Professional Documents
Culture Documents
Jack Book 2 2018
Jack Book 2 2018
dj
lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j
2018
fldia j.dj
úIh WmfoaYl;ajh ^fojk uqøKh&
fla'cS'tia' fikúr;ak
ufkdaÍ l=remamq
ta' YHdud mqIaml=udß
whs'fla' w;m;a;=
fufyhùu yd iïnkaëlrKh
fÊ'fla'ta' fyÜáwdrÉÑ
tia' fmßhidñ
ixialrKh
ñ,skao iurfldaka
tia'tï'iS' khks iurfldaka
fca'wd¾'î' fyar;a
msgljr ks¾udKh
wis; niakdhl
ksIamdok l<uKdlre
wd¾'hQ' rEmiair
uqøKh
lDIsl¾u m%ldYk tallfha uqøKd,h
m%ldYl
f;dr;=re yd ikaksfõok wxYfha lDIs m%ldYk tallh
lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j
úIh WmfoaYl;ajh ^m<uq uqøKh&
bkaødks ueof.dv
1
Y%s ,xldj" ol=Kq wdishd;sl rgj,a fukau wdydrhg .; yels fldia .%Eï 100 l
ksj¾;k wm%sldkq rgj,a jk flkahdj" wvx.= fmdaIl m%udKh
W.kavdj" iekaisnd¾" uqßis" yd uev.ialr fïÍug fïrE
ix>glh weg
m%foaY j,go ;j;a miq ld,fha 19 fmr miq
f;;ukh 85'20 72'40 57'60
jk Y;j¾IfhaoS n%iS,h" iqßkdï"
Yla;sh 51'00 94'00 151'00
cefuhsldj" f*dßvd yd TiafÜ%,shdjgo ^ls' le,ß&
fm%daàka ^.%Eï& 2'60 1'70 4'30
jHdma; ù we;' fldia j.d jmißh
fïoh ^.%Eï& 0'80 0'30 0'40
wkqj bosßfhka isák rgj,a jkafka
ldfndayhsfâ%Ü 9'40 93'70 32'00
nx.,dfoaYh" n%iS,h" ñhkaudrh" ^.%Eï&
le,aishï 30'00 27'00 35'00
bkaoshdj" bkaÿkSishdj" fkamd,h" ^ñ'.%E'&
uef,aishdj ms,smSkh" ;dhs,ka;h yd Y%S f*dia*ria 40'00 0'00 126'00
^ñ'.%E'&
,xldj jeks rgj,ah' hlv ^ñ'.%E'& 7'70 0'60 1'20
lefrdáka 0'00 39'00 25'00
^ñ'.%E'&
17 jk Y;j¾IfhaoS frdnÜ
;hóka ^ñ'.%E'& 50'00 0'09 180'00
fkdlaia úiskao fldia Ndú;d l< rhsfnd*af,aúka 40'00 0'11 50'00
^ñ'.%E'&
nj i|yka lr we;' 1896 oS muK
kshiSka ^ñ'.%E'& 0'50 0'90 0'06
,xldfõ l=reKE., osia;%slalfha jk úgñka iS ^ñ'.%E'& 14'00 9'00 17'00
j.d iuÕ uq,skau fldia j.d lsÍu
fï wkqj fldia j, m%Odk
wdrïN lr we;' 1918 oS Y%Su;a wd;¾
ix>glh jkqfha ldfndayhsfâ%Üh'
ù' vhia uy;d fldia .ia oi ,laIhla
óg wu;rj fm%daàk" LKsc ,jK yd
j.d lsÍfï jHdmdrhla wdrïN lr Tyq úgñka j¾.o tys wvx.= fõ' fï wkqj
úiska fldia .ia wdrlaId lsÍug kS;s fldia Yla;sckl wdydrhla f,i
iïmdokh lsÍugo WroS we;' tuÕska oelaúh yelsh'
fuh ,xldfõ wdrlaIs; .ila f,ig
Y%S ,xldfõ fldia jmißh yd
kï lrkq ,en we;' wog;a wkjirfhka
wiajekak
fldia .ia lemSu ;ykï l%shdjls'
wiajekak 000'
j¾Ih fylaghd¾
fldia f.ä
2000 48"225 266"589
