Professional Documents
Culture Documents
ოთარ ჩხეიძე
ოთარ ჩხეიძე
ოთარ ჩხეიძე
oTar CxeiZe
paganinis TiTebi
diakvnis gogo —
batoniaanT nukri —
ujredis mdivani —
diakvnis gogo arcerTs ar uyvarda: arc batoniaanT nukrisa da arc ujredis mdivansa. arc diakvnis gogos
ar uyvarda arcerTi amaTgani: batoniaanT nukri eCveneboda miuwvdomlada, ujredis mdivans arc arafrad
agdebda, — arafrada, arafrada, sul arafrada, sulac ver amCnevda, vidre TviTonve ar gadaudga ujredis
mdivani da ara sTxova: ujredSi Semodio. diakvnis gogom ar icoda ujredi Tu ra iyo. auxsna ujredis
mdivanma, auxsna da bevri veraferi gaagebina, TviTonac ro ver garkveuliyo maincdamainc ise Rrmada,
anTu: ver Caswvdenoda ise Rrmada. rogorc unda iTqvas, azri naTelia da isic naTelia: didi ram moazrovne
ro ara brZandeboda es Cveni ujredis mdivani.
ujredis mdivani raikomis mdivanma daarqva, komkavSiris raikomis mdivanma, galavanSi daarqva,
eklesiis galavanSi, iq miaswavles, iq iqnebao, iq aRmoCnda da iqve daarqva. jorixedanasa TamaSobda
patara biWebSi. TviTonac biWi gaxlda. biWi. erTi aylayuda ram iyo, gamoirCeoda ro Tavis tolebSica, isini
oRond ro: aRara TamaSobdnen jorixedanobasa, ufro umcrosebisaTvis ro mietovebinaT gasarTobi ese, xolo
es iqve ro CarCeniliyo — jorixedanobaSi — es momavali ujredis mdivani; CarCeniliyo da ro mouwevda
jorobai, waikuzeboda ise imzomazeda, sami biWi ro daeteoda zeda, biWebze kidev biWi — esec meoTxei.
Seasxdebodnen da isxdnen da isxdnen. Camoxtebodnen da Seaxtebodnen. Camocvivodnen da
acvivdebodnen. ver moaswrebda, vinme CaeWra, irjeboda ise tlanqada, mZimeda ise, uxerxoda, uxeiroda.
Camoxtebodnen da Seaxtebodnen. isxdnen da isxdnen.
aRmoCeniTa aRmoaCina miliciis ufrosma, raimiliciis ufrosma.
uceb Caesma Jivilxivili. eklesias uaxlovdeboda. moswyvita cxeni. Semouara galavansa. gadaiWyita.
ukve CaengriaT galavani alagalaga. karibWec moeSalaT. amoefara gadarCenil nawilsa: me davinaxo, imaT
verao. arc daunaxiaT. Wyvirodnen biWebi, laRobdnen biWebi, axtodnen, daxtodnen, darbodnen,
dahqrodnen, malays malayze gadadiodnen. isic iq gaxlda, veeba, tlanqi, mouxeSavi, ro arc malayi
gamosdioda, Wyvirilic ro ara, xixvinebda, abrialebda Tvalebsa avada da Tu romelimes Caigdebda xelSi, ise
mouWerda, ise, ise: Wyvirili is iyo, miliciis ufrossac ro SeaJrialebda, am Cveni saukunis 20-iani wlebis
miliciis ufrossa. an mere naklebi vin iqneboda!.. cxeni miiwevda, cxeni tokavda, ukvirda, rad idga galavnis
gareTa, ro daCveuliyo Sevardnasa eklesiaSi, mlocvelebSi Sevardnas ro daCveuliyo, freskebs ro toravda, —
ayalyavda mxedari igi da toravda freskebsa, CqvleTda, fxoWnida. cxeni. gaevarjiSebinaT imgvaradaca:
augdebdnen saxarebasa, bibliasa, wmida mamaTa swavlebasa, racTu mohxvdebodaT, racTu gamoeyaraT
eklesiidana, augdebdnen, styorcnida tyupsa Seumcdarada, lamis eklesias ro gadaacilebda, saxuravze ho
cvivoda da cvivoda. da miiwevda. cxeni cxeniao, magram garToba imasac undoda. mtkiced eWira
mxedarsa aRviri. raRac iazra gonebama gamWriaxma. erTi gauelva da eqca azrada. sabWosTan miagdo
cxeni.
