Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 262
Jean — Jacques CHEVALLIER, Ives GUCHET VEPRAT E MEDHA POLITIKE NGA MAKIAVELI DERI NE DITET TONA Pérktheu Bajram MUCA LIRA “wyadse: eup alyofuau afuoys ou 49 ‘ued 4 founnyys @ ab guep! ned 19 | SrpauyBig eupuy woo-ooyek@eulf yp ews “2eepE8z 69 SSE Tel ‘Ques "sz wu ‘UIsYeL eUXOH eOMY ‘WAI EI g wena ufoonysdtus 19077 BPI: !OMEPeY €-1-08-€9666 NES! dibys wiumog 18d WHITE IP? aush ‘NITOD GNYWEV © Ug’ 8 aLe}AQWIOYEPN e1pUdH — s@inyny}-2} 8Ze0Ue,) QsUISIUI @ UQLUYIPU ow! JeYyoIOG 19den Oly IAC] Np [eUOREN eued ~ eunying 2) op ebieyo sieduey aieisiUyy Np SiNDUOD @| Dane OIIGnd eBeIAND sunof sou & jeAeIyeW ap ‘senbyijod souanen sopuess so] yeufBu0 1 ym PARATH Jo vetém ngjarjet e médha shérbejné si piketa t8 hisiorisé. a jané edhe disa vepra t8 médha poike té cilat, mése njé heré he p&r njé kohé pak a shumé té gjaté, kané ndihmuar né pérgatitjen @ kétyre ngjarjeve. Né kété libér do t& gjenden “portretet” e kétyre eprave té médha, qysh nga Rilindja (me Princin e Makiaveiit) e deri 16 ditt tona, Kjo do 16 jeté njé galerie gjaté, e shtriré né m& shumé se katér sheku}. Kjo galeri, a8 edhe késhtu Sshté mjait e gjeré, do té shtojé veprat e Lashtésisé (Reoublikén dhe Ligjet e Platonit én e Aristotelit) si dhe veprat kryesore politike t& Mesjetés sé krishteré. Pérse i quajmé vepra t8 m&dha politike? | quajmé polltike sepse kéto vepra kané pér objekt kryesor Shtetin, i cili an ré fo njé rol té dorés s@ paré; Shtetin, si arganizim té shogérisé dhe para sé hash si pushtet t8 késaj shogérie, organizim i cifi duhet pSrshkrusr, pérligjur, lavdéruar ose gortuar; Shtetin, k&t8 personazh té fuaishém 8 né thelb lakmon té cénojé pronésiné e individit dhe 18 grupeve t& ‘dryshme qé ndodhen midis tj dhe individit. Po ¢'shté kjo pronasi igishme, madje a ekziston ajo? Vetém kjo pystje do té miaftonte pér t8 treguar se njé vepér politice medoemos duhet t8 merret me problemet e natyrés sé njeriut, t8 gjendjes sociale dhe té fatit t8 ti. Kéto jané probleme 18 natyrés morale, filozofike e fetare gé do ti ‘rajtojé edhe paraqitja joné e ideve politike, ku veprat pér t& cilat do 18 flasim futen si hallka veganérisht t8 ndritshme t& njé zinxhiri té gjaté P&rse i quajmé vepra té médha? Té médha kéto veprajané n kuptimin se kané léné giurmé té thella né shpirtin e bashkékohésve ose t8 brezave té m&vonshém dhe se, né castin e botimit ose mé ‘vyoné o né njé faré kuptimi né ményré retrospektive, kané pérbéré njé gijarje té réndésishme, Théné ndryshe, menjéheré apo pas njé faré kone, ato kané fituar até qé mund % quhet rezonancé historike, 2po fat historik. Kjo nuk do t thoté aspak se t8 gltha ato jané me té vérteté "8 médha, té madha né vieré absolute, t8 médha né vetvete p8r nga pasuria e piképamjeve, kuptimi i garté i mekanizmave individualé shogéroré, zotérimi iléndés, kthialliésia dhe forca e shprehjes. Midis veprave aé do té shohim, mné tepér se njéra syresh Sshté ms té mata @ pabarabarté, jo e bukur, n8 mos e prishur nga pasione partizane dhe t8 paktin né disa ané t8 saj- madje ndodh gé nganjéharé ky t8 jet8 edhe veté thetbl i saj - ésht8 e urryer. Por kéto mangési e mad cene nuke kané penguar t& fitojé njé rezonanc’ historike € t& ket nj fat historik, parkundrer®, ka ndodhur késhtu, sepse Kio vepér i éshis pérgjigiur posacérisht shgetésimeve e pasioneve politike té casi Pér fat #8 keq mund t8 ndodhé edhe e kundérta, domethané gé fatt histork té léré ménjané njé vepér politike me vlera, nj8 vepér q& né vetvete Ssht8 e mache. | fil Sshté rastilibrit 8 Cournot-sé, botuar m8 1872, me titull Pérqasje mbi zivilimin ¢ ideve che agjarjeve n& kohét moderne, Nga shumé pikpamije ky lib8r meritonta njé vend t& réndésishém. Mirépo nuk ndodhi késhiu. Par rrjechojé, k&to Pérqasi 18 fuaishme, t& mprehta dhe serioze, nuk do t& hyjné né galering ton’. Pasi pércaktuam kuptimin e veprés sé madhe politike ja se cilat jan veprat a8 na u dukén se i pérgiigieshin kétj pércak cdo etapé té historisé. Sé pari, duke piketuar zhvillimin e peng: Shteteve té médha td kohés drejt absoiutizmit monarkik, vepra: Princi i Makiavelit, Republika ¢ Bodinit, Leviatani i dhe Politika e nxjerré nga Shkrimet ¢ shenjta e Bosyesé*. Mé pas, duke shénuar pikénisjen dhe zhvillimin e njé lévizje 18 kund&rt, q& i kundérvihet Monarkisé absolute, vijné veprat Skicé ¢ qeverisé civile e Lokut, Fryma e ligjeve e Monteskjésé, Kontrata sociale Rusoit dhe C’8shté Rendi i tret8? @ Siesit; kio vepér e fundit na shpie né pragun e Revolucionit francez. Pastaj do t8 vijné tri vepra 8, veg té tjerash, dallohen shumé prej njéra-tjetrés sepse kané frymézime krejt 8 ndryshme, por té cilat pérputhen né kohé me Revolucionin Francez (revolucion, nd 8 cilit ndihet edhe sot e kdsaj dite}; kato vepra, té botuara nga viti 1780 deri mé 1348, jané: Shénime pér Revolucionin francez ¢ Burkes, Fjalime kombit 1) Testamenti politic i kardinalit Rishayjé, q& padyshim &shté nj& vepér 2 madhe politike, u bé objekt i nj@ botimi kritik, 7 pari dhe i fundit do t& thoshim ne, i té nojerit Louis André, botuar me njé parathénie t8 Z. Leon Nod, Prandaj parapélayem gé né k&t8 fibér 16 er 6 kopitul! pr két8 Testament té famshém, aq pak t8 lexuer gjer ma sot exeyoy 19dau aruened 9} yen 2 ulWuLiNINy 49A.D{ 21 Jed “ynSeS at WHelGO eforgdus 14 BUOWLUAIG UoUAS ‘g} Qu WO) aU sNYaidys ayp JenpuaLL ejyse ab Ole “unt @} Guu ey sedan ofy ab ole ‘veruyys aIyse JNy SxLONSIL }EUEUION gu Jaden ofu quab eyay 9} zenyzeSue 8 opes 'ueBioyy sepeyo zaibue upew 2} Juelouewos 9} efyaudus alu wiuopisd 93 Og “Inysus JapU Jozaielu unidys senpunus guey 3 ab ‘exJod aiosaxi, yewelgosd Jendupu 91 49d gufowujpu gb abe oye ye} axyewiaysis e:huel eu BUSA a]YSE ISSY) UEILULYS 61 WayeUOSIad e eup SUH e Ode afu uaqied eb aye alop sed guai ed “esali a1 ale} ayy ‘ayqyod aypeus a] eumyny alu as selyofu | juisajebys eBu es as *,;opUAN 1WHLAA(BU, afu es salueyp | eyp yuoroiprue | wisejebys e6u be of nbeysupn gue! eine SnsuiN! aihiay @ uafypalGz au “fesay Sen “a]eNyyE/aIU! 44} 9 UAhIDOB ‘wisayelwuepU oluse ed ‘feupsedyfeup ex1ew @1 8 ‘awiysisapues 6) e1den O19 ,gUOYS 1a (@ @b auduatu gu “eva{B 1 2 ejwNYs a} ewNR!D efe[6 a} Op Isenxe] aufola eb yabe) gu fepuesd ‘ied @ ulwHJob eype ujBuewys = JNYSEP SueX Pye JysIsayoualu Jog ‘esenzolBns Sup 19ysNyYS © Qu! eS aiust 2} [sunp 9b alypajquugd ‘uaz(Ou n oye ny yuoIsiy ulsipaltu ied alypeiquied efu ‘wepuewied eb aresdan faid uaioas sed inybeied ulysiy 9} OP NU esau ‘epuUa! = Hed ew of 6 YapUNy @} WuNJOb alu JeMmLSW UIYS!y a} OP UgY {aay @ JlOINY “gue! Ny as EW LEYIUS NU, sTUBWNUOW cIay euu\Baldys Vy eBu ab es “gwNys be uoidey 8 afpew ‘(xneessnoy sipuy) ajeyuewinuow Jeden afu ensys n ny AYp |S 8S SACUEUIeL! 8 UafyboyYs OWL aYp exUOISIY JOULES oUL euinys uoidey 9 8s ysedys Jenwob alse euulOs 2 EYAL san6ay} 19a 8 unys]6 ew 214) (aid uarefuopu ‘sen{uays ey ynu epud eso ‘Ien{uays 2 YU 4LO}SIU NE} JOG "YsauAS BSIp WIYOUS @} Op eu 2 NPUeUed na iad gfuep 91 sgden alu as Jedey guy senyposd ey ynu axpyjod anapl | Wa}OS | HLWeU) ~,eUEUE Sg0B4, g} INYNEUE) a} esanieniad @ ex9Kuun 9) anabey fad YsXb ‘fray 9 2Z61 WIA fed ysAb as ajou, a} Op yNU off USLNBIS “WapIH 9 ew! eyN7 eso sdwey UIeyy eyD WUIUS 8 JuoISn/OnBY BYP HEIs ‘jS10g'D @ UBUNYp Jad eUIUaYS ‘SeUNEW 2 suNZeUOW Jad gIoyUY 4WS}eBU OUP "SEY | IS|UNWIOY, nsaqueyy ceuel cry “apua Insalys alse yNU ‘ajenpeIaIUI es as ajueuoised sada gu ‘aneyo 9} 8 asakyjiedys esoxseBu ‘eidan esip weypolbz ‘apu26ilS guug Xp Is quiqui twzijeuolseu ayp lwiz\jeroos: s9}}0 9s 92/6 eypniiad ‘e10a}09 anesyn| Kp faid enuays n gb ayp SPSL aw isiu eb exneweip aup erel5 @ ugypNUed Jed ‘puny gu aw. IABYOL BP SISYAIY 6 SyLeWY su EIB.yOWEQ ‘seIYIs e UEULE/E PJESA E PARE NE SHERBIM TE ABSOLUTIZMIT Kétej e tute shpétimi varet nga njé sovran i cili, pér ti ruajtur 18 gjitha, té gjitha né duart e tij i mban’. Corneille, Cinna Hallani Makiavel, francezi Bodin, anglezi Hobs, seshkoo! madh Bosye, stolla ¢ Kishés s8 Francés: a ka ndonjé lidhje intelektuale g@ t8 mund ti bashkonte kéta auloré kag 18 ndryshém, aé i mund ti bashkonte ata pérte} ndryshimeve 18 epokave dhe {é vendeve 8 i ndajné? Njé lidhje e tillé ekziston dhe ajo @shté shuma ‘orté; ata gé t8 giithé kané mbrojtur t8 njgjtén céshije, céshtjen pushtetit t8 pandashém 18 nié njeriu 18 vetém, pra absolutizmin monarkik, Kéta autoré u pérpogén ti zgjidhnin apo ti képusnin frerét a8, sipas mendsisé sé krishteré e t& Mesjetds i kundérvineshin kat] bsolutizmi (shénojmé kalimthi, p&r t8 mos e pérséritur m8, se edhe r absolutizmi ishte né kulmin ¢ fugisé sé vet, ende ekzistonin disa freré q@ e pengonin che e shtréngonin fort até). Kur béhet fjalé par ‘Shtetin, Makiaveli i flak tutje parimet e zakonshme {€ moralit dhe shpall autonominé e politikés. Bodini, trashagimtar i juristave lé vjetér mbretéroré, { spraps pretendimet historike t8 odo Hloji g& kérkor ndarjen © sovranitetit. Duke u nisur nga njé kuptim j kulluar materialist i natyrés sé njeriut si egoist ¢ frikacak, Hobsi e pérligj racionalisht pushtetin absolut. Ngrehina e tj @ fugishme, ndonése ka huajtur disa 7 nga Makiavelie sidomos nga Bodini, éshté rrénjésisht crigjinale. Ashtu si edhe Makiaveli, Hobsi shihet nga té gjithé adhuruesit ¢ pushtetit si njé mjeshtér i fshehté. Drejtpérdrejt apo térthorazi, Bosye frymézohet prej tj. Aii pérdor Shkrimet e shenjta pér ti thurur lavde monarkisé absolute gé trashégohej brez pas brezi tek djali i paré i jamiljes. Né gdo fage t& veprés sé ti] ndihet ngazéliimii bindjes. Dhe nése Bosye, natyrshém, vé té drejtén e Zotit pérmbi até t& Pushtetit pérséri ai bén cmos gé {' interpretojé rregullat e shkathéta #8 Kishés né nj& ményré t8 tilé g& shpie n nénshtrimin @ pakushtézuar t& shtetasve. ki ode e1ojald equnan aiu souuad ‘waren | “sejeiseyy 8 eyjoyey aideus 8 guidisip of eBu yeyouys @ 92 yed eBu a yed ‘wiyswe eu % QuUsjeiqU gu eased © eysiy Sed ow UNIO et eUp asipuRIeg a1 724@D ul ayspuad n pinipul Ay aAeYD a ISEyYSEA “EUEZ 2 suIsAyysea aul UluoLequ: @ safes 2 auiseyyseg aw U.UOIY eb ‘ersenyseq 9} aneziWOY epueig znsopuEn ! IpinipUL “WHOZ [eid ZeNpuns 8} up semfeup 9 ‘“sefupos @, exejafsew ugyoy uosapuangz ‘fy 9s esuejwiidan a} sup ynualu a} wiqeys au ,Se¥IUNE} @ eYoy), ‘euebed e129 e1yse Uesied eb eup e1eyey yelugu @UIUse, iaid gue 1 sgiio as eifeu elu qui senluy yea @ uyalysnd uonysn 9b ‘uniiafu Jad j0z jeyaq ab unualu ‘ehjenjen uoyelus 1 yo 9} uN|selU “unuofu sani oz euanrepuny | 19d ‘ueLoulky ous snyjequed n.1 ed SuIUs}e6 9 e10zeIofu esUBUAD| ‘@xNSEIOYS ONS JaXbYs 22 12d ‘@wBOp op uninsiga nz sad ime a) ‘au at yuuMsAbYS | BYP yAUy WUEEEY | urenjngz 9 JenyJey 91 49d