2001 47"382 270"027
2002 48"818 279"926
ck yd ixLHd f,aLK fomd¾;fïka;=j
2
tal mqoa., fldia mßfNdackh ^uilg&
m%fhdack
óg wu;rj úúO ;dlaIKsl l%u
fldia fkdfhla wdldrfhka úúO Ndú;fhka ilik ,o wdydr jYfhka
l%u j,g wdydrhg .kq ,efí' Wod (- cEï" fidaia" fldaäh,a" uqrelal=" iSks j,
fmdf,dia weUq," fmdf,dia ue,a¨u" lsß ixrlaIs; fldia" úc,kh l< fldia
fldia ud¨j" fldia jHdxckh" fldia wdosh ye|skaúh yelsh' fldia fld, yd
weg ud¨j" fldia weg w.a.,d wdosh' M, úfYaIfhkau .j yd t¿ wdydrhla
f,io nyq,j fhdod .efka'
fldia uÿ¿ yd weg" je,s fldia
weg yd wgq fldia oeófuka o" fldia
uÿ¨ úc,kh lsÍfukao l,a ;nd .;
yel' úc,kh l< uÿ¿ áka lsÍu ;=,ska
wmkhkh l< yels w;r ta i|yd fyd|
b,a¨ula o mj;S' fuh t<j¿jla fukau
m,;=rla f,io" hqI iajNdúl mdkhla
f,io" jhska ksIamdokhgo Ndú;d fõ'
3
T!IO jYfhka wUrd.;a fldia c, jykhla we;s .eUqre mils' ta wkqj
u,a ;=jd, j, f,a .e,Sï kj;d,Sug .x`.d ksïk fomi we;s we¨úh,a mia
m%fhdackhg .efka' fldia lsß fyj;a fyda yHquia mila b;d iqÿiq fõ' iqÿiq
fldfyd,a,E wdhq¾fõo T!IOhla pH mrdih jkafka 5 - 7'5 ls' jd¾Isl
jYfhka Ndú;d flf¾' ;jo bÿkq j¾Idm;kh 1000 mm - 1500 mm
fldia fld, ;eïnQ mdkh oshjeähd ùu fhda.H fõ' j¾Ih mqrd me;sreKq
frda.hg fhda.H njo fidhd f.k we;' j¾Idm;khla o" mßir WIaK;ajh 25̊
fldia uq,a hqI ifï frda." weÿu yd C - 35̊ C iy idfmalaI wd¾ø;djh (RH)
mdpkh jeks frda. iqj lsÍugo 75% - 80% muK ;sîuo jvd ys;lrh'
m%fhdackhg .efka' fuh jeämqru f;;a l,dmfha j.d
l<;a" wka;¾ (IM) yd úh<s (DL1)
mqrdKfha oS isjqre m`vq fmùug l,dm j,o j.d l< yelsh' kuq;a
wjYH j¾Kj;a idrh;a fldia wrgqfjka b;d os.= úh<s ld,.=Kh j.djg iqÿiq
ksiaidrkh lr f.k we;s nj fmd; fkdfõ' uqyqÿ uÜgfï isg óg¾ 1000
mf;ys i|yka fõ' oejhla f,i fldia olajd jQ WÉp;ajh ;=< Ydlh fyd|ska
,Shg we;s b,a¨u wo o fkdfjkiaj jefjk w;r fuhg jvd WÉp;ajhla
mej;Su tys we;s Yla;sh yd l,ameje;au iys; m%foaYj, j.d lsÍfuka wiajkq
fukau bka ksujk oE j,ska o ms,sìUq wvqùu yd úlD;s f.ä we;sùu isÿfõ'
fõ' fuh Y%S ,xldfõ Ndú;d jk b;d
Wiia .Kfha oej j¾.hls' rEm úoHd;aul ,laIK
.i
fï wkqj n,k l, fldia
Ydlfhka we;s m%fhdack w;s úYd, Wiska óg¾ 8 - 25 muK fõ' l|
mrdihl mj;sk nj ks.ukh l< iDcqh" is,skavrdldrh" w;= fomig
yelsh' úyssfohs" b;d .eUqrg jefvk uqÿka
uq,la we;' lf|a fmd;a; ;=jd, jqjfyd;a
foaY.=Ksl idOl lsßjEiaiSula isÿfõ' fldia .ila
