‫بخش باالیی نمودار (از الیوین وبستریت تا دونیت) (بیش از ‪ ۴۰‬درصد الیوین) به‬

‫پریدوتیت معروف است و بخش پایین آن (کمتر از ‪ ۴۰‬درصد الیوین) پیروکسنیت‬

‫ها هستند‬
‫در نمونه پریدوتیت غالبا الیوین و کانی های تیره رنگ شکلدار که پیروکسن ها‬
‫هستند دیده می شوند‬
‫مهمترین کلینوپیروکسن اوژیت است‬

‫طبقه بندی سنگ های گابرویی‬

‫حاوی پالژیوکالز آنورتیتی هستند‬
‫بیش از ‪ ۹۰‬درصد پالژیوکالز آنورتیتی ‪ ---‬آنورتوزیت (عکس باال)‬
‫پالژیوکالز بین ‪ ۵‬تا ‪ ۹۰‬درصد با مقدار پیروکسن جزئی (در حد ‪ ۵‬درصد) ‪---‬‬
‫تروکتولیت‬
‫تشکیل شده از پالژیوکالز آنوزتیت و پیروکسن ‪ ---‬گابرو‬
‫طبقه بندی سنگ های اولترامافیک‬

‫معادل خروجی گابرو بازالت است‬

 ‫گابرو با الیوین (دلیل رنگ سبز)‬
‫بلور های براق دارای کلیواژ پیروکسن ها هستند‬

‫بافت الیه ای به دلیل اختالف چگالی‬

‫الیه های کرومیتی و سیلیکاتی‬
‫سنگ اولترامافیک‬
‫کرومیت اسفندقه‬
 ‫بافت پوست پلنگی‬
‫بلور های بی شکل و کروی کرومیت به طور شناور در زمینه سبز رنگی که در‬
‫گذشته الیوین داشته و اکنون به سرپانتین تبدیل شده است‬
‫این سنگ اولترامافیک از جنس الیوین بوده که االن به سرپانتین دگرسان شده‬

‫اسکوریا (سنگ پا)‬

‫مذاب بازالتی حاوی گاز فراوان سرد شده و حفره های این سنگ نشاندهنده وجود‬
‫گاز فراوان است‬
 ‫شیشه آتشفشانی (ابسیدین)‬
‫شکست صدفی‬
‫نشاندهنده سریع سرد شدن مذاب است‬
‫با این که رنگ تیره دارد اما دارای ترکیب شیمیایی یک سنگ اسیدی است‬
‫نوع متبلور این سنگ می تواند گرانیت پگماتیت یا گرانیت دیوریت باشد‬

‫گرانیت پگماتیت‬
‫از لحاظ ترکیب شیمیایی همان گرانیت است و بافت پگماتیت دارد با بلور های‬
‫درشت تر از ‪ ۱‬سانتی متر‬
‫کوارتز به صورت بی شکل و شیری رنگ و بلور های فلدسپات کمی خاکستری‬
‫و ورقه های مسکوویت در این سنگ دیده می شود‬
‫کانی تیره تورمالین سیاه (شوریل) است‬
‫می تواند حاوی کانی های ارزشمندی مثل بریل‪ ،‬اسپدومن‪ ،‬کانی های لیتیم دار‪،‬‬
‫پتالیت و آمبلی گونیت باشد‬

‫بازالت‬
‫بلور های بسیار ریز‬
‫تعدادی بلور پرفیری کانی مافیک مثل پیروکسن قابل مشاهده است‬

‫گابرو‬
 ‫بلور های پالژیوکالز قابل مشاهده هستند و رنگ روشن دارند‬
‫نوع پیروکسن ارتورمبیک نمونه سمت چپ برنزیت است به همین دلیل ته رنگ‬
‫قهوه ای دارد‬
‫یک سنگ بازیک‬

‫آندزیت‬
‫یک سنگ خروجی یا نیمه عمیق است‬
‫معادل درونی‪ :‬سنگ های دیوریتی‬
‫بافت پرفیری – پرفیرآفانتیک (بلور های فنوکریست به خوبی دیده می شوند که‬
‫عمدتا پالژیوکالز ها هستند که در آنها ساخت زونی دیده می شود)‬
‫فلذسپات قلیایی سانیدین هم به مقدار کم وجود دارد‬
‫نوع پالژیوکالز عمدتا آندزین است‬
 ‫بازالت پرفیری‬
‫خمیره آفانتیک‬
‫بلور های پالژیوکالز به صورت فنوکریست‬
‫دارای شکل منشوری ‪ ۵‬ضلعی‬

‫بازالت حفره ای‬

‫به صورت گدازه بر سطح زمین جاری شده است‬
‫بافت حفره ای و آفانتیک‬

‫گابرو الیه ای‬

‫تفکیک کانی های روشن (پالژیوکالزها) و تیره‬
‫در اثر ته نشینی به وجود می آید‬
 ‫آندزیت‬
‫بلور های پالژیوکالز در خمیره آفانتیک نشان دهنده بافت پرفیری است پس نام‬
‫سنگ آندزیت پرفیری است‬
‫رنگ متوسط‬
‫نوع پالژیوکالزها آندزین‬
‫نمونه شاخص برای بافت پرفیر آفانتیک‬