yluolsed | tuijtAuz eswaz eu ayp eajidus gu eyofqw 9 ssefypiedys enesere} | wujinyz essen seek ef6 aiol o op NU (SLZL 8 O891 SASHA SipIU Mp ansopUAA 9 BxNp ‘ih @ UgIdENaALy U UOIPNISs 6 pieze} Neg ab) se/Ba/Buepu 8 sueldouna Ezy ‘o1h} 0 yeluosyysdéyys guey eypou © yeje\Ab eyy{S 3} AX WIMIEYS aL puny QU :safuoryysdALYs a NUUIINGZ fed yeypUCy yed e6u 8 yed ‘nyysay jwayaidys 21 punw au gudus @ eILUOWoys JOISUIGYS UIYSIEN BN “A1019}0G GuIOUONE UISIDUON Q} OP “EWES ap oseA eBu aul 9s seseidus 9] dey yeluuedau esipul es seBnut | 8up iquojoy eBu seyeUy | 1wHINgz “‘wopUEJed gf ayp sadeg 2} aseny[ed ode asanzyenu yaulpuajaid ayeseysab uaynp n sedey aw 8 ‘aluyn{6 onan a 9} angueinos ‘eluedg 0 eyBuy ‘eoues4 1s oypJeUOW! evenselu a eupaw 2 yere}ys Ueyoo.0; Selpuiy stef6 Ieue}eW ULUS}eH! 9N yeLeIeU! UIYsieN au yopuBIeg 8 UNETLOINE 1qw SUP Jos@IdUS Ulysses gu sede © UNeyLOINE Iqui ejeIUo}Ne Ap que feyerysequi ad aseyofsour exiysoupew ouryesbu fese 2 quw 2 quay alu efsiquued lyse ‘eypew 2 aad elu ayuse of :bey as sada) ai auunys ayyse: efpuriry ‘gif a eu windny alu gu sog ‘gielysiy a} yunoWsUeR yeluiedgu aus of 2 ewiing eu fexpiecyieup eufoipms @ yeysiuewiny Uayo 2) “aXISep) auIsalyse] Qu JaAUIAL Ny 19d ‘serelseyy 2} alemyajaiu! yeuydisip erysod aupey ey uouks ab sup IAX HIMYNYS 1 qed at \nyai8d aelb uozein] ‘AX WINYUS @ UIpUNy QU SIU gb eeNyO/OIU! alzinal alu siuse ef ‘seiely e) elusn6u a uwndny en, Oo seta opd 2s auNdm; Ap aus gui ayp eypeww 2} gui usLUE) B]uO}Y @) OP ab ‘janepfeyy uLwe ejuequi ‘eysud © gb awystipnd a uowypze 9280 @[Bse ump sow aynp jusiseleyed yfeay 49 | uUELOY eu @ UIseUNdeU ‘pie @u Unualu @JA pun} QU aus @yp ‘usdLEN "ye)Xb alu ‘QuIey ‘quioy afu “uelpuyry ‘ayode efu puauuepu jjels eu — .IeneDieUL, uuwaiqw sup ,wazienenjeu, uAuessgns zeoues; SeynIS OWE: |) 0p ab ‘ua}oq quequi au unyolu | wadansad | sewe Ay - HeREDEW, yeuewjels sup Loyed jenepiew, _euuystoneu e aiyse sn aifeip 3 a1yse e910) asdag, €LSL TEAWLAVIN «lONd,, add | ITINLidvy 28 shterpét, ai kérkon me kémbéngulje rrugén e ti). Pikérisht n& itali mé tepér se Kudo gieiké, ky individ i pSvieriré, me t8 ndieré sedopak foreén e tj, energjin’ dhe vierén & tj (githgka gé shpreh fjala italisht virtu dhe g8 nuk e shpreh dot me pérpikéri flala fréngjisht vertu — virtut), i lésher nga zinxhirét, snpérthen me furi dhe i gézohet sii azdisur emancipimit té ti. Duke u tallur me mbretéring © Qiellit ai mendon si i babézitur vetém 2 vatém gt zotérojé mbretriné e tokés, me 18 gjitha gézimet e saj: irupore, estetike ¢ intelektuale. Sig thoté plot adhurim Charles Benoist né studimin e tj Mbi Makiavelizmin, “ky éshté individi i lirS dhe i azdisur gé turret nén godifjet e fatit, kjo ésht8 kefshe e zhdérvjellét dhe madhéshtore, dhelpra dhe luani, g& githmoné e gjen duke zéné pusi apo duke sulmuar prend.” Né kéto rreshta mund t8 dallosh Borxhian apo Benvenuto Celinin gé nuk jané mé t& Kéqlj se 18 fjer8t, se ata pér t8 cilét historia flet mé pak, por t8 cilét po ashtu jané t8 afté t& kryejné krimet mé t& bukura (kuptimi i krimit % bukur, | estetikés 88 krimit, na ka ardhur nga Rilindja). Né kéto sreshta prvijohet gjithashtu mbinjeriu i Niges. Eshté mé se ¢ garté se mbinjeriu nuk éshté vecse maska luksoze e njé jonjeriu, e shtazés mé té ulét. Gjendja politike e Italisé e favorizon kété shpérthim 18 individéve plot virtu, matané sé mirés e sé keges. Pluhuri i principatave jetéshkurtra po i merr frymén shpirtit ‘8 italianitetit g& &shté | mbrujtur me krenariné e trashégimisé romake, atij shpirti t8 miegullt tek shumica e njerézve, por t kulluar e plot drité tek dis individé t8 rrall8. Midis katér strumbullaréve t& palévizshém, Romés Venesias, Milanos e Firences, ekziston njé shumicé Shtetesh “gé gélojné, buisnin e kalben, qé béhen, zhbéhen e ribhen’, kryesisht me ndihmén e té huajve, francezéve apo spanjolléve, t& cilét e kané pushtuar Italing. Roma, Roma papnore (veganérisht nén sundimin @ Aleksandrit VI Borxhia), ofron shfagjet mé pak té moralshme, mé pak ungjilore; sipas rastit, ajo pérdor vet ushtrité e huaja apo gdo imjet tietér g& © gjykon t& nevojshém, pér té shtuar hisen e vet, apo pronat e bijve, véllezérve, nipérve e kushérinjve 1é sovranit papnor. Kondotierét q8 i japin me gira bandat e tyre té mercenaréve atij 8 paguan mé shumé, luftojné keg, por ding 18 tradhtojné miré: aia pérpigen ti zgjasin luftérat dhe mé pas meren vesh g@ ti vyazhdojné plagkitjet edhe né koné pageje. E tlé éshté Htalia e fundit 19 snekull nga lashtésia. Né Firencen e pakrahesueshme, me pranverén @ saj out, me ajér té thaté e té lehté, aq {8 volitshme pér mend e giykime #8 thella, kompiotet @ ndryshme béjné kérdiné se kudo gjetké. Kashtu vezhdon deri mé 1434 kur Medicat (fam pankierésh t8 pasur) martin pushistin me ané t& Kozmos. Lor Medici g@ vjen m& voné né pushtet, ndonése meritor cilésin Shkélqyeshmi, pér shkak té shijes sé ti pér ertin (ai vet shté poe!) gjuetin, verérat e mira dhe grat, i rr&non lirité e vjetra fiorentinasit i kané aq pér zemér. Mé 1477 déshton kompioti >, Makaveli — q8 at8her8 Ssht vetém nénté vjeo — shen “trupat e pajeté kryepeshkopit t8 Pizés, Salviati dhe gé lékunden né dritaret e Paliatit t8 Senjorisé, ndérsa A: cufomén @ Jacopo Pazz-it me t& cilén fémijét sage kishin lua) e térhequr zvarré népér rrugét e aytetit” (Gutier Vignal). Lor vdes mé 1492: mé 1494, Pjetri, pasardhési i ti, ia mbath nga kémbét pérpara turmés sé popullit q& &shié ¢ zeméruar par si té marréveshjes gé ai ka lidhur me mbretin e Francés, Karli VIE. N@ Firence vendoset Republika. Pér tre vjet ajo bie né duarte murgut dominikan Jeronim Savonarola, nié profet oshénar, shéndetiig dhe i rrémbyer i cili, kur predikon pér Apokaligsin, tund “duart e di #8 bukura e té tejdukshme". Predikimi i tj i mrekullon florentinasit mendjelenté. Ata nuk mendojné p&r gjé tjetér vegse pér 18 jetua: pér tiu gézuar késaj jete, kurse Savonarola u flet veg pér vdexien dhe ata e dégjoiné; graté hegin doré nga bizhuterité dhe tuaietet; gjaté Kreshméve té 1497, né shenjé pendimi, turma deg na zjarrin @ auicdafesd shumé libra dhe vepra arti. Ky kryemurg i Firences, por pa titull zyrtar (sig do té jeté mé voné Kalvini né Gjenevé), themelon njé demokraci teokratike dhe puritane. Duhet t8 tregohesh | rrepté, pérndryshe ndéshkohesh; ekipe fémijésh spiunojn népér shtdpira dhe kalizojné mékatarét. Fryma e Reformés, “njé zgjim i papritur ndérgjegjes sé krishter’, por i njé reforme t& kryer brenda pérbrenda Kishés nga murgj oshénaré, fryn me tepri tek Savonarola. Ais @ ka pérpir8 té térin urrejtja ndaj vesit. Ai maiixon lakrniné dhe neosin © Roomés papnore; nuk pranon kapelen e kardinalit dhe @ fyen papén ewysyeyt 2 yolzeb ode ‘uayleNsg ‘UeyUeG UOXs| feysed ‘Suenrup oul senpasig aynp jAd gu a2mup youd ‘oneypuequinu e4es6 o16u 7 “eywiAz 21 fh © 29Up uojer 11S 6s UeNsAYsIEd YeneDeW 1919) 2194 @N 28196 wiyoys 2} Op ayp aluysiel Siyse ‘ELSL WoIelyp O} @ ofe ‘e9| oy BU all “arenyop ergiod ehyses Iqw WenerfeWy 2 eneyiUSEY UIySEA an ©] eyp 132 eBu yolu 8 1H) ‘guoy eu seduaNlS | Jopesequie WOHEA senbys a) {h 8} nsw Uesuez dey e| ‘UeTAYYS ab YeNIA| AN JOA UAlip 2uilf6 emysry; awyspy | ‘engioln eyolupequusyey aye[6 ‘enejo aj amqnd yeund e6u sen6ie] aquse ebebu inyzseu | a1ysg snyauy | ueygNds! afu yejequ essuopu ‘sleququs nj waysies ! ayyse ayeyfBayy ‘aulowd & ynu yeito a ‘SsousJy 1 [UL 9} anIaIOZ ‘ongdipeW EW UeqU /) umyziqw! | yp ueut yoid apse “seAbysN 9 Jad allway eyp enuB eH rsed ‘eyfonau alusy 'Seoues|4 6 yeulyjan au ‘OURISeD Ueg auEsd ‘I @ quoid ‘neys} e1usalty 9} daqys afu au oye! eyed | yaneHeWy eM] eBu ust}opuoy fu 8 euoYSIY “1UESeRSED o1DOMUISED @ E1BP EY eIyal @ gWNYs IpsUIOy alu ‘euoBespueyy sype wii} wIpuawieg \ge}edouLey GH), YS? S99 a8 | MOVEA 1 1HNWy “( ZoDIqMIE nuslu alu e eLO\sIY,) UoUUE Jed siuse eels ‘erewijely ) wiseioyd Is sennyys a ‘UOINe yen VOSA! 2 51s “,yLadan, sie “jg60n 81 Jaden aye jysuNBis senuiey eq “seyn| 2 Ue Iq RELYEL, SYP seouesty 9 EUOISIH QullA feyseq “(,Zo1DIqWE lindod efu 9s esuosiy,) ,ayewos asuo}siY, 2 uNse: ew UOWeYy a jexeneiyj ab ‘suexignda: Uelsuensb qu! senpunjaded | yeyyeN alu ‘eytillod spouEyYs | RA Hee fu aiuse AY WAT IL er ved @ uryserstaejolyp iqui euiye/y ode rsicasig ued es uiysjied aden off fh © vesden senayys 2} 490 aut © Uayox 0p sma[B @Iys}4 a op ynU SeUTUBIOY LEIONIES "He] 8 afIpOb oly guab aysiy sow e} od as-yrU'a .WijeAepyeyy wenyy ou tod ‘sound 21494 9 UIpUaAquuTYy JEAEDIEN EMH, neySyif6 eype sod 4siousg seeyg Uensyys ‘Iquny exdurld, sous. e6u guiobie] 2 eyp eund eBu suezuad a ‘sayigndey a sgundgu js ‘ujeaenjey) *,244] 9) easeypseesed @ yepes6 eyp yesopu 2uni6 9 JeXbjejus 9} easdipeyy seXuyy 11 Jed, eidxukw ofy eBU auloyyied enedipayy 9 reze1u QluUIEb Ne 2] ynU WjaneIyEWy a eIdOA ‘auufe) fes © auloyi uiso1ejys exouded selypry @ jeo10, 1s as Yous HX {61n] sgoues3 91 ypo:qU ayp |] INP seded siplus seynj © UgLEP @u QuEz 0 ‘exygndey “uesied uoYskipu souesty gu wife: ‘ZLS} Qui ‘unjded sny guequi sed sueW seuRUe:OY wEJNEs @ eeLIEy ‘senyouen 6 JeniBz 9} widuaus yseyela ajelupequueiey seq IMYAIBIS 8] dup snsoyeuse 9} quel yeioueg eusf5 a ebebu ‘ase; gulowsny ynu yeleiysn ‘aury, :aagioueg 9} wereyn| ulidys aup enererAb © uunsed sad aynbys ej 2 ‘uemmisyeW wopueied 3 guUeUe[D 2 NX YIBIN @ UgoUeLy QUOI a URSes ey MYSay “eaindod sip ansiuaypenew 9] eYp ewUYsKupU 9} aAaquIOy 9} eAsjWawereduie 2 usfyolu au eueden a} semjetuny efu afoy a1 “encuoisi ex/iey @ afes au ab une ‘aulequ oye ab auiyshupu 9} eneyseui 2 uai0y uu ‘anesgi6 0 uiqiayy au afoyadap 9} 1p cup ajyeudw | sendyzen o1yse abou sede} au Jeq “eseunuei0y guIdeWo|dip gu WHIpU OU LelL aiaf a} ab uOWUIpY 2,9 “ynyesu sad oe UAALy | Ly “asiIey BpUE.G aype eyob ‘maiys alyse! eyob suoisiu ew Usedys yeyoue6U ‘gsisqundeu 9} ee] 2 jeljeyys eu um[Bu | Yenenjey 2s Nye; 26u iyskp ed snuple ey esauigieBN “seyue gh 2 oynp ‘jousluet dis 2 aiayafuesu yeyoseg SIs “,uopesequie afu, @ ‘newoydip elu @ e22) yedse alyse ynu fh 8 ear “eed Jad safoneu eyp enabajoy ay eunjsote eneBuju! sew auequ ajep ei.) snyaldied n aynp eneaus 2 eueypur uojeqz I}fo | yesyo1ng Isaundau faid ayaf efu uojey jSneryeyy E/ORIN bay joynBeq “esyoipaw syyse fy @ elpualg queleIes S UaIAret UOAsy HOAEDIEW MEY "WeIys gYSe! seouasi4 @ ysensebeyiod ow UnUIGUaHa}e] EW JYsUQUedEA @ aygnd aWUshipU @ eWicieUS aul senysebu 9) unypel6z 1 ysise}2yAlIB (aid eveqiad | uebio ele .Sebeq 9} 8 asi] as sayssielug, 3) uoIDIzodsip au jeu) euuejeouey ug] 9 ed Yiadug ‘weusisepuss | IsuNI aUse [h aSeUEYSO) gsIZa16109 @) JAADIAHYS 9} af\jLue) alu yed4I9d | Ily ‘SBOUIEL as seyigndey 9} e:Ap as asuiejsoueyy | sejenjes Is axsignd usje U IUSHELAZ UAY UESE[A GZ SWUSE} “JOAEDIE BION “VEXIUIWICD inBnw gs sefien sed gup ¥ed “gEyL LOUSIED Cf aiN “uiziogsi eBu veyo.aye @ gb UOWRYpY | WeysyPNS | poside Ay UIsA¥EIG 8 yIseUNUSIC!, Syn’ 2} ‘g6r1 fe €z aw ‘Jen 3] ayluseg Ap ew nyyseq gs 1e!6ip 2 Jasen Bjo1euoneg “alyepa sul sfopunyiad 2 op fy a BMUaAe — giN}o, ‘up WiyAI6 — eyjewierp entpaduied esip sed yeLen “nyel6 siedes) ‘ebny 9} sjedey alu ‘uefyepn ‘e10h 2} anifueus euitl6 eueup a.use | ab aie Sen, op es je19q © Jeulld BJOIeUOAeS “BIYXI0g IA epUesyary 18 ku pyet hol e giaté klient&t par vendet nga in; duke u grindur e duke sharé mbaré e prapé, luan me zare me isin, kasapin dhe dy unétorst¢ furrés s8 gélgeres. S punés, né mes 16 librave té ti t8 dashur, dis thesareve t8 veprave t8 iashtésisé. Lé tek pragu petkat me balté qé mbaj cdo dité dhe vishem sikur do té shkoj n&pér Oborre e sikur do t8 dal para mbretérve. Késhtu, i veshur sic duhet, hyj n6 Oborret ¢ iashtésisé, t& njerézve t8 dikurshém, & ata mé presin migésisht; prané tyre marr ushgimin gé_mé pérshtatat, ushgimin pér té cilin jam lindur. ! shpenguar bisedej me ta dhe i pyes pér arsyet veprave #8 tyre dhe ata sillen aq njerézisht. Gjaté kétyre katér oréve nuk ndiej mé asnjé mérzi, i harroj 18 gjitha halfet, si trembem varférisé, madje as vdekja s' mé tmerron, jam i t8ri i tyre Dhe meq, sig thoshte Dante, nuk béhet fialé pér shkencd nése nuk mban mend até gé ke dégjuar, Makiaveli mban shénime nga jibrat e tj té shenjta, shénon bisedat e pavdekshme té njerézve ’ madhenj, gjthcka qé i duket se ka njé faré réndésie: “Me kéto shénime kam hartuar njé vepérth, De Principatibus, ku me aq sa mundem zhytem né thettésité subjektit tim duke kérkuar té gje] ihetbin e principatave, ilojet e tyre, si fitchen, si mbrohen dhe pérse humbiten.” Makiaveli, mendon se ky éshté njé tloj Endérrimi qé do t' pélgejé Vettorit, por qé “duhet ti pérshtatet njé princi e posacérisht njé princi té ri”. Ja pérse ai ia kushton até, fort t8 pérmdriturit Zhylien de Medici, véllait t& paps Leon X. Ky libérth duket £8 jeté si karta ¢ fundit e njé népunési té pafat, i cili me gdo kusht kérkon t8 gjejé pérséri njé favor. Kjo vetmi po mé drobit dhe nuk mund té Gendroj mé Késhtu pér njé Koh t8 gjaté, pa réné né Medigi t8 m& pranonin n& puné gofté edhe par té frokullisur njé shkémb. Po té lexohe| ky libér, do té 1c evembadhjot vot dyzetetrevjecare, pasi i ka shérbyer pér ka mbetur i variér? Si mund i mendohet se ky dikush sithmoné njeri ibesés dhe indershém, k6té moshé? Njé mbroitie © zjarrté pro do 8 jeriu q& Sshté n& Tew | Kaeche jesin’ cil njéherésh j trembet varférisé che pérbuzjes. interoretimetromantke gé do #8 béheshin mé von, ne na duset Jané fare njé volum té vogal frytin e pjesshém t& meditimeve 18 ti, até njé Medici — icili mé 1813 éshté Zhulieni, g mé 1516 jt 3 ardhme shiélayer pre) orinodsh tr Kushtimi i Princit, g& m8 né fund i pérke' rén q& i dérgohej Ver oF le keté vepért “do t& véré né doré t@ Loren pér veprimtaring & njerézve té m&dhenj, ‘njohuri a8 i ka fit 2 pérvojén © gait #6 kohéve té sotme, ashtu edhe pérmes njé studimi t8 zellshém t6 kchéve té vjetra’. Me d&shirén e vet, n& ményré qf libri 18 nyjerré giithé shkélgimin nga thelbi i ti, nga lermia e téndés dhe réndésia subjektit, autori e zhvesh até nga “arsyetimet e médha’, nga “frazat ¢ Iryra’ dhe emfatike, apo nga cdo stoli e hual pér céshtjen. Pranda) le 18 keté mirésiné Lorenci qé, nga pozita e larié ku ndodhet, hedhé véshirimin drejt “ultésirave” ku Sngon autori, pér 18 paré se sa padrejtésisht ai po vuan “pérn¢jekjen e egér dhe te vazhdueshme i fatit”. Kjo éshté njé ftesé e qarté pér orincin e rij oli, duke genéi shgetésuar pér té ruajtur até cka ika siguruar fati, forca apo dinckér'a, Cuhet gé t& mos e privojé veten mé gjalé nga shérbimat e ndershme te 6 njeriu kaq té prirur pér politike — dhe ta thérresé até né Firence. sed es 98 sesajeyyep sed sede, aus uedel yeouud 2m 88 JeULIS BsiepU ‘aiyselln 2} Zerelu SYP eiENYS 19) @U ai6u ysadys sod ‘gould inpuy| a} euel eb BIE yelysnd au uequi | wears of abes aypew aj be ibny ery ue yj yp eulopueuioy eb axtte jened | eb werent Tue aise Ay asdas ‘aye1eyn) seulidisip @ yuiZIVe610 ‘yp san} Sen Jajah eySIp Jewez Jad ajay a} ode ‘elopuew 9} ‘elouhs @3eynp ynu ound alu eid {24m ed 'S80104 | IMOpad Alyse YOUU as S@INl}OC 9 puny 8 eyp ered 8 eleksuy “ensyp inyfens g} Jad Is ‘Jemyysnd 21 29d 1s “euf6 0 aruse ofy ‘ourysomjefus 21 2010s ysey a1 “J8Ieh ENP 8us l!e}esqui alex S|UepU E72 fouNE ynu aieyaLe ‘BOIO) O}Sy aTYS)Y | NU SSqu ‘2194 Sluad e} [aun ole “yoden, @ suUereiquU seNjYsnd 9 Jed auwyseMyellu 9} 20104 a1YS>4 oURLY esau ely seN}JOb yeUNP eb wide fu guloksn reyare ‘ein 2) af6 glu aufeq @} uabidsed yesied eupzeislu 22) | yNU My Jod :ueyoLOb ynU UeNyed @1 eso UEYaLAPAE| 19d} au! “eunysionau 9 jeje/tu euey | ny {es sed adel ab yzavelu Sup ouysujeu 8 2p ewwUsuoyeZ 9 ey5Ip WIYskped lyse Jemysnd @ ed eMysea, YIN @} SUNSFEW Bay PUBL HEAeDIEW VEJUIGEYseN YOUUd “1X 1{Bin} feid aueqen Uaymod au Bag @ JewigeS ayyselb enseLUNU ey .2isizsed 8 eIEdIoud iquy, IMy ew |}| Ulynyider| eu seq ‘Gepneuey) gou0} ew BienKi»} 9} Quel —yLoIne yed ew euosex2U! | eyNp Est ab poBarey esip c1yseliad — jenenyeny Uoipnys ad 1eIed!uud yysiseulVeds iuopues 9) yfeny ‘Weysikyeu 1 yes4 pel alu ebinp au uan a ied uselyy arelt fayed fh 8 ysquoyeyysed Jed eype Is Myse UNaAENieW 490 "1821 sy9y eu ‘eisieduse selpu sluopu UjuOAGAd ynu ‘9Ie JeNxe| inp fh 8 ISEYOXAYUSEA Se ey WOU JeNIAYS ANP HaneDyeyy Sees beyiepu euifouayg “ouusuysoued 3} sadyse 9; e1fuaw alu eu e10u! © SUP 29) Ip @ HeAeDEW ‘suozZalalu @uUOISIY gu JOSEGIay) MAE) BIUSe yuo} @} Quy | 1UufuYpeBU asdag “ugo.0y aw “YF Lp “UNye) aw! ‘UaLuEg aw LUg}BA Y2LIOU AY JOULE © ULLOINe Jed feny @ yYsISeyfouy eysns alu atuse of; {uyerenieyy se) Yalu e ynu es auobax @ op ‘aneyedioutid @ qaunysnd € suuewiys{6y qui saifoip es @ uahiysad iqus ysoupusl eyeidered afyen fuopu ajsuid 9] op asequi ab ‘senxo7 eueyiqnde, ode oxnenjoysiie ‘oxgodsep saikugu sedis ueseneb ore asau eid ‘exenunye) 9 eneyediouuid as salsuaneb @ eituew yshsesed ansed yeunp “UaseY gb exiseunysan e UNMIseJeIA gu ‘pun BU Oy “SIE4 ELL poBaey alu guiounoy aeqysoy weyedjouud eyps “yuisHsue a yess {950A 4} poy alu zenuey oynp ‘elupil6z uozodoud ‘yanenien Te}0 22 48d BIenylpepU 9) YseWelqord ees efu eiBu afpual6 ofyy Jozz29d 1 oun a} pun ab dna afu myseq es aufowuo) waysenBeysen | news up 81 9 eyedioulid JseJ ajay au 'saluedg gs asyajeiqui WSueyyseg nlab Woden as esuejaiqui | ses “ys'd aayse Sis swwysonBaysen et Bnajalyg UaI[BUEUsEG | 1e1ef} a asiny “eles ay ysisexlen sue! esi ‘elrepuugu elu yeueq 9} pun eyediouud o1@y 8} ups 10g “IMfequs y zed eupe muse Jenyysnd 13 49d 1s ‘efa1 © yeediouLd ou usben[s a) aufolly BJoUEA @ gUSeINySEA ‘Uo Qu seNIUEb a 48d UROYELL: 12 0p o1By “SUIYSUOYEZ 9} 1599 esIp au snsifed | gLUSE DULsc asaN “ PAOLIeIBU 8 UIWUISAIO|A QU JSYOYIXU Sow 9} 2 JOA 8 yISeUPIEEIed eOu insopuan o ayfyny efojen sou: ay, eb uoyelws | youud ny ‘ansuaned ?, vad 2)49] 2} auinys ‘awusenupusb 1 euinus euel eb yseu{Be1 [04 O18 sad saz9qul gluse beyys ynu ‘eyoy lese as asiey] a1 axmjod exauniBe12 euewysenipuebed uopunt uo 91 ‘eaepieHy abes aque] o be e1yse wound 8 eiKjap esenBeysen; 2 w}edourd en “ela 9 22h, 6) SIN} evenBeyse.y 91 quel esip eyediound oyay eBN ANT AIL squy exe ye} ueden uayoyfes, H0 9} Yeyygndes eBu uayol|ep wed uayquiny esid eyp uayougul Is “uouoK is ‘quel ysalo} es ‘enejedioutid @ uigjeyy, smel6 at sad seund uAy “uonan serafoup send o Ue.ie| gU ayeA glOU) 5S “YEAEDIEN qeredjoune aauinyus @1 Imidey eiysels & yozalu By ‘etpif6-guyf6 eyo 2 "Jan as sauder as Sapugl es esISeUEL ‘Sup ywiZodwoy fepu sajjyiedsow jeyoHe,) yenenjeyy wsAsied 2 Of sod ‘eypew 2 ‘axaiiod eypewu aj euden [es9y @} ~ aH] @ UEZEUE eu aenyiedap a} iad uly aupe daf eu arysely 9 e1ey afiAbar oly, “yysijen @u ‘edioutig jj ode louis aiyse auden fesey imjequi By 1 8b ulm JeyIp 41s “bExIeDNV JEIediOUUE Iqyy @S0 as0sgouiLICl jalsuenab iqyy “yyUrp ‘snquedioung ag aIySe eWEUL 9S ‘SBIO es | AIALIOA | INN [gBOr 9} aidan fesey o eyyeUeZ eLySe Oy ve, ata i humbasin Shietet e tyre, Shkaku kryesor mund t8 sjells humbjen e Shitetit Sshié mospérfillia regohet ndaj kSilj arti dhe shkaku gé bén ta fitosh Shtetin, éshté gé ta kesh k&té art si zanatin tind, Per odo Shtet, t8 vjetér, té ria t8 pérzier, “baza” kryesore jand gjet ¢ mira dhe armét e mira, por nuk mund té keté ligje t8 mira at} Au nuk ka armé té mira, dhe né té kundért “ka je té mira atje ku ka stmé 48 mira’. Por quan Makiaveli armé té mira? Sigurisht q8 nuk 2 ka fjelén pér mercenarét aé i ka paré nga afér né tall, kto trupa 8 péreara, ambicioze, t& padisiplinuara, jobesnike e t8 shkrehura ut. Ata e rrjepin princin né kohé pageje dhe arratisen ¢ e até né kohé lufte. Armét e vetme t8 mira, trupat e vetme t& Jané trupat e veté princit, té pérbéra nga qytetarat e shtetasit 4, Pra, rupat e vetme t8 mira jané trupat kombétare. NS ményré t8 gjashme, edhe kapitullli Fjalimeve titullohet: “Sa shumé i meritojné ‘ortimot ata prinoér qé nuk kané fare ushtri kombétare’, Pra éshté mé se e qarlé se e crejta, kjo formulé abstrakte, hidhet ménjané si njé mbeturiné e panevojshme, si dicka e huaj gé Ska té béjé fare me probiemet aé trajiohen. Atéheré dalin nd pah katér ményra pér t8 fituar, 18 cilave mund t'u korrespondojné katér ményra té ndryshme pér t8 mbajtur... ose pér t8 humbur pushtetin Mund t8 fitosh me ané 18 virtu-tit ténd (d.m.th. energiisé, forcés, vendosmérisé, tatentit, vierés ténde té egér dhe, po ge e nevojshme, edhe mizore), pra me armét e tua; mund té fitosh néparmiet fatit; mund ‘6 fitosh edhe me armét e té tjeréve. Pér 18 gené i ploté Makiavel mert parasysh edhe fitoret qé arrihen me mbéshtetjen e miratimin @ dashkéqytetaréve, Makiavell interesohet sidomos pér dy ményrat e para, Parté Sshté shumé i réndésishém dallimi midis fatit dhe virtu-tit. Ky dallim duhet té keté ngjyrimet e veta, nisur nga fakti qé askush, cilido qofté tu-ti i tj, nuk | shpéton dot késaj force 18 verbér ga éshté fati ‘um-i. Makiaveli e bén kété dallim sepse / tilé @shté botkuptimi njé botékuptim mjaft filestar né piképamje filozofike, por t& cilit suk i mungon njé faré relievi dramatik j@ kapitull i tér8, al i parafundit (XXV), i kushtohet diskutimit marrédhénieve midis fatit dhe virtu-tit. Cmund té béjé njé njeri on pérbalé fatit t8 vet? A ka kuptin gé dhe shkathtésing ténde, nése ecuria c prej tele, por rreaullohet pre} sié fore 2 Duke mos pranuar ga aftésia joné praj arb Zhduket, uné gj fati Eshts lykoj 18 jeté © varteté 08 f arbitér | gjysmés sé veprimeve tona, 20° giysmén fjetér, @ 18 n& dorn