ;f pdçk eifvvS v
kd nf;ç ttdpk m&if;ç oluoGi;f \ç eifu h rkd ñSmç
ab;a&m*gESiçhf cgcgriJçh rdwaf qGzYJG \/

eifeYJ un
l çD cspfê ud;oDom;ç yvDyvmç tjypfumG onfçh cspfpmG r,m;ç orD;om;ESiçhf pD;yGm;Opömç nmwumudçk
b,fcgrcGçJ twlwí JG ç tNrJûyH;csdKç ae&vdv
k nf;ç eifu
h rkd axmufç eifah emufrvdu
k çf tylwu
kd í
f ç eifru
kd ef ifacGç eifu
h kd
aoatmifç usm;a>rcHwiG ;f ç tpmoGi;f odYk ç aorif;olYvufç yPÖmquf\/

v&ufEpS af wGç toacsFEiS çhf vGeaf vb0ç teEÅuç qH;k prydik çf ,ckwikd af tmifç Edik Ef ikd ef if;eif;ç ÓPfroGi;f íç
aorif;olvQdKç cE¨mud, k uf çkd rûidjif&ufç pGv
J rf;csufjzifçh pHek ufûrdizf sm;ç awmopfusm;udçk r,fzmG ;rdcifç EGm;i,fxifoYkd ç
tjriftajzmifçh 0dyÜvaf rSmifí
h ç aMumifah MumifMh uuç ûycJv h NS yDç bk&m;omoemç cktcgüç ynmpu©Kç ÓPfjzif½h aI vmh/

Owk*rd eS çf tcsdew
f efaomfç ol&uefa0SYç tylaiGYaMumifçh a&aoGYcrf;jim;ç tdik yf uúm;0,fç usufpm;ae&ç ig;rpä
wdYk ç a&uvJeçJ ode;f pGe0f íJ ç aysmfyjJG rLrQç ½Smr&yJç aoMuzdYk omç eD;uyfvmodYk ç oli,fupç ½So d rQvnf;ç aeYnrvyfç
tpOfpyfvsufç Oyg'fXb D ifç rjywfEiS í f ç aysmf½iT pf &mç r½Syd gyJç zsm;emudu
k cf çJ a&m*gpGv
J sufç aoyGaJ owrf;ç aopyef;
ESiçhf aovrf;odYk omç eD;uyfvm\/

igigwuf<uç rmefrmeESiçhf avmba'gomç tpjzmom ;ç ,kwrf mvSpmG ç t"r®uçkd a0;urvmç uif;pifumG


atmifç cgcgryGm;ç tjypfrsm;rlç av;yg;yg,f½mG ç eift h rd o
f m[kç pdwrf mS pGu
J yfç owdcsyfavmhç vlY&yfewf½mG çxufjA[®m
ESiçhf r[mokcç edAmÁ eodYk ç ½Sp0f r*¾içf oabFm,mOfjzifçh aqmvsifuyfcçkd a&muf&vdrk çl xdx k ykd n
k ç ukovudk ç aeYnrpJç
vHYk voJavmh/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 243

êuHcêJ uHpmG ç omoemESiçhf eifrmS ra½GYç ,ckawGYNyDç arharhr;l rl;ç eifr½l;ESiçhf qDO;D axmywfç &om"mwfuçkd
tjrwfwckç rSwfr½IyJç ½GmolY0ufrdkufç rpifêudufodkYç tûrdufw&m;ç eifa½Smif½Sm;íç ig;yg;tm½Hkç rpifyHkudkç pHkpHkruf
rufç rESpo f ufEiS çhf xufjruftrsm;ç oif"ek ;f "m;0,fç ysm;ozG,[ f çk ÓPfus,foavmufç tjypfaumufíç axmif
acsmufûrdizf sm;ç orifrsm;udçk opfusm;yke;f atmif;ç t&acsmif;odYk ç awmifapmif;&dyaf rSmifç ocFr;f acsmif0,f wdr;f a½Smif
wud, k çf awmawm 1 qdí k ç r*fzv
kd rf aESmif;ç t&ac smif;rSç taygif;'kuç© vGwu f if;&[kç Ak'a¨ ½TEw
I çf Mumurkcu
f ç
vSpxf wk >f rufMum;ç rdeYf awmfxm;onfç eifum;eifw h u
G f usefawmhonf/

rdbarG;csif;wdkYxuf touf½Snf

q&mawmfb&k m;BuD;onf rdbom;csi;f wdYk xuf touf½n


S af wmfro
l nf? rdbwdYk xuf tq&maxmifru
atmif oDvç orm"dç ynm½Sod nfh xdyw
f ef; twdZmwom;BuD;jzpfavonf/

twdtEkç ac:ûyt0ç ZmwoH;k jzmç usrf;üvmom;ç rmwmydwç rdEiS zhf xufç


oDvormç ynmusifrh çl vGew f ,l w
k x
f ç om;oH;k 0wnf;ç t*¾r[mç pnfq&mum;ç
ESpjf zmrdbç tq&maxmifç ruomatmifç oH;k jzmta&mifç vGef awmufajymifc/hJ

aus;Zl;½Sifr[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;
xm0pOf½Sdcdk;awmfrlavh½Sdaom
bk&m;½Sdcdk;rsm;

bk&m;jrwfpmG omoemacwfEiS êhf uHêuduNf yD; bk&m;&wemç w&m;&wemç oHCm&wemwdYk ukd Munfñ&kd zl;ajrmf
&onfh twkrv hJ mbfBuD;jz pfavonf? bk&m;jrwfpmG omoemESihf qefYusiv f Qiu
f m; tqdyrf sKd onfEiS w
hf al vonf?
odYk jzpfí toifoal wmfaumif; olawmfpifonf omoemawmfukd ,HMk unfygç av;pm;ygç av;jrwfyg? &wemoH;k yg;
\*kPu f kd xm0pOfEvS ;kH oGi;f yg? aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;onf omoemawmf \wefz;kd udk vGepf mG
odawmfro l jzifh omoemawmftvkyu f kd pkwud r®Z½kyf csKyfonftxd ûyvkyaf qmif½uG af wmfrcl ahJ vonf/

aeYpOfvkyfief;awmf

q&mawmfb&k m;BuD;onf omoemh&yd o f mü Oykoaf eYwikd ;f eHeuf 8-em&D 30 -rdepftcsdew f iG f Oygoumç


Oygoduma,m*DwYkd tm; ½Sp yf g;oDvudk ay;awmfral vh½o dS nf? 0gwGi;f Oykoaf eYrsm;ç 0gqdv
k jynfçh oDwif;uRwf
vjynfh Oykoaf eYrsm;wGif oBuFetf êud&ufç ESpqf ef; 1 -&uf tygt0if oBuFefwGif;&ufrsm;ü zvf,Of"r®m½Hküyif 8 -
yg;oDv ay;awmfral vh½o dS nf/ usefaomOykoaf eYrsm;wGirf l r[mpnfausmif;awmfatmufxy üf 8-yg;oDvay;awmf
rlavh½Sdonf/

¤if;jyif tcgBuD;&ufBuD; Oykoaf eYrsm;ü earmwóç o&P*Ho k ;kH yg;ç 8 -yg;oDvudyk g ygVda&mteufyg ydYk cs
awmfro
l nfjh yif o&P*Ht
k "dymÜ ,fziG çhf oDvt"dymÜ ,fziG w
hf Ykd uykd g a[mMum;awmfral vh½o dS nf/

1343-ckEpS f 0gqdv
k jynfhausmf 8-&ufaeYnwGif tpdaEÅ,spaom bk&m;½Scd ;kd t&if;cHonfh *kPaf wmfziG hf bk&m;
½Scd ;kd udk ½Gwq
f akd wmfrí
l t&[H*P k af wmftzGiu hf kd pwifa[mMum;awmfrNl yD;aemuf *kPaf wmfziG w
hf Ykd ukd Oygoumç
Oygodum a,m*Dy*k Kd¾ vfwikd ;f tm; ½Gwq f kd ½Scd ;kd wwfatmif rdeYf Mum;awmfrlonf/

tBudrfrsm;pGmbk&m;½Sdcdk;

q&mawmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k &m r[mpnfausmif;awmf tay:xyfwiG f q&mawmfb&k m;BuD; oDwif;oH;k &m
tcef;ESihf wqufwnf; bk&m;cef;ü O'´ó d apwDawmf jrwfb&k m;qif;wk ude;f 0yfawmfrv l suf½o dS nf? q&mawmf
bk&m;BuD;onf azmf jyyg O'd́óapwDawmfjrwf bk&m;qif;wkawmfukd aeYpOftBudrrf sm;pGm azmfjyygbk&m;*kPaf wmf 2 -
yg;½Sdcdk;tusOf;ç *kPfawmf 9-yg;½Sdcdk;tus,fç w&m;*kPfawmf 6-yg;½Sdcdk;ç oHCmh*kPfawmf 9-yg;½Sdcdk;ç ÓPfpOf 16 -
yg;bk&m;½Scd ;kd ç y#dywåyd Zl emum& bk&m;½Scd ;kd wdYk Munfvifjy wfom;pGm ½Gwq
f ykd al Zmf½cdS ;kd awmfral vh½adS vonf? tdk
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 244

olawmfpif ax½kyw Ü pdå mawmfzwf .... oifonfvnf; q&mawmfb&k m;BuD; ½Scd ;kd ylaZmfonfh bk&m;½Scd ;kd rsm;udk usufrw
S f
í ½Sdckd;ylaZmfygavmh/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh
bk&m;*kPfawmf 9-yg;½Sdcdk;tusOf;

tpdaEÅ,s tpdaEÅ,s tpdaEÅ,s? tyÜar,s tyÜar,s tyÜar,s rBuHq rEdiI ;f ,SOEf ikd af umif;aom *kPaf wmf
aygif; teEÅEiS hf vH;k 0OóHk jynfph akH wmfral om jrwfpmG bk&m;/

1/ (u) t&[H= vGeu f xJ ;l jrwfaom oDv*kPçf orm"d*P k çf ynm*kPçf 0drwk *då P


k çf 0drw
k då
ÓP'óe*kPw f Ykd EiS hf jynfph akH wmfral omaMumifh vlewfjA[®m owå0gtaygif;
wdYk \ ylaZmftxl;udk cHawmfrx l u kd af yaom jrwfpmG bk&m;/

(c) t&[H= 0goemESiw hf uG waxmifih g;&m udavom tnpftaMu;wdYk rS uif;a0;


pifMu,fawmfral om jrwfpmG bk&m;/

(*) t&-[H = avmbç a'goç arm[tp½Sad om udavom &efow


l Ykd ukd y,fowf
awmfrNl yD;aom jrwfpmG bk&m;/

(C) t& -[H = oHo&mpuf \ taxmuftuefYukd csKd ;zsuaf wmfrNl yD;aom jrwfpmG
bk&m;/

(i) t-&[H = rsufarSmufrsufu, G f tcsif;cyford ;f pifMu,fí qdwu


f ,
G &f m r½Sd
awmfral om jrwfpmG bk&m;/

2/ or®morÁKa'¨g= opömav;yg; cyford ;f aomw&m;wdYk ukd olwyg;xH enf;rcHyJ ud, k yf ikd f


ÓPf t[ket f pGr;f jzifh pl;prf;½SmazGum rSeu
f efpmG odawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

3/ 0dZmÆ p&PorÜaEém= 0dZmÆ rnfaomÓPfx;l 3-yg;ç ÓPfxl; 8-yg;ç p&Prnfaom


tajccHtusifwh &m; 15-yg;wdYk EiS jhf ynfph akH wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

4/ (u) ok*awm= owå0gwdYk tm; tusdK;rsm;aMumif; [kwrf eS af om pum;aumif;udo


k m
>rufqakd wmf rlwwfayaom jrwfpmG bk&m;/

(c) ok*awm= r*¾i½f pS jf zm wifwh ,fao m trlt&mjzifh aumif;pGmoGm;jcif;ç


aumif;pGmjzpfjcif; ½Sad wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

5/ avmu0d='l avmu \ taMumif;t&mtvH;k pHu


k kd tuket
f pifojd rifawmfral yaom
jrwfpmG bk&m;/

6/ (u) tEkwaå &m= tjrifjh rwfq;kH jzpfaom oDv*kPçf orm"d*P k çf ynm*kPçf 0dr kwåd*kPfç
0drwk Ódå P'óe*kPw f Ykd EiS hf jynfph akH wmfral omaMumifh avmu"mwftvH;k ütjrwf
qH;k jzpfawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

(c) yk&o
d 'r®om&xd= ,Ofaus;vdrm® ynmtod r½SMd uao; rjynf0h ao;í qH;k r
ay;xdu
k af om yk*Kd¾ vfwYkd tm; qH;k roGeo
f ifawmfral ywwfa om jrwfpmG bk&m;/

(*) tEkwaå &myk&o d 'r®om&xd= qH;k rxduk af om yk*Kd¾ vfwYkdtm; nTeMf um;oGeo
f if
yJjh yifq;kH rrIü twkr½St
d jrwfq;kH jzpfawmfral om jrwfpmG bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 245

7/ ow¬ma'0rEkómeH = csr;f om&aMumif; vrf;aumif; nTejf yqH;k rawmfrw


l wfí vlewf
wdYk \ q&mjrwf jzpfawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

8/ Aka'¨g=w&m;tvH;k pHu
k kd tukeo
f ad wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

9/ b*0g= bke;f awmfteEÅç uHawmfteEÅç ÓPfawmfteEÅç wefc;kd awmfteEÅwYkd EiS hf vH;k 0


OóHk jynfph akH wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

t&[Htp½Sdaom ud;k yg;aom*kPaf wmfç q,fyg;aom*kPaf wmfç teEÅ*P k af wmf aus;Zl;awmf taygif;wdYk EiS hf
jynfph akH wmfral om oufawmfxif½mS ; oAÁñjk rwfpmG bk&m;udk bk&m;wynfah wmfonf ½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½dcS ;kd
ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhyg\ jrwfpmG bk&m;/

bk&m;*kPfawmf 9-yg;½Scd ;kd NyD;\/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh
*kPfawmf 9-yg; bk&m;½Sdcdk;tus,f

tpdaEÅ,s tpdaEÅ,s tpdaEÅ,sç tyÜar,s tyÜar,s tyÜar,s rBuHqrEdiI ;f ,SOEf ikd af umif;aom *kPaf wmf
aygif; teEÅEiS hf vH;k 0OóHk jynfph akH wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

1-t&[H*kPfawmf 5-yk'f

1/ vGeu
f x J ;l jrwfaom oDv*kPçf orm"d*P k çf ynm*kPçf 0drwk *då P
k çf 0drw
k Ó
då P'óe*kPf aus;Zl;wdYk EiS hf
jynfph akH wmfro
l nfjzpfí vlrif;ç ewfrif;ç jA[®mrif;[k urÇmtwGi;f ü orÇm&if;wk *kPv f i ;f olwYkd rpS í teEÅrqH;k
avmuBuD;wckv;kH \ nGw½f ;kH zl;ajrmf ylaZmfjcif;0daoo xl;jrwfaomouú&wdYk ukd awmifw h onfch sr;f om vd&k m&m
tusKd ;rsm;jzifh wd;k yGm;raoGcsr;f omap &nfajrmfvsuf cH,al wmfrx l u
kd af omaMumifh &awmfral om t&[H [laom
trnfawmfemr 0daoo*kPw f cH eG jf zifh rd;k pGeb
f 0*f rqefYwufatmif ESYH vsuaf usmaf pmawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

2/ b0tqufquf terw*foo H &mu tpOfwpdu k v


f u dk yf gcJah om udavomtavhtvm txH0k goemESihf
wuG udavomtnpftaMu;wdYk rS uif;a0; pifMu,fawmfral omaMumifh &awmfral om t&[H[al om trnfawmfemr
0daoo*kPwf cH eG jf zifh pd;k rd;k b0*f rqefYwufatmif ESYH vsuaf usmaf pmawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

3/ avmb udavomç a'go udavomç arm[ udavomç rmeudavomç 'd|u d ad vomç 0dpu
d pd mä
udavomç xdeudavomç O'¨pö udavomç t[d&u d udavomç taemwåyu Ü ad vomwnf;[laom o½kyt f m;jzifh
udavom 10 -yg; tus,fymG ;vQif waxmifih g;&m rsm;vSpmG aom udavom &efow l Ykd ukd t&[wår*f "m;vufeuf
jzifh t<uif;rJh ckwjf zwfy,fowfawmfrNl yD;aomaMumifh &awmfral om t&[H[al om trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

4/ yHak wmif;wlpmG t0dZmÆ w&yf tuGyyf rm Z&mr&P ywfvnf confh y#dpo ö rkymÜ 'f &[wfoo
H &m bD;pMum
0,f ocFg&rS Zmwdusatmif tv,fuq,fwefY axmuftuefYwYkd ukd t&[wår*f ÓPfoefvsufjzifh rqufrpyf
tukev f ;kH jywfatmif ckwjf zwfzsuq
f ;D pGeYf y,fawmfrNl yD;aomaMumifh &awmfral om t&[H[al omemr/y/ jrwfpmG
bk&m;/

5/ rsufarSm ufrsufu,
G f tcsif;cyford ;f pifMu,fí qdwu
f ,
G &f mr½Sad wmfral omaMumifh &awmfral om t-
&[H[al om trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 246

2-or®morÁK'¨*kPfawmf 2-yk'f

1/ xl;aom*kPjf zifh odoifo h x


d u
kd w
f hJ opömav;yg;wnf; [laom tbdan,sw&m;ç ydik ;f jcm;í odoifh od
xdu
k w f hJ 'kuo© pömwnf; [laom y&dan,sw&m;ç y,foifyh ,fxu kd w
f hJ ork',opömwnf; [laom y[mwAÁw&m;ç
rsuaf rSmufxifxif qdu k af &mufí odjrifoifh odjrifxu kd w
f hJ eda&m"opömwnf;[laom opäu d mwAÁw&m;ç yGm;rsm;
xdu
k w f hJ r*¾opömwnf;[laom bma0wAÁw&m;tm;jzifh opöm 4 -yg; cyfod rf;aom w&m;wdYk ukd olwyg;xH enf;rcHyJ
ud,
k yf ikd Ó
f Pft[kepf rG ;f jzifh pl;prf;½SmazGum rSeu f efpmG odawmfral omaMumifh &awmfral om or®morÁK'¨ [laomtrnf
awmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

2/ yDVe| -n§O;f qJwwf n§O;f qJtyfaom teufoabm? ocFw|ûyjyiftyfaom teufoabm? oEÅm y|-
ylavmifapwwfaom teufoabm? 0dy&dPmr| -azmufjyefajymif;vJ rwnfNrJaom teufoabm? þodYk tm;jzifh
'kuo © pöm\ razmufrjyef rSeu f efaomtcsuf oabmteuf 4 -yg;? tm,l[e| -ESpo f ufvckd sif cifrifw, G wf maom
tm;jzifh qif;&JymG ;atmif tm;xkwjf cif;teufoabm? ed'ge| -qif;&Jukd tyfEiS ;f ouJo h Ykd qif;&Jjzpfjcif; \ taMumif;
&if;jzpfaomteufoabm? oHa,m*| -ESpo f ufom,m wG,w f maomtm;jzifh oHo&mqif;&JEiS hf ,SOw f aJG pwwfaom
teufoabm? yvdaAm"| -qif;&J'u k 0© #fb0rS rvGw&f atmifcsnaf ESmif wG,w f muyfvsuf aESmuf,u S yf wd yf ifwwf
aomteufoabm? þodYk tm;jzifh ork',o pöm\ razmufrjyef rSeu f efaom tcsuo f abmteuf 4-yg;?
edó&P|-qif;&J'u k © ocFg&wdYk rS uif;vGwx f u
G af jrmufaom teufoabm? 0da0u| -ocFg&'ku© vH;k 0uif;½Si;f
qdwNf idr;f jcif;teufoabm? tocFw| -taMumif;wpHw k cku rûy&aom teufoabm? trw| -raorysuyf J
tNrJwnf½adS eaomteufoabm? þodYk tm;jzifh eda&m"opöm \ razmufrjyef rSeu f efaomtcsuf oabmteuf 4 -
yg;? ed,sme| -0#fqif;&JrS xGuo f mG ;wwf xkwaf qmifwwfaom teufoabm? a[wk| -eda&m"opömac: edAmÁ ef
tNidr;f "mwfoYkd qduk uf yf0ifa&mufjcif; \ taMumif;&if;jzpfaom teufoabm? 'óe| -eda&m"opömac: edAmÁ ef
tvif;udk azmufxiG ;f jrifum av;opömudk ydik Ef ikd pf mG odjrifjcif;teufoabm? tm"dyaw,s| -'kuE© iS hf EdiI ;f pmvQif
vGepf mG txl; tBuD;trª;jzpfjcif;oabm? þodYk tm;jzifh r*¾opöm \ razmufrjyef rSeu f efaomtcsuf oabmteuf
av;yg;? þodYk vQif opömteufwq,fah jcmufcsufaom oabmtrSew f Ykd jzifh qif;&Jppf qif;&JreS jf zpfaom 'kuo © pömç
qif;&Jjzpfay:jcif;\ taMumif;&if;tppftrSejf zpfaom ork',opömç qif;&JcsKyfNidr;f csr;f omtppftrSejf zpfaom
eda&m" opömç xdck sKyfNidr;f &modYk a&mufaMumif;tusihf vrf;aumif;tppf trSejf zpfaom r*¾opömwnf; [laom opöm
4-yg; cyfod rf;aom w&m;wdYk ukd olwyg;xH enf;rcHyJ ud, k yf ikd Ó
f Pf[ek t f pGr;f jzifh pl;prf;½SmazGum rSeu f efpmG
odawmfral omaMumifh &awmfral om or®morÁK'¨[al om trnfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

(þ 2-yk'fwdkYü tusOf;tus,frQomxl;onf/)

3-0dZÆmp&PorÜEé*kPfawmf 3-yg;

1/ 0dZmÆ rnfaom ÓPfx;l 3-yg;? ÓPfxl; 8-yg;? p&Prnfaom tajccHtusifw


h &m; 15 -yg;wdYk EiS hf
jynfph akH wmfral omaMumifh &awmfral om trnfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

2/ oH;k yg;0dZmÆ yk't


d mESihf wjzmxdrk S 0d -r-£-'d-ap-yk-'d-tm 0dZmÆ ½Sprf sdK; jynfûh zd;vQH xdef oD -£ef-abm-
Zm o'¨g owd [da&mwåyÜ A[kopö0&D , d ynm wwef½yI psmefpk av;cktm;jzifh q,fih g;yg;& p&PwdYk EiS hf vH;k 0OóHk
jynfph akH wmfral omaMumifh &awmfral om 0dZmÆ p&PorÜE[ é al om trnfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

3/ a½S;a½S;b0a[mif; tqufquf cE¨ma[mif;tpOfukd od jrifEikd af om ykaAÁe0d goÓPfç owå0gwdYk \


pkwyd #doaE¨EiS whf uG tvH;k pHak om tqif;"mwf½yl g½H[ k o
l rQudk odjrifEikd af om 'dApÁ u©KÓPfç tmoa0g av;jzm
udavomcyif;udk t<uif;rJu h ek yf sufapwwfaom t&[wår*fynmwnf;[laom tmo0u©,ÓPf þodYk tm;jzifh
0dZmÆ 3-yg;? tedpmö Ekyóemç 'ku© mEkyóemç tewåmEkyóem tp½Sad om 0dyóemÓPfç rdru d ,kd Ef iS xhf yfwûl yí
zefqif;Edik af om raemr,d'Ó d̈ Pfç taxGtaxG trsdK;rsdK; wefc;kd zefqif;Edik af om £'d̈0"d ÓPfç tvH;k pHak om
toH"mwf o'´g½H[ k o
l rQudk Mum;odEikd af om 'dAaÁ omwÓPfç cyford ;f aom owå0gwdYk \ pdwt f vdt k BuHuo kd Ed ikd f
aom apawmy&d,ÓPfç a½S;a½S;b0a[mif; tqufquf cE¨ma[mif;tpOfukd odjrifEikd af om ykaAÁe0d goÓPfç
owå0gwdYk \ pkwyd #doaE¨EiS w hf uG tvH;k pHak om tqif;"mwf½yl g½Hk [lorQudk odjrifEikd af om 'dApÁ u©KÓPfç tmoa0g
av;jzm ynmwnf;[laom tmo0u©,ÓPfç þodYk tm;jzifh 0dZmÆ 8-yg;? ud, k Ef w
I Ef pS &f yfukd Nidr0f yfatmif
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 247

apmifph nf;jcif;wnf;[laom ygwdarmu©o0H & oDvç £aNE´ 6 -yg; wHcg; 6-&yfukd Nidr0f yfvûkH cHatmif apmifph nf;jcif;
wnf;[laom £NEd́,oH0&oDvç tpmütwdik ;f t½Snu f o
kd jd cif;[laom abmZerwåñw k mç usde;f pufcsdeef nf;yg;í
bm0emjzifh Ed;k Mum ;jcif;[laom Zm*&d,ç ,HMk unfrçI Munfvifr[ I al om o'¨gw&m;ç atmufarhoif&h mü atmufarhrçI
trSw&f rI[al om owdw&m;ç raumif;rIr½S u S w f wfaom [d&w D &m;ç raumif;rIrS aMumufwwfaom Mowåyw Ü &m;ç
tMum;tjrifrsm;jcif; [laom Am[kopömw&m;ç repfrqkwf tm;xkwrf [ I al om 0D&,
d w&m;ç rSeu f efpmG odwwfaom
ynmw&m;ç ½lyg0p&yxrpsmefw&m;ç 'kw, d psmefw&m;ç wwd,psmefw&m;ç pwkwp¬ smefw&m; þodYk tm;jzifh
p&Pwq,fih g;yg;? þodYk vQif owå0gwdYk \ rsufpdyrm 0dZÆm 3 -yg;ç 0dZÆm 8-yg;ç owå0gwdkY \ tawmifEpS b f uf
ajcvuftvm; wq,fih g;yg;aom p&PwdYk EiS hf vH;k 0OóHk jyn phf akH wmfral omaMumifh 0dZmÆ p&PorÜE[ é al om trnf
awmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

(þoHk;yk'fwdkYü tusOf;çtvwfçtus,ft>rufrQom xl;onf)

4-ok*w*kPfawmf 4-yk'f

1/ rrSet
f usdK;r½Sd olemvdk remvdçk rSeaf omfvnf; tusdK;r½Sd olemvdk remvdt
k m;jzi hf jym;aom pum; 4 -cGe;f
udyk ,fí [kwrf eS u f sdK;rsm; olwyg; emvdk remvdt k m;jzifh jym;aom pum;aumif; 2 -cGe;f udo
k m oifah vsmfaomtcgü
rdeYf qakd wmfrw
l wfaomaMumifh &awmfral om ok*w[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

2/ ab;rJ&h yfciG f edAmÁ ef0ifzYkd r*¾i½f pS pf if; wifw


h ,faom<uoGm;jcif; ½Sad wmfral omaMumifh &awmfral om ok*w
[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

3/ raumif;npfnrf; tvGeq f ;kd oGr;f onfh ab;bsrf;teEÅ0#fqif;&J ocFg&wdYk rS aumif;vSwphJ cef; jrwf
edAmÁ efjreef;odYk <uvSr;f qdu
k af &mufawmfral omaMumifh &awmfral om ok*w[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

4/ 'DyuF&m jrwfpmG ajceif; wHwm;cif;í 0yfpif;OD;c ed,wAsm'dwf atmifbo d w


d yf ef; qif;jref;onfrS tOD;
pí aAm"dr@dKifusatmif tEÅEpS yf g; t,kww f &m;odYk rvm;roD yg&rDpm*p&d,tESpf bk&m ;jzpfaMumif; tusihf
aumif;wdYk ukd qifah vmif;jznfph u
G f tv,fvrf;jzifh ajzmifw
h ef;{uef oAÁÓPfukd &nfoefvsuo f m <uvmawmfrl
aomaMumifh &awmfral om ok*w[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

5-avmu0d'l*kPfawmf 2-yk'f

1/ owåavmu ocFg&avmu Moumoavm uwnf; [laom avmuoH;k yg;udk ydik ;f jcm;a0zef <uif;usef
r½Sd cyford ;f aomtjcif;t&mtm;jzifh odjrifawmfral omaMumifh &awmfral om avmu0d'[
l al om trnfawmfemr/y/
jrwfpmG bk&m;/

2/ teEÅrsm;pGm owå0gtaygif;wnf;[laom owåavmu owå0gwdYk wnfae&m 31 -bHXk me teEÅpMu0 Vm


û*d[w f m&mESihf ork'&´ ma&ajr awmawmifavrS tOD;pí A[d'½¨ yk af ygif; wnf;[laom Moumo avmuç owå0gESihf
Moumo ESp0f oEÅmef ½kyef mrf[o l rQ ocFg&w&m; taygif;wnf;[laom ocFg&avmutm;jzifh avmuoH;k yg;udk
ydik ;f jcm;a0zef <uif;userf ½Sd cyford ;f aomtjcif;t&mtm;jzifh jrifo ad wmfral omaMumifh &awmfral om avmu0d'[
l l
aom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

(þESpfyk'fü tusOf;tus,frQomxl;onf)
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 248

6-tEkwå&*kPfawmf 1-yk'f

twkr½Sd jrifjh rwfaom oDv*kPaf us;Zl;awmfwnf;[laom oDvu©Em¨ ç orm"d*P k af us;Zl;awmf wnf;[laom


orm"duE© m¨ ç ynm*kPaf us;Zl;awmfwnf;[laom ynmu©Eç¨ t&[wåzv kd *f P
k af us;Zl;awmf wnf;[laom 0drw k cåd E¨mç
ypöapu©PmÓPf ynm*kPaf us;Zl;awmfwnf;[laom 0drw k Ó
då P'óeu©Em¨ ç þodYk tm;jzifh ig;yg;aom *kPaf us;Zl;
txl;tjrwfq;kH wdYk EiS jhf ynfph akH wmfro
l nfjzpfí oH;k yg;aomavmuü wlrQolr½Syd J tvGet f uJ tjrifth jrwfq;kH jzpf
awmfral omaMumifh &awmfral om tEkw&å [laom trnfawmf emr/y/jrwfpmG bk&m;/

7-yk&do'r®om&xd*kPfawmf 1-yk'f

r,Ofaus;rvdrm® ynmÓPfuif; tvGet f rif;½dik ;f ysí qH;k rawmfrxl u


kd o
f nfh y&dAZkd o
f pöu tmVm0u
ewfbv D ;l wOD;xdrk S AujA[®memVm*D&t d p½Sad om vla,musfm;ç ewfa,musfm;ç wd&pämefa,musfm;wdYk ukd w&m;jrwf
aq;tpOfauR;í ,Ofaus;vdrm® jzpfapumjzifh oH;k jzmo&P*Hk ig;pHo k vD wnfMuapvsuf psmefr*fzv kd w
f ikd f &½SEd ikd f
atmif ydik yf ikd v
f v
S S ae&musjzifh qH;k rawmfrw
l wfaomaMum ifh yk&o d 'r®om&xd[al om trnfawmfemr/y/ jrwfpmG
bk&m;/

(vufonf;uGi;f jzifh jyxm;aom txufyg (6-7) 2-yk'w


f Ykd rmS cGí
J ,lvQif&aom *kPyf 'k w
f Ykd jzpfonf/

6-(6-7) tEkwåa&myk&do'r®om&xd*kPfawmf 1-yk'f

r,Ofaus;rvdrm® ynmtod r½SMd uao; rjynf0h ao;í qH;k ray;xdu k af om yk*Kd¾ vfwYkd tm; ,Ofaus;vdrm®
ynmjzifjh ynf0h tcsdK;usatmif qH;k rnTeMf um;rIü twkr½St
d jrift
h jrwfq;kH jzpfawmfral omaMumifh &awmfral om tEkwå
a&m yk&o
d 'r®om&xd [laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

7(8) owåma'0rEkóeH*kPfawmf 2-yk'f

1/ vlewfjA[®m owå0gtaygif;wdYk ukd raumif;qd;k ½Gm; tusdK;rJt h rIrsm;rS ydwq f Ykd jrpfwm;vsuf aumif;usdK;
csr;f omjzpfz,
G &f m taMumif;wdYk jzifh aumif;aumif;nTejf y BuD;us,af omvHYk vjzifh qH;k rawmfrw l wfonfh q&mjrwf
tppf wyg;wnf; jzpfawmfral omaMumif h &awmfral om owåma'0rEkómeH[al om trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

2/ 'jrç cd;k olç awmyke;f [laom c&D;cJwnf;[laom apm&uEÅm&ç jcaoFçh 0Hç usm; om;&Jrsm;aom c&D;cJ
wnf;[laom 0gVuEÅm&ç aomufa&oH;k a& ½Sm;yg;vSaom c&D;cJwnf;[laom ed½'k uuEÅm&ç opfo;D opf½u G frSpí
tpmtm[m&½Sm;yg;vSaom c&D;cJwnf;[laom tyÜbu©uEÅm&ç vlom;pm;MuL; bDv;l obufaygrsm;onfh c&D;cJ
wnf;[laom trEkóuEÅm&tm;jzifh ig;yg;aom c&D;cJc&D;cufwYkd rS rvGwx f u G Ef ikd yf J qif;&JnpfErG ;f yifyef;aeaom
vSn;f ukeo f nfwYkd ukd xdck &D;cJ c&D;cufwYkd rS vGwx
f u
G Ef kd ifatmif xkwaf qmifraES; &efab;uif;y at;jrom,mûrdU
jynf½mG odYk aumif;pGmaqmifyYkd onfh ulwYkd O;D pD;vSn;f rª; acgif;aqmifBuD;yrm topftopf tzeftzef jzpf&rIrpJonfh
c&D;cJreS pf mG oHo&mwnf; [laom ZmwduEÅm&ç tzefzef,, kd iG ;f í tdrk if;aqG;jrnf&h rI rpJonfh c&D;cJreS pf mG oHo&m
wnf;[laom Z&muEÅm&ç tzefzefruse;f rrmzsm;em &rIrpJonfh c&D;cJreS pf mG oHo&mwnf;[laom Asm"duEÅm&ç
tzefzef cE¨mud, k yf suûf yef;í aoqH;k &rIrpJonfh c&D;cJreS pf mG oHo&mwnf;[laom r&PuEÅm&tm;jzifh av;yg;aom
oHo&ma&0J c&D;cuf c&D;cJwYkdü qif;&JepfreG ;f vsuf yify ef;aeaom jA[®mewfvl oH;k bHo k w l Ykdukd MunfjzLat;jr
ab;uif;yonfh trwpcef; jynfeAd mÁ efjreef;odYk wufvrS ;f 0ifzYkd xkwaf qmifyYkdojzifh ewfvw l Ykd \q&m owå0gwdYk \
emx r[mem,u OD;pD;trª;BuD; jzpfawmfral omaMumifh &awmfral om ow¬ma'0rEkómeH [laom trnfawmfemr/
y/jrwfpmG bk&m;/

8-(9) Ak'¨*kPfawmf 5-yk'f

1/ opömav;yg; cyford ;f aomw&m;wdYk ukd ydik ;f jcm;use ud,


k af wmfwikd o
f &d í a0ae,srsm;pGm owå0gwdYk tm;
a[mMum;odapawmfral omaMumifh &awmfral om Ak'[ ¨ al omtrnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 249

2/ ocFg&ç 0dum &ç vu©Pç edAmÁ efç ynwftm;jzifh aÚ,s"Hw&m; ig;yg; odoifo h x
d u
kd af om w&m;wdYk ukd
ydik ;f jcm;a0zef <uif;userf ½Sd cyford ;f aomtjcif;t&mtm;jzifh odawmfral omaMumifh &awmfral om Ak'[ ¨ al om trnf
awmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

3/ pdwwf ck,w k u f ;kd q,fç apwodwf 52 -yg;ç edyæEé½kyf 18 -yg;[laom ocFg&w&m;ç 0dum&½kyif g;yg;[l
aom 0dum&w&m;ç ocFwvu©Pm omrnvu©Pm[laom vu©Pmw&m;ç edAmÁ efw&m;ç trsdK;rsdK;aom ynwf
w&m;ç þodYk tm;jzifh ydik ;f jcm;íodoifo h x
d u
kd af om aÚ,s"H ig;yg; ocFwç tocFw ponfjym;aom w&m;tvH;k pHk
udk tuket
f pif ud,k af wmfwikd f odjrifawmfral omaMumifh &awmfral om Ak'[ ¨ al om trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

4/ oAÁñw k ÓPfawmf tp½Sad om 0darmu©Eu dÅ ÓPfawmfaygif; teEÅwYkd EiS hf vH;k 0OóHk jynfph akH wmfro
l nf
jzpfí opömav;wef aÚ,s"Hig;yg; cyford ;f aomw&m;wdYk ukd ydik ;f jcm;a0zef <uif;usefr½Sd cyford ;f aom tjcif;t&m
tm;jzifh odawmfral omaMumifh &awmfral om Ak'[
¨ al om trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

5/ opömav;yg;udk ydik ;f jcm;íodaom pwkopö ÓPfawmf 4-yg;ç (tusdK;w&m;ç edAmÁ efç a[mtyfaom
teufç 0dygufç ud&, d m ig;jzmaom tw¬[al om) tu sdK;teufwYkd ukd azmufxu G zf iG v
hf eS f a0zefcjJG cm; tjym;tm;jzifh
odaom tw¬y#dorÇ'd gÓPfç (taMumif;w&m;ç t&d,mr*fç a'oemygVdç ukov kd çf tukov kd t f m;jzifh ig;yg;aom
"r®[al om) taMumif;ygVdwYkd ukd azmufxiG ;f zGiv hf eS f a0zefcjJG cm; tjym;tm;jzifo h ad om "r®y#dorÇ'd gÓPfç ygVdo'´g
trSm;trSeu f kd a0zefyikd ;f jcm; tjym;tm;jzifo h ad om ed½w k ydå #dorÇ'd gÓPfç pOf;pm;qifjcifu trSe&f atmif ÓPf[l
orQudo k ad om y#dbmey#dorÇ'd gÓPfç owå0gwdYk \ o'¨gtp½Sad om £aNE´tEkt&ifh tqifq h ifuh kd axmufqifo h d
pGr;f Edik af om £NE´, d ya&m,y&d,wårnfaom (yapöuAk'¨ g om0uwdYk EiS hf vH;k 0rydik f roufqikd af om) tom"m&P
ÓPfawmfç owå0gwdkY \ tvdt k êudujf zpfaom t,lrmS ;rsm;ESihf todÓPf[al om pdwaf wmf \ ude;f 0yfwnfae&m
tmo,ESihf taMumif;nDnw G v
f Qijf zpfEikd af om udavom[laom tEko,wdYk ukd odprG ;f Edik af om tmo,mEko,rnf
aom/y/ tom"m&P ÓPfawmfç a&t,POf rD;tvQH tzefzefjzifh jyefveS zf zkH kH tpHpk w kH efc;kd jym#d[mtrsdK;rsdK;udk
pd;k rd;k Edik ef if; wcPcsif;jzifh zefqif;pD&ifawmfrEl ikd af om ,ruyg#d[m&D,rnfaom/y/ tom"m&PÓPfawmfç
tvH;k pHrk sm;pGm owGmtaygif;wdYk tm; &if0,fom;uJo h Ykd oem;jcif;B uD;pGm r[mu½kPmESi, hf OS af om r[mu½kPm
ormywård nfaom/y/tom"m&PÓPfawmfç ½S½d o dS rQw&m;tvH;k pHu k kd tuket f pifojd rifEikd af om oAÁñw l rnfaom/
y/ tom"m&PÓPfawmfç Munf½h q I ifjcifvQif ydwyf ifu, G jf cm; qD;wm;r½dS xkwcf sif;aygufojd rifEikd af om tem0
&Prnfaom (uapöu Ak'g¨ om0u wdYk EiS hf vH;k 0rydik f toufqikd af om) tom"m&PÓPfawmf þodYk tm;jzifh Ak'¨
Óufawmf 14-yg;?

(1) taMumif;[kwçf r[kwçf rSeçf rrSeu


f kd {uefoEd ikd af om Xmem Xme aumov’ÓPfawmf/

(2) ukov
kd u
f çH tukov kd u
f w
H Ykd \ tusdK;ay;0dygufudk *wdç Oy"dç umvç y a,m* [laom taxmuftyHh
ypö, taMumif;tm;jzifvh nf;aumif;ç uH[al om rlvtaMumif;&if;tm;jzifv h nf;aumif; ydik ;f jcm;í odEidk af om
ur®0dyguÓPfawmf/

(3) tvH;k pHak om *wdig;wefEiS hf edAmÁ eftNidr;f "mwfoYkd qdu


k af &mufapwwfonfh y#dywftusihv
f rf;udk aj zmifh
wef;pGm odEikd af om oAÁw ¬ *grdeDy#dy'gÓPfawmf/

(4) pu©K"mwf umr"mwftp½Sad om rsm;jym;aom"mwfEiS hf tcsi;f csi;f oabm vu©Pmtm;jzifh xl;jcm;aom


"mwftp½Sad om cE¨mig;yg;[laom cE¨mavmuç tm,we 12 -yg;[laom tm,we avmuç "mwf 18 -yg;[l
aom "mwfavmuwdYk ukd cGjJ cm;a0zefí {uefoEd idk af om taeu"mwk emem"mwkavmuÓPfawmf/

(5) owå0gwdYk \ pdwaf epdwx


f m; ESv;kH oGi;f yHk tpm;tpm; ydik ;f jcm;í odaom emem"drw
k u
då ÓPfawmf/

(6) owå0gwdYk \ o'¨gtp½Sad om £aNE´tEkt&ifh tqifq


h ifu
h kd ax mufcsio
hf pd rG ;f Edik af om £aNE´,
d ya&my&d
,wåÓPfawmf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 250

(7) ½lypsmef 4 -yg;ç 0darmu© 8 -yg;ç o0dwuú o0dpm&paom orm"d 3 -yg;ç ½ly -t½lyeda&m" [laom
ormywf 9-yg;wdkY\ npfErG ;f jcif; oHuad voç jzLpifjcif; a0g'geç ormywfrxS aMumif; b0ifpw d f zdv
k pf d wfEiS hf
txufpsmefoYkd a&mufEikd af Mumif; aumif;aumif;avhvmxm;NyD;aom atmufpsmef[al om 0k|mewdYk ukd rkcsopd rG ;f Edik f
aom psme 0darmu© orm"d ormywåd oHuad vo a0g'ge 0k|meÓPfawmf/

(9) 'dApÁ u©KÓPfawmf/

(10) tmo0u©,ÓPfawmf/

þodkYtm;jzifh 'oAvÓPfawmf 10-yg;/

cyford ;f aomt&mwdYk ukd razmufrjyef ud, k yf ikd Ó


f Pfjzifh {uefoad om or®morÁK'¨[k 0efcaH wmfr&l mü
vnf;aumif;? tmo0udavomcyford ;f tukeNf idr;f NyD;aom cDPmo0[k 0efcaH wmfr&l mü vnf;aumif;? ewf½mG edAmÁ ef
psmefr*fzv kd \
f tEÅ&m,fu kd ûywwfaom tEÅ&m,du"r®wYkdukd a[mMum;awmfr&l mü vnf;aumif;? t&d,r*fw&m;udk
oHo&m0#frS xGuo f mG ;wwf xkwaf qmifwwfaom ed,smedu"r®[k a[mMum;awmf rl&müvnf;aumif;? þ 4-yg;
aom XmewdYk ü ewfvEl iS w hf uG wavmuvH;k wGif wOD;wa,mufrQ taMumif;ESiw hf uG tjypfjyí apm'u0ifEkd ifz, G f
t&dyef rd w
d f wpHw k &mrQr½So d jzifh raMumuf r½GYH &J&ifah wmfrjl cif;udk qifjcifawmfral omtcg0,f 0rf;om½Tiv f ef;rI
aomreóESi, hf OS af om pwka0om&ZÆÓPfawmf 4-yg;/

rif;wdYk \ tpnf;ta0;[laom cw¬, d y&dowfç ykPmÖ ;wdYk \ tpnf;ta0;[laom jAm[®P y&dowfç oaX;
ol<u,fwYkd \ tpnf;ta0;[laom *[ywdy&dowfç &aoh &[ef;wdYk \ tpnf;ta0;[laom orPy&dowfç pwk
r[m&mZdu ewfwYkd \ tpnf;ta0;[laom pwkr[m&mZdu y&dowfç wm0wðomewfwYkd \ tpnf;ta0;[laom
wm0wðomy&dowfç rm&fewfbufawmfom;wdYk \ tpnf;ta0;[laom rm&y&dowfç jA[®mwdYk \tpnf;ta0;[laom
jA[®myh &dowftm;jzifh ½Spyf g;aomy&dowfwYkd \ aMumuf½YHGjcif;r½Syd J &J&ifph mG 0ifa&muf a[majymEdik jf cif;udk qifjcif
awmfral omtcg0,f 0rf;om½Giv f ef;rI aomreóESihf ,SOaf om t|y&doma0om&ZÆ ÓPfawmf 8 -yg;/

OrSaygufzmG ;aom owå0grsdK;[laom t@Za,medç om;td rfrS aygufzmG ;aom owå0grsdK;[laom ZvmAkZ
a,medç tn§üd jzpfymG ;aom owå0grsdK;[laom oHao'Za,medç teD;üusvmouJo h Ykd ud,
k x
f if½mS ; tjynft
h pHjk zpf
aom Oyygwfa,medtm;jzifh av;yg;aom a,medwYkd ukd ydik ;d jcm;í odaom pwka,medy&dapä'ÓPfawmf 4 -yg;/

ewfç vl wd&pämefç Nydwmå ç i&J wnf;[laom *wdig;yg;udk ydik ;f jcm;í odaom yOö*wdy&dapä'ÓPfawmf 5 -
yg;/

Z&mr&P[laom 'kuü© odaomÓPfç Z&mr&P \ jzpfaMumif; Zmwd[al om 'kuo © rk',ü odaomÓPfç


Z&mr&P\csKyfjcif; eda&m"odYk a&mufaMumif;jzpfaom r*¾üodaomÓPfç Zmwd[al om 'ku ©üodaomÓPf/y/
ocFg&wdYk [al om 'kuü© odaomÓPfç ocFg&wdYk \ jzpfaMumif;t0dZmÆ [laom 'kuo © rk',üodaomÓPfç ocFg&wdYk \
csKyfjcif;[laom eda&m"üodaomÓPfç ocFg&wdYk \csKyfjcif; eda&m"odYk a&mufaMumif;jzpfaom r*¾üodaomÓPf þ
odYk tm;jzifh 44-yg;aomÓPfawmf/

ZmwdaMumifçh Z&mr&Pjzpfonf[k odaomÓPfç Zmwdr½Sv d Qif Z&mr&P r½S[ d ok ad omÓPfç twdwf


umvüvnf; ZmwdaMumifh Z&mr&Pjzpfonf[k odaomÓPfç Zmwdr½Sv d Qif Z&mr&Pr½S[ d k odaomÓPfçtem*wf
umvüvnf; ZmwdaMumifh Z&mr&Pjzpfonf[k odaomÓPfç Zmwdr½Sv d Qif Z&mr&Pr½S[ d o
k ad omÓPfç xdÓ k Pf
ajcmufyg;udk ukejf cif;oabm½Sod nf? aysmufjcif; oabm½Sod nf? ysufjcif;oabm½So d nf? csKyfjcif;oabm½So d nf[k
odaomÓPf/y/t0dZmÆ aMumifh ocFg&wdYk jzpfMuonf[k odaomÓPfç t0dZmÆ r½Sv d Qif ocFg&wdYk r½S[d o
k ad omÓPfç
twdwu f mvüvnf; tem*wfumvüvnf; xdÓ k Pfajcmufyg;udk ukejf cif;oab m½So d nf? aysmufjcif; oabm½Sd
onf? ysufjcif;oabm½So d nf? csKyfjcif;oabm½So
d nf[k odaomÓPf þodYk tm;jzifh 77 -yg;aom ÓPfawmf/

þodYk ponfjzifh t&[wår*f[al om 0darmu© \tqH;k üjzpfí 0darmu©ErÅ nfaom t&[wåzv kd u


f kd &onfEiS hf
wûydief uf &tyfaom ÓPfawmfrsm;jzpfí 0darmu©Eu dÅ rnfaom ÓPfawmfaygif; teEÅwYkd EiS hf vH;k 0OóHk jynfph akH wmf
rlonfjzpfí opömav;wef aÚ,s"H ig;yg; cyford ;f aom tjcif;t&mtm;jzifh odawmfral omaMumifh &awmfral om
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 251

Ak'[
¨ al om trnfawmfemr -0daoo*kPw
f cH eG jf zifh rd;k pufb0*f rqefYwufatmif ESYH vsufausmfapmawmfrl ayaom
jrwfpmG bk&m;/

(þAk'¨*kPfawmf 5-yk'w
f Ykd wiG f 2-ESihf 3?4-ESifh 5-wdYk onf tusOf;ESit
hf us,f tjzpfrQom xl;Muonf/)

9-(10) b*0g*kPfawmf 9-yk'f

1/ vGeuf xJ ;l jrwfaom oDv*kPçf orm"d*Pk çf ynm*kPçf 0drw


k *då P k çf 0drw
k Ó
då P'óe *k Pfaus;Zl;wdYk EiS hf
jynfph akH wmfro
l nfjzpfí vlç ewfç jA[®m owå0gtaygif;wdYk xuf vGeu f jJ rifjh rwfaom yk*Kd¾ vfx;l tjzpfjzifh tav;ûy
tyfaom ûyxku d af omaMumif&h awmfral om b*0g[laomtrnfawmf emr/y/jrwfpmG bk&m;/

2/ avmuDavmukw&å m csrf;omwdYk ukd jzpfapEdik af o m 'geç oDvç ponf tvDvt D qifq


h ifh tjrifjh rwfq;kH
bke;f uHawmfteEÅwYkd EiS hf vH;k 0OóHk jynfph akH wmfral omaMumifh &awmfral om b*0g[laom trnfawmfemr/y/ jrwfpmG
bk&m;/

3/ avmbç a'goç arm[tp½Sad om wode;f ru rsm;pGmaom udavomwdYk uv kd nf;aumif;? tusOf;csKyftm ;


jzifh udavomrm&fç tbdocFg&rm&fç cE¨rm&fç rpöKr&fç a'0ykwrå m&f[al om r&fig;yg;udv
k nf;aumif; csdK;zsufy,f½iS ;f
awmfrNl yD; aomaMumifh &awmfral omb*0g[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

4/ £ó&d,ç "r®ç ,oç od&Dç umrç y,wåwnf;[laom b*0gac:a0: 6 -yg;aom bke;f awmfwYkd EiS hf
jynfph akH wmfral omaMumifh &awmfral om b*0g[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

5/ ud, k af wmfEiS hf pdwaf wmfukd 0oDabmfajrmufatmif tacgiftxGwf qE´nw G ½f iId ;f tvd½k w dS ikd ;f Edik ef if;í
tpd;k &awmfrjl cif;wnf;[laom £ó&d,bke;f awfç avmuDavmuk wå&mwdYk \ tnGeYf tzl; txl;tjrwfq;kH jzpfawmfrl
aom psmeftbdnmOfr*fzv kd wf &m;wnf;[laom "r®bek ;f awmf [kwrf eS o f nfth wdik ;f b0*fcidk ;f atmif jyefYviId ;f xif½mS ;
ausmMf um;awmfrjl cif;wnf;[laom ,obke;f awmfç a,musm;f jrwfwYkd \ 32 -yg;aom vu©PmawmfBuD; ½Spq f ,f
aom vu©Pmaw mfi,fç a&mifjcnfawmf ajcmufo, G wf Ykd jzifh wifw
h ,f 0if;y oyÜg,fawmfrv l o S nfh ½lyum,awmf \
jynfph akH wmfrjl cif; usuof a&awmfwnf;[laom od&b D ek ;f awmfç ud, k af wmfjrwf \ tusdK;pD;yGm; a0ae,sowå0g
taygif;wdkY\ tusdK;pD;yGm;wnf;[laom twå[w d ç y&[dw 2-yg;wdYk ukd tvdq k E´awm t f wdik ;f NyD;pD;jynfph akH pEdik f
aom umrbke;f awmfç wavmuvH;k \ q&mjzpfaMumif; aumif;jrwfaom vHYk vor®y"Ü mef0&D , d wnf; [laom y,wå
bkef;awmfç þodkYtm;jzifh b*0gac:a0: 6 -yg;aom bke;f awmfwYkdEiS hf jynfph akH wmfral omaMumifh &awmfral om b*0g
[laom trnfawmf emr/y/jrwfp mG bk&m;/

6/ tvH;k pHak om oabmw&m;wdYk ukd ukov


kd pf onf cE¨mponfwYkd jzifv
h nf;aumif;? opömav;yg;udk wq,fh
ajcmufcsuaf om oabmteufwYkdjzifv
h nf;aumif;? a0zefziG v hf pS f a[mjyawmfral omaMumifh &awmfral om b*0g[l
aom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/

7/ 0d[m& 3 -yg;ç 0da0u 3 -yg;ç 0darmu© 3 -yg;wdYk uv kd nf;aumif;? xdYk jyif avmuDç avmukw&å m w&m;
xl;wdYk ukd vnf;aumif;rS0D J qnf;uyfawmfrNl yD;aomaMumifh &awmfral om b*0g[laom trnfawmfemr/y/ jrwfpmG
bk&m;/

8/ uodP k ;f ponfukd tm½Hûk yíjzpfaom ½lypsmef[al om 'dA0Á [d m&ç arwå mu½kPm rk'w d m Oayu©mpsmef[l
aom jA[®0[ d m&ç zvormywf[al om t&d,0d[m&tm;jzifh 3 -yg;aom 0d[m&wdYk uv kd nf;aumif;? umr*kPif g;yg;
rS qdwNf idr&f müaejcif; [laom um,0da0uç yxrpsmef ponfjzifh eD0&PwdYk rS qdwNf idrjf cif;[laom pdw0å ad 0uç
Oy"d 4-yg;rS qdwNf idrjf cif;[laom Oy"d0ad 0utm;jzifh 3-yg;aom 0da0uwdYk uv kd nf;aumif;? tewåmEkyómjzifh
&onfh r*fwnf;[laom oknw0darmu©ç 'kuE© yk óemjzif&h onfh r*fwnf;[laom tyÜP[ d w d 0darmu©ç tedpmö
Ekyóemjzif&h onfh r*fwnf;[laom tedrw d 0å ad rmu© tm;jzifh 3-yg;aom0darmu©wYkd ukd vnf;aumif;? xdrk w S yg;
avmuDpsmef tbdnmOfwYkdEiS hf avmukw&å m ormywfwYkduv kd nf;aumif; rS0D q
J nf;uyfawmfrNl yD; aomaMumifh &awmfrl
aom b*0g[laom trnfawmfemr/y/jrwfpmG bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 252

9/ umrç ½lyç t½ly[laom b0oH;k yg;ü tpOfrem; ajy;oGm;aeaom b0wPSmudk axG; tef pGeYf y,fawmf
rlNyD;aomaMumifh &awmfral om b*0g[laom trnfawmfemr 0daoo*kPw f cH eG jf zifh rd;k pGeb
f 0*f rqefYwufatmif
ESYH vsuaf usmaf pmawmfral yaom jrwfpmG bk&m;/

(þ b*0g*kPfawmf 9-yg;wdkYwGif 4-ESifh 5ç 7-ESifh 8-wdYk onf tusOf;ESihf tus,ftjzpfrQom xl;onf/)

þodkYvQif t&[Htp½Sdaom 9 -yg;aom*kPfawmfç 10 -yg;aom *kPaf wmfç teEÅ*P k af wmf aus;Zl;awmfwYkd


ESihf jynfph akH wmfral om oufawmfxif½mS ; oAÁñjk rwfpmG bk&m;udk bk&m;wynfah wmfonf ½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í
½Scd ;kd yg\ jrwfpmG bk&m;/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh
w&m;*kPfawmf 6-yg;½Scd ;kd

b*0g=jrwfpmG bk&m;onf? tu©mawm=a[mMum;awmfrt


l yfaom? "ar®m=w&m;awmfonf?