idudkHfhka wjqreÿ 75 - 125 la muK
fuu Ydlh úúO lDIs foaY.=Ksl mj;S'
l,dm ;=< j.d l< yelsh' Ydlfha
jeãu i|yd jvd fhda.H jkafka ukd
4
m;% M,h
6
m%fNao j, ,laIK
*do¾f,dax.a
uyr.u
8
fld;auf,a
9
wdl¾YKSh fld< meyefhka hqla;h' meyehg yqre l%Sï meyeh fyda ;eô,s ly
uÿ¨ ;o njlska hq;= jrld j¾.hls' meyefhka hq;a j¾. we;' uÿ¨ meKs
uÿ¨ j, meyeh ;o ly mdgh' rih' ì%laia w.h 31 muK fõ' msIaGh
iys; îc we;' fldia" fmdf,dia f,io
Ndú;hg .; yel' bÿKq f.äj, uÿ¨
úúO ksIamdok iEoSug fhdod .; yel'
11
l+[a[ noaOh l| mDIaGsu;aj jeã ;sîu jeo.;ah' noaO
lsÍu i|yd fuu .%dyl me< j, jhi
f;dard.;a úfYaI .=Kdx. iys;
i;s 3 - 4 la ùu jvd;a fhda.H fõ' ^uq,ska
uõ .ia j,ska muKla noaO wxl=r
yg.;a m;% fol iïmQ¾Kfhkau fïrE
,nd .ekSu isÿ flf¾' ks¾foaYs; j¾.
miq& .%dyl me< ksmoùfïoS m%udKfhka
j,ska fyda jeä wiajkq ,ndfok uÿ¿
úYd, fldia weg f;dard .ekSfuka l|
oel=ïl¿" j¾Kj;a" m%KS; udxY,hla
uy;ajQ .%dyl me< ksmojd .; yels
we;s úfYaIs; jrld .iaj,ska fyda wxl=r
neúka myiqfjka noaO lsÍu o isÿlr .;
,nd .; yelsh'
yels w;r tfia f;dard .kakd weg je,
.ilska kï noaOh jvd id¾:l fõ'
12
.%dyl lf|a yß ueoska me,aula fhoSu
fj¨ï má w;r mr;rhla we;s jk
f,i t;Su
wkqch l+[a[hla f,i ilid
.%dylhg fyd|ska iújk whqßka lf|ys
fj¨ï má f,i b;d isyska má
me,au ;=<g we;=,alr fj¨ï má j,ska
^fmd,s;Ska u¨j, má fuka& fhdod
T;d ;oska .eg .id .kak'
.kak' fj,SfïoS má w;r mr;rh isák
f,i fj,d .ekSfuka jEiafik lsß
bj;g .,d hdug bv ie,fik ksid
noaO ikaêfha we;sjk .eg¨ j<lajd
.; yel'
13
fmd,s;Ska u¨ j,ska me< wdjrKh lsÍu
iudk úIalïNfhka hq;= .%dylh iy wkqch
ióm noaOh
fï i|yd Wiia ,laIK iys; f;dard .;a uõ YdLfha w;af;a
uõ Ydl f;dard .; hq;= w;r noaOh fikaáóg¾ 2'5 - 5 l m%udKhg fmd;a;
fhdod .ekSug iqÿiq w;= fmd<jg iómj >k fldgi o ^,Sho& lefmk mßos
;sîu noaOh i|yd myiq fõ' udi 8 - 10 ^fm;a;la wdldrhg& bj;a lr.kq ,efí'
la muK jhia.; jQ me< jqjo fï i|yd miqj .%dylfhka o tjeksu fldgila
Ndú;d l< yel' fuysoS Wiia .=Kdx. bj;a lr tu lemqï mDIaG fol
iys; wkqch uõ YdLfhka fjka fkdlr tlska tl ;o jk f,i noaO máhlska
noaOh isÿlrk w;r" noaOh id¾:l my< isg by<g fj,kq ,efí'
jQ miqj uõ YdLfhka fjka lr kj
YdLhla f,i j¾Okh lr .; yel'
14
udi lSmhla .; jk úg fuu
noaOh id¾:l fõ' tu wjêfha oS
.%dylfha by< fldgi lmd bj;a
lsÍu;a i;s 2 lg muK miq wkqch noaO
ixêhg wÕ,a 2 muK my,ska lmd fjka
lsÍfuka wk;=rej" .%dylfha uõ .i
;nd n|sk ,o noaO má bj;a lr kj
noaO me<h iajdëkj jeãug ie,eiaúh
yelsh'
noaO ixêh noaO má j,ska my< isg
by<g fj,su
fufia iaÒrj n÷kal< noaO me<
fuysoS wkqch uõ .fia by<ska
fm%dmf.agrhla ;=< udihla muK ;nd
mj;S kï fyda uõ .i úYd, kï fyda
miqj 50] fijk iys; l=áhla ;=<g
.%dyl me<h tu wkqch iys; .fia
udre l< hq;=h' ;jÿrg;a i;s 2 la muK
w;a;lg ;nd ne|Su uÕska fkdfi,afjk
.; ùfuka wk;=rej idudkH ysre t<sh
wdldrhg r|jd .; yel'
,efnk me< .Dyhlg udrelr miqj
fCIa;%fha isgqùu i|yd fhdod .; yelsh'
15
me< wjYH;djh j.d wjqreÿ 1 - 1 1$2 muK ld,hla ;=,oS
isÿl< yelsh'
;ks j.djla jYfhka fldia
isgqùfïoS mr;rh óg¾ 8 x 10 fyda óg¾ fmdfydr fhoSu
8 x 8 jYfhka isgqùu iqÿiq nj m¾fhaIK
m%;sM, wkqj fmkS f.dia ;sfí' fï wkqj idudkHfhka fldia j.dj i|yd
fylaghdrhla i|yd wjYH me< m%udKh fmdfydr fhoSula isÿ fkdlrk kuq;a
ms,sfj,ska 125 iy 156 fõ' kuq;a oej idudkH fldia .ia yeoS jeã M, orK
i|yd îc me< isgqùfïoS óg¾ 3 x wjia:djg m;a ùug iEfyk ld,hla
3 mr;rhg fylaghdrhlg me< 1111 .;úh yelsh' tksid kshñ; ld,fha oS
muK isgqúh yel' M, yg .ekSug;a" Wiia M,odjla ,nd
.ekSug;aa" ridhksl fmdfydr fhoSu
fCIa;%fha isgqùu jvd WÑ;h' úfYaIfhka fidaod md¨jg
,lajQ bvï j, j.dlrk fldia j.djka
fCIa;%fha isgqùu i|yd by;
i|yd my; wkaoug fmdfydr fhoSu
i|yka mr;r j,g iDcqfldaKdi%dldr jvd;a iqÿih'
fyda ;%sfldaKdldr wdldrhg me< msysgk
ñhqßfhaÜ
mßos j,j,a i<l=Kq l< yel' bvfuys fhdok hQßhd TSP/ROP T*a
i,l=Kq lr.;a ia:dk j, fikaáóg¾ wjia:dj .%Eï .%Eï fmdgEIa
.%Eï
60 x 60 x 60 m%udKfha j,j,a ilikak'
isgqùug fmr
u;=msg mia iuÕ ldnksl fmdfydr l+v ^uQ,sl 100 135/225 100
fmdfydr&
3 la ne.ska fyd|ska ñY% fldg j, mqrjd
iEu udi
me< isgqùug i;shlg muK fmr uQ,sl 6 lg jrla 125 150/250 125
wjq' 5 jk
ridhksl fmdfydr ñY%Kh o fhdokak' f;la
me<h isgqùfïoS mia l=Üáh bysÍ iEu udi
6 lg jrla 250 275/450 250
fkdhk mßos fmd,s;Ska nE.h fifuka wjq' 6 - wjq'
bj;a fldg mia uqÿka fldg we;s jf,ys 10 jk f;la
iEu udi 6
isgqjkq ,efí' j¾Id ld,h wdrïNfhaoS lg jrla wjq' 400 460/750 350
me< isgqùu jvd;a fhda.H fõ' fCIa;%fha 11 - wjq' 15
jk f;la
isgqùfuka miq me<hg fijk ,ndoSu iEu udi 6
wjYH fõ' c,h /|S ;sîu fldia me<hg lg jrla wjq' 550 600/1000 450
15 ka miq
wys;lrh' fldia j.dj iuÕ wka;¾
16