tond; uns 2 krahaso| até me ata kimenj té rmbyer tS cilét, nd furiné o vet pérmbytin fushat rrethegark, shkatérroing pemél che shiépité, shkulin dheun nga njéra ané pér ta shpané gjetiu; para tyre kushdo ia mbath me t8 katra, k i nénshirohet térbimit t8 tyre pa mundur fi pengo} Megiithékété, né kohé t6 geté, njerézit mar: me diga e penda, né ményré q8 nse ata vare pérséri, ose do té shfryhen né njé kanal, ose f tyre nuk do té keté mé lirshméri e nuk do 18 j ag_shkatérruese. Késhtu ndodh edhe me fatin, i c e shfag fuginé e tij alje ku nuk ka ndonjé foroé G8 rezistojé e j cili sulmon me térbim alje ku © di miré se nuk ka diga e as penda gé t' béin€ bal. Pra njeriu mund dhe duhet ti béjé ballé fatit e me ané té vir tit té vet ti ngrejé pengesa té forta, madje shté miré q& para fat 48 iregohet i furishém. Sepse fati “Eshté si njé grua” e cila shee + e gaishme t'ijepet atyre “q8 pérdorin dhunan’ dhe gé e trejtojné me ashpérsi, 18 rinjve “t8 srémbyer’, t8 guximshém e autoritaré, sesa burrave té pjekur, t& matur e té respekiueshém. Ata a6 béhen princér me nainmén e rtustit 18 tyre ot té arméve té tyre hasin m& shumé véshtirési pr fu vendosur nS principatén e re e pér té 28nd rrénié atje, por mé pas e kand shum mé t8 iehté pér ta mbajtur principatén. Né flim, véshtirésia ma madhe qéndron né ngritjen e institucionave té reja, Kjo BshtS r ndérmarrje 6 domosdoshme pér t& vné bazai e qeverisjes sé r dhe t8 sigurisé sé princit t8 ri, por Sshté e mbushur plot rreziqe pasiguri "Ai G& i hyn késaj pune do t6 keté an pérfitonin nga institucionet e vjetra dhe gjen vec ca mrojtés aia 98 aKts Bi @ apted 91 seifoiqu: 20 Sen ualS aup enain @ ouorompsu eBu uiuoyied ab eye uyfB a} blue ajay a} op aund fesay UAY | ab wy, unfised @ sbizeul jo\d snysnqui @ gluse Jod ‘1! g) youud gs esunbis ey ayp a1 9s salsuanad 9 yezeq auan ai 19d ewYSOPSOWOP @ eleWUapU afu siuse of “ele: a} encuoionyysu: @ ualu6u eu uoupueb eypeut 3 9 eISeMYSEA ‘why EN “UMedioULG ImfeqU et Jed gE! @ aU auunys auey @ sed au! sod ‘efie afuau suez ay ied 2 as 2 uayedjouud U ANSOPUBA Nj Jed IseANYSEA QWNYs aL LISEY 21K} g} EnQWIE 9} 2Up auf. a1 t-nuin 2 ueUYIpY eur se.UUd UeYeq eb ey ‘waysenpyadses 9} @ umeu 1 “unyafd 9} exeting 259s ‘gieyojne 2 WaYyswWxnB 2} ‘Jekquien a, enlu et ‘Isiedyse uu eulfoyfen 6 eb sup .usunyp uuopiad eb, asfie yedaf 13 ewusteb UI aluse eyo 2 ,enu6 alu Is aiuse, ney esdag ‘weysuny | eyoHan a 2 He) axed ab guw aiyse alpew ‘eyo) g eseBued efas6u 13 380 811 “MIA 9) Que BL 8yNeY BILeq faq 14 }8UNP aup puNW nual ei ‘ayeq auieg 11 gb epuad see ebip ey ynu 98 Gulu Ip @ ny affe wiqse] ew UOWINs 10 1 8 gfoysizex 3 2b 2010} efuopu ey ynu ny ae {y 2 auibny beyys 9 | UNE} BW BypE YpOpU NIYsay ‘esanuaieyys be alal 8} op YAU @ [SUIS QUI O64 9} OP ynU ouA) 8 lun} 880 ‘Jeuey alu gu UBYAYYS 9} OP e580 ‘uesied guloysiga ele esau eb @iXuew gu ‘epuad e eBip eu! Seu ULeU WZalalu ‘ayab 2} eyoy au ‘erayQURLIBeW ‘g[oBued | inpunu ed o1dy 2) ywiquey reyonysugu | OpuSNy ‘NEY 9} GW WIE BI OPYsNy asf) e1ed :nnafS auadys e} Jed gue evalu eBu unayp LuINyys “aydarys aupyeuied sufouajeyys Suebsyjau }eysny unAquued JA 9 SuLNY aU ‘JED 8} seAquigs 9} [own] EYE ow ge foseyeny © aun ‘auo} uasop au aj @ ‘alah uaLusélD asienyy 10d "euo} eneuuden es sauish(6 | s9uqie elyse ney eb aey!sn @ aye! e1 [oxAl6 oun YoxnpyZ unique feud guof esque eb wenuesd sow yng Zeunysel 91 8010) afu fard yeyoynBau sod ‘afey fad 812A ynu enesa[6 eup{6 9} 9 eUNDS esgu ‘epua} guiseryjeNys SUP uiyoz ‘ujwixn6 Yysozuedys @} ab wiydny ey y zien 9} yes elewed ualu stu leq @1 punw,d Yw-nUA Up Wey sipIU easiuaypeLiew o MUNSHI aUIYsM | (AXX) HpUNLied He “ee SYBULEIp iAayje2 g1e} fu UoSUN: 19 9} 10d ‘oyyozoly siwedeysd au seis9lIy yells Wdnysiog atu ‘fh rwindnsgog eqyse aii | asdes wiyeo 9164 UE 8 HenEDEWy “Humes 12} gluse eb saqIEA 9} 8010} fesey OP UOVSdys | yAU lh | AN; 2yjob opi ‘ysnuse ab Nye} eBu snsiu “eySA 8 jouLAATBU sry si JouNP Uiep Ay IN-MIA OUP Nes SIpIU IWHREP WeYs|sepue! | e_uNYs aysE a] Jaq ‘eed 2 1e1Auau Ap 49d SOWOPIS JeYoSB1EIU HaAeDEW ‘enguBjaribayyse © ules 9 UeheIysequi ew UEYure gb yes0}y eUpa USKSELeEd 170) jeaeey| gold | euab @ 1eq “engiaf @1 2 ewe ew supe YsO} pugus Nes YeluUEdeU YsoIy gj puNw ‘en; 2 Yue aw ed (a1OZ{L BUDS ‘euiysfonou 9 ab od ‘ayp 196s 9} epuas saieia ‘wUD}e} 'gsuIeUISOPLEA ‘e010; ‘asifBieue “uy urp) pus} W-nLIA @) ue alu YsoUy @ puny ‘unaiysnd inqwiny 9} Jed aso “~unyfequ: ay Jed ewyshipu 31 eukus 49124 gulopuodse1ioy nj pun enzo 21 “sem 2 Jed eskugui serey yed eu uijep esayary ‘uayorfen ab youiajqoid ous axe} afeq a) ey ab feny @ eySip 1s ‘euuusionsued 6 eunsmequ alu is auelusu yeupxs “a]YEASGE SiNUOY Oly “eYfo1p @ OS aVJeb 9 as StU SUS Cig ,BeBIBqWOY LAYSN O16] guey yNU gb AgoUL:d BYE ow. qufowew | ewnys es, JeyolnA eneuyely | yiidey supa ‘auyse/Su 2) auKUgUI BN “@leyaquiOY Jedn) Quel BILL 2 aud s edn ‘Big 9 USeIeTUS 9 191e\@;Ab Bu BsSqIAd 9} “HOULIC @9A 8 Jedny sue! ‘eu 9] SWOA © JEAN “esl 9} ALTA o JeWJY “OYN] EYOY BU aIe UISI¥e:0 2 8 vasieue syp efebed ayoy eu Uo Lidell S Byy INyLUE fe; einya.qys 9} 8 SyUsego! ‘elenuydisiped @ “azoIIgQuie ‘BIedIEC Sy, edn oy ‘ey Qu Ja1e eBu aued ey | gb ygieusolew J9d Ugiels ey ynu ab jusHnBig Zeuw 9 gue JlaneMEW) UEND?S Jog “eu gt euLte ey ny affe e1ui 9} 815) ey, Lepuny a} eu Byp “eulLU 9} SUE ey yNU NY afje ext 2) of61| 910) 9} punt ynu Jod “exw 8 jauUe oUp eu 9 ye! uel exoseAy .2z2q,, seIzi9d 91 e 1) 81 eVela 21 'JeIYS OPS 48d pug} UNeUEZ Is Pe 919} YsOY eB} eb aTUSE ‘UNOS usoyy 2} Uad sb ny¥exys oUp ue [hay fepu yeyoBen eb edsow ause jeqys @ usfquiny aiia[s 1 punu eb JOS@AN MHENUS “@IK] @ J8}aIYS LISEQUINY | Eye “enguUE né mes té atyre njerézve té cilve institucionet e reja u duket se jané i dobishme”, Kéta t8 dytét jané t8 vakét sepse kané friké prej té paréve, sepse ashtu si gjithé njerézit, nuk u zené besé lehté gjérave 18 reja, sepse nuk jané t8 bindur nga pérvoja pér dobiné e tyre. Kur && pardt kalojné né sulm, “k&té e béjné plot zjarr, si ithtare té véteté” kurse té dytét mbrohen me gjysmé zemre. Suksesi i njé ndérmarrje kag t8 véshtiré kérkon gé princi té Keté n& doré mjete shtrénguese pér té gené né gjendie ti detyrojé 18 tert gS té béjné até a8 ai do. Makiaveli, duke kujtuar Savonarolén dhe déshtimin e tij tragiik, thoté két8 maksimé cé pérmendet aq shpesh: “Té gjithé profetét e armatosur kané fituar, kurse té garmatosurit jané rrénuar’; késaj i duhet shtuar edhe maksima tjetér se “popujt prej natyre jané t& paqéndrueshém che, nése éshté e lehté Vi bindésh pér dicka. éshté e véshtiré Cua rrénjosésh kété bindje: pra duhet g& gjérat té rregulichen né ményré 14 tillé g& kur ata nuk besojné mé, ti bésh {8 besojné me forcé". Moisiu, Cyrusi, Romuti Tezeu, profeté, themelues, ligivénés t& ndryshém, t& cilét ia dolén mbané té themelojné institucione, mundén ti mbajné ato vetém e vetém sepse ishin t8 armatosur. Po té ishin #8 garmatosur, do té kishin pasur fatin e kryemurgut Jeronim Savonarola, institucionet e té cit u shkatérruan sapo shumé njeréz humbén besimin tek ai, meqé “nuk kKishte mjetin q8 'ua forconte besimin atyre q8 ende e besonin dhe as té detyronte té pafeté qa té besonin’. Por kur themeluesit, gé diné #8 mbéshteten tek forca, Kio Tuajtése e besimit, arriiné ti kalojné kéio pengess ¢ t'i kapérceiné kéto véshtirési shumé té médha, “kur z8né t8 adhurohen e kur kané hequr qafe konkurrentat lakmigaré, atéherd mbeten 18 fugishém, té cet, 18 nderuar e t8 lumtur" Pér principatat e reja, t& fituara me armét e fetrit, pra me naihmén ¢ fatit, rregulli ésht i pérmbysur, ato éshté ¢ lehté ti fitosh, por éshté e véshtiré ti mbash. Asnjé véshtirési nuk i ndaion princét @ inj né udhén e tyre, kata fluturojné. Véshtirésité z8né e shfagen mé pas, kur kéta ndalojné; kéto jané véshtirési té tilla qé kéta princér, thuajse fatalisht, do t humbasin pérfundimisht Shtetin e tyre. Né 18 vérteté ata jané shumé té varur prej vullnetit dhe fat té atyre o& i kan& ndinmuar sepse s'kané ndonjé foreé t8 tyren dhe as njeréz besriké, madje pot'i kishin, ndoshta nuk do té dinin as t} komandoni 5 12 pérjashtim té rastit kur princi ka shpirt 48 larté e Sshté shud jefshém, né rastet e tjera, duke jetuar gjithmoné si njeri i njeshté, jané fare t& pakta mundésité g@ ky grinc i 11 18 aij t komandojé" Vee késaj, Shtetet gé krijohen menjéher’ nuk kané rrnjé #8 thelia che rrezikojné t& pérmbysen qysh me stubiné e paré. Veg nése..., veg nése princi, t8 cilit i ka ndihur fat, 18 kate gilluar dikushi i pajisur me até shpirt t madh dhe me até madhe 98 pérmendém dhe t8 dijé t8 pérgatitet meniéheré uajtur até cka fati i ka véné né duar. Kjo ésht8 njé hipotexé kraft pothuaj né kundérshtim me Makiavelin, ky princ aq i zoli, ¢ humbi Shietin e vel dhe pérfundoi si mos mé keg. Mos do té thot kjo se ai bari gabime, se nuk e meritonte 8 quhej i til8? Kurrén e kurras. Cezar Borxhia béri gjithcka q mundi, gjithgka g@ mund che duhej t8 bénte njé princ i madh i ardhur né pushtet me ndihmén e fatit ose 18 arméve té fjetérkujl, pr t gSndruar né mes te vEshtirésive Ge nuk i ndahen Katij Ho} pushteti. Pikérisht kété histori nis 1 tregojé Makiaveli. Cezari béhet princ me ndihmén e té alit gé éshté papa. Ky, duke i béré thirrje Luigjit XII q& té ngrihet kundér dukés sé Milanos, & rregullon t& vendosé té birin né fronin e Romanjés. Cezari e kupton shpejt se nuk mund fi forcojé pozitat ¢ veta nése nuk heq gefe mercenarét e ushtrisé sé tij dhe varésin€ prej mbretit t Francés. Duke i térhequr né pusité e Sinigalias, ai nis ti masakrolé t6 gjithé mercenarét, bashkéfajtorét e ti 8 dikurshém, ¢é ¢ dinie:se po & tradhtonin. “Pasi i vret krerSt che i mposht ithtarét ¢ tyre”, 2€rpicet t'i béjé par vete shtetasit e Romanjés aé deri atéheré Kishin gend pre e vjedhjeve dhe ¢ dhunimeve #8 gdo oji. Cezari e zhvillon kate operacion né dy kohé: né fillim vendos rregullin me ané t8 nj ojeriu mizor e 8 shkathat, #8 quajtur Romiro d Oreo, 8 cilit i ka !Ené doré 48 liré t8 b8jé c'tS dojé; Mé pas, kur vendoset rregulli, nj8 autoritet aq i ashpér nuk ishte mé i nevojshém, madje mund ta bénte #8 urryer emrin © Cezarit, prandaj, njé dité '& bukus, trupi i pajeté i Romiro d'Orco-s gjendet "i preré ma cysh né sheshin e cytetit: njé thiké = se (ye10us uoBsyey 1s yoy fu es 2s spuas | aU aYse ayUYE? UOBaIey Is WigeB alu seo 28 sedis uafwedeyid esd) ofwedayid uaylatu e) unyjefpu eynp auoziL 980 UBHISEUY O[UOLepAE] HEAeDIEW ee) @ ULjTIdeY EN “eyRHOd sgusn; {aid ueyoyseliad oup eA) 9 aise ab uaysn: au UsyoNed fod ‘ueyoyoU ynu efday 8 eyp eulu a “CyRHod yneWNZE! gs sefjuIe a) Ue © UiUndry Qu eUye}) ‘sebex as @ sem Qs faved ‘ayILD}a, iysely; elwedarc