1/ oGmu©mawm - udavomNidr;f aMumif; aumif;rGef rSeu


f efpmG a[mtyfaom w&m;awmf jrwfygaywum;?

2/ oEd́|ad um-usiBhf uHtm;xkwv


f Qi?f rsuaf rSmufu,
kd w
f ikd f awGYjrifEikd af om w&m;awmf jrwfygaywum;?

3/ tumvdaum -tcsdet
f cGihf rqdik ;f vifyh J toifv
h ufiif;csufcsif; tusdK;ay;wwfaom w&m;awmfjrwfyg
aywum;?

4/ {[dyódaum -vmygç Munfv


h n
S f yh g[k usifBh uHtm;xkw&f ef zdwrf efwu
kd w
f eG ;f xdu
k af om w&m;awmfjrwf
ygaywum;?

5/ Moyae,sdaum-rdro
d EÅmefü wnfatmif usiahf qmifxu
kd af om w&m;awmfjrwfygaywum;?

6/ ypöwaHå 0'dwaAÁm 0dñ[


l d -w&m;jrifoo
d nfh ynm½S½d pS yf g; t&d,mrsm;omvQif ud,
k w
hf &m;ESiu
hf ,
kd f toD;
oD; odjrifcpH m;&aom w&m;awmfjrwfygaywum;/

oGmu©mwtp½Sdaom þ*kPfawmf 6-yg;ESihf jynfph akH wmfral om r*f 4 -yg;ç zdkvf 4-yg;ç edAmÁ efç y&d,wftm;
jzifh q,fyg;aom w&m;awmfjrwfukd bk&m;wynfah wmfonf ½dak ojrwfE;kd vufprkH ;kd í ½Scd ;kd yl aZmf zl;ajrmfrmefavQmh
uefawmhyg\bk&m;/

w&m;*kPfawmf 6-yg;bk&m;½Sdcdk;NyD;\/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh
oHCmh*kPfawmf 9-yg;½Scd ;kd

b*0awm=jrwfpmG bk&m;\? om0uoHaCm=wynfo


h m;taygif; oHCmawmfonf/

1/ oky#Ü yd aEém -avmbç a'goç arm[uif;aMumif; (oDvç orm"dç ynm tusifah umif;ud)k
aumif;pGmusiahf wmfral om oHCmawmfjrwfygaywum;?

2/ OZky#Ü yd aEém -ud,


k çf EIwçf pdwx
f m; taumufo;kH yg;uif;&ef ajzmifrh eS pf mG usifah wmfral om oHCm
awmfjrwfygaywum;?

3/ Ó,yÜ#yd aEém -qif;&JNidr;f &ef edAmÁ eftvdYk imS oifah vsmpf mG usiahf wmfral om oHCmawmfjrwf ygay
wum;?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 253

4/ omrdpyd #Ü yd aEém -olrsm;uûyonfh ½dak orIEiS hf oifw


h ifx
h u
kd w
f efatmif usifBh uHawmfral om oHCm
awmfjrwfygaywum;?

5/ tm[kaea,sm -t&yfa0;rSaomfvnf; aqmifvmí ay;vªyal Zmfxu


kd çf ay;vªonfukd cH,al wmfrl
xdu
k af om oHCmawmfjrwfygaywum;?

6/ yg[kaea,sm -cspjf rwfE;kd tyfonfh {nfo h nfrsm;twGuf txl;ûyjyifxm;aom pm;aumif; aomuf


zG,u
f akd omfvnf; ay;vª ylaZmfxu kd çf cH,al wmfrx
l u
kd af om oHCmawmfjrwf ygaywum;?

7/ 'u©ad Pa,sm -aemifwrvGef avmuü aumif;usKd ;&rnf[k ,HMk unfí ay;vªonfukd cH,al wmfrl
xdu
k af om oHCmawmfjrwfygaywum;?

8/ tOÆvu D &PDa,m -aumif;usdK;csrf;om rSepf mG &rnf[k ,HMk unfarQmfu;kd vsuf vuftyk cf sDr;kd í
½Scd ;kd xdu
k af om oHCmawmfjrwfygaywum;/

9/ tEkw&å H yknau©wHå avmuó -aumif;rIrsdK;udk pdu


k yf sdK;&eftvdYk imS owå0gtaygif; \ taumif;
qH;k v,f,majr jzpfawmfral om oHCmawmfjrwfygaywum;/

oky#Ü yd Eétp½Sad om þ 9-yg;aom *kPaf wmfwYkd EiS hf jynfah wmfral om r*¾|mefy*k d¾ Kvfav;yg;ç zv|mefy*k Kd¾ vf
av;yg;tm;jzifh ½Spyf g;aom t&d,myk*Kd¾ vftaygif; oHCmawmfjrwfukd bk&m;wynhaf wmfonf ½dak ojrwfE;kd vuftyk f
rd;k í ½Scd ;kd ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhyg \bk&m;/

oHCm*kPfawmf 9-yg;½Scd ;kd NyD;\/

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;onfh
ÓPfpOf 16-yg;bk&m;½Sdcdk;

1/ emr½ly y&dapä'çH wyÜp,


ö y&d*w
¾ ?H
wHor®oeH O',-AÁ,ÓPOö b*F*/H

2/ b,ÓPH tm'de0H -ÓPOö edA'dÁ H tx?


rkpdöwu
k rswH y#d-ocFg ocFg½kayu©uH/

3/ tEkavmrOö a*gMwbHçk r*¾ÓPH zvH wxm?


ypöa0u©Pm ÓPEÅçd wdavmurSyd d auepd/

4/ ta'oda, omoedauç ÓPdar aomVokwaå &?


a'aowm&H y0wåm&Hç Ak'H¨ wD[m'&H ear/

(1) emr½lyy&dapä'H-emrf½yk w
f &m;wdYk ukd ydik ;f jcm;íodaom emr½ly y&dapä'ÓPfvnf;aumif;?

(2) wyÜypö,y&d*[¾ H -xdek mrf½yk w


f Ykd \ taMumif;w&m;wdYk ukd ydik ;f jcm;íodaom ypö,y&d*[
¾ ÓPf
vnf;aumif;?

(3) wH or®oeH -xdek mrf½yk w


f Ykd ukd tedpçö 'kuç© tewåtm;jzifh oH;k oyfqifjcifí odjrifaom or®oe
ÓPfvnf;aumif;?

(4) O',AÁ,ÓPOö -emrf½yk w f Ykd \ topftopf jzpfay:vmjcif; jzpfay:NyD;vQif wcPjcif;ysufp;D


oGm;jcif;udk ½Irw
S x
f ifxif odjrifaom O',AÁ,ÓPfvnf;aumif;?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 254

(5) b*F*H-emrf½yk w
f Ykd \ ysupf ;D jcif;udo
k m ½Irw
S x
f ifxif odjrifaom b*FÓPfvnf;aumif;?

(6) b,ÓPOö -emrf½yk w


f Ykd \ ysupf ;D jcif;udo
k jd rif&ojzifh aMumufvefYz,
G f ab;BuD;tjzpfjzifh xif
jrifaom b,ÓPfvnf;aumif;?

(7) tm'De0ÓPOö - emrf½yk o


f cFg&wdYk \ ud;k uG,&f mrxif tjypfjrifaom tm'De0ÓPf
vnf;aumif;?

(8) edA'dÁ H -emrf½yk o


f cFg&wdYk ü raysmfrarGY NiD;aiGYaomedA'dÁ gÓPf vnf;aumif;? tx-teufoabm
wlaom a½SYÓPfo;kH ckrw S yg; teufoabmwlaom aemufÓPf 3-ckum;-

(9) rkpw
dö u
k rswH -emrf½yk f ocFg&wdYk rS tvGet
f rif; vGwu
f if;xGuaf jrmufvakd om rkpw
dö u
k rswm
ÓPfvnf;aumif;?

(10) y#docø -tvGet f rif;vGwuf if;xGuaf jrmufvo kd jzifh xdek mrf½yk Ef pS yf g;udyk if tedpt
ö p½Sad om
av;q,faom tjcif;t&mwdYk jzifh wGiw f iG t
f m;xkwí f tedpçö 'kuç© tewå taetm;jzifh
aumif;aumif;BuD; xifjrifaom y#docFgÓPfvnf;aumif;?

(11) ocFg½kayu©uH -tedpçö 'kuç© tewå taetm;jzifah umif;aumif; xifjrifí vGwaf jrmuf&m
vGwaf jrmufaMumif;ud&k ojzifh tvGejf yif;xefaom vHYk vudv
k nf;rûy xdek mrf½yk f ocFg&wdYk ü
aMumufvefYjcif;ç ESpo
f ufjcif; ES pfyg;udkvnf; pGefYy,fí od½Hkod½Hkom tnDtrQ½Iaom ocFg
½layu©mÓPfvnf;aumif;?

(12) tEkavmrOö -tedpçö 'ku©ç tewåwdkYwGif wyg;yg;udkom tm½Hkûyí O',AÁ,paom a½S;ÓPf


ESpyf g;ESihf aemufr*¾opöm tm;avsmfaom (a*gMwbl \a½SYtjcm;rJüh ESpBf udrf oH;k Budrf jzpfaom )
tEkavmrÓPfvnf;aumif;?

(13) a*gMwbHk -ykxZk Of tEG,u f jkd zwfí t&d,m tEG,Zf mwfoYkd a&mufapvsuf edAmÁ efut
kd m½Hûk yí
r*f\ a½SUtzdYk ü wBudrrf Qom jzpfaom a*gMwblÓPfvnf;aumif;?

(14) r*¾ÓPH-edAmÁ efurkd suaf rSmufûyvsuf opömav;yg;udw


k ûydief ufoad om r*fÓPfvnf;aumif;?

(15) zvH-r*fÓPfuo
hJ Ykd yif edAmÁ efut
kd m½Hûk yvsufjzpfaom zdv
k Ó
f Pfvnf;aumif;?

(16) wxm -xdrk w


S yg; ypöa0u©PmÓPH -r*fç zdv
k çf edAmÁ efEiS hf y,fNyD;aom udavomç ry,f&ao;
aom udavomtm;jzifh þig;yg;aom w&m;tpkwYkd ukd jyefvn S í hf qifjcifaom ypöa0u©Pm
ÓPfvnf;aumif;?

£wd-þodYk ? wdavmurSd -umrç ½lyç t½ly[k avmuoH;k jzm pMum0Vm ½So d rQ teEÅrqH;k avmuBuD;wck
vH;k ü? auepdyd -ewfç vlç jA[®m owå0g wOD;wa,mufrQaomfvnf;? ta'oda, -rMum;rem BuHpnfumjzifh ,xm
blwtrSet f uefusatmif a[mjyjc if;iSm rpGr;f Edik &f maumif;ukeaf om? omoedau -Ak'¨ jrwfpmG omoemawmfBuD;
twGi;f üomvQi?f ay:vif;jzpfxeG ;f Edik af umif;ukeaf om? £ar aomVoÓaP -þ 16 -yg;aom ÓPfwYkd u?kd
a'aowm&H-rdru d ,kd w f ikd f ydik yf ikd v
f v
S S trSet f uef od&í vSp[
f xkwaf zmf a[mMum;awmf rlwwfayaom? y0wåm& H-
rdru d ,
kd af wmfwikd f ydik Ef ikd Nf yD;pD;jzpfapNyD;rS cdrk ;DS uyfvm jA[®mç ewfç vl uRwfxu kd o
f rl eS o
f rQ uvsmPykxZk Of
t&d,mocifwYkd \ Munfvifaom pdwo f EÅmef0,f tzefzeftm;jzifh jzpfymG ;apawmfrw l wfayaom? Ak'H¨ -oAÁñw k
ÓPfawmf½iS f jrwfpmG bk&m;ocifu?kd t[H -bk&m;wynfah wmfonf? wD[d -um,nGwcf sD 0pDre oH;k 'Gg&wdYk jzif?h ear -
ermrd-Munfñjkd rwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd yg\ jrwfpmG bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 255

r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; ½Sdcdk;ylaZmfonfh
y#dywådylZemum&bk&m;½Sdcdk;

1/ Aka'¨g aomb*0g aAm"m, "r®H a'aowd/

aomb*0g-uREfyk w f Ykd trsm;\ tm;xm;ud;k uG,&f mtppf jzpfawmfral om xdjk rwfpmG bk&m;onf? Aka'¨g -opöm
av;yg; trSew f &m;udk ydik ;f jcm;xifxif odjrifawmfrNl yD;onfjzpfí? aAm"m, -owå0gtrsm; uREfyk w f Ykd tm;vnf;
tvm;wlyif odjrifMuygapjcif; tusKd ;iSm? "r®H -opömav;wef w&m;rSeu f ?kd a'aowd -u½kPma½SYomG ; ynmtm;jzifh
a[mMum;awmfrcl yhJ gay\? wH b*0EÅH -oufawmfxif½mS ; xdjk rwfpmG bk&m;ocifu?kd t[H -tuREfyk o f nf? 0E´mrd -
½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmfyg\ t½Sib
f &k m;/

2/ 'aEÅm abmb*0g 'rxm, "r®H a'aowd?

aomb*0g-uREfyk w f Ykd trsm;\ tm;xm;ud;k uG,&f m tppfjzpfawmfral om xdjk rwfpmG bk&m;onf? 'aEÅm -jrif
Mum;awGY&mBuHo&d mrS udavomtnpftaMu; uif;pifa0;vsuf ,Ofaus;awmfrNl yD;onfjzpfí? r'xm, -owå0g
trsm; uREfyk w f Ykd tm;vnf; tvm;wlpmG udavomtnpftaMu; uif;pifa0;vsuf ,Ofaus; Muygapjcif; tusdK;iSm?
"r®-H ,Ofaus;ap&ef w&m;rSeu f ?kd a'aowd -u½kPma½SYomG ; ynmtm;jzifh a[mMum;awmfrcl yhJ gay \? wHb*0EÅH -
oufawmfxif½mS ; xdjk rwfpmG bk&m;ocifu?kd t[H -tuREfyk o f nf? 0E´mrd -½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmfyg \
t½Sib f &k m;/

3/ oaEÅm aom b*0g orxm, "r®H a'aowd/

aomb*0g-uREfyk w f Ykd trsm;\ tm;xm;ud;k uG,&f mtppf jzpfawmfral om xdjk rwfpmG bk&m;onf? oaEÅm -&m*
pom; tvIyt f ½Sm;uif;vsuf Nidro f ufNidr;f at;awmfrNl yD;onfjzpfí? orxm, -owå0gtrsm; uREfyk w f Ykd tm;vnf;
tvm;wlpmG Nidro f ufNidr;f a t;Muygapjcif;tusdK;iSm? "r®H -Nidro f ufap&ef w&m;trSeuf ?kd a'aowd -u½kPma½SYoGm;
ynmtm;jzifh a[mMum;awmfrcl yhJ gay \? wH b*0EÅH -oufawmfxif½mS ; xkjd rwfpmG bk&m;ocifu?kd t[H -tuREfyk f
onf? 0E´mrd-½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmfyg\ t½Sibf &k m;/

4/ wdaPÖm aomb*0g w&Pm, "r®H a'aowd/

aomb*0g-uREfyk w f Ykd trsm;\ tm;xm;ud;k uG,&f mtppf jzpfawmfral om xdjk rwfpmG bk&m;onf? wdaPÖm -
MoCav;jzm oHo&m \ [drk mS urf;a&muf edAmÁ efaygufatmif ul;ajrmufawmfrNl yD;onfjzpfí? w&Pm, owå0g
trsm; uREfyk w
f Ykd tm;vnf; tvm;wlpmG ulajrmufMuygapjcif; tusdK;iSm? "r®H -ul;ajrmufap&ef w&m;rSeu f kd a'aowd
-u½kPma½SYomG ; ynmtm;jzifh a[mMum;awmfrcl yhJ gay \? wH b*0EÅH -oufawmfxif½mS ; xdjk rwfpmG bk&m;ocifu?kd
t[H-tuREfyk o f nf/? 0E´mrd ½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmfyg\ t½Sib
f &k m;/

5/ y&deAd KÁ awmf aom b*0g y&deAd mÁ em, "r®H a'aowd/

aomb*0g-uREfyk w f Ykd trsm;\ tm;xm;ud;k uG,&f mtppf jzpfawmfral om xdjk rwfpmG bk&m;onf? y&deAd KÁ awm -
udavomcyford ;f tvH;k pHNk idr;f NyD;onfjzpfí? y&deAd mÁ em, -owå0gtrsm; uREfyk w
f Ykd tm;vnf; tvm;wlpmG udavom
cyford ;f Nidr;f Muygapjcif;tusKd ;iSm? "r®H -udavomNidr;f &ef w&m;trSeuf ?kd a'aowd -u½kPma½SYomG ; ynmtm;jzifh
a[mMum;awmfrcl yhJ gay\? wH b*0EÅH -oufawmfxif½mS ; xdjk rwfpmG bk&m; ocifu?kd t[H -tuREfyk o f nf? 0E´mrd -
½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd ylaZmfyg\ t½Sib
f &k m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 256

pwk&moDwdrydkif;

Z&m'PfcH&NyD

Z&m, r'd́wH {wHç rdvmwpr®eó


d w
d ?H
r&aPe bdZw Æ d {wHç rpöKó Cormrdo/H 1

{wH-þcE¨mud, k ½f yk f taumifyyk u f ?kd Z&m, -oGm;usKd ; qHjzL i,fr, l , kd iG ;f tdrk if;&ifah &mf rSnahf ysmjf cif; Z&m
onf? r'´w d H -tpOfrjywf ESyd pf uftyf \? {wH -þcE¨mud, k ½f yk f taumifyyk o
f nf? rdvmwpr®eó d w d H -Z&mAsm"d wa½GU
a½GUzdp;D ESyd pf ufñOS ;f yef;ojzifh ñd;I EGr;f aomta&udk rSaD e \? {wH -þcE¨mud, k ½f yk f taumi fykyfonf? r&aPe -
Z&mAsm"d zdp;D ESyd pf uf ñSO;f yef;ojzifh aoqH;k &jcif;aMumif?h bdZw Æ d -z½dzk &J ûyduyJG sufp;D & \? rpöKó -aorif;ac:jim;
aojcif;w&m;\? CormrdoH -0g;rsdKudu k pf m;&m tmrdoaywnf; [lonfEiS t hf nD aus;Zl;½Sirf [mpnf q&mawmf
bk&m;BuD;onf tm,kawmfwu G pf pfvQif 79 -ESpf½Sdí 0gawmfwGufppfygu 58 -0g&½Sad wmfrcl ahJ vNyD? bk&m;Zdaemf ouf
awmfr&D ef wESpo f mvdak wmhonf? tyifyef;cHí omoemtvkyaf wG vkycf o hJ nf'h Pfcsufç Z&m'Pfcsufç aoG;wd;k
a&m*ga0'empaom Asm"d'PfcsufEydS pf ufru I kd cH&ojzifh ajrç a&ç avç rD; bkwBf uD;av;ck wkid af jcûy onfh ½d;k pkwyf
qif 'dik ;f jr§m;wifonfh ud, k w f iG jf zpfvm nDnmpyfaESm cE¨mud, k f twåabmBuD;um; a&mh&&J EJ iS ½hf adS eav \/

{ulemoDwd oódaumç Z&m, tbdr'd́awm?


Asm"d"ar®mewDwwåmç Asm"dem tbdyVD ad wm/

o&ufjzLyifBuD;vJus twdwfedrdwfjy

Owk&moDtm;jzifh aEG&moDveG yf gNyD rd;k v&moDa&mufavNyDç vtm;jzifq h vkd Qif ]]0gqdik ,fr0S gacgif a&azmif
azmifEiS hf ½GmYawmifuacsmif;}} [laom tdik cf sif;ESit hf nD rd;k oD;xefpmG ½GmoGe;f ojzifh jrpfacsmif; tif;tdik rf sm ;ü a&jynfh
vQ&H mvjzpf\? xdYk jyif wyg; ]]oaE¨awmxGuf "r®puf wcsufjym#d[m}} [lonfEiS t hf nD bk&m;jrwfpmG y#doaE¨
ae&mç awmxGu&f mç "r®puf>rufusL;&mç wefc;kd jym#d[mjyawmfr&l m vjrwfr[mvnf; jzpfavonf? ¤if;jyif bk&m;
om;ausmf oHCmawmf t½Sijf rwfwYkd [d[ k okd nfonf c&D ;r<ucsyD J y&d,wfç y#dywf "l&ESp&f yfukd rjywfêud;ukwf
tm;xkw&f mvvnf; jzpfavonf? 0gqdv k jynfah usmfpu zvf,Of"r®m½Hçk txufqrG ;f pm;ausmif;ç atmufqrG ;f pm;
ausmif;[laom oH;k yGiq hf ikd f taqmufttHak b;½Sd o&ufjzLyifBuD;onf ûydvcJ ahJ vonf? odYk &mwGif yk*Kd¾ vfwpHk
wa,mufrQ xdck u kd rf jd cif;r½Syd gacs? Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf Ouú| OD;yGiahf umif;u ]]uRefawmfwYkd awmh ukov kd f
aumif;rIawG ûyvkyaf eMuvdYk ewfaumif; ewfjrwfawG rçaevdYk xifyg&JY onfopfyifBuD;[m vlawGuvS, J if
,ckvt kd EÅ&m,fr½Syd v J zJ Ykd tvGecf ufw,f}} [k ajymqdck ahJ vonf? pifppfwrlum; opfyifBuD;vJjcif;um; q&mawmf
bk&m;BuD; pkwu d r®Z½kycf sKyfrnfv h u©PmjzpfaMumif; rSe;f qod½EdS ikd af vonf/

aowrÁ½u
k y© weHç 0daoovu©PH ba0?
r[max&dE'´ rk óç tpö,edrw
d Hå wa0/

1344-ckESpf? 'kwd,0gqdkvjynfhaeY

1344-ckEpS f 'kw, d 0gqdv


k jynfah eY omoemh&yd o f m zvf,Of"r®m½HBk uD;ü Oygoumç Oygodum a,m*DwYkd
tjynfv
h ma&mufí ½Spyf g;oDv,l&ef w&m;em&ef &nf½, G cf sufjzifh pka0;aeMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf xdak eY
eHeufwiG f ½Spyf g;oDv 2-Budraf y;í wem&Dww d d ork'&´ m yifv,fukd acsmufcsm;onfyh rm pdwyf g0ifpm;pGm w&m;
a[mjycsD;ajr§mufawmfrcl ahJ vonf? rGe;f vGyJ ikd ;f wGif oDvwBudraf y;í tBudrf 30 -ajrmuf 0gqdo k uFe;f uyfyüJG vnf;
tEkarm'emw&m; tusO;f a[mMum;í "r®pMuma'oemawmfBuD;udk 2 -em&Dww d d a[mMum;awmfrcl Jhavonf/

r[mpnfax&aoaXm aomç "r®umarm r[m,wd?


"r®umar ok"ar®eç y*¾a[od taeu"m/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 257

0gqdkvjynfhausmf 1-&ufaeY

0gqdv k jynfah usmf 1-&ufaeYwiG f cgwdik ;f uJo h Ykd yif t½kPrf wufcif eHe ufapmapmxí rsufEmS awmfopfç
ud,
k v
f ufow k of ifNyD; bk&m;0wfwufç teEÅowå0gawG arwåmydYk w&m;½Irw S çf &wemoH;k yg; *kPaf wmfrsm;qifjcifç
t½kPq f rG ;f bkO;f ay;NyD;aemuf a&muf½v dS maom &[ef;omraP 'umç 'umrwdYk tm; OyedoEd u é xmac: wxdik f
wcP w&m;a[mMum;oGeo f if qH;k rawmfro l nf ? &Hcg "r®uE© m¨ pmayrsm; Munf½h aI wmfro l nf? aeYqrG ;f bkO;f ay;NyD;
bk&m;0wfûyç tem;,lç pBuøavQmufç a&muf½v dS maom &[ef;ç ½Siçf vl a,m*DwYkd tm; w&m;jzifh csD;ajr§mufawmf
rlonf? nwGif 0gqdNk yD;oHCmawmfrsm;tm; Mo0g'ay;jcif;ç bk&m;0wfûyjcif;ç w&m;½Irw S jf cif;ponfh aumif;jrwf
aom vkyif ef;wdYk jzifh tcsdeuf ek af pawmfrcl ahJ vonf/

oAÁ'g ax&ukOaÆ &mç okuad pöe taeu"m?


omoae or,H aom [dç acayod ,wdy*k aF 0g/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 2-&ufaeY

0gqdv
k jynfah usmf 2-&ufaeYwiG f 0gqdNk yD;cgpjzpfí zl;ajrmfMunfñv kd 'ª gef;olrsm; rpJouJoh Ykd ½adS e \?
q&mawmfb&k m;BuD;onf xm0pOf wd;k wd;k uav;jzifh ½Gwq f ykd al ZmfNrJjzpfaom ]]{um,aem ,H bdua© 0 ra*¾g owåmeH
0do'k ,
d̈ m aomuy&da'0geH orwdurú m, 'ku© a'greómeH tw¬*rF m, Ó,ó t"d *rm, edAmÁ em, opäu d &d d
,m, ,'d'H pwåm&m owdy|mem}} tp½So d nfh owdy|mefow k f Oa'´oudk wd;k wd;k omom ½Gwq f í
kd bk&m;Zdaemftm;
ylaZmfcahJ vonf? a,m*Dy*k Kd¾ vfwYkdtm;vnf; oifah vsmaf om "r®a'oemjzifh cs;D ajr§mufjcif; ponfukd ûyawmfrcl ahJ v
onf/

tmoVSu
D mVyu©óç 'kwad ,yd ok"w
D rd m?
,xm"r®H ,xmÓ,Hç um&d,H umodZmwdrm/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 3-&ufaeY

'kw,
d 0gqdv
k jynhaf usmf 3-&ufaeYwiG f ûyvkyNf rJ0wfrsm; udprö sm;ûyvkyí
f omoemtusKd ; onfy;kd awmfrcl J h
avonf/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 3-&ufaeY

ouú&mZf 1344 -ckESpf 'kwd,0gqdk vjynfhausmf 3 -&ufaeYum; ouú&mZf jyu©'ed f EdiI ;f csdew f u G pf pfía&aomf
q&mawmfb&k m;BuD; oufawmf 78 -ESpjf ynfah eYjzpfí Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfu OD;aqmifNyD;vQif arG;a eYtvªyJG
usif;yavonf? ,if;arG;aeYtvªyw JG iG f eHeuft½kPrf wufrD 3-em&Dtcsdew f iG f zvf,Of"r®m½Ho k Ykd <uawmfrí l
oHCmawmfrsm;ESit hf wl bk&m;0wfûyawmfro l nf? ¤if;jyif 1-em&D w&m;½Irw S f awmfro l nf? 5-em&Dx;kd aomtcg
zvf,Of"r®m½Ht k jynf½h dS y&dowftm;*kPaf wmfziG Ehf iS hf arw må ydYk rsm;udk a½SYrcS sydYk awmfrcl ahJ vonf? 5-em&Dct JG csdew f iG f
y&dowftm; ½Spyf g;oDvcsD;jr§ií hf qGr;f ç opfo;D ç yef;ç tarT;wdik f qDr;D paom wifw h ,fz, G &f m crf;em;pGm jyifqif
xm;onfh qGr;f awmfBuD;yGrJ sm;udk ud, k af wmfwikd f bk&m;jrwfpmG tm; qufuyfawmfrcl ahJ vonf? xd ak eYeeH uf 9-em&D
tcsdewf iG f Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ u oHCmawmft½Sijf rwf 120 -yg;wdYk tm; vª'gef;onfh ouFe;f paom vªz, G 0f w¬K
rsm;ESihf q&mawmfb&k m;BuD;ud, k w f ikd f oHCmawmf 78 -yg;wdYk tm; vª'gef;onfh ouFe;f paom vªz, G 0f w¬Krsm;udk
a&pufoeG ;f cs trQay;a0awmfrcl ahJ vonf? oH Cmawmfrsm; a,m*Drsm;ESihf {nfyh &dowftm; qufuyfauR;arG;í ud, k f
awmf&nfneT ;f vsuf oHCmawmft½Sijf rwf taygif;tm;vªz, G yf pön;f 0w¬Krsm;udk wyg;pDyifah c:í vª'gef;awmfrcl ahJ v
onf? xdak eYu we*FaEGaeYjzpfí we*FaEGaeYwikd ;f a[maeusjzpfaom "r®pMum w&m;awmfukd 2-em&DcefYa[m
awmfrcl ahJ vonf/

tbdZmw'D0aoydç emem'gwAÁuH t'g?


'ge0Da&mp aom tmodç r[mpnf0b
d m0d 0d'Gg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 258

a½Twd*HkapwDawmfBuD;<u aemufqHk;zl;ajrmfylaZmf

xdak eYnae 6-em&Dct JG csdew


f iG f wynf'h umrsm;ESit
hf wl av;ql"mwfykH a½Tw*d akH pwDawmfBuD;odYk <uawmfríl
&m[kaxmifh oHwefaqmif;BuD;uaeí yef;ç za,mif;wdik çf tarT;wdik rf sm;jzifh av;jrwfaumfa&mf ylaZmfawmfrcl ahJ v
onf? þonfum; aemufq;kH ylaZmfjcif;jzpfavonf/

ykyyæ 'Dy*aE¨[çd ylZm ouúm&bmZeH?


a½Tw*d akH omPÖxyl H aomç ylZ,dw¬ taeu"m/

a½Twd*HkapwDawmfBuD; vusfm&pfvSnfhvnfylaZmf

0wfûyylaZmfNyD;aemuf av;ql"mwfykH a½Tw*d akH pwDawmfjrwfBuD;udk vusmf &pf vSnv hf nfawmf rlí ylaZmfawmfrl
cJah vonf? &Hcg vufz;l y'Hk yef;MumiHjk zifh ylaZmfawmfrol nf? &Hcgvuftyk rf [kwyf J rsufvmT awmf atmufcs or®m
orÁK'¨ jrwfpmG bk&m; \ bke;f awmfç uHawmfç orÇmawmfç ÓPfawmfç u½kPmawmfwYkd ukd qifjcifpOf;pm; Munfñkd
awmfrcl ahJ vonf/

eróaEÅmEkó&aEÅmç uwGm uwGm y'u©P d ?H


a½Tw*d ykH Zl ,
d H xlyçH ylZ,dw¬ r[m,wd/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 5-&uf

q&mawmfb&k m;BuD;onf xm0pOf owd½adS wmfro l nf? r&Pab;ESihf &ifqikd &f aJ tmif êudwifprD cH ahJ vonf?
ûyvkyaf eus bk&m;0wfûyjcif;ç pmMunfjh cif;ç w&m;½Irw
S jf cif;wdYk ukd ûyawmfrol nf? ¤if;jyif ]]'o[dar bdua© 0 "r®m
yAÁZad we tbdPSH ypöa0u©w d AÁm}} tpcsDaom yAÁZw d tbdPo S wk af wmfuvkd nf; ESv;kH odYk wif qifjcifawmfr[
l ef
½Sad vonf? a&muf½v dS maom &[ef;ç ½Siçf vl a,m*Dwkd Ytm; w&m;tvkyf vkyMf uzdYk tyÜrm'w&m;vufuikd x f m;MuzdYk
rdeYf Mum;awmfro
l nf/

tmoVSu D mVyu©óç yOöaryd r[m0d'?l


0d'w
l d uwåAHÁ aom [dç tu&d aom [d 0d'o
´ /l

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 6-&uf

q&mawmfb&k m;BuD;onf ûyaeusjzpfonfh vkyaf qmifz,


G &f mrsm;udk 0wå&m;rysuf ûyawmfro
l nf? q&mawmf
bk&m;BuD; jrwfE;kd awmfro
l nfh-

eoDvAÁwrawåeç Am[kóapöe 0gye?


tx 0g orm"dvmabeç 0d0w
d o
å ,aee 0g/

zkomrd aeu©rH® okcçH tykxZk eÆ ao0dw?H


bduK© 0dómormyg'dç tyÜawåm tmo0u©,/H

bduK© -&[ef;? wGH -oifonf? tmo0u©,t H yÜawåm -t&[wåzv kd o f Ykd ra&mufao;ygyJvsuf? oDvAÁw
rawåe-oDvpifMu,f½rkH Q "kwifaqmi Ef ikd ½f rkH Qjzif?h 0dómoH e tmyg'd -pdwcf svufcs oufom&m&jcif;odYk ra&muf
avvif?h Am[kóapöe0gye -yd#uoH;k yHu k kd aqmifEikd o f nfwikd af tmif tMum;tjrifrsm;½Hrk Q jzifv h nf;? 0dómoHe
tmyg'd-pdwcf sraeavvif?h tx0g orm"dvmabe -psmeformywf ½Spyf g;udk &½S½d rkH Qjzifv h nf;? 0d ómoH e tmyg'd -
pdwcf síraeavvif?h 0d0w d oå ,aee0g -qdwNf idraf om awmausmif;ü aeEdik ½f rkH Qjzifv h nf;? 0dómoH e tmyg'd -
pdwcf sí raeavvif?h tykxZk eÆ ao0dwH -ykxZk OfwYkd rrS0D EJ idk af om? aeu©ro H® ck H -tem*grdzv kd cf srf;omud?k zkómrd -
awGYEdkifa&mufEdkifonf[lívnf;? 0dóm oH e tmyg'd -pdwcf s vufcs oufom&m&jcif;odYk ra&mufavvif[ h k bk&m;
jrwfpmG u t½Siaf yg|dv &[ef;tm;qH;k ryHk *gxmudk ud, k w
f ikd t
f eufay;um wd;k wd;k omom ½Gwq f akd wmfral vh½o
dS nf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 259

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 7-&ufaeY

q&mawmfb&k m;BuD;\ use;f rma&;udk Ak'o


¨ moe mEk*[ ¾ tzGYJ csKyfu txl;tav;xm;í ûypkco hJ nftm;
avsmfpmG tzGYJ \'kw, d Ouú| a'gufwm OD;buav;onf rMumrMumtdrrf jyefrD q&mawmfb&k m;BuD;xH vma&muf
Munf½h aI vh½o
dS nf? q&mawmfb&k m;BuD; aeYpOf0wå&m;rsm; ûyvkyu
f siahf qmifNyD; aeYcif;&Hcgused ;f pufawmfro
l nf?
aeaumif;usef;rmí usde;f pufonf[k xifrw S Mf uonf? cE¨mud,
k f tav;csdef aygif 130 -½So d nf [kvnf; od&onf?
½ky&f nf½yl um, MunfMunfvifvif ½So d nf[l \/

um&d,ed,marae0ç tum 'VSy&uúarm?


r[mpnf,wdy*k aF 0gç 0dpu©aPm 0dom&a'g/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 8-&ufaeY

omoemh&yd o
f mwGi;f ½Sd ur®|memp&d,q&mawmfrsm;ç a,m*Da[mif; oHCmawmfrsm;onf Oykoaf eYwikd ;f
bk&m;0wfûyNyD;vQif q&mawmfb&k m;BuD;tcef;odYk 0ifí 0wfûyNrJjzpfonf? odYk jzpfí 'kw,
d 0gqdk vjynfah usmf 8-&uf
aeYwiG vf nf; oHCmawmftcsKd Y q&mawmf bk&m;BuD;tm; 0wfûy&efa&mufvmMuonf? q&mawmfb&k m;BuD;onf
oefY½iS ;f Munfvifaom rsufEmS awmfjzifh wyg;csif;bGYJ awmfrsm;udk ac:í ppfaq;awmfrol nf/

xdtk cg q&mawmf \ tvkyt f auR; OD;aombe ud, k af wmfuav;u ]]ygygw,fb&k m;ç b,f yk*Kd¾ vf w&m;
a[moGm;ygw,fb&k m;}} ponfjzifh ajzMum;avonf? &[ef;awmfrsm; rSerf eS v f m&ef q&mawmfb&k m;BuD; qE´½aSd wmfrl
onf? ,ckvOkd ykoaf eYwikd ;f rSmawmh tm;vH;k pHpk nkH nD v
D mzdYk oifMh uw,f? pHpk n
kH nD pD ak 0;rdwm[m nDnw
G jf cif;udjk ywm
yJç nDnw
G rf v
S yJ J csr;f omokcjzp w f ,f? nDnw G jf cif;[m omoemawmfBuD;BuD;yGm;aMumif;yJ? Oykoaf eYwikd ;f tm;vH;k nD
nGwv f mMuzdYk aumif;ygw,f}} ponfjzifh rdeYf Mum;awmfrcl ahJ vonf? þonfvQif aemufq;kH rdeYf Mum;csuf aemufq;kH
Mo0g' jzpfavonf/

om&Pd,Mo0g'rÜçd t'god ,wduOk aÆ &m?


aom [d tEÅrd Mo0ga'gç owwH o&dwAÁaum/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 9-&ufaeY

1344-ckESpf 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 9 -&ufaeYwiG f q&mawmfb&k m;BuD;onf vGecf ahJ omaeYrsm;xuf qGr;f ydk
rdk bkOf;ay;awmfrlonf? nae 5 -em&Dtcsdef acgif;avmif;xd;k avvQif tvkyaf y; w&m;awmfBuD;udk a[maeustwdik ;f
oefY½iS ;f MunfvifaomtoHjzifh a[mawmfral vonf? ¤if;aemuf r[mpnfausmif;awmf tay:xyfjyefwufí aeYpOf
pBuøavQmufaeustwdik ;f ygwdarmuf½w G q
f u
kd m pBuøcef;ü pBuøavQmufawmfro l nf? ¤if;aemuf oDwif;o ;kH aeus
ckwifü avsmif;puftem;,lawmfral vonf? tvkyaf y;w&m;awmfBuD; a[mMum;wdik ;f aqmif½u G af eusjzpfonfh
&[ef;awmfO;D aombe ud, k af wmfav;onf wm0efus aqmif½u G Nf yD;aemuf ûyNrJtwdik ;f 0wfûy&ef tay:xyfwuf
oGm;&m q&mawmfb&k m;BuD;u acgif;axmifí ]]b,fow l ;kH }} [k ar;av&m OD;aombe ud, k af wmfuav;u ]]wynfh
awmfygbk&m;}} [k avQmufxm;av&m ]]enf;enf;at;onf}} [k rdeYf awmfru l m ouFe;f udjk yifí ûcHvu kd af vonf/

rif;uGef;wdyd#uedum,omoemjyKtzGJY
yxroHk;ESpfc&D;pmtkyfzwfjy

&[ef;awmf OD;aombe ud, k af wmfuav ;onf a&mufcgpjzpfaom rif;uGe;f wdy#d uedum, omoemûy
tzGYJ yxroH;k ESpcf &D; pmtkyu f ,
kd í
l onfpmtkyx f rJ mS q&mawmfb&k m;BuD; Mo0g' ygç ygw,f bk&m;[k avQmufxm;
&m q&mawmfb&k m;BuD;u bmpmtkyw f ;kH [k rdeYf ojzifh ]]OD;0dpw
d o
å m& \ oH;k ESpcf &D;yg bk&m;}} [k avQmufxm;av
onf? xdt k cg q&mawmfb&k m;BuD;u ]]OD;0dpw d o å m& u y&d,wåo d moemudk us,u f s,jf yefYjyefY ûyEdik w
f ,f 0rf;om
p&myJ}} [k trdeYf ½adS wmfral vonf? tcsdeu f m; 7-em&D 48-rdepf½SdavNyD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 260

b'´E0Å pd w
d ó
å [dç 0do|d aygw¬u H okb?H
0gp,dwmG e ax&óç awmaowd aombaem,wd/

'DtjzpfrsKd; wcgrSrjzpfbl;

OD;aombeuav;onf pmtkyyf g acgif;pD;rsm;udk zwfNrJ zwfjyonf? a½TapwDq&mawmf bk&m;BuD; \


Mo0g'udak wGYjyefojzifh a½TapwDq&mawmf bk&m;&JU Mo0g'vJygw,fb&k m;[k avQmufjyefavonf? odYk &mwGif bmrQ
jyefvnftrdeYf r½Sd wkPb dS ma0 qdwqf wd af eojzifh vSr;f Munfv h ukd &f m rsufEmS awmftaetxm; ajymif;vJaeojzifh
tem;uyfajcaxmufrsm;udk prf;Munfah vonf? q&mawmf bk&m;BuD;onf OD;acgif;udu k ikd í
f ]]tif; -tif;}} [k nnf;
NyD;vQif ]]b,fvjkd zpf w,frodb;l ? 'Dvtkd jzpfrsdK; wcgrS rjzpfpzl;}} [k rdeYf awmfral vonf? xdt k cg OD;aombe
uav;u ]]q&mawmf tefcsifovm;ç tefcsif,if tefvu kd yf g}} [k avQmufxm;avonf? ¤if;aemuf tm;r&ojzifh
atmufxyfqif;NyD; ur®|memp&d,OD;oH0&tm; avQmufxm;avonf/

txufaoG; 230ç atmufaoG; 130-½Sd

OD;oH0&ESihf &[ef;i,frsm;wufvmMuonf? OD;oH0&u b,fvakd eygovJb&k m;[k avQmufxm;&m rl;w,f


[k wcGe;f om rdeYf Mum;awmfrol nf? OD;aombeu &iftyk u f kd ESyd af y;&mtudik rf cHygacs? OD;y@dwç OD;ynmomrdç
OD;okE&´ paom ur®|memp&d,q&maw mfrsm;vnf; a&mufvmMuonf? odYk jzpfí q&mawmfb&k m;BuD;teD; toifq h if
xm;aom w,fvzD ek ;f jzifh Ak'o¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ Ouú|ESihf tzGYJ 0ifvBl uD;rsm;ç q&m0efrsm;tm; taMumif;Mum;vdu k f
avonf? rMumrDyif Ouú| OD;yGiahf umif;ç 'kw, d Ouú| a'gufwm OD;buav;ESihf tjcm; trIaqmifv Bl uD;rsm;tjyif
a'gufwmwifatmifç a'gufwm&Jjrifçh a'gufwmoef;aemifç a'gufwm a':jrjrat;ç a'gufwm ydyk çkd ppöwm
a':vSjrifph aom aq;bufqikd &f m yk*Kd¾ vfrsm; a&mufvmMuonf? q&mawmfb&k m;BuD; \ a&m*gtajctaeudk prf;oyf
Munfh½I&m txufaoG; 230ç atmufaoG; 130-½Sdaom[l\/

aq;½HkBuD; txl;cef;wifprf;oyf

odYk jzpfí OD;aPSmuf tm½Hak Mumqdik &f myg&*l a'gufwm nGeYf 0if;udk taqmwvsifac:í prf;oyfapNyD; tajc
taet& xdn k 10 -em&D rdepf 30 -wGif aq;½HkBuD;odkY wif&avonf? aq;½HkBuD; txl;cef; ( Intensive care unit )ü
wifí aq;bufqikd &f myg&*lrsm;ç tBuD;qH;k orm;awmfBuD;rsm;ç a'gufwm OD;vSjrifçh 'kAv kd rf ;ª BuD; ausmf0if;ç
OD;&,f*sb
D az paom yk*Kd¾ vfBuD;wdYk u, kd w
f ikd f tpGr;f ukef ukoMuavonf? orm;awmfBuD;rsm;ç aq;bufqikd &f m puf
ud&,d mrsKd ;pHw
k Ykdjzifh prf;oyfaepOf tenf;i, f vIy½f mS ;vmonf? vufjzifo h if;ydik u
f kd jyif0wf&ef êud;pm;ojzifh
OD;aombeud, k af wmfuav;u 0wfay;&avonf? wcsuo f m nnf;aom[l \/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 10-&uf

q&mawmfb&k m;BuD;onf bmrQred Yf Mum;awmfrrlawmhacs? wkPb


dS ma0 qdwq
f w
d o
f maeawmhonf? wu,f
awmh q&mawmfb&k m;BuD;onf-

tmAma" ar orkyaÜ Eéç owd ar O'yZÆ x?


d /kH 1
tmAma"m ar orkyaÜ Eémç umavm ar eyÜrZÆw

ar-Owå, d rnf igrax&ftm;? tmAma" -tema&m*ga0'emonf? orkyaEé -ajrç a&ç avç rD; bkwBf uD;av
wef azmufjyefwv kH pf jzpfay:vmonf½adS omf? ar -ightm;? 0g -ig\ owd -owdonf? O'yZÆx -jzpf&mNyD? ar -
ightm;? 0g -ighrmS ? tmAma"m -tema&m*ga0'emonf? orkyaÜ Eém -pGu J yfwv
kH pf jzpfchJ avNyD? ar -ightm;? yrZÆw
d kH e
umavm-arhavsmh&eftcgt[kwfygacs/

[laom t½SiOf wå, d ax&f \ O'gef;*gxmtm;avsmfpmG a0'emEkyóemudk pdu k pf u


kd pf ;l pl; ½Iqifjcifawmfral v
onf? qdik &f mq&m0efrsm; \ cGiûhf ycsut f & q&mawmfb&k m;BuD;udk 'kw,
d 0gqdv
k jynfah usmf 10 -&ufaeY rGe;f wnfh
12-em&Dtcsed wf iG f omoemh&yd o
f modYk jyefvnfyifah qmifvmcJMh uavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 261

"r®mEk"r®y#dywfjzifhylaZmfMuNyD

q&mawmfb&k m;BuD;onf r[mpnfausmif;awmfoYkd a&muf½adS wmfrvl mavNyD? &[ef;ç ½Siçf vl y&dowfvnf;


rsm;pGma&mufvmavNyD? xdt k cg OD;y@dwu q&mawmfb&k m;BuD; oufawmfxif½mS ; ½Syd gao;onf? "r®mEk "r®y#dywf
jzifh ylaZmfMupdYk [k rdeYf awmfru
l m-

£rm, "r®mEk "r®y#dywå, d m Ak'H¨ ylaZrd?


