Professional Documents
Culture Documents
Ayt 12 Organi̇k Ki̇mya - 5 Alkoller Eterler - 2022 - P
Ayt 12 Organi̇k Ki̇mya - 5 Alkoller Eterler - 2022 - P
Ayt 12 Organi̇k Ki̇mya - 5 Alkoller Eterler - 2022 - P
8%
ALKANLAR
11%
ASİT ESTER
11%
ALKENLER
13%
ORGANİK KİMYA
12
11
10
0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Alkollerin Genel Özellikleri
ve Sınıflandırılması
2
3
Alkollerin Adlandırılması
• OH’nin bağlı olduğu C ana zincirde olacak CH3
şekilde en uzun karbon zinciri seçilir.
• OH’nin bağlı olduğu C’ye minimum nu- H3C C CH2 CH CH3
marayı verecek şekilde numaralandırma
yapılır.
CH3 OH
• Eğer OH’ye uzaklık aynı ise çiftli bağ, üçlü
bağ veya yan dallara yakınlığa bakılır.
• Bileşiğin adı söylenmeden önce OH’nin
bağlı olduğu C’nin numarası söylenir.
• Bileşiğin alkan isminin sonuna (an eki dü-
şürülmeden) ol eki getirilir.
• Poli alkollerde OH sayısına bağlı olarak
diol, triol gibi ekler getirilir. OH OH
OH
H2C CH2 CH3 OH
H2C CH CH CH3
OH
H3C CH CH3
OH
H3C C C CH CH3
CH3 OH
H3C CH CH2 CH CH3
4
H2C CH3
CH3
OH
CH3
OH
CH3
5
Alkollerin Fiziksel Özellikleri
6
ÖNEMLİ ALKOLLER ETİL ALKOL SENTEZİ
Metanol
• Alkollerin en basit üyesidir.
• Odunun havasız ortamda ve yüksek sı-
caklıkta damıtılmasıyla elde edildiğinden
metanole “odun alkolü” de denilmekte-
dir.
• Metanol çok zehirlidir; az miktarda yu-
tulması körlüğe, çok miktarda yutulması
ölüme yol açabilir.
• Buharının solunmasıyla da metanol ze-
hirlenmesi meydana gelebilir.
• Metanol araçlarda yakıt olarak da kulla-
nılabildiğinden günümüzde metanolun
alternatif yakıt olarak kullanılması için ça-
lışmalar yapılmaktadır.
7
8
Eterlerin Genel Özellikleri Eterlerin Adlandırılması
ve Sınıflandırılması
• IUPAC adlandırması yapılırken her za-
manki gibi en uzun C zinciri seçilir.
• Genel formülleri CnH2n+2 Odir.
• DİKKAT OKSİJEN ANA ZİNCİRE ALINA-
• Genel formülleri aynı olduğu için eşit sa- MAZ ANA ZİNCİR SADECE KARBONLAR-
yıda karbon içeren mono alkoller ile eter- DAN OLUŞMAK ZORUNDADIR.
ler birbirinin yapı izomeridir. (Fonksiyonel
• Numaralandırma yapılırken RO- yan dalı-
grup izomeri)
na yakın uçtan başlanır.
• Sudaki iki hidrojenin yerine birer radikal
• Eterlerin adlandırmasında özel bir ek
bağlanması sonucu oluşur: R- O- R
yoktur, RO- yan dalının özel ismi vardır.
• Bağlanan R ler aynı ise BASİT ETER (Sİ-
• RO- alkoksi yan dalıdır (metoksi, etoksi,
METRİK) farklı ise KARIŞIK ETER (ASİEMT-
propoksi vs...)
RİK) şeklinde sınıflandırılır.
• Basit formüle sahip eterlerde Oksijenin
solundaki ve sağındaki R grubununa dı
söylenip sonuna eter kelimesi eklenerek
isimlendirilebilir, bu isimlendirme siste-
matik (IUPAC) değildir.
H3C O CH3
CH3
H3C CH2 O CH CH3
9
CH3 CH3
H3C CH CH CH2 O CH CH3
CH3
O
CH3
CH3
O
CH2
10
Eterlerin Fizikesel Özellikleri Alkol - Eter izomerliği
11