Professional Documents
Culture Documents
Yol Projelendi̇rme Uygulamalari
Yol Projelendi̇rme Uygulamalari
Tanım: TCK ve AASHTO Standartlarında Yol Projelendirme uygulamaları, yol projelerinin tüm aşamaları ile iki
ve üç boyutlu olarak uluslararası standartlarda üretilme süreçlerini içerir.
Hedef Grup: Bu uygulama, inşaat, harita, orman, mühendislik bilimleri, hacim projesi yapan kamu birimleri,
belediyeler, üniversiteler, akademisyenler, öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.
Hedefler:
Yol projesine altlık olacak sayısal arazi modelini iki ve üç boyutlu olarak oluşturabilecek ve bu model
üzerinde; sıfır poligonu ve güzergâha ilişkin gerekli hesaplama ve analizleri yapabilecek,
Yol yatay ve düşey oluşturabilecek ve gerekli tüm kontrolleri uygun standartlarda gerçekleştirebilecek,
Enkesit ve boykesit işlemlerini dinamik yapıda gerçekleştirebilecek,
Otomatik ve manuel olarak kırmızı kot geçirebilecek,
Yol projeleri için gerekli proje tablo ve krokilerini (some, aplikasyon tabloları; yatay, düşey, dever
krokileri…) anında oluşturabilecek,
Arazi kesitlerini kullanarak üç boyutlu (3D) kazı / dolgu hesabı yapabilecek, gerekli raporları
oluşturabilecek,
Platform tanımlarını dinamik olarak oluşturabilecek,
Duvar tanımları ve sanat yapılarını oluşturabilecek,
Brükner ve kübaj işlemlerini gerçekleştirebilecek, çıktı ve raporlarını uygun standartlarda
oluşturabilecek,
Şevli-kotlu planları oluşturabilecek, projeleri dinamik yapıda paftalayabilecek,
Projelerini üç boyutlu (3D) yapıda sunabilecek (Plan/profil/enkesit/3D senkronize görünüm),
Proje aşamalarında verisini online haritalar ile görüntüleyebilecek,
Proje çıktılarını istenilen şablon yapıda alabilecek,
Ürettiği projeleri Google Earth’ e aktarabilecektir.
Dosya Ekle penceresindeki, Dosya Türü butonuna tıklayınız ve Excel(*.xls) seçimini yapınız.
Oluşturduğunuz klasöründeki "TOPOGRAFIK_NOKTALAR2.XLS" dosyası seçiniz ve Ekle
butonuna tıklayınız.
Eğer arazi üzerinde üçgenleme yapılması istenmeyen alanlar(maden sahaları, binalar vs.) veya üçgenleme
sırasında dikkate alınması istenilen şev altı-üstü, dere, akarsu yatağı gibi detay krokiler var ise, sayısal arazi modeli
oluşturulmadan önce projeye eklenmesi gerekir. Yatay geçki üzerinde yer alan bina, şev altı-üstü ve akarsu
detaylarının olduğu oluşturduğunuz klasörün altındaki " DETAY.NCZ " dosyasını aktif projeye ekleyiniz.
Bunun için ;
Uygulama Menüsü > Ekle > Dosya Ekle işlemine giriniz. Dosya türünü .NCZ yapınız ve ‘’DETAY’’
dosyasını seçiniz
Uygulama Menüsü > Kaydet > Farklı Kaydet ile proje ismini yol_uygulama diye oluşturduğunuz
klasöre kaydedin
Km Kalınlık
0+000 0.30 m
2+000 0.45 m
5+000 0.75 m
6+150 1.0
0+000 – 0.95 - - - 30 70
1+720
1+720 – 1 - - - 40 60
2+020
2+020 – 0.95 - - - 30 70
2+800
2+800 – 1.15 - 10 30 40 20
2+980
2+980 – 0.95 - - - 30 70
3+640
3+640 – 1 - - - 40 60
4+860
4+860 – 0.95 - - - 30 70
5+500
Not: Kabarma değerleri pozitif, sıkışma değeri ise negatif değer olarak 1 sabit sayısına eklenir.