£rm, "r®mEk "r®y#dywå, d m "r®H ylaZrd?
£rm, "r®mEk "r®y#dywå, d m oHCH ylaZrd?
£rm, "r®mEk "r®y#dywå, d m tmp&d,H ylaZrd?
[laom 0gus 4-yd'k u
f w
kd idk af y;í ylaZmfapavonf/

yOömoDwdrydkif;

pkwdur®Z½kyf csKyfawmfrlNyD

1344-ckEpS f 'kw,
d 0gqdv
k jynfah usmf 10 -&ufaeY rGe;f vGJ 1-em&D 36 -rdepftcsed w
f iG f omoemawmfwiG f
xl;jcm;pGm ay:aygufcahJ om urÇmuodonfh xl;jcm;aom omoemh0efaqmify*k Kd¾ vfjrwfBuD; jzpfawmfral om t*¾r[m
y@dw r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf pkwu d r®Z½kyf csKyfawmfrcl ahJ vonf/

oHa0*,l&ef

teEÅ&H [d Zmwó? ZD0w d m r&PH "k0?H


Zmwm Zmwm r&EÅpd ? {0H"r®m [d ygPdaem/

[lí r[muyÜed ax&*gxmygVd vm½So d nfEiS t


hf nD vl ewf jA[®mç cG&J mr½Sçd ra½G;bdyJ Zmwdvufeufç pl;½S
jrufaomfç ESpo f ufavmufpmG ç vufaqmif½mS vsufç yPÖmqufoG if;ç wHp;kd ESi;f vnf;ç jiif;aomfr&ç acsmhruswnfçh
av;0aoeifç pwk&ifjzifçh ppfqifusif;yç wif;rMuvnf;ç ,rrif;yifç olatmifjrifvrd çhf a½S;wGi½f n S Mf umç urÇm
qufqufç aorif;vufrçS vGwx f uG af omolç r½S[ d l \? ûrdi*f al wmifapmif;ç cdrk aDS tmif;onfçh ½Spaf omif;aZmf*sDç
wyóDEiS çhf av;vDuRef;½Siçf vlwiG w f rGwçf puú0wfvnf;ç rvGwrf uif;ç olYvufwiG ;f odYk a&mufjcif;rvSç a&muf
avMu\ xdrk w S zefç psme0doXd f £'d̈0"d jf zifçh r[d'af wZç >yrf;>yrf;xonfçh Ak'y¨ apöumç cDPmoa0:ç ½Siw f Ykd aomf
vnf;ç ckeaf usmfvw G uf if;ç aoab;½Si;f [kç xifvif;ckxçd b,fr½Scd çhJ Zmwdvu©Pmç jcif;t&mjzifçh ZmwmZmwç
jzpfwikd ;f rQwdYk ç b0xdx k çkd bHt k vdjk zifçh id,
k wkd rf;wç [pfatmfMuvnf;ç "k0oabmç vGeaf omr½Sçd aoukeb f d \ç
bl&ad jrBuD;ç vufjzifw h ;D odYk ç vTv
J nf;r&ç {uEÅjzifçh urÇmYwx H mG "r®wm[kç r[muyÜed ç ax&*gxmç usrf;a½Tpmüç
aocsmwif;Muyfç wyftyftqdçk rdeYf ocH sdKjzifh jrif;rd&k t f xkç odae½koYkd ç EdiI ;f wkcikd rf mç Nidro
f ufpmG wnfçh or®morm"dç
odum© ½Sv d sufç vdcw d ocFç jrwfov D jzifçh 0&Zdepf ufomG ;ç ynmtm;udçk yGm;rsm;qifq h ifçh odum© wifo
h nfçh *kPt f ifh
xl;vnfç r[mpnfac:ç q&mawmf[çk urÇmaus mfonfçh wd0o d |d ç t*¾r[mç y@dwESiçhf q|oH*w D yd pk u ä ç Mo0g'g
p&d,ç ponfo;D oD;ç csD;usL;rukeçf *kPaf wmfteEÅç ausmfayguf jyonfh ax&r[mç wdYk q&mum;ç vlY½mG Xmeç
tEÅrd [kç b0wyg;ç ajymif;<uoGm;íç ewfrsm;xHarSmufç yifah vQmufawmif;yefç jiif;qefr½Sçd owdorÜZOfç uyfum
,SOí f ç 0dnmOfa½GYavsmh rde;f armuif;auGç rawGa0yJç oaE¨Oywfç a,medjrwfjzifçh vlZmwfcmG ½SçJ ewfx;D 0Sv J sufç ewfyJG
obif 0ifawmfro l wnf;/

oHa0*,l&ef

vlüBuD;bdç om;trdyifç rcsdu,fa&;ç ud, k v


f w
G af jy;onfçh rD;ab;a&ab;ç jynfysufab;vnf;ç q,fa&;
wa&;ç u,fEikd af o; \? tdak b;emab;ç aojcif;ab;[kç þab;oH;k yg;ç vGeBf uD;rm;um;? om;ESpt f rd jzpfwb
kH d
vnf;ç rsufpad tmufwiG çf &ifciG w f ;l ç vufriId cf sumç ae&pGm½Si/hf 1
hf ifvsufç oufoufa&;ydik f ru,fEikd b
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 262

wm0eftoD;oD;cGJa0aqmif½GufMujcif;

Ak'o
¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyfonf tzGYJ 0ifvBl uD;rsm;udk-

1/ ½kyu f vmyfawmfjyifqifa&;?
2/ tEÅrd t*¾pd smyeawmf yifah qmifoû*d[af &;?
3/ {nfhcHa&;?
4/ êudqakd e&mcsxm;a&;?
5/ qGr;f uGr;f a0,sm0pöaqmif½u G af &;?
6/ jyefMum;a&;?
7/ vHûk cHa&;?
8/ oHCmawmfrsm;yifah &;ESiv hf 'ª gef;a&;?
9/ tEÅrd psmyeydYk aqmifa&;twGuf armfawmf,mOf pD pOfa&;-

wdYk ukd cGaJ 0NyD;onfEiS w


hf ûydief uf aqmif½u
G zf ,
G u
f pd rö sm;udk qufvufaqmif½u
G Mf u&m ½kyu
f vmyfawmf
psmyetcrf;tem; jyifqifjcif;vkyif ef;rsm;onf n 9-em&DwiG f NyD;pD;avonf/

Ak'o
¨ moemEk*[
¾ -r@vdum A[lZem?
or*¾g {udblwm0ç udpmö ed tu½Hk w'g/

7-&ufxm; oN*ØK[f&efqHk;jzwfjcif;

q&mawmfb&k m;BuD;\ wynfo h C


H mawmfrsm;ESihf Ak'o
¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyf \ qHk;jzwfcsuft& 7 -&ufxm;
í "r®mEk"r®y#dywåjd zifh ylaZmfí oû*Ø[Mf u&ef jzpfavonf/

jynfwGif;jynfyodkY owif;ydkYjcif;

q&mawmfb&k m;BuD; pkwu d r®Z½kyf csKyfonf[al om owif;onf wrk[w k t


f wGi;f ysUH ESYH omG ;onf? &efuek ûf rdY
wGi;f ponfrS wcsKd Yy*k Kd¾ vfrsm;uvnf; raorcsmod&ojzifh uGu J jJG ym;jym;od&ef w,fvzD ek ;f qufí ar ;jref;Muonf?
tajzum; ]]aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; 'DaeY aeYv,f 1 -em&D 36 -rdepf tcsdew f iG f ysHYveG af wmfro l mG ;yg
NyD}} [líyif jzpfavonf? ¤if;jyif ykord ûf rdY o'¨ro ® w d *lq&mawmfEiS hf bHak usmq f &mawmfxo H Ykd vnf;aumif;?
jrefatmifomoemh&yd o f mç ajrmif;jromoe mh&yd o f mç rEÅav; pdeyf ef;omoemh&yd o f mç rH½k mG prf;jra&mifjcnf omoemh
&dyo f mç ysO;f rem;omoemh&yd o f mç yJc;l omoemh&yd o f mç a½Tbo
kd moemh&yd o f mç armfvûrdio f moemh&yd o f m -ponfwYkd
odYk vnf; csufcsif; w,fvzD ek ;f qufí ]]aus;Zl;½Sif r[mpnf q&mawmfb&k m; 'DaeY aeYv,f 1 -em&D 36-rdepf tcsdef
wGif ysHveG af wmfryl gNyD}} [k Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ u taMumif;mum;vdu k af vonf? ¤if;jyif urÇmt&yf&yf½dS omoemh
&dyo f mtzGYJ rsm;odYk vnf; oufqikd &f myk*Kd¾ vfrsm;u owif;ydYk Muojzifh rMumrD 0rf;enf;aMumif; w,fvzD ek ;f jzifah y;ydYk
aomowif;rsm; a&mufvmavonf/

tpö,bm0H ax&óç oa'ao 0da'aoydp?


ÓayoHk okr@vdumç oHa0*orÜwmå 0 aw/

jrefrmhtoHrS aMujimjcif;

xdak eYn 8-em&DcefYwiG f jrefrmhtoHrS ]]&efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd o f m r[mem ,u t*¾r[my@dw


q|oH*w D yd pk u
ä Edik if aH wmf oHCmem,utzGYJ Mo0g'p&d, jzpfawmfral om oufawmf 79 -ESp?f 0gawmf 58 -0g&
aus;Zl;½Sif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; b'´EÅ aombeonf ,aeY 1344 -ckEpS f 'kw, d 0gqdv k jynfah usmf 10 -&uf
1-em&D 36 -rdepftcsed w f iG f &efuek ûf rdY omoemh&yd o
f m r[mpnf ausmif;awmfwiG f ysv
H eG af wmfro
l nf[k omoema&;
OD;pD;XmerS ay;ydYk onf}} [k aMujimavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 263

jrefrm0kwEå aÅ wmpmydç ax&ópö,um&PH?


onmayoHk w|medumç Zem omoermrum/

bDbDpD ponfrS aMujimjcif;

¤if;jyif bDbpD (D NAdwo d QtoHviT ahf umfyakd &;½Si;f ) t*Fvyd f jrefrm 2-ydik ;f vH;k rSvnf; r[mpnfq&mawmf
bk&m;BuD; ysv
H eG af wmfrNl yD; jzpfaMumif; aMujimcJah vonf? ¤if;jyif urÇmt&yf&yf a&'D,rkd sm; owif;pmrsm;rSvnf;
aMujimrnfjzpfaMumif; odEikd af vonf/

avmau[d emem0kwEå Å -|meawm y0wåyð pd ?


onmayoHk ba'´oud m-Zem ax&rSd rmrum/

jrefrm-t*Fvdyfowif;pmrsm;rS aMujimjcif;

jrefrmEdik if x
H w k f vkyo f m;aeYpOfç aMu;rHçk Adv
k w
f axmifç jrefrmh tvif; owif;pmrsm;rSvnf; tpd;k &u
owif;tjzpfxnfo h iG ;f azmfjyapcJah vonf? ¤if;jyif vkyo f m;ç *g;'D,eft*Fvyd o
f wif;pmrsm;rSvnf; -

¤if;jyif Ak'o
¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyfrS jrefrmowif;pmrsm;ü-

aus;Zl;½Sifr[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;
ysHvGefawmfrljcif;

&efuek ûf rdY r[mpnfomoemh&yd o f m y"mer[mem,u t*¾r[my@dw q|


oH*yD pk u
ä Edik if aH wmf oHCr[mem,utzGYJ Mo0g'p&d, jzpfawmfral om oufawmf
79-ESpf 0gawmf 58 -0g& aus;Zl;awmf½iS f r[mpnf q&mawmf bk&m;BuD; OD;aombe
onf 1344 -ck 'kw, d 0gqdk vjynfah usmf 10-&uf 1982 -ck Mo*kwv f 14 -&ufaeY
rGef;vGJ 1-em&D 36 -rdepftcsed üf omoemh&yd o f m r[mpnfausmif;awmfwiG f ysvH eG af wmf
rlonfjzpfygí 1344 -ck 0gacgifvqef; 1-&uf 1982 -ck Mo*kwv f 20 -&uf
(aomMumaeY) rGef;vGJ 3 -em&Dtcsdew f iG f txufyg r[mpnf pHausmif;awmfrS BuHawm
okomefoYkdyYkdaqmifNyD; tEÅrd psmyetjzpf rD;oû*Ø[yf al ZmfrnfjzpfygaMumif; &yfe;D &yfa0;
½Sd r[mpnf omoemh&yd o f mcGrJ sm;ESihf wynfh &[ef;ç ½Siçf vl 'g,umç 'g,dumr
taygif;wdYk tm; taMumif;Mum;tyfygonf/

Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf
r[mpnfomoemh&yd o
f m? &efuek ûf rdY

[lí aMujimcJah vonf? ¤if;jyif q&mawmfb&k m;BuD; \ ax½kyw


Ü t
då usOf;csKyfuv
kd nf; atmufygtwdik ;f
jrefrm owif;pmrsm;ü azmfjycJah vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 264

r[mpnfq&mawmf\ ax½kyÜwåd
&efukef Mo*kwf 18

1982-ckEpS f Mo*kwvf 14 -&uf paeaeYwiG f b0ewfxH ysv


H eG af wmfro
l mG ;
onfh Edik if aH wmf Mo0g'p&d, t*¾r[my@dw b'´EaÅ ombe r[mpnfq&mawmf \
ax½kywÜ rdå mS atmufygtwdik ;f jzpf\/

Edik if aH wmf Mo0g'gp&d, t*¾r[my@dw b'´EaÅ ombe r[mpnfq&mawmf


onf a½TbdkûrdYe,f qdyfcGef½Gm crnf;awmf OD;uHawmf r ,fawmf a':a½TtkyfwdkYrS 1266 -
ckESpf 'kwd, 0gqdk vjynhfausmf 3 -&uf aomMumaeYwiG f zGm;jrifawmfrcl NhJ yD; oufawmf
12-ESpw f iG f omraPûyí 1285 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 6 -&ufwiG f qdycf eG f
½Gm ysO;f rem;ausmif; q&mawmf OD;tm'dpu ö kd OyZÑm,fûyNyD; &[ef;jzpfawm rf cl \
hJ /

q&mawmfonf OyZÑm,fq&mawmfxüH vnf;aumif;? rEÅav;ûrdY cifruefwu kd f


q&mawmftp½So d nfh av;jyifav;&yf q&mawmfBuD; rsm;xHüvnf;aumif; yd#uwf
usrf;*efrsm;udk qnf;yl;avhvmcJíh tpd;k &"r®mp&d,pmcswef;udk atmifjrifawmfrcl hJ
onft h jyif ouúwESihf t*Fvd ybf momwdYk uvkd nf; avhvmwwfuRe;f awmfrcl hJ\/

1952-ckEpS w f iG f q&mawmfonf t*¾r[my@dw bGYJ wq H yd af wmfukd qufuyf


jcif;cHc&hJ NyD; q|o*Fg,emü ykpu ä q&mawmftjzpfvnf;aumif;? t|o*Fg,em0ef
aqmif q&mawmftjzpfvnf;aumif;? Moomeaoma",s q&mawmftjzpfvnf;aumif;
aqmif½u G af wmfrcl NhJ yD; ur®|memp&d, q&mawmftjzpf jynfwiG ;f jynfywdYk wiG f &dyo
f mcGJ
250-cefYuzkd iG v hf pS u
f m 0dyóemw&m;rsm; a[mMum;jyocJh \/

q&mawmfonf 1980 -jynfEh pS f omoemawmf oefY½iS ;f wnfwhH jyefYymG ;a&;


*dP
k ;f aygif;pHk oHCmhtpnf;ta0;yGBJ uD;wGif Edik f iHawmf Mo0g'p&d, q&mawmftjzpf
a½G;cs,fwifajr§muf jcif;cHc&hJ \? q&mawmfonf 0do'k rd¨ *fr[m#Dum edó,ponfh
usrf;pmaygif; 60 -ausmu f kd a&;om;ûypkawmfrcl hJ \? q&mawmf \ ½kyu f vmyfukd
Mo*kwv f 20 -&uf rGe;f vGJ 3-em&DwiG f r[mpnf omoemh&yd o f mpHausmif;awmfrS
BuHawmokomefoYkd ydYk aqmifí tEÅrd t*¾pd smye ylaZmfyJG usif;yrnf[ok &d \/

qmoDwdrydkif;

psmyetpDtpOf aMujimjcif;

¤if;jyif tEÅrd t*¾pd smyetpDtpOfuv


kd nf; owif;pm;rsm;rS atmufygtwkid ;f aMujimcJah vonf/

aus;Zl;½Sifr[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
tEÅdrt*¾dpsmyeylaZmfyGJtpDtpOf

1/ 18 -8-82 Ak'[
¨ ;l aeY n 9-em&Dtcsed w
f iG f &efuek rf [mpnf omoemh&yd o
f mcGrJ sm;rS ylaZmfMu
rnf/

2/ 19-8-82 Mumoyaw;aeY n 9-em&Dtcsdew


f iG f e,f&yd o
f mcGrJ sm;u tvm;wl ylaZmfMurnf/

3/ txu fazmfjyygaeYrsm;wGif eHeuf 7-em&DrS n 9-em&Dtxd trsm;jynfol olawmfpifrsm;u vm


a&muf ylaZmfEikd &f ef pDpOfxm;ygonf/

4/ 20 -8-82 aomMumaeY eHeuf 8 -em&DrS 10 -em&DtwGi;f oHCmawmft½Sijf rwfrsm;u ûyvkyzf ,


G f
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 265

udpt
ö 00 aqif½u
G Nf yD; tvm;wl ylaZmfMurnf/

5/ 20 -8-82 aomMumaeY rGe;f vGJ 2;30 -em&DwiG f ½kyu


f vmyfawmfukd txl;pDpOfxm;aom armfawmf
,mOfay:odYk owfrw
S x
f m;aomtpDtpOftwdik ;f wifaqmifrnf/

6/ ¤if;aeY rGe;f vGJ 3-em&Dww


d d ½kyu
f vmyfawmfukd r[mpnf omoemh&yd o
f m pHausmif;awmfa½SYrS
pwifyifah qmifrnf/

7/ ¤if;aeY rGe;f vGJ 3-em&D 45-rdepfcefYwiG f t*¾pd smyeûyvkyrf nfh ae&modYk a&muf½rdS nf/

8/ ¤if;aeY 4 -em&D 45-rdepftxd owfrw


S x
f m;aom tpDtpOftwdik ;f aemufq;kH ylaZmfMurnf jzpfyg
onf/

9/ ¤if;aeY 5 -em&D 45 -rdepfwiG f t½d;k ESif h jymrsm; aumuf,o


l rd ;f qnf;NyD; owfrw
S x
f m;aom tpD
tpOftwdik ;f pHausmif;awmfoYkd jyefvnfyifah qmifvmrnf/

10/ psmyeudpö ½kyu


f vmyfyifah qmif&ef vrf;tpDtpOfrmS omoemh&yd o f mvrf;rS urÇmat;bk&m;
vrf; *Gwvå pfvrf;qHrk S pwifxuG ?f xdrk S wuúovkd &f yd o
f mvrf; urm ½Gwçf vSn;f wef;vrf;qH?k
jynfvrf; [Hom0wDt0dik ;f rS BuHawmfoo k mef/

(txufazmfjyyg tEÅrd t*¾pd smyeydYk aqmif&mtpDtpOfrsm;udk oufqikd &f m wm0ef½t


dS zGYJ tpnf;rsm;
yg0ifunl aD qmif½u
G rf jI zifh ûyvkyjf cif;jzpfygonf)/

arwåm&yfcHcsuf

aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ Mo0g'awmftwdik ;f tEÅrd t*¾pd smyeudk usif;yûyvkyjf cif;jzpf


í armfawmf,mOfrsm;jzifh vdu
k yf gydYk aqmifMuaom tzGYJ tpnf;rsm;ESihf vrf;wavQmufrS apmifq
h ikd ;f ylaZmfMurnfh
olawmfpiftaygif;wdYk onf wnfNidrpf mG w&m;½IrwS jf cif;jzifh ylaZmfMuyg&ef tav;tjrwf arwåm&yfcyH gonf/

20-8-82 aeY eHeuf 7-em&DrpS wifí jyifyum;rsm;udk urÇmat; apwDvrf;ay:txdom 0ifciG ûhf yygrnf/

¤if;aeY 12 -em&Dww d w
d iG f &dyo
f mwGif armfawmf,mOfrsm; txGut
f 0iftm;vH;k ydwyf grnf? odYk &mwGif ajcvsif
0ifEdkifxGufEdkifcGifh ½Sdygonf/

Ak'o
¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyf

r[mpnfomoemh&yd o
f m? &efuek ûf rdY/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 11-&ufaeY

q&mawmfb&k m;BuD; ysv H eG af wmfro


l nfh 2-&ufajrmufjzpfaom 'kw, d 0gqdv
k jynfah usmf 11 -&ufaeYum;
waeYv;kH vdv k kd &efuek ûf rdYawmf aumif;uifwcGiv f ;kH tHYk riId ;f aeonf? &moDOwkvnf; at;jraeonf? at;jraom pdwf
ESv;kH ydik ½f iS f q&mawmfb&k m;BuD; ysHveG af wmfro l nfukd txdr;f trSwûf yonfEiS w hf vl o
S nf? a,m*dOygoumçOygodum
rsm; tcsKd Yw&m;jzifh rxde;f csKyfEikd f wûzdiûf zdif rsu&f nfusum ylaqG; Muonf? &moDOwkonf vlomrefwYkd ylyef&ef
qGay;onfEiS v hf nf; wlav\/

tmoVSu
D mVyu©óç {u'orSd 'd0ao?
r[marCpäaEém tmodç t&du,
© yk½w
k aå r/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 266

owåmoDwdrydkif;

½kyfuvmyfawmfywf0ef;usifwckvHk;
yef;tdk;ç yef;zvm;awG wif;Murf;jynfhae

Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfu yef;acGrsm;rydYk MuzdYk arwåm&yfcpH mwapmif xkwjf yefojzifh yef;acGrsm; rydYk Muç
rylaZmfMuyJ yef;td;k ç yef;zvm;ç yef;jcif;rsm; ydYk vyª al ZmfMuav&m ½kyu f vmyfywf0ef;usiw f ckv;kH wif;Murf; jynfah e
onf? n 7-em&DcefYwiG f &efuek ûf rdY ykord v f rf;ae OD;qefet D rd w
f iG f ukrjk 'mMumjzLyef;rsm; xl;qef;pGmyGio hf jzifh
vma&mufyal Zmf&m q&mawmfb&k m;BuD; \ ½kyu f vmyfawmfonf vGepf mG wifw h ,fcahJ vonf? rD;a&mifpjkH zifvh nf;
½kyfuvmyfawmfonf a½Ttqif;uJo h Ykd 0g0if;aeavonf/

uk0v,m'dyak yæ[çd twd0aombeH b0d?


r[max&uaV0&Hç aomPÖ½yl 0H 'dówd/

xd'k wk ,
d 0gqdv
k jynfah usmf 11 -&ufaeYrmS ½H;k ydw&f uf we*FaEGaeYjzpfav&m &dyo f mt wGi;f tjyifwiG f
y&dowfBuD; wd;k rayguf½adS eavonf? bk&m;bke;f vQH edAmÁ ef0ifppH Ofu ukóEd mé ½Hk &*Ho
k marm O,smOfawmESihf wloifh
oavmufwo l nf[k qdck sifygonf/

w'g omoemh&yd o f mXmeHç Zae[d orÁm'H b0g?


orÁK'¨ y&deAd mÁ aeç 0eH ukoed m½Hk ,xm/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 12-&ufaeY

q&mawmfbk&m;BuD; pkwdur®Z½kyfcsKyfí 3 -&ufajrmuf jzpfaom 1344 -ckEpS f 'kw, d 0gqdk vjynfah usmf 12 -
&ufaeYwiG f aumif;uifwcGiv f ;kH ñdrk J tHYk riId ;f íaeonf? ½Gmawmhrvdk wñdñ
k d Ek iS hf xdxk þ
kd þrS q&mawmfb&k m;BuD;
½kyu
f vmyfawmfued ;f 0yf&m omoemh&yd o f m r[mpnfausmif;awmfoYkd canmif;a&muf½v dS mMuaom 'g,umç
'g,dumrwdYk \ pdwu f kd qGay;ouJo h Ykd ½adS vonf? wcsdKYu ocFg&w&m;wdYk \ rNrJtifukd qifjcifípdwu f kd xde;f Edik Mf u
aomfvnf; wcsKd Yum; rxde;f Edik Mf uyJ rsuf&nfp½kd JT idyk q
JG ifMuonf/

ax&ó tpöa, aupdç ocFg&m 0,"r®mwd a0g?


£awG0 bm0,dwmG eç "r®H orEkyódo/kH
tókrkcg Zem aupdç a&m'doHk uvleH w'g/

wcsKd Y'umrawG ajymajymqdqk kd vdu


I v
f uId zf zkd kd ½du
I if Mkd uonf? q&mawmfb&k m; q&mawmfb&k m; tysv H eG af pm
íESajrmvSacs&JY? aemufxyf 5-ESpaf vmuf qdik ;f zdYk aumif;vdu k w
f mbk&m;ç ysHveG af wmfrw l m apmvGe;f vsifjrefveG ;f yg
w,f bk&m;-ponfjzifh wDww D mwm ajymqdik akd <u;olwYkd vnf;½So d nf? ridzk Ykd vBl uD;rsm;u wm;Mu&onf/

twdcyd HÜ [d aem axa&mç r[mpnfax&ukOaÆ &m?


£wdyd {uapö 0wGmç tóled oHy0wå,/kH

aeYyikd ;f wGif rd;k onf½mG vdu


k f pJvu
kd Ef iS hf vlrsm;udk uvday;aeon Ef iS hf wlonf? wu,fawmh rd;k ewfum;
q&mawmfb&k m;BuD;udk ylaZmfaeonf? rd;k ½Gmaomfvnf; y&dowfrmS vmNrJvmaeonf? wcsKd YrmS rd;k a&ESihf rsu&f nfa&m
aeavonf/

{u'g ar CpäaEémpç {u'g yg0óD [d acg?


a'a0g [d ememuma&eç r[max&Hbyd Zl ,d/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 267

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 13-&ufaeY

&uf&vmav y&dowfrmS rsm;avavjzpfavonf? ta0;uvnf; awmfawmfvmMuNyDr[kwaf vm? e,f


&dyo
f mcGrJ sm;rS wynfBh uD;awGvnf; rsm;pGma&mufvmMuavNyD? ,if;onfh 'kw, d 0gqdv k jynfah usmf 13 -&ufaeYrmS
vnf; rd;k aumif;uifonf vGecf ahJ omaeYrsm;ESihf xl;rjcm;em;yifjzpfavonf? tHYk riId ;f íae&mrS ½Gmvdu k pf v
J u
kd jf zpfae
onf? wu,fawmh rax&fjrwfBuD; \ u½kPmjzifh at;jraompdwEf v S ;kH udk azmfjyaeonf/

{u'g a'a0g y0ódç {u'g [d ed0wåwd?


ax&u½kPmoDwav-rmeoH orÜumo,d/

,if;onfh 'kw, d 0gqdv


k jynfah usmf 13 -&ufaeY n 9-em&Dtcsdew f iG f Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyfrS OD;aqmifí
[dawoDEiS hf trsdK;orD;a,m*D apmifah ½Smufa&;tzGYJ wYkd u "r®yZl mjzifh qdwNf idrpf mG ½Irw
S yf al ZmfMuavonf/

'kwd,0gqdkvjynfhausmf 14-&ufaeY

&moDOwkrmS rxl;jcm;vSacs? rd;k tHYk vu


kd ½f mG vdu
k yf ifjzpf \? Ak'o
¨ moem Ek*[
¾ tzGYJ ç [dawoDtzGJYç trsdK;orD;
tzGYJ tygt0if tzGYJ BuD;rS trIaqmifvBl uD;rsm;tm;vH;k tvkyrf sm;Muon f ? 7-&ufxm;onfukd rauseyfMu? BuHawm
okomefoû*Ø[o f nfukd rauseyfMuESihf rauseyfoal wGvnf; ½SMd uonf? trsm;ESihf vky&f onfrmS "r®wmyifjzpfonf?
vlawGrmS vnf; rsm;vGe;f vSonf/ odYk EiS hf -

1/ armfawmf,mOfxed ;f odr;f a&;?


2/ y&dowfrsm; a½Smifwcifuse;f rma&;?
3/ rormolwYkd \ ab;tEÅ&m,fumuG,af &;?
4/ aumvm[vowif;rsm;twGuf vdt k yfovdk aqmif½u
G af &;

ponfwYkdukd &efuek w
f ikd ;f jynfoYl aumifpD \ acgif;aqmif ulnrD jI zifh axmifah phatmif Muyfrwfvyk af qmif
Mu&avonf/

A[ef;ûrdYe,faumifpED iS hf vufatmuf½dS tzGYJ tpnf;rsm;ç a½Tbo


kH mvli,ftzGYJ ç usdKuúpq
H aH wmf½iS f oefY½iS ;f a&;
tzGYJ ponfwYkd uvnf; yg0ifun l aD qmif½u
G Mf uonf/

ememr@mawmpmydç w'g[d aom*wm Zem?


A[kupd mö ur®u&mç axa& yoEérmeom/

q&mawmft½Sif0dpdwåom&mbd0Ho ponfq&mawmfBuD;rsm;
<uvmylaZmfjcif;

,if;onfh 0gqdv k jynfah usmf 14 -&ufaeYwiG f wdy#d u"&"r®b@m*g&du t*´r[my@dw tbd"Z


r[m&|*k½k q&mawmft ½Sif 0dpw d oå m&mbd0o H onf q&mawmfb&k m;BuD; ½kyuf vmyfawmfued ;f 0yf&m r[mpnf
ausmif;awmfoYkd <uvmawmfryl gonf? xdt k cg em,uq&mawmfrsm;u q&mawmf t½Si0f pd w d o
å m&mbd0o H tm; ]]7 -
&ufxm;í oû*Ø[jf cif;ç BuHawmfoo k mefü oû*Ø[jf cif;paom yumoerygç twD;trIwf tutckerf yg "r®yZl mjz ifh
ylaZmfí oû*Ø[jf cif;paom ,ckaqmif½u G cf sufrsm; tm;vH;k oifh -roifçh awmf -rawmf bk&m;jrwfpmG tvdak wmfEiS hf
uduk n
f jD cif; ½Sd -r½S}d } trsm;Mum;odatmif avQmufxm;Mu&m t½Si0f pd w d o
å m&mbd0o H u oifah vsmfaMumif;ç bk&m;
jrwfpmG tvdEk iS hf rqefYusiyf gaMumif; rdeYf Mum;awmf rlcahJ vonf? Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ onf ,if;rdeYf Mum;csuwf Ykdukd
toHzrf;,l½u kd Ef ydS jf zefYa0cJah vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 268

¤if;jyif rEÅav;ûrdYta½SYjyif 0gcif;uke;f q&mawmf t½Siaf Zmwduç rEÅav;ûrdY awmifjyifbw l mBuD;teD;


ajreDusif;q&mawmf t½SiOf uúo H wdYk u t½Si0f pd w
d o
å m&mbd0H otm; r[mpnfq&mawmfBuD; \ ½kyu f vmyf tavmif;
awmfukd ½Scd ;kd ylaZmfaumif;ygovm;[k avQmufxm;&m ½Scd ;kd ylaZmfaumif;ygonf[k t½Si0f pd w
d o
å m&mbd0o
H u ajzMum;
awmfral vonf/

xdrk w
S yg; q&mawmf t½Siyf @dwu ½kyu f vmyfawmf taumif;qH;k ylaZmfenf;udk ar;avQmuf&m t½S if0pd w d å
om&mbd0o
H u "r®mEk"r®y#dywfjzifh ylaZmfjcif;ç twD;trIwjf zifh ylaZmfjcif;[k 2-rsdK;½S&d m oHCmawmfrsm;ESihf a,m*D
rsm;uawmh "r®mEk"r®y#dywfjzifh ylaZmfjcif;onf taumif;qH;k jzpfayonf[k rdeYf Mum;awmfro l nf/

qufvufí t½Siyf @dwu "r®mEk"r®y#dywf jzifyh al Zmfro


I nf taumif;qH;k jzpfaomfvnf; bk&m;Zdaemf
y&deAd mÁ efpaH wmfrpl Ofu rv’mrif;wdYk twD;trIwf tp½Sad om ylaZmfrw I Ykd jzifh ylaZmf&m ,if;ylaZmfro
I nf bk&m;jrwfpmG
tvdak wmfusç rus qufvufíavQmufxm;&m ylaZmfvakd ompdwx f m;jzifh ylaZmfygu ylaZmfrjI zpfEikd af Mumi ;f ajzMum;
awmfrcl ahJ vonf? ,cktcg jrefrmjynfwiG f xif½mS ;aomq&mawmfb&k m;BuD;rsm; ysHveG af wmfr&l m0,f tNidryhf çJG ZmwfyJG
paom yGrJ sKd ;pHw
k Ykdjzifh cif;usi;f jyoylaZmfrrI sKd ;udk ylaZmfrjI zpfç rjzpf avQmufxm;&m a½S;enf;twl ajzMum;awmfrcl hJ
avonf/

bk&m;jrwfpmG wdwq f w
d Nf idro
f ufru
I kd vdv
k m;awmfro l vdk r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf wdwq f w d Nf idrf
oufru I kd vdvk m;awmfryl gonf? odYk jzpfí ,ck tEÅrd psmyeyGu
J vkd nf; bk&m;Zdaemf tvdak wmfus ½d;k ½d;k ½Si;f ½Si;f ESihf
wdwqf wd Nf idro
f ufpmG wynfah wmfrsm;aqmif½u G x
f m;ygonf [kav Qmufxm;&m aumif;jrwfvaS Mumif; cs;D usL;rdeYf
Mum;awmfr&l m y&dowfu om"ko;kH Budraf c:avonf/

t½Siyf @dwonf þrQjzifrh &yfao; qufvufí ar;jref;avonf? ]]q&mawmfb&k m; ... bk&m;jrwfpmG


vufxufawmfu om0uBuD;rsm; ysv H eG af wmfrpl Of rnfrQ&ufxm;í t*¾pd smye ûyvkyMf uygoenf;}} [k avQmufxm;
jyef&m t½Si0f pd w
d o
å m&bd0oH u t½Sio f m&dyw k &å m y&deAd mÁ efpaH wmfrpl Ofu 7-&uf xm;í t*¾pd smye ûyvkyMf uyg
onf? ,ck r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; pkwu d r®Z½kycf sKyfNidr;f awmfr&l müvnf; t½Sib
f &k m;wdYk onf 7-&ufxm;í
t*¾pd smyeûyvky&f ef pDpOfonfrmS tvGe o
f ifjh rwfygonf[k trdeYf ½NdS yD; ouFe;f tpHk 50 vªí jyef<uoGm;awmfro l nf/

0dpw
d o
å m&mbd0aH omç tbd0aH om r[mrwd?
r[mpnfax&ao|rSçd twd0 yoaEém ,wd/

y&dowfrsm;vGef;vS

xdt k csdew f iG f ½kyu


f vmyfawmfukd ylaZmfz;l ajrmf&efvmMuaom y&dowfBuD;rSm &dyo
f m0ef;twGi;f wif;Murf;
jynfah eonf? urÇmat;apwD vrf;ay:wGiv f nf; jynfu h syaf eonf? ta&;BuD;aomum; omoemh &dyof mwGi;f 0if&ef
rvG,u f yl gacs? y&dowfrsm;wef;pDpepfjzifh wa½GYa½GYvn S v
hf nf ylaZmfMuonf? ½kyu
f vmyf awmfukd ylaZmf&onfxuf
wef;pDapmifq h ikd ;f &onfrmS 3-em&Dç 4-em&DcefYMumrnf[k rSe;f qajymqdk Muonf/

tmoVSu
D mVyu©óç pk'o´ ar 'daeydp?
Zeuma,m wkral vm[dç ax&a'[H Oyg*rd/

aqmifyk'frsm;ESifhMo0g'rsm;ay:xGufvm

,if;odYk BuD;rm;rsm;jym;aom y&dowfBuD;udk q&mawmfb&k m;BuD; \ w&m;awmfrsm;ç Mo0g'awmfrsm;udk


zGijhf yíemMum;ap&m rsm;pGmoHa0*&Muygownf;? atmufygaqmify'k rf sm;ESihf Mo0g'awmfonf pm½Gujf zifv
h nf;
aumif;? toHzrf;êud;acGrv S nf;aumif; ay:xGuvf mcJah vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 269

aqmifyk'frsm;

uk,d t f rlt&mç jzpfwikd ;f rSmç rSepf mG od&rnf?


pdwt f rlt&mç jzpfwikd ;f rSmç rSepf mG od&rnf?
aumif;qd;k vwfygç a0'emç ay:umod&rnf?
oabmw&m;ç xifay:jim;ç ydik ;f jcm;od&rnf?
tqif;jrifuç trSw&f ç &m*uif;awmhonf?
rwyfrufyçJ cHpm;NrJç pdwx f rJ odr;f NyD?
rSwo f vd suyf ifç jrifvjJ rifç xdYk jyifcpH m;onf?
odYk ygaomfvçJ 0#fqif;&Jç ukeNf rJuek cf ef;onf?
þenf;jzifo h mç a,m*DrmS ç rSwu f musif&h onf?
jrifwikd ;f ½Irw
S çf qif;&Jowfç eD;uyfeAd mÁ efjynf?
xifvo JG m,mç pGv J rf;wmç ESpjf zmOyg'gef?
ig ighOpömç pGEJ ikd w
f mç Oyg'geu©e?f
½kyfç a0ç onmç ocFg&mç 0dnmþig;wef?
bm0wPSmç oówmç xifumESpo f ufr?I
0db0rSmç Oapä'gç xifumESpo f ufr?I
remvdrk mS ç a>c&HumG ç Munfom a>c&Hpnf?
£ómac:qdçk remvdçk 0efwrkd apä&?
umrbHo k m;ç ewfvrl sm;wdYk ç aumif;pm;jynf0h ?
ab;&efyvsufç at;jrcsrf;omç aevdyk gvnf;?
£ómrapäç ol½Iyaf yGíç xifajcrusç qif;&J&onf?
aomuaemufq;kH ygwum;/

tukov kd rf sm;ç a½Smif½mS ;y,fav?


ukov kd w f &m;ç jzpfymG ;pHak p/
rdrpd w
d "f mwfç qGwq f w
G jf zLap?
þoH;k yg;ç bk&m;qH;k ray/

0efxwk qf w
kd mç ig;cE¨mç vGef pmG av;vSonf?
0efxrf;ac:vwfç yk*Kd¾ vfrw
S çf ynwfomjzpfonf?
0efu,
kd u
l ç qif;&JpmG ç ypfcscsrf;omonf/

r[mpnfMo0g'awmf

tokbpsmye udprö sm;ESiphf yfí twD;ç trIwçf tuç tqdk yGv J rf;usif;ywm
awGu awmfawmfrsm;rsm;yif ½Sw d wfMu ygw,f? tJ'v D [ kd mudk &[ef;rsm;rSm rusif;y
oifçh rûyoifçh rMunf½h o I ifçh em;raxmifoifyh gbl;? 'gayr,fh bke;f BuD;wJh &[ef;awmf
rsm; uG,v f eG o f mG ;wJt h cgrSm wynf&h [ef;rsm;ua&mç 'umawGua&m yGv J rf;obif
awG usi;f yNyD; ylaZmfyaJG wG ûyvkyw f wfMuygw,f? 0denf;odum© yk'u f kd ½dkaowJholawG
bm0emudk tav;tjrwfûywJh olawGuawmh 'Dyv JG rf;rsdK;udk rûyoifyh gbl;? 'gaMumifh
tJ'D yGvJ rf;rsdK;udk ud, k wf ikd v
f rJ ûyzdYk olrsm;u ûyvkyaf e&mrSmvJ oGm;rMunfzh Ykd ç tm;r
ay;zdYk owday;vdu k yf gw,f/

(32-Budraf jrmuf Mo0g'cH,yl al ZmfyrJG ed Yf cGe;f rS)


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 270

t|moDwdrydkif;

wynfh&[ef;awmfawG "r®ylaZmfjzifh ylaZmfMujcif;

,if;onfh 1344 -ckEpS f 'kw, d 0gqdv k jynfah usmf 14 -&ufaeY 9-em&Dtcsderf pS í wynf&h [ef;awmfrsm; *gxm
AE¨wYkdjzifv h nf;aumif;? oHaygufuAsm ponfwYkdjzifv h nf;aumif ; ½Gwq f zkd wfavQmufyal Zmf Muavonf? ¤if;aemuf
&efuek ûf rdY r[mpnf&yd o
f mcGrJ sm;u Nidro
f ufpmG "r®yZl mjzifh ylaZmfMuonf/

'kwd,0gqdkvuG,faeY

'kw, d 0gqdv k uG,af eYonfum; q&mawmfb&k m;BuD; pkwu d r®Z½kycf sKyfawmfrí


l 6-&ufajrmufaeY jzpfav
onf? vuG,f Oykoaf eYjzpf&m ,cifaeYrsm;uxuf vlawGrsm;vSonf? aemufw&ufomuse½f adS wmh onfr[kwyf g
avm? xufaumif;uif a0[ifwjyifv;kH vnf; tHYk riId ;f vsuyf if ½Sad eonf? oufrrhJ ;kd aumif;uifonfyif rausreyf
ouJoh Ykd rIerf eI o
f ek o
f ek f jzpf[ef½o
dS nf? ol&,
d aerif;onfvnf; tvsOf;yif xGuf ay:í rvmacs? eHeufapmapmuyif
y&dowfjynfu h syí f aeawmhonf? wpwp ydrk rkd sm;jym;vmav&m vlviId ;f BuD;rsm; aMumufcref;vdvd vdru
hf mvdruhf m
wufvmavonf? wu,fawmh vlrsm;pGmwdYk aysmyf ½JG iT yf aJG wG rsuEf mS vTu
J m r[mpnfomoemh&yd o f mqDoYkd csw
D uf
vmMujcif;jzpfavonf/

orÜóEÅm ax&a'[Hç aom0PÖcE¨oEébd ?H


tw¬*aF w ax&aoa|ç Zem auVðy&r®Kcg/

cufcufcJcJ y&dowfxdef;odrf;&

vHûk cHa&;&Jrsm;onf vma&mufMuNyD; vHûk cHa&;udk þrQtiftm;jzifh rxde;f Edik af wmhaMumi ;f ajymqdok jzifh
&efuek w
f ikd ;f jynfoYl &wJ yfzYJGr;ª xH w,fvzD ek ;f quf tultnDawmif;&onf? rMumrDyif &efuek w f ikd ;f jynfo&l wJ yfzYJGr;ª
ESihf wm0ef½&dS tJ &m½Srd sm; a&muf½v dS mMuNyD; xyfrt
H iftm;jznfah y;Muonf? Adv
k Bf uD;wifç OD;ausmfaomif;ç OD;wdu k pf ;kd
ESifhwm0ef½Sd trIaqmifrsm;rSm pHausmif;awmfatmufxyfü y&dowfrsm; \tcuftcJukd ajz½Si;f aeMuovdk Ak'o ¨ moem
Ek*[¾ tzGYJ BuD;\ Ouú| OD;yGiahf umif;ESihf trIaqmifrsm;rSmvnf; y&dowfuakd rwåm&yfcH xde;f odr;f aeMuonf/

yk*Kd¾ vfwa,muf rdryd pön;f wckusoGm;av&m iHYk íaumuf&mrS aem uf y&dowfu trSwrf xif eif;ojzifh vl
19-a,mufcefY xdck u kd rf o
d jzifh &dyo f maq;cef;twGi;f ü apmifah ½Smufuo k Mu&ovdk 'Pf&mtenf;i,f &½So d jzifh 3 -
a,muf 4-a,mufcefY aq;½Ho k Ykd ydYk &onf[l \? rl;armfumvJusolrsm;vnf; w½H;k ½H;k jzpfaeí wm0ef½dS acgif;aqmif
rsm;csucf si;f pn ;f a0;wdik yf ifMuNyD; awmifbuf0ef;wHcg;udk zGiahf y;jcif;ç ½kyu f vmyfawmf½&dS modYk ra&mufEikd af o;aom
y&dowfrsm;udk &dyo f mtwGi;f ü Munfño kd '¨gyGm;rsm;Mu&ef arwåm&yfcjH cif; ponfrsm;udk tylwjyif;ûyvkyf aqmif½u G f
Mu&avonf/

oufBuD;½G,t f kd yk*Kd¾ vfwYkd rmS vnf; o'¨gw&m;jyif;xefvo S nf? vlawGrsm;vGe;f vdYk teif;cH&vdYk aocsifaoyg
apç q&mawmfb&k m;BuD;½kyu f vmyfawmfukd zl;ajrmf&efvma&mufí aooGm;ygu aumif;aom aojcif;jzpfonf[í l
o'¨gw&m;avsmhyg;jcif;r½Syd J ½kyu f vmyfawmfta&muf zl;ajrmfMuonf[v k nf; od&avonf? rd;k ½Gmcsaom v f nf; rd;k a&
xJ ZGaJ umif;aumif;ESihf wef;pDaeMuonf? y&dowfuakd &wGuv f Qif ode;f aygif;rsm;pGm½Srd nfjzpfavonf? odYk pOfu
avmuf y&dowfrsm;vSonf/

r[wDy&dom tmodç r[mpnfpsmyEkóa0?


taeuvu©ocsFmwdç vu©w
d AÁm okawoDb/d
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 271

te,fe,ftpdkYpdkY tNrdKYNrdKYt½Gm½Gm&dyfomrsm;ylaZmfMu

jrefrmEdik if H wEdik if v
H ;kH tESYH tjym;½Sd te,fe,ftpdYk pYkd tûrdYûrdYt½Gm½Gm omoemh&yd o
f mrsm;ü a,m*D'g,umç
'g,dumrwdYk onf oDvcH,l w&m;½Irw S í
f q&mawmfb&k m;BuD ;tm; "r®yZl mjzifh ylaZmfMuavonf? urÇmYEikd if rH sm;½Sd
&dyo
f mtcsdKYwYkd üvnf; w&m;½Irw S f ylaZmfMuvdrrhf nf[k rSe;f q od½EdS ikd af vonf/

txl;ojzifh rH½k mG ûrdYr*d 'g0kef &dyo


f mausmif;wdu k f rd*'g0ke"f r®m½HBk uD;ü oHCmawmfrsm;ESihf a,m*D'g,umç
'g,dumrrsm;pGmwdkYonf 1344 -ckEpS f 'kw, d 0gqdvk uG,af eYwiG f 9-yg;oDvcH,Ml uNyD; q&mawmfb&k m;BuD; \
0dyóemtvkyaf y; w&m;awmfBuD;êud;acGukd em,lMuvsuf 1 -em&Dw&m;½Irw S í
f q&mawmfb&k m;BuD;tm; "r®yZl mjzifh
ylaZmfMuavonf? ¤if;jyif rH½k mG ûrdYr*d g0ke"f r®m½Hük q&mawmfb&k m;BuD; ud, k af w mfwikd f a[mMum;awmfrcl ahJ om
atmufyg "r®'g,m'okwf aqmify'k rf sm;udk q&mawmfb&k m;BuD; \ tEÅrd psmyeyGaJ wmfü ½du k Ef ydS yf al Zmfa0iScahJ vonf/

1/ "r®'g,mç okwjf rwfrmS ç jrwfpmG a[mrdeYf onf?