‫دیوریت‬
‫در اینجا بلور ها کمی درشت تر بوده و بافت پگماتیتی پیدا کرده اند‬
‫بعضی از پالژیوکالز ها سبز بوده و اپیدوتی شدند یعنی سوسوریتی شدن در این‬
‫سنگ اتفاق می افتد‬
‫کانی های تیره آمفیبول هستند که کشیده بوده و بعضا پیروکسن هم مشاهده می‬
‫شود‬

‫سنگ دیوریتی که بافت دانه ای دارد‬

‫دانه ها تقریبا یک اندازه هستند‬
‫بافت گرانوالر‬
‫پالژیوکالز های خاکستری رنگ از نوع کلسیک‬
‫فلدسپات قلیایی در این سنگ بسیار کم است‬

‫پومیس‬
‫سنگ اسیدی‬
 ‫حاوی گاز بسیار زیاد‬
‫هنگام خروج گازها حفره ها به هم متصل نشدند‬
‫این نمونه بر روی سطح آب باقی می ماند‬
‫استفاده صنعتی‬
‫به پوکه معدنی معروف است‬
‫به دلیل سبک بودن به عنوان مصالح ساختمان سبک‪ ،‬افزودنی در سیمان‪ ،‬برای‬
‫تهویه خاک کشاورزی‬

‫ریولیت‬
‫معادل گرانیت با ساخت جریانی‬
‫بافت حفره ای‬
‫یک سنگ روشن‬
‫ته رنگ گوشتی که نشان دهنده اکسید آهن و فلدسپات های قلیایی موحود در این‬
‫سنگ‬
 ‫مونزونیت‬
‫بافت دانه ای‬
‫هم فلدسپات قلیایی دارد و هم پالژیوکالز‬
‫پالژیوکالز ها خاکستری و فلدسپاتهای قلیایی با رنگ روشن تر و مات تر‬
‫در این سنگ کوارتز نداریم یا به مقدار بسیار جزئی است‬
‫کانی های تیره عمدتا پیروکسن است‬
‫آمفیبول هم می تواند در سنگ دیده شود‬
‫دونیت‬
‫الیوین و کرومیت دیده می شوند‬
‫الیوین ها در حال دگرسانی به سرپانتین‬
‫سنگ اولترامافیک است‬
‫کرومیت نمی تواند به عنوان کانی اصلی سنگ‬
‫محسوب شود‬
‫بسیاری از دونیت ها کرومیت ندارند‬
‫وجود این الیه ها نشان دهنده ته نشین شدن کرومیت در انتهای محفظه ماگمایی‬
‫است‬

‫دونیت‬
‫الیوین ها نسبتا سالم هستند‬
‫نوع الیوین فورستریتی است‬
‫کرومیت ها پراکنده و با بافت پوست پلنگی دیده می شوند‬
‫یک سنگ مهم معدنی‬

‫پیروکسنیت‬
‫اولترامافیک که عمدتا از پیروکسن ها تشکیل شده است‪ :‬ارتوپیروکسن و‬
‫کلینوپیروکسن‬
‫مقداری هم الیوین دارند‬

‫اندازه دانه‬
‫کرویت‬
‫گردشدگی‬

‫شکل دانه‬
‫جورشدگی‬
‫مچوریتی‬
 ‫رنگ سنگ رسوبی‬
‫دگرسانی سنگ رسوبی‬
‫تابع درجه مقاومت کانی های سازنده دربرابر دگرسانی و در مرحله دوم تابع‬
‫بافت سنگ و درجه نفوذپزیری است‬
‫کانی های آذرین موجود در سنگهای رسوبی به ترتیب مقاومت در برابر دگرسانی‬
‫کوارتز‬ ‫‪.１‬‬
‫مسکوویت‬ ‫‪.２‬‬
‫میکروکلین‬ ‫‪.３‬‬
‫ارتوز‬ ‫‪.４‬‬
‫پالژیوکالز‬ ‫‪.５‬‬
‫هورنبلند‬ ‫‪.６‬‬
‫بیوتیت‬ ‫‪.７‬‬
‫پیروکسن‬ ‫‪.８‬‬
‫الیوین‬ ‫‪.９‬‬
‫دیاژنز‬
‫رسوب گذاری‬ ‫‪.１‬‬
‫تراکم‬ ‫‪.２‬‬
‫سیمانی شدن‬ ‫‪.３‬‬
 ‫ساخت پوست فیلی‬
‫بر روی سطح آثار انحالل زیاد دیده می شود‬
‫در مقیاس بزرگ می توان تشخیص داد که نوع سنگ آهکی یا أهکی دولومیتی‬
‫است که بخش های آهکی آن از آن در اثر بارش باران اسیدی انحالل پیدا کرده‬
‫است‬
‫بافت پوست فیلی عمدتا در سنگ های دولومیتی دیده می شود‬

‫ساخت چلیپایی یا موج نما‬

‫امواج یا باد این ساخت را به وجود می آورند‬
‫سنگ رسوبی آواری از نوع ماسه‬
‫در دریا و بیابان ها این ساخت مشاهده می شود‬
 ‫ساخت استیلولیت‬
‫در سنگهای آهکی یا شیمیایی‬
‫شکستگی‌هایی در سنگ ایجاد شده و الیه های باالیی به زیرین فشار اورده و در‬
‫اثر انحالل برخی کانی ها حالت‪ R‬مضرسی (‪( )mozarasi‬دندانه دندانه) ایجاد‬
‫کرده اند‪.‬‬