Örneğin:
% 10 Kabarma olduğunda 1.1 girilmelidir. Burada:
% 10 = 0.1
Sabit Sayı = 1
Editörün sol tarafında yer alan Başlangıç Km – Bitiş Km ve Açıklama hücrelerine aşağıdaki parametreleri
giriniz." Ekle " butonu ile aralıkları listeye ekleyiniz.
Editörün herhangi yerinde farenin sağ tuşuna tıklayınız ve açılan menüden "F3 Ekle " işlemine giriniz.
Depo ve Ariyetleri aşağıdaki tabloda olduğu gibi giriniz.
Nokta yakalama aktif hale getirilerek S1 sırası ile S13 kadar sıfır tabakasında tüm noktalar birleştirilir ve
proje kaydedilir
Elemanlar Yöntemi:
Güzergah doğru, çoklu doğru, yay ve spiral objesinden oluşabilir.
Güzergah haline getirilecek objeler herhangi bir seçim yöntemi ile çoklu olarak seçilebilir. Seçim işlemi
yapıldıktan sonra güzergahın başlangıç objesi gösterilir.
Güzergah başlangıcı herhangi bir obje olabilir.
Genellikle kavşak kolu ve özel güzergah çözümlerinde bu yöntem kullanılır.
Oluşturulacak güzergah penceresinden Ekle butonuna tıklanır karşınıza yeni bir pencere çıkacak o
pencerede güzergahı oluşturacağınız klasör seçilir (Daha önceden proje dosyası oluşturduğumuz için
klasör otomatik gelecektir) dosya adı ‘’güzergah’’ girilir ve ‘’Aç’’ tıklanır. Daha sonra gelen pencerede
‘’tamam’’ tıklanır.
Güzergah haline getirilecek elemanlar sırayla seçilir. Da önce some noktalarını birleştirdiğiniz çizgiler
seçilecek. Seçilen çizginin rengi değişecektir. Şekildeki gibi S6 – S7 doğrusu son seçimiz olsun farenin
sağ tuşuna basın ve güzergahınızı tamamlayın.
Grafik ekran üzerindeki noktaları kullanarak yatay güzergah tanımlamak için, kısayolu olan butona tıklanır.
En son someden (S7) sonra eklenmek isteniyorsa, son some seçilmeli ve komut uygulanmalıdır.
SOME YARIÇAP
S7 305
S8 200
S9 1000
S11 220
S12 600
Daha sonra editörden Dosya > Sakla denir çıkan diyaloğa hayır denir güzergah dosyanız oluşturulmuş
oldu ‘’X’’ ile kapatabilirsiniz.
Not: Güzergah oluşturmak için iki farklı yöntem kullandık burada istenirse güzergah editörü açılarak tuşu
ile koordinatları tek tek girerek de tanımlama yapabiliriz. Veya ilk çizgileri sonuna kadar seçerek de bitirebiliriz
yada ikinci seçeneği baştan uygulayarak da bitirebiliriz.
Not: Güzergah editöründe güzergah ile ilgili birçok işlem daha yapılabilmektedir. İlerleyen zamanlarda tek tek
kendiniz uygulayıp öğrenebilirsiniz.
Yatay Güzergahta Yer Alan Elemanların Geçiş Sembolleri ve Açıklamaları;
PB, Proje başlangıcıdır.
PS, Projenin bitişidir.
TO (Tanjant Orijin), Kurbun başlangıcıdır.
TF (Tanjant Final), Kurbun bitişidir.
CC (Curve to Curve), İki kurbun birleşme noktasıdır.
ST (Spiral to Tanjant), Spiralden aliymana geçiş noktası.
TS (Tanjant to Spiral), Aliymandan spirale geçiş noktası.
SC (Spiral to Curve), Spiralden kurba geçiş noktası.
CS (Curve to Spiral), Kurptan spirale geçiş noktası.
Tekrar yatay güzergah editörünü açınız
Plan Çizimini Yenile butonu ile güzergahın son hali grafik ekrana çizdirilir. Ve kapatılır.