2/ ighwynfah wG w&m;arG cHapcsifvo S nf?
3/ tmrdoarG ypön;f awG y,fapcsiv f o S nf?
4/ w&m;tarGç tppfayç 9-axGavmukwfyg?
5/ edAmÁ ef&nfjim;ç ukov kd rf sm;ç w&m;arGûyyg?
6/ ppfwEk pS af xGç w&m;arGç cHapvdv k yS g?
7/ tmrdoarGç tppfayç av;axGypönf;yg?
8/ vlewfock &nfoefuç 'geoDvom?
9/ tmrdoarGç twkawGç rSwfavarGnHhyg?
10/ ypönf;ç arGrQç cH,luç 'ku©ruif;yg?
11/ tdek mawGYNrJç aorpJç qif;&Jae&rSm?
12/ tyg,frmS vJç rvGwyf çJ usNrJusaerSm?
13/ odYk jzpfrnfrsm;ç jrwfb&k m;ç jrifxm;oem;onf/

pm½Gufpmwrf;rsm;jzifh ½dkufESdyf½GwfzwfylaZmfMujcif;

&efuek ûf rdY prf;acsmif; 0ifqmvrf; "r®apwD q&mawmft½Siyf nm0&uvnf; atmufazmfjyyg b0jzpfawmfpOf


tusOf;csKyf pmwef;udk ½du k Ef ydS í
f ylaZmfcahJ vonf/

urÇmhomoemjyK aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\


b0jzpfawmfpOftusOf;csKyf

1/ aumZmouú&mZf 1266 -ck 'kwd,0gqdkvjynfhausmf 3 -&uf (29 -7-1904) aomMumaeY eHeuf 3 -em&D
cefYtcsdef a½Tbûkd rdY qdycf eG ½f mG crnf;awmf OD;uHawmfç r,fawmf a':a':tkyf wdYk rS armifoiG u
f kd zGm;jrifvmcJo
h nf/

2/ touf 19 -ESpf 4-v½Sd ½Siaf ombe(ac:) armifoiG o


f nf 1285 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 4 -
&uf we*FaEGaeY &[ef;tjzpfoYkd a&mufawmfro
l nf/

3/ oufawmf 26ç odu©mawmf 7 -0gt&ç 1293-ckEpS w


f iG f oxHûk rdY aZw0efq&mawmfb&k m;BuD;xH qnf;uyf
í owdy|mefw&m;udk tm;xkwaf wmfro
l nf/

4/ oufawmf 36ç odu©m0gawmf 17 -0gç 1303 -ckEpS w


f iG f tpd;k &pmcswef;atmifjrifí ]]omoe"Zod&D
y0&"r®mp&d,}} bGYJ ukd &½Sad wmfro
l nf/

5/ oufawmf 37ç odum© awmf 18 -0gç 1304 -ckEpS f 0dyóem½Ienf;usrf; ESpw


f u JG kd a&;om;cJ&h m oufawmf
78-ESpt
f xd 0do'k rd¨ *f r[m#Dumedó, ponfh usrf;aygif; 80 -ausmf a&;om;ûypkawmfrcl o hJ nf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 272

6/ qdycf eG ½f mG ü vH;k ywf 126 -vufrç tvsm; 105 -vufr½Sad om pnfBuD;udt


k pGûJ yí r[mpnfausmif;ç
r[mpnfq&mawmf[k trnfwiG cf ahJ vonf/

7/ oufawmf 45ç odum© awmf 26 -0gç 1311 -ckEpS f Ak'o


¨ moem Ek*[
¾ tzGYJ csKyf \ yifah vQmufcsuft&
&efuek ûf rdY omoemh&yd o
f modYk <ua&muf oDwif;oH;k awmfro
l nf/

8/ oufawmf 47ç odum© awmf 28-0gç 1314-ckEpS w


f iG f t*¾r[my@dwbGYJ wq
H yd fukd tvªc&H ½Sad wmfro
l nf/

9/ oufawmf 47ç odum© awmf 28 -0gç 1314 -ckEpS w


f iG f q|o*Fg,empnf;vH;k a&; omoemhrpf½iS f tzGYJ jzifh
xdik ;f ESihf urfy;l csm;Edik if o
H Ykd <ua&mufawmfro
l nf/

10/ oufawmf 49ç odum© awmf 30 -0gç 1316 -ckEpS w f iG f yxro*Fg,emwif pOfu t½Sifr[muóy
rax&fBuD;uJo
h Ykd q|o*Fg,emwifyw
JG iG f q|o*Ðwyd pk u
ä tjzpfaqmif½uG af wmfro
l nf/

11/ owdy|mef0yd óemw&m;jzifh y#dywåo d moemawmfukd ûypkawmfrv l mcJ&h m (1981^82) jrefrmjynfwiG ;f


wGif w&m;&dyo
f maygif; 309-ausmfrQ½So
d nf? jynfwiG ;f jynfya,m*Daygif; ckepfoed ;f ausmf½dS avonf/

12/ q&mawmfb&k m;BuD;onf c&pfEpS f 1952 -ckEpS u f pí tdE, d́ ç oD[Vkd (f oD&v d uFm)ç AD,uferfç vmtdk
(avm)ç uarÁm'D,m;(urfycl sm;)ç *syefç ,d;k ',m;(xdik ;f )ç tif'ekd ;D ½Sm; ponfh tm½SEikd if rH sm;odYk <ua&mufí omoem
ûyawmfrcl o
hJ nf/

13/ oufawmf 74ç odu©mawmf 45 -0gt&ç 1340-ck(1-4-79) ESpw


f iG f taemufurÇmOa&my ESihf tar&du
wdu
k f Edik if rH sm;odYk <ua&mufí Ak'o
¨ moemûyawmfrcl o
hJ nf/

14/ {NyDv 1 -&uf 1979 -ckEpS f nae 3;30 -tcsdew


f iG f q&mawmfb&k m;BuD;ESit
hf zGYJ onf bDatpD av,mOf
jzifh befaumufûrdYoYkd pwifí a'opm&D<ucsDawmfral vonf/

15/ {NyDv 5-&ufaeYwiG f *syefjynfwu


kd sdKrS [m0dik ,
f u
D Ref; [dEk v
kd v
l ûl rdYoYkd a&mufí Ak'¨ \tjrwfq;kH w&m;
awmfukd a[mMum;awmfrcl o
hJ nf/

tar&duefwGif w&m;a[mjyocJhaomae&mrsm;

1/ avmhpt f ed *f s,f(vf)vd(pf)ûrdY?
2/ ,ufumAJvfvd 7-&ufpcef; a,m*D 140-½Sd
3/ qefz&efppöukd w&m;emol 100?
4/ 0g½Siwf ef'pD ûD rdYawmf w&m;emol 200?
5/ ¤if;ûrdY Ak'0¨ [ d m&wGif odro f rkwaf wmfrcl o
hJ nf?
6/ rufqmcsL;qufjynfe,f bm&DûrdYwiG f 14 -&ufpcef; a,m*D 100?
7/ e,l;a,mufûrdYwiG f a,m*D 10?

17/ arv 21-&ufaeYwiG f t*FvefEiS hf paumh(wf)vefoYkd a&mufawmfrcl o


hJ nf/

1/ vef'efûrdY w&m;emol pkpak ygif; 90 -ausm?f


2/ paumh(wf)vef w&m;emol 30 -ausm?f
3/ bmrif*ef(rf)ûrdY w&m;emol 180?
4/ aqmuforfwef½dS 0d[m&wGif w&m;emol 40 -ausm?f
5/ atmuf(pf)zdYk 'f OD;jrwfapm\ &dyo
f mwGif 18-&uf pcef; vl 30-&[ef;cH?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 273

18/ ZGefv 1-&ufaeY jyifopfjynfoYkd -

1/ wlEeG ûf rdY aAm"dÓPausmif; w&m;em ol 140-ausm?f


2/ yg&DûrdY r[m,meausmif; w&m;emol 50 -ausm?f

19/ ZGefv 4-&ufaeY qGpZf mvefjynfoYkd -

1/ *seDAm?
2/ armif(h wf)qdak v;wGif 10-&ufpcef;?
3/ 'DuifûrdY Zl;&pfûrdY w&m;emol 150?

20/ ZGefv 13-&uf tDwvDEikd if o


H Ykd -

1/ a&mrûrdY?
2/ *sdKûrdY½dS ]]*grdyk vD,}kd } ur®|mef;XmewGif w&m;emol 20 -ausm?f

21/ Zlvdkif 4-&ufaeY a[mfvefEikd if o


H Ykd a&mufawmfro
l nf/

1/ *&mArf[wf(*s)D w&m;emol 50?


2/ Ak',
¨ meqifwm?
3/ 0gppfausmif;?
4/ [D;a'ghy&f yd o
f m a,m*D 20-ausmf½Sd?

Zlvdkif 7-&ufaeY *smreDEikd if H bGe;f ûrdYoYkd a&mufawmfro


l nf/

22/ Zlvdkifv 15 -&ufaeYwiG f yg&DrS vef'efoYkd ç vef'efrS a&mrç a&mrrS udik ½f çkd udik ½f rkd S e,l;a'vDûrdYç xdrk S
befaumufoYkd Zlvikd v
f 17 -&ufaeY a&mufawmfro l nf? xdik ;f Edik if w
H iG f bef aumuf vrf;yef;ç Zif;r,fa'orsm;odYk
vSnvhf nfí a[mMum;jyoawmfro l nf/

23/ Zlvdkifv 27 -&ufaeY nae 6;55 -em&Dtcsed f befaumufrS av,mOfc&D;jzifh xGucf mG vmcJ&h m jrefrmjynf
&efuek f r*Fvm'Hak vqdyof Ykd n 7;30-em&DcefYwiG f acsmarmpGm qdu
k af &mufawmfrv
l mcJo
h nf /

24/ oufawmf 76ç odum© awmf 47 -0gç 1342 -ckwiG f (29 -5-80) 'kw,
d tBudraf jrmuf taemufurÇmodYk
wywf Ak'o
¨ moemûy <ua&mufawmfrcl ahJ vonf/

25/ oufawmf 78ç odum© awmf 58 -0gç 1344 -ckEpS f 'kw, d 0gqdv k jynfah usmf 10 -&uf (14 -8-82) aeY
1;36-em&Dtcsdef &efuek ûf rdY r[mpnfpaH usmif;awmfü pkwu
d r®Z½kycf sKyfí ysHveG af wmfro
l nf/

26/ 1344 -ck 0gacgifvqef; 1-&uf (20 -8-82) &ufaeY nae 3-em&Dtcsdef t*¾pd smyevQyfppfr;D jzifh
½kyu
f vmyfawmfukd ylaZmfoû*Ø[Mf uonf/

1/ q&mawmfb&k m;BuD; \ ½kyçf emrfcE¨mud, k u


f tedpw ö &m;?
2/ þuJo h Ykd csKyfysufomG ;wmu tedpv ö u©Pm?
3/ þuJo h Ykd csKyfysufomG ;wmudk ÓPfjzifx h ifxif odjrifwmu tedpmö EkyóemÓPf?
4/ tedpjö rifvQif 'kux © ifonf ç 'kux © ifawmhç tewåjrifonf?
5/ tewåjrifç edAmÁ efciG çf ajy;0ifqukd af &mufonf/

ynm0&axa&eydç ylZad wm ax&ukOaÆ &m?


"r®yZl m, {uóç ylZm[d y0&m [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 274

¤if;jyif yc u
k Lú ûrdY r[m0dow
k m&mrwdu
k o
f moeaZmwdygvausmif;ae q&mawmfb&k m;BuD; \ wynfh t½Sif
0da0umeE´uvnf; atmufyg "r®oaH 0*oHaygufuAsm 17-yk'½f u kd Ef ydS jf zefYa0 ylaZmfcahJ vonf/

&efukefNrdKY r[mpnfomoemh&dyfom y"me r[me,u


t*¾r[my@dw q|o*Ðwdykpäu
EdkifiHawmfoHCr[mem,utzGJY Mo0g'p&d,jzpfawmfrlaom
oufawmf 78? 0gawmf 58-0g&
aus;Zl;awmf½Sif b'´EÅaombe r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
tEÅdrpsmyewGif
t½Sif0da0umeE´ (anmifav;yif)
omoeaZmwdygvausmif; (tv,fwdkuf) yckuúLNrdKYrS
zGJYqdkylaZmftyfaom oHa0*"r®vuFm

1/ r[mpnfq&mawmfç ax&fbek ;f armfç urÇmausmfco hJ nf?


2/ ax&0g'ç usif"h r®ç vif;yurÇmjynf?
3/ y#dywfwiG çf wdYk t½Siçf xdyw f ef;0ifco hJ nf?
4/ y&d,wfvçJ vGex f ;l uJç a½SYwef;pGcJ o
hJ nf?
5/ o*Fg,emç q|rSmç ykpmä ar;&onf?
6/ t*¾r[mç y@dwmç bGYJ rmS vGex f ;l onf?
7/ Edik if H oHCmç Mo0g'gç jrwfq&mjzpfavonf?
8/ "l&ESpjf zmç wdYk q&mç xl;pGmjznfq h nf;onf?
9/ oDvorm"dç vGex f ;l bdç ynmowd½adS vonf?
10/ r[mhr[mç pnfr[mç vGepf mG [nf;íjrnfavNyD?
11/ ,ckcsdeaf emfç wdYk q&mawmfç yGaJ wmfr&PETaJ vNyD?
12/ þb0csKyfç emrfEiS ½hf yk çf t[kwjf ywfavNyD?
13/ csrf;om&&efç ½kyfESif eh mrfç trSejf rif&rnf?
14/ emrf½yk jf rifrçS qif;&Juç vGw&f csrf;omrnf?
15/ emrf½yk jf rif&efç tusifrh eS çf {uef0yd ofymG ;&rnf?
16/ 0dyofymG ;vQifç 'kup© ifç pH0ifeAd KÁ jynf?
17/ edAmÁ ef0ifrçS pOfcsrf;jrç at;&Nidr;f &ayvdrhf rnf/

0da0ueE´m0Sa,eç ,wdemyd okyZl ad wm?


r[mpnfax&ukOaÆ &mç {om "r®yZl m [d acg/

t½SifZ#dvylaZmfjcif;

xdrk w
S yg; q&mawmfb&k m;BuD; \wynfh ur®|memp&d, "r®mp&d, ygVdyg&*l q&mawmf t½SifZ#dvuvnf;
atmufyg aiG0ef;pE´mtpcsDaom tcsDnD tcsnD &wky'kd pf &kH wkukd ud,
k w
f ikd af &;om;í pm½Guaf & waomif;ausmfukd
jzefYa0vª'gef;í ylaZmfcahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 275

&efukefNrdKUomoemh&dyfomt*¾r[my@dw
q|oH*Dwdykpäu EdkifiHawmfMo0g'gp&d,urÇmYomoemjyK
aus;Zl;awmf½Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\
tEÅdrt*¾dpsmye om"kuDVeylaZmfyGJwGif wynfh
t½SifZ#dv ur®|memp&d,ygVdyg&*l
a&;om;ylaZmftyfaom
*kPfjyKaxmrem &wkydk'fpHk

aiG0ef;pE´m/ / yHyk rmodYk ç vG efpmG ay:xifç wdYk ax&f½iS u f m;ç jzLpifat;jrç tmpm&ESiçhf ÓPwzHçk *kPaf ygif;
ûcHvsufç aphpjkH ynfrh çD t*FgnDíç vZÆaD yovç ac:xdu k v
f ½S iS çf omoemhe,fwiG çf xdyaf cgifwifrYkd ç usifph Ofrrl eS çf owd
y|mefjzifh ½I&efoyd o f nf;ç jyoenf;aMumifçh jrifvnf;xifay:ç urÇmausmf \ç NrJaemf*E¬ç um&u[kç t*¾*kPf½dk;ç
ajymif;rñd;I bl;ç ab;rsdK;at;onfç r[mpnfpçk emrnfynwfç &dyo f mjrwfüç aevwf½iT pf mG ç aygif;odómtm;ç
Mo0gcGeMf uLç ay;awmfrv l sufç oif,0l yfpif;ç xHawmf&if;üç rysif;cpm;ç wynft h m;vnf;ç jrwfzsm;Ak'ç¨ a[mazmfjy
onfçh rsm;vSzzkH çkH us rf;aygif;pHu k kd uHv
k akH phpmG ydYk csumESiçhf a[mwmolYusdK;ç aqmifonfy;kd odYk ç arQmfu;kd NrJyif aMumifMh u
0ifonf/ /ax&f½iS f ckjzifh a0;NyDb&k m;/ /

ae0ef;zvf0g/ / a½SYûyAÁmuç xGuv f mNyD;aemufç ,Gi;f razmufvQifç awmufavQmufa*g,mç ,Ge;f onfom


odYk ç r[mpnfac:ç wdYk bek ;f armfvnf;ç ½G,af wmfBuD;&ifçh Z&moifí
h ç xyfqifx h Ykd jyifç Asm"d0ifaomfç ax&f½iS b
f &k m;ç
wynfrh sm;ESiçhf orm;ÓPfcRefç q&m0efwYkd ç tvGepf rG ;f aphç aq;vufawGYEiS çhf udu k íf xd;k okwçf pufcvkwjf zifçh
êud;ukw, f ,
k ç ûypkMuvnf;ç vlYbxG#w f ifç bk&m ;yifvQifç a½SmifMuOfr&ç tedprö Ykd ç ouf&ckepfq,fç ½SpEf pS u f ,fyçkd
'k0gqdb k ufç qkwq f ,f&uf \ç aeYbufcgrSçD wem&Daemufç oH;k q,fah jcmufwiG çf vGwaf jrmufuif;pJç Nidr;f yGo J bifç
<upH0ifíç vl½iS pf pGmç rsm;odómwdYk ç ajz&mr&ç tyl<uvsufç "r®oaH 0ç ,loifah vvnf;ç pdwaf eyif yef;çaomuoef;
íç rvef;r½Tifç idkyGJqifonf/ /aeoGicf jk zifh a0;NyDb&k m;/ /

acRcGef;oHom/ /jrwfMo0gudçk Mum;emaeMuç rsm;odówdYk ç ax&bke;f armfç xufeef;aysmfaMumifçh ckaemf


qHk;rç enf;nTefjyrnfhç r&q&mç jzpfMuygíç tmomuif;bdç ajzrcsdcJhç t rdro hJ m;ç a&enf;ig;odYk ç rjcm;yHak oç jzpf&
acsayghç ckaecgum;ç aemufq;kH tm;jzifçh usefjim;bke;f armfç tavmif;awmfuçkd ylaZmfyoç OD;cdu k Mf uvsufç rsm;vSppkH mG ç
aygif;odómvJç a&mufvmrpJç ylaZmfyw JG iG çf xl;uJz;l ajrmfç ½Sad umfa&mfMuç ax&farmfb&k m;ç ckxjim;íç rde Yf Mum;axG
xl;ç qH;k rOD;avmhç ol½;l yrmç aygif;odómwdYk ç jzpfvmysufNrJç rSerf vGu J YJG ç oifv'J |d ç waeYusvQifç rkcsysuf&efç
aozdYk reS \
f ç zefzefymG ;bdç w&m;owdjzifçh ½Ibo d aH 0ç ,l&pfav[kç xufajyeef;½Siçf >rufapcsifonf/ /a½T&ifcjk zifh
aqG;NyDb&k m;/ /

umAsow¬o0k ad &eç Z#davemyd "drwm?


ylZad wm ax&ukOaÆ &mç {om "r®yZl mrwm/

r[mpnf"r®uxdutzGJYu ylaZmfjcif;

r[mpnfe,fvn S "hf r®uxdutzGYJ uvnf; atmufyg q&mawmfb&k m;BuD; a[mMum;awmfral om w&m ;tarG
cH "r®'g,m'okwf w&m;awmfusr;f pm yxrtBudrf pmrsuEf mS 9-rS 13 -txd pum;&yfrsm;udk xkwEf w
k í
f Ak'¨
omoemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf psmyeaumfrwDukd pm½Guaf & 5000-½du
k Ef ydS af pum jzefYa0ylaZmfcahJ vonf/

w&m;tarGcH
avmutarGcH,lyHkESifhEdIif;,SOfjycsuf

tarGc,
H w l ,fqwkd m avmutarG cH,Ml uwmuawmh tifrwef tm;wufoa&mygyJ? rdbrsm; uG,v f eG o
f mG ;
onfah emuf ypön;f tarGukd cH,Ml uyHu
k awmh oufqikd wf hJ om;orD;awG[m b,forl Qaemufus aewmr½Sb d ;l ? vuf
aES;aewmr½Sb
d ;l ? b,foul rQ avQmhNyD;,lw,fvYkd r½Sb
d ;l ? nDtpfud k armifErS awGtcsif;csif; cspfcifiñhJ mS NyD;awmh igwdYk
[m r&csifaeygap ighnaD wGç ESrawGç tpfuakd wGç tpfrawG&,if awmfygNyD qdNk yD;awmh ud, k u f jzifh avQmhNyD;,lr,f
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 276

vdYk 'DvEkd v
S ;kH oGi;f wJv
h ul t½Sm;om;yJ? wOD;wavawmh ½Scd sif½rdS mS ayghav? tJ'g[m ½Sm;ygvdrrhf ,f? ud, k u
f
taumif;csn;f vdck siw f ,f? ydNk yD;rsm;rsm;&csiw f ,f? olrsm; &oGm;wmu ud,k &f wmxuf aumif;w,fvYkdawmifxifNyD;
rauseyf jzpfwwfao;w,f? ud, k uf ydNk yD; rsm;rsm;&csiw
f ,f? aumif;wmud&k csiw
f ,f? 'gaMumifh rlvu tifrwef
cspfcifaeMuwJh nDtpfuakd rmifErS tcsif;csif; rac :Edik f rajymEdik af tmifawmif wuGw J jym;pD jzpfomG Muao;w,f? 'Dvkd
jzpfyakH wG[m trsm;yif ud, k af wGY jzpfaeMuygw,f? 'g[m avmubufu ypön;f tarGc, H &l mrSm tm;wufoa&m
jzpfMuyHyk gyJ? tJ'g vl0wfaMumifawGrmS jzpfyykH /J

&[ef;awG bufuvJ 'Denf;twdik ;f ygyJ? ypönf ;tarGc,


H Ml u&mrSm tvGew f ufuuf<u<u½SMd uygw,f?
bke;f BuD;wJh q&mawmfBuD;wyg; ysHveG af wmfro
l mG ;,if tJ'q
D &mawmfBuD;ydik w
f hJ ausmif;paom ypön;f tarGawGukd
qdik &f mwynfah wGu tarGc,H w
l ,f/

ausmif;wduk q f ,
kd if uG,vf eG of mG ;wJh q&mawmfBuD;u olYuakd y;cJyh gw,fqd Nk yD; tarGcMH uwmvJ½w dS ,f?
0dómo*¾g[ (tuRef;0ifot l jzpfeYJ ,lxm;jcif;)jzifh apmapmuwnf;u ,lxm;ygw,fqNkd yD; tarGcMH uwmvJ½w dS ,f?
*dP
k ;f uydik wf ,fqNkd yD; tarGcMH uwmawGv½J w dS ,f? tJ'v
D kd tarGcMH uwmawGxrJ mS 0denf;awmfEiS t hf nD w&m;ojzifh
tarGcw H mvJ ½Syd gvdrrhf ,f? rw &m;tarGcw H mvJ ½Srd mS ygyJ? NAdwo
d Qtpd;k & vufxufuqd, k if tJ'vD tkd arGcNH yD;
ausmif;vkraI wGtrsm;BuD;jzpfcyhJ gw,f? tpd;k &½H;k awmfa&mufNyD; aiGuek u f swJt h wGuf ausmif;qdik &f mtcsdKY 'umawGrmS
ud,k yf ikd v
f ,f,mawGawmif qH;k ½H;I NyD; qif;&JErG ;f yg; oGm;Mu&wmawGvJ awmfawm rf sm;rsm;Mum;od&xl;ygw,f/

tckacwfrmS vJ 'Dvt kd arGcNH yD; ausmif;vkMuwmawG ½Sad ewmygyJ? wcsdeu f 'g,umwa,mufu olyikd w f hJ
ausmif;rSm bke;f BuD;r½Svd Ykd 'geç odvponf ukov kd jf zpfymG ;apzdYk bke;f BuD;wyg;vmNyD; avQmufawmif;ygw,f?
oifah wmfwhJ &[ef;wyg;udk bke;f BuD;uay;vdu k yf gw,f? ausmif;udv k ufczH Ykd awmh r[kwyf gbl;? wwfEikd o
f rQ a[m
ajymnGeMf um;ay;zdYk ygyJ/

tJ'gudk taMumif;ûyNyD;awmh tJ't D &yfrS bke;f BuD;wyg;u tJ'aD usmif;[m olYq&mbke;f awmfBuD; vufxuf
u pwkoEÅuûyxm;wJh ausmif;jzpfvYkd xd&k [ef;udk jyefac:zdYk bke;f BuD;xH pma&;vdu k w
f ,f? bke;f BuD;uausmif;udk
tvªczH Ykd vwT w
f mr[kwyf gbl;? tJ''D g,um \ avQmufxm;csut f & tJ'u D 'umç 'umrrsm;rSm ukov kd jf zpfymG ;a&;
twGuf wwfEikd o f rQaqmif½u G zf Ykd apvTwjf cif;omjzpfygw,f? bke;f BuD;wdYk u "r®'g,m'okwt f & w&m;tarGczH Ykd om
wdu
k w
f eG ;f a[majymaeygw,f? ausmif;&zdYk awmh r&nf½, G yf gbl;? tJ'aD usmif;udpEö iS hf ywfowfNyD; ajymp&m½S, d if
tJ'u
D qdik &f m'umudo k m ajymygvdYk }} pmjyefMum;vdu k &f ygw,f/

tckawmh bke;f BuD;xHrS vTwv


f u
kd wf &hJ [ef;[m olYtajctaet& oifah vsmfwhJ wjcm;wae&mrSm a&mufaeyg
w,f? rlvausmif;xdik &f m 'umu jyefyifv
h Ykd awmifr&ygbl;? tJ'rD mS wjcm;&[ef;vJr½Syd J vpfvyf aeygw,f/

'DjyifvJ tvm;wlyif 'umrsm; \ yifah vQmufcsut f & w&m;a[majymjyoaewJh &[ef;udk *dP k ;f qdik &f m
tjcm;ausmif;rS bke;f BuD;ujyefac:zdYk pmjzift h aMu mif;Mum;wmvJ½ydS gw,f? tJ'gvJ ausmif;'umawGEiS hf omqdik yf g
w,f? bke;f BuD;wdYk EiS ahf wmh rqdik yf gbl;? tJ'rD mS rlvuausmif;ydik f bke;f BuD;vJ ½Sad ewmygyJ? tJ'D bke;f BuD;vJ w&m;
jyoaewJh &[ef;udk oabmwlvufcx H m;wmygyJ? aemufNyD;awmh tcsKd Y ur®|mef;XmeawGrmS ur®|me ;f jyEdik o f rl [kwyf J
eJYtydik pf ;D ,lvYkd bke;f BuD;wdYk u vspfvsL½Ixm;&wmawGv½J ydS gw,f? tJ'gawGeYJ pyfNyD; bke;f BuD;wdYk u aMumifMh urpdu k yf g
bl;? olYXmeqdik &f m 'umç 'umrawG \ uHtwdik ;f yJvYkd om oabmxm; ygw,f? 'gawGu bke;f BuD;wdYk u, kd wf ikd f
awGY&wJH ypön;f tarG tav;ûyMuyHak wGygyJ/

t&yf&yfte,fe,frmS olyikd u
f ,
kd yf ikd f ausmif;vkraI wGrsm;pGm ½Sad eMuygw,f? tJ'gawG[m 'D"r®'g,m'okwf
t& pOf;pm;Munf,
h if oHa0*jzpfp&mawGygyJ? tcsdKYOygoumrsm;rsm tJ'v D kd t½Iyt
f axG;awGukd jrif&Mum;&od&wJh
twGuf oHCmawmfukd Munfñrkd aI wmif avsmhrvdv k jkd zpfwhJ taMumif;vJ Mum;od&ygw,f/

'djyifvJ qGr;f ç ouFe;f paom vmbfvmbawG rsm;rsm;&zdYk tav;ûyaeMuwmawGv½J ydS gw,f? &Edik w f ehJ nf;
jzifh 0denf;ESiq
hf efYusifNyD; ½SmBuHaeMuwmawGv½J w dS ,f? emrnfBuD;zdYk bke;f BuD;zdYk tm;xkwaf e MuwmawGvJ ½ w dS ,f?
tJ'gawG[m ypön;f vmbfvmbtwGuf tav;ûyrIawGy?J ypön;f udt k av;ûy,if w&m;usifah &;bufu vpf[if;oGm;
wwfwmyJ? 'gaMumifh tJ'v D ykd pön;f tav;ûywmawG[m jrwfpmG bk&m; tvdak wmfEiS ahf jymif;jyef qefYusiw f mawGy?J
jrwfpmG bk&m;u w&m;tarGukd tjrwfwEd;k xm;NyD cH,Ml u? ypönf ; tarGuckd , H ½l rkH Qjzifh tm;&raeMueJYw?hJ ta&;BuD;yg
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 277

w,f? ypön;f tarGuo kd mcH,Nl yD; q&morm; \tqH;k tr Mo0g'udk rvdu


k ef mbl;? oDvç orm"dç ynmtusifu
h kd
rusib
hf ;l qd,
k if ae&mrusb;l aygh? 'gaMumifh jrwfpmG bk&m;u-

bdua© 0-&[ef;wdYk ? wkarS -oifwYkdonf? ar -igbk&m;\? "r®'g,m'g -w&m;tarGukd cH,Ml uukeo f nf?
b0x-jzpfMuygukeaf vmh? tmrdo'g,m'g -ypön;f tarGukd cH,½l rkH Qjzifh tm;&aeaom tarGcH tnHph m;wdYk onf? rm
b0x-rjzpfMuygukev f ifv
h Ykd rdeYf awmfrw
l mygyJ/

aqmifyk'f

1/ "r®'g,mç okwjf rwfrmS ç jrwfpmG a[mcJoh nf?


2/ ighwynfah wGç w&m;arGç cHapcsifvo S nf?
3/ tmrdoarGç ypön;f awGç y,fapcsifvo S nf?

r[mpnfa'odu"r®-uxdur@ave0g?
ax&aoma|m ok½Zk ad wmç {om tEÅrd ylZem/

t½Sifuk@vmbd0Ho ylaZmfjcif;

&efuek ûf rdY r&rf;uke;f ûrdYe,f ÓPpm*Dausmif;vrf; o'¨r&® o


H &D yd o
f m q&mawmf t½Siu
f @k vmbd0o
H
uvnf; 'kw,d 0gqdv k qkwf 13 -&ufaeY n 7-em&DrS 8-em&Dtxd &efuek ûf rdY omoemh&yd o f m zvf,Of"r®m½HBk uD;ü
atmufyg "r®yZl muAsmrsm; oGi;f ñSyf a[mMum;ylaZmfcahJ vonf/

oDv½Sjd im;ç rrSm;ÓPfjrif?


wnf½w dS &m;ç pum;rSev f Qif?
ûyoifo
h nfrsm;ç ûyxm;xm0pOf?
þig;ckç rsm;pkveG cf spfcif/

pwkov D ç r*fzvÓPfjrif?
avmukwu f ;kd yg;ç wnfjim;xifxif/
opömav;yg;ç a[mMum;ygvQif?
ud,
k w
f ikd ûf yç oH;k ckoud m© yif/

þodYk *P k if g;ç jynfjh im;ax&f½iS ?f


jrifot l rsm;ç pdwx f m;Munfvif/
Munfñt kd m;ud;k ç jrwfE;kd cspfcif?
ylaZmfMuç rsm;vStusdK;yif/

1/ jynfph x
kH u
kd af yç oDvawGç jynfah er[mpnf?

2/ ajrmfjrifBuD;ayç ÓPfx;l awGç jynfah er[mpnf?

3/ w&m;wnfayç *kPx
f ;l awGç jynfah er[mpnf?

4/ opömrSeaf pç w&m;awGç a[maer[mpnf?

5/ ûyoifx
h u
kd af yç udpö awGç ûyaer[mpnf?
uóyax&fr[mç wlnpD mG ç ûywmr[mpnf?

uk@vmbd0o
H m0S-,wdem uxdaue0g?
r[maxa&m okyZl ad wmç {omyd "r®yZl em/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 278

ewfarmuft½Sifokpdwåom& ylaZmfjcif;

ewfarmuf t½Siof pk w
d o å m&uvnf; ]]aus;Zl;awmf½iS f ax &fjrwfr[mpnf}} [laom usr;f i,fwapmif
ÓPfro
D rQ tjrefa&;í ylaZmfcahJ vonf? ,if;usrf;i,fü q&mawmfb&k m;BuD; \ Mo0g'tcsdKY yg½Sdavonf/

tif;pdef anmifuefat;&dyof mrS q&mawmfEiS w hf ynfah ,m*Drsm; pkaygif;ívnf; q&mawmfb&k m;BuD;


½kyu
f vmyfawmftm; aemufq;kH ylaZmfMuonf? ylaZmfNyD; tqH;k wGif -

þodYk ûy& jrwfyn


k aMumifh csrf;jrat;Munf ab;rJrh nfonfh a½Tjynfxwk f
acsmuf vrf;raumufyJ a&muf&ygvdk xdx k b
kd 0 usifvnf&vnf; 'kua© b;'Pf
&efrmeftaygif; raumif;[lorQ rawGY&yJ oAÁ£päm r*Fvmudk ½G,u f mwwdik ;f &ap
aomf/

,aeY,ck ûyûyorQ jrwfbm*udk rdbq&m rsKd ;o[mESihf ud, k rf mS apmifMh uyf


ud,
k af pmifeh wfu t&if;pí ½So
d rQvH;k pHk bHo
k ;kH q,fw
h pf jzpfjzpforQ a0ae,swdYk &Mu
ygap ay;iSa0onf rsm;axGom"k ac:apaomf -

[lí qkawmiftrQa0Muavonf/

anmifuefat;&dyo f mtm&mr-|meawm om"a0gydp?


ylaZoHk 0do|d H ax&Hç r[mpnf u0dy*k 0F /H

{ulee0kwdrydkif;

0gacgifvqef; 1-&uf aemufqHk;aeY

aus;Zl;½Sirf [mpnf q&mawmfb&k m;BuD; \ ½kyu f vmyfawmfukd r[m pnfausmif;awmf atmufxyfü 2-ay
cefYjrifo
h nfh uGyyf spu f s,Bf uD;ay: ckwifxyfrw
H ifí ,if;ckwifay:ü crf;em;wifw h ,fpmG jyifqifyal Zmfxm;Muav
onf? uGyyf spEf iS chf w
k ifMum; ywfvnfwavQmufwiG f Zmyef;tjzLa&mifukd wGeYf vsuf jyifqifMuonf? tavmif;awmf
atmufu aumif;rGeaf csmrG wfaom aiGwqkyt f a&mifukd ydwcf if;xm;onf[o k &d \? ouFe;f &pfywfxm;aom
tavmif;awmf\ tay:wGif 2-xyfouFe;f BuD;udk ûcHvsuf rsuEf mS awmfç acgif;awmfwckv;kH azmfxm;Muonf?
ab;ywfywfvnfrS vSywifq h ef;aom yef;wdYk jzifh ylaZmfxm;Muonf? uGyyf spaf y:wGif xD;jzLawmfav;vufjzifh
½kyu
f vmyfawmfukd rd;k xm;Muonf? acgif;&if;½Sd pm;yGiJ ,ft½Snaf y:wGif zefyef;td;k BuD;xm;½dMS uonf? ¤if;jyif xD;jzL
BuD; 4-vufu&kd í H xD;jzLi,fav;vufuv kd nf; ab;rS&í H pdu
k x
f x
l m;Muonf/

a&pufcsyGJusif;yjcif;

eHeuf 8-em&Dtcsdew
f iG f a&pufcsyGJ tcrf;tem; pwifusi;f yonf? a&pufrcsrt
D csed w
f iG f r[mpnf e,fvn
S hf
"r®uxdutzGYJ csKyf Ouú|q&mawmft½SiZf #dvu atmufygoHa0Zed,uxm avQmufvmT udk avQmufxm;½Gwzf wf
ylaZmfcahJ vonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 279

1266-ck? 0gqdkvqkwf 3-&uf aomMumaeY eHeuf 3-em&DwGif


ppfudkif;wdkif; a½TbdkNrdKYe,f qdyfcGef½Gmü zGm;jrifawmfrlí 1344-ck? 'kwd,0gqdkvqkwf
10-&uf paeaeY rGefvGJ 1;36-em&DwGif ysHvGefawmfrlaom q|od*Ðwdykpäu
t*¾r[my@dw EdkifiHawmfMo0g'gp&d, urÇmhomoemjyK aus;Zl;½Sif r[mpnf
q&mawmfbk&m;BuD;\ tEÅdrt*¾dpsmyeom"kuDVe tcgawmfü jynfaxmifpk
qdk½S,fvpfor®wjrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m r[mpnfe,fvSnfh "r®uxdutzGJYcsKyf\
oHa0Zed,uxm avQmufxm;vTmygbk&m;

av;jrwf½dkaopGmygbk&m; ....

a½S;tcg umv½SnMf umu wdrjf rKyfz;kH uG,f omoemhyv JG ,frmS wifx h eG ;f cGirhf & eufevJ o
S nfh BuD;i,fowå0g
tvTmtoD;oD;wdYk \ Nidr;f csr;f e,fajr edAmÁ efjynfoYkd raoGa&mufaMumif; enf;aumif;rSeo f d r[mowdy|mef usiehf nf;
rSeu
f kd {uefraoG xGe;f vif;atmif azmfxw k af wmfral yonfh teEÅ*P
k t f if aus;Zl;½Siq f &mawmfb&k m;BuD;/

aus;Zl;awmf½iS f q&mawmfb&k m;BuD;onf vGecf ahJ om ESpaf v;q,fausmfumv tcgupí odraf rGYeufecJ uf
cJvoS nfh r[mowdy|mef usifeh nf;rSeu f kd pl;½Sxufjrufaom todÓPfawmfjzifh tusyftwnf;aygif;rsm;pGmudk cEÅD
arwåmtajccHvsuf omoemhpifxufoYkd ay:vGix f if½mS ;atmif azmfaqmifwifcohJ jzifh (opfwyifaumif; iSuf
waomif; cdek m;&onfyh rm) oef;aygif;rsm;pGmaom &[ef;ç ½Siçf vl a,m*DjzLwdYk r[mowdy|mefw&m;&dyw f iG f
at;Munfcsrf;jrpGm acR;odycf ekd m; ½IymG ;&ojzifh owdy|mef tusdK;o mG ;t& yg&rDrsdK;aphrpS í xdu k w f efaom "r®tqD
rsm; ud,
k pf u
D ,
kd if &S Muojzifh aus;Zl;awmf*P k &f nfonf t[kejf rifrh m;pGm tESpo
f m&tjynft h 0jzifh cefYxnfawmfrvl S
aMumif;udk ESpaf xmif;tm;& rSww f rf;wif *kPûf yygonfb&k m;/

aus;Zl;awmf½iS f q&mawmfb&k m;BuD; \ azmfx w k n


f eT jf yonfh r[mowdy|mef ½Ienf;rSejf zifh tajccHy&d,wåd
t&nfjynfMh uaom bufpw kH ynfah ygif;rsm;pGmudk (r[mpnfe,fvn S "hf r®uxdutzGYJ ) [laom cefYnm;xnf0gonfh
trnfonmjzifh arG;zGm;ay;awmfrcl yhJ gonf/

1332-ckEpS rf pS í cdik rf m&J&ifph mG wnfaxmifco hJ nfh xdrk [mpnfe,fvnS hf "r®uxdu tzGYJ BuD;onf wq,fh
oH;k ESpw
f m c&D;Mumatmif r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ oufawmfxif½mS ;umvwGif wdik ;f e,fç jynfe,f 21 -Xme
ûyí tzGJYpdwf 21 -zGYJ zGYJ pnf;um teD;ta0; c&D;ra½G;yJ omoemh&aJ oG; Zmenfpw d jf zifh cufcyJ ifyef;vSonfh toGm;
tvm tpm;taom ufwYkdukd cEÅpD w d x f m;jzifh ausmv
f mT ;eif;e,fum r[mowdy|mef omoemta&mif vufatmif
aqmif½u G jf cif;jzifh aus;Zl;½Sif *kP&f nfukd ,HMk unfpmG qyfay;cJMh uygonfb&k m;/

xdu
k o
hJ Ykd *kP&f nfjrifrh m; pGr;f yum;BuD;wJh r[mowdy|mef ½Ienf;rSeu f kd urÇmYvx l u
k vufceH m ;vnfatmif
½Si;f vif;jywfom;pGm azmfaqmifawmfro l nfh omoemhtmZmenf jrwfrax&faomfrS iJñ h mS rxm; oem;rzuf vGex f uf
jrufonfh vufeufpAkH sm"d'PfaMumifh orm;q&m yg&*lrsm;pGmwdYk acwfru D &d ,
d m pGr;f tm;xufaq;rsm;pGmwdYk jzifh
ckcu
H muG,jf im;vnf; bk&m;&[EÅmaomfrS a½Smif½mS ;r&onfh obm0"r® r&PvufwiG ;f odYk cE¨m0efqufoiG ;f um
½Si;f vif;oGm;awmfro l nfukd bk&m;wynfah wmfrsm; r[mpnfe,fvn S hf "r®uxdutzGYJ u rsm;pGmrSoaH 0*pdwjf zifh
ajzodyMf u&ygawmhonfb&k m;/

aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; \ ÓPf&nfawmfjzifh bk&m;½Sit f vdu


k s xkwaf zmfjyoí
ud,
k w
f ikd v
f nf; oufq;kH wkid uf sifyh mG ; &[ef;ç ½Siçf vl wyg;olwYkd tm;vnf; qifyh mG ;a[mMum;onfh tjrKaw"r®
&wemrGef owdy|mef½eI nf;udk oef;aygif;rsm;pGmaom &[ef;ç ½Siçf vl a,m*Doal wmfpif taygif;wdYk u aoG;pnf;
nDnwG v
f suf av;pm;jrwfE;kd pGm xde;f odr;f yGm;rsm;í aus;Zl;awmfteEÅukd qyfay;MurnfjzpfaMumif; uwdûyavQmuf
xm;ygonf teEÅ*P k t f if aus;Zl;awmf½iS f q&mawmfb&k m;BuD; bk&m;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 280

oHa0**gxm ygVdteuf

[m oHa,m*g 0da,m*EÅmç [m tedpmö 0 ocFwm?


[m OyÜEmé p b*FEmÅ ç [m [m ocFg&"r®wm/

oHa,m*g-q&m'um rdwo f [mESihf aqGnm&if;ES;D om;orD;u ZeD;armifEHS qufqêH uduêf uH aygif;qH&k jcif;
[lorQwYkdonf? 0da,m*EÅm -a'oa0;jcm; &yfwyg;odYk ajymif;oGm; auGuiG ;f &jcif;ç b0jcm;um uGu J mG auGuiG ;f &jcif;
wnf;[laom aouGJ ½Siu f JG þESpu f v JG Qif rvGEJ ikd b
f d tqH;k ½Su
d ek &f um;? [m -aomuy&da'0 p½Sad xGaxG 'kua© ygif;
yifv,fa0 [if -aMumufvefYz, G w
f Ykdygay? ocFwm -uHç pdwçf Oç [m aMumif;av;jzmwdYk aygif;umûyjyif pD&iforQ
ocFw w&m;tpHw k Ykd onf? tedpmö 0 -tpdkiftcJ tNrJrwnf t"GefYr½S nfMuukeo f nfjzpfíomvQi?f [m -aomuç
y&da'0p½Sad xGaxG 'kua© ygif; yifv,fa0 [if -aMumufvefYz, G f wdYk ygay? OyÜEmé p -Oy'fruif; jzpfay:jcif;½SMd uonfh
jriforQtvH;k pHk ocFg&tzHzk kH wdYk onfvnf;? b*FEmÅ -ûydjcif; ysujf cif; csKyfaysmufjcif;vQif rjiif;Edik b f d tqH;k ½Su
d ek f
&um;? [m -aomuç y&da'0 p½Sad xGaxG 'kua© ygif; yifv,fa0 [if -aMumufvefYz, G w
f Ykd ygay? ocFg&"r®wm -
½kyef mrf"r® ocFg&wdYk \ tedpt ö jcif;t&mç 'kut © jcif;t&mç tewåtjcif;t&m oabmwHxmG "r®wmvrf;½d;k BuD;onf?
[m[m-'kuo © rk'f 0JZvky0f ,f epfjrKyfapwwf taMumif;&if;{uef tajcHreS v
f o
S jzifh qwfqwfyakH o [if -[if
aMumuf½YG xH w
d vf efYz, G w
f Ykd aywum;/

axa&m0g' okPw d mG eç z&drS "r®a'oeH?


oræK|m okc'kau©[çd Zdae&dwH ,xmb,H/

(baEÅ-aus;Zl;awmf½iS f *kPt f ifBuD;rm; r[mpnfq&ma wmft½Sijf rwfBuD;bk&m;/) axa&m0g'H okPw d mG e -


omoemjyefYa&; &nfajrmfawG;vsuf tm;ay;oGeo f if ax&f½iS jf rwfzsm; r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; \ nTeMf um;
jyo Mo0g'awmfukd ½dak oav;pm; emMum;Muygukeí f ? oræK|mokc'kau©[d -csrf;om qif;&J tenf;enf;wdYk rvGrJ eS f
pGm awGYêuHMuygu ek af omfvnf;? Zdae&dwH -a'0ykwå udavoESihf cE¨ocø rpöKrm&fukd av;wefr*fa&muf puftajrmuf
jzifh zsuaf zsmufErdS ef if; atmifyu
JG si;f yawmfrNl yD; bk&m;½Sif ud, k af wmfjrwfBuD;onf xGwx f ;D Adrmef ae&Amef&nfa&mf
a[mjyawmfrt l yfonft h wGuf rysux f ifpmG rSeu f efygaom? "r®a'oeH -'geûyyHk tzHzk çkH oDvaqmufwnfusifo h ;kH yHk
tzHzk çkH w&m;½Irw
S yf mG ;rsm;yHk tzHzk 0kH ifyg "r®uxma'oemud?k (r,H -r[mpnf "r®uxdurnfemrjzifh ac:Muxif½mS ;
bk&m;wynfah wmfrsm;onf?) z&drS -Edik if t H ESYH e,fpqkH efYvsuf jzefYcMhJ uygukeo
f nft½Sib
f &k m;? z&drS -Edik if t
H ESYH e,f pHk
qefYvsuf jzefYatmifxif½mS ; a[mMum;cJMh uygukeo f nf t½Sib f &k m;/

emem*kPH y0awåwmG ç 'ó,dwmG tedpw


ö ?H
r[maxa& ed½Zk Ñwdç ocFg&m e [d oówm/

r[maxa&m-r[mpnf r[mpnf[k urÇmwnfausmMf um;aus; Zl;½Sif q&mawmfb&k m;BuD;onf? emem*kPH -


y&d,wf*P k çf y#dywf*P k çf oef;aygif;rsm;jzifh a,m*D½iS w f Ykd \ ur®|memp&d,*kPçf q|oH*w D yd pk u
ä *kPçf emem
*EÅum&uac:qd&k ygonfh 0dyóemqdik &f m usrf;*efrsm;pGmudk ûypkonf*h P k çf jrefrmEdik if aH wmftpd;k &rif;wdYk u rSw D if;
zG,&f m yn m½Siw f qlta&;,lvsuf MunfjzLpGm ylaZmf&ygonfh ]t*¾r[my@dw} *kPçf jrefrmEdik if aH wmfol Edik if aH wmf
om; ½Siçf vlrsm;wdYk rSwo f m;vduk ef m usifzh ,G &f mudk aocsma[mjy qH;k rawmfro l nfh ]Edik if aH wmfMo0g'gp&d,}*kPçf
xdrk w
S jzmrsm;pGmzHzk kH aus;Zl;awmf*P k t f pkpu
k ?kd y0awåw mG -yknÓP orÇm&[k ESp0f aygif;pk aumif;rItaejzifh
jzpfapawmfrNl yD;vQi?f tedpw ö H -cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk \ rNrJonf \tjzpfu?kd tedpw ö H -cE¨mig;yg;½kyef mrfw&m;
wdYk \ rNrJyçkH qif;&JyçkH tpd;k r&yHçk rwifw h ,fyu kH ?kd 'ó,dwmG -ynmum, ESpXf mejzifh nDrQo;D oD;jyoawmfr Nl yD;í?
ed½kZÑwd-jzpfay:orQ ocFg&wdYk ysuf&onfu h ed ;f a½Smifrwdr;f Edik b f ;l b0oHo&m cE¨mZmwford ;f vsuf csKyfNidr;f
awmfryl gay\? [d -tydrk xm; xdpk um;onf rrSm;{uef pifppfreS v f yS gay \? ocFg&m -uHpw d Of wk tpkpEk iS hf a&m½k
obm0 tm[m&wdYk useyHak o aygif;pkavrS raoGjzpf u ocFg&w&m;wdYk onf? eoówm -yHak oobm0 {uEÅrYkd
rkcsrSepf mG rNrJMuygukef t½Sib f &k m;? wo®m -xdo k Ykdpak ygif; ,if;taMumif;aMumifh omvQi?f om"a0g -odum© oH;k wef
tusifrh eS u f kd tm;oefvv kd m; olawmfpiftrsm;wdYk onf? Z&mr&Parmu©m, -tdek maoa&; 'kua© b;wdYk rS uif;a0;
vGwaf jrmuf&avatmif? tm&ab,sHK -wyGw J vrf; tuJprf;um êud;yrf;Mu uke&f mownf;? tm&ab,sKH -o'¨gESihf
ynm 0D&, d ESio hf rm"d tomr½S&d avatmif r[mowdBudrw f zH smwifvYkdrYkd csed rf MumcifwiG w f iG Bf uD; êud;ukwt f m;xkwf
Muuke&f mownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 281

ed0wåó
d mr wkrmS uHç yg'awm ou|med,?H
oap a'gaom crmayxç t,H ypärd 0E´em/

baEÅ-owdy|mefw&m;jrwfukd ½Iwwfatmifapwemjzifh aocsmpGm a[mjyawmfro l nfh aus;Zl;½Sif r[mpnf


q&mawmfb&k m;BuD;bk&m;? r,H -owdy|mefEYkd&nfusiehf nf;awGukd aocsmCeaomuf oH;k Muí rdbxHarSmuf cdak &muf
vmjim; wynft h rsm;wdYk onf? wkrmS uH -a0&du, © jynfA[dek *&wGijf zifh Munfñpkd &m ajyr[Dausmo
f nfh r[mpnf
ax&farmf ½kyu f vmyft½Sijf rwfwYkd \ yg'awm -MunfvifoefY½iS ;f ajcawmf&if;rS? ou|med,H -a0arSmifriId ;f ñdYk
qdik ;f qdik ;f qdYk onfh wdik ;f ûrd Ya½Tjynf ud,
k Xhf meDoYkd ? ed0wåó
d mr -q&mawmfuMkd unfñkd vSaomfvJ rScD &kd mr& tonf;yGuf
avmufatmif cGx J u
G u f mcsex f m;í jyefomG ;&ygukeaf wmhrnfb&k m;/

baEÅ-vlç ½Siçf &[ef; jznfu h siphf rG ;f zdYk enf;vrf;jzmjzm apwemjzifh aocsmCe nTejf yawmfro l nfh aus;Zl;
awmf½iS f t½Sijf rwfb&k m;? trSmuH -tvdu k u f @ zGYJ pnf;Muonfh "r®uxduç Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ ç [dawoDç
trsdK;orD;apmifah ½Smufa&;tzGYJ tvDvED iS hf xufatmufaMunm ajryxAsmü av;jzmowdy|mef ½Itm;oefMuonfh
wynft h rsm;wdYk \? a'gaom -twDwumv cgor,rS píjzpfymG ; tjypfw&m;onf? oaptw¬d -oDvorm"dynmESihf
aumif;pGm&ifjh im; t½Sib f &k m;tay:0,f tu,fírsm; ½Scd o hJ nfjzpfjim;tH?h wH a'goH -tjzLay:trnf;xifovdk
tNrJyifñn kd pfaponfh xdt k jypfa'goud?k wkarS -wyg;olukd MunfjzLoem; t½Sib f &k m;wdYk onf? crmayx -
wynft h rsm; oem;zG,u f kd tm;i,fum ylrrI yGm;&atmif Munf jzLoem; cGiûhf yawmfryl gbk&m;? trSmuH -jynfawmfjyef&
uHrvSojzifh vGr;f pudak zmf wynfah wmfwYkd \? t,H0E´em -um,0pD reoDjzifh wifcs0D yfpif; þ,ckuo hJ Ykduefawmh&
jcif;onf? ypärd 0E´em -ckb0ypöKyÜew f iG f tmap&H ajcawmf&if;ü 0yfpif;umqnf;uyfí tNyD;owf uefawmh&jcif;yg
teEÅ*P k t
f if aus;Zl;½Sibf &k m;/

t½SifZ#dv
(Ouú|)
r[mpnfe,fvn
S hf "r®uxdutzGYJ csKyf
r[mpnfomoemh&yd of m? &efuek /f