egy may euifouayg “bay au 3 bey Uopunyied 2b e[5 “onp eu vay efequ e1, euowUpS eb sensAiep | gluse 10d “SBISIYS Play GU Je}IYSEqW 9} pUNWS eb WUaIan of OULId ISeI BIay Qu Yemyyxwey 6) YsIUIDUZEA uel NYS aN N AYP WaysenpYyZeA | wisgiebys glu e6u usykue® eye eseugie ‘unbis sfualpu ops UISeqUINY USeTeTYs eieuary “,usyoUNYs 9 eullA 'uayEdsepu a ab PUBA 2U, Q4or OU “WHY BU eped @1 eueb ayNp ‘eup Ualasied @ auazZ uayNeAz @b oe "bay einiopigd @ ayiozitu ab ysed alu ual, QuILW aww Jenfiys nj Jed ajjexys-eyeyus Quo} au LaYLIYS 2) ‘sfepebu-grepebu uenel|-eialu uniefpu a1 euND Iepundjed "yeslLu e] Bsuny{ "esNUpIY et yed aw UeYNp “yed atu UNYeIC 3 UBLMIUS a1 au sUOy alu 18d UOSed | ab yelLeA} © soz asdes “2uP Ops aww eysypIL n SOUL 9} UOA gu eb ‘yse:eyalu oe afoinyazxe 1a Junp eyp efeAny 12 etuysfonsu 9 ex | ab equozi eu a} aBu aw gfopjeoied |} 9Unp U OULLe “ie{BuauL 2) au 2 aiMIelp 8) gu jonjeseu! “PEEL sOUsJeb OE Bu IMy Iso10d ge LoLeGZ UEIIIH eM eS ew) Le} youd @ guunbis Jed esew guew gy 19d eulequays ab 8 ywueiaqU 21 Lun eu UsAb ‘yssioystu Eun @ UEYAIY eb O|e ALE! ‘yeAeDEN, dani eu usi9A ,bsy 8 e1use ab gre senBa.y 21 Jed Jouopued ay punui Su B/E] esau, “eu esuopied 8 gquoziyy ‘bey uesopied ab ese 2 ype ey ‘guw UeLOpIed eb Lozi ey “ezexjsepuny aw def eneDIEN feiow giey 8 Jendinzn 2} yaIYg elu umens a sed anuoznu J bey! 860 Aulus | juLiopsed BBu asse(xu a Ip JJeaenjeyy 9b yesow yet uospuEd JwiMydey 1 sex8rU; “UEREDIEW a¥an eUpe ayoY a1 Guay NHS ayNp EU Sup ayyoy a1 yelu @uay eu Inquiays Ap ely, ‘sod au seny ayysiy }80 senbys 91 au j21e1S1Abeyyseq ayp is yA 9 ualep Jensyeseu! @ynp 'S “OES 1102 JU9q HHO | | JPUESHaly Seded 6 UBYoY aU 's-ONOIAIO 9} 218 Sup ‘sezmyeuig @1 waiqW 8 uNDUEs au fen{Bu ay nue ‘LeSod Lalu t aiefp aueb aynp ‘Ho | iseIYseT au ‘sooupeBy j1UEIIbIS 9} Te ‘Inquieus Ap dal uoiny janes 2 soAbjayys @ uelsysopu se eyp AVIA Quunys uenp ynu anys eup ‘ypew 1 witab efu eSu uelByed ay punt NY OV AMIS FEZED 9 JOLLY UIUSDY ab ayferse jinyng sie suey NU BALIGN! B18y GU eLeNIpN|S 9 JowLy InyIs yoNND eyduTID “ex 8 yew 19d WeYyswE} 1 o1eq eTYs! Ay aseUOpU ‘uELEKIOg 18759 = Qu unin, sow © np yssoULId ales @ UOBaILY BOY IsIp UOSEIajIT = JeAeDieW) “OWL 484.5) @yNP supe Ould UseUEG 9} PUNL! 302) Ye19h 93 49d ype elpews ‘exlele @ @1YSNy @u UeYpoPL 2b fu 2 ygouLKd aU a} 19d ashyjequISUs |S eleqieys 2 puny ‘yed ab yylGen uupunyied ayyiBew *,senuob rn; sad alSse ual6 ynu, yenenjeyy eo © ye) fn e ellielg Woh 8 reuse SU Ne} Qzop Qu QUATYS UIYsH eI Bb rIAIYS au eIjouR @) alu! guar @} sed oypeu! @ apiqie 8 wixnd ew ‘nya ow esew 2; snsifed | “JBUIBHUS | 8 wWeYssepiny | ualu alu eyueg 9} feynp eb oFe EBL alse iyedys, nu 1e ‘wigeB gluse usq ynu 1y “eABDFeWy USq) odes eb ‘eyniod se1Uy46) 9} eydou 9 uituinosd Qu sem jop IN) @) WeysyMIEC 8] 8yp Weysuoyezeryse! a} 1.4 {ay feud, imysodia | uBzZS9 ebi9pA yIzeu: @u aie oupe feypopu 3 punus a1 op 1se8 aye os guimy elpusu inven s1Ys)y 1S ewe 10d “aneyyIB 9} uIbeY smal eyysr; en os eUp ye a as saliapa sed ejypopu 1) punus eb eySupii6 sed senpuow eusny os e1YSOU} aw Ie "MYSEY, “BUELUOS Jeuje BDU asEpA a) Op 3s LOpueW @ yesnWeEs 'INe} 8 UCM! aq “eed 1 afpO elu waren | alleq gieq 12 afpuel6 gu eiysa ynu, “gjeousiod eAdjUe Ap ashley ‘ezaquEN @sinysn eyp ejofueds esiqusn sipiu snypopu | ‘eluewoe eu Waren QO} | JOUIPU WEZED “EOg) IYsNB eu ‘oyoy BEd enw an IMyded S@PA IA Upuesyary 10g “BIB Ops senyjysered ayysny YezZS9 ‘sedee o} wuigpu alu @ unses sed sype efpew ‘esol, a1 euyl6 9} Jed ‘uslentu fuses asden ays xnu fq | wwnegz 2 neB e1ysi weze9 es SeIeUSTY tueiq "91d 9} afipo8 alu sea aijeq eiu9q |) afpuel6 au auab =} .ed waysibry @1 yelu, g1¢q a1ysn) 2} op eb a[6 ‘squeysoy 1 sexapuns foyed @1 24H e1USD] 91 Iq 1 es os e1ed “ladys ewnys sepa BLIOE IA sapuesyety edeg “exSyy/6 yousud quayaIe iysUarIG J0¢ “Uluoqusiapuny 2} {pues QU UIYS! SOW a2, ab gn a} g1izod alu gu yezeouRs: UIA 1) eUOUAS IE olpew ‘engzeouey senypaup 13 ued efes a ‘sabi uoer “layolueds sw Jenye n eyng “seouRsy 91 exqQW [aid auisaien ajeb ebsy gt esden yoqeau |S 312789 Ue “qed QUILL I no1gy alu eyp snyeIbigd e aupew Né kété kapitull béhet fjaié pér persona t& vendit 6 pushtuar 18 cilét princi iriifyen. Ai dunet té béje kujdes g8 muncasisht te fyeié vettim njeréz té pafugishém. Nése éshté i detyruar té fyejé njeréz té fugishém, 8 afté q& #8 hakmerren, atéhere fyerja duhet 8 jeté sa md © ploté. Até g& Makiaveli e shpreh me fjalé té ashpra tek Historia e Firences (“pérsa i takon njerézve #8 fugishém, kéta s'duhen prekur, por ama, nése i prek, duhen vraré"), vazhdon ta shijellojé mé tei tek Princi. Edhe kétu éshtd i njéjti mendim, madje i shprehur shumé garié: “Duhet theksuar se njerézit ose duhen pérkédhelur, ose duhen shtypur; ata hakmerren pér fyerjet e fehta, por nuk mund t& hakmerren pér fyerjete rénda pra, kur béhat flalé pér é fyer njé njer Kjo duhet béré né ményré té tillé qé té mos ¢ lejosh até té hakmerret.” Kjo "ményré" bén pjesé né ato qd autori, né t8 njéitin kapitull, i quan me eufemizém “lage heroike”. Fitimi injé principate me ndinmén e hashkéqytetaréve (kapituli 1X; "Mbi principatén civile”) karkon pa dyshim pak fat dhe pak virtu-t, Por jo gjithé fatin e giithé virtu-tin; né kété rast mé tepér krkohet njé “dredhi fatlume’, njé levizie e shkathét, Keshlu nganjéheré éshté veté Populi g& zgjedh njé prince heré tjetér jané té pasurit g& © bend kété. N& ¢do qytet “populli nuk do qé té sundohet e té shtypet ore] 8 pasurve e t8 pasurit duan gé t8 sundojné e 8 shtypin popullin’. Késhtu ndodh gé populli, duke mos gené nd gjengje tu béjé ballé te pasurve, i var té giitha shpresat tek fugia e njé personi t8 vetém dhe V6 né krye njé prine, t& cilin kétej e tufje do ta mbrojé. Ashtu sikurse mund 18 ndodhé g@ té pasurit “duke paré se nuk mund ti b8jné dot bvallé popullt, filoiné té bajné t& famshém diké nga gir i tyre, duke © baré été prine, né m&nyré ga nén hijen e ti t8 mund t8 kénagin orekset e veta’. Princi ingritur né pushtet me ndihmén e t& pasurve — 18 cilét nuk i ka né doré ngagé beson se éshta i barabarté me ta -e kamé té véshtiré gé té mbajé pushtetin, se ai i ngritur me ndihmén e popullit Ky princ i fundit éshté i vel&m né rangun e tij dhe pothuajse té giithé i binden; ndérkaq edhe populli kEnaget mé lehté me té sepse popul nuk kérkon t8 shtypé ndokénd sig kérkojné t8 pasurit, por kérkon vetém gé té “mos shtypet”. Prandaj princi i kategorisé sé paré, i véné né pushiet prej té pasurve por kundér déshirés s8 popullt, duhet t& b8J8 cmos gé t8 pajtohet sa mé paré me populin e atdher’ ai do ta Né KSIE kapi org Tigdsia ¢ tj e hapur ndaj té pasurve. Kio ményré e fitimit 18 orincipatave ku pérjashtimisht mux fjaié g& “te pérdorésh f dhe ku pushiet dikujt g8 Nuk dune) ta mertt Aq mé pak j interesojné Makiavelit principatat kishtare, njé lo] tiet@r qeverisie e tigishme. Asokohe té vetmet principata kishiare ishin Selia e shenjté si dhe tri njési kishiare t8 Meinz-it, Tr Béhej fialé pér principata gé skishin ndonjé vier t8 madhe, adhe or principata ku zotéronte njé rrémujé e vérteté administra’ financiare ¢ politike Edhe kéto principata fitohen pérmes fatit ose virtu-tit, por ma e bukura éshté se mé pas, pér t’i mbajtur, nuk jané té nevojshém as as fetri Pr k&té mjafton vetérn pushtetl i institucioneve 18 vjetra fetare ici zevendéson gjithka: geverisjen e miré, besnixériné e shictasve, shkathtésin8 @ viern luftarake. “Eshté Zoti gé i ngre dhe i ran’ Toni i Makiavelit pérzien kélu respektin e shtirur me geséndisjen & shurdhér; ky éshié toni i rilindasit gé nuk i do priftérinjté, q@ nuk 2 do katolicizmin roman, gé nuk e do frymén e krishtérimit - {8 cllin ai nuk e kupton dhe pér t8 cilin. mendon se éshté i huaj pér virtu-tin ngaqé e dobéson até Megiithaté, kapitulli XI g@ i kushtohet kétyre principatave mbyilet me njé homazh pér papén Leon X. “Shpresojé gé, né qofté se paraardhésit e ti] (Aleksandri VI, Juli il) e zmachuan principaién papnore me ndihman e arméve, ai do ta béjé edhe mé té mache @ mé i nderuar, me mirésin8 e me t& gjitha virtutet e tjera q& ke Mesa duket ky homazh shpjegohet me faktin se Leoni X éshté pre] sojit Medigave; sepse, sig 2 pamé, libri | Makiavalit i kushtohe| ni8 Medigi dhe Makiaveli llogeriste q@ ata ti bénin njé favor, duke i Gjetur nj puné t& denjé pr té. Por, mas vallé ka edhe ndonjé arsye 6 walorsiy |,jueW, eu Yenypewe yaynp yn 9b gsew af au venzeuicy n aynp LiuUd uoZyaujJOd @ yaAZr¥Epy (2 “e1oyy{6un aynyjod yada afu ‘auanysizy a youUd | wo!onm_suy UExden auoy ed sed afolog a op nuzess -guerysury 9} Youud © esKisp sed aiel} yeusg eb jeyowiny, ‘(ueneniew es sebiepa sed ‘aye[6 a) ayoy afu sed eype jou ¢} gfoouzeA a} op &) youd a1 aneuAy=p 9 shused fy esas “foray 2 sepolsoyy feud owinys guu snyers ejyse nu aysed efusy gia 2) end ayp aasejeqys fepu ouiid Ay 9IIS a1 8UNP IS VWIEIP 8 Sup eu eup sijequed “gquiay atu ‘e}ojd 1 janJ0d alu‘, a) fh 24 Youud @ unenuod afeq Op jenenieyy ruzyanenew 8 vigieu) euleqiad isloUsg SeueyD sedis 2b aup aan a1 anyolu g auu Yinyides; eype euel ab “XX 9) Uap AX BBL “Index gluse6 au 1uey “cunged aquog wigien ab sequiBgysen youud {1X Wi6In7 [ayasepuny | 9b ‘1 ey youLsd @ uido}OUd “UEILpKIOg Jez85 {ujuuifey nybeved 8} Jed unses ozeyA.yys Henenye IS 8s awed “UoULd uo>J19} 2d SepUAWuB.U 9} 214) 8 UAJALBU AYP Ua!a|A Bxelien analsueneb aikiay dal | ab nusly ayse tl es afip 9} uoyi9y waysuxqeu fom isenxe} ‘engjediouid 8 eneuolsyensqe e1f19 eh ywipns yeluuadan poutdg viesiad 9ufory 13 uebidad 9} op “einquiny 9} a1Ay 2 auo¥ez oyp BULI| Jenilny ainp “ered @ gw unsed Qu ‘eax “elag a sb 29)2H 915 075 ‘eueu 9} ab Jejalj esew opaieyd sie yoie ‘qioueg gziad | nu ode uepuradys | ynu seyupUNS. ‘Ay asaN “fn (oid yeyougrexys 2} gb aseud 91 oUNP ‘Qe vOMIEyYS 8 yNU 2 aul | efojel et zeNsew eiysE ab neitb alu | sejwipuns yayaq eb opysny auysenisysed 2) Jalela es seyyjanday @ noyp > efoey eBu Uebinpyz ‘uWULLISIeYYs Joselual 8 e161; 2 yellu au esos 3A © Ulound ued ajznBis } aw afSse Yays ynu ‘eid oAeDEW “ed ® eieneb sad fh 8 uuLnupe ayp euLmysquiayp “fy @ usibjadexed mieuyGew Yyaysy @ ynu ‘seoued.4 os sayygndoy a} isenuieeyys aU “Opa alu fp 2 ungy senqysmy er exNp “Yio | ‘weysypNd | ueZ_UNy 4 HOABDIEYY QeYore ‘swuysiqoped a} aue! ajeltu Ap olay ebay “Sezey alu Be UIUPLEp a1 BSH ab JYSMy ew ‘Jan a BEELAD eBU “yen a} Snel sedis yeseneb a IpUgA °Z “UIUPLI af OP eb yeuIzeN Yespedifaup andAyys a zed Jemysnd @ uipusn au a]6n JesOpUeA 9} [OLY "| “euel S12! ole) “sueyigndes injysodwed 8 guys sNYsodw gi sed yenenreyy ex ‘abes ‘wininy Ay gquse @ie{6 | by semyys es esi | wuniny yeunys ot ab sed gluse sad eulofey a) punw ynu aup eufofs| yu yey at ‘equelz 