biWi igi moayvanina sabWos mdivansa.
iq ho TvalSi mouvida, aqac mouvida TvalSia. hkiTxa sakiTxavi. urCia asarCevi. daariga dasarigebeli.
dahpirda dasapirebi. cerSi moikriba oTxive TiTi. miliciis ufrosma. aaTamaSa mauzerzeda. aaTamaSa.
aTamaSa. arakuna. arakraka. maxvili smena raRac notebs amoilandavda. ujredis mdivani — momavali —
2
TiTebs ro miadevnebda Tvalsa, xelic iqiTkenve wauvidoda, TeZosakena, Tavis TeZosakena raRa Tqma
unda, mxrebsac gafSekda, TiTqos aiwevs da afrindebao. jer amas damsaxureba undao, miliciis ufrosma,
gadaasxa nelTbili wyali. arc ise Zneli samsaxuri mogiwevso. Sen mxolod kulakebs miadevne Tvalyuri Tu
rasa tutuneben Tu rasa CurCuleben, rasa msjeloben batoniaanTa, ras apireben da rodis apirebeno.
Semoikribe mojamagireebio da rasacao ver dainaxavs Seni Tvali da Seni yuri ver gaigonebso, imaTgan
gaigeo, imaTganao. isini arian Cveni dasayrdenni klasobrivi brZolis am gadamwyvet fazaSio.
fazao — ver gaigo am momavalma ujredis mdivanma, klasobrivi brZolac ver gaigo, kulakobac vera,
verc danarCeni veraferi ver gaigo, mauzers ar acilebda Tvalsa, mauzeri gaigo. isic gaigo: raRac ambebi
unda Seegrovebina, sabWoSi unda mietana Cumada, farulada, arc ro aravis ar unda daenaxa, arc ro aravis ar
unda moekra yuri; mojamagireebsac arao, — ra vuyoT ro Cveni mokavSireebi ariano, eWvis sababi ar unda
mivceT, eWvi yvelafers angrevso. mauzeri mainc yvelaze ukeT gaigo da mauzers ro damsaxureba undoda,
amasac mihxvda. Cven unda aRmovfxvraT mizezebi eqsploataciisa, unda movspoT sxvaoba kulakebsa da
mojamagireebs Sorisao, — es mere, mereo, kulakobas ro gavanadgurebT, rogorc klassao. eqsploataciac —
ver gaigo ama momavalma Tu amomavalma ujredis mdivanma. imas mainc mihxvda TandaTanobiTa,
mamamisic Turme kulaki ro yofila. sami mojamagire hyavda imasaca, samica — vaJi da es, TviTonaca,
oTxi vaJkaci ro Seudgeboda saqmesa, is sami mojamagire ki ara, samjer samic ro hyolodaT iseTebi, imdens
ver SesZlebdnen, verc Seasrulebdnen ise lazaTianada. buzRuniT Svilebi ufro ebuzRunebodnen mamasa.
mojamagireebi amSvidebdnen. samnio — ara?.. es meoTxe gaxlda, es amomavali. uxeirobas atyobdnen da
arc aZalebdnen: colis dro mouva, cols SeirTavsa da merec eyofa Tavisi tvirTio. guTnis Tavze Tu
dasvamdnen, kameCebis uRelze, — ar Camovardeboda. mouxerxdeboda simReraca. ahyvebodnen
mojamagireebica: orovelasa swavlobdnen, qarTul simRerasa swavlobdnen somxis biWebi.
magaTac unda TvalTvalio, umoZRvrebda miliciis ufrosi, devnilebi devnilebi arian, magram vin uwyis
jaSuSebic Semogvapareso. umoZRvrebda da umoZRvrebda.
ai moZRvari dauRleli, mWvreti yovlisa!..