¤if;aemuf omoema&;OD;pD;XmerS ay;ydYk qufuyfonfh o0PfvmT udk zwfMum;avonf? ¤if;aemuf wdy#d u


"&"r®b@m*g&du t*¾r[my@dw tbd"Zr[m&|*k½k q&mawmfb&k m;BuD; t½Si0f pd w d oå m&mbd0o H u udom
a*gwrD0w¬K tajccHí r&Pówdbm0emw&m;awmf a[mMum;awmfro l nf? ¤if;aemuf oHCmawmfrsm;tm; qGr;f
uyfonf? oHCmawmfrsm;rSm txufatmuf qGr;f pm;ausmif;BuD; 2-aqmifv;kH jynfu
h syNf yD; rSe;f xm ;onfxufrsm;
avonf? pm&if;ay;xm;aom vly&dowfrsm;tm; xrif;xkyrf sm; a0iSauR;arG;{nfch oH nf/

aeYvnf 1-em&Dtcsdew f iG f vlxyk &dowf r[mpnfausmif;awmfoYkd t0ifrcHawmhyJ wm0ef½dS &[ef;yk*Kd¾ vfç


vly*k Kd¾ vfrsm;om 0ifciG &hf avonf? ,if;0ifciG &hf aom &[ef;yk*Kd¾ vfrsm;um; em,uq&mawmfBuD;rsm;ç q&mawmfBuD;
rsm;\ aqGawmf rsdK;awmf 16 -OD;ç Ak'o © moemEk*[ ¾ tzGYJ 0ifvBl uD;rsm;ç [dawoDtzGYJ 0ifvBl uD;rsm;ç trsdK;orD;tzGYJ rS
wm0ef½t dS rsdK;orD;rsm;wdYk jzpfuek f \? xdt k csdew
f iG f r[mpnfausmif;awmf atmufxyf 4-yHçk yHk wyHo k m y&dow f½Sd
onf? ausmif;awmfa½SY ¤if;&dyo f mwGi;f jyif urÇmat;bk&m;vrf;wavQmufum; y&dowfjynfu h syfaeavNyD/

&[ef;yk*¾dKvf vlyk*¾dKvfwdkY ylaZmfMujcif;

rMumrD acgif;oGi;f awmhrnfjzpf&m acgif;roGi;f rD yxrem,u q&mawmfrsm;ESihf pHausmif;awmf atmufxy f


udk oHCmawmf 15 -yg;wdYk u ouFe;f udk vufuefawmhx;kd pHy,fwifum vuftyk cf sDí jznf;nif;pGm wywfavQmuf
í ylaZmfMuavonf? ¤if;aemuf trsdK;om; a,m*Drsm;u a&arT;rsdK;pHw k Ykd jzifh vnf;aumif;? ¤if;aemuf trsdK;orD;
a,m*DtzGYJ u a&arT;rsdK;pHw
k Ykd jzifv
h nf;aumif;? ¤if;a emuf aemufq;kH trsdK;orD;a,m*DtzGYJ u a&arT;rsdK;pHw
k Ykd jzifv
h nf;
aumif; ylaZmfMuavonf? vly&dowfrsm;rSm tuÐsjzLvuf½n S f t0wfEiS hf vufuawmh tñdak &mifwYkd 0wfqifxm;Mu
onf[\ l /

{0H yAÁZw
dÆ map0ç *[|m om"a0g Zem?
ax&a'[H bdyal ZoHçk ax&rSd edEré meom/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 282

acgif;oGif; acgif;ydwfjcif;

1-em&D 10 -rdepftcsed w f iG f q&mawmfb&k m;BuD; \ aqGawmfrsdK;awmf 4-a,mufç Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ rS


trsdK;om; 4-a,ufç [dawoDtzGYJ rS 4-a,mufç tjcm;trsdK;om;tzGYJ rS 4-a,muf pkpak ygif; 16 -a,mufwYkd u
q&mawmfb&k m;BuD;\ tavmif;awmfukd opfom;tenf;i,fjzifh ûyvkyx f m;aom rSeaf cgif;wGi;f odYk oGi;f Muonf? 1 -
em&D 25 -rdepftcsdew
f iG f rSeaf cgif;awmfukd ydwv f u
kd o
f nf? rSeaf cgif;awmfukd ydwv
f u
kd af omfvnf; tavmif;awmfukd
txif;om;zl;jrif&avonf? acgif;ydwv f u
kd af omtcg y&dowfrsm; rsuf&nfrqnfEikd o f o
l m rsm;avonf/

a'gPd,m yd'[dwm,ç orÜwmå y&domZem?


tókrck g tb0doçkH aomuov’oryÜwd m/

xD;jzLrdk; yef;armfawmf,mOfay: yifhwifNyD

pHausmif;awmfrS armfawmf,mOftxd wufx½Get f pdr;f a&miftcif;BuD; cif;xm; \? ¤if;tcif;BuD;ay:wGif


yef;rsdK;pHw
k Ykd jzifh yef;rdYk &mç yef;arGY&mcif;vdu
k f \? xdYk aemuf tavmif;awmfukd xD;jzL 4-vufç yef;wdYk jzifh crf;em;pGm
pDrx
H m;aom armfawmf,mOfoYkd jznf;jzn ;f nifpmG yifah qmifMuavonf? a,m*Dy&dowfrsm; ½kyf emrf"r®ocFg&wdYk \
rNrJtif qifjcifí ylaZmfMuavonf/

ocFg&meH obm0wåçH yódwmG e a,m*Daem?


r[max&H bdyal ZoHçk Zdeomoewm&uH/

e0kwdrydkif;

tedrfhtjrifh csifhcsdefwdkif;wmpDpOfMu

tEÅrd psmye yifah qmifvm&m vrf;wavQmufü y&dowfrsm; vG,v f ifw


h ul rwfwwf&yfz;l ajrmfEikd f &eftwGuf
Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf trIaqmifvBl uD; OD;wif0h rf \ ud, k yf ikd u
f m;udk tavmif;awmfwif ,mOftjzpf toH;k ûyNyD ;
tedrthf jrifw
h Ykd ukd csifch sdew
f ikd ;f wmum ydYk aqmifrnf,
h mOfukd pDrMH uavonf/

BuHawmokomefü pifawmftxl;pDrHjcif;

pHausmif;awmfEiS hf ydYk aqmifoû*Ø[rf nfh vrf;wavQmufwiG f rzl;jrifEikd Mf uyJ BuHawmokomefrS apmifah rQmí f
zl;ajrmfMurnfh y&dow rf sm;twGuv f nf; Ak'o
¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ csKyf vlBuD; OD;0if;xdeEf iS hf OD;wif0h rfwYkd u ta0;rSjrifí
zl;ajrmfuefawmhEikd &f eftwGuf zl;ajrmfcpH ifawmfukd tedrthf jrifh twdik ;f twmwdYk txl;pDrH ûyvkyx f m;Muonf? ,if;pif
udk ½kyuf vmyfawmfxm;½Srd nfh ae&mü oJjzLcif;jcif;ç &mZ rwfumjcif;ç iSuaf ysmyifpu kd jf cif;ç ydwjf zLAdwmefMuufjcif;
(iSuaf cs;cH)ponfwYkdjzifh vkyx f m;Muonf/

pepfwusjyKpDrHjcif;

½kyu
f vmyfawmfoû*Ø[rf nfh rD;jymcHcu
G u
f kd ûrdYawmfpnfyifom,ma&;tzGYJ u topfxyfrûH yvkyf ay;onfjh yif
rD;oû*Ø[o
f nfh tcef;udv
k nf; xyfrí H topfûyjyifay;avonf/

eHYomxif; a&arT;wdYk jzifh ylaZmfvMkd uaom y&dowfrsm;twGuv f nf; eHYomxif;rsm;udk pepfwusvufcH


odr;f qnf;NyD; rD;oû*Ø[rf nfch ef;aqmiftwGi;f ü vdtk yfovdk toH;k ûy&ef pepfwuspDrx
H m;Muavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 283

tm;vHk;tqifoifhaqmif½GufMujcif;

ûrdYawmfpnfyifom,ma&;tzGYJ onf ½kyu f vmyfawmf rD;oû*Ø[&f mü taMumif;rnDnw G yf J tcuftcJrsm;½Sad e


NyD; rSe;f xm;onft h csdex
f ufyí
kd MumcJah omf tvif;a&mifrsm; vHak vmufpmG &½SEd ikd &f ef oû*Ø[rf nfah e&mw0du k üf rD;vH;k
rsm;udk xyfrt H opfwyfqifxm; jcif;ç vQyfppf"mwftm;ysufcahJ omf rD;pufjzifh qufo, G íf xGe;f ñS&d ef topfûyvkyf
xm;jcif; ponfjzifh tm;vH;k tqifoifh aqmif½u G cf ahJ vonf/

'kwd,0efBuD;ç &efukefwdkif;aumifpD Ouú|ç nTefcsKyf


toifha&muf½Sdjcif;

tEÅrd psmyeûyvkyrf nfh eHeufyikd ;f uyif jynfxaJ &;ESihf omoema&;0efBuD;Xme 'kw, d 0efBuD; OD;ay:odr;f ç
&efuek w
f ikd ;f jynfoYl aumifpD Ouú| OD;ausmjf rifçh omoema&;OD;pD;Xme nTeMf um;a&;rª;csKyf OD;MunfneT Yf wYkdvnf;
vdt
k yfonfrsm;udk ulnaD qmif½u G Ef ikd &f eftwGuf A[ef;ûrdYe,faumifp½D ;kH wGif a&muf½adS eMuonf/

tcsdefZ,m;udkufxm;cJhMu

rd;k aumif;uifwckv;kH onf rdiI ;f ñdjk ym&Dvsuf txl;wvnf 0rf;enf;aMuuGzJ , G af umif;onfh toGiu f akd qmif
aeavonf? rd;k onf vH;k 0r½Gmawmhacs? rd;k zGrJ Qyif vH;k 0rusygawmhacs? odMum;rif;ESihf rd;k ewfom;wdYk q&mawmf
bk&m;BuD;\ ½kyu f vmyfawmfukd csrf;omNidro f ufpmG zl;jrifEikd &f ef pDrMH u[ef wlavonf? rlvtpDtpOft& nae 3 -
em&Dww d w
d iG f pHausmif;awmfa½SYrS ½kyu
f vmyfawmfukd pwif yifah qmif&ef owfrw S x
f m;MuNyD; 4-em&Dww d w d iG f
BuHawmokomefoYkd a&muf½u dS m aemufxyf wem&Dww d d y&dowfrsm; tylaZmfcHNyD; 5 -em&Dww d w
d iG f tEÅrd psmyeûyvkyf
&ef pDpOfxm;Muonf/

odYk &mwGif pxGuo f nft h csderf mS 10 -rdepfcefY tenf;i,fapmí xGucf ahJ vonf? rlvtpD tpOftwdik ;f qdv k Qif
pHausmif;a½SYrx S u
G Nf yD; urÇmat;bk&m;vrf;ESihf *Gwv å pfvrf;qHt
k a&mufwiG f ½kyu
f vmyfawmf yifah qmifrnf,
h mOfukd
pufE;Id í yifah qmif&ef pDpOfxm;avonf? Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGYJ rv
S nf; apmapmuyif vrf;wavQmufv;kH udk vdt k yf
onfEeI ;f jzifh prf;oyfarmif;ESiNf yD; tcsed Zf ,m; udu
k xf m;Muonf/

y&dowfrBuHKpzl;rsm;vGef;vS

½kyu
f vmyfawmf pwifyifaqmifonfh vrf;wavQmuf jzpfaomurÇmat;apwDvrf;ç wuúov kd &f yd o
f mvrf;ç
jynfvrf;ç BuHawmokomef t0if0vrf; ponfrS xlxyfrsm;jym;vSaom y&dowfBuD;onf Nidro f ufpmG ra½TYroGm;
apmifq
h ikd ;f ylaZmfae \? odYk jzpfí jynfvrf;ay:½Sd armfawmf,mOfrsm;tm;vH;k wdYk onf 3-em&DcefY&yfwefYyw d q f Ykd í
oGm;onf[\ l ? þodYk &yfwefYywd q
f Ykd&müvnf; wa,mufrQ &yfwefY ydwq f Ykdcikd jf cif;r[kwyf gacs? wcJeufjrm;ajrmuf
vSaom vlviId ;f BuD;udk xd;k azmufí roGm;Edik jf cif;aMumifh jzpfavonf? y&dowfum; rêuHpzl;rsm;vGev f aS vonf/

½kyfuvmyf,mOfpufrEdI;&yJESifh BuHawmokomefa&muf

½kyu
f vmyfawmf pwifwifaqmifonfh tcsdeu f mvupNyD; urÇmat; bk&m;vrf;ay:odYk a&mufonfEiS w hf ûydif
euf 0J,m 2-buf½dS y&dowfrsm;onf ta½SYtaemufpn kH D pk½;kH ûyHusvmNyD; ½kyu f vmyfawmf wifxm;onf, h mOfukd
0dik ;f 0ef;í vufjz ifuh ikd w
f ,
G af z;rum ylaZmfMuonf? odYk EiS hf ½kyu
f vmyfawmf armfawmf,mOfonf rlvtpDtpOft&
pufE;Id íoGm;&ef½adS omfvnf; a½SYaemuf0, J m ydwqf Ykd vsuf½adS om vlxv k iId ;f BuD;udk xd;k azmuf&ef roufomojzifh
olYobm0olaqmifum BuHawmokomefta&muf pufrEd;I &yJ vltiftm;ESihf 0dik f ;0ef;ylaZmfjcif;jzifh tqH;k owf&av
onf? vlxo k nf odYk uavmuf q&mawmfb&k m;BuD;tm; Munfñakd vonf/

{0Od§ Zem A[a0gç ax&rSd yoEém [d acg?


ax&edEmé ax&aygPmç ax&rSd yAÇm&m [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 284

tvTmrsKd;pHkvlAdkvfyHk

q&mawmfb&k m;BuD;\ tavmif;awmfukd BuHawmokomeftxdvu kd yf Ykd MuolwYkd tm; ypön;f ½So


d çl r½So
d çl
touft½G,Bf uD;olç i,foçl vl½, G f vlvwf ponfjzifh tvTmrsdK;pHk vlAv
kd yf w kH Ykd jzpfuek f \? vrf;wavQmuf0,f
y&dowftm;vH;k wdYk onfvnf; pdYk aomrsuf&nf pD ;usaom rsu&f nfwYkdjzifh rax&fjrwfbek ;f tm; aemufq;kH ylaZmfMu
uke\
f /

aupd tókrck g tmoHçk y*¢&wd rkcgydp?


ypärd H ax&H yóðoçk xd&*kaPm',H 0d'/kH

jrefrmhordkif;0,f þrQrsm;jym;onfh y&dowf½Sdonfh


psmye r½Sd[kqdkMu

q&mawmfb&k m;BuD;tm; aemufq;kH vdu k yf YkdMuol vlxv k v


l iId ;f BuD;ESihf um;wef;BuD;rSm BuHawmokomef
a&mufonfwikd af tmif rqH;k Edik yf ½J adS vonf? jrefrmhordik ;f wGif þrQrsm;jym;í þrQNidro f ufaom y&dowfEiS hf jynfv
h QH
onfh psmyer½Sd[lí qdkMuonf/

ax&psmyEkó0rSçd y&domok r[m [d acg?


£wd[mao þ'daom [dç ew¬w D d rEkZm jA0H/k

BuHawmokomefü y&dowfBuD;tm; arwåm&yfcH&

BuHawmokomefodkY rlvpDpOfxm;onfxuf 5 3-rdepf aemufusNyD; 5-em&Dxdk;&ef 7-rdepftvdw k iG rf S a&muf½dS


avonf? a&muf½NdS yD; rlvpDOx f m;onft h wdik ;f ylaZmf&efûyvkyx f m;onfh pifay:odYk wifNyD; tylaZmfc&H ef Ak'o¨ moem
Ek*[
¾ tzGYJ csKyf vlBuD;rsm;u pDrMH uonf? odYk aomf okomeftwGi;f MuufysrH us (Muufysw H us) pnfu m;aom
y&dowfBuD;onf twif;wd;k a0SY 0ifa&mufvmojzifh xdo k Ykdw;kd a0SYjcif; rûy&ef q&mawmfoC H mawmfrsm;ESihf wm0ef½dS
tzGYJ 0ifvBl uD;rsm;u toHcsYJ pufjzifh arwåm&yf &avonf? y&dowfvt l pk ta0;BuD;um; rsm;vGe;f í aMumufp&myif
jzpfvmavonf/

r[mZeorla[mydç okral vm ab&a0gr[m?


ax&a'orSd orÜawåç BuHawmokomeblwav/

tavmif;awmf rD;oN*ØK[fylaZmfMuNyD

vlrsm;pGmwdYk onf eHeuf 7-em&DcefYrpS í pm;aomufp&m ,laqmifMuum ae&maumif;&&ef BuHawmok omef


twGi;f ü wpwpa&muf½adS eMu&m ½kyu f vmyfawmf a&mufvmrnfh tcsdeef ;D uyfvmaomtcg wcsdKY½EHT aHG y:ü rwfwwf
&yfíaeMu&onf? tavmif;awmfEiS hf wygwnf; ygvmMuaomvlrsm;ESihf aygif;qHrk ad omtcg BuHawmokomefajr
t&yfonf wif;usrf;jynfu h syfNyD; rqefYawmhacs? odYk EiS t
hf ylaZ mfcHrI tpDtpOfudk zsufodrf;í 5 -em&D 10 -rdepftcsdef
wGif rD;oû*Ø[rf nft
h cef;wGi;f odYk yifí
h pwifr;D oû*Ø[Mf uavonf/

apmifhMuyfylaZmfMu

rD;oû*Ø[o f nfh cef;aqmiftwGi;f ü t½d;k aumuftzGYJ acgif;aqmif trIaqmifvBl uD;OD;vSxeG ;f ç Ouú|


OD;yGiahf umif;ç 'kw,
d Ouú| OD;buav;ç trIaqmifvBl uD; OD;0if;xdeçf &efuek w f ikd ;f jynfoYl aumifprD S OD;oufxeG ;f ç
urm½Gwûf rdYe,f jynfoYl aumifpOD uú|ESihf trIaqmifvBl uD; OD;wdu k pf ;kd ç OD;csdeq
f ikd çf tzGYJ em,uOD;pd;k & q&mawmf
bk&m;BuD;\ aqGawmfrsKd ;awmfrsm;ESihf &[ef;awmf OD;aom beç OD;edyP k paom wynf'h g,umwdYk apmifMh uyfvsuf
rD;ylaZmfMuonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 285

t½dk;awmfrsm; r[mpnfausmif;awmfü
yifhaqmiftylaZmfcH

nOfh 8-em&DausmfcefYwiG f t½d;k awmfrsm; rD;ylaZmfNyD;aomtcg Ak'o


¨ moemEk*[
¾ tzGYJ csKyf Ouú| OD;yGiahf umif;
ESihf 'kw,
d Ouú| OD;buav;wdYk onf t½d;k awmfrsm;udk aiGzvm;ESiahf umuf,Nl yD; toif, h al qmifvmaom oHaowåm
twGi;f aomhcwfNyD;vQif omoemh&yd o f m r[mpnf ausmif;awmfü acwåtylaZmfcx H m;cJMh uukef \/

te,fe,ftpdkYpdkY tNrdKYNrdKYt½Gm½Gm½Sd &dyfomcGJrsm;u


yifhaqmifylaZmfMu

aemufwiG f q&mawmfb&k m;BuD; \ t½d;k "mwfrsmudk te,fe,ftpdYk pYkd tûrdYûrdYt½Gm½Gm½Sd &dyo


f mcGrJ sm;rSyifah qmif
ylaZmfMuavuke\
f ? &efuek o
f moemh&yd o
f mürl wcsdKYw0uf t½d;k "mwfrsm;om usef½adS vonf/

oHa0*yGm;rsm;&ef

tdk ½Siçf vltaygif; olawmfaumif;wdYk r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf usrf;aygif; 100 -eD;yg;udk


ûypkawmfrcl o hJ nf? q|o*Fg,em r[m"r®obifBuD;wGif ½Gy½f yG cf RHcRH aqmif½u G af wmfrcl o
hJ nf? jynfwiG ;f jynfy w&m;
awmfr;kd oGe;f ûzd;½Gmcsawmfrcl o
hJ nf? a,m*Daygif; (799957) OD;udk w&m;jyawmfrcl o hJ nf? wu,fawmh urÇmausaomf
vnf; O'gef;rausonfh omoemhtmZmenf yk*Kd¾ vfjrwfBuD;rSev f aS y \? ,if;odYk xl;cReOf uú| omoemhtmZmenf
yk*Kd¾ vfjrwfBuD;aomfrS bk&m;yapöuAk'g¨ &[EÅmocifwYkdyif rvGeqf efEikd af om aojcif;w&m;ESihf &ifqikd &f ygao ;
wum; oHa0*yGm;rsm; ½IqifjcifMuuke&f mownf;/

{'daom r[maxa&mydç emwDawm avmu"r®w?H


odaó [dwmG yvkZw
dÆ ç¬ [m edpmö avmu"r®wm/

qufvufoHa0*yGm;rsm;&ef

tdak us;Zl;½Sif r[mpnfax½ yk w


Ü då pmawmfzwf olawmfpif...oifonf r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD; ysHveG f
awmfrjl cif;udk taMumif;ûyNyD; atmufygq,fppk cD x
JG m;onfo
h aH 0* *gxmygXf edó,vuFmuAsmyd'k f 100 -udk zwf½I
íqufvufoaH 0*yGm;&mownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 286

{ue0kwdrydkif;

oHa0*yGm;rsm;qifjcif&ef yxroHa0*q,f*gxm
ygXf-edó,ESifh oHa0*vuFm

oHa0* yGm;rsm;&ef

1/ oaAÁ c,EÅm edp,mç yweEÅm orkó,m?


d r'¨K0H/ 1
oaAÁoH r&Prm*r®ç oaAÁoH ZD0w

oaAÁepd ,m-odrk ;DS tyforQ "eOpömtm;vH;k wdYk onf? c,EÅm -waeYaeYwiG f ukeq
f ;kH ysufp;D jcif;vQif tqH;k ½Su
d ek f
\? orkó,m -pyfumcsKyfxm; cE¨mig;yg;wdYk onf? yweEÅm -waeYaeYus aMurGysufp;D jcif;vQif tqH;k ½Su d ek f \?
oaAÁo-H pGv
J moaE¨ wnfaejzpfvm owå0gtm;vH;k wdYk \? r&PH -pkwjd ywfa<u aovGe&f jcif;ud?k tm*r® -pGJí?
oaAÁo-H pGv
J moaE¨ wnfaejzp v f m owå0gtm;vH;k wdYk \? ZD0w d H -toufZ0D ed o
f nf? t"k0H -rkcsyakH o rNrJavpG
wum;/

odrk ;DS odr;f xm;ç Opömrsm;ç ysufjym;aemufq;kH ½Sad cs\?


½kyef mrfEpS jf zmç ig;cE¨mç ao&maemufq;kH ½Sad cs\?
owå0grSeo f rQç ZD0w
d ç rkcsrNrJygwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ ,aru&wåð yXrHç *aAÇ 0owd rmPa0g?


tAÇK|dawm0 aom ,mwdç o*päH eed0wåw/d 2

,H aomrmPa0g -tMuifêuHvmjzpfvm owå0gonf? {u&wåð -wnOfüh ? 0g -wnOfu h ? yXrH -a½S;OD;tp


y#doaE¨cPü? *aAÇ -trd0rf;wdu
k üf ? 0owd -pGyJ u kd o
f aE¨ wnfae& \? aomrmPa0g -xdo
k wå0gonf? tAÇK|dawm0 -
aoab;odkY a½S;½Ionf \tjzpfjzifh qufvufarQm&f nf wnfvsuo f mvQi?f 0g -cPay:vm wdrwf u
kd yf rmomvQif?
,mwd-oGm;&\? *päH -aoab;qDoYkd &ifqikd wf u kd ½f u
kd f vS nfv
h nfum woGm;wnf;oGm;aom? aomrmPa0g -
xdo
k wå0gonf? eed0wåwd-watmifçh wcPç wem&Dç wqHcsnfrQrqkwrf epfygacs/
Ä
trd0rf;0,fç wG,v
f moaE¨ç axGaxGrsm;pGmç owå0gum;ç b,frmS qwfqwfç
&yfwnfrem;ç woGm;wnf;oGm; \ç av;yg;aorIç wckckjzifhç ykyk½G½Gç rSeforQ
onfç rkcsao&rnfomwum;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ tpö,EÅd ta[m&wåmç ZD0dwH Oy½kZÑwd?


tm,kc, D wd rpömeHç ukE'é ed 0H Mo'uH/ 1

ukE'é ed -H usO;f i,fwv


kH pfjrpfacsmif;wdYk \? Mo'uH -a&onf? cD,wd£0 -umvMum½Snf rwnfyakH o ukef cef;
avouJo h Ykd? wxm -xdYk twl? ta[m&wåm -aeYnOfw h Ykd onf? tpö,EÅd -rkcsyHak o ukev f eG af csukef \? rpömeH -êuHvmjzpf
vmowå0gwdYk \? ZD0w d H -toufZ0D ed o f nf? 0g -touforkwf emrfEiS ½hf yk o f nf? Oy½kZÑwd -csKyf\? rpömeH -êuHvm
jzpfvm owå0gwdYk \? tm,k-toufonf? cD,wd-rkcsqwfqwf ukeq f ;kH ysufp;D \/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 287

Ä
jrpfacsmif;i,fwiG çf a&tvsOfç vsifpmG ukeo f nfEh ,
S ?f
aeYEiS n
hf nç or,ç rkcsukev f eG vf ,
G ?f
owå0grSeo f rQç ZD0wd ç rkcscsKyfaysmufu, G ?f
owå0gteEÅç ZD0w d ç rkcscsKyfq;kH uG,/f

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ tedrw
d å renmwHç rpömeH £" ZD0w
d ?H
uod&Oö y&dwOå çö wOö 'au©e oH,wk /H 2

£"-þavmuü? rpömeH -êuHvmjzpfvm owå0gwdYk \? ZD0w d H -toufZ0D ed o


f nf? 0g -toufZ0D ed f ud?k
tedrw d -Hå {uefqufquf csde;f csufowfrw S rf I r½Syd gacs? tEknm wH-þrQMumvsuf touf½n S tf [
hH k rnforl nf0grQ
ydik yf ikd rf rd d rodtyfEikd yf gacs? uod&Oö -taMumif;t&yf&yf qufpyfaeojzifh umvmMumwnf ½Sn&f ef cJ,Of;vnf;
cJ,Of;vSacs\? y&dwOå ö -jrufay:qD;ESi;f ç tyfay:rHn k if;wrQ enf;i,fvnf; enf;i,fvaS cs \? wOöZ0D w d H -xdt
k ouf
orkwf emrfEiS ½hf yk o f nfvnf;? 'kau©e-ajymxlrsm;vS qif;&J'u k E© iS ?hf oH,wk H -rjywfxm0pOf,OS \f /
Ä
ouf½nS &f efwu G çf csde;f tcsufç qufqufr½SNd yD?
touf½n S &f efç csdeu
f mvHç {uefrodNyD?
0ifoufxu G o
f ufç av;csurf [mbkwçf xkwaf vOo®mç
wjzm0dnmOfç tpOfpyfvsufç þtoufç cufcv J pS mG ç apmif&h onf/
jrufay:odYk a&mufç qD;ESi;f aygufyrmç vGepf mG omç umvwdv k o S nf?
tyfay:rHn k if;ç yrmoGi;f ç vGerf if;umvwdvk o S nf?
qif;&J'u
k ç© t00ç rsm;vSpyfo, G af e&onf/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ e [d aom yuúarm tw¬çd a,e Zmwm e rD,a&?


Z&rÜd ywGm r&PHç {0H "r®m[d ygPdaem/ 1

a,eOyuúare-tMuif vH;k yef;êud;ukwf tm;xkwrf I vHYk v0D&, d jzif?h Zmwm -ur®b0 taMumif;qHu k m
jzpfvmukeMf u owå0gteEÅwYkdonf? erD,a& -raovGeMf uuke?f aomOyuúarm -xdrk aovGeEf ikd af Mumif; vHYk v0D&, d
aumif;onf? e[dtw¬d -{uefww d d r½So d nfom? Z&H -oGm;usKd ;qHjzL i,fr, l ,
kd iG ;f tdrk if;&ifah &mf rSnahf ysmjf cif;odYk ?
ywGmyd-a&mufaomfvnf;aumif;? tywGmyd -ra&mufrí l aomfvnf;aumif;? r&PH -pkwjd ywfa<u aovGejf cif;onf?
a[mwd-ajrvufcwfeJ ajr§mufonfch o J Ykd? rvGpJ ifppf jzpf& \? ygPdaem -avmurSw D if; owå0gcyif;wdYk onf? {0H
"r®m[d-þodYk yakH o rkcsaoqH;k &jcif;oabm ½Sad csukeo f nfom/
Ä
rao&efyç 0D&, d ç rkcsr½SNd yD?
rtdak o;cifç ysdKEkpOfç vsifpmG aoEdik o f nf?
t½G,, f iG ;f ,dçk tdrk if;umç rSepf mG aoEdik o
f nf?
owåwoif; rsm;cyif; aojcif;NrJavonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 288

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ zvmerd0 yuúmeHç ygawm yweawm b,H?


{0H ZmwmerpömeHç edpHö r&Pawm b,H/ 1

ygawm-eHeufapmapmumvcgor,ü? yuúmeHzvmeH -rSn&hf ifu h ek Nf yD; opfo;D wdYk \? yweawm -tñSmrcdik f


ojzifh a<uusjcif;rS? b,H -pd;k &dryf yl ef {uefaMumufz, G o
f nf? Zm,aw£0 -jzpfouJo h Ykd? {0H -þtwl? ZmwmeH
rpömeH-ur®b0taMumif;qHv k pf jzpfvmêuHvm owå0gwdYk tm;? edpHö -tNrJepd ö xm0&? r&Pawm -pkwjd ywfa<u
aovGejf cif;rS? b,H-ylyefñ;Id rSed f pd;k &drjf cif;onf? 0g-aMumufz,
G of nf? Zm,aw-jzpf\/
Ä
pnfyifcikd jf zD;ç opfyifBuD;rSç opfo;D a<uusç
aMumufuek Mf uodYk ç oHo&bHçk qHv k mwHvk Qif;ç
owå0gcyif;wdYk ç aorif;rnfvQif;ç aoaojcif ;rSç
vGerf if;aMumufMuygownf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ ,xmyd ukru
Ç m&óç uwm rwåu d bmZem?
d /H 1
oaAÁ ab'ey&d,EÅmç {0H rpöme ZD0w

ukru Ç m&ó-td;k udv k yk v


f suf toufausmif;xde;f td;k xde;f onfonf? uwm -ûyvkyt
f yf zkw t
f yfuek af om?
oaAÁ-tvH;k pHu k ek af om? rwåu d bmZem -ajrtd;k ajrcGuwf Ykdonf? ab'ey&d,EÅm,xmyd - waeYaeYwiG f uGyJ sujf cif;
vQif tqH;k ½Su
d ek of uJoh Ykd omvQif? {0Hwxm -xdYk txl? rpömeH -êuHvmjzpfvm owå0gwdYk \? ZD0w d H -toufonf?
ab'ey&d,EÅ-H rkcs{uef trSeyf sufp;D aovGejf cif;vQif tqHk;½Sdacs\/
Ä
zkwv f yk u
f ek Nf yD;ç td;k BuD;td;k i,fç oG,o
f ,
G cf yif;ç
uGyJ sufjcif;odYk ç r,Gi;f {uefç a&muf&rSeo f Ykd ç
oHo&mwGiçf usifvnforQç teEÅowå0gç rSepf mG rkcsç
aoao&ç oHa0*ç &zG,af umif;ygownf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ '[&mp r[EÅmpç a,Amvm a,p y@dwm?


oaAÁ rpöK0oH ,EÅ?d oaAÁ rpöKy&m,Pm/ 1

a,'[&mp-tMuif touft½G,f Eke,fow l Ykd onf vnf;aumif;? a,r[EÅmp -tMuif Z&mxefo;D BuD;&ifh
tdrk if;olwYkdonf vnf;aumif;? a,Amvmp -tMuif tody nmrvdu k f olrukd w
f Ykdonf vnf;aumif;? a,y@dwmp -
tMuifynm½Su d 0dwYkd onfvnf;aumif;? oEÅd -ynwftae½Sad eMuayuke\ f ? aw -xdik ,foçl BuD;olç rdu k o f çl ynm½Sd
olwYkdonf? rpöK0oH -aorif;rnfjim; aojcif;w&m; \ tvdEk ikd if o H Ykd ? ,EÅd -rvdu k cf sifyJ vTrJ &yg vdu
k yf gMu&ukef \?
oaAÁ-owå0gOóHt k vH;k pHw
k Ykd onf? rpöKy&m,em-aorif;vQif vJavsmif;&m½SMd uukef\/
Ä
ud,
k ahf tmufi,foçl rsm;Adv k vf çl aoolrsm;vSNyD?
ud,k x hf ufBuD;olç rsm;Adv k vf çl aoolrsm;vSNyD?
ynmrJo h çl rsm;Adv
k vf çl aoolrsm;vSNyD?
ynm½Sdolç rsm;Adv k vf çl aolorl sm;vSNyD?
jzpforQOóHçk tvH;k pHçk tukeaf oMu&ayonf/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 289

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ awoH rpöKya&wmeHç *päwH y&avmuawm?


e ydwm wm,aw ykwçHå Ówd 0g ye Ówau/ 1

rpöKya&wmeH-aorif;rnfvQi;f ? aojc if;w&m;onf ESyd pf uftyfuek o f nfjzpfí? y&avmuawm -wrvGef


avmu aemufb0odYk ? *päwH -oGm;ukeaf om? awoH -xdo k wå0gwdYk tm;? ydwm -trdtbonf? ykwHå -om;orD;ud?k
ewm,aw-rapmifah ½Smufru,fq,fEikd ?f Ówd0gye -aqGrsKd ;om;csi;f onfvnf;? Ówau -wyg;aom aqGrsdK;om;
csi;f wdYk u?kd ewm,aw-rapmifah ½Smuf ru,fq,fEikd yf gacs/
Ä
aMumufz, G rf at;ç aoab;awGYuç cspfvpS mG jim;ç orD;om;udçk ESpyf g;rdbç
axmufxm;qufo, G çf ru,fEikd cf çhJ r@dKifA[dçk jrif;rd&k rf uç BuD;vSaus;Zl;ç
*kPx
f ;l ½So
d nfçh rdbudv k nf;ç ykwrå nfjim;ç orD;om;wdYk ç axmufxm;qufo, G f ç
ru,fEikd b f ;l ç vufriId cf sumç ae&pGm½Si/hf

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ ayu©wan0 ÓwDeçH yó vmvyÜwH ykx?l


{uaraum0 rpömeHç a*g0aZÑm 0d, eD,wd/ 1

ykx-l yifyef;BuD;pGm? ÓwDeH -axmifaomif;rsm;pGm aqGrsK;d ÓwumwdYk onf? vmvy w Ü -H ighom;ç ighorD;ç
ighZeD;ç ighr,m;ç ighvifom; ponfjzifh ajymMum;,k, cspfcifMuukeo f nfomvQif? ayu©wan0 -ta&;w,l
tav;rlí Munf½h MI uukeo f nfomvQif? {uaraum -wa,mufpD wa,mufpcD sn;f udo k mvQi?f a*g0aZÑm0d, -owf
rnfEh mG ;uJo
h Ykd? eD,wd-ñSmwmuif;vwfaorif;,laqmif tyfonfu?kd yó-aocsmaphiS Munf½h pI rf;ygavmh/

Ä ESv;kH odYk wifç ½Iqifjcifavmhç rsm;jzifaomif;aomif;ç rsKd;aqGaygif;wdYk ç ESpaf xmif;


0rf;omç igh[mç ighom;ç igum;pifppfç cspfírNiD;ç orD;aywnf;ç axGaxGx;l xl;ç
aysmfjrL; cspfzufç oufEMHS uif&mç ZeD;ygwnf;ç ig rh mS pm;0wfç rvGw&f atmifç BuH
aqmifppD Ofç cspfvifaywnf;ç rauGepd çö ightm;apmifrç rdbaywnf;ç oD;oD;ppGmç
qdjk rnfumyifç t½Siaf orif;ç ac:aqmifvQif;cJçh uif;rJo h em;ç owfrnfEh mG ;odYk ç
rrSm;yHak oç aqmif MuOf;avonfç oHa0jzpfz, G f pifppfwnf;/

'Gge0kwdrydkif;

'kwd,oHa0* q,f*gxm ygXfedó,ESifh oHa0*vuFm


wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ {0rAÇm[awm avmaumç rpöKemp Z&m,p?


d mG avmuy&d,m,H/ 1
wo®m "D&m e aompEÅçd 0d'w

rpöKemp-aorif;ac:jim; aojcif;w&m;onfvnf;aumif;? Z& m,p-oGm;usKd;ç qHjzL i,fr, l ,


kd iG ;f tdrk if;
&ifah &mf rSnahf ysmjf cif;onfvnf;aumif;? avmaum -wavmuvH;k udçk {0HtAÇm[awm -odYk uavmuf &uf&ufpufpuf
rñSmrwmESyd pf ufacsreI ;f tyfavNyD? wo®m -xdYk aMumif?h "D&m -aqmifrw S q
f ifjcif ynm½Siw f Ykdonf? avmuy&d,m,H -
avmu\ azmufjyefjcif; oabmud?k 0d'w d mG -ydik yf ikd rf rd o
d Md uukeí
f ? eaompEÅd-rylyefrpd;k &drMf uuke/f

Ä aojcif;w&m;ç vGeq f ;kd ½Gm;ç rsm;pGmESyd pf ufonf? tdjk cif;w&m;ç vGeq f ;kd ½Gmç rsm;pGm
ESyd pf ufonf/ jzpfvQifrck sç {uEÅç rkcsESyd pf ufc&H rnf? rjzpf&yJç tNrJcsr f;omç
trwmjynfciG çf 0ifp&H efç {uefêud;yrf; oifv h NS yD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 290

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ tanyd yó *raeç ,xmur®Kya* ea&?


rpöKaem 0orm*r®ç zE´aEÅ0"d ygPdaem/ 1

,xmur®Kya*-uHw&m;\ pGr;f tiftavsmuf uyfa&mufuek v f suf? *rae -b0wyg; ajymif;oGm;Muukef


aom? tanydea& -wyg;aom yk*Kd¾ vfwYkd uv kd nf;? yó -ESv;kH odYk wif ½Iqifjcifprf;ygavmh? £" -þavmuü?
rpöKaem-aorif;ac:jim; aojcif;w&m; \? 0oH -tvdt k êuduo f Ykd ? tm*r® -rvdu
k cf sifyJ vTrJ &yg vdu
k yf g&í? ygPdaem
-owå0g wdYk onf? zE´aEÅ0 -usD;vefYpmpm; yHt
k vm;odYk rjcm;yHak o aMumuf½UHG wkev f yI Mf u&ukeo f nfom/
Ä
ud,
k Ef iS ½hf ,
G w
f çl ud,
k ahf tmufvçl BuD;olaoMursm;vSNyD? cPrpJç tdpk NrJç ud,k v
f J
aobufe;D vSNyD/
aeYnrjcm;ç aoolrsm;ç pOf;pm;qifjcifoifah vNyD? igvJrjcm;ç xdo k rl sm;vdçk
{uefukd aoudk ao&rnf/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ a,e a,e[d rnEÅd ç wawm wH a[mwd tnxm?


{wm'daom 0dembma0gç yó avmuó y&d,m,H/ 1

a,ea,e[d-tMuiftMuif ouf½n S f usef;rmcsrf;omaom tjcif;t&mtm;jzifo h mvQif ? rnEÅd -rqifrjcif


rSwx f ifMuuke\
f ? wawm w'g -xdt k cgü? wH -xdk touf½n S f usef;rmcsrf;omaom tjcif;t&mtm;jzifh rSwx f if
jcif;onf? tnxmyd -wyg;wjcm; ruse;f rrm rcsr;f omjcif; auGuiG ;f uGu
J mG aom tjcif;t&mtm;jzifo
h mvQi?f
a[mwd-rkcspifppf jzpf& \? {wm'daom -þodYk oabm½Sad om? 0dembma0g -auGuiG ;f &jcif;onf? a[mwd -jzpf\?
avmuó-owåavmu\? y&d,m,H-twnfrNrJ azmufvaJG zmufjyefjzpfjcif;ud?k yó -aocsmaphik ½Iprf;ygavmh/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ ouvH ar'eð bkwmG ç 'wGm aum#dowH ok"?D


t¹kmrvurwåó ç taEÅ £ó&wH *awm/

5/ awae0 a'[AaE¨e ç yknrSd c,rm*aw?


r&Pmbdrak cgaomydç taomaum aomurm*awm/ 1

okc-D ewfpnf;pdryf rm csr;f omokcESihf jynfph akH om? taomaum -pd;k &draf omu uif;pifyojzifh taomu
[lonft h rnf½adS om rif;{u&mZfonf? ouvHar'eð -ZrÁLuRe;f cGif ajrjyiftvH;k ud?k bkwmG -tcGet f wkyf aumuf,l
oH;k aqmif cHpm;awmfríl ? aum#dowH -uk#w&m Opömtpku?kd 'wGm - o'¨gMunfjzLay;vªNyD;í? taEÅ -pkwjd ywfa<u
aovGeef ;D us&m tqH;k umvü? t¹kmrvurwåó -orm;awmfay; qD;jzLoD; (oQo d Qm; oD;) aq;wjcrf;rQuo
kd mvQi?f
£ó&H-tpd;k &ydik of nf\tjzpfoYkd? *awm-a&muf&½Smav\/

taomaum-taomutrnfbYJG x;l csDaom? aomyd -xdrk if;{u&mZfaomfrv S nf;? awae0a'[AaE¨e -xdk


ud,
k u f m, b0jzifyh ifvQi?f yknrSd -aumif;rIuo k v
kd o
f nf? c,H -ukejf cif;odYk ? tm*aw -a&mufonf½adS omf? r&Pm
bdrak cg-pkwjd ywfa<u aovGejf cif;odYk a½S;½Ionfjzpfí? aomuH -pd;k &dryf al qG;jcif;odYk ? *awm-a&muf&½Smav\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 291

Ä
wefc;kd tmPmç vGepf mG BuD;vSç taomuç aomua&muf&onf?
wefc;kd BuD;vJç vTrJ &ç rkcsao&onf?
tmPmBuD;vJç vTrJ &ç rkcsao&onf?
pnf;pdrBf uD;vJç vTrJ &ç rkcsao&onf?
"r®maomuç aemufq;kH usç ydik &f qD;jzLjcrf;rQwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ ,xmyd aovm 0dyv


k mç ebH tm[pö yAÁwm?
orEÅm tEky&da,,sçH edayÜmaxEÅm pwk'o
d´ m/

7/ {0HZ&m p rpöKpç t"d0wåEdÅ ygPdae?


cwåad , jAm[®aP 0aóç oka'¨ p@mvykuKú ao/

8/ e uOöd y&d0aZÆwçd oAÁar0gbdr'´w?d


e ww¬ [w¬eD H blrçd e &omeH e ywå,d m?
epmyd rEÅ,ak '¨eç ouúmaZwHk "aee 0g/ 1

ebHtm[pö-rd;k xdaygufajrmuf qdu k af &mufatmif? 0dyv k m -BuD;rm;ukeaf om? aovm -ausmuf twdNyD;ukef
aom? yAÁwm -a0;jrifo h aD cgif awmifav;vH;k wdYk onf? orEÅm pwk'o d´ m-xuf0ef;usif t&yfav;rsuEf mS rS? edayÜm
axEÅm-owå0gwdYk ukd rkeYf rek Yf nufnuf Budwaf csukev f suf? tEky&da,,sH,xmyd -vSnv hf nfomG ;vmuke&f m ouJo h Ykd
vJy?J {0H -þtwl? Z&mp -oGmusKd ;ç qHjzL i,frl ,d, k iG ;f tdrk if;&ifah &mf rSnahf ysmjf cif;Z&monf vnf;aumif;? rpöKp -
aorif;ac:jim; aojcif;w&m;onf vnf;aumif;? cwåad , -a&ajrydik pf ;kd rif;rsKd ;wdYk uv kd nf;aumif;? jAm[®aP -
jAm[®PZmwf½o dS w
l Ykd ukd vnf;aumif;? 0g -ykPmÖ ;rsKd;wdYk uvkd nf;aumif;? a0aóp -ol<u,fwYkduv kd nf;aumif;? oka'¨
-olqif;&JrsK;d wdYk uv kd nf;aumif;? p@mv ykuKú ao -'Ge;f p@m; yef ;rdu I of eG rf sKd;wdYk uvkd nf;aumif;? ygPdae -azmfjy
xkwq f kd yk*Kd¾ vfowå0gwdYk r<S uif;aom avmurSw D if; owå0gcyif;wdYk ukd vnf;aumif;? t"d0wåEdÅ -vTr;f rd;k Budwzf suf
ESyd pf ufñOS ;f yef; owfjzwfuek f\/

uOö-d wpHw k a,mufaomolurkd Q? ey&d0aZÆwd -ra½SmifMuOf? oAÁar0 -wa,mufr<uif; cyif;OóHk tvH;k pHk
aom owå0gudo k mvQif? tbdr'´w?d Budwaf csESyd pf uf zsufq;D ñSO;f qJ \? ww¬ -xdak ojcif;w&m; ESyd pf ufzsuq f ;D &m
ü? [wåeD H -qifwYkd \? 0g -qifwyfwYkd \? 0g -qif;pD;ol&w J Ykd \? blrd -atmifEikd &f monf? 0g -atmif&mrSeaf yonfh
atmifajronf? etw¬d -r½Syd gacs? &xmeH -&xm;wdYk \? 0g -&xm;wyfwYkd\? 0g -&xm;pD; ol&w J Ykd \? blrd -atmifEikd f
&monf? 0g -atmif&mrSeaf yonfh atmifajronf? etwåd -r½Syd gacs? ywå, d m -ajconfo&l J wyfom;rsm;onf? blrd -
atmifEikd &f monf? 0g -atmif&mrSeaf yonfh atmifajronf? etw¬d -r½Syd gacs? rEÅ,ak '¨epmy d-tmxAÁPaA'if pD&if
aqmif½u G cf sufjzifv
h nf;? aZwHk -atmifEikd jf cif;iSm? eouúm -rwwfaumif;acs? 0g -rpGr;f Edik yf gacs? "aee0g -ypön;f
Opömay;íaomfvnf;? aZwHk-atmifEikd jf cif;iSm? eouúm-rwwfaumif;ygacs? 0g-rpGr;f Edik yf gacs/
Ä
jrifah pmuf BuD;rm;ç ausmufaw mifrsm;wdYk ç trsm;oawåç Budwaf csaomvm;ç rjcm;
wlpmG ç Z&m"r®ç r&Pum;ç rsm;vS wGuaf &ç Adv k af jcwoif;ç owå0gcyif;udçk
owfñOS ;f Budwzf sufç olEydS pf uf \ç rdu k w f iG ;f eufvçS ,if;"r®wYkd ç cwå,
d ESiçhf
jAm[®Ppom;ç wyg;yg;rQç okccsrf;omç r&&mbl;ç vGepf mG xufvçS tmxAÁP
aA'ifç pDt&ifjzifçh pifppfrck sç Edik rf &bl;ç "r®EpS jf zmç Z&mr&Pç ,kwrf mvS \ç ,k'¨
ac:vpfç pifûydií f vnf;ç b,fenf;ESirhf Qç EdiI ;f r&½Siçhf "eOpömç ay;avygvnf;ç
rSepf mG ydik yf ikd çf rEdik af vbl;ç av;axGopömç odjrifumjzifçh trwmjynfciG çf 0ifpaH v
rSç tEdik &f rnfç rkcs rS wzf , G f uAsmwnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 292

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ r[m,om &mZ0&mç r[mor®wtm'a,m?


awyd rpöK0oH ywåmç rm'daook uxm0 um/ 1

r[m,om-rsm;aomtNcHt&H pnf;pdrf tausmftapm½SMd uukeaf om? &mZ0&m -&mZ"rfq,f0 edpu ö siwhf wf


rif;jrwfrif;aumif; jzpfMuukeaf om? r[mor®wtm'a,m -r[mor®wrif;tp½Su d ek af om? awyd -wefc;kd tmPm
awZmBuD;vQif xdrk if;wdYk onfvnf;? rpöK0oH -aorif;\ tvdEk ikd if oH Ykd ? ywåm -vTrJ &yg vdu k yf gMu&avukef \? rm'd
aook-r[mor® &mZoeif; rif;wdYk yEkH ,S f *kPrf <u,fonfh ighE,
S yf *k Kd¾ vfwYkd ü? um uxm0-ao&rnfrmS tb,fqkd
zG,&f m½Syd gtHeh nf;/
Ä
r[mor®ç ponfrsm;jym;ç w&m;rif;wdYk ç r,Gi;f rkcsç aoavMu \ç avmujzpfvmç
owå0grSeo
f rQç igupíç rkcsao&rnfomwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ aZmwdaum Z#davm Oa*¾gç ar@aum txykPaÖ um?


