คำมูล 

คือ คำพื้นฐานที่มีความหมายสมบูรณ์ในตัวเอง กล่าวคือ เป็ นคำที่สร้างขึ้นโดยเฉพาะอาจเป็ นคำไทยดั้งเดิมหรื อ

เป็ นคำที่มาจากภาษาอื่นก็ได้ และจะเป็ ค ำ " พยางค์ " เดียวหรื อหลายพยางค์กไ็ ด้

         "พยางค์" คือ เสี ยงที่เปล่งออกมาครั้งหนึ่งๆ ซึ่งจะมีความหมายหรื อไม่กไ็ ด้ วิธีนบั ว่ามีกี่พยางค์น้ นั โดยเมื่อเรา
อ่านออกเสี ยง 1 ครั้ง ถือว่าเป็ น 1 พยางค์ ถ้าออกเสี ยง 2 ครั้งถือว่าเป็ น 2 พยางค์

         เช่น สิ งโต (สิ ง-โต) มี 2 พยางค์

         จักรวาล (จัก-กระ-วาน) มี 3 พยางค์

         มหาวิทยาลัย (มะ-หา-วิด-ทะ-ยา-ลัย) มี 6 พยางค์ เป็ นต้น

คำมูลแบ่ งเป็ น 2 ชนิด คือ

         1. คำมูลพยางค์เดียว เช่น เพลง,ชาม,พ่อ,ยืน,หิ ว,ยิม้ ,สุ ข,ใน ( คำไทยแท้ )

ฟรี ,ไมถ์,ธรรม ( คำที่มาจากภาษาอื่น )

        ตัวอย่างของคำมูล

        ภาษาไทย - พ่อ แม่ หมู หมา แมว น้อง

        ภาษาจีน - เกี๊ยะ เกี๊ยว เจี๊ยะ แป๊ ะ ซิ้ม

        ภาษาอังกฤษ - ไมล์ เมตร ปอนด์ ฟุต

         2. คำมูลหลายพยางค์ เป็ นคำหลายพยางค์ เมื่อแยกแต่ละพยางค์แล้ว อาจมีความหมายหรื อไม่มีความหมายก็ได้

แต่ความหมายของแต่ละพยางค์ไม่เกี่ยวข้องกับความหมายของคำมูลนั้นเลย เช่น กระดาษ ศิลปะ กำมะลอ หรื อกล่าวได้
ว่า คำมูล คือคำที่มีลกั ษณะอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนี้

         2.1 ประกอบด้วยพยางค์ที่ไม่มีความหมาย เช่น จิ้งหรี ด จะเห็นว่าพยางค์ " จิ้ง " และ " หรี ด " ต่างก็ไม่มี
ความหมาย

         2.2 ประกอบด้วยพยางค์ที่มีความหมายเพียงบางพยางค์ เช่น กิริยา จะเห็นว่าพยางค์ " ยา " มีความหมายเพียง

พยางค์เดียว
         2.3 ประกอบด้วยพยางค์ที่มีความหมาย แต่ความหมายของคำนั้นไม่มีเค้าความหมายของแต่ละพยางค์เหลืออยู่
เลย เช่น

นอกจากนี้ คำมูลคำเดียวในภาษาไทยอาจมีความหมายได้หลายอย่าง

เช่นตัวอย่างที่ 1   นกเกาะอยู่บนกิง่ ไม้ ในเกาะแห่ งหนึ่ง

ข้ อสั งเกตคำมูล

         คำมูลหลายพยางค์ ควรดูวา่ ในคำหลายพยางค์น้ นั มีความหมายทุกพยางค์หรื อไม่ ถ้ามีความหมายบ้างไม่มีความ

หมายบ้างเป็ นคำมูลหลายพยางค์ เช่น

         มะละกอ = คำมูล 3 พยางค์         นาฬิกา = คำมูล 3 พยางค์

         มะ = ไม่มีความหมาย          นา = มีความหมาย

         ละ = ไม่มีความหมาย          ฬิ = ไม่มีความหมาย

         กอ = มีความหมาย            กา = มีความหมาย