somxis biWebio, — rodisa yofila qveyniereba dalagebuli, maSin ro yofiliyo?.. rodisa yofila ro:
ubedurebai sxvisa Cven ar dagvtexoda Tavsa?!. aejanyebinaT somxobai osmaleTisa. dareodnen osmalni.
daerbiaT. gadaewvaT. daexocaT.
gamoerekaT. gaerekaT.
mierekaT sasomxeTisaTvisa somexni. imaT Tu rao!.. anTu rogorao!.. derefani aqeTa — Cvensken
daegdoT rusebsa. vina hkiTxavda an imaTa an Cvena?!. vina Tu rao: ras gaigeb bediswerisasa an politikisas
ras gaigeb, orive ro bnelia erTgvarada, ro bneldeba egreve erTgvarada, rac ro dro gadis. bneldeba.
bneldeba. rac unda iyos, goris bazarsa, xaSuris bazarsa, qarelis bazarsa, cxinvalis bazarsa Tu moarulTa
sofelsofela bevrs gadaeyrebodi ubedurTa amaTa, Tanaxmani ro iyvnen yvelafrisa, oRond geWmia puri,
oRond migeca Ramis saTevi. mojamagireobas Tu SesTavazebdi, cas eweodnen sixaruliTa. ris klasobrivi
brZolao, ra eqsploataciao, saidan ra unda scodnoda otrovela biWsa?!. racTu ra iyo, moxibla albaT miliciis
ufrosi, ho, ho — albaT moxibla ro: ujredis mdivani ro dasWirda komkavSiris raikomis mdivansa, es biWi
warudgina Sesaferis kandidatada. sxva aravinao, sxva ukeTesi ar meguleba mag sofelSio. mauzeris
damsaxureba mainc ver moaswro, filTa Tofisac vera. mere amasRa hpirdeboda miliciis ufrosi. amdeni aRar
urkvevia raikomis mdivansa. Sehxeda. TvalSi mouvida. ujredis mdivani Sen iqnebio. daaxala maSinve.
ujredic Sen unda Sehqmna da adviladac Sehqmnio. erTi gogona rogor ar geyoleba SeTvalierebulio, — jer
imas gaendeo. imas dobilebi mohyvebian, dobilebs — Zmobilebio da raRa ujredio, barem organizacia
gamogivao. yoCaRo. yoCaRo. mojamagireebs daeyrdeni da uRaribes glexobasao. kulakebs Seutie,
3
batoniaanTa Seutie, es gevaleba meti araferio. es ukve icoda ujredis mdivanma. Tvals ar aSorebda
mauzersa, komkavSiris mdivnis mauzersa. raRa Tqma unda. Seaswro Tvali raikomis mdivanma, Tvali
Tvals mohxvda da Seicno Tvali. Tvalma Tvali. Seixsna mauzeri raikomis mdivanma, Seixsna, Tavissave
qamriT Semoartya ujredis mdivansa. weli gauswora brtyelma qamarma, mxaric gaumarTa, — gaiSala,
aubrialda Tvalebica. rac mTavaria: cerSi moikriba oTxive TiTi, Caarakraka mauzerzeda. „biWos!..“
SesZaxa raikomis mdivanma. raRaca ecno: miliciis ufrosis mauzeri ro gamoscemda, is motivi ecno:
„biWos!.. biWos!..“ daayola da daayola, xelic mouTaTuna loyazeda, bibiloc moswia. biWi miStereboda
cxensa. cxenic mondomeboda ujredis mdivansa, es cxeni Torem, TviTonac ho hyavdaT, — hyavdaT da
ebaT orTvalaSia, ver SeiWreboda imiTi eklesiaSi miliciis ufrosTan erTada. es gawafuliyo. mdivnis cxeni.
sxva mauzeric ekida taxtasa, vercxlmovlebuli. Camoxsna mdivanma, welze moirtya gawafuli xeliTa, ise
swrafada, moxdenilada ise, daswavla undoda amasaca. daiswavlida ujredis mdivani. cxeni tokavda.
