Nón lá thường được biết đến là một vật dụng dùng để che mưa che nắng.

Chiếc
nón lá trông thật đơn giản mà để làm ra nó thì thật không đơn giản như thế.
Nguyên liệu làm nón gồm có lá cọ, tre, nứa và chỉ cước. Quy trình đầu tiên là làm
khung nón: gồm 16 vành, tre, nứa bánh tẻ vừa mềm để dễ uốn. Quai nón thường
làm bằng vải lụa, vải nhung hay vải voan với đủ màu sắc. Trong quá trình làm nón,
công phu nhất là khâu chọn lá. Lá cọ phải là lá bánh tẻ không quá to, quá nhỏ, nên
lấy từ vùng trung du, được phơi trong nắng vừa. Nếu nắng gắt sẽ khiến lá bị giòn
trong khi trời mưa sẽ làm mốc lá. Sau đó, người ta dùng một miếng sắt, than đã
được nung đỏ bởi bếp than hồng để là thẳng và trơn cho chiếc lá. Là lá đòi hỏi phải
có chuyên môn cao nếu không lá rất dễ bị giòn gãy hoặc bị nhăn, ngả vàng. Tiếp
theo, những chiếc lá được đặt trên chiếc khung có sẵn sao cho các gân lá đều phải
đều nhau. Những mũi khâu điêu luyện lượn từ đỉnh đến đáy sao cho không để lộ
chỉ mới gọi là đạt yêu cầu. Cuối cùng, ở phần đáy nón được khâu đối xứng để làm
ngôi và quai nón. Những chiếc nón còn được làm đẹp với những bức tranh phong
cảnh bên ngoài hay những chiếc quai bằng vải nhung, lụa đầy duyên dáng. Không
chỉ có tính sử dụng trong thực tế, chiếc nón lá còn hướng tới mục đích làm đẹp,
làm duyên cho người phụ nữ Việt. Dưới vành nón lá trắng phau, đôi mắt đen láy,
nụ cười chúm chím, lúm đồng tiền, những sợi tóc mai hay cái gáy trắng ngần của
cô gái dường như được tôn thêm nét duyên dáng, e thẹn, vừa kín đáo lại vừa quyến
rũ, mê đắm. Từ trong đời sống thường ngày, chiếc nón lá còn đi vào thơ ca, nhạc
họa, gợi nguồn cảm hứng cho nhạc, cho thơ. Hình ảnh người nông dân cày sâu
cuốc bẫm trên những cánh đồng rộng lớn với chiếc nón lá che ở trên đầu từ lâu đã
không còn xa lạ. Hay hình ảnh những người lao động, những dì bán nước cùng
ngồi tại gốc đa đầu làng, tay phe phẩy chiếc nón để làm dịu mát những ngày hè oi ả
cũng đã vô cùng quen thuộc ở nông thôn xưa. Nay, đất nước hiện đại hơn, chiếc
nón ít xuất hiện trong cuộc sống đô thị đời thường nhưng lại đi vào những điệu
múa truyền thống, những vở kịch, những câu hát dân ca Ta còn dùng nón lá để là
vật làm duyên cho những chiếc áo dài thướt tha duyên dáng và những bộ áo tứ
thân, áo bà ba mềm mại dịu dàng. Không chỉ có vậy, nón lá còn trở thành quà tặng
mang đậm truyền thống văn hóa dành cho khách du lịch nước ngoài, trở thành món
đồ lưu niệm lưu giữ những nét đẹp của đất nước và con người Việt Nam. Thậm chí
trong những lần lãnh đạo các nước đặt chân, chiếc nón lá cũng trở thành món quà
đầy ý nghĩa thể hiện lòng hiếu khách của người dân Việt Nam.