9] @ui auinys elueunyey sed quysep alu “aijauy 4} eu ewnys aifeuin alu ‘ennye au awinys eserol e1AugUs alu, eH efyy uapulg a} © 1eAs9 uN ai sensau auel ysersiys ny aygodsep sejediounsd @ enepuny o ye; @iyse ab dp alu ‘is ay loulsd afu e uaypel6z usu snyequi nj sad Suny Husiuoyezaiysel naiyg dy aft eyse ‘een eueq LIyshy 1 ad natty ugewusnd ugu ey) €) uiuoyaf yzeiolu axed ew ny ‘exygndey “gued @] gu used aw, Yemysnd 2: grediouud ajay asequiny ey op 1 | oud ese “eles @} enalzing) 8} BAY, QU VeuIA 93 op eb ysouolues dnué alu uowuylS yjequi a op, asdes ‘quyd6 21 ysenys |2 ode yazolues eunf6 a usebeuay aq eb aiefs jeueq 8] pun ab se ssdas unifequi nj sad eunysen e aiyse aiedioulid ofy 104 ‘fy 8 Uasoy gulosaqya| 93 2 Wleny g1 eypN udey 1 ab Waysieb 2 “inbeuayed a ayusy ez uLUelu 9) Op SUOUIUINIE mex :elUseful @ gluse elefsiy ‘remy ng 19d aqual 8 aluse (S2ouely insei ‘ys'd a1use 4)8) 214] as sank as asisia}ein 9} YeNUS Jad Jod ‘ylouud 8 UeUUIpL: ‘tu auf} unslysnd eufequs @ nu 1919 9) s9Ie1A @1 O9e1 ofu g1 Quolus e194 unsed @ uupU 119 a} UG alu feud yasuanad ab ‘exnenjoisue Predioug TUE sew 9} 2 U ay ouUd afu aren eupal6z a eyeed | SqUSE Yapurq a} 2 194.9 gin a] UOYEZ By @ Bb ‘YINdog “yINdod au LUNDY 210) 9} PUN 81 ab YsnySe equiey eu! Je}EqW SOW 3, ab guhueU! u youud @ ugoe Ysenys 2 UOYew alex ied Lumiequ nj Jad eyei 8 alyse Ofe eyoIysnd iseq “e1A} (aud a{5 efoserdys e} punuss eny J eyp youd yeu usyobuenys WsEjeIUs aun @ esdes Yenysnd m1 Jad ganusen 8 gluse (esibiny 1 Se e1yse 4is) seneipis ey | YseIIUS aui[6 21 ab ound efu speasb ny ‘ayjodsep elediouig (@iqndos ode oyyenoysue eyedioud ‘exjodsep eyedioursd gueb quey esgu} yuunysnd eved nsed quex oye gb sofsusnet © eugul supe Ysiseved insed yaunp ‘uayousnd ab yeraays Jed sedan © urpuny uuiseid 9} yoUNP efjodd fes9y of6i[Bied eueyp 1.1 184 L48I04 aniitez8 dhe antidoti pérkryer i politikés makiavelike. E marrim jeht& me mend se e gjitha Ko pér autorin © Princit, do t8 qe njé spekullim ikoté. Al quk pranon t& merret me spekullime, ai déshiron #8 merret vetém me realitetin © gjérave. Ky realitet Ssht8 pikésdpari fakti se pine! iri jeton né mes té rrezikut, se até e shgaigsojné apo duhel ta shgetésojné dy giéra: "Sé pari, giendja e brendshme e Shteteve veta che e shtetasve t8 vet dhe sé dyt, ajendja e jashime dhe synimet » fugive rreth @ rrotul” Ky realitet shté edhe fakti se “ményra se si jetohet éshté shumé larg ményrés se si duhet jetuar” dhe se nd kate Botén toné, e tilé sig Eshié ajo sot, né mes t kaq e kaq njerézve t8 kéqij, 8 pérpigesh té jetosh ashtu sig duhet jetuar do té thoté 18 dalésh i zhgénjyer. Pra princi g& déshiron t8 géndrojé né pushtet duhot t& mesojé gS 1& mos jeté glithmoné i mir’, por t8 jet apo t8 mos jets | thS, “sipas rrethanave’. E ¢'gjé mé t8 déshirueshme do té kishte sesa njé prince | cill t kishte t6 gjitha cilésité e mira, t8 ishte bujar, mirébérés, i méshirshém, i besés, i vendosur e guximtar, zemérmiré, i déliré. i giltér, machéshtor dhe fetar? Por kio éshié e pamundur sepse realiteti éshté krejt ndryshe”. Do té ishte shumé miré nése princi do #6 dinte tu shmangej atyre veseve t8 turpshme 98 mund ta démtonin ¢ gé mund té bénin gé ta humbiste Shtetin e vet, veseve (3 {jera duhet tu béjé ballé, por eche nse nuk mundet, kjo s ka shumé cendési. Madje aq mé miré, sepse disa 18 meta apo vese jané te nevojshme pér mbajtien e pushtetit, ndérsa disa cilési, parkundrazi, bgjné gé ta humbasésh pushtetin; “po ti kéqyrésh miré gjéret, shihet se ashtu sig ka disa cilési gé né dukje, jané y/tute, por gé do ta "rénonin princin, ashtu ka eche disa cilési t8 tjera qé né dukje jané vese, por gé me to mbahet Shieti e miréqenia ¢ ti Késhtu pérmblodhém kapitullin XV, sa i shkurtér ag edhe i rénd@sishém, ku autori zbulon mendimet e tij, krejt citérsicht. Keto Jané mendimet e njé njeriu t8 rrahur me vaj e me uthuil, qé nuk jeton me éndrra, gé di ti dallojé qarté t& mirén nga e kegja, gé madje do 16 parapélcente té mirén, por q& nuk pranon t mbyllé syté pérpara a8aj a8 ai beson se éshté e nevojshme pér Shtetin, pérpara asaj gé beson se Eshté njé shérbim q@ i b&het fatit njerézor, Pre} kétej nxjerrin pérfundimet o tyre kapitujt gé vijojné. Do té ssnte miré pér njé prine gé té kishte famén e N\é njérlu liberal e bujar, 30 magiithelé 8 nenéti kursyer ord Té genét ¢ 6 suncos! bajé par vet vartéruar, do t& humbiste cdo kredi mes tyre. Po késhtu cuhet 18 dojé 08 18 kelé famén e njé njeriu shpirtmadn dhe jo r por princi duhet té bajé kujdes ae t8 mos @ pérdoré shpirimadhésing afje ku siduhet. Le té sjelim ndérmend Cezar Borxhian, “ai alihe} si mizor” (thot pa i ngrysur vetuliat Makiaveti), "por mizoria e tl rvendosi rregullin dhe bashkimin né Romania". Kjo ésht8 nié mizorl 2 bekuar sepse shtyp aysh né vezé crregullimet e traziral, té cila jané fara € grabitjeve dhe e vrasjeve t8 ardhshme che g8 méshira do ti linte t& zhvilloheshint "Kéto trazira iéndojn’ giith shogériné ndérsa urdhérat e ashpra t& princit [éndojné vetém disa individs té vecanté": sepse pikésépari duhet mbrojtur shogéria dhe kjo Ssnté shpirtmadhésia e verleté e Shtetit (késhtu do t8 shkrual edhe Rishellé ng Testementin e ti) Prej kétej lind pyetja klasike: Si éshté mé miré? Te t8 duan apo t8 ta kené frikén? Me mira do t& ishte ti kishe té dyja, por kjo @shta e vashtiré Atéheré mé e sigurté Sshté g@ t8 ta kené frikén, PSrse? Par shumné arsye. Sé pari sepse o&rgiithésisht njerézit “jan8 mosmirénjohés, té ISkundur, lakmigaré, gé shtiren e dridhen para rreziqeve: kur | béni 18 mira jané me ju; kur i b&ni t8 mira e kur rreziku Sshié jarg, ju oftajné gjakun, pasuriné, jetén, fémijét e tyre, por kur rreziku efrohet. menjéheré ju kthejné shpinén’. Si mjeré ai prine gé do t8 mbéshtete! velém né migésira té tillal Shumé shpejt “do t& ishte i humour’! Vec k8saj njerézit shumé mé tepér druhen {6 fyeiné até g& 18 shiie frikén se sa até qé tregohet i dashur; lidhjen e dashurisé e képutin sipas interesit t& castit, kurse frika prej hakmarrjes nuk u shaitet kurr ngs mendja. Tekefundit, princi nuk e ka fare né doré gé ta dusn, sepse “njerézit duan sipas déshirés sé tyre", por varet prej tij g8 tia ken& ken, sepse njerézit “kané friké sipas déshirés s& princit’. Mir8po njé prine i urté duhet té mbéshtetet tek ajo g8 varet pre] tie jo tek ajo G6 varet prej cikujt tietér. Veg késal té ta kené frikén nuk do t8 thoté aspa’ é {© urrejtia, ashtu si edhe pérbuzja e shtetasve, Eshté dicka e rin sulosgypun 8; eBu ayp eve uAy eBu uoy oloury e) 6 Uiysde a} nidys alu aren a} ab jeunD eg !ZeIpuMued “wey9} 9 so zes9fu “WaysHUsaW yayoHan sow 3} "UaS|q AISHUS 2) 8b JeNUAIED | 1YSE IBA @ UNAIYS IMIlens a Jed ysadys ie esdes ‘git 9 uel 1s euloseioin 6) 61 We1elu sb eufeq yey a ‘exe/6 oye gfopadses a) punuu ai ln 8 uslijals auyl6 au ab ‘1 a} ouud efu sad ‘sowopys duud eft ied inpunweed a eiyse as quit semdny eung, “eueburs | Ye}ay sozaJelu ‘yUSag “YpeWIdYs yeyNp ai ab -ysd aus euowuy{6 aiysy “gulowujpu e San OJ@ ‘By! aNYIS JoyNP uNy esyEpU “UIUOWEp eB} punW oe ‘Ih 8 ualjals ou euowuyls apbeyys 13 op esau ey JeUSA s1yshy 13 Od ab Way a} (oxn6 ‘alpeyy “uoIsIOZ | INyIS JByNP 3} Bb awysisepues e eyso sod ‘eyyT6 oy plougjoz |} oud eb ewysfoneu e a1yse ynu ‘ue] QU! weybesed ab eu1us 8 euseyo yei JAY N19 unigys 1 J@d “uosaq any!s 919q 9} Jed ‘snyNp nj 4ed y-npA “uefiys aybiy en) 0p yuswoy opd esdes giojd 9 unsyey auloud a1 eUNP May “IIIAX yumidey @ Xp @ UQWSK'B eu puny au aul dal | ‘AX 8 UyNydey su @qUO|NZ |.3 NSIU a]Ysiy eb eyYoysy 9] Ow [y @ }MIPUSYy WeyINZES eS gsibnnoid 6 ug-nua ‘ununys nj Jed ‘uosag uny!s 199 81 Jed ‘NAD NA Jed ug-nyuia vounpyid ty “youu 3 WENIOd ei0rg]ysefus ypuny a yejaued bay | en 9s sapug] | waysibnno|d | yoz guolpu nj ued yashse 9} uP ‘auozaualu uaskjeu inysenuz 9} sad ynyJUIO 9} @IYs\pAp © UIUNaZeBU ew “yenenyeyy “'esequi eund fen 9) @) ‘Yseuays) aL “solyaysy a1 2 salunys 2 ue JUsINyeuUU seNse}Oz guay a} gb ‘eudjoyp auAjeU ayey WIYOUSy B} IMHIP uoy 9} ab unysny eur ‘jusny elu ew 10d ‘yelaly ey 8s eu au exdjeUP {5 Uelys ] sMIp guey ab Jg0ULId BI yYsuIAYIG ue! youqu eUNd Inde 29 N aagtio 8) “ery “.Zen.dYsuaU UIYSHY | ab exsgouud 9 BJseqed e6U uensav9jayz n ab, euyshupu 9 yselyseneuew 9 efebed ysererie4 puny ed Inquiays usyoy9 9 punw ausjos 8 UgYyOY Jeg ,anauulweld @ ushiequisow anf6iad 9} 1ad yse1 @ yeuuMyngz senBunw Quey | HU “unje} 2) Uosi9} 9b 1ourid afu asoyelusy, ,euayp 64 n ab ualels ysequs 21 assed oy Inu y eupe eioysye ‘guayp @ UIE} aulequi e ynu ebew up libey 9} quel eye ebew sod ‘waysyaia ! ayysi 9} op ynu wise At “atu 9) eul6 a1 uiysi 91 OP yZaVelu as eyod aN, 8 ab jaksie alu guloisizya ynu esau ayp auojwEp 2} alu esqu ugsag afequi eyyeunp ynu yup ‘sedjoup ‘und ‘enewiyzeBue 2 © ensued @ eysny eu muUSey aubin aqua ay ab ‘uen} auab 9) Jad eype “ey9e46 eyolu 9} ab ‘ugdjeup guab g) 19d eupe elonou By Ie odexw ‘aneb{n Jopuny yeyouquu 2 punuu op ynu edjayp waren ayyse eseu neyoe6 op efoyep 1) op ynu ‘ueN, warsa e1ysa esau asdes ‘ueny aup sedjeyp ysevayalu gal ay eb rebicved aj iaynp, ry “uuen| sup UgidjsuD BUA IeqweUS Is sype{BZ 2} JayNP Nualu exeysiey SIDI “vaRO;-<. LUISS}ySEqU 91 JSUNP 1219 Bt “SeYS}EY 9} UD INUAlU 9 UBUAIEU ‘eAME ore efKp 9) elorpioz 7 @.AuaUL 212s alu Qu gb YOUN ‘IAy BUSS 192 1! duoyosd ‘euny s9d ansoyewwe 1 oknyed | oud “seysey @ Lakueuz guopied 9} Jauoukiep nuafu usedys eyp uoyelus ynu siozexele zeny 8 BALAI “LAyeUIp et eyp 2910; ay afayin) 4} eb ayysa seusiey 9 ney, uayiuseg oyp etUYsiepU elu ‘eynBess ow ‘o[5y ow afoyny a1 eb a1yse Inuelu 9 nep “Lalu 1s ep eusser 1s efoidan 91 yeuNP aud alu as ajo @w UluOU? 