bzinavda cxeni. Semovleboda raxti vercxlisa. xSirad esxa margaliti lagam-abjar-unagirsao. gagaxsendeboda
isica ro: Tu ukacravad ar viyo, CamobrZandi emag cxensao, — ro Seutia kona erisTavsa amana, amana,
TviTon amana, raikomis mdivanma da aRvirs ro utaca xeli. xanjali CabRuja kona erisTavma: barem
aRvirzeve Sevatovebineb marjvenasa emag lawiraksao. baremao. magram verao. mauzeri gaeSiSvlebina
ima lawiraksa. Semohxveodnen sxva lawirakebica. Camohxda konai. fexad mibrunda Sina. daemxo
sawolsa. da. aRar amdgara. baliSi gaswures. cremlad dacliliyo ubeduri kona erisTavi. cxenisTvis mereRa
eswavlebinaT Sevardnai eklesiaSi, Seupovari morwmuneni ro gamoereka. gamoereka. da. gamoerekaT.
eklesiaSi wiTeli kuTxe moawye da kulturuli RonisZiebani gamarTeo. wiTeli kuTxe ar icoda ujredis
mdivanma. kulturuli RonisZiebanic ar gaegeboda. mejvrisxevs gadadi, iq giCveneben da axsniTac iqve
agixsniano. raikomis mdivanma. auxsnes da auxsnes, raRa ar auxsnes, — iq TiTqmis yvela
gakomkavSirelebuliyo. gors is awvdida mzard politmuSakebsa, mere Tbilissaca. klasobanac gaegoT da
klasTa brZolis gardauvalobaca, oRondao: CaWriTac aqve iWrebodnen: Tu yvela kulakia, visac ro
mojamagire hyavso, yvelas ro hyavso… menaxiresac aeyvana somxis biWebi, mevelesaca. es uRaribesi
glexoba viRa iyo?!. verc gaigo da aRarc tvini uWyletia ujredis mdivansa. aRara. aRara. veRarc menaxires
dainaxavdi mindvrada, mevelesac veRara. sofeli mindvrad gakrefiliyo. dasicxuliyo mindori mzisagana,
Sromisagana. agvisto bdRvinavda, Tvei mariamobisa. mze varvarebda. kalooba gaxurebuliyo. xvna-Tesvac
momdgariyo karsa, — momdgariyo rao — gaxurebuliyo xvna-Tesvaca. sofeli menaxires darCenoda,
mevelesa da menaxiresa. mocliliyvnen. Tvrebodnen. ileSebodnen. Tu vinmes waaswrebdnen, vai imisi
bralio Tu araoda, aginebdnen erTmaneTsa, Tavpirs amtvrevdnen erTmaneTsa. eg araferio, daemtvriaT Tu
daemsxvriaT erTmaneTio: mekaloeebsac mieWrebodnen, mxvnelebsa Tu mrwyvelebsaca, aginebdnen
mkvdarsa da cocxalsa, akvnis bavSvebsac aginebdnen, miiwevdnen sacemada. visi ra mcemelebi iyvnen?!.
visi ra mcemelebi iyvnen, uTaqebdnen da gamorekavdnen. magram vis undoda es ayalmayali, vis ecala
gasarTobada?.. gabezrda sofeli. moiyara Tavi. orive datuqsa. biWebi waarTva. mihxedeT Tqvens saqmesa
Tqven TviTonao, rogorc aqamdisa, rogorc yovelTvisa, rogorc ro RmerTs dauwesebiao.
wesrigi, wesrigi, wesrigio, sofelma, uwesrigod sofeli aRar aris da arc wesrigia usoflodao.
batoniaani moTaveobdnen soflis wesrigsa. saxeli SerCenodaT da esRa SerCenodaT batoniaanTi,
Torem visi ra batonebio, — aRarcsad ymao, aRarcsad mamulio: rac ro rgebodaT wilobisada, rogorc ro
sxvebsao, ise imaTao. eqvsi Zmani arc gayriliyvnen, erTad irjebodnen, erTada Sromobdnen, erTad
iRvwodnen Sina Tu gareTa. Tavdadebuliyvnen erTmaneTisTvisa da soflisTvisac Tavdadebuliyvnen. sofeli
Sehyurebda imaTa, isinic sofels Sehyurebdnen. zomieri icodnen yvelaferi, Sroma ar icodnen zomieri.
