KSÜ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

JM 306 ZEMİN MEKANİĞİ MAZERET SINAVI
Sınav Tarihi : 23/12/2015. Saati:.1.00...............
Öğrencinin Adı ve Soyadı:
Sınav Süresi : 90 Dakika
Öğrenci No. : İmzası: Sınav Notu:
SINAVLARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR.
Gözetmen
 Sınavda her türlü malzeme alışverişi yasaktır, cep telefonları kapalı konumda olacak ve göz önünde bulunmayacaktır.
Parafı:
 Sınav süresince konuşmak, hesap makinesi dışında kulaklık v.b.her türlü elektronik cihaz bulundurmak yasaktır.
 Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 9/m maddesi gereği “Sınavlarda kopya yapmak veya yaptırmak veya
bunlara teşebbüs etmenin cezası Yükseköğretim Kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırmadır”.
 Sınavda tek yetkili sınav görevlileri olup, her türlü ikazlarına uyulması zorunludur.

SORULAR

S.1. Yerinde oluşmuş ve taşınmış zemin terimlerini tanımlayarak, birer örnek veriniz. (10 Puan).
C.1. Kayaların ayrışması sonucu oluşan daneler ana kayanın bulunduğu yerde kalarak zemin tabakaları
oluşturabildiği gibi bir çok durumda rüzgar, su ve hareket eden buzullar gibi kuvvetlerin etkisi altında
çok uzaklara taşınabilmekte ve belirli bölgelerde çökelerek zemin tabakalarının oluşmasına yol
açabilmektedir. Birinci tür zemin tabakalarına yerinde oluşmuş zeminler, ikinci türden olanlara ise
taşınmış zeminler adı verilmektedir. (15 Puan)
S.2. Yüksekliği 8.7 cm çapı 3.9 cm olan silindirik zemin örneğinin ağırlığı (W) 203.6 g,
kurutulduktan sonraki ağırlığı (Wk) 165.2 g ölçülmüştür. Zeminin özgül ağırlığı (Gs) 2.69 elde
edilmiştir. Zeminin,
a) doğal birim hacim ağırlığını
b) su içeriğini
c) kuru birim hacim ağırlığını
d) boşluk oranını
e) poroitesini
f) doygunluk derecesini bulunuz (15 Puan).
C.2.
a) zemin örneğinin hacmi
V= r2.h= 3.14.(1.95)2.8.7= 103.93 cm3
Doğal birim hacim ağırlık
W 203.6 g 3
γ n= = =1.959 =19.22kN /m
V 103.93 cm
3

b) Su ağırlığı (Ww)
Ww= W-Wk= 203.6-165.2= 38.4 g
Su içeriği (w)
ww 38.4
w= ∗100= ∗100=% 23.2
wk 165.2
c) Kuru birim hacim ağırlık (k)
 W k 165.2 g 3
γk= = =1.590 3 =15.60 kN /m
V 103.93 cm
Yada
γn 1.959 g
γk= = =1.590 3 =15.60 kN /m3
1+w 1+0.232 cm
d) Boşluk oranı
Vv
e=
Vs
Wk 165.2
V s= = =61.41cm3
G s γ w 2.69∗1
Vv= V-Vs= 103.93-61.41 = 42.52 cm3
V v 42.52
e= = =0.692
V k 61.41
e) Porozite
Vv 42.52
n= ∗100= ∗100=% 40.9
V 103.93
e 0.692
n= = =0.409∗100=% 40.9
1+ e 1+ 0.692
g) Doygunluk derecesi(Sr)
Vv= 42.52 cm3
W w 38.4
V w= = =38.4 cm 3
γw 1
Vw 38.4
Sr = ∗100= ∗100=% 90
Vv 42.523
Yada
w Gs 0.232∗2.69
Sr = ∗100= ∗100=% 90
e γw 0.692∗1

S.3. Geçirimlilik zeminin hangi özelliklerine bağlıdır? Maddeler halinde yazınız (15 Puan)
Geçirimlilik özelliği zeminin,
a) dane şekil, boyutuna ve dane yüzeylerinin pürüzlülüğüne (köşeli ve pürüzlü yüzeylere sahip
danelerden oluşan zeminlerde geçirimlilik azalır)
b) boşluk oranına (boşluk oranı arttıkça geçirimlilik artar)
c) doygunluk derecesine (doygunluk derecesi arttıkça geçirimlilik artar)
d) zeminin türüne (kum ve siltlerde önemli değildir, ancak killerde mineral türüne göre değişir,
çiftli tabakanın kalınlığı arttıkça geçirimlilik azalır)
e) zeminin yapı ve dokusuna ( yumaklanmış killerin geçirimliliği dağılmış killerden daha
fazladır)
f) boşlukların sürekliliğine (boşluklar bağlantılı ve süreklilik gösterirse geçirimlilik artar)
 g) sıvının,
yoğunluğuna
viskozitesine bağlıdır.
S.4. Bir zemin danesinin kütlesi ve hacmi arasındaki ilişkiyi şekil çizerek gösteriniz (10 Puan).