j¾Id ld,h wdrïNfhaoS fyda jQ w;= iy fmd<j u; .egqk w;= bj;a
;o jeis wjika jQ miqj fyda fmdfydr l< hq;=h' wä 15 - 20 g jvd Wig
fhdokak' yels iEu wjia:djloSu hk w;=o lmd oeófuka .i kv;a;=jg
úh<s f.du fmdfydr fyda osrdm;a jQ myiqjk m%udKhlg ;nd .; yel'
fldïfmdaiaÜ fmdfydr fhoSu wfmalaIs; lmamdÿfõ oS w;= wdk;j lmd lemqï ;,
M,odj ,nd .ekSug WmldÍ fõ' j, os,Sr kdYl iys; wdf,amhla ^Wod (-
lkavidka& ;ejÍfuka frda. ldrl
fldia .ia j,g by; i|yka we;=,a ù w;= osrdhdu j,lajd .; yel'
fmdfydr ñY%Khg wu;rj j¾Ihlg fuu l%u wkq.ukh lsÍfuka wkjYH
jrla fvd,uhsÜ lsf,da.%Eï 2la ne.ska f,i .ia Wi hdu md,kh lr w,xldr
.ilg fhdokak' fvd,uhsÜ fhoSu .ila fukau" wiajkq fk,d .ekSugo
l< hq;af;a mfia wdï,sl;djh ^mS'tÉ' tuÕska myiqfõ'
w.h& 5 g wvq kï muKla jk w;r
fvd,uhsÜ iEu j¾Ihlg jrlau j,a me<Eá md,kh
fhoSu jvd;a WÑ; fõ' ridhksl
fmdfydr fhoSug i;s follg fmr .fia w;=úysoS we;s N+ñ m%foaYfha
fvd,uhsÜ fhoSu l< hq;=h' .fia m%Odk we;s j,a me<Eá fyd|ska md,kh lr
l|g wä 1 1$2 muK ÿr isg w;= úysoS .ekSu wjYH fõ' b;sß N+ñ m%udKfha
we;s m%foaYh olajd .i jgd rjqug ;Kfld, ùis le;a;l wdOdrfhka
kshñ; fmdfydr m%udKh úiqrejd yer jßka jr lmd oukak' fuf,i lmd.;a
mi iuÕ l,jï lrkak' ;Kfld< l|g wä 1 1$2 la muK
ÿrlska .i jgd jiqkla f,io fhdod
kv;a;=j .; yelsh'
17
frda. yd m<sfndaO frda.
weka;%elafkdaia frda.h
fldia j,g je<f|k frda. yd
Colletotrichum gloeosporioides
lDñ ydks ksid tys we;s .=Kd;auh
kï os,Srh uÕska o¿" ßls,s" m;% iy
yd wiajekak wvqfõ' fuu frda. yd
M, j,g ydks we;sfõ' fuys m%;sM,hla
lDñ ydks .ek fkdie,ls,su;a ùu
jYfhka w;= j, by< isg my,g ueÍ
ksid j¾;udkfhaoS fndfyda ÿrg tajd
hdu" fldia f.ä fïÍug m%:u ye,Shdu
nrm;, .eg¿ njg m;aù we;' fï ksid
isÿúh yelsh' wdidokh jQ wxl=r noaO
frda. ldrlhka iy lDóka ms<sn|j
lsÍug fhdod .;aúg" noaO me<o ueÍ
wjfndaOhla ;sîu wjYH jk w;r"
hdyel'
tuÕska ksjeros f,i m%;sldr lr
frda.h m;% j,g je<|S we;súg"
id¾:l frda. yd lDñ md,khla
.fvd,a r;= meye;s fyda ;o ÿUqre meye;s
we;slr .; yelsh' frda. ldrl Ydl
fyda me,a,ï oel .; yelsh' fuh ,má
fldgia j.dfjka bj;afldg msßisÿj ;nd
m;% iy kgqjo wdl%ukh lrhs' iuyr
.ekSfuka fndfyda ÿrg frda. md,kh
wjia:djkaysoS fusarium os,Srh iuÕ
lr.; yel' wm rfÜ m%Odk jYfhka
Colletotrichum os,Srho tl;= ùfuka
oel.; yelafla weka;%elafkdaia os,Sr