{awpanp a, avmauç r[myknmwd 0dów k m/
1
oaAÁç r&PrmyEémç rm'daook uxm0 um/

aZmwdaum-Opömpnf;pdrf *kPo f ed jf ynf0h aZmwduoaX;BuD;vnf;aumif;? Z#davm -Opömpnf;pdrf *kPo f ed f


rsm;vS Z#dvoaX;BuD;vnf;aumif;? tx -xdrk w S yg;? ykPaÖ um -Opömpnf;pdrf *kPo f ed rf sm;vS ykPu
Ö oaX;vnf;
aumif;? £wd -þodYk ? {awp -azmfjyxkwq f kd þyk*Kd¾ vfwYkd onfvnf;aumif;? tan -wyg;wjcm;ukeaf om? avmau
-avmuBuD;twGi;f ü? r[myknmwd -bke;f uHBuD;rm;olwYkd [í l ? 0dów k m -ausmaf pmxif½mS ;Muukeaf om? a,p -
tMuify*k Kd¾ vfwYkd onfvnf;aumif;? oEÅd -½SMd uayuke\ f ? oaAÁ -tvH;k pHu k ek af om? aw -bke;f uHBuD;rm; xdyk *k Kd¾ vfrsm;
wdYk onf? r&PH -pkwjd ywfa<u aovGejf cif;odYk ? tmyEém -vSn;f vTrJ & a&mufMu&ukew f akH o; \? rm'daook -bke;f uH
r<u,f ighE, S yf *k Kd¾ vfwYkdü? um uxm0-tb,frmS vQif qdzk , G ½f ydS gtHeh nf;/
Ä
pnf;pdrBf uD;vSç aZmwduç rkcsao&onf?
pnf;pdrBf uD;vSç Z#dvç rkcsao&onf?
pnf;pdr;f BuD;us,fç ol<u,fO*¾ç aovGe&f ç rkcsrSeaf vonf?
pnf;pdrBf uD;vSç ar@uç rkcsao&onf?
pnf;pdrBf uD;vSç ykPuÖ ç rkcsao&onf?
pnf;pdrrf <u,fç igwdYk 0,fç tb,fqzkd ,
G ½f t
dS ehH nf;/

wde0kwdrydkif;

wwd,oHa0* q,f*gxm ygXfedó,ESifh oHa0*vuFm


wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ 0goka'a0g Ava'a0gç bDraoaem ,k"|d ad um?


pmEka&ma"m r[mrav’ç tEÅuó 0oH*awm/

2/ {0H xmrAvlaywmç £wdavmurSd 0dów


k m?
1
{awyd r&PH ,mwmç rm'daook uxm0 um/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 293

0goka'a0g-tm;cGeAf v vGeBf uD;vSonfh aemifawmf0goka'0 rif;onfvnf;aumif;? Ava'a0g -tm;cGef


Av vGeBf uD;vSonfh nDawmf Ava'0rif;onfvnf;aumif;? bDraoaem -tm;cGeAf v vGeBf uD;vSonfh bDraoerif;
onf vnf;aumif;? ,k"|d ad um -tm;cGeAf v vGeBf uD;vSonfh ,k"|d vrif;onfvnf;aumif;? pmEka&ma"m -pmeka&m"
trnf½adS om? r[mrav’ -vufyef;onfBuD;onfvnf;aumif;? tEÅuó -aorif;\? 0g -aorif;ac:jim; aojcif;
w&m;\? 0oH-tvdEk ikd if o
H Ykd ? *wm-vdu
k yf gMu&uke\
f /

{0HxmrAvlaywm-odYk pOfx;l vS 0D&,


d tm;cGeAf vESihf jynfph o
kH wl Ykd [í
l ? avmurSd -avmutwGi;f ü? 0dów k m
-ausmaf pmxif½mS ;ukeaf om? {awyd -azmfjyxkwq f kd 0goka'0paom yk*Kd¾ vfwYkd aomfrv S nf;? r&PH -pkwjd ywfa<u
aovGejf cif;odYk ? ,mwm -a&mufMu&ukeaf o;\? rm'daook -xdo k w l Ykd tvm; tm;cGef rjynf<h u,f ighE,
S yf *k Kd¾ vfwYkd ü?
uxm-ao&rnf rao&rnf BuHpnfajymqdzk , G o
f nf? um0 um{0 -tb,frmS vQif½ydS gtHeh nf;/
Ä
cGet
f m;BuD;olç rsm;Advk vf çl aoolrsm;vSNyD? 0goka'0ç ponfrsm;vSç Avtm;tifç
vGevf QifBuD;olç Adv
k v
f wl Ykd vnf;ç ac:,laorif;ç jiif;qefr&ç vdu
k u
f ek Mf u \ç
Avr<u,fç igwdYk 0,fç tb,fqzkd , G ½f t
dS ehH nf;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ yg'*F|k urawåeç a0Z,EÅrurÜ,?d


a,memrd'rd¨ wH aoa|mç 'kwad ,m t*¾om0aum/

4/ aomyd rpöKrkcH aCm&Hç rda*g oD[rkcH 0d,?


y0da|m o[ £'¨[ d çd rm'daook uxm0 um/ 1

£'¨rd wH-rd;k ysaH jrvQK;d wefc;kd tbdnmOf BuD;rm;ao m yk*Kd¾ vfwYkdwiG ?f aoa|m -xl;jcm;wHv k wf cs;D rGr;f tyfjrwf
awmfral om? 'kwad ,m -t½Sio f m&dyw k &å mudak xmufí ESpaf ,mufajrmuf&mxl;cH vuf0&J H jzpfawmfral om? a,mt*¾
om0aum-tMuift½Sirf [marm*¾vm’ ef *kPv f QHuv
J wf wynfjh rwfonf? yg'*F|k urawåe -ajcrawmfrQjzif?h a0Z,EÅH
-odMum;rif;aysmpf H a0Z,EÅmeef; AdrmefbakH qmifBuD;ud?k turÜ,d -oGuo f u
G cf g wkev f yI af pcJah vNyD? aomydemr -
xdok Ykd x;l tif wefc;kd ydik ½f iS f t½Siaf rm*¾vmef trnf½adS om ax&fr[m yk*Kd¾ vfjrwfBuD;onfaomfrv S nf;? rda*g -
om;aumifonf (om;orifonf)? oD[rkcH -jcaoFch w H iG ;f odYk (jcaoF rh if;yg;pyfwiG ;f odYk )? y0dowd,xm -0ifa&muf&
½SmouJo h Ykd ? £'d̈[d -wefc;kd awmfwYkdEiS ?hf o[ -twlwuG? aCm&H -tvGet f rif; xefjyif;Murf;êuwfvpS mG aom?
rpöKrkc-H ,kwrf mpif;pif; aorif; \cHwiG ;f odYk ? y0da|m -0ifawmfr&l acsao;\? rm'daook -wefc;kd £'d̈ r½Syd gjim; ighE, S f
yk*Kd¾ vfrsm;wdYk ü? uxm-ao&rnf rao&rnf BuHawG;awm ajymqdzk , G o
f nf? um0um{0 -tb,frmS vQif½ydS gtHeh nf;/
Ä
odMum;aysmfpçH a0Z,efuçkd zefzef,rd ;f ckeçf odro
hf rd w
hf ek af tmifç vIyaf qmifEikd jf im;ç
pGr;f &nf<um;onfçh jrwfzsm;om;awmfç t½Siaf rm*¾vm’ efaomfrçS r&P rif;ç olYvuf
wGi;f odYk ç oufqif;aomaxGç a&muf&acs \? jzpfavorQç tedpo ö nfç aMomf ...
oHa0*&zG,yf gwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ avmuemxH XaywGmeç a,pan tw¬yd gPdaem?


ynm, om&dyw
k ó
å ç uvH em*¢EdÅ aomVoð/

6/ {0Hemr r[myanmç yXarm t*¾om0aum?


r&Pó 0oH yawåmç rm'daook uxm0um/ 1
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 294

avmuemxH-vlo;kH yg;wdYk \ tm;xm;ud;k uG,&f mtppf "r®&mZfreS u f l o,rÇLxGwx f m; oAÁñjk rwfpmG bk&m;
½Siuf ?kd XaywGme -csefxm;í? tan -bk&m;jrwfpmG rSwyg;ukeaf om? a,pygPdaem - tMuif owå0gwdYk o nfvnf;?
oEÅ-d ½SMd uayuke\ f ? awoHygPdeH -xdb k &k m;½SiMf uOfxm; owå0gtm;vH;k wdYk onf? ynm -½S½d o dS rQynmonf? om&d
ykwó å -om&dyw k &å m aMujimxifay: rax&fausmf \? 0g -bk&m;udk MuOf ynmacgifxd wkr½Sad om t½Sio f m&dyw k &å m
r[max&f\? ynm, -ynm\? aomVoð uvH wq,fah jcmufpw d w
f pdwu f d ?k 0g -ESp&f mhig;q,fah jcmufpwd f wpdwf
ud?k em*¢EdÅ-rrDEikd uf ek /f

{0Hemr r[myanm -odYk uavmufyiftvGev f Qiyf nmBuD;awmfral om? yXarm -a½S;OD;rqG yxrvufreG f
&mxl;cHí vusmf &Hjzpfawmrlaom? t*¾om0aum -t½Sio f m&dyw
k &å m aMujimxifay: t*¾om0urax&fjrwfBuD;
aomfrv
S nf;? r&Pó -,kwrf mpif;pif;aorif;\? 0oH -tvdEk ikd if o H Ykd ? yawåm -raoGrazmuf a&mufawmfr&l acsao;
\? rm'daook -ynmr<u,f ighE, S yf *k Kd¾ vfwYkdü? uxm -ao&vdrrhf nf rao&rnf BuHpnfawG;awm ajymqdzk , G o f nf?
um0-um{0-tb,frmS ½Syd gtHeh nf;? ew¬{d 0-r½Syd gacsonfom/
Ä
bk&m;udMk uOfç rnfawmfwiG çf t½Siof m&dyw k &å m?
odz,G rf sm;jzifçh tvGev
f Qifç ynmBuD;vSpmG ?
ynmBuD;vJç trSefyJç a½SmifvTJr&yg?
aorif;cHwiG ;f ç oloufqif;ç cyif;rsm;owåm?
aocsdeu f suç waeYusç rkcsao&rSm/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ wH wH edrw
d rå m*r®ç 0Dro
H EÅm ra[oa,m?
o,rÇLÓPawaZeç a, ywåm tmo0u©,/H

8/ {up&d,ed0gaoeç c*¾o*d o F rlyrm?


awyd emwd*wm rpöKH ç rm'daook uxm0 um/ 1

wHweH rd w d -Hå xdx


k t
kd aMumif;t&dyt f rSwf edrwd uf ?kd tm*r® -taMumif;ûyí? 0Dro H EÅm -pHpk rf;½SmazG Muukev f suf?
ra[odaem-jrwfaom oDvu©Ep¨ onf aus;Zl;*kPt f xl;udk ½Tijf rL;0rf;om ½SmrS;D awmfrMl u ukeaf om? o,rÇLÓP
awaZe-y&awmaCmoESiu hf if;í tvdvk kd jzpfaom t&[wår*fÓPfawmf pGr;f yum;tmEkabmfjzif?h tmo0u©,H -
tmoa0gw&m;wdYk \ ukejf cif;odYk ? ywåm -raoGrazmuf a&mufawmf rlMuukeaf om? {up&d,ed0gaoe -tazmfrrS;D
wa,mufx;D wnf; aejcif;jzif?h c*¾o*d o F rlyrm -BuHch sKdwrl tvm;wlOyrm½SMd uukeaf om? a, -tMuif yapöuAk'g¨
bk&m;½Siw f Ykd onf? oEÅd -½Sad wmfrMl uuke\ f ? awyd -xdk yapöu Ak'g¨ bk&m;½Siw f Ykd onf? rpöKH -aorif;ac:jim; aojcif;
w&m;ud?k emwd*wm -rkcs{uef rawmfveS f rykeu f efEikd yf gacs? rm'daook -yapöuAk'g¨ jrwfpmG wdYk E, S f *kPrf <u,f
onfh ighE, S yf *k Kd¾ vfwkd Yü? uxm -ao&rnf rao&rnf BuHpnfajymqdzk , G o
f nf? um0 um{0 -tb,frSmvQif ½Sdyg
tHeh nf;? ew¬d {0-wpd;k wpd r½Syd gacsonfom/
Ä
a½SUoGm;aemufvu kd çf odu
k ûf rdurf ygç yrmBuHch sKdç xdx
k ykd apöuç Ak'o
¨ cifç ½Siaf wmfwYkd
vnf;ç ½Spaf zmfr*¾içf azmifawmf,mOfjzifh ç jynfciG t f rwç 0ifp<H uumç r&Prif;ç
olUvufwiG ;f odYk ç oufqif;yg&ç vdu k u
f ek Mf u \ç ighE, S o
f wå0gç yk*Kd¾ vfrmS um;ç
rSepf mG rkcsç ao&rnfrmS rvGyJ gwum;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 295

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ {0H r[mEkbm0óç ,H emrwH ra[odaem?


e ba,e e vZÆm,ç r& PH 0orm*wH/

10/ edvZ’ HÆ 0Dwom&ZÆçH oAÁowåmbdr'´e?H


w,d'H rm'doH owåçH uxH embd b0dówd/ 1

{0H r[mekbm0óemr -odYk pOf½aI rm tHMh ozG,&f m a&mifjcnfawmf ajcmufjzmESihf vu©Pmawmf BuD;i,f
auwkrmvm a&mifvQHawmfwYkd jzifh wifw h ,faom a½T awmifEeI ;f avsmf ud, k af wmfEiS hf jynfph jkH cif;ç oDvç orm"dç
ynm*kPaf wmfwYkd EiS hf jynfph jkH cif;wdYk jzifh BuD;us,faom tmEkabmf½adS wmfral om? ra[odaem -jrwfaom oDvu©E¨
ponfah us;Zl; *kPt f xl;udk ½Tijf rL;0rf;om ½SmrS;D awmfrw l wfaom jrwfpmG bk&m; \? 0oH -trdeYf tmPmawmfoYkd ? ,H
{wH r&PH -tMuifpw k jd ywfa<u aovGejf cif;oabmonf? ba,e -aMumufojzif?h e tm*wH -rvmrvdu k ?f 0g -
rvdu
k ef m? vZÆm,-½Suo f jzif?h e tm*wH -rvmrvdu k ?f 0g-rvdu
k ef m/

edvZ’ -HÆ t½Surf ahJ om? 0Dwom&ZÆH -½G½H mS jcif;uif; &Jwif;aom? w,d'rH &PH -xdpk w
k jd ywfa<u aovGejf cif;
oabmonf? rm'doH owåH -ighE, S of wå0gud?k uxH embdb0dówd -tb,faMumifh rvTr;f rd;k rESyd pf ufy½J ydS gtHeh nf;?
tbdb0dówd{0-vTr;f rd;k ESyd pf ufvrd rhf nfomwnf;/
Ä
a&mifawmfajcmufjzmç vu©PmBuD;i,fç vGew f ifw
h ,fom;ç rsm;jym;xl;vnfç oDv
ormç ynm*kP w f ifçh ½Siyf ifjh rwfpmG ç rdeYf tmPmudçk vGepf mG &Jwif;ç ½Siaf orif;um;ç
vQif;yifr½Suçf &ufpuf½ek Yf Murf;ç vGeq f ;kd oGr;f \ç t&rf;ûyumç ightm;b,frmS
csr;f omay;tHeh nf;/

pwke0kwdrydkif;

pwkw¬oHa0* q,f*gxm ygVdedó,ESifh oHa0*vuFm


wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ bm&m [a0 yOöuE© m¨ ç bm&m[ma&mp yk*a¾ vm?


bm&m 'geH 'kcH avmauç bm&edau©yeH okc/H 1

yOöuE© m¨ -cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk onf? [a0 bm&m -pifppf{uef av;vHvpS mG 0efxyk 0f efy;kd BuD;wdYk yg
wnf;? bm&m[ma&mp -0efxyk 0f efy;kd udk xrf;aqmifaomolonfvnf;? yk*a¾ vm -cE¨mig;yg;½Sad om yk*Kd¾ vfygwnf;?
avmau-avmuü? bm&m'geH -ESpo f ufom,m wPSmjzpfvsuf topfcE¨m0efukd ,l&jcif;onf? 'kcH -tvGet f rif;
qif;&JvaS cs\? bm&edau©yeH -0dyóemÓPfç r*fÓPfwYkd jzifh wPSmudyk ,ftyfaomtm;jzifh cE¨m0efukd ypfcsvdu k f
jcif;onf? okcH-Munfomat;jr ab;rcyJ csr;f omvSygay\/
Ä
0efxyk q
f wkd mç ig;cE¨mç vGepf mG av;vSygownf;?
0efxrf;ac:vwfç yk*Kd¾ vfrwS çf ynwfomjzpfonf?
0efu,
kd ul ç qif;&JpçG ypfcscsrf;omygownf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 296

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ toDwu
d rd u
d v
k meHç a&m*geEÅ&Am[d,?H
om"m&aPm 0om awoHç uma,m rpöKH ed*päw/d

3/ ,xmyd om&m'a,m vau©ç uma,yd oAÁKy'´0g?


oGm,h aworÜd ygaweç uma,m rpökH ed*päw/d

uma,m-cE¨udk,f½yk f taumifyyk o f nf? toDwu d rd u


d v
k meH -a&om;ausm½d;k ½d;k wGi;f jcifqD rSaD epm;aomuf
aoaysmufarG;zGm; emzsm;BuD;i,f vsifpeG Yf y,fonfh ½Spq f ,fac:½d;k yd;k rsKd;taygif;wdYk EiS v
hf nf;? om"m&aPm -ydik q f ikd f
qufqaH cs\? awoH -xdyk ;kd rsKd;½Spq f ,fwYkd \? 0om -tpGr;f aMumif?h uma ,m-emrf 0dnmOfrDS cE¨mud, k ½f yk o
f nf? rpöKH -
aoqH;k ysupf ;D jcif;odYk ? ed*päwd -{uefrazmuf a&muf&acs \? tEÅ&Am[d,H tEÅ&Am[d,meH -ud, k wf iG ;f ud,
k yf üjzpf
ukeaf om? a&m*geH -ud;k q,fah jcmufjzm ab;a&m*gwdYk EiS v hf nf;? om"m&aPm -qufqí H aeacs\? awoH -xdu k ;kd q,f
ajcmufjzm ab;a& m*gwdYk \? 0om -tpGr;f aMumif?h uma,m -emrf0n d mOfrDS cE¨mud,k ½f yk o f nf? rpöKH -aoqH;k ysupf ;D jcif;
odYk ? ed*päwd-yHak orazmuf a&muf&\/

[d-EdiI ;f cdik ;f zG,&f m avmulyrmum;? vau© -rSww f ikd pf ufü? o&m',m -jrm;ç vSpH om; vufeufrsm;wdYk onf?
yywEÅ, d xm-usa&mufuek o f uJo
h Ykd? wxm -xdYk txl? uma,yd -cE¨mud, k ½f yk f taumifyyk üf vnf;? oAÁKy'´0g -
tvH;k pHak om Oy'´a0g ab;&efwYkd onf? ywEÅd -usa&mufuek \ f ? oGm,H -aom t,H uma,m -xdak v;yg;"mwfckd
cE¨mud, k of nf? aworÜd -xdak b;Oy'f'PfcsufwYkd \vnf;? ygawe -ay:aygufusa&mufjcif;aMumif?h rpöKH -ysufp;D ao
qH;k jcif;odYk ? ed*päwd-yHak orazmufa&muf&\/
Ä
yd;k rsKd;½Spq
f ,fç rSw D ,
G af eMuç þum,ç rkcspufqyk zf , G yf gwum;? ,if;yd;k rsKd;rsm;ç
tpGr;f tm;aMumifçh "mwfom; "mwf½yk çf taumifyyk çf rkcsaoqH;k wwf onfwum;?
þud, k cf E¨mç ema&m*gç rsm;pGmqufq aH cs\wum;? ud;k q,fah jcmufjzmç ema&m*g
aMumifçh cE¨mþud, k çf trSeu
f çkd ,Gi;f ,dyk sufp;D Edik o
f nfwum;? rSwwf ikd pf uf0,fç
jrm;oG,o f ,G çf wu,fusa&muf ysufp;D avonf wum;? a&m*goG,o f ,G çf þ
ud, k 0f ,fç wu,fusa&muf ysupf ;D wwfonf wum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ tAvH 'kAv
Á H tm,kç A[l[d orÁEḦ ba0?
wo®m rk[w k Eå aÅ &ydç ba0,s r&PH [d a0/ 1

,o®m-tMuifaMumif?h tm,k -toufonf? 0g -touforkwf emrfEiS ½hf yk o f nf? tAvH -tm;cGeAf v r½Sd
onfvnf;aumif;? 'kAv Á H -tm;enf;vSonfvnf;aumif;? A[l[d -xGuo f ufç 0ifo uf av;csu£
f &d,m wjzmylat;
av;axGbw k rf [m tpmtm[m& ponfpak ygif; rsm;pGmaom taMumif;&yfwYkdEiS ?hf orÁEH¨ -qufpyfonfvnf;aumif;?
ba0-jzpf\? wo®m -xdYk aMumif?h rk[w
k Eå aÅ &yd - wrk[w
k f csuw
f ûzwf wdak wmif;aom umvtwGi;f üvnf;? r&PH -
pkwjd ywfa<u aovGejf cif;onf? a0 ba0,swd -{uefpifppf jzpfEikd af yonfom/
Ä
½kyef mrfEpS jf zmç oufcE¨mç rSepf mG tm;r½Syd gacswum;?
½kyef mrfEpS jf zmç oufcE¨mç vGepf mG tm;enf;vSacs\wum;?
xGuo f uf 0ifoufç av;csuf£&d,mç tpjzmç rSepf mG pyfíae \ wum;?
cPcsufcsif;ç umvwGi;f ç ½kwcf sif;aoEdik af yonfwum;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 297

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ ZD0w
d H Asm"d umavm pç a'[edau©yeH *wd?
yaOöaw ZD0avmuo®çð tedrwd må e em,a&/ 2

ZD0w d -H touf0n d mOf ½Sijf cif;vnf;aumif;? Asm"d -ESyd pf ufjyif;pGm rcHomatmif zsm;em&jcif;vnf;aumif;?
umavmp-pkwjd ywfa<u aovGe&f mtcgvnf;aumif;? a'[edau©yeH - cE¨maumif½yk f tykyu f m, pGeYf ypf&mt&yf
vnf;aumif;? *wd -vm;a&muf&rnf*h wdvnf;aumif;? £wd -þodYk ? {awyOö -þ ig;rsKd;wdYk u?kd ZD0avmuo®ð -
touf0n d mOf ½Siq f jJ zpfaom þavmuü? ted rdwmå -tydik ;f tjcm; trSwt f om; r½Sd ukeo
f nfjzpfí? e em,a& -
{uefyikd yf ikd f rodtyfEikd u
f ek /f
Ä
avmuZmwfcçkH êuHvmjzpfvmç owå0gum;ç emzsm;a&m*gç wjzmouf½iS çf xdYk jyif
wyg;ç uif;jim;ZDa0ç ao&mumvç ypfcscE¨mç vm;&mXmeç b0[lonfç þig;vD
um;ç rSwo f m; r½Sdç rodEdkifygç cE¨mig;0ç tedpyö gwum;ç cE¨mig;0ç 'ku©ygwum;ç
cE¨mig;0ç tewåygwum;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ tyÜrm,krEkómeHç [DaV,seH okayg&daom?


pa&,sm'dwoå aD om0ç ew¬d rpöKó em*arm/ 1

rEkómeH-ckacwfaygufzmG ; vly*k Kd¾ vfrsm;wdYk \? tm,k -toufonf? 0g -touf½n S &f m umvonf? tyÜH -
vGepf mG umv wdak wmif;vSacs \? okayg&daom -w&m;ouf0if olawmfpif olawmfaumif;onf? eH -xdt k oufu?kd 0g -
xdt
k ouf½iS &f mumvud?k [DaV,s -uJ&h UJ ½Iwcf s&m\? tm'dwo å aD om -&J&aJ jymifajymif acgif;rD;avmifc&H oluo
hJ d Yk ?
pa&,s-rem;rae w&m;azGí usiBhf uHay&m \? rpöKó -aorif;ac:jim; aojcif;w&m; \? em*arm -rvmra&muf
&monf? ew¬d-wuGufurS r½Sdygacs/
Ä
ckacwfêuH&ç vlYavmuç wdv k oS ufZ0D g?
touf0dnmOfç olawmfpifç rSefyif½Iwfcsyg?
acgif;rD;avmifjim;ç yk*Kd¾ vfvm;ç w&m;usifah vyg?
aorif;rvm&mç &yfa'omç rSepf mG r½Syd g/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ twåm a*a[ ed0wåaEÅç okomae rdwAå E¨0g?


okuwH 'ku#ú H ur®çH *päEHÅ tEk*päw/d

twåm-&wema½TaiG ax aG xGpom; Opömrsm;wdYk onf? a*a[ -a*a[{0-aeNrJae&m tdraf *[müomvQi?f


ed0wåaEÅ-aoolaemufoYkd ra&mufrygvpf ae&pfavukef \? rdwAå E¨0g -rdbESpyf g; om;ESio hf rD;ZeD;rdcif cspfuRef;0if
olwYkdonf? okomae okomae{0 -okomefocsKiØ ;f üomvQi?f 0g -okomae okomeawm -okomefocsKiØ ;f ajrvkyf
wdik ;f rS? a*[H -tdro
f Ykd ? ed0wåaEÅ -jyefomG ;Muuke\
f ? okuwH -aumif;pGmûytyfaom? ur®H -ukov kd u
f H okp½duk f uHonf
vnf;aumif;? 'ku#ú H -raumif;ojzifh ûytyfaom tukov kd u
f H 'kp½du
k u
f o
H nfvnf;aumif;? *päEHÅ -twnfrus b0
wyg; ajymif;oGm;&oloYkd ? tEk*päwd -t&dyyf rm ruGmpOfpu kd f vdu k af v\/
Ä
a½TaiG&wemç Opömjrm;ajrmifç oH;k aqmifz,
G &f mç jzmjzmpnf;pdrçf tdrrf mS ae&pfç pifppf
wHxmG ç "r®wmwnf;ç MuifemvSpmG ç vGecf spfpmG jim;ç orD;om;ESiçhf ZeD;cspfcifç
tMuifvifvnf;ç rSeyf ifrck sç aemufurygç {uefomwnf;ç zefcgqnf;pk ç rdrûd y
onfçh aumif;rIraumif;rIç tvkypf o k maemufuygonfç uHomud, k yf ikd Of pömwnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 298

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ o&D&ó *kPmeOöç 'k&rpöErÅ EÅ&?H


H¨ çd uyÜE|Å m,Daem *kPm/ 1
o&D&H cP0d'o

o&D&ó-cE¨mud, k \
f vnf;aumif;? *kPmeOö -ud, k üf wnf½adS om oDvç orm"dç ynmtp½Sad om *kPf
aus;Zl;wdYk \vnf;aumif;? tpöEHÅ -pifppf{uef trSerf ck s? tEÅ&H -txl;tjym; jcm;em;jcif;onf? 'k&H -a0;uGmvSacs\?
o&D&-H cE¨mud,
k o
f nf? cP0d'o H¨ d -cPrMum ysufv, G v f aS om oabm½Sd \? *kPm -ZD0wdaNE´ wnfaetcdu k f
ud,
k üf wnfaom *kPaf us;Zl;wdYk onfrul m;? uyÜE|Å m,daem-urÇmqH;k onfwikd af tmif wnfwwfuek f\/
Ä
t½Snrf Mumç ud,
k cf E¨mum;ç w&mtESpçf ud, k üf jzpfom;ç jyefppfEiId ;f avsmfç aus;Zl;
aomfrçl usL;ausmfuek cf ef;ç urÇmuRrf;onfç O'gef;rausç vljynfewf&yfç yJw h if
xyfvrd /hf

(0d"&l ysKYd )

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ [m a,m*g 0dyaÜ ,m*EÅmç [m edpHö oAÁocFw?H


[m ZD0w
d H 0demoEÅçH £pömod y&da'0em/

a,0g-q&mwynfh rdbESio hf m; tpxm;í rsm;vSzzkH kH avmu"mwf wdu k bf kH 0,f êuHêuduaf ygif;azmf awmfpyf
,SOw f jJG cif; [lorQwYkdonf? 0dyaÜ ,m*EÅm -waeYaeYwiG f uGu J mG jcif;vQif tqH;k ½Sud ek f \? oAÁocFwH -ocFg&OóHk
tvH;k pHo k nf? [m edpHö [m tedpHö -aMomf t½Snt f pGJ tNrJr½Sad vwum;? ZD0w d H -touf0n d mOf ½Si&f jcif;onf? [m
0demoEÅ-H aMomf ysupf ;D jc if;vQif tqHk;½Sdacs \ wum;? £wd -þodYk qí kd ? y&da'0em -rsu&f nfvmT pdk id, k jkd rnfwrf;
jcif;onf? tmod-jzpfNyD/
Ä
aygif;qHMk u&ç waeYusç uG&J jcif;tqH;k ½Spd w
G um;?
ocFg&OóHçk tvH;k pHçk tukerf NrJygwum;?
0dnmOfwif;vif;ç ouf½iS jf cif;um;ç aojcif;aemufq;kH ½Sd \wum;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ Zmwó r&PH a[mwdç Zmawm 'kum© ed zkowd?


AE¨H 0rH y&dau’oçH wo®m Zmwð e a&mpa,/ 1

Zmwó-pGv J moaE¨ wnfaew v kH pf jzpfay:vmaomowå0gtm;? r&PH -pkwjd ywfa<u aovGe&f jcif;onf?


a[mwd-rvGyJ akH ojzpf&acs\? Zmawm -pGv J moaE¨ wnfaewHvk pf jzpf&aomowå0gonf? 'kum© ed -axGaxGrsm;vS
qif;&J'u
k w © Ykd u?kd zkowd -rêuHcsivf J vTrJ &acs êuHawGY&ay \? AE¨H -wkyaf ESmifcsnw
f nf; zrf;qD;jcif;udv
k nf; aumif;?
0"H-ñSO;f yef;ESyd pf uf owfjzwfjcif;udk vnf;aumif;? y&dau’oH -txl;xl; tjym;jym; rsm;pGmaom ab;Oy'´a0gudk
vnf;aumif;? zkowd -êuHawGY&\? wo®m -xdYk aMumif?h Zmwð -pGv J moaE¨wnfaejcif;ud?k e a&mpa, -rêuduf
rESpo
f uf&m/
Ä
pGJvmoaE¨ç aeavwHkuç r &PESiçhf rkcs{uefç êuH&rSef \ç zefzefeeJ çJ qif;&J'u k ç©
rkcsrvGçJ êuH&NrJwnf;ç zGYJ pnf;cH&ç owfc&H ESiçhf rsm;jym;pGmvSç Oy'´0vnf;ç
rkcsyakH oç êuH&avonf? oaE¨Zmwdç aMumufz, G wf nf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 299

yOöe0kwdrydkif;

yOöroHa0*q,f*gxm ygVdedó,ESifhoHa0*vuFm

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ ZD0w
d H OyeD,wdç tyÜH tm,k y&dwu
å ?H
Z½lyeDwó e oEÅçd wmPm avmPm y&m,Pm/

owåmeH-pGv
J moaE¨ wnfaejzpfvm owå0gwdYk \? ZD0w
d H -toufZ0D ed u
f ?kd OyeD,wd -Z&mw&m;onf
aojcif;odYk a&mufatmif aqmif,t l yf\? tm,k -toufonf? 0g -touforkwf emrfEiS ½hf yk o f nf? tyÜH -tyfay:
rHn
k if; jrufay:qD;ESi;f odYk enf;usOf;wdak wmif;vS \? y&dwu å H -umvr½Snf enf;vSacs \? Z½lyeDwó -tdrk if;&ifah &mf
rSnahf ysmfjcif; Z&mw&m;onf aojcif;odYk aqmif,t l yfaom owå0gtm;? wmPm -apmifah ½Smufwm;jrpfEikd af om ajr;ç
jrpfç om;ç orD;ç ZeD;ç vifom;ç rdb ponfwYkd onfvnf;aumif;? avPm -yke;f atmif;&m t&yfwYkd onfvnf;
aumif;? y&m,Pm-vJavsmif;rScD t kd m;ud;k &m rdwaf qGwYkd onf vnf;aumif;? e oEÅd -rkcsyHkao r½Sdygacsukef/
Ä
Z&mrD;a&mifç vGeaf wmufajymifç aoatmifaqmifyYkd onf?
touf½iS &f mç csdetf cgç vGepf mG enf;vSygownf;?
raozdYk &mç tm;ud;k p&mç b,frmS r½SNd yD?
w&m;usifu h mç tm;ud;k &mç rSepf mG ûy&rnf/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ ykAP
Á mS 'dumvm tapöEçdÅ w&,EÅpd &wåad ,m?
0a,m*kPm yZ[EÅdç tEkykAÁH caP caP/

ykAP
Á mS 'dumvm-eHeufpom; tcsdeu f mvrsm;wdYk onf? tapöEdÅ -wa½TUa½TUpm; vGeo f mG ;ukef \? &wåyd ,m -
oH;k ,Hyikd ;f jcm; nOfrh sm;wdYk o nf? w&,EÅpd -wnOfNh yD; wnOfh qifu h mqifu
h m vGeo
f mG ;ukeo
f nfom? 0a,m*kPm -
yxrç rZÑdrç ypärd [kt½G,t f pkwYkd onf? tEkyAk HÁ -tpOftwdik ;f ? caPcaP-cPwdik ;f cPwdik ;f ? yZ[EÅd-pGeYf uek \
f /
Ä
eHeufpom;ç umvrsm;ç vGeo f mG ;cJah vNyD?
oH;k ,Hyikd ;f jcm;ç nOft
h rsm;ç vGeo
f mG ;cJah vNyD?
aemufaemuft½G,fç a½SYt½G,fç pGefYy,fcJhavNyD?
ao&efcsdecf gç vGerf sm;pGmç eD;vmcJah vNyD/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ oaAÁ owåm r&dóEÅçd r&PEÅH [d ZD0w d ?H


,xm ur®H *rdóEÅdç yknygyzvly*g?
¾ /ð 1
ed&,H ygyur®EmÅ ç yknur®mp ok*w

oaAÁ-<uif;rJOh óHk tvH;k pHu k ek af om? owåm -owå0gwdYk onf? r&dóEÅd -pkwjd ywfa<u aovGeu f ek v
f rd v
hf wåUH ?
ZD0w d -H touf0n d mOf ½Si&f jcif;onf? r&PEÅ[ H d -pkwjd ywfa<u aovGejf cif;vQif tqH;k ½Sad csonfom? yknygyzvl
y*g-aumif;usKd ; qd;k usKd ;odYk uyfa&mufMuukeo f nfjzpfí? ,xmur®H -rdrw d Ykd ûyvkypf rD H uHtm;avsmfpmG ? *rdóEÅd -
qdik &f mb0 vm;a&mufMu& ukev f rd vhf wå?H ygyur®EmÅ -,kwrf mnpfusL raumif;rI½o dS wl Ykd onf? ed&,H -i&JoYkd?
*rdóEÅd-vm;a&mufMu&ukev f rd v
hf wå?H yknur®mp -aumif;rI½o dS w
l Ykd onfum;? ok*wð -vlY&yfewfxH aumif;rIuûH yol
wdYk \ bHb k 0odYk ? *rdóEÅd -vm;a&mufMu&ukev f rd v
hf wå/H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 300

Ä
owå0gOóHkç tvHk;pHkç tukefaojcif;oabm½Sdacs\?
0dnmOfxifvif;ç ouf½iS jf cif;ç aojcif;aemufq;kH ½Sad cs\?
rdrûd yzefç uHtavsmufç vma&muf&jcif;½Sad cs\?
raumif;ûyuç ed&,ç vm;&oabm½Sad cs\?
aumif;rIûyrlç vlY&yfewfxçH pkeuf mqefç jzpf&yfreS v
f yS gay\/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ oaAÁ0 eduyd© ó
d EÅçd blwm avmau orkó,H?
,w¬ {wm'daom owåmç avmau tyÜ#yd *k a¾ vm?
wxm*awm AvyÜawåmç orÁKa'¨g y&deAd KÁ awm/ 2

abmaEÅm-y&deAd mÁ ef 0ifp<H uoGm; bk&m;½Six f yH g;ü nGww f mG ;canmif; tdyk &dowftaygif;wdYk ? ,wå ,o®ð
avmau-tMuif owåavmuBuD;twGi;f ü? {wm'daom -þodYk vmbmç vmb ponftwefwef avmu"HaMumifh
azmufjyefr½Sd wm'd*P k Ef iS hf jynfph jkH cif;oabm½Sad om? owåm -vlewfwYkd \ q&m jA[®mw dkY\rud#k f oH;k wdu k x
f yd w
f if
q&mocif jzpfawmrlaom? wxm*awm -a½S;aemifawmf o,rÇLwdYk twl<uvmjcif; aumif;awmfral om? AvyÜawåm
-um,ÓP tm;q,f0odYk a&mufawmfral om? orÁKa'¨g - jrwfpmG bk&m;½Sio f nfaomfrv S nf;? y&deAd KÁ awm -y&deAd mÁ ef
0ifpcH sKyfNidr;f awmfr&l wHak o;\? ww¬ wo®ð avmau -xdo k wå avmuBuD;twGi;f ü? oaAÁ0 -wa,mufr<uif; cyif;
OóHt k vH;k pHo k mvQif jzpfuek af om? blwm -jzpfvmxif½mS ; owå0grsm;wdYk onf? orkó,H -ig;jzmig;&yf txyfxyf
jzifh pyfípkcsKyf cE¨mud, k ½f yk u f ?kd eduyd© ód EÅd -olaojr§KyfEHS ajrokomefü {uefrck s pGeYf ypfMu&ukev
f rd v
hf wåUH /
Ä
trsm;oligç ½Irw S yf gavmhç ½Spjf zmavmu"Hç rkew
f ikd ;f 'PfaMumifçh azmufjyefr½Sçd
wm'd*P k yf ikd çf oH;k qdik af vmu"mwfç q&mjrwfwqlç o,rÇLwdç pHwrl ½Sçd wd0o d |d ç
*kPaf ygif;confçh wxm*wrnfç bGYJ awmfcsDom;ç q,fyg;tm;oefç avmufiH
jynf0h ç or KÁ '¨vnf;? rkcs{uefç edAmÁ efjynfciG çf 0if&wHk \? awbkru ® ç ocFg&onfç
rkcsqwfqwfç ysufjcif;oabm½Sad csonf wum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ tedpmö 0w ocFg&mç OyÜg'0,"r®ad em?


OyÜZw dÆ mG ed½Zk ÑEÅçd awoH yl0oarm okacg/ 1

ocFg&m-½kyef mrf"r® ocFg&[lorQwdYk onf? tedpmö 0w -ûyuGyJ supf J rIeYf reI Yf BuJí rNrJuek pf w
G um;? OyÜg'0,
"r®ad em-jzpf½rkH mS wnfraeyJ {uefrck s bifoYkd usvsuf ysufwwfaom oabm½Su d ek f \? OyÜZw dÆ mG -taMumif;pHpk kH
aygif;umqHí k jzpfuek Nf yD;onf½adS omf? ed½Zk ÑdEdÅ -ysupf ;D uG,yf csKyfaysmufMuukef \? awoH -xdk tpd;k r& ocFg&w&m;
wdYk \? 0lyoarm-Nidr;f &m{uef edAmÁ efonfomvQi?f okacg -Munfomat;jr ab;rcyJ csr;f omvSacs\/
Ä
ocFg&OóHçk tvH;k pHçk tukerf NrJygwum;?
jzpfvmorQç ocFg&ç rkc sysufjcif;½Sad cspGwum;?
½kyef mrfEpS 0f ç jzpforQç rkcscsKyfjcif;½Spd w
G um;?
½kyef mrfcsKyf&mç edAmÁ efomç rSepf mG csr;f omaypGwum;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 301

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ 'kum© 0w ocFg&mç OyÜg '0,"r®ad em?


OyÜZwdÆ mG ed½Zk ÑEÅçd awoH 0lyoarm okacg/

ocFg&m-½kyef mrf"r® ocFg&wdYk onf? 'kum© 0w -qif;&Jjcif;oabm½Su d ek pf w


G um;? OyÜg'0,"r®ad em -jzpfjcif;ç
ysufjcif;oabm½Sud ek \f ? OyÜZw
dÆ mG -taMumif;pHpk kH aygif;umpHv
k suf jzpfuek Nf yD;í? ed½k ZÑEÅ-d ysupf ;D uG,yf csKyfaysmufMu
uke\
f ? awoH -xd½k yk ef mrf"r® ocFg&wdYk \? 0lyoarm -Nidr;f &m{uef edAmÁ efonfomvQi?f okacg -Munfomat;jr
ab;rcyJ csr;f omvSay\/
Ä
ocFg&OóHçk tvH;k pHçk tukeq f if;&JaypGwum;?
jzpfjzpforQç ocFg&ç rkcsysufjcif;oabm½dpS w G um;?
½kyef mrfEpS 0f ç jzpforQç rkcscsKyfjcif;½Spd w
G um;?
½kyef mrfcsKyf&mç edAmÁ efomç rSepf mG csr;f omaypGwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ tewåm 0w ocFg&mç OyÜg'0,"r®ad em?


OyÜZw
dÆ mG ed½Zk ÑEÅçd awoH 0lyoarmokacg/

ocFg&m-½kyef mrf"r® ocFg&wdYk onf? tewåm0w -tvdo k Ykd rvdu


k f têuduo f Ykd rvdu
k yf gukepf w
G um;?OyÜg'0,
"r®ad em-jzpfjcif; ysujf cif;oabm½du
S ek f \? OyÜZw
dÆ mG -jzpfuek Nf yD;í? ed½kZÑEÅd -csKyfaysmufMuavuke\ f ? awoH -xdk
½kyef mrf"r® ocFg&wdYk \? 0lyoarm -Nidr;f &m{uef edAmÁ efonfomvQi?f okacg -Munfomat;jr ab;rcyJ csr;f omvSacs
\/
Ä
ocFg&qdçk rsm;xdxk çkd tvdrk vduk çf têudurf ygukepf wG um;?
jzpfavorQç ocFg&ç rkcsysufjcif;oabm½Spd w G um;?
jzpfavorQç ocFg&ç rkcscsKyfjcif;oabm½Spd w G um;?
ocFg&csKyf&mç edAmÁ efomç vGepf mG csr;f omaypGwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ oaAÁ ocFg&m tedpmö wdç ,'g ynm, yówd?


tx edAEdÁ w d̈ m/ 1
´ d 'kau©ç {o ra*¾g 0do'k ,

oaAÁ-<uif;rJOh óHk tvH;k pHu


k ek af om? ocFg&m -uH pdwf O [m aMumif;av;jzmwdYk aygif;umûyjyif pD&iftyf
om; cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk onf? tedpmö -jzpfNyD;í xi ½f mS ;r½Sjd cif;aMumifh rNrJuek ?f £wd -þodYk ? ,'g -tMuif
tcgü? ynm, -0dyóemynmjzif?h yówd -½Irw S qf ifjcif\? tx -cE¨mig;0 ½kyef mrf"r®wYkd \ tedpjö zpftif ½Ijrif
av&m xdt k cgüç 'kau© -oHo&m0#fqif;&Jü? edAEdÁ w ´ d -NiD;aiGY\? {o {aom -þodYk oo H &m0#fBuD;ü NiD;aiGYjcif;onf?
0do'k ,
d¨ m-udavombif pifMu,fjcif;\? ra*¾g-taMumif;aywnf;/
Ä
ocFg&cyJç rNrJtifuçkd ynmjzifq
h ifç ½Ijrifavuç 0#f'u
k B© uD;ç NiD;aiGYrek ;f umç
raysmw
f mç rSepf mG udavomç pifMu,faMumif; aywnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 302

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ oaAÁ ocFg&m 'ku© mwdç ,'g ynm, yówd?


tx edAEdÁ w d̈ m/ 2
´ d 'kau©ç {o ra*¾g 0do'k ,

oaAÁ-<uif;rJOh óHk tvH;k pHu k ek af om? ocFg&m -uH pdwf O [m aMumif;av;jzmwdYk aygif;umûyjyif pD&iftyf
jim; cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk onf? 'kum© -tvGet f rif; qif;&Jjcif;oabm½Sd uk ef\? £wd -þodYk ? ,'g -
tMuiftcgü? ynm, -0dyóemynmjzif?h yówd -½Iqifjcif\? tx -cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk ukd qif;&J \[k
½Iqifjcif&m xdt k cgü? 'kau© -oHo&m0#fqif;&Jü? edAEdÁ w ´ d -NiD;aiGY\? {o {aom -þodYk oHo&m0#fqif;&Jü
NiD;aiGYjcif; raysmaf rGYjcif;onf? 0do'k ,
d¨ m-udavombif pifMu,fjcif;\? ra*¾g-taMumif;aywnf;/

Ä ocFg&cyif;ç qif;&Jtifuçkd ynmjzifq


h ifç ½Ijrifavuç 0#f'u
k B© uD;ç NiD;aiGUrke;f wmç
pdwyf suw
f mç rSepf gmudavom pifMu,faMumif;aywnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ oaAÁ "r®m tewåmwdç ,'g ynm, yówd?


tx edAEdÁ w d̈ m/ 1
´ d 'kau©ç {o ra*¾g 0do'k ,

oaAÁ-<uif;rJOh óHk tvH;k pHu


k ek af om? "r®m -cE¨mig;yg; w&m;wdYk onf? tewåm -rdrw
d Ykdu tpd;k r&jcif;aMumifh
rdrt
d vdo k Ykd vu
kd í
f rdro
d abmus pDraH y;wwfaom tpd;k &twår[kwyf guke?f £wd -þodYk ? ,'g -tMuiftcgüç
ynm,-0dyóemynmjzif?h yówd -½Ijrif\? tx -cE¨mig;0 ½kyef mrf"r®wYkd \ tewåjzpftif ½Ijrifav&m xdt k cgü?
'kau©-xefonf;jyif;jy oHo&m0#f'u k ü© ? edAEdÁ w
´ d -NiD;aiGU\? {o -{aom-þoHo&m0#fBuD;ü NiD;aiGYjcif;onf?
0do'k ,
d¨ m-udavombif pifMu,fjcif;\? ra*¾g-taMumif;aywnf;/

Ä cE¨mig;0ç tewåjzpftifç ynmjzifq h ifç ½Ijrifavuç 0#f'u


k B© uD;ç NiD;aiGYrek ;f wmhç
raysmwf mç rSepf mG udavom pifMu,faMumif;aywnf;/

qEé0kwdrydkif;

q|oHa0*q,f*gxm ygXfteufESifh oHa0*vuFm

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ taZÆ0 udprö mwyÜçH aum Znm r&PH oka0?


e [d aem o*F&H aweç r[maoaee rpöKem/ 2

taZÆ0-eufjzefoefbufra½GU ,aeYuyifvQi?f tmwyÜH -waxmifih g;&m udavomrSef olyek &f efukd jyif;pGmyl
yefapwwfaom vHYk v0D&, d ud?k udpHö -rqdik ;f rwG rkcsqwfqw f ûytyfç ûyoifçh ûyxdu
k f \? oka0 -eufjzefü? r&PH -
pkwjd ywfa<u aovGejf cif;ud?k aum -tb,fy*k Kd¾ vfonf? Znm -*eaocsm od&mtHeh nf;? r[maoaee -a&ç rD;ç
tqdyçf vufeufç a&m*g ponfjzifh aoapEdik af Mumif; ppfonfaygif;rsm;pGm½Sad om? awe rpöKem -aorif;ac:jim;
xdak ojcif;w&m;ESi?hf o*F&H -&ufcsde;f ay;xm;jcif;ç wHp;kd vufaqmifay;xm;jcif;ç ckcEH ikd af tmif ppfonfAv
kd yf g
pkaqmif;xm;jcif;onf? e [d tw¬d -rkcsyHak o r½Syd gacsonfom/
Ä
olawmfpifrsm;ç pOf;pm;ygavmhç rSepf mG {uefç ao&efumvç rkcsydik yf ikd çf rodEikd b f ;l ç
,ckuaeç ud avomqd;k ç y,fEydS cf sdK;zdYk ç rsdK;rsdK;axGjym;ç vHYk vtm;udçk êud;pm;r,kwçf
ûyvkyyf gavmhç avmutwGi;f ç ½Siaf orif;ESiçhf rdwo f if;zGYJ axGç raoEdik af &;ç &ufcsde;f
ay;jcif;ç wHp;kd ESi;f rIç ckcrH [
I çk tpkprk mS ç rSepf mG r½SEd ikd yf gacswum;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 303

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ {uaóaue uayÜeç yk*v ¾ ó|doOöa,m?


od,m yAÁwoarm &modç £wd 0kwHå ra[odem/ 1

{uóyk*v ¾ ó-wa,mufaomyk*Kd¾ vf\? 0g -yk*Kd¾ vfwa,muf\? {uuayÜe -wuyfwnf;( wurÇmwnf;)


ü? t|doOöa,m -t½d;k taygif;onf? yAÁwoarm -a0ykva’ wmifEiS w hf al om? &mod -tpktyHo k nf? od,m -jzpf&m\?
£wd-þodYk ? r[odem r[m£odem-rkex d w
G w
f if bk&m;½Sio
f nf? 0kwHå -a[mawmfrt l yfNyD/
Ä
tdo
k al wmfpifç em;0,fqifavmhç tajymus,fpmG ç oHo&mum;ç b,fcgb,fuç
b,for,uç píjzpftifç pwifonf[çk rnfow l OD;ç rodb;l wnf;ç txl;Muyf
rwfç owdcsyfavmhç wuyfwurÇmç þrSmrSmvQifç qufumjywfa<uç ao&zefcgç
owå0g\ç rsm;pGmrsdK;rsdK; t½d;k awGum;ç awmifa0ykvrf Qç BuD;rsm;vS \ç Zmwd½Sduç
Z&m"r®ç r&PodYk ç rkcspifppfç qufíjzpf&mç ZmwdjywfrçS Nidr;f rnfwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ tm,k Oo®mp 0dnmPHç ,'g um,H Z[EÅrd ?H


ty-0da'¨g w'g aowdç y&bwåH tapweH/

4/ {wm'dom,H oEÅmaemç rm,m,H Amvvm0de?D


0"aum {o tu©mawmç oma&m {w¬ e 0dZw Æ /d 1

tm,kp-toufac:Mu ZD0w d onfvnf;aumif;? Oo®mp -taiGYac:rSwf awaZm "mwfonfvnf;aumif;?