S.5. Çapı (R) 6 cm ve uzunluğu (L) 15 cm olan kum örneği üzerinde değişmez düzeyli geçirimlilik
deneyi yapılmıştır. Ölçekli kaba biriken suyun ölçümünden zemin içinden 30 dakikada 95 cm3 su
geçtiği belirlenmiştir. Suyun giriş ve çıkışı arasındaki yükseklik (h) 27 cm olduğuna göre geçirimlilik
katsayısını bulunuz. Deney 20° C sıcaklıkta yapılmıştır (20 Puan).
Çözüm.
Örneğin alanı (A),
A= (p*R2)/4 = (p*62)/4 = 28,27 cm2
Q= Vw/t = 95/(30*60) = 0,0528 cm3/s
Geçirimlilik katsayısı (k),

S.6. Zemin Üzerinde yapılan elek analizi deney sonuçları aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Kıvam
limitleri deneyinde Likit limit 38, Plastikl limit 22 elde edilmiştir. Buna göre:
a. Dane boyu dağılım eğrisini çiziniz.
b. Çakıl, kum ve kil-silt oranlarını bulunuz
c. Uniformluk katsayısı (Cu) ve Eğrilik katsayısı (Cc) değerlerini hesaplayınız.
d. Zemini TS 1500 standartlarına göre sınıflandırınız. (30 Puan).

ELEK ELEK ELEKTE ELEKTE ELEKTE ELEKTEN

NUMARALARI AÇIKLIKLARI KALAN KALAN KALAN GEÇEN
(ASTM) (m m ) (gr) (%) KÜM (%) (%)
1 inç 25,00 427,96
3/4 inç 13,200 862,61
No:3/8 İNÇ 9,500 489,54
No:4 4,750 750,91
No:10 2,000 506,80
No:30 1,180 263,71
No:40 0,425 301,71
No:200 0,075 125,21
PA N 16,93

D10= D30= D60= ÇAKIL

Cu=D60/D10= Cc=(D30)2/(D60*D10)= KUM
SİLT
ZEM İN S INIFI:
KİL
 ELEK ELEK ELEKTE ELEKTE ELEKTE ELEKTEN
NUMARALARI AÇIKLIKLARI KALAN KALAN KALAN GEÇEN
(ASTM) (mm) (gr) (%) KÜM (%) (%)
1 inç 25,00 427,96 11,43 11,43 88,57
3/4 inç 13,200 862,61 23,0 34,46 65,54
No:3/8 İNÇ 9,500 489,54 13,1 47,53 52,47
No:4 4,750 750,91 20,0 67,58 32,42
No:10 2,000 506,80 13,5 81,11 18,89
No:30 1,180 263,71 7,0 88,15 11,85
No:40 0,425 301,71 8,1 96,20 3,80
No:200 0,075 125,21 3,3 99,55 0,45
PAN 16,93 0,5 100,00 0
3745,38 100,00
D10= 1,300 D30= 4,300 D60= 13,000 ÇAKIL 81,11
Cu=D60/D10= 10,0 Cc=(D30)2/(D60*D10)= 1,1 KUM 18,44
SİLT
ZEMİN SINIFI: GW (Düzgün Dane dağılımlı Çakıl ve Az Kum)
KİL 0,45

100
90
80
Elekten Geçen %

70
60
50
40
30
20
10
0
0,001 0,01 0,1 1 10 100
Dane Boyutu (mm)

TS KUM ÇAKIL
1500 SİLT VE KİL MOLOZ
İNCE ORTA KABA İNCE ORTA KABA

100
90
80
70
Elekten Geçen %

60
50
40
30
20
10
0
0,001 0,01 0,1 1 10 100
Dane Boyutu (mm)

TS KUM ÇAKIL
1500 SİLT VE KİL MOLOZ
İNCE ORTA KABA İNCE ORTA KABA
BAŞARILAR
Doç. Dr. Ahmet ÖZBEK