ydksh jvd;a oreKq úh yelsh'
ydksh;a" f.ä úoskakdf.a ydksh;ah'
;jo fmd;a; isÿre lrkakdf.a ydksh
ksid fndfyda úYd, .ia wld,fha ñh
hdu o oelsh yelsh' fufia ñh hdug
m%Odk fya;=j jkafka fkdie,ls,su;a
nj yd ksjeros m%;sl¾u fkdfhoSuhs'
18
,má wxl=r j,g frda.h -- ks¾foaYs; fmdfydr m%udK muKla
wdidokh jQ úg ;o ÿUqre meye;s me,a,ï ,nd oSu'
f,i m<uqj frda. ,laIK wdrïN ù -- frda. ldrlh ms,sn| oekqj;a
miqj uq¿ wxl=rhu oejqKq wdldrhla ùfuka wk;=rej Mancozeb jeks
fmkakqï lrhs' os,Sr kdYl fhoSug l%shd lsÍu'
-- noaO lsÍu i|yd .kakd wxl=r"
frda.h f.ä j,g je<|S we;súg"
m<uqj Mancozeb jeks os,Sr
;o ÿUqre me,a,ï oel .; yel'
kdYlhl .s,ajd .ekSu'
miqj fuu me,a,ï úYd, fõ' iuyr
fkdfïrE f.ä ye,Shhs' jeiai" jd;fha
jeä wd¾ø;djh iy fijk we;s úg
iqÿuq,a frda.h (White root disease)
fuu frda.h jvd;a oreKq fõ' Rigidoporus microporus kï mdY=
os,Srh ksid we;sfõ' rn¾ j.d lrk ,o
bvï j, fldia isgqùfuka fuu frda.hg
md;%ùfï jeä m%jK;djhla we;' fuhg
uq,a wjêfhaoS m%;sldr fkd,enqkfyd;a
m;% lyù" .i ue,ù" ueÍ hhs" .fia uq,a
os,Sr wdidokhg ,la ùfuka fuh isÿfõ'
md,kh
-- frda.h je<÷kq Ydl fldgia yd
.i hg jegqkq frda.S fldgia
ish,a, úkdY lsÍu'
-- wkjYH w;= lmd oeóu yd
tlsfklg wdikakj jevqKq w;= iqÿ uq,a frda.hg md;% jQ fldia .ila
bj;a lr .i ;=<g ysre t<sh
jeàug ie,eiaùu'
19
md,kh meyefõ' kgqjg ydks jQ úg m;% ly mdg
-- fmdf,dfjys olakg ,efnk ù ye,S hhs' fuhg Colletotrichum spp.,
wdidokhg ,la jQ uq,a fldgia Botryodiplodia sp yd Phomopsis úfYaI
úkdY lr" Wmfoia ,nd .ekSfuka j, os,Sr n,mdhs'
miqj iqÿiq os,Sr kdYlhla fhoSu
l< yel'
21
m,sfndaO
l| úosk mKqjd (Stem Borer)
(Bactocera rufomaculata)
iqyqUq,a lDñhd
l| úosk mKqjd
iuyr .ia yosisfhka ñh hhs' ksrka;r
iqmÍlaIdj yd .ia ÿ¾j, ùu j<lajd
iqyqUq,a lDñhd lf|a mdoia:hg .ekSfuka fuu lDñhdf.a ydkshg
wdikakj fmd;af;ys me¿ï w;r ì;a;r ,laùu uÕyrjd .; yel' m%Odk l|
ouhs' ì;a;rfhka msgjk lSghd nyq, yd w;= wdY%s;j we;sjk os,Sr ydks ksido
f,iu lf|a t,h fldgi isÿre lrñka fuu lDñhd Ydlj,g wdl¾Ykh fõ'
l| ;=<g we;=¨ fõ' fmd;a;g we;=<;ska
md,kh
i¾ms,dldrj isÿre idoñka l|g ydks
lrhs' ydksh ksid .fia jeãug ndOd Ydlh fi!LH iïmkakj mj;ajd
we;s fõ' lSg yd ms,d wjê .i ;=< .; .; hq;=h' yelskï fmd;af;a we;s Wux
lrhs' cSjk pl%h iïmQ¾K lsÍug udi j, we;s mKqjka ^msyshla fyda lïìhla