0dnmPHp-0dnmOfonfvnf;aumif;? ,'g -tMuiftcgü? £rHum,H -þcE¨mud, k f ½lyum,ud?k Z[EÅd -pGeYf cmG uke\
f ?
w'g-xdktcgü? ty0da'¨g -okomefwp ocsKØi;f 0ü pGeYf ypftyfonfjzpfí? aowd - pif;pif;vJae tdyaf vsmif;&acs \?
wHo&D&-H pGeYf ypfcsxm; xdt
k aoaumifu,
kd u
f m,o nf? y&bwåH -yd;k avmufpom; wyg;aom owå0gwdYk \ tpm
onf? [kwmG -jzpfí? tapweH-pdwaf pwemr½Sd awmhonf? a[mwd -jzpf\/

t,HoEÅmaem-pGeYf ypfjcif;[laom þoabmtpOfonf? {wm'daom -þtwdkif;½Ityfaom oabm½Sd \?


t,H-þ0dnmPu©Em¨ onf? Amvvm0deD -rdu k u
f ef;tE¨ ykxZk OfvYl Am vwdYk ukd igig[kpv
JG rf; ajymqdak pwwfaom?
rm,m-rsufvn
S w hf rlwvl aS cs\? {aom -þcE¨mig;yg;ud?k 0"aum -&ufpuf&rf;um; olowform;[lí? tu©mawm
-orkwyf nwf ajymqdtk yf\? {w¬-þcE¨mig;yg;ü? oma&m-tESpo f m&onf? e0dZw Æ d-wpdk;wpd r½Sdygacs/

Ä trsm;oligç ½IzG,f&mum;ç av;jzm"mwfcçkd ud, k u


f m,um;ç ZD0w d ESiçhf Oo®0n d mOfç
pGeYf onfwiG rf çS rsm;jzifaomif;aomif;ç aqGrsdK;aygif;wdYk ç tavmif;aumifuçkd
aqmif,cl sDrç xrf;ukeMf uíç okomefwpç pGeYf ypfMuojzifçh rsm;vSaxGjym;ç
yd;k avmufrsm;ESiçhf acG;rsm;usD;rsm;ç vif;wrsm;wdYk ç pm;MuqG MJ uç udu k q f MJG u \ç rkcs
rSev f çS þum,um;ç om&tESpçf uif;wHv k pf \ç pifppfrck sç vlYAmvwdYk ç cifMu
rifMuç cifrifMu \ç &cJpmG vSç vlYb0udçk aumif;pGm&cdu k çf vHYk vpdu
k íf ç tm;wdu k f
êud;ukwçf w&m;tvkyu f çkd r,kwwf ;kd yGm;ç êud;pm;apcsifç pmwef;wifonfç tpOf
aemufaemif½zI , G w
f nf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 304

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ Asm"d"r®m Z&m"r®mç taxm r&P"r®ad em?


£wd edpHö ta0au©,sç 0dpu©aPm 'd0gedo/H

owåm-êuHvmjzpfvm owå0gwdYk onf? Asm"d"r®m -ud;k q,fah jcmufjzm ab;a&m*gwdYk jzifh rrmruse;f yifyef;
BuD;pGm emusijf cif; zsm;emjcif; oabm½Su d ek f \? Z&m"r®m -oGm;usK;d qHjzL i,fr,
l ,kd iG ;f tdrk if;&ifah &mf rSnahf ysmjf cif;
oabm½Su d ek \
f ? taxm -xdrk w S yg;? r&P"r®ad em -pkwjd ywfa<u aovGejf cif; oabm½Su d ek f \? £wd -þodYk ? edpHö -
tNrJepd ö xm0&? 'd0gedoH -aeYnOfyh wfv;kH ? 0dpu©aPm -awG;ac:EdiI ;f ñSd ynm½Sd olawmfaumif;onf? ta0au©,s -
½Iqifjcif&m\/

Ä Zmwdqufumç jzpfvmêuHvmç owå0gum;ç a&m*grsKd;pHçk êuHawGY&jcif;ç td&k jcif;ESiçhf


vGepf mG qif;&Jç rvGyJ akH oç ao&jcif;vQifç tqH;k xif \ç ½Siyf ifb&k m;ç yk*Kd¾ vfrsm;
ESiçhf xl;jcm;wHvk pfç yapöuAk'k g¨ ç &[EÅmrsm;vJç rvGeJ pd çö aoukeMf u \ç awG;q
ajrmfjrifç ynm½Sio f nfç tpOfxm0&ç tyÜrm'w&m;ç yGm;rsm;qifjcif&mownf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ Z&m"ar®mp Asm"dpç taxmyd r&P"ar®m?


ur®EdÅ aeoH pwkEçHé yg#dabma*g e 0dZw
Æ /d

Z&m"ar®mp-qHjzLoGm;a<u ta&avsmhyg; cg;udik ;f í rsufprd eI f tpHpk t


kH zHzk kH td&k jcif;oabm w&m;vnf;
aumif;? Asm"dp -ruse;f rrm zsm;em&jcif;oabmvnf;aumif;? Asm"dp -ruse;f rrm zsm;em&jcif; oabmvnf;aumif;?
taxmyd r&P"ar®mp -xdYk jyifwyg; aoqH;k &jcif; oabmw&m ;vnf;aumif;? ur®pH -rdrûd yzef tukov kd u
f H
vnf;aumif;? £wd -þodYk ? aeoH pwkEHé -xdo k Ykd azmfjy tdek mao& uHtukov kd f "r®wYkd tm;? yg#dabma*g -rtdkyg&ef
rem&efEiS hf wzefraoa&; tusL;d ray;&ef tmr0efwmcHEikd o f o l nf? e0dZw
Æ d -rkcsyHkaor½Sdygacs/
Ä
rtdkyg&efç tmrcHç {uefr½SNd yD?
rzsm;em&efç tmrcHç {uefr½SNd yD?
rdrûd ypkç tukov
kd u
f çH usKd;roefatmifç BuHaqmifûyrlç pGr;f Edik o
f çl b,forl ½SNd yD?
'geoDvmç bm0em[kç tpkpçk ûyvkyu f sif&h rnf/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ oaAÁa[0 emembma0gç yda,[d remay[dp?


0dembma0g tnxmbma0gç {om avmuó "r®wm/

yda,[d-rcG&J ufrcGmcsiaf tmif cspcf ifjrwfE;kd tyfuek af om? remay[d -pdwEf v


S ;kH udk wd;k yGm;apwwfuek af om?
oaAÁa[0-wa,mufr<uif; cyif;OóHk tvH;k pHak om rdbom;csif; aqG&if;rdwaf umif; rdwaf qGtaygif;wdYk EiS o
hf m
vQi?f 0g-trdtb armifBuD; armifi,f ESri,fEiS hf cspfz, G rf ,m; vifom;wzHk om;orD; rdwaf qGtp½daS om tvH;k pHk
wdYkEiS o
hf mvQi?f emembma0g -jzpfonfh tavsmuf [dak &mufonfomG ; toD;tjcm; jzpf&jcif;onfvnf;aumif;? 0g -
rcGcJ siyf g rcGm&ufy J ½Siuf u
JG &JG jcif;onfvnf;aumif;? 0dembma0g -pkwjd ywfa<u aovGejf cif;tm;jzifh auGuiG ;f vsuf
jzpf&jcif; onfvnf;aumif;? 0g -aouGu J &JG jcif;onfvnf;aumif;? a[mwd -rjzpfcsiyf J vTrJ &yg {uefrck s jzpf&acs
\? {om-þodYk ½iS u f aJG ouGJ uG&J jcif;onf? avmuó-avmuBuD;\? "r®wm jzpf NrJreS pf mG "r®wmaywnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 305

Ä
rcGcJ sifatmifç vGev f QifEpS o
f ufç pdwpf ufpb JG çd cspfêud;Nidonfçh rdbom;csif;ç aqG&if;
rsKd;csmç Ówumuç rsm;pGmyGm;pD;ç om;orD;ESiçhf zGUJ pnf;½Suaf jr§;ç ajr;jrpfponfç
vDvzD zkH çkH OóHo k csFmç aygif;rsm;pGmESiçhf cGcJ G mwHv k Qif;ç ao&jcif;um;ç r,Gi;f rkcs
vGeNf rJvo S nfç avmu"r®wm vrf;pOfwnf;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ r&Pówd ypö,mç twd0 A[kum ba0?


t[d'a|e 0dpu
äd -owy'D !Hoaee 0g/

9/ Oyu©vw d mG ra&,sKHç bwåH bkwHå AsmyaZÆ,sH?


1
ydwHå aorS0H g ukayÜ,sç ow¬um 0gwm0gydp/

r&Pó-pkwjd ywfa<u aovGejf cif; \? ypö,m -taMumif;wdYk onf? twd0A[kum -ra&Edik af tmif vGepf mG
rsm;vSacsuek o f nf? ba0 -ba0,sKH[-d jzpfuek o
f nfom? t[d'a|e -a>ruduk o
f jzifv
h nf;aumif;? 0dpu
äd owdy'D!H
oaee0g-uif;NrD;aumuf uif;ajcrsm;udu k of jzifvh nf;aumif;? ra&,sH -aoMuuke&f m\? bkwHå -pm;tyfaom?
bwå0H g-xrif;onfvnf;? AsmyaZÆ,s -tpmraMuusujf cif;ponfjzifh azmufjyefaoqH;k uke&f m \? ydwHå -onf;ajc
onfvnf;aumif;? aorS0H g -ovdyo f nfvnf;aumif;? ukayÜ,s -ysufp;D íao&m\? ow¬um -toufuñ kd OS ;f qJ
owfjzwfwwf zsufq;D wwfuek af om? 0gwm0gyd -avwdYk onfvnf;? ukayÜ,sH -ysupf ;D uke7f m\? 0g -ysufpD;í
aoEdik u
f ek &f m\/
Ä
ao&eftEÅ&m,fç toG,o f ,G çf wu,frsm;vSonf?
a>ruif;udu k wf mç jrefrMumç rSepf mG aoEdik of nf?
acsmfví J vJç ½kwcf eJç rvGaJ oEdik of nf?
onf;ajcysuu f mç jrefrMumç rSepf mG aoEdik of nf?
ovdyaf &m*gç pGu J yfvmç rSepf mG aoEdik o
f nf?
avjzwfívJç ½kwcf eJç rvGaJ oEdik o f nf?
remrDuç jrwf"r®ç usirhf o S ifah wmfrnf?
rtdrk u
D ç jrwf"r®ç usifrh o
S ifah wmfrnf?
raorDuç jrwf"r®ç usifrh o S ifah wmfrnf/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ tpd&H 0w,H uma,mç yx0ðt"daoówd?


qka'¨g tayw0dnmaPmç ed&w¬0H uvd*&F /H

t,Huma,m-wvHyrmP wdik ;f wm&onfh 'Gwo ðå aum|motpkrQomjzpfaom þcE¨mud, k ½f yl um,onf?


qka'¨g-xkwaf qmif pGeYf ypftyfonfjzpfí? tayw0dnmaPm -csKyfjywfuif;pif bdnmOf½o dS nfjzpfí? ed&w¬H -tusKd;r
NyD; tcsnf;ES;D toH;k rusaom? uvd*&F £
H 0 -xif;Ekyx
f if;zGJ xif;aqG;uJo
h Ykd ? tpd&H -rMumjrifrh ?D t"daoówd -
okomefwpü tdy&f vdrv hf wåUH /

Ä a&ç ajrç avç rD; bkwBf uD;av;ckç wdik af jcûyuç ½d;k pkom;pk aoG;pkwyfqifç 'dik ;f jr§m;
wifvsufç ûyjyifprD çH wvHyrmPç þum,um;ç cPomwnfç wmr½Snb f ;l ç
b,fqb D ,frçS ESprf &onfçh om&ESpuf if;ç xif;wH;k wrlç tvm;wl \ç uke;f rl
qdwn f çH ajrokomefüç {uefpifppfç pGeYf ypf&onfç tedpmö 0wç ocFg&mygwnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 306

owåe0kwdrydkif;

owåroHa0*q,f*gxm ygXfedó,ESifhoHa0*vuFm

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ ykygæ ed a[0 ypdeEÅçH AsmowårmeoH e&H?


okw*Hå grH ra[maCm0ç rpöK tm'g, *päw/d 1

ykygæ ed-rsK;d pHv


k q
S ef; yef;wdYk u?kd ypdeaEÅm£0 -aumif;Ed;k &m&m tmomrjywf a½G;cs,faomoluo hJ d Yk ? ypdeEÅH -½ly
o'´ponfqef;pGm umr*kPcf sr;f omudk tmomrjy,f a½G;cs,af om? AsmowårmeoH -vGerf if;jyif;pGm wG,w f muyfNid
aom pdw½f adS om? e&H -umrrdiI ;f rd xHx k ikd ;f íaeaom owå0gud?k ra[maCm -tvsOf; 'D;'D; BuD;pGmaom a&tvsOf
onf? okw*Hå grH -owdarhavsmh ayghayghqq tdyf aysmf tdyfarmusíaeaom ½Gmol½Gmom;taygif;udk? tm'g, -wtdrf
rusef wdu
k v f eS af rQm,lí? *päw£ d 0 -oGm;ouJo h Ykd ? rpöK -aorif;ac:jim; aojcif;w&m;onf? tm'g, -,laqmifí?
*päw-d oGm;\/
Ä
rsKd;pHx
k ;l qef;ç yef;rsm;oG,o
f ,G çf a½G;cs,foo
l iG çf ig;tiftm½Hçk umr*kP üf ç cHrk if
wyfvQif;ç owå0gcyif;udçk aorif;&mZmç ñSO;f yef;umjzifçh ñSmwmrxm;ç ac:,l
oGm;onfç w&m;oHa0&zG,w f nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ e tEÅvad u© e ork'r´ aZÑç e yAÁwmeH 0d0&H y0dó?


Æ d aom Z*wdyaÜ 'aomç ,w¬ XdwH eyÜoa[ ,s rpöK/ 2
e 0dZw

tEÅvau©-tmumxufciG f rd;k aumif;uifü? Xdawmyd -wnfaeygaomfvnf;? rpöKem -aorif;ac:jim; aojcif;


w&m;rS? erkapö,s -rvGwaf jrmufEikd &f m? ork'r´ aZÑ -ork'&´ mjyifus,f tv,ft&yfü? Xdawmyd -wnfaeygaomfvnf;?
rpöKem-aorif;ac:jim; aojcif;w&m;rS? erkapö,s -rvGwaf jrmufEikd &f m? yAÁwmeH 0d0&H -a0;jrifo h ;D acgif awmifacgif;
xJü? y0dó -cdrk aDS tmif;0ifaeí vnf;? rpöKem -aorif;ac:jim; aojcif;w&m;rS? erkapö,s -rvGwaf jrmufEikd &f m? ,w¬
Z*wdyaÜ 'ao-tMuif t&yfü? XdwH -wnfaeaomolu?kd rpöK -aorif;ac:jim; aojcif;oabmw&m;onf? eyÜo
a[,s-rñSn;f qJ rESyd pf uf&m? aom Z*wdyaÜ 'aom-xdt k &yfonf? e 0dZwÆ d -rkcsyHak o r½Syd gacsonfom/

Ä tdo
k al wmfpifç qifjcifygavmhç þcgumvç or,um;ç bk&m;jrwfpmG ç omoemta&mifç
awmufajymifxed 0f if;ç vif;vufae \? oHa0w&m;ç yGm;rsm;½I&efç csdeaf umif;rSef \ç
ao&efta&;ç awG;awmouf0ifç ½Iapcsif \ç aumif;uifa&mufvnf;ç razmufreS pf mG ç
rvGw&f mwnf;ç b,frmS aeaeç raooolç r½S[ d l \ç vdP
k *f al wmifacgif;ç cdrk aDS tmif;
vnf;ç vGwaf Mumif;r½Sçd *rÇed ufus,fç yifv,fraZÑç aejyefygvnf;ç rSepf q G ufqufç
vGwx f u
G rf ½Sd aoukeb f d \ç vdvad Mumufp&mç pOf;pm;umjzifçh bm0emtvkyçf r[k
ó[ç ZGv J YkH vjzifçh rkcstm;opfuek &f mownf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ y&dZP
d rÖ 'd H ½lyçH a&m*eDVH yb*F&k ?H
bdZwÆ d ylwd oaE´a[mç r&PEÅH [d ZD0w d /H 1

£'H½lyH-ajra&avrD; bkwBf uD;av;ck wdk ifajcûyu þ½lyum, cE¨mud, k of nf? y&dZP


d HÖ -aqG;jrnf, h ,
kd iG ;f
tdrk if;a[mif;jrif;wwf\? a&m*edVH -ud;k q,fah jcmufjzm ab;a&m*gwdYk wnf&mae&m pka0;&mXmecsKyfvnf;jzpf \?
yb*F&k -H ,d,
k iG ;f ysufp;D wwf\? ylwo
d aE´a[m -ykyef ñ
H aDS [mif; teHYraumif;onfjzpfíç 0g -ud;k ayguf'gG & trm0 rS
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 307

vGepf mG qd;k ,kwf tyky&f nfwoGiof iG w


f 'D;'D; ,dpk ;D aeonfjzpfí? bdZw
Æ d -waeYaeYus ysufp;D &vdrv
hf wåUH ? ZD0w
d H -
touf0n d mOf ½Siaf e&jcif;onf? r&PEÅH -pkwjd ywfa<u aovGejf cif;vQif tqH;k ½Sad cs\/
Ä
av;yg;"mwfcçkd þonfu h ,
kd çf tdjk cif;oabm½Sad cs \?
ud;k q,fah jcmufjzmç ab;a&m*gç pka0;&mvnf;jzpfacs\?
z½dzk &Jç teJeçJ ysufpw J wfacs\?
'Gg&ud;k jzmç yky&f nfjzmç pufqyk pf &mjzpfacs\?
touf½Sif&ç {uEÅç ao&aemufqHk;½Sdacs\/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ tm*päE*Å u d¾ E© m¨ 0ç rpöK Asm"d Z&m wa,m?


ypöK*¾EKHÅ AvH ew¬çd Za0g ew¬d yvm,dw/kH 1

t*¾u
d E© m¨ 0-t*¾u d E© m¨ £0-tvQHn;D nD; rD;yHBk uD;wdYk uohJ Ykd ? rpöKAsm"dZ&mwa,m -aojcif;ç emjcif;çtdjk cif;[ljim;
ab;oH;k yg;wdYk onf? tm*päEdÅ -rñSmraxmuf a½S;½Ia&mufvmMuukef \? ypöK*¾E KHÅ -,if;r&P&efç Asm"d&efç Z&m&efwYkd ukd
wefjyefawmfveS w f u
kd x
f w
k jf cif;iSm? AvH -pGr;f tifAv owåx d mronf? ew¬d -rkcsyHak or½Syd gacs? yvm,dwkH -r&PAsm"d
Z&m ab;rSvw G &f efta&; xGuaf jy;jcif;iSm? Za0g -vsifpmG ausmfcek f t[keo f nf? ew¬d -rkcsyHkaor½Sdygacs/
Ä
0ef;usifywfNcHç tvQHn;D nD;ç rD;yHBk uD;ES,çf aMumufz,
G af umif;vSç r&PESiçhf Z&m"r®ç
xdrk w
S csufç Asm"dpufwYkd ç qufqufa&mufuç rkcs{uefç wGe;f vSezf Ykd &efç tm;cGerf ½Sçd
twd'u k ç© BuD;rm;vS \ç a'o&yfa0;ç ajy;ívGwaf Mumif;ç xH;k a[mif;wpdç r½S{d uefç
pifppfreS o
f nfç edAmÁ efa&mufrS vGwrf nfwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ "D&w¬K ocFwH avmvHç tom&H u'vlyrH?


rm,mr&dpod m'doçH £wå&H te0|dw/H 2

ocFw-H uH pdwf O [m aMumif;av;jzmwdYk aygif;umûyjyif pD&iftyforQ ocFg&w&m; taygif;on ?f "D&w¬K -


atmhEvS ;kH 0,f ½GpH zG,jf zpfacs \? avmvH -jzpfcsnyf sucf snf rwnfMunfyJ avmfvnfvQyaf y:vSacs \? tom&H -
tESpo
f m& bmrQr½Syd gacs? u'vlyrH -iSuaf ysmwH;k toGif yrmxif \ rm,mr&dpo d m'doH -rsufvn S ½hf yk f wHvQyf
(wHvyS )f wrltvm;wl \? £wå&H -tcsed u f mv bmrQrMum wkad wmif;vS acs\? te0|dwH -jzpfcsnyf sucf snf csmcsm
vnfíae\/
Ä
pufqyk pf zG,çf ½GpH zG,çf [,f[,focFg&?
jzpfcsnfysufcsnfç rwnfMunfç avmfvo D cFg&?
tESpo f m&ç ½Smr&ç nHv h oS cFg&?
iSuaf ysmwH;k oGiçf yrmxifç [if[ifocFg&?
rsuv f n S hf ½kyw
f rlç tvm;wlç oH;k ,lr&ocFg&?
wHvQyfwrlç tvm;wlç oH;k ,lr&ocFg&?
tcsdeu f mvç wdak wmif;vSç cPocFg&?
jzpfcsnfysufcsnfç NrJrwnfç csmvnfocFg&?
ocFg&uif;&mç trwmç rSepf mG jrwfock /
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 308

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ Z&m0omeH a,mAÁnçH ½lyH tokpo d r®w?H


a&m*EÅrydpma&m*sHç ZD0w
d H r&PEÅu
d /H

a,mAÁn-H t½G,½f yk q f if; wifw h ,fysKdEjk cif;onf? Z&m0omeH -½HUI wGom;a& oGm;awGa<uí qHyifawGjzL
em;axGtv l m cE¨mud, k u
f ek ;f td&k jcif; tqH;k ½Sad cs \? ½lyH -0wfpm;wefqm rsm;pGmqif,if trTr;f wifí ûyjyifrNiD; þ
cE¨mud,
k ½f yk Bf uD;ud?k tokpo d r®wH -½GpH zG,t f av; tnpftaMu;awGveG af yg rpifawm[lí orkwt f yf \? tma&m*sH
pmyd-um,tm;cGef oefoefrmrm a&m*guif;½Si;f use;f rmjcif;onfvnf;? a&m*EÅH -vJwacGacGw;kH vH;k aeí rdiI af wGcs
um a& m*gpGNJ id rcsdw&d yifyef;&jcif;vQif tqH;k ½Sad cs \? ZD0w d H -[du
k ikd o
f nfvyk f vIyv
f yI ½f mS ;½Sm; vmoGm;usifvnf
touf½iS í f ae&jcif;onf? r&PEÅu d H-rkcsyHak o ao&jcif;vQif tqH;k ½Sad cs\/
Ä
½IcsifpzG,çf wifwh ,fvyS ç ysKdEMk uç td&k aemufq;kH ½Sad cs \?
ûyjyif,,k ç þum,ç ½GpH &mrkcsjzpfacs\?
usef;rm½Tiyf sç þum,ç em&aemufq;kH ½Sad cs\?
vIyfvIyf½G½Gç ouf½SifMuç ao&aemufqHk;½Sdacs\/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ ,kZÑrmem AvoEÅmç rmedaem ok0&d m ae&m?


awyD ZD&EÅd rD, EÅçd Zmwd Z&m,ky'´KwH/

,kZÑrmem-xdyk pf&efcu
kd f ppfwukd Mf uukeaf om? Av0EÅm -ppfonfawmf &JrufAv kd yf grsm;pGm ½SMd uukeaf om?
rmedaem-vGepf mG cufxef rmef½MdS uukeaf om? awyd ok0&D m e&m -xdt k vGev
f Qif &J&ifah om olwYkd onfvnf;? ZD&EÅd -
yHak orkcs aoMu&ukef \? wHo AÁ-H xdt k vH;k pHak om ppfonftmvH;k udo
k mvQi?f 0g -xdo k wå0g tm;vH;k udo k mvQif?
ZmwdZ&m,-Zdwad b; Z&mab;onf? Oy'´KwH -vGrT ;f rd;k zdBudwf ESyd pf uftyf\/

Ä olEikd if gEdik çf tûydiûf yMuç wdu


k cf u
kd Mf uonfçh Avtm;tifç pHv
k ifjynfjh im;ç xdo
k rl sm;vnf;ç
rrSm;yHak oç tdMk uay\ç rrSm;yHak oç emMuay \ç axGaxGrsm;jym;ç tm;vH;k ½SMd uç teEÅ
owå0gç aygif;rsm;pGmwdYk ç Zmwdb,ç Z&mb,ç tedpq ö wfqwfç ESyd pf ufr'I Pfç {uef
rkcsç cHMu&ukef\wum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ pwk&*Øeð aoeH pç bð o½lyH &|m"dy?H


Z,EÅd {uapöbyl gç rpöKaem e Z,EÅd aw/

{uapöbyl g-tcsKdYuek af om Edik if o H eif; rif;wdYk onf? pwk&*Øeð -qifç jrif;ç &xm; ajconftm;jzifh t*Fgav;
yg;½Sdaom? aoeH p -ppfonftaygif;udv k nf;aumif;? bð o½lyH -aMumufz, G f aumif;vSaomoabm½Sad om? &|"dyH -
Edik if t
H MuD;tuJ Edik if OH ;D aoQmiftaygif;udv
k nf;aumif;? yo,S -vTr;f rd;k ESyd pf ufMuukeí f ? Z,EÅd -atmifEikd Mf uuke\
f ?
aw-xdw k ukd af vorQ atmify&JG aom rif;wdYk onf? rpöKaem -aorif;\? aoeH -Z&mAsm"d &efopl pfonf taygif;ud?k
0g-ud;k q,fah jcmufjzm ab;a&m*g ppfonftaygif;ud?k eZ,EÅd -Edik af tmif rwdu k Ef ikd Mf uavuke/f
Ä
qifjrif;&xm;ç ajconftm;jzifçh av;yg;OóHçk jynfph w kH v
kH pf ppfonfrsm;ESiçhf tm;pGr;f
BuD;ajrmufç aMumufz, G Bf uD;rsm;ç rif;trsm;udçk xGm;xGm;nufnufç wdu k zf sufciG ;f ûzdç
tpGr;f ydv
k nf;ç Murf;wrf;vGe;f vQifç aorif;udu k m;ç rñSO;f yef;Edik çf rwdu k Ef ikd yf çJ
vufriId cf sumç ½H;I Mu½Sm\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 309

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ [w¬[
D d ap0 taó[dç &ax[d p ywå[ D d p?
{uapö y&d0g&dwmç rkpaö & e [d rpöKaem/

[w¬[d ad p0-cGet f m;BuD;tif qifwYkdjzifv


h nf;aumif;? 0g -tm;tifBuD;rm; qifwyfrsm;wdYk jzifv h nf;aumif;?
taó[d-tm;tifBuD;vQi;f jrif;wdYk jzifv h nf;aumif;? 0g -tm;tifBuD;rm; jrif;wyfrsm;jzifv h nf;aumif;? ywå[ D pd -
tm;cGeAf v pGr;f xmrESihf jynfph MkH uonfh ajconfo&l w
J Ykdjzifv
h nf;aumif;? y&d0g&dwm -NcH&t
H yfuek af om? {uapö -tcsKdY
ukeaf om rif;wdYk onf? ypömrdwmå eH [wåawm -&eforl if;wdYk \ vufr?S rkpaö & -vGwaf jrmufEikd Mf uuke\ f ? rpöKaem -
aorif;\? [w¬awm-vufr?S e [d rkpaö &-rvGwaf jrmufEikd Mf uukeo f nfom/
Ä
cGet
f m;BuD;rsm;ç qifwyfrsm;ESiçhf tm;tifpvkH Qif;ç jrif;wyfrsm;wnfçh &xm;w yfjyifç
ajcvsifwyfrsm;ç 0dik ;f xm;onfMh um;ç uHtm;tavsmufç vGwaf jrmufavvnf;ç aorif;
vufrçS vGwaf jrmufjcif;iSmç rwwfomonfç rsm;pGmoHa0jzpfz, G w f nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ [w¬[
D d taó[d ap0ç &ax[d p ywå[ D d p?
ol&m 0D&m ybOÆEÅ çd "Ho,EÅd e rpöKaem/

{uapöbyl g-tcsKdYaomrif;wdYk onf? [w¬[ D d -tm;cGeBf uD;tifqifwYkd jzifv h nf;aumif;? taó[d ap0 -tm;
tifBuD;vQi;f jrif;wdYk jzifv h nf;aumif;? &ax[d p-vGepf mG rsm;jym; &xm;wdYk jzifv h nf;aumif;? ywå[ D d p-tm;tifAv
pGr;f xmrESihf jynfph MkH uo nfh ajconfo&l w J Ykdjzifv
h nf;aumif;? ol&m -aMumuf½UHG jcif;uif; &Jwif;Muukeo f nfjzpfí?
0D&m-&J&ifph eG Yf pm;Muukeof nfjzpfí? ybOÆEdÅ -wdu k cf u
kd af csrIe;f Edik Mf uuke\
f ? "Ho,EÅd -zsuq f ;D Edik Mf uuke\
f ? aw -xdk
wbufppfonf bmrxDonfh tmZmenfrif;wdYk onf? rpöKaem rpöKH -BuD;BuD; i,fi,f ½G,½f , G v f wfvwf jrwfjrwf
,kw, f w
k f t[kwrf cRi;f rukecf iG ;f rnfh aorif;udu k m;? ebOÆEdÅ -rwdu k cf u
kd rf acsreI ;f Edik Mf uuke?f e[d"o H ,EÅd -rzsuf
Edik Mf uuke/f
Ä
cGet
f m;BuD;rm;ç qifwyfrsm;ESiçhf tiftm;pHv k Qif;ç jrif;wyfrsm;wnf;ç &xm;wyfjyifç
ajcvsifwyfrsm;ç rsm;tjym;jzifçh wyg;wdik ;f cGiçf atmifjrif&&efç odr;f Edik &f ef[çk {uef
rrSm;ç pGr;f Edik jf im;vnf;ç oem;rJu
h if;ç aorif;rduk u
f kd wdu
k cf u
kd Ef ikd &f efç atmifEikd &f efç
{uefrrd çd b,fr½So d nfç owdynmjynfah paomf/

t|e0kwdrydkif;

t|roHa0*q,f*gxm ygVdedó,ESifhoHa0*vuFm

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ rwåm*Zm bdE*é Vmç ybdEmé tbd'g½kPm?


e*&m edprö '´EçdÅ [eEÅd e [d rpöKaem/

ybdEmé -rsufpo
d ekd m; oH;k yg;aom t&yfwYkd ü aygufxuG uf ek o
f nf jzpfí? 0g -cg;&yf odk em ; oH;k yg;aom
t&yfwYkd ü aygufxu G u
f ek of nfjzpfí? bdE*é Vm -,dkpD;aomrkef&nf½SdMuukefaom? tbd'g½kPm -tvGeMf urf;wrf;ukef
aom? rwå*Zm -trke, f pfaomqifwYkdonf? e*&medp 1-ûrdYi,fûrdUBuD; toD;oD;wdYk uv kd nf;? r'´EdÅ -eif;ajczsuq f ;D
Muuke\ f ? ZeHp -vltaygif;udv k nf;? 0g -owå0gtaygif;udv k nf;? [eEÅd -owfjzwfMuuke\ f ? rpöKaem rpöKH -,kwrf m
pif;pif; aorif;udu k m;? e [d r'´EdÅ -reif;ajcEdik Mf uukeo
f nfom? e [d [eEÅd -rowfjzwfEikd Mf uukeof nfom/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 310

Ä rsufpo d ekd m;ç &yfo;kH yg;uç xGuuf soGio f iG çf rke,f q


kd ifum;ç vGev
f QifBuD;rm;ç ûrdU½Gm
rsm;ESiçhf oem;p&mç owå0gudçk ñSmwrJv h Qif;ç owfjzwfñOS ;f \ç aorif;udrk çl rñSO;f
qJEikd çf rowfEikd o f nfç vufriId cf síç ½H;I &ownf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ £ómodaem ux[w¬mç 'la&ygwD[d ok0&D m?


tu©Pa0"D 0dZÆdwHkç Oó[eÅd e rpöKaem/

ok0&D m-tvGev
f Qif &J&ifMh uukeaf om? uw[w¬m -q&mvufxyfaumif;pGm oiftyfNyD;aom av;twwf
½SMd uukeaf om? 'la&ygwD[d -a0;vHpmG vS &yfa'oü jrm;udu k sapjcif;iSm pGr;f Edik o f nfomvQijf zpfuek af om? £óm
odaem-av;onfawmf av;yg&*lwYkd onfvnf;aumif;? tu©Pa0 "D-rcRwf{uef rSeaf tmifypfwwfuek af om? £óm
odaem-av;orm;yg&*lwYkdonf vnf;aumif;? rpöKaem rpöKH -owå0grSeo f rQ rusef&atmif &ufpufvpS mG tukeof wf
ñSO;f onfh aorif;ud?k 0dZw
dÆ kH -rSeaf tmifypfjcif;iSm? e Oó[EÅd -rpGr;f Edik Mf uukeo f m/
Ä
q&mvufxyfç wwfajrmufavNyD;ç av;orm;BuD;ESihf rrSm;rcRwfç owfrw S o
f nfw h ikd ;f ç
rqdik ;f ypfEikd çf av;wwfyikd o
f nfçh ûydib
f ufuif;NyD;ç av;q&mBuD;wdYk ç xefonf;tm;tifç
vGev
f Qifpv kH Qif;ç aorif;udu k m;ç jrm;pGr;f rjyç vufavQmh&onfç {&mhaMumufz,G çf
aorif;wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ o&m ork'g´ cD,EÅçD oaovumeemr[D?


oAÁH cD,wd 'daoeç bOÆwd umvy&d,m,H/

o&m-te0wwf ponfo;D oD; tdik Bf uD;wdYk onfvnf;aumif;? ork'g´ p -ork'&´ mBuD; av;pif;wdYk onfvnf;
aumif;? cD,EÅd -waeYaeYus cef;ajcmuf&ukef \? oaov umeemr[D-awmifawm*Edik f ûrdit f aygif;ESiw
hf uG jzpfaom
r[myx0D ajrBuD;onf vnf;aumif;? cD,wd -waeYaeYus rkcsyHak oysufp;D &acs \? oAÁH -tvH;k pHak omte0wwf
paom tdik çf ork'&´ mç awmawmifEiS w hf uGjzpfaom ajrBuD;[laom "r®ocFww&m;onf? 'daoe -Mumjrifph mG aom
umvü? cD,wd -yHak orkcs ysupf ;D &acs \? oAÁH -vH;k pHrk sm;jzifh jrifjriforQ ocFg& w&m;waygif;onf? umvy&d,m
,H-ysufp;D zdYk &m umvtvSnohf Ykd ? ywGm -a&mufonf½adS omf? bOÆwd-rkcsqwfqwf ysupf ;D wwfonfom/
Ä
te0wwåç ponfo h csFmç tdik rf sm;pGmESiçhf ork'&´ myifv,fç toG,o f ,
G f vnf;ç ysufp;D
csdeaf &mufç razmuf{uefç trSerf ck sç ysufp;D & \ç wifv h o
S marmç awmawmifxx kd çkd
ûrdiñ f pkd rd phf rf;ç qef;vSusufoa&ç þajronfvnf;ç {uefrck sç ûyduaJG v& ysufp;D & \ç
ocFg&OóHçk tvH;k pHv k nf;ç ukeq f ;kH ysufp;D tcsnf;ES;D oabm½Spd w
G um;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ yPÖzvmed ywEÅçd rmP0g '[&m ,xm?


wEkab'g 0k'g¨ em&Dç e&m rZÑdrayg&dom/

yPÖzvmed-tEkt&ifh tBuD;ti,f opf½u G o


f pfo;D wdYk onf? ywEÅ,d xm -tñSmrcdik f a<uusavukeo f uJh
odYk ? {0H -þtwl? '[&m -touft½G,f Eke,fi,foo l nfvnf; jzp u f ek af om? 0k'g¨ -t½G,v f eG Nf yD; BuD;onfvnf;
jzpfuek af om? rmP0g -t½G,t f v,ftvwf owå0gvnf;jzpfMuukeaf om? em&D em&da,m -rde;f rwdYk onfvnf;
aumif;? e&m -a,musfm;wdYk onfvnf;aumif;? rZÑdrayg&dom -rde;f ra,musmf ;wdYk \Mum; tv,forkwf Obawm
Asn;f eyH;k y@KufwYkdonf vnf;aumif ;? wEkab'g -av;yg;"mwfckd cE¨mud, k f ,d, k iG ;f ysupf ;D Muukejf cif;aMumif?h
ywEÅ-d ZD0w d ad NE´ a<uusysupf ;D Mu&ukef\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 311

Ä
i,fi,fBuD;BuD;ç ½G,t f oD;wdYk ç tNyD;EGr;f vsç a<uusaomES,çf t½G,if ,foçl BuD;ol
jzpfMuç rde;f rrsm;ESiçhf a,musfm;rsm;[lç Obawmy@Kuf ç orkwfac:½dk;ç yk*dK¾ vfrsKd;wdkYç
t½dk;ajrusç aoqHk;& \ç avmutv,fç b,fy*k Kd¾ vfrçS rae&bl;ç rkcs{uefç ao&rSef
onfç oHa0yGm;½Iç qifjcifavmh/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ ygPblwmeH e&meHç em&deH £" ZD0w


d ?H
pvmpvH [d "kwó
å ç ya#m0 ulvaZ 'larm/

£"-ayGvrd ½f yI v f S þavmuü? ygPblwmeH -owå0gjzpfMuukeaf om? e&meH -a,musfm;wdYk \vnf;aumif;?


em&de-H rde;f rwdYk \vnf;aumif;? ZD0w d H -½kyef mrfEpS af wG ZD0wd ad NE´onf? 0g -touforkwf emrfEiS ½hf yk o
f nf? pvmpvH -
1
t½Snt f pGJ tNrJr[kwf wkev f yI f tvGewf ek v
f I yfonfom? "kwó å -ao&nf ao&uf &ufqufaeYpOfveG v f Qif aomuf
rl;aoaomufMuL;\? ya#m0 ya#m£0 -ykq;kd uJo h Ykd vnf;aumif;? ulvaZm -jrpfteD;0,faygufa&mufaom? 'larm
£0-opfyifuo hJ Ykdvnf;aumif;? pvmpvH-wkev f yI t f vGef wkev f yI o
f nfom/
Ä
tdo
k al wmfpmG ç pOf;pmyga vmhç owå0gteEÅç ZD0w d um;ç Nidrpf w
G m½Snçf wnfraecJçh ao
aomufMuL;wGiçf ol0wfqif½;kd ç ykq;kd uJyh çkH vGev
f yI w
f ek f \ç wzHzk efqef;ç urf;em;ü
wGiçf opfyifw&xnfç þZD0w d ç vIy½f mS ;vS \ç umvrMumç þcE¨mum;ç rSepf mG tedpö
ygwum;ç rSepf mG 'kuy© gwum;ç rSepf mG tewåygwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ wm&u&mZoEéad bmç e a[mwD[d t,H 0a,m?


,H twDwH *wH ZdPçHÖ ew¬d &wd ukawm okc/H

t,H0a,m-þtaygif;rsm;pGm owå0gwdYk \ t½G,o f nf? wm&u &mZoEéad bm -eu©ww f m&m Mu,fwum


wdYk \oeif; vrif;ESiw
hf ol nfjzpfí vqkwyf u© cgor,wGif ,kwaf vsmhí vqef;yu© cgor,wGif jynfûh zd;wd;k yGm;
onf? e a[mwD[d -rjzpfonfom? owåmeH -owå0gwdYk \? ,H -tMuift½G,o f nf? twDwH -aeYaeYnn vESpaf wG
pm; wa½GUa½GUoGm;onfom? wH -xdt k ½G,o
f nf? *wH -aeYaeYnn vESpaf wGpm; tNyD;wdik f wa½GUa½GUoGm;onfom?
ZdPó Ö -t½G,,f wk ,
f iG ;f tdrk if;oltm;? &wd -½lyo'´ponfOóHk umr*kPüf arGYavsmfjcif;onf? ew¬d -r½Sdygacs?
okc-H umr*kPf csrf;omonf? ukawmtw¬d -tb,frmS ½Syd gtHeh nf;/
Ä
Z&mw&m;ç aMumufz, G rf sm;udçk pOf;pm;ouf0ifç ½Iqifjcifavmhç aumif;uifjyifomG ;ç
&xm;,Ofomç vyrmodYk ç þum,ud, k çf rSeu
f rkd [kwçf owdcsKyfíç t[kwx f if&efç
qifjcifÓPfjzifçh zefzef½MI unfçh owdyakd vmhç tdck , hJ iG ;f ,dçk þud,
k u
f ,kd u
f m;ç ysKd½;kd
wpdç aMumif;r½Scd çhJ uJ&h UJ zG,&f mç {uefomwnf;ç Z&muJyçkd xdyk *k Kd¾ vfrmS ç umr*kPif g;ç
tm½Hrk sm;üç cHpm;aysm rf çI okc[lonfç jrLrQr½Sçd tm;tifcsdonfç vdvad Mumufz, G yf g
wum;/

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ ,u©m ydompm aywmpç ukyw


d m toóEÅd a0?
rEkaó e toóEÅdç tEÅuH 'g½kPH rpöHK/

,u©m-wefc;kd BuD;rm; bDv;l rsm;wdYk onf vnf;aumif;? ydompm-qd;k ½Gm;Murf;êuwf ajrbkwb


f v
D ;l wdYk onf
vnf;aumif;? aywmp -Nydwmå wdYk onfvnf;aumif;? ukyw d m -trsufxu G Mf uukeo f nf jzpfíç a0 -pifppf{uef
trSet
f m;jzif?h rEkaó -vlwYkd u?kd toóEÅd -ñSO;f qJy;l 0ifMuuke\
f ? 'g½kPH -ñSmwmrzuf Murf;êuwf&ufpufaom?
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 312

tEÅu-H owå0gtm;vH;k udk acsreI ;f zsuq


f ;D wwfaom? rpöKH -,kwrf mpif;pif; aorif;udrk u
l m;? e toóEÅd -rñSO;f qJ
ryl;0ifEikd Mf uuke/f
Ä
r&Pw&m;ç vGeq f ;kd ½Gm;udçk rSwo
f m;qifjcifç ÓPfouf0ifavmhç þwGiaf vmuç
,u©wiG u f sL;ç bDv;l owå0gç ydompmESiçhf wjzmrSwyf gç bkwNf ydwmå wdYk ç rsm;pGm ajymxlç
vlUcE¨mwGiçf ,kwrf mpl;pl;ç yl;0ifuek w f wfç ñSO;f yef;wwf \ç rSwof m;ygavç aorif;
udv
k Qifç yl;0ifñOS ;f rIç vQif;rûyonfç rpöKaorif;ç aMumufz, G w
f nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ ,au© ydomap ayaw pç ukyad wwD0uu©av?


edZÑmyeH tuHok awç rpöKaem e edZÑmyeH/

ukyad w-a'gotrsuf ajcmif;ajcmif;xGuu f ek af om? twd0uu©av -tvGev f QiMf urf;wrf;ukeaf om? ,au© -
bDv;l wdYk uv kd nf;aumif;? ydomap -ajrbkeb f v
D ;l wdYk ukd vnf;aumif;? ayawp -Nydwmå wdYk ukd vnf;aumif;? aw -
xdrk if;wdYk onf? 0g -xdv k w
l Ykd onf? edZÑmyeH-ylaZmfyoí onf;cHapjcif;ç ausat;apjcif;ud?k tuHok -ûyEdik Mf uav
uke\ f ? rpöKaem -aorif;udrk u l m;? edZÑmyeH -ylaZmfyo onf;cHapjcif; ausat;apjcif;ud?k e tuHok -rûyEdik Mf u
avukef/
Ä
vGepf mG Murf;vSç ,u©p, G jf yL;ç bDv;l awGEiS çhf ajrbkwo f w 0å gç Nydwmå rsm;tm;ç jypfrmS ;rI
awGç aus&mausaMumif;ç cGiyhf efawmif;rIç ûyavaomfum;ç rrSm;yHak oç pGr;f Edik af y \ç
aorif;owå0gç vGeq f ;kd pGmudçk rnf0grnfoçl pGr;f Edik of [
l çk oH;k qlavmuç b,for,
rSç rkcs{uefç r½Srd eS o
f nfç {uefoaH 0ç &zG,yf gwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ ty&m"aup 'loauç a[|au &mZmaem [d a0?


'a@EÅd 'domG a'goHç rpöKaem e 'a@EÅd aw/

&mZmaem-Edik if o
H eif;rif;wdYk onf? ty&m"aup -jypfru I sL;vGeo f w
l Ykduv
kd nf;aumif;? 'loau -wdik jf ynfzsuf
qD; toD;oD;aom jynfavS;jynfrmT ;wdYk uv kd nf;aumif;? a[|au -vltrsm;tm; w&m;vGwu f if; ñSO;f yef;ESyd pf uf
wwfow l Ykd ukd vnf;aumif;? a'goH -rif;jypfp;kd 'Pfu?kd 'domG -awGYjrif Muukeof nf½adS omf? a0 -pifppf{uef trSet f m;
jzif?h 'a@EÅd -axmif'Pfao'Pf jynfEiS 'f Pfu ponfpm;pm; 'Pfxm;Mu 'PfwyfMuukef \? aw -xdEk ikd if o H eif;
rif;wdYk onf? rpöKaem -aorif;udrk u l m;? e 'a@EÅd -axmif'Pfç ao'Pf jynfEiS 'f Pfu ponfpm;pm; 'Pfrxm;
'PfrwyfEikd Mf uavuke/f
Ä
enf;trsKd;rsKd;jzifçh cd;k qd;k wdu
k zf sufç ESyd pf ufñOS ;f um;ç owfjzwfumjzifçh &mZtmPmç
rif;tmPmudçk vGepf mG zsufcsKd;ç vlq;kd vlorG ;f ç vlo&rf;udçk zrf;apqD;apç zrf;Muap
vQif;ç trif;rif;wdYk ç xefjyif;MuyfMuyfç 'PfwyfMu \ç r&Pac:vQif;ç aorif;udk
um;ç b,fvt kd mPmç xufvpS mG jim;ç rif;wyg;rQç 'Pfxm;jcif;iSmç rwwfomonfç
vGepf mG aMumufz, G af orif;wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ ty&m"um 'loumpç a[Xmum 'g½kPm e&m?


edZÑmy,dwkH &mZmeHç rpöKaem e vbEÅd acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 313

ty&m"um-rif;jypfp;kd 'Pf oifo h w


l Ykdonfvnf;aumif;? 'loump -wdik zf sujf ynfzsuf olc;kd ol0u S f olyek 'f jr
wdYk onfvnf;aumif;? a[Xmum -vlxck yif; ñSO;f qJEydS pf ufwwfow l Ykd onf vnf;aumif;? 'g½kPm -Murf;wrf;ukef
aom? e&m -vlwYkdonf vnf;aumif;? &mZmeH -Edik if o H eif;rif;ud?k edZÑmy,dwkH -awmif;yefw;kd vQKd;0efcsum trsuf
ajyapjcif;iSm? vbEÅd -&Edik Mf uavuke\f ? rpöKaem -aorif;tm;? edZÑmy,dwkH -raoyg&ef awmif;yef ausat;jcif;iSm? e
acg vbEÅd-yHak orkcs r&Edik Mf u ukeo
f nfom/
Ä
rif;'Pfoifjh im;ç vlq;kd rsm;wdYk ç rif;tm;trSeçf cGiahf wmif;yefíç aus&efausaMumif;ç
pGr;f Edik af umif;\ç aomif;ode;f ruç avmutwGi;f ç rSw D if;Muom;ç owårsm;tm;
csefxm;r½Sçd ñSO;f o wfbv d Qif;ç aorif;udrk çl rnforl nf0gç raoyg&efç rowfyg
aMumif;ç cGiahf wmif;jcif;iSmç rwwfomcJçh oH;k jzm"r®ç t00udçk edprö rSm;ç êud;pm;Mu&efç
wduk w f eG ;f yefonfç {uefu,kd whf u
G f ud,
k w
hf mwnf;/

{uleowdrydkif;

e0roHa0*q,f*gxm ygXfteufESifh oHa0*vuFm


wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ {aom[d cwåda,m £wdç t,O§d jAm[®aPmwd 0g?


ta¹km Av0g awZ0gç tayu©m ew¬d rpöKaem/

{aom[d-þolonfum;? cwåad ,m -rif;Zmwf½o dS al ywnf;? 0g -a&ajrydik pf ;kd rif;rsK;d aywnf;? £wd -þodkY
vnf;aumif;? t,O§d -þolonfum;? jAm[®aPm -ykPmÖ ;Zmwf½o dS al ywnf;? £wd0g -þodYk vnf;aumif;? t,O§d -
þolonfum;? ta¹km -<u,f0csr;f omolaywnf;? £wd0g -þodYk vnf;aumif;? t,O§d -þolonfum;? Av0g -
tm;½So
d l tm;aumif;olaywnf;? £wd0g -þodYk vnf;aumif;? t,O§d -þolonfum;ç awZ0g -wefc;kd ½So d wl efc;kd
BuD;olaywnf;? £wd0g -þodYk vnf;aumif;? rpöKaem -aorif;tm;? tayu©m -axmufxm;iJn h m§ jcif;onf? ew¬d -
wpdk;wpdr½Sdygacs/
Ä
axmufxm;iJn h m§ ç u½kPmç vGepf mG uif;vSonf?
rpöK&mZmç vGe, f w k rf mç aMumufp&maumif;vSonf?
rif;rsKd;vJyçJ ra½SmifvçJT olyaJ c:cJo
h nf?
ykPmÖ ;rsKd;vJç roem;yJç aoyGaJ qmifco hJ nf?
csrf;omoltm;ç raxmufxm;ç olum;n§O;f qJonf?
tm;½SdolvJç ra½SmifvTJç olyJac:cJhonf?
wefc;kd BuD;vJç roem;yJç aoyGaJ &mufatmifaqmifco hJ nf/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ 0dyEæ r´ meH cg'EÅçd oD[m As*¢gp 'Dyad ,m?


cg'gwHk e Oó[EÅdç tEÅuH 'g½kPH rpöHK/

oD[m-jcaoFwh Ykd onf vnf;aumif;? As*¢gp -usm;wdYk onfvnf;aumif;? 'Dyad ,m -opfwYkdonfvnf;aumif;?