Özellik Açıklama
Kontrol Açıklama
Değişken Açıklama
Kodu
A Sapma açısı
değerleri
B Bisektris
mesafeleri
L Kurp yay
uzunlukları
R Kurp
yarıçapları
T Teğet
mesafeleri
TF Kurp çıkış
Km'si
Y,X Some
koordinatları
Değişken Açıklama
Kodu
SB_Lr Lr değeri
SB_Lt Lt değeri
SB_La La değeri
SP_A Spiral
parametresi
giriş
SP_NO Kurpdaki
başlangıç spiral
no
SP_Xm Kurp
merkezinin
spiral
başlangıcındaki
teğet mesafesi
Değişken Açıklama
Kodu
??SB_SM_NO Some No
??SB_YON Kurp
Yönü
??SB_A Kurp
Açısı
??SB_R Yarıçapı
??SB_T Teğet
Boyu
??SB_L Kurp
Uzunluğu
??SB_S Dever
Miktarı
??SB_Gn Yatay
kurplarda
genişletme
değeri
??SB_X Some
noktası
koordinat
bilgisi X
??SB_Y Some
noktası
koordinat
bilgisi Y
??SB_S_A Spiral
olmadan
önceki
kurp açısı
??SB_S_X,Y Spiral
olmadan
önceki
some
koordinatı
X,Y
İşlem için öncelikle güzergâh dosyası seçilir, kroki için yükseklik ve yazı boyları için değer girilir ve
"Tamam" tuşu ile kroki Profilin altına ya da ekranda boş bir yere etkileşimli olarak yerleştirilir.
Listeden Sekmesi
Daha önceden oluşturulan Kilometre Referans Listesi kullanılarak enkesit alımı yapılabilir. Bu kısımda
bulunan 3 nokta tuşu yardımı ile liste dosya seçimi yapılır.
Grafik ekranda üçgen model ve referans alınması istenen diğer objeler yüklü ve görünürlükleri açıkken,
Enkesit > Modelden Enkesit Al işlemine girilir. Daha önce oluşturduğumuz güzergah dosyası seçilip
‘’tamam’’ tıklanır
Diğer Parametreler
Enkesitleri Sınırla: Bu seçenek ile enkesit alınacak bölge bir alan ile sınırlandırılabilir. Enkesitleri sınırla işlemi
kullanıldığında Sola/Sağa Enkesit Genişliği sınır kenar uzunluğundan fazla olmalıdır.
Enkesit Planı Çiz: Bu seçenek ile oluşturulan enkesitlerin planını görüntülenebilir. Bu kutu aktif hale
getirildiğinde enkesitlerin kilometrelerine göre güzergâha olan açıları ve hangi bölgelerden enkesit alındığı çizim
üzerinde gözlemlenir.
Modelin Dar Olduğu Yerden Uzat: Bu seçenek üçgen modelin enkesit genişliğinden az olduğu kısımlar için
geçerlidir. Son Noktadan Yatay Uzat veya Son Noktadan Aynı Doğrultuda Uzat işlemi ile üçgen modelden okunan
kot enkesit genişliği kadar uzatılır.
Çok Yakın Enkesitleri Ayıkla: Bu seçenek ile yatay güzergâh elemanları ve rakortman değişim kilometrelerinde,
birbirine çok yakın enkesitler yakınlık kıstası girilerek ayıklanır. Bu işlem için Ortada Birleştir veya Birini İptal
Et seçeneklerinden biri seçilir. Yakınlık kriteri (metre) girilerek işlem uygulanır.
Kurplarda Birbirini Kesenleri Kırp: Bu seçenek ile dar çaplardaki kurplarda enkesit kolları kırpılabilir.
Enkesit parametreleri aşağıdaki gibi belirlenir. (Tüm tabakaları açınız yoksa enkesit parametreleri
kısmında ilgili tabaka eklenemeyecektir.)
Otomatik Kırımızı Kot tanımı için, İşlemler > Araçlar > Otomatik Düşey Güzergah Tanımla > Tam
Otomatik Kazı-Dolguyu Minimize Ederek işlemine giriniz.
NetPro 7.0 ile geliştirilmiş bir diğer özellik kırmızı kotun otomatik olarak çizilmesine imkan tanıyan Otomatik
Düşey Güzergah Tanımla editörüdür. Bu fonksiyon ile profil üzerinde, Max. Düşey Kurp Sayısı, Max. Eğim vb.
parametreler kullanılarak Kazı ve Dolgu alan değerinin toplamını minimum edebilen düşey güzergâh tanımı
yapılabilir.
Arazi dosyası seçildikten sonra karşınıza tablo çıkacaktır tablodaki tanımları aşağıdan inceleyiniz ve
tabloyu aşağıdaki gibi doldurunuz ve tamam tıklayınız.