6-12 la .; fõ' fndfyda úg .i mduq, wdOdrfhka& bj;a lrkak' ydksjQ
fldgfia we;s isÿre u.ska iy ta wjg fmd;a; lmd bj;a lr tu ia:dk fyd|ska
we;s ,S l=vq yd lSg wmøjH jeks fldgia f;fuk f,i *smafrdks,a ñ,s,Sg¾
j,ska .fiys fuu ydksh mj;sk nj 1 la c,h ,Sgrhl oshlr biskak'
ks.ukh l< yelsh' fuu ydksh ksid bka miqj lkavidka ,Sgrhla iuÕ
.i by< isg my<g uerS hk ,l=Kq fmd,sl¾ ñ,s,Sg¾ 10 la ñY%lr kej;
fmkakqï lrk w;r" oreKq wdidokhloS tu ia:dk j, wdf,am lrkak' .fia
uq¨ .iu ueÍ hdug bv we;' w;= lvd jeàu ksid yg.kakd ;=jd,
u;o by; mßosu fuu ñY%Kh wdf,am
22
lrkak' ueá fyda isfuka;s noduhla
.eiSu uÕska tu ia:dk j, j;=r /|Su
j<lajd.ekSug mshjr .; hq;=h'
ksrka;rj mÍlaIdj u.ska ydkshg
m;a Ydl j,g kej; lDñhdf.a ydkshg
m;aùu j<lajd .; hq;=hs'
md,kh
;ks ;ksj mj;sk f.äj,g jvd ydkshg m;aù we;s f.ä úkdYlr
fmdl=re jYfhka mj;sk wjia:dj,oS M,
oeñh hq;= w;r bka lDñhdf.a .yKho
tlsfkl iam¾Y jk uQKf;a fuu ydkshg
wvqlr .; yel'
,laùu jeäh'
óg wu;rj fld< lk o<Uqjka
j¾Okh jk lSghka fndfyda (Hypsa persecta) l=ä;a;ka (Greenidia
úg f.äfha udxY, fldgi wdydrhg artocarpi) yd m<;=re ueiaid
.kakd kuq;a iuyr wjia:d j, îc (Bactocera dorsalis) jeks lDókao iq¨
j,g yd ,má wxl=r j,go ydks lrhs' jYfhka fldia .ig ydks meñKùug
msg fmd;a; wdikakfha ydks jQ ;eka j, bv ;sfí'
lSghskaf.a nysi%dùh øjH ;sfnkq oelsh
yelsh'
23
wiajekak wiajkq fk<Su yd mYapd;a
wiajkq l%shdj,Ska
fyd|ska jevqKq fldia .il wjqreÿ
3 - 4 loS muK f.ä yg .ekSug mgka úúO mßfNdack wjYH;djhka
.kS' kuq;a id¾:l wiajekakla wfmalaId wkqj M, fk,d .kakd wjia:do
l< yelafla wjqreÿ 6 - 8 oS muKh' fjkia fõ' fkdfïrE M, j, lgq b;d
<Õska msysgd we;s w;r idudkHfhka
f.ä yg .ekSu wdrïNfhaoS ;o fld<mdáka o hqla; fõ' f.ähla
idudkHfhka mqudx.S mqIam rdYshla yg fyd|ska fudard w;aoehs mÍlaId lsÍu
.kakd w;r cdhdx.S mqIam we;af;a b;d i|yd l%u lsysmhla wkq.ukh l< yels
iaj,amhls' tneúka m<uqj f.ä 3 - 4 w;r ta i|yd ukd m<mqreoaola o ;sìh
la muKla yg .kakd w;r mqudx.S mqIam hq;=h' fïrE M, fk,SfïoS"
l¿ ù yels,S jeà hhs' u,a msmS udi 3 - 4
- M,fha wdjrKfha mdg fjkia ùu'
ka miq fïrE f.ä ,nd.; yel' m%fNaoh
Wod (- fld< mdg isg ly fld<
wkqj f.ä j, yevh yd nr" uÿ¿j,
mdgg yeÍu
iajNdjh wdoS ,laIK fjkia fõ'
- M,fha lgq fyd|ska jeã úisÍ ;=kS
idudkHfhka f.ähl nr lsf,da.%Eï
ù ;sîu'
10 - 25 la muK fõ' kuq;a l=re fldia