9) ulUOD JgIBIA 2 IeyaI9 ‘alu aUISA'G @ yey euUSKlB ete UILOIYS S@NsgUL IS Aed HPHY OS JYNYL “UOLIYS ysNeIUSS @} © Ey © unnU snypel6z 2 wnjeb e194 J2q “(e} 48d aijeu 8 2l6) seus! wu efu ansopied aynp ‘aisenyse} 9zu elu ew gusen e1 wenundiaded a & UNYSAAYZ 2) fy 8 LiWIpUaLL ab Usfonau OKIE yaAREYy Mey! “910 |imiden opd as auinys au aufoxe} et op yneWO|dip sasyins 19d Nye a yoUErywod “UNIO 8 eUp EZIEAENE 8 ,ZouaselUINy, Jd ‘ygiay 1yselty Of are! 1 OP IH | AYP aVEdSA et BJAUBUL OU JaYyoLIOD 2} OP UIjlo a} Jad yey ‘(eUEYp 2 UE, ares 904 ufequs 2 ounp 's) AX vyMydey giowapy ey op yeABnfeyy SAKiueE UNBYZOA 29% IW USH!241g ‘WAysIEpu gy UlUS! ab eTe seNpUNS euLy 1 8Yp USHEUIP Buu aazalelu Jenuodw! guel n ‘gueyp a UBlel! sN}oNys QUBy 2 ‘eypgUs 2} e18/6 gi9q queY ab eOU ZREUEA 9} eu I8y Sued Jog gISIEINS SW auOWUYYIH sforden el eu euEUD © ULE!) alequ 2} esas dud alu sed suyserueprg; 2} oui af6 Br y 248) 9} anes8 napa a SASE}SIYS 9 euNSed Inyeud JeUNp ynu, saTyseluy sj sjeoss Slu ey OfleuN a1 NBUeWYS a Jaq Tenslo|dwwoy feud eyuy UopuNU 2 UjeAesNeVI SEUNLELOY Ops |s) dA} 9} aAa}O|dwOy fasd eye UOJAdYs @ YU OAR | found eyes efe[6 @} unui ny asarioy aluse asdag unBuewus yur foward 2 eucus op ayn © af6 salu aksidentet 2 faiit dhe sig e ka wndet, %& mos largohet ny nevoja, té dijé té kthehet nga e kegja. Pra princi duhet t8 bgjé kujdes qé asnjéheré t8 mos nxjerré nga. goa fjalé gé nuk kané pesé cilésit gé pérmenda mé sipér. Atij g& @ dégjon dhe e shikon, princi duhet ti duket sikur éshté plot mashir’ @ njerSzill&k, njé njeri besés che i ploté né glithcka si dhe njé fetar i mach Madje nuk ka gjé mé té nevojshme sesa té duket se 2 ka kété cilési t6 fundit. Sepse njerézit pérgjithdsisht Glykojné mé tepér me sy se sa me duar, sepse kushdo mund té shohé me lehtési, por pakkush mund té preké 2 té kuptojé. Té gjthé njerdzit shonin se si dukeni dhe pakkush e di se kush jeni né té virteté dhe ky numér i vogél, kurrsesi nuk do t8 guxonte t8 ngrihej kundér opinionit t@ shumicés gé ka me vete madhéshtiné e Sntetit qé e mbro: hEne tashmé, nése 2 @ mira, por kur ja do Dhe ja plotfugia e rezultati: Per mé tepér, né veprimet e té giithé njerézve © posagérisht té princérve, shikohet vetém se grezultate ata arin’, sepse pér princ’t s'mund 1 keté giykatés tjetér ve rezultateve. Pra princi duhet 8 keté vetém njé géllim, si te ruajé Shtetin e vet Ndrieng gdo met i pérdorur pér tia arritur kétlj gélimi do té vierésohet si i ndershém e i lavdishém pre] kujtdo, sepse njerit:i réndomté térhiget gjithmoné nga dukja e nga ngjaria; por né k&té boté ka veg njeréz té rendomté. Tani princit té ri nuk i mbetet gjé tjetér vegse #8 ndjeké disa reguila té caktuara né politikén e jashtme si dhe né zgjedhjen e késhilltaréve e 18 ministrave t€ ti). Asnjéheré nuk duhet té punojé pér fugizimin e njé princi tjetér sepse kjo do té thoshte gé té punonte “pér rrénimin e vet". Duhet té shfaget hapur si mik ose si armik, pra duhet 15 diié qé té dalé hapur pro ose sundér kétij apo atij Shtetl:“Asnjanasia (6 clin e pérqafojné princat e pavendosur gé u tremben sreziqeve, aA shpie mé shpesh né rSnimin ¢ tyre’, Pérsa i takon késhilitaréve dhe inistrave, “ka njé rreguil 8 pargjithshém g@ s't 16 kurré né balté’ vyetém njé prine gé ésht8 vel6 i urt8 @ i méngur mune t kashilichet miré dhe kapaciteti i tj vierésohet sé pari nga njerézit g8 e rrethoiné. Princ! duhet t& marré gjithmoné késhilla, por atéherd "kur do veté dhe jo kur duan té tjerét’; ai s'duhet ta 1676 veten {8 higet pér hunde nga késhiltarét © ti. Ministér i miré éshté ai g& asnjéher nuk mendon pér veten, por giith mon pér princ flet me princin vetém pér gjéra q& jané na interes t& Shtetit. "Por duhet q8 eche princi nga ana é tij 8 mendojé pr ministrin e vet", ta kénagé a6 me pasurira. vierésime e ndere, né ményré, g ministri, njélloj si zjarri, t ket friké nga cdo ndryshim dhe ta marré vesh mir se me princin ai éshié giithcka, kurse pa @ s@shté vegse njé hig. Princi i ri q& do ti pérshtatet kétyre rreguilave, mund té jeté | sigurté pér t8 ardhmen mé tepér se njé prine i vjetér. Shumé shpejt ai do #8 fitojé njé pushtet ma té q&ndrueshém se ky /undit. Veprimet e nj6 princi té ri jané mé t6 qéruara se ato t6 njé orinci té vjetér dhe kur gjykohet se kéto veprime jané virtuoze (té forta e t8 guximshme) atéheré kéto i bajné njerézit pér vete mé tepér se ¢'mund ti bénte vjetérsia e racés sé princit fjetér, sepse ata preken mé lehté nga ¢ tashmja se nga e shkuara. "Ky prine i ri do t8 gazolé njé famé t& dyfishté, sepse diti #8 ngrejé njé Shtet té ri dhe ta forcojé até me ligie 18 mira, me arma t& mira, me aleaté t8 forté e shembuj t8 mirs", Noa ana tjetér, princi qé lindi mbi fron do té jet8 dyfish i turpéruar sepse “e humbi at ngaqé nuk pati urtésiné e dubur’ Késhtu Makiaveli i dha Zhylienit e pasta] Lorenc Medici kétyre princérve té rinj, t8 giitha recetat oér martjen, mbaitjen dhe forcimin e Pushtetit, receta q@ i kishte nxjerré nga pérvojae vet e gjat® dhe nga studimi i vazhdueshém i veprave té lashtésis®. Sig njoftonte né kushtimin e Princit, autori i shmangu arsyetimet e stérhoiluara frazat e fryra emfatike dhe gdo “stoli té panevojshme” pér thelbin céshtjes. Nuk u dha asnjéheré pas ményrés sé shprehjes, pas efektit {8 jashtém. Nuk la gjéra me médyshie, nuk u shtir; shfagi mendimin a i pérshtatej qatimit q@ i kishte fiksuar vetes dhe me njé sti! 8 pérputhe| gjithmoné me mencimin. “Nié stil i ndritshém, burréror che ilénmtr’, do t8 thoté Macaulay; stil i giltér, depértues, gérryes. zhveshés, do té thoté Charles Benoist, Gjuha toskane mé e dendur, “sien oz sup sede} aus Jaq “,0) Qu Uoseq ny eyfuays aj auEl ewe sup owystonau 9 e1yse any eyfeup @ else 20104, esdes aifoip 8 aup eupew 2 sedan alu aia! a) op oly “,guiuse) unjn eluse “saiio es 3 UswoY 8u ‘seysiyi 81 8 1907 2 LalyRiied ey ole asdas ‘fes 2 ouLnsed 2uu 9 ese] 91 fes 8 e1-nIA ews, Joynbys ole asdes ‘gsijer) @ UULIS ‘aboyoupn €3 punus sngdipay o eles 1YSHarid ,ZeNbYs |je4aq 81,80 42} oud oft 19d auuysioney 9} ew eueLjaL insed ey yinu azayatuse 88 gueb 9} Ugg 8 LJOINe “JAXX UNINdeY QU ‘puny au aly jquinys bey ejuenn sow 91 ugnyed 2 ode ‘auiny fayAquisad sous 3 unwis Ye ‘gilueuied eBu imfoiquie ‘eouesy 9 eluedg ‘eueUuala s ‘les o0boys 18 Of eypa eqUs! 9} IMIS YY, "YehAqUUEd eBu snyfo1owed a yew 21 2eys} alu sad 1s anysep a} fa 8 euleyt 19d yeyeudus "eid amysey a unysqwup es au 'gjepu e} ab esabued uslBs sny exdyy6 yAqusad 2 UOYsIBA gb WEYsUN, 2} rN (Ney "IREY @ UEO!O} UOLADYS ny ‘J9I0K uyimudey au jeyaidus amyseu 9 unysqweyp es eu eyps 10g jue! ed axBDeLUNG.5 Bs UIYOYS 9} Jod "IHEY UaYEb | Sow a} 94, 7914) 8181S. ujuequi 3} y,0z 9} ulus! yNU eelB 9 puns efu sed aype JID a “SOURI!IA| | EYNP Sup WodeNy | NeAqW IS ‘sUBIIEN erseoUUd B:AIe 120UN ‘a1 8 uljmides 2u WjexeDew Jeyedys alznqied es ay Ewaysiedaw 2 engded 9 sa}inyyseqp epod ester] zeMYEXYS ‘1ysix | ab yewgp erbeupu od ‘oueyey! uahysed unjelusequ aynp 'X ue) eded as iste unye! Jad aupe “ye! au Wapuawied ab eneksie densad ‘nyysey le aquoidaa ynu B “yx UeT saded yzewou aud | esquopu eyediouuid 0194 aysipugsab | oueyysi yeyediourid iqus ural fu yeneneyy 88aN L1SIPEWy X UOS seded ¢ uehjelysequ UBU “SIDS fu euequi ayIp e| Sou a asied “eiyxiog 1, Jepuesyayy seded 8 uehieysequ e\YsHy 119 | “eIUXIOg 1eZa9 alu loyysap ny aly fy © ualpuew su Luepue oj quew e4 gb e1 8 uaifen nyaidys 9] 49d /S21 8194 UOZaLAyUS 2 12 “IZespUNUEd “eueyey! Ih 8 eupug eBU e1op bey ynu gey"Baw ‘yorepjeyy ‘a}UOYO 81 punw eb yewiqieys oyp [n @ euseye senBenn 91 sed ‘yUye quseluy winysn afu ts elediouud iayy uesden sensyys eyng Wanepyeyy 2 eyyasdus a} nsieue [ney Yepneusy uysnBy 93 umIpo8 9 uginwo} WuopiAd 9} od ‘sendunzn jjouud 9 ‘u 9} wouud @ veruedysep e ezejodly IN ‘WuIjd 48d BueHEH UgUpUR e1LOZI\eel Q} Op ‘es|URW| By SAINIEPYP Seed 'y!0 | sengiays uoUUd @ gu ed as 1oseq ysed alu Jed asdes ‘Ih 8 ugsnBy oyp eyseye sunys be wn | ayp ueIyxiog Jezeq euinys be sounype 9 fe eynp es ayy “oueyygndes UwLi9; UAL Esife) 81 lutLiays alu 8 eisepunu eSu giop snbey aysiy ueAlusBuz | ‘ayen, ~Y8eq asi] 8 yseqop Jee eBU eyutlu! ab ‘SeuAUB.OY LE\a2¥as ‘fp fexc JenziueBio e Blom bay Su sow |s ajuojsap a esas aied aw awinus “e0usil,4 QU IBIYSNd gu LHESJ8d LILIA 9} OS:poyy esos e1ed ew OWNS “EIN BS OY “exBJOqUIOy INYsn afu eIYSHY a1 O4p asISEIyse] a1 O1e 1s s1e]01Xb iy squozaé gi fayno elf @ “ITIL 8] ayeWO! sayjandey 2: areiBeysen ‘aueyey ayyqndar efu o UU eNUA\ped aysn, yarepeWy ab rysun6is ‘ueyyqndes euab exng ueypew @ yaueKer aut ‘uapened © ualveG fn exed ZenpunU ey SIS MIYSe aster a) senqiaus alu 9 “ueWIHIS alu 8 exsapug LooUNW 9 UeAeDIEYY “Sele! 8 auisia6a alpeu ‘guisigdyse anyfezgn 9] 19d “yo! ndey a} ‘aiyoy a As ou ‘Anizod amysoduied = be tuidys ew iseundeu fey 2 uaz eu yel5ip senusyenys 9] 8 Jeniaqou 2 uemadeo 8 Unsupre 19d 1369 8 unysep ain “ey/e1] aIUSe ‘iLUIJjeuUed 2 ouNYseP Yew | Jones & “yesyas Ay “Uns indexed. voUsAupu et snuded ab ain at Ysie alu uubjowus au ow rexj98 giay uojngz 8 one “,angvequeg feud senwyS & 49d @ auye}] e1reU 9} 19d ehEXN,, MN OU |AXX UHIMYdeY QU soWopIS a puny @ yimidey 04 gu WieieA “sauden 91 aed 8 yinudey an 6 rezalu 9u 8ype lupo ynu efBse esfenyy @ youue | RUYSMY 2} KyPOL? ynU Jen198 Ay eBu els unyaysy epus ayequs 2 yaxeDyeyy ‘fa 9} sidys 9] 8 SquuieZ 8 UNeWES ‘ypeU! a aw fy © UNDIES odeuIIY ISARDIEW | Naieg Jlenyes EUS a) WOXU 1 yeUURUEIE eyYIS 2 Afequi 1 ‘sajen eugn aTUsry | ab uuyjab quue e yorepeyy Liq HUD © sar0Up In 8} WIDUSUL | LeALed | JelUsehu gluse te yo1 ueod aype is nyse ‘serata fk eh INS | JeADuAd | Jalyselut ‘e1Oj1ad | sIue ‘eynse|OyS pug! 3 yalURpad ow LuRYssepUNy aU jf215 40d jysunBis "Si2e BIN “SSIN B10u) a1 OP .NsIue [eid aseljer IssbeuDy afu ed of 1od senuyjdisiped @) owlsuBeje fu ew, esabesed | eu 2 epue! 9g} ew yeueyjeui aype ab al6 Jad ey ese | ssquaily 9} 1e4) 3} 2 yaw! 9 uule, WIKI 8} Uad eu JloUg | uoINy “eyloupiederfeup 9 au: Oo @ ban t& qarté yulinetin e vet me isa 18 shkélayera: “ja ku dol po hapet, ja dhe reja qe tregon rrugén, ja dhe uj a8 po del gulfa—cuifa nga shkémbi, ja dhe mana qa bie mbi shkretatiré; glitheke po indih Madhérisé suaj. (Gjuhé e rrallé kjo pér Makiavelin pér té cilin fare lehté mund té mendohej se beson vetem tek ato gé shoh me syt8 ¢ ti. Si? Ky cinik na u shndérroka tani né nie prefet?