Kilometre Süzgeci, kilometre süzgeci verilerek hesaplamanın bir aralıkta yapılması sağlanabilir.
Başlangıç Bitiş Kot Değerleri, üretilecek düşey tanımın başlangıç ve bitiş kot değerlerinin girildiği alandır. Kot
değerlerinin enkesitlerden otomatik olarak alınması isteniyorsa 0 girilir.
Hesaplanan kurp boyları görüldüğü gibi ondalıklı sayılardan oluşmaktadır. Uygulamada genelde bu sayılar
hesaplanandan küçük olmayacak şekilde üst değerlere yuvarlanır.
Bunun için kurp boylarına mausla çift tıklandığında açılan pencereden aşağıdaki gibi düzeltiniz.
Kontrol için güzergah çizimi yaparak çizim ekranından kontrol ediniz. Bunun için butonuna
tıklayınız veya editör üzerinde maus sağ tuşuna basarak güzergah çizimi tıklayınız.
Tamamını siliniz
Rakortman Tanımları > Dosya > Yeni Rakortman işlemine girilir. Rakortman bölüm numarası olarak
1'i kabul edilir.
Bir cep 3 satırda tanımlanacaktır.
Kurplarda Genişleme
Rakortman Tanımları Editöründe İşlemler > Genişlemeler işlemini başlatınız ve aşağıdaki parametreleri
giriniz.
Not: Özellikle uzun taşıtların bir yatay kurbu dönerken arka tekerlekleri, ön tekerlekleri ile aynı yörüngeyi takip
etmemekte ve daha büyük şerit genişliğine ihtiyaç duymaktadır. Rakortman Tanımları editöründeki işlemler
menüsü altında yer alan Genişlemeler ile AASHTO standartlarında kurplara genişletme uygulanabilir.
İşlem sonucunda yolun solu için " 2 " sağı için ise, " 3 " nolu rakortman bölümleri otomatik olarak oluşur. Bu
bölümler tip kesit tanımı oluşturmada kullanılacaktır. İşlemin sonunda ‘’sakla’’ ve ‘’sakla çık’’ ile editörü
kapatınız
Not: İlk tanım ana tip kesit tanımı olması nedeniyle otomatik olarak başlangıcı eksenin " 0,0 " noktasından
başlamıştır. Kullanıcı istediği takdirde bu kuralı üzerine tıklayarak değiştirebilir.
Kısayolu Sol Tanım altında bulunan % Eğim butonu ile Platform tanımına sola doğru başlanır.
Tanım Açıklama
Kod Oluşacak olan kodun girildiği bölümdür. Kod kataloğunda tanımlı standart kodlar (?) kullanılabilec
Eğim Oluşacak olan tanımın eğim değerinin girileceği bölümdür. Rakam girilebileceği gibi, eğim kodları
(Yüzde)
SO1 3.5 D
SO2 3.5 D
YKO 2.5 D
Yukarıdaki tanımlar tamamlandıktan sonra, Bitiş kuralı işlemi ile yol kenarından şev uygulaması
yapılacağı seçilir.
Ekranın solunda bulunan listeden platform üzerine sağ tuşla tıklanır ve Yeni Alt Tanım komutu ile AŞINMA
adıyla yeni bir alt tanım oluşturulur.
Bitiş kuralı olarak Aşınmadaki gibi uzatma işlemi ve daha sonrada Sağ sol aynı işlemi ile BINDER tanımı
da tamamlanır.
BITUMLU_ TEMEL tabakası için Yeni alttanım BITUMLU_ TEMEL tabakasını tanımlayınız
Not: Bu tabaka bizim toprak işlerimizin bittiği tabakadır aynı zamanda (Terasman kotu, Reglaj kotu) olarakda
bilinir Alttemel tabakasının alt kotu yani üstyapı başlangıç kotudur. Kazı dolgu kübaj hesabı olarak
kullanacağımız kotdur. Bu sebeplerden dolayı uzat tanımına ek olarak kesiti takip et diyeceğiz
Kod Kataloğu'nun ara yüzünün sol tarafında kodlar ve parantez içinde açıklamaları, sağ tarafında bu kodların
özniteliklerinin özet bilgisi ve katalogda yer alan tüm kodların hangi özellikte olduğu gibi bilgiler yer almaktadır.