- m;% kgqj wi, we;s wjidk m;%h
f.ähl nr lsf,da.%Eï 3 - 5 muK fõ'
ly meyehg yeÍu'
- M,hg weÕs,af,ka ;Ügq
wjqreoao ;=< m%Odk fldia jdr
lsÍfuka fnd,a y`vla ke.Su" wdoS
2 ls' ud¾;= - cQks m%Odk fldia jdrh
lreKq .ek ie,ls,su;a jkak'
jk w;r fkdjeïn¾ - ckjdß wfkla
jdrhhs' uekúka kv;a;= lrk ,o bÿkq M, fk,SfïoS bka ksl=;a jk
wjqreÿ 25 la muK jhi .ilska wdfõKsl iqjf|ka th boS we;s nj oek
j¾IhloS lsf,da.%Eï 400 - 600 muK .; yelsh'
wiajekakla n,dfmdfrd;a;= úh yelsh'
M,h fk,d .ekSug ,Kqjla
uq,a wjia:dfõoS j¾Ihla ;=< lsf,da.%Eï
Ndú;d l< yels w;r tysoS ,Kqj
150 la muK M,odjla ,nd .; yelsh'
f.äfha kgqfõ .eg .id f.äh ìug
m%fõYfuka nd .ekSu b;d fhda.H fõ'
24
fk,d .;a M,hg kgqj foiska yd fhdod.kakd wdldrh wkqj fjkia
.id uÿ¿ olajd fmd;a; msysfhka lmd fõ' w;S;fha fuu oejh f.j;= j,ska
bj;afldg uÿ¿ msyshlska .e,ùu fyda ,nd .;a;;a" oekg th j.dlr oejhla
fldia f.äh y;rg m,d jy,a, bj;a f,i Ndú;d lrk ;;a;ajhg m;aj we;'
fldg uÿ¿ w;ska .e,ùu fyda l< yel'
M,fha úúO wjia:djka l=vd
m%jdykfhaoS M, j,g iq¿ M, ^fmdf,dia&" fkdfïrE ^ue,a¨ï
;=jd,hla fyda isÿ fkdùug j. n,d fldia&" fïrE M, ^fldia& bÿkq M, ^je,
.; hq;=h' fï i|yd M, w;rg mr`ve,a fyda jrld& f,i wdydrhg .kS' .%dóh
fyda fjk;a tjeks iqÿiq øjHhla fhdod m%foaYj, wiajkq ld,h ;=< fuu M,
m%jdykh l< yel' wi,ajdiSkayg fkdñf,a ,nd ÿkako"
kd.ßl m%foaYj, fldia i|yd ie,lsh
hq;= ñ,la f.úh hq;=h'
.nvd lsÍu
w;S;fhaoS fmd<g muKla iSudù
fïrE M, fk,d .ekSfuka miqj
;snQ fldia fj<|du oeka oeka m%Odk
jeä ld,hla tf,i ;nd .; fkdyel'
ud¾. fomi ;nd wf,ú lsÍu olajd o"
tajd b;d blaukska ^osk 2 - 4& boSug
uÿ¿ jYfhka fyda úc,kh lr" melÜ
Ndckh fõ' fï ksid wiajekak jeä
j, wiqrd iqmsß fj<|ie,a lrdo .uka
ld,fhaoS wiajkq ydksh yd kdia;sh
lr we;' fuu uÿ¨" nE.a l< miq lsf,da
jeäh'
tll ñ< re' 100'00 muK fõ' kuq;a
fuh j<lajd .ekSug uÿ¿ úh<Su" fmdf,dia" fldia" jrld hk wdldr
úc,kh lsÍu yd áka lsÍu wdosh isÿlr wkqj ñ, fjkia fõ'
l,a ;nd .; yel'
fuhg wu;rj" wuq uÿ¨ f,io"
fmdf,dia weUq,a fyda bÿkq miq jrld
fj<|fmd< yd wf,úh f,io" áka lr fj<|fmd<g tùu fï
jk úg isÿfõ' ta i|yd foaYShj kd.ßl
fldia ^oej& wo fj<|fmdf<a we;s m%foaY j,o" wmkhk fj<|fmd< f,i
m<uq mx;sfha oej ldKavhg .efka' wrdìlrfha rgj, o jeä b,a¨ula mj;S'
fuys ñ," oejfha ;;a;ajh" .=Kd;auh jrld hqIo m%kS; mdkhls'
25