bunebaSi zomiereba irRveoda da unda ahyolodnen bunebasa: darRveuli zomiereba unda moewesrigebinaT
SromiTa; unda ahyolodnen da yvela ver asdevda, Sromad unda qceuliyvnen da yvela ver iqceoda Sromada;
yvela ver iqceoda Sromada da buzRunebda sofeli: aqeT aRara varT, jani gagvardao. jani gagvardeT, is
4
mainca kvantaliani. jer beria sad iyo. daviwyebula Rvawli kvantalianisa. egeb ro kvantalianmac ar icoda
paganini.
gogoebma ukve icodnen.
diakvnis gogom gananaTla isini iqiTa mxaresa. isini ho iqiTa, kedlis iqiTa, es ro aqeTa, ujredis
mdivani, kedlis aqeTa?.. Tu daigulebdnen aq ariso: CurCulebdnen, CurCulebdnen, erTi sityvac ar
gaigoneboda, xolo Tu arao: tkriacebdnen, wkrialebdnen, TiTqos ro qari Sevardnila da fanjrebi imsxvrevao.
diakvnis gogo ar asdevda, hyveboda gancdiTa, TrTolviTa hyveboda, aaTrTolebda mere imaTaca, TiTebiviT
aaTrTolebda, batoniaanT nukris TiTebiviTa, paganinis TiTebiviTa. ujredis mdivani gatvreniliyo. kedlis
aqeTa. suli kbiliT eWira: ai da ahaa wamoscdebaTo, wamoscdebaT da ar gamomeparos Tu ra dafarula am
parolSio. paroli ukve gaagebines. miliciis ufrosma gaagebina. raikomis mdivanmaca, komkavSirisa aRarao,
TviT partiisama, TviT is Caudga saTaveSi amis Ziebasa, amisi, amisi, am raRac ucnauri movlenisa, Rrmad
konspirirebuli SeTqmulebisa, versaidan ro ver midgomodnen, sxva yvelaferi ro xelis gulze efinaT, win ro
daudes valiko juRelsa da isic ro ivedreboda cixidan gamoqveynebul werilebSi: ar gahbedoT da ar daiZraT,
daetieT Tqven Tqvens qerqSio. konspirirebulic ar icoda ujredis mdivanma. mxnevdeboda. paroli ho gavige,
amasac gavigeb da mivwvdebi paganinis TiTebsacao. mivwvdebi. mivwvdebio.
da kiskisebdnen gogonebi,
kiskisebdnen.
ahkviatebodaT ro TiTebi, TiTebi, TiTebi mxoloda, arc ro batoniaanT nukrisa, arc ro zRapruli
paganinisa, ucnauri TiTebi, mxolod TiTebi, arc ro majas ar esxa, arc ro mklavsa, iyo calcalke da jgufadac
iyo, xan mSvidi Tu mibinarebuli, aRelvebuli Tu aRSfoTebuli xana, ahkviatebodaT, elandebodaT
sizmradacao, cxadacao. cxads giCvenebTo, hpirdeboda diakvnis gogoi: nestan-darejani Tanaxmaa,
daviTanxmebT batoniaanT nukrisacao, Tqvenc dagiswrebTo. sizmarsac ho Tanxmoba ar undoda?.. ar
undoda. da hyveboda kevrze dabrawuli gogoi: TiTebma fanjrebi Semomitvriao. meti arc araferi mobmoda,
— TiTebi iyo, veeberTela TiTebio. sabani gadamaZro. perangi gadamaZroo. nifxavica, nifxavic Camglija
da amplaka kidevacao. maSin ki vikivle, lamis Weri avxade kiviliTao.
„suleli!..“
Sehkivles sinanuliTa.
„ras ambobT?!.“
„unda dagecdia!..“
„mere???!!!.“
„mere da mere: igemebdi sagemebelsa da arc araferi dagiSavdeboda“.
„marTlaaaaaa?!.“
da