} Nga lutja € funcit do #8 dalin kéto strofa té zjarta pérté cilat Edger Quinet do té thoshte se jané "Marsejeza e shekullit XVI", kurse Chartes Benoist do té shtonte se shté “britma gé ringjali njé popu’, britma te cilén, re shekuj e gjysmé mé pas, do ta kapte Kavuri che Garibaldi Pra nuk duhet léné té humbasé ky rast, né ményré gé Italia, pas njé pritje kag t8 gjaté, 8 mund té shohé mé né fund shélbuesin e vet. Nuk mund ta shpreh dot me fjalé se me ¢’dashuri do té pritej ky njeri né t& gjitha viset gé kané ndieré thundrén e huaj, me ¢’etje pér hakmarrje, me c’besim té patundur, me gméshiré e me gilot! Cilén deré dota gjente moyllur? Cill popull nuk do ti binde]? Kush do t guxonte ta kundérshtonte? Cili italian nuk do t'a respektonte? Ky sundim barbar i kall krupén kuitdo Le té pranojé pra shtépia e ndritur e Medicave kété detyré kaq té larté “me guximin dhe shpresén gé i shkon pér shtat veprave t& médha’ dhe nén flamurin € saj, le t8 marré jet kumti i Petrarkés: Virtu-ti kundar egérsisé, Armét do marré e luft’ e shkurtér do jeté, Se vier’ e lashtésisé, Te zemr'e italianit, mort kurré s’ ‘do keté. Me kéto vargje t& poetit té mach lajmétar, mbyllet Princi. Fati i veprés Cat i ngatérruar i njé njeriu dhe i njé veprel Deri né ditén ¢ fundit t8 jetés Makiaveli pésoi veg hidhérime ¢ zrgnjime; gor ed! J8 Gast t& vetém, ai s'do 8 mund té pérfytyronte cot se gizhurmé do té shkaktonte né shekul jo veparth gé atéheré avis | er pérshtypje kurrkut Lorene de Medigi, duké i Urbinos @ mori Princi-n n& doréshkrim; ai s'tregoi as vémendjen mé t8 vogél (la kelé lexuar yallé?) dhe natyrisht g& as qé i shkoi nd&rmend gé ta shpérbien aulorin. Vaig nga sémundja napolitane mé 1519, né moshén njévst e shiaté viecare, duke léné pas nie vaes Katerina de Mecigi, © he pr pes dees do #8 ishte ai i princit Veg késaj duhet théné se midis bashkékohésve té shumté né duart e168 clléve garkulloi doréshkrimi i veprés, interesi qe i pakét. Eh, n)& pérmbledhje maksimash té réndomta! Kushdo qé ishte familjarizuar .aciopak me shfagjen e politikés s8 pérditshme t8 asaj kohe s'kishie cté mésonte nga kjo vepérth. Nase, duke filuar nga 1549, Medig&t e martin isi me sy t8 miré Makiavelin, kjo vjen nga emri qé ai ka si népunds i matur e polltikan finok € jo pér shkak t& Princit; ai merr njé pension pér te shktuar Historiné @ Firences dhe ngarkohet me disa misi gesharake. Vetém pas vitit 1525, kur Medigét ndryshojné kursin politi, ata i besojné disa detyra mé té denja, por késhtu Makiave’ komprometohet périundimisht me ta. Kur mé 1527 rivendoset Republika dhe Medig&t débonen nga Firence, autori i Princit. i késaj vepre gé i kushtohej njé tirani, historiani i shitur tek Meci¢ét, nuk mund té logarisé se do té mbéshtetet nga regjimi iri. Posti i té Dhjetéve té Lirisé e t Pages rivendoset, por kété heré i besohet njé faré Tarugi! Mérzia dhe dhembjet e forta té zorréve e mposhtin ré né fund Nikola Makiavelin, pér ta shp&né mé 22 gershor 1527 né banesén e fundme, té shogétuar nga sakramentet e Kishés Velém katér vjet pas vdekjes sé Makiavelit, Princi shtypet mé né fund, mbi bazén e njé autorizimi té shkurtér té papés Klement Vil (1531); botimi i kushtohet njé kardinali. Asnjé emocion, asnjé bul Duket se vepra kalon pa u véné re. Por mé pas botimet shiohen tashmé Princilexohet shumé, madje tej mase. Duke nisur nga 1550 ngrihet njé zhumhur gé mbulon gjithé fundin e shekullit XVI. Pas Rilingjes pagane vjen Reforma protestante g@ e detyron Kishén % reformojé vetveten, Pértérija e besimit krishters ndérthusst (une Inay 8 euIssy.e] eque 2} op yn e\epre| sluse) wunjBojo sed dunynu jupusou ojuey 33ysai1 fy WEIN sAPUUPH e1yse UALELUNLOW 1 “AiUISOY 9} © WEYIy.C a} ‘SO|SUKLE|EW 9 'sodH!ED a ‘seyUEG 8 gls|ozneU, au Jos LOsAlulbs JUELINUOW Ay WaAeDPEWy 9} JeDU Jed juawnuow gfu Yenbys 2 angueyey 2} vogue ae} au 'sooualty 9} 89019 eyURg gu euBU ‘seueyso| | Upew | ExNP “ipjodosy ‘ze/1 @Wy .asipney yfoup “ersiequsod, eBu aquojey od ty “saiyey 1 imuded Hwiyshupy afu feyebred od “seunUaiOY weeN|Es @ UNWISE/O|A BU “‘mysay ,engueyigndes 1 qi, ysexueb fh | gy eyp ,anlndod exenwd 9} ewiSeW susup By 9 ‘enigiesqU awsaw aidal n od as uniqys A NP, HOABDIEW MYSEy “,wWAYSJERdU 2) 10194 {>Y ‘seIyIOg 42289 8 uaundy au a19q ey gb elupelbz eses, eryeysy a} WIUAS aray alu gui eyo1eyien © ynu el6sy ‘enindod ny alu adel | eb waIeA 8 waien enquesn as sailijals 3} eiNSLEIUEI @ j}anyas senyngz Ysexsed Ty ‘Uoulig 1Ox¥YS IN AMATUS Ysayuab yoreFeWY ‘awaL 91 eye be ‘soAbiayys a 8s wiGoldys afu uozodosd josny e/er0g erenUOy [n 2 aiden en “euexigndes aul 8d gsunysep at ieysay 9 Une uRMyeU ‘YOUU 9) euZesed esip aype ‘awed 2 dis ‘elpew ‘Wary igus yowiely Ys'd Is Wd 9} 8} e1don esip ‘jenedeY ale ‘Yenjdnyboy EUs! ue} usp 9b JeneryeW Ty “enaiodsap @ uidWeY au UjareDjeW) aUel 2} 9b gufoueid aj uenp ynu ywzRodsap 9 ajbIWe ‘eleuNBayy round gfu eund exysep er muse ‘used 25 “US “Q29h ey Jejequi ow miyseg es eulUojog ajuepU a4? quojdoo e} op *}) nyuapary [ayeq ai OP any ab ‘Ihe 9} ayjeneneu! TUSISSI9} BISLEY glu Yeup YeneDjeyy BIOA seNIYSEy o1ysiy el Op SIS vebjexys | pnyaid elu eype oyys! “gAUEA a eu Jog “WITHEUS @ ywziundo eyp ynyod yuuZIeap! fepu yZewoy elu sys! “uMIUDU et weysypie a1 wodsap | “qyozoly, L48qH Ay WaABMyepy puny U@sdes uensjus ‘gsisnig | solgjeuqu ound ‘myepary gey) yin eBU AW (e009) unyor ew ggaL aut Hy auaz aiusD) eb egap ‘ywannjosae yp yHLD WUIdUs sipiW YpeU | Yeqap elu jadey IA LHIM¥AUS 2N “BxOUNG eqyse anyis yexnp eas TIAX 9 IAX anyoUS EN ‘waiysng 9} e1ed 8 uepus] asden nualu x8) 4a}eh ef6 eiyjus ynu gb eyp aneius 8 UaAsie e]uoy!paid ab aed 2 OAEDFEW SIfaip ay UIUdal | 91/} 0 UBsUIOZ gu ajjouR ‘Buayusuy 9} OUT 8 B}eyNpI dq 9} JawWNUed 9} e1ql} ows UIYSAYOHeW EsIUU 8 ouISSU! U ab gould owns “ejayien 9 arysi ab af6 | soulAyajanepieyy © U9 ou (nx (Sin) wWeUsupse 2 UReIGu JeMyMpe LUSH © 8s URLLEZe;y uosAles @ ‘sapuos4 © why eylou ny rYWed Ay veNnYE 1 acd uniesd wezenepyew ofu yebeIYs my Morus 2 Jelysrub qu syajod BiesepIsudy uojog "wUUezay\ | FEYEIONRIG ‘epUEN OUGED UerEDyEpy 480 sf6ojody atu eleniyys = uoyoety ugey 50.04 afousiy ly9oL evs nusep @) aU 2uf} 8 ug quizinjosge 1 fenUeUI BBN LlOUNey gues 2 UNAS OW UNYSEP eu gua auUEY ab JensIUIWUDAIH 9 lovernes ‘DeHepU Jog el 2 UafA es EpUB! oy enalieys @ efen "yuImier a solu 21 by sedis wy fad ezortinsexd aioiny afurakay qui usta cn SmUEIeS 0191190 eunfiy alu eBu jayosepuange (EIuNUS oobejuardes oul ow) aut nsous@eyseq eyo 1eqeq “gui soundeu ations © youy ‘weysenz961 mous >iniws Ysepuigied alu ebu yayosonuc res "SeuUaIOY peyayas | esLEA | JAX UirD|OUS 23 WH ‘niUsey "WeAEDYEYY 8 UaLNBY eu 1O3)opsop Anup 8 uaLiM Bu Iso, 9) euloe ‘uenea Qu ‘rDe;sIOBUy 9 ieyMzer “es-9I!IUOH | EH Hoo feveiyseqw sod “ujenenyeyy exey Jenxe| alysiy a's unzef ny ‘8s emus 9uNC WaABHVE/Y EIOHN JepUNy IbATD uIR@ssoy ouIEQUY YNzer Ine ail 28u 69) aw SbipU ab fenenyeyy epoyiry nseuquasoy vepurny wren 21 alsuonad aft qu suo!s¥07 Mp euU NILES yHEDoUL] Iueroorced psun! | way eYoIoa 821 eiy yaINZal expo aulouep 9 zeduse be og Jnzol's uenenteny gulauin 8 yewesajorg ‘oun eBu fempiecions eueU | ,SeuNUEION) Bua, alu Js “,eseunUe.ON 1upalp, alu 1s uSIB, (Zu¢1) mewajoveg uays © enesew angque|sojoud guiNYs 9 eife 2N .foztanentewy, efcy supe yesel aroysfueBU | wezineryeus, oup aenenieus, tate} uBlopied 9 auloIy Qyoy ¢19H EN aulianehios Bue OU OC anysngus1 YS! 9b fes @ yLI0G0 a1 ISANZWAY ot op {OIpaWN 8p eUNOIe> 9} LuMsod yUer)RASEH @ uOI LEN OABDyENy osers uizngiod © ieze0uel3 'seidan a uuunog Uojepu eyp LoUap 9 "sai. | HOuO! uelinu 8 se3sed 91 of, uuewwyys uoouoUeD ‘7661 au I lie B6ed ‘od 98 Quoys 9 UENp esIg cumjaneryewy Jed sndeytuorer ale 4 o1use anu @ eid EIOWN DIN PIO IUsISab aufenb o uy 24 uitefp SsaN “atiefo as setop, ford sensyys siuse oud 8s LOpUoN! ‘wequewey | wore doyysedehsy “ejoq preuibey yeulpsey yew 2} Lays glu 8 UarINaion 2u uoypopu 91 op fa | our Sup ereDyey4 ‘eI EAEIOLNY oy ode 8 ualrugs! @ uuuatisz gu sed ow JeAyuedus @t 19d “auiyeibry o Sneseleut 8 ualuseyied ey eyp aneutim =) ayneues UgUTUp 6 Figura @ Napoleonit q@ suacon gfith shekullin XIX, | duket armigqve té tij, mes té ciléve edhe Shatobrianit, si sendértimi me i pérkryer i princit té pérshkruar prej Makiavelit. Mbase késhtu endojné edhe migté e tj. Ai €shté njé pérbindésh i verteté i virtu=tit gé di ta rrotulojé fatin, kété grua kapricioze. A nuk @ vérteton KSt& kthimi i ti) nga ishullt i Elb8s? Kryemurgu Guillon boton mé 1818 ibrin Makiaveli i komentuar prej Napoleon Buonapartit, i cili ishte njé ibér fund e krye i stisur. Fragmente té veprés sé Makiavelit, mes té cllave edhe njé pérkthim n8 doréshkrim i Princit, qenkéshin gjetur in karrocén @ Napoleonit, né fushén ¢ betejés sé Vaterlosé! Xéto fragmente t& p&rgatitura enkas pér uzurpatorin paskeshin anash shénime té béra prej dorés sé ti! Viktor Hygoi, né librin Historia @ njé krimi, pretendon se Napolecni Ii, nip i Buonapartit, i mbiquajtur | voaii’, kur ndodhej né burgun @ Han-it, lexante vetém njé liber a& do ta pargatiste pér uzurpimin e ardhshém té pushtetit. Ky lib@r ishte Princi, Sepse idealizmi politik i shekullit XIX e urren autorin e kétij manuali cinik, Por, po ky idealizém, gjunjézohet pérpara zgjimit té ndérgjegies kombétare t8 popujve. Ag, sa mbaré Italia e bashkuar @ viteve 1870, gjithé demokratét e botés, i pérgjérohen dhe e shohin me mirénjohje figurén ¢ Makiavelit, kétij armiku té pushtetit papner i cili, n8 kapitullin XXVIt8 Princi-t, n& kété “Marsejezé té shekullt XVI", paralajméronte plot patos krijimin e Shtetit Kembéatar Italian. Né shekullin XX, kur bota liberale, @ ndodhur né daren e luftrave gjigante, sulmohet nga té katér anét prej baticés sé autoritarizmit e mé pas té totalitarizmit, idealizmi poiitik humbet terren pérballé “realizmave" gé gjithnié e mé hapur i referohen Makiavelit che Princi-t. Mé 1924, né librin Prefud pér Makiavelin, né njé pérpjekje pér t8 lavdéruar fiorentinasin e shumépérfolur duke lavdéruar vetveten, Benito Musolinie lidh fashizmin me makiavelizmin. (Ai shkruan: “uné pohoj se sot doktrina e Makiavelit @shté mé e gjailé se sa ishte para katér shekujsh...”). Lufta e dyté botérore pérfundai me déshtimin e pérgjakshém 18 fashizmititalian dhe té nd&rmarrjes hitleriane pér sundimin e botés. N& kEt8 ndérmarrje makiavelizmi mori njé fytyré t6 re, sikur u bé mé vthurur, mé | “cmendur’, U besua se disfata e Hitlerit isivie edhe disiata e Makiavelit, Lindi shpresa se mbase “njé dité e deri n& njé faré mase, edhe veté Makiaveli do t8 mund té shtihej né dor” (Frangois Jauriae). Pern njS masé 18 madhe, Hitteritishte fora @ Stalinit. Atéher, a i duhet zéné besé Arthur Kuesilerit, kur né librin 70 dhe lof, 8 golén e personazhit Rubacay, njé bolshev se kishin me sy 18 miré, kéto fais: "Flitat se njSehi (Stalini) pélaen vincin 9 Makiavevtm hion nga xhegi ive! ndonjé gjé mé e mengur mbi rregullat ¢ etikes potitike...” Hutemi iexuasit 18 na falé qé u zgjatém kag shumé me njé libér kag té vogel. Sepse na u desh lé shkoaisim me hallési nj8 vepér, la mé shpesh citohet sesa lexohet; sepse na u cesh t8 shpjegojms se pérse ajo ka léné kaq shumé gjurmé n3 mendimin peréncimer, né kundérsittim me at gé kishte dashur veté autor! i saj, géllim! i té ishte shumé mé i kufizuar. Por forca gArryese @ mendimit che it Makiavelit e tejkaioi jashtézakonisht st pati vné vetes, kur shkroi vepréin. Princi e ka munduar njevézimin pér katér shekuj, sepse nxorri né pah hapur e nd mEnyré t8 vrazhaé, probiemin e marrédhSnieve 1 politikés me moralin, duke cuar “na njé néarje t8 thellé, né njé ndarje te pandregshme" mes tyre (J. Maritain). Dhe Princi do té vazhdojé t8 mundojé njerézimin “pérjetésisht’ ose. \é paktén, deri atéheré kur njerézimi t ket pérvetésuar plotésisht parimet @ njé kulture morale té sigurté, q& né rastin e Peréndimit éshté trashéguar nga disa filozofé t8 médhenj t8 Lashtésisé e mbi 4 gjitha, nga krishterimi mé tepér se gdo libar fjetér”. Nd&rkaq Rubacovi ‘Che miré bén: gysh atéheré nuk Sshté shkruar

You might also like