0dyEæ r´ meH-aMumuf½UHG wkev
f yI í
f aeaom owå0gtaygif;ud?k cg'EÅd -rñSmroem; owfpm;Muukef \? tEÅuH -ñSO;f qJ
ESyd pf ufzsufq;D wwfaom? 'g½kPH -Murf;wrf;aom? rpöKH -aorif;udu k m;? cg'dwkH -owfpm;jcif;iSm? e Oó[EÅd -rpGr;f
Edik uf ek /f
Ä
jcaoho F pfusm;ç owå0grsm;um;ç aMum uftm;ydrk çkd xdx k o
kd wå0gç rsm;vSpmG udçk ñSmwm
uif;vwfç udu k of wfpm; \ç qd;k ½Gm;vGerf if;ç aorif;udu k m;ç rowfpm;Edik çf rudu
k f
Edik o
f nfç vufriId cf s&pifppfwnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 314

wenf; oHa0*yGm;rsm;&ef

a'0ge&m pwky'Ü g? yu©ad em O&*gydp/


tedó&m &rrmem? y½k[EÅd oZD0dwH/

a'0g-ewfjynfaysmfatmif; ewftaygif;wdYk onf vnf;aumif;? e&m -vlYjynfaysmfatmif; vltaygif;wdYk onf


vnf;aumif;? pwky'Ü g -tajcav;acsmif; om;aumiftaygif;wdYk onfvnf;aumif;? yu©ad em -iSuw
f Ykd onfvnf;
aumif;? O&*gydp -a>rwdYk onfvnf;aumif;? tedó&m -rdru d ,
kd u
f kd tpd;k r&Muavuke?f &rrme -om;orD; r,m;tpHk
aqGrsdK;Adv
k yf w
kH Ykd jzifh aysmfyg;Muukev
f sufomvQif? oZD0w
d H -vGepf mG ESpo
f uf rdrt
d oufu?kd yZ,EÅd -pGeYf Mu&avukef
\/
Ä
ewfewfrsm;pGmç owå0g[dE*´ çl Adv
k v
f rl sm;ESiçhf om;iSuaf >rtm;ç owå0gr sm;um;ç aysmfyg;
pOfrmS ç &mZmaorif; ac:aqmifvQif;ojzifçh auGuiG ;f Mu&ç aoqH;k &onfç "r®emrf½yk çf
tedpyö gwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ '[&m yd [d rD,EÅçd e&m p tx em&da,m?


ww¬ aum 0dóaom aygaomç '[a&mrSw d d ZD0ad w/

'[&myd-touft½G,f i,fow l Ykd onfvnf;? rD,EÅ[ d d -pkwjd ywfa<u aovGeMf u&ukeo f nfom? e&mp -
trsKd;om;wdYk onfvnf;aumif;? tx -xdrk w S yg;ç em&da,m -trsKd;orD;wdYk onf vnf;aumif;? rD,EÅd -pkwjd ywfa<u
aovGeMf u&ukeo f nfom? t[H -igum;? '[a&mrSd -i,fygao;\? £wd -þodYk pu kd pf ukd f ESvH ;k ydu
k íf ? ww¬ ZD0ad w -
xdt
k ouforkwf emrfEiS ½hf yk üf ? 0dómaom -tuRr;f 0if xdu k af om? 0g -rao&tH[ h ,k MkH unf pdwcf s tuRrf;0if&aom?
aygaom-yk*Kd¾ vfowå0gonf? aum tw¬d -tb,frmS ½Syd gtheH nf;? ew¬d {0-rkcsyHak o r½Syd gacsonfom/
Ä
touft½G,fç ysKdEke,fvnf;ç a½Smi zf ,fr&ç aoukeMf uç rkcstedpyö gwum;/ a,musmf ;
rde;f rç teEÅowå0gç aoMu&mç ocsFm*Pefç r½SNd yDwum;/ toufac:Muç ZD0dwç rkcs
tuRr;f r0ifoifNh yDwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

5/ rpöKem o*Fa&m ew¬çd vOÆ*g¾ a[m e 0dZw


Æ ?d
,k'H¨ ew¬d Za,m ew¬çd oaAÁ rpöKy&m,Pm/ 1

rpöKem-aorif;ESi?hf o*Fa&m -rdwaf qGzUJG í raoatmif ûyvkyjf cif;onf? ew¬d -rkcsyHak o r½Syd gacs? vOÆ*g¾
a[m-wefp;kd vufaqmifukd ,lapí raoatmif vkyEf ikd jf cif;onf? e 0dZw Æ d -rkcsyHak or½Syd gacs? ,k'Ḧ -xd;k ypfwu
kd cf u
kd f
tEdik ,
f jl cif;onf? ew¬d -r½Sdygacs? Za,m -atmifEikd af tmifûyvkyjf cif;onf? ew¬d -r½Sdygacs? oaAÁ -BuD;BuD;i,fi,f
½G,½f ,G v f wfvwf jrwfjrwf,w k ,f w
k f OóHrk sm;pGmowå0gwdYk onf? rpöKy&m,Pm -aorif;vQif vJavsmif;&m½SMd u
uke\ f /
Ä
rpöKac:vQif;ç ½Siaf orif;ESiçhf rdwof if;zGUJ ír&NyD?
vufaqmifay;umç raoygç rSepf mG r½SNd yD?
rpöKrnfvQif;ç ½Siaf orif;ESiçhf ppfcif;Edik ½f ;kd r½SNd yD?
aorif;udrk çl atmifEikd o
f çl b,forl ½SNd yD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 315

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ tmoD0o d m O*¾a wZmç ukyu


d m ygPau ea&?
!HoEÅd rma&EÅpd mydç Oó[EÅd e rpöKaem/

O*¾awZm-pGr;f yum; xufjrufonfh tqdy[ f al om wefc;kd ½SMd uukeaf om? tmoD0o d m -a>rayG;a>ra[muf
aMumufp&mpm;pm; a>rrsm;wdYkonf? ukywd m -trsufxu G Mf uukeof nfjzpfí? ygPau -uREJ mG ;pom; owå 0grsm;wdYk ukd
vnf;aumif;? ea& -vlwYkd uv kd nf;aumif;? !HoEÅd -ñSmwmuif;y udu k v
f nf;uduk u
f ek f \? rma&EÅpd -ñSmwmuif;vwf
owfvnf;owfMuuke\ f ? rpöKaem-aorif;udrk u
l m;? !How d kH-udu
k of wfjcif;iSm? eOó[EÅd-rpGr;f Edik Mf uuke/f
Ä
tqdypf rG ;f tm;ç vGerf sm;vSonfçh tmo 0D o d ç ac:wGiMf uom;ç a>rqd;k rsm;wdYk ç trsm;
owå0gç vlrsm;pGmudçk ñSmwmuif;vwfç udu k o
f wfMu \ç ,rac:vQif;ç rpöKrif;udçk
rñSO;f qJEikd çf rowfEikd o
f nfç ,SOûf ydirf & aorif;wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ tmoD0od '|0doçH [eEÅ[


d d wdupd ä um?
rpöK&nm '|0doçH e [eEÅd wdupd u
ä m/

wdupd uä m-a>rqdyu f ykd ,f½mS ;Edik u


f ek af om a>raq;q&morm;ausmw f Ykdonf? tmoD0o d '|0doH -a>rayG; a>r
a[muf uduk af yguftyfaom tqdyu f ?kd [eEÅ[ d d -vH;k 0t½Si;f uif;aysmufatmifuo k Edik u
f ek f \? wdupd u
ä m -a>raq;
orm;tausmw f Ykdonf? rpöK&nm'|0doH -aorif;onf udu k t
f yfaom tqdyef mudrk ul m;? e [eEÅd -ry,f½mS ;Edik f
aysmufatmifrukoEdik uf ek o
f nfom/
Ä
a>raq;ukausmfç orm;awmfwYkd ç a>rac:rEÅeçf twefwefEiS çhf zefzefref;rIç aq;ukrjI zifçh
wpfcrk usefç tqdy'f Pfuçkd y,fveS af ysmuf½iS ;f ç uif;atmifûyEdik çf ukoEdik f \ç oH;k qdik f
bHu
k çkd tukenf O§ ;f onfçh aorif;qdyu
f çkd b,fvb kd ,fEh ,
S çf ry,fazsmufEikd çf rukEikd f
onfç vufriId cf s& aorif;wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ &*FraZÑ rm,mum&mç ZemeH pu©Kedyd p?


wm0a'0 arm[,EÅçd e Oó[EÅd rpöKaem/

rm,mum&m-vdrv f nftwwf zufurf;cyfonfh rsufvn S o


hf rm; rsufvn S ohf nfwYkd onf? &*FraZÑ -vlrsm;
1
ayg&,f yGcJ iG v
f ,fü? wm0 a'0 -xdck PüyifvQi?f rm,Hua&mEÅm -rm,mtwwfûyMu ukev f su?f ZemeH -a&muf½Sd
nDrI vltaygif;wdYk \? pu©Kedy d-rsupf w
d Ykduv
kd nf;? arm[,EÅd -r[kwt f rSef vkyBf uHumay awGa0apMuukef \?
rpöKaem-aorif;tm;? arm[,dwkH2 - awGa0ajcif;iSm? e Oó[EÅd -rpGe;f Edik Mf uuke/f
Ä
rm,mum&ç ac:wGiMf uonfçh rsufvn S hf twwfç zufurf;cyfom;ç rsufvn S o
hf rm;wdYk ç
avmuom;aygif;ç rs m;axmifaomif;udçk raumif;qd;k pGmç wwfvrd n
f mjzifçh vSnu hf m
ywfumç vSnyhf wfumûyç awGa0rIuçkd *½krrlç olûy&uf \ç &ufpufMurf;êuwfçaorif;
,kwu
f çkd b,fvbkd ,fEh ,
S çf ûyr&onfç aMumufp&mh{uef aorif;wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ "r®E&Å d a0wå&PDç abmaZm 0dowdupd aä um?


tmoD0o d meH 0domedç [EÉm umvuwm [d acg/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 316

0dowdupd aä um-a>rqdyu f qk &mBuD;jzpfaom? "r®E&Å d -"r®E&Å rd nfjim; orm;awmfonfvnf;aumif;?a0wå&PD


-a0wå&PDrnfjim; orm;tausmo f nfvnf;aumif;? abmaZm -abmZ orm;awmfBuD;onfvnf;aumif;? tmoD0d
omeH0o
d med-a>rqdyw f Ykdu?kd [EÉm -y,fazsmufMuukeí f ? umvuwm [d acg -aorif;tqdyu f rkd y,fEikd yf J vTrJ &yg
aovGecf MhJ uavukeNf yDwum;/
Ä
"r®E&Å çD a0wå&PDEiS çhf wvDabmZç ausmfaZmMuom;ç pGr;f tm;xufvçS r&Prif;ç
tqdy&f if;udçk y,f½iS ;f okwo
f ifç pGr;f rxifyçJ aoyGo J Ykd vQifç olwYkd 0ifcçhJ a½S;wGi½f n
S f
Mumç urÇmqufqufç txufuyif tm;tifprG ;f yum;ç vGeBf uD;rm;vSç r&P \ç 0do
xefjyif;ç tqdy&f if;udçk y,fciG ;f Edik o
f nfç r½S[
d o
l nfç edALÁ a&mufrçS ½Si;f Edik rf nf wnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ t"d,rmem okaCm&Hç 0dZmÆ "&m A[ków


k m?
t'óeH Mooa"[dç 0ZEÅd e [d rpöKaem/

A[ków k m-tawGUtêuH tMum;tjrifrsm;Muukeaf om? 0dZmÆ "&m -0dZmÆ "&rnf&ac:qdk 0dZmÆ "d&k yf *k Kd¾ vfwYkd onf?
okaCm&H-tpGr;f xufvwf *E¨m&Dtwwfu?kd t"d,rmem -½Gwzf wfaeYpOf oif,pl w k rf ef; Muukejf cif;aMumif?h
armapEÅ-d &efoYl vufrS vGwaf jrmufEikd Mf uukef \? Mooa"[d -aq;0g;rEÅ&m;wdYk jzif?h t'óeH -&efow l Ykdrjrif&mt&yf
odYk ? 0ZEÅd -oGm;a&mufEikd Mf uuke\
f ? rpöKaem -aorif;\? t'óeH -rjrif&mt&yfoYkd? e [d 0ZEÅd -roGm;a&mufEikd Mf u
ukeo f nfom/ 1
Ä
rd;k ysHajrvQKd;ç wefc;kd uJyçkd 0dZmÆ "d&k w f Ykd ç xdx
k pkd rG ;f &nfç xufvo S nf[çk okwo d nDç
*E¨m&Djzifçh ud, k Ef iS rhf wlç rjzLoabmç raemraumif;ç &efoal ygif;rSç vGwaf Mumif;
ydik yf ikd çf pGr;f Edik af omfvnf;ç oH;k azmfavmuç rusef&atmifç rSepf mG o h wfnO§ ;f ç aori ;f udk
vQifç rjrifEikd af tmifç pGr;f aqmifEikd jf cif;ç vQif;r½So d nfç pdpqd ifjcifç aMumufz, G f
wnf;/

owdrydkif;

'oroHa0*q,f*gxm ygXfteufESifh oHa0*vuFm

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

1/ tEkyEÜ mé OyÜEmé p ed½Zk Ña&?


edpHö e0g0 ocFg&mç 0DPm o'´orlyrm/

ocFg&m-½kyef mrf"r® ocFg&w&m; wdYk onf? tEkyEÜ mé p -pkaqmif;odr;f qnf;jzpfNyD; r[kwu f ek yf o


J mvQi?f
OyÜZEÆ -dÅ taMumif;udpk u
JG m ½kwcf eJ jzpfay:vmMuavukef \? OyÜEmé p -taMumif;qHu k m jzpfay:vmukeNf yD;ívnf;ç
ed½kZÑa&-½kwfw&uf csuw f ûzwf csKyfysuMf uavukef \? edpHö e0g0 -cPrpJ tNrJjzpfum topfpufpufwYkdomwnf;?
0DPmo'´orlyrm-apmif;êud; apmif;cGuf wD;rIww f u
G af Mumifh ay:xGuaf ysmuf[ef apmif;oHEiS w
hf u
l ek f \/
Ä
½kyef mrfEpS 0f ç ocFg&um;ç a½S;uodr;f qnf;ç jzpfNyD;r[kwyf çJ taMumi ;f pGuJ mç ay:vm
av\ç avsmfpmG taMumif;ç taygif;aMumifo h mç jzpfjzpfvmonfç rSepf mG ½kwwf &ufç
csKyfaysmufysu\ f ç pufpuftopfç trSejf zpfonfç 0DPmapmif;oHwrlwnf;/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 317

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

2/ ZD0dwH twåbma0g p-okc'kum© p au0vm?


{updwo å rm,kwmç v[kaom 0wåaw caPm/ 1

ZD0wd -H toufac:Mu ZD0w d onf vnf;aumif;? twåbma0gp -twåabmonfvnf;aumif;? 0g -ud, k f


aumifxif& qd&k avmufatmif aygif;pkjzpfay:aeaom ½kyef mrftaygif;onfvnf;aumif;? okc'kum© p - csr;f omjcif;
qif;&Jjcif;wdYk onfvnf;aumif;? au0vm -igaumifrzuf NrJonftjzpfrzuf oufoufo;D jcm; oabmw&m;wdYk
wnf;? {updwo å rm ,kwm -pdww f pfcsuw
f pfcsuEf iS o
hf m,SOûf ydiu
f m jzpfay:vmukef \? caPm -touf½SnfcdkufcP
onf? v[kaom-vsijf refwakd wmif;pGm? 0wåaw-jzpf\/
Ä
toufac:Muç ZD0w
d ESiçhf twåbm0ç okc'ku© ç þav;0um;ç twåedpçö vHk;0rzufç
oD;jcm;oufoufygwum;/ pdww f pfcsuf wpfcsufEiS ohf mç ,SOûf ydiu
f mç rSepf mG jzpfay:
vm\ wum;? ouf½n S &f mcPç vsifjrefpçG wdak wmif;vSaypGwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

3/ pkv’moDwdo[ómedç uyÜg wd|EÅd a, r½l?


G d pdawå[d oarm[dum/ 1
e awG0 awyd wd|EÅçd 'D[

a, r½l -tMuif ae0onmemonm jA[®mwdYk onf? pkvm’ oDwd o[óeduyÜg -urÇmaygif; ½Spaf omif;av;
axmifywfv;kH ? wd|EÅd -touf½iS u f mwnfaeMuuke\ f ? aw yd -xdjk A[®mwdYk onfvnf;? 'D[
G d pdawå[d oar m[dwm-
pdwEf pS cf sufcefY wnfwu
hH ek í
f ? e awG0 wd|EÅd -touf½iS u
f m rwnfEikd Mf uukeo
f nf omwnf;/
Ä
urÇmuyfaygif;ç ½Spaf omif;ç av;axmifç jrifah nmif;Mumwnfç ouf½n
S Mf uonfçh ae0
onmemonmç jA[®mwdYk vnf;ç vlrsm;enf;[efYç wcsufcefYrQç pdwu å P© ç ouf½n S f
Muonfç rSwMf updw0f ,ftNrJwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

4/ a, ed½k'¨g r&EÅóç wd|rmeó 0g £"?


oaAÁyd o'dom cE¨mç *wm tyÜ#o
d E¨u
d m/

r&EÅó -aoqJjzpfaomol\? a,cE¨m -tMuif aemufq;kH cE¨mwdYk onf? ed½'k g¨ -csKyfysuaf vukef\? £" wd|
rmeó0g-,ckb00,f touf½iS v f suf wnfqjJ zpfaom ol \vnf;aumif;? a, cE¨m -jrifrçI Mum;rIç auG;rIç
qefYrpI aomcE¨mwdYk onf? ed½'k g¨ -rSwcf u
kd rf w
S cf ukd rf mS yif csKyfysuaf vukef \? oaAÁyd -tvH;k pHvk nf; jzpfuek af om? aw
cE¨m-aool ½Sio f l ESpOf ;D olwYkd \ csKyfysuo f mG ;a om xdck E¨m wdYk onf? o'dom -csKyfysufyt kH m;jzifh wluek f \? tyÜ#d
oE¨ud m-wzefjyefvmum rpyfuek rf jzpfuek yf ?J *wm-tNyD;wdik f uif;aysmufomG ;Edik u f ek o
f nfom/
Ä
raocifuç csKyfysufMuonfçh ESp0f ½kyef mrfç aojyefucsKyfç emrf½yk Ef iS u
hf m;ç jcm;em;r½ Sdç
tNyD;wdik yf ifç csKyfaysmufpifonfç tpOf½zI ,
G af qmify'k w
f nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

6/ teEÅ&m p a, b*¾gç a, p b*¾g tem*aw?


w'EÅ&m ed½'k g¨ eHç a0 orH ew¬d vu©Pm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 318

a, p- tMuifcE¨mwdYk onfvnf;? teEÅ&m -a½S;tjcm;rJhüç b*¾g-csKyfysufavukefNyD? a, p -tMuifcE¨mwdYk


onfvnf;? tem*aw -tjcm;rJrh pS í aemufumvü? b*¾g -csKyfysuu f ek v
f wå?H awoH p-xdyk suNf yD; ysuv
f wåUH
cE¨mwdYk \vnf;aumif;? w'EÅ&med½'k g¨ eH p-xdt
k wdwt f em*wf cE¨mwdYk \ tv,fMum;wGif rSwq f cJ Pü csKyfysuf
aom cE¨mwdkY\vnf;aumif;? vu©Pma0orH-ysuyf v kH u©Pm taMumif;xl;jcm;jcif;onf? ew¬d -r½Sdygacs/
Ä
ysufNyD;ysufrnfç ESpv
f nf½yk ef mrfç ysufy[
kH efEiS çhf xdYk jyifwpf&yfç rSwq
f ½J yk ef mrfç ysufykH
[efwYkd ç {uefvu©Pmç rxl;ygonfç usrf;vmtcsKyf½zI , G wf nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

7/ ted"me*wm b*¾gç ykaOÆm ew¬d tem*wm?


edAw
Á må a,yd wd|EÅçd tm&a*¾ omoylyrm/

b*¾g-ysuNf yD;aomw&m;wdYk onf? ted"me*wm -b,fae&mrSrQrpka0; rwnfaeMuuke?f 0g -tvQif;r½Sd uG,f


aysmufomG ;avuke\ f ? tem*aw -rjzpfao;rD tem*wftcdu k t
f wefYü? XdwmeH -wnfuek af om w&m;wdYk \? ykaOÆm -
tpktyHok nf? ew¬d -r½Sdygacs? a,yd -tMuifw&m;wdYk onfvnf;? edAw
Á må -jzpfay:qJjzpfuek \
f ? awyd -xdjk zpfay:qJ
w&m;wdYk onfvnf;? tm&a*¾ omoylyrm -pl;zsm; tyfzsm;wGif wifxm;aom rken f if;aphozG,f csKyfu,
G v
f ek ;D j zpf
ukevf su?f wd|EÅd-wpfcPrQom wnfwu hH ek f\/
Ä
½kyef mrfEpS v
f nfç ysufavNyD wnf&mr½SNd yD?
rjzpfao;rDç wnfuek ½f yk ef mrfç þESpw f ef {ueftpktyHrk ½SNd yD?
jzpfqw J &m;ç ½kyef mrfrsm;ç tyfzsm;rken
f if;ozG,w f nf;?
wpfcPomwnfç Mumrwnfç ESpv f nfemrf½yk rf wS zf ,
G w
f nf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

8/ edAw
Á må eOö "r®meHç ba*Fg aeoH yk&u©awm?
yavmu"r®m wd|EÅçd yk&maP[d trdów d m/ 1

p-xdrk w
S yg;? aeoH edAw
Á må eH "r®meH -xdjk zpfqw
J &m;wdYk onf? ba*Fg -ysujf cif;ud?k yk&u©awm -a½S;½Iûytyf\?
aw-xdjk zpfqw
J &m;wdYk onf? yk&maP[d trdów d m -ta[mif;twdwf w&m;wdYk EiS hf ra&maESmukeyf ?J yavmu"r®m -
ysufjcif;oabm ½Su d ek v
f suf? wd|EÅd -wpfcPrQom wnfuek f\/
Ä
jzpfq½J yk ef mrfç þESpw
f efum;ç {uefysufrçI a½S;½Iûy\?
wdww f &m;pkç r½IraESmç ysufoabmonfçh {uef½o dS nfç odoifo
h zd ,
G f
uAsmwnf;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

9/ t'óeawm tm,EÅdç b*Fg *päEÅK'óeH?


0dZKÆ yÜga'g0 tmumaoç OyÜZEÆ dÅ 0,EÅd p/

ocFg&m-½kyef mrfEpS yf g; ocFg&w&m;wdYk onf? t'óeawm-rjrif&mt&yfr?S 0g -rjrifrawGU &aomtzdYk r?S


tm,EÅ-d vmuke\ f ? 0g -jzpfay:í vmukef \? b*Fg -ysufp;D NyD;Mu ocFg&wdYk onf? t'óeH -rjrif&aomt&yfa'o
odYk? 0g -rawGYrjrif&jcif;odYk ? *päEdÅ -yHak orazmufa&mufMu avukef \? tmumao -rd;k 0aumif;uifü? 0dZKÆ yÜga'g0 -
vQypf pfjyufouJo h Ykd ? OyÜZEÆ pdÅ -e*du
k bmrQr½Syd gyJvsuf topftopfjzpfay:avukef \? 0,EÅpd -bmrQruseyf J uG,f
aysmufvnf; uG,af ysmufMuukef\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 319

Ä
½kyef mrf"r®ç ocFg&udçk rjrif&&mç &yfXmemrSç jzpfvmay:vmç jzpfvmMuíç ysufp;D
NyD;xç ocFg&vJç vH;k 0rSeyf ifç rjri &f &mç a'o&yf0,fç csKyfu,
G af ysmufMuç a&muf
ukeMf u\? tmumov,fç vQyfppfE, S o
f Ykd ç b,f0,fb,fa'oç yifuu kd yifç
bmrQr½Sçd rSew f bkH v
d sufç jzpfMuysufMuç jzpfysufMuonfç jrefujkd refvçS ocFg&
ygwum;/

wenf;oHa0*yGm;rsm;&ef

10/ tyÜH 0w ZD0dwH £'Hç Mo&H 0óowmyd rD,swd?


a,m apyd twdpö ZD0wdç tx acg aom Z&omyd rD,swd/

£'H ZD0w
d H -owå0grsm; avmuom;wdYk \ þtoufonf? tyÜ0H w -umvrMum wdak wmif;pG enf;pGwum;?
Mo&H0óowmyd-tESpw f &m rwdik rf D uvva&Munfwnf&mtcgonfrsm;üvnf;ç rD,swd -ysufp;D aoqH;k wwf\?
a,m-tMuifoo l nf? apyd twdZ0D wd -tu,fí touf&mausmf tESp&f mausmf½n S af pOD;awmh? txacg -xdo k Ykd yif
touf&mausmf½n S yf gaomfvnf;? aom -xdo k o
l nf? Z&omyd -qHjzLoGm;a<u ta&wGeYf vyd f jyif;xefpmG Z&mESyd pf ufc&H
vsu?f rD,swd-rkcsyakH o ao&\/
Ä
owå0gteEÅç ZD0w d um;ç vGepf mG vGepf mG ç wdek nf;vS \? 0óowmç ESpw f pf&mwGi;f ç
vGerf if;Eke,fç i,fuvvç ponfch sdeu f ç aoqH;k Mu \ç umvcsdecf gç ESpw
f pf&m
xufç vGev f sufpeG ;f umç ouf½n S yf gvnf;ç Z&maxmif;vSç rsm;urMunfjzLçqHjzL
oGm;a<uç ta&wGeYf vyd çf ESyd pf ufNyD;rSç aoqH;k &onf ç vufpZmwdr&l if;wnf;/

þjyqdck NhJ yD;onft


h wdik ;f oHa0**gxmwpf&m ygXf edó, oHa0* vuFmwdYk jzifh oHa0*w&m; yGm;rsm;qif
jcif½rI w
S &f m\/

r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeDusrf;tNyD;owfjcif;

pkwud r®Z½kycf sKyfawmfrNl yD;aom aus;Zl;½Sif r[mpnfq &mawmfb&k m;BuD;\ tjzpfawmfpOfujkd yqd&k m
r[mpnfax&0kwEå 0Å v d modeD usrf;BuD;udk tydik ;f u@aygif; 100 -jzifh wefqmqifí tbd"r®m yd#utygt0if
uxm0w¬KygVdawmfukd t|uxmwGzJ ufí csydYk jcif;ç ouúwtajcûypm0grsm;csydYk jcif;paom *E¬"&k wm0efrsm;tMum;
wGif a&;om;ûypk&m ,aeY 1346-ckEpS f 0gacgifvjynfah usmf 6-&uf 4-em&D rdepf 30 -tcsdew f iG f atmifvpH ukd f
aqmuf NyD;ajrmufygojzifh atmufyg*gxm ygVdjrefrmpum;ajywdYk ukd txGww f yfum vufpowfvu kd yf gNyD/

r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD ed*Hk;

1/ yckuúLyk&ao|óç ypädar tmod0dóka wm?


pwk*g0kwa'orSçd uef&yf*garm okaombaem/

bk&m;jrwfpmG omoema&mif awmufajymifxed 0f if; vif;vuf&m jzpfojzifh ûrdYreG ûf rdYjrwfjzpfaom yckuLú ûrdU \
taemufbuf 4-*g0wf yrmPa0;uGmaomt&yfü yckuLú c½dik t f wGi;f ausmfapmjcif;½Sad om ½Gm \av;bufav;wef
ü ausmif; uef bk&m; apwD ykx;kd trsKd;rsKd;wdYk jzifh wifw
h ,fom,monfh uef&yf½mG BuD;wnf½adS vonf/

2/ 'Gad em 'Gad 0uomurSçd wrSZd mawe Zmwd,m?


vuFmbm&wtm'doçk 0k|ykAÁ okawodem/

xdu k ef&yf½mG BuD;ü rlvcsufjr§Kyftaetm;jzifh ouú& mZf 1292 -ck1 ESpüf arG;zGm;aom oD[Vkd Ef ikd if H (oD&d
vuFmEdik if )H ç tm&wac:onfh tdE, d́ Edik if t
H p½Sad om Edik if &H yfjcm;wdik ;f wyg;wdYk ü Mumjrifph mG aecJzh ;l í ouúwç
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 320

y&mu&dwçf t*Fvyd çf oD[Vkd f -tp½Sad om xdx


k b
kd moEÅ&pmay A[ków
k ç ordik ;f ç &mZ0ifA[ków
k trsKd;rsKd;wdYk ud k
½SmrS;D avhvmoif,al vh½adS om/

3/ 0dów k m&mroD[meHç oduad© we wday#uH?


oEÅad u e00óedç o*Ðwu d pd u
ö m&dem/

yckuLú ûrdY r[m0dow


k m&mr0dZmÆ ,weBuD;ü wdu
k t
f yk q f &mawmft½Sif eE´, d r[max&ftp½Sad om r[m
0dow
k m&mr0goDynm½Sif rax&fjrwfwYkd \txHü ud;k ESpw f ikd f yd#uoH;k yHu
k kd oif,cl ahJ om q|o*Fg,em r[m"r®
obifBuD;ü 0daom"uç Moomeaom"ujzpfí pmayvkyif ef; t00udk ûyvkyaf vh½adS om/

4/ 'u©P
d m&mr0goDeçH oEÅad uyd ok0ñ
d ek ?H
oduad© we pwkwðå o-0ódawe ,ódem/

&wemyHbk YJGrnfpakH om rEÅav;ûrdUawmifjyif 'u©P d &mrbk&m;BuD;wdu k f tr&yl&ausmif;q&mawmf t½SiOf uúH


ombd0oH tp½Sad om ynm½Sif rax&fjrwfwYkd \ txHüvnf; oif,t l yfaom enf;eme, twwfynm t00½Sad om
&[ef;odum© 34-0g&NyD; wynfw h yef; tNcHt&HEiS v
hf nf; jynfph akH om/

5/ okEa´ & yk&ao|rS çd okEa´ & 0doak w okaw?


okEa´ & aZmwdygvrSçd 0owm *P0gpdem/

aumif;jrwf aecsipf zG,af umif;vSaom yckuLú yd#uwftwwf ûrdYawmfjrwfü r[m0dow k m&mr 0dZmÆ ,we
BuD;twGi;f ½Sd wifw
h ,fomarm ausmfapmxif½mS ;vSaom omoeaZmwdygvausmif;BuD;ü wdy#d u yg&rDaus ;Zl;½Sif
'DC'óD a&pêudq&mawmfb&k m;BuD; t½Si*f E¬om&r[max&fç t*¾r[my@dw t½Siyf nmr[max&fç t*¾r[m
y@dwt½Sif eE´0o H r[max&fwYkd oDwif;oH;k í "k&ESpyf g; yGm;rsm;tm;opf&mXmeüjzpfojzifh wifw
h ,fom,m aecsif
p&maumif;vSaom omoeaZmwdygv ausmif;BuD;ü aexdik í f o'´gç oû*Ø[ çf a'Grmwdumç ½lyod'çd̈ #Dumausmfç
ucFg0dw&PDt|uxmç 0do'k rd̈ *ft|uxmç 'DCedum,fygVdt|uxmç rZÑdredum,fygVdt|uxmç oH,w k eå u
d m,f
ygVdt|uxmç t*Fw k &å edum,f ygVdt|uxmç ck'u ´ edum,ftygt0if 0denf;ig;usrf; ygVdt|uxmç tbd"r®m
ckepfusrf; ygVdt|uxmç aewåyd gVdt|uxm -[laom rm*"ESirhf 'k a¨ Am"ç tr&aumoç pmPuseDwt d p½Sad om
ouúwponfh bmoEÅ&usrf;*efwYkd ukd csydYk avh½adS om tuREfyk o f nf/

6/ edóm, £wd[mao pç r[maxa&e ocFaw?


w'an A[kav *aEÅç wawm,H 0d'rl medawm/

oD[Vkd of rdik ;f ç jrefrmhordik ;f tp½Sad om ord ik ;f &mZ0if omoem0if usrf;*eftrsdK;rsdK;ç aus;Zl;½Sif r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD; ûypkp&D ifawmfrcl ahJ om usr;f *efrsm;ç xdrk w S yg; rsm;jym;vSpmG aom q|o*Fg,em rSww f rf;
trsKd;rsKd;ç Ak'"¨ r®pmapmifpaom pmapmifrsm; ponfwYkd urkd jDS irf;ûyí ynm½Sw d Ykd ESpo
f ufjrwfE;kd tyfa om aus;Zl;½Sif
r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD; \ tjzpfawmfpOf r[mpnfax&0kwEå 0Å v d modeu D sr;f BuD;udk êud;yrf;a&;om;tyfyg
ownf;/

7/ wd|wH t,H ar *aE¬mç okoma&m ,m0 omoeH?


wd|aw0 okawoDeçH okom&H okyumo,H/

tuREfyk rf sm;vSaxGjym; 0dik ;f 0d ik ;f vnfaeaom pmcspma&; pmaytvkyu f pd aö wGMum;rS pdwt


f m;xufoefpmG
rMumrwif ûypkp&D iftyfaom þr[mpnfax&0kwEå 0Å v d modeuD sr;f BuD;onf bk&m;jrwfpmG omoemwnfoa½GU
umvywfv;kH ax½kyw Ü odå rdik ;f okawoDwYkdtm; aumif;jrwfaom omoemûyenf;ç omoemh0efaqmifenf;wdYk ukd
ûyvsuf wnfxeG ;f ygapownf;/

8/ taee ok0o d ad |eç ykaneane ur®Kem?


redob
d *d ½k ak w0ç *apä,sH trwH oD0/H
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 321

þr[mpnfax&0kwEå 0Å v d modeu
D sr;f BuD;udk êud;yrf;&aom aumif;rIx;l ESihf tjcm;usr;f *efrsm;pGmwdYk ukd
a&;om;&aomaumif;rIç edum,fig;&yf ygVdt| uxmusr;f *efponfh usr;f *efrsm;pGmwdYk ukd csyYkd&aom aumif;rIpaom
aumif;rItpkpak Mumifh ynm½Sicf snf;rsm;om jzpfawmfrMl uaom aus;Zl;½Sif r[mpnfax&fjrwfBuD;wdYk EiS t hf wl trw
uRe;f il oD0eef;odYk pHjref;&ygapownf;/

r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeDusrf;
tvHk;pHkNyD;NyD/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 322

rSwfcsuf

Ät&d,m0gow&m;awmf yOörESyd jf cif; 1978-ck? &efuek Nf rdKY? ESm 84-86/

rSwfcsuf

1/ 'D? 2/ 251/

rSwfcsuf

1/ q&mawmfonf 1334 -ckEpS f wefaqmifrek ;f vqkwf 3 -&ufaeY eHeuf 10 -em&D 35-rdepftcsdew


f iG f ysHveG f
awmfro
l nf/
rSwfcsuf

1/ yckuLú omoem0if 89-90 Munf/h

rSwfcsuf

1/ q&mBuD; OD;[kwpf ed o f nf touf 97 -ESpf½Sd&m 1346 -ckESpf 0gacgifvqef; 4 -&ufaeY eHeuf 1-em&D
25-rdepftcsdew
f iG f uG,v
f eG cf ahJ vonf/
rSwfcsuf

1/ ppfuikd ;f omoem0if 227-ESihf rEÅav;omoem0if twGJ -12? rif;uGe;f wdu


k f omoem0ifvnf;Munf h/

rSwfcsuf

1/ tH 1? 314/

rSwfcsuf

1/ usrf;pmrsm;ordik ;f Munf/h

rSwfcsuf

1/ yJc;l ûrdY omoemhr@dKif ygVdwuúov


kd af usmif;wdu
k rf S a&;om;ylaZmfonf/

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 21/

rSwfcsuf

1/ 'Dy0Ho? 1/ 18? 19/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 323

rSwfcsuf

2/ umVm&a| yka&uo®?ð oD[Am[ke&m"dayg/ &ZÆHuma&od u wGme? ra[oðo[


D oD0vð/ r[m0Ho? 6/
36-ponfMunf/h rlvyPÖmo #Dum? yxr (r? #D? 1/ 16)vnf;Munf/h

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho/ 99? 34-*gxm/

rSwfcsuf

2/ £ro®ð a,0 'Day {u0g&D ykxZk eÆ bduK© emr ema[mod/ 'D? |? 3/ 82/

rSwfcsuf

1/ r? #D? 1/ 299/ (or®m'D|o


d w
k t
f zGi)hf /

rSwfcsuf

1/ edum,ft|uxmBuD;rsm;ESihf 0do'k rd¨ *ft|uxmrsm;Munf/h

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho/ 36/ 41/

rSwfcsuf

1/ 0dok'd̈? 2/ 177/ tbd? |? 2/ 142/ y#doH? |? 1/ 319? r[med? |/ 195/

rSwfcsuf

1/ tbd? |? 1/ 420/ y#doH? |§? 1/ 277/ O'ge? |§? 306/ aewåd? |/ 119/

rSwfcsuf

1/ a,mZeH pwk*g0kuH/ "mwf/ 196/ *gxm/


"EkyOöowHaumoH? pwkaumoOö *g0kw/H
*g0kwmedp pwåm&d? a,mZeEÅpd ykpw
ö /d ½I? #D/ 96 -ESm?

rSwfcsuf

1/ tdEd́,aMu;rHk? 273-275/

rSwfcsuf

1/ Ak'¨*,mnTefYaygif;/ 33-ESm/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 324

rSwfcsuf

2/ Ak'¨0Hot|uxm/ 320-ESm/

rSwfcsuf

1/ r? |? 1/ 62/ ck'´uyg|? |/ 94/

rSwfcsuf

1/ tm,mpdawm okrwdem? b'EÅaZmwdygave/


uOöyd &l m'Dok r,m? ykaAÁo'¨0ð oaEÅe/ tH? |? 3/ 356/
rSwfcsuf

2/ y&rw¬0dedpä,/ 1141-ed*;kH *gxm/

rSwfcsuf

3/ D.P-vnf;Munf/h

rSwfcsuf

1/ oD[Vkd o
f moem0ifMunf/h

rSwfcsuf

2/ #Dumausmf 278-ESm/

rSwfcsuf

3/ 0do*F[? 368/ om&w¬? #D? 3/ 496? tH? #D? 3/ 370?

rSwfcsuf

1/ ,if;pdezf ;l um; jrefrmwdYk aumif;rIwnf;/

rSwfcsuf

2/ oD[Vkd v
f if;a&mifjcnf/

rSwfcsuf

1/ oD[Vkd v
f if;a&mifjcnf? 81-82/ ppfuikd ;f omoem0if 43/

rSwfcsuf

2/ r[m0Ho 17? 62/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 325

rSwfcsuf

1/ oD[Vkd b
f moma&; oD&v
d uFm Ak'o
¨ 'd X¨ meordik ;f 18/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 33? 81? 82? 83? 84/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 37? 32? 33/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 26? 16?17? 18/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 18? 22/

rSwfcsuf

2/ yg&mZduPft|uxm? (0d? |-1? 69) Munf/h

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 27? 1? 2? 3? 4? 5/

rSwfcsuf

2/ 'k|*grPdum; oH[dkVfü 383-407 wGif eef;wufonf/

rSwfcsuf

3/ r[m0Ho? 27? 25? 26? 27? 28/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 27? 44? 45/

rSwfcsuf

2/ tus,f xdx
k t
kd |uxmrsm;Munf/h

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho 20? 14/


r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 326

rSwfcsuf

2/ 0d?| 1? 74/

rSwfcsuf

3/ oD&v
d u
H m Ak'o
¨ 'd X¨ me£wd[mo, 38/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho 17? 23/

rSwfcsuf

2/ 0d-| 1? 53? 61? 63? 64? 74? 266/ 0do'k d̈ 1? 20? 59 117/ (|? #D -wdYk ü tvGerf sm;\)/

rSwfcsuf

1/ 'Dy0Ho? 20? 20? 21/ r[m0Ho 33? 102? 103/

rSwfcsuf

2/ oD&v
d u
H maAm'¨o'd |¨ meordik ;f ? 140/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 37? 92/

rSwfcsuf

2/ 'gXm0HooD[dkVfedó,-10/

rSwfcsuf

3/ oD&v
d uFm aAm'¨o'd X¨ meordik ;f 178/

rSwfcsuf

1/ oD&v
d uFm aAm'¨o'd X¨ meordik ;f 178/

rSwfcsuf

2/ oD[Vkd "f r®'yD eD0E´em*gxm 16/

rSwfcsuf

3/ pG,af wmfoP²mefEiS phf yfí odrw


S zf ,
G af x&0kwEå 'Å yD eD 137-Munf/h
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 327

rSwfcsuf

1/ tbd? |? 2? 246/

rSwfcsuf

2/ tbd? |? 2? 426/

rSwfcsuf

1/ 'D? |? 2? 364/ r? |? 1? 82? 189? 279/ r? |? 4? 246/ oH? |? 2? 155/ tH? |? 1? 34/ tH? |? 2? 135/
tbd? |? 2? 251/ 0do'k ?d̈ 1? 161/ 0do'k ?d̈ 2? 270/

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 2? 77? 78/

rSwfcsuf

2/ ax&0kwEå 'Å yD eD? 10? 11? vnf;Munf/h

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 1? 72/

rSwfcsuf

2/ oD[Vkd "f r®'yD eD 17? oD&v


d uFmaAm'¨o'd X¨ meordik ;f 22/

rSwfcsuf

1/ xdpk Ofu bk&m;½Sio


f nf r[mapwDwnfrnfah e&mç xlyg&mrapwD wnfrnfah e&mç 'u©P d omcg r[m
aAm"d wnfrnfah e&mç rwd,*FPapwDawmf wnfrnfah e&mç rkw,d *FPapw aD wmfwnfrnfah e&mç 'DC0gydapwD
wnfrnfah e&mç uvsmPDapwDwnfrnfah e&m wdYk ü eda&m"ormywf 0ifpm;awmfrcl o
hJ nf/ (0d? |? 1? 66)

rSwfcsuf

1/ r[m0Ho? 1? 19/

rSwfcsuf

1/ tif'ekd ;D ½Sm; omoemûyrSww


f rf; 46-7/

rSwfcsuf

2/ r[m0dow
k m&mredum,omoem0if 136/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 328

rSwfcsuf

1/ q|o*Fg,emordik ;f BuD; Munf/h

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 66/

rSwfcsuf

1/ bm0em*kPf&nf? 103/

rSwfcsuf

1/ ax&? 288/ ax&? |? 2/ 114/


trsufxu
G v
f Qif uuplyrokwu f q kd ifjcif/
tpm;rufvQif ykwrå o
H yl rokwu
f qkd ifjcif/

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 66/ ("r®m&mraw¬&0w¬K)/

rSwfcsuf

1/ r[meda'´o? 334/ (twå'@okweå ad '´o)/

rSwfcsuf

1/ Oy&dyPÖmoygVd/ 300/ ('u©P


d m0db*Fow
k )f /

rSwfcsuf

2/ 0de,yd#ur[m0*¾ygVd/ 27/ (rm&uxm)/

rSwfcsuf

1/ ty? 1? 51/ (Oygvdax&my'gef)/

rSwfcsuf

1/ auPd,&aotm; a[mawmfro l nfh 2-*gxm/


r? 2? 296/ okweå ?d ? 370/

rSwfcsuf

1/ r[mpnfur®|medu tmp&d,mbdnmPywå/
r[mpnfur®|medu tap&mbdnmPywå-vnf; [l\/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 329

rSwfcsuf

Ä Great Britain (United Kingdom)

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 38/

rSwfcsuf

1/ u0d'yÜPeDwd? 202-*gxm/

rSwfcsuf

2/ £wd0kwf/ 216/

rSwfcsuf

1/ tedpaö wm 'kua© wm paom awmav;q,fu&kd nfonf/

rSwfcsuf

1/ okwåeyd gwf t|uxm? 'kw,


d / 125/

rSwfcsuf

1/ Owå,
d ax&*gxmygVd (ax&? 226)

rSwfcsuf

1/ rCa'0 274-ydk'f/

rSwfcsuf

1/ aewådygVd/ 125/

rSwfcsuf

2/ Zm? 1/ 323/

rSwfcsuf

1/ oH 1? 111 (rm&oH,kwf)

rSwfcsuf

2/ okweå d 371 (ov’ow


k )f
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 330

rSwfcsuf

1/ okweå d 372 (ov’ow


k )f

rSwfcsuf

1/ 0dok'¨d 1/ 224/

rSwfcsuf

3/ oH 1? 102 (yAÁwyl rokw)f /

rSwfcsuf

1/ 0dok'd̈ 1? 225/

rSwfcsuf

1/ 0dok'd̈? 1/ 226/

rSwfcsuf

1/ 0dok'd̈? 1/ 227/

rSwfcsuf

1/ oH? 2/ 22/ ax&? |? 2/ 268/


aewå?d |/ 48/ aewå?d 0d/ 66/

rSwfcsuf

1/ 0dok'¨d? 1/ 228-Munf/h

rSwfcsuf

2/ 0dok'¨d? 1/ 228/ oH? |? 1/ 39/ Zm? |? 2/ 52/

rSwfcsuf

1/ oH? 1/ 109/

rSwfcsuf

1/ u0d'yÜPeDwd? 35-*gxm/

rSwfcsuf

1/ oH 1/ 133/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 331

rSwfcsuf

1/ oH 1? 98/ aewåd 79? ay#aum 174/

rSwfcsuf

2/ 'D 2? 129/ oH 1/ 161/

rSwfcsuf

1/ 'D 2? 129? 161/ oH 1? 160? 398/


ax& 363? ty 1? 71? 315/

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 53/ uxm0w¬K? 385/ ax&? 317/

rSwfcsuf

2/ "r®y'? 53/ uxm0w¬K? 385/ ax&? 317/ aewå?d 7/

rSwfcsuf

1/ "r®? 53/ ax&? 317/ aewåd? 7/ ay#aum? 197/ 203/

rSwfcsuf

2/ r? 3/ 226? 229/ ty? 2/ 162/ aewåd? 120/

rSwfcsuf

1/ oH? 1/ 393/

rSwfcsuf

1/ oH? 2/ 118/

rSwfcsuf

1/ oH? 2/ 'kw,
d r&Pokwrf S csKH;a&;onf/

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 20/

rSwfcsuf

2/ "r®y'? 32/
r[mpnfax&0kwåEÅ0dvmodeD 332

rSwfcsuf

1/ "r®y'? 35/

rSwfcsuf

1/ ax&*gxm? 289/

rSwfcsuf

2/ ty? 2? 221/

rSwfcsuf

1/ p-jzifh ZeH-udq
k nf;onf/

rSwfcsuf

1/ pvmpvHudk vp+tpv yk'jf zwf tpvü tum; 0k'd¨ teufa[mwnf;/

rSwfcsuf

1/ þyk'fxnfhí teufay;onf/

rSwfcsuf

2/ arm[,dwkH-xnfí
h a,mZemonf/

rSwfcsuf

1/ ta,mC&Zwf *gxmrsm;udrk ;DS í zGYJ qakd &;om;onf/

rSwfcsuf

1/ r[med/ 32? 98/ r/ |? 2? 128/ oH/ |? 1? 21/


0do'k /d̈ 1? 230/

rSwfcsuf

1/ r[med? 32/ 90/ 0dok'd̈? 2/ 260/

rSwfcsuf

1/ r[med? 23? 91/ 0dok'd̈? 2/ 260/ tEk#D? 3/ 97/

rSwfcsuf

1/ 1292-ckEpS f ewfawmfvjynfah usmf 12-&ufaeYwiG f OD;b½Sef-a':vSykd wdYk rS zGm;jrifygonf/


r[mpnfq&mawmfbk&m; Zmwm
12
5 1
v3
15 9
146 6 20 18 6
8 20 3
24 0

t"dywdwdkif

You might also like