Buradaki herhangi bir kod incelendiğinde örneğin YKO:
Bu kodun açıklamasından da anlaşılabileceği gibi, Yol Kenar Sol olduğunu,
Kendisinden önceki araziyi kesmeyeceğini ve yine kendinden önceki koda kadar olan çizgi üzerine dever
yazılacağı gibi bir takım bilgiler yer alır.
Herhangi bir kod üzerinde değişiklik veya dosya bazlı işlemler yapmak için, pencerenin sol alt tarafından yer alan
Değişikliklere İzin Ver onay kutusu işaretlenmelidir.
Tabaka \ Kesit Tabaka Ayarları için sağ tarafta yer alan Tabaka Ayarları butonuna tıklayınız ve rengini
kahverengi, Plan Tabaka Ayarlarını turuncu yapınız.
Kurallar bölümünde ise, bu kod yol kenarı ve platformun sol kod olduğu için kendinden öncesini hiçbir
şekilde arazinin kesmemesi gerekiyor. Kestiği takdirde platform geometrisi yarım kalacaktır. Bu
durumun oluşmaması için "Kendinden Öncekini Arazi Kesmez" kuralı aktif hale getiriniz.
Kendinden öncekine eğim ve dever yazılması için iki kuralı da aktif hale getiriniz.
Ayrıca Enkesit çizimi sırasında üzerine kot ve aramesafe bilgisi yazılması için diğer opsiyonları da aktif
hale getiriniz.
Enkesit üzerinde sembol çiz opsiyonunu isteğe bağlı olarak değiştirebilirsiniz.
Özellik kısmından eğer bu kodun platformun en son noktası olmasını istiyorsanız, mutlaka yol kenarı
özelliğini seçmeniz gerekir. Aksi takdirde bu kodu platformun en uçlarında kullansanız bile, program bu
kodların yol kenarı olduğunu anlamayacak ve şevli kotlu plan vs. işlemlerde hatalarla karşılaşacaksınız.
Aynı şekilde RSR (Road Side Right-Yol Kenarı Sağ) şeklinde yeni bir kod oluşturunuz. Yukarıdaki işlem
adımlarının uygulayınız. Yalnız burada dikkat etmeniz gereken kısım önceki tanımladığımız kod platformun
solunda kullanılmaktaydı, yeni kod yani RSR ise sağında kullanılacaktır.
Tanımladığımız yeni kodları Tip Kesit tanımında kullanmak için, editördeki platform sekmesine geçiniz ve
0+000.00 ile 3+500.00 aralığını tıklayınız. Buradaki tip kesit tanımının sol tarafındaki YKO kodunun üzerini
tıklayınız ve YKO yerine RSL yazınız. Aynı şekilde sağ taraf için YKA yerine, RSR kodunu yazınız.
Diğer kilometre aralıklarındaki tip kesit tanımları için de aynı işlem adımlarını uygulayınız.
Parametrelerin girişi tamamlandıktan sonra, İşlemler \ Enkesitleri Üret işlemi ile tanımlanan platform kesitlerinin
geometrilerinin bulunduğu kesit dosyası olan *.KSP dosyaları üretilecektir. Kesit dosyalarının üretildiği klasör
Ornek_Proje_Yol klasörü altındaki ORNEK_PROJE_Kesitler klasörü içerisinde yer almaktadır.
İşlem tamamlandığında öncelikle kullanıcıya dolgu aralıkları ve bu aralıkların yükseklik değerleri ve arazinin kısa
olduğu km aralıkları kullanıcıya raporlanır. Bu rapor çıktısı Dosya\Sakla ile daha sonra kullanılmak üzere
saklanabilir.
Şev Uygulaması
Tip Kesit Editörü > Şevler sekmesine geçilir.
Şev tanımlarında km bazlı değişiklik yapılmak isteniyorsa, özel dolgu ve yarma şev aralık tanımları
kullanılabilir.
Not: Tablo aşağıdaki gibi doldurulur Sınırlayan kesit ismi sizde platform olabilir eğer platform ise onu
seçin sıyırma kalınlıkları proje parametreleri ilk tanımlarken girmiştik otomatik gelir eğer gelmez ise
aşağıdaki gibi tanımlayınız. Bu kalınlıklar proje ilk hazırlanırken genelde arazi raporuna göre hazırlanır
0.2, 0.3 cm kalınlığıda seçilir. Proje ihale edilmiş ise idare size kaç cm sıyırma yapmanız gerektiğini
söyler sıyırma kazısı genelde dolguda uygulanır fakat bazı projelerde kazıdan çıkan kazının dolguya
taşınması söz konusu olduğu durumlarda kazıda da yapılabilir.
Referans Kesit, ARAZI.KSE dosyası olacaktır. Sınırlayan kesit ise Alttemel.KSP dosyası olacaktır.
Sıyırma kazısının nerede uygulanacağı sınır olarak seçilir, proje için Dolguda seçilir.
Modelden enkesit alırken oluşturulmuş eski yol kodlarının referans alınarak, eski yol içinde sıyırma kazısı
yapılmaması için Eski yol kodu sağ "EYA" sol "EYO" olarak seçilir.
Parametreler belirlendikten sonra programın verilen değerlere göre nasıl bir sıyırma kesiti oluşturacağını
görüntülemek için Önizleme butonu tıklanabilir. Tamam ile geçici Sıyırma Kazısı kesit dosyası
@SIYIRMA oluşturulur. İşlem sonucunda oluşan @SIYIRMA sakla işlemi ile projenin bulunduğu dizin
altında SIYIRMA_KAZISI.KSE olarak saklanır. Eğer saklamazsanız kesit editörü kapandığında oluşan
kesit kaybolur
Diş Kazısı
İleri Kesit İşlemleri > Diş Kazısı işlemine girilir.
Referans kesit olarak SIYIRMA_KAZISI.KSE dosyası, sınırlayan kesit olarak ise " Alttemelo.KSP "
dosyası seçilir.
Eski sol yol kodu EYO, Eski Sağ Yol Kodu EYA olarak girilir.
Not: Üzerine dolgu yapılacak yamaç şevinin 5/1 (% 20) eğimden daha dik olduğu yerlerde diş kazısı yapılabilir.
Netpro ile diş kazısı yapmak için Kesit Editörü kullanılır.
Enkesitleri kontrol et butonuyla kesitler içinde kapatılmış fakat işaretlenmemiş alanlar kontrol edilir. Bu işlem
sonunda rapor gelirse ilgili KM'ler bulunur ve yarma dolgu işaretlemeleri yapılır.
Hacim değerlerini tabloya aktar butonu ile hacimler Kübaj Editörü'ne aktarılır.
İşlem > Tüm Alanları Bul komutu ile tüm alanlar oluşturulur.
Dosya > Sonuçlar > Brükner Çizimi işlemi ile brükner çizimi Netcad grafik ekranına gönderilir.
Aktarım yapılırken çizim boyutları belirlenir ve ortalama taşıma mesafesi hesap yöntemi Ağırlık Merkezi
olarak belirlenir.
Liste üzerine sağ tuş > Dosya Ekle komutu ile çizilmesi istenen enkesitler editöre eklenir. ARAZI.KSE
, PLATFORM.KSP ve ALT_TEMEL.KSP dosyaları seçilir ve eklenir.
1.
Tabaka Rengi Değerler Kot Ara Mesa
Tamam butonu ile enkesitler grafik ekran üzerinde istenen noktaya çizdirilir.
Profil Çizimi
Profil Çizimi işlemine girilir.
Not: önceden çizilmiş profil varsa ekrandan silin
Liste üzerinde sağ tuş / Enkesit Dosyası Ekle - KTB Dosyası Ekle komutları ile profil üzerinde görünmesi istenen
dosyalar eklenir.
ARAZI.KSE
PLATFORM.KSP
GUZERGAH.KTB
Profil çizimine eklenmesi istenen değerler sol tarafta yer alan listeden sürükle bırak yöntemiyle sağ tarafta yer alan
ilgili alana eklenir.
Tamam butonu ile Excel formatında metraj raporu alınır. Dosyanıza raporu saklayınız
Yol enkesiti olarak Platform.KSP /Kesitler KSP (sizde hangisi ise) dosyası seçilir ve tamam ile
uygulanır.
Oluşan listede istenen değişikler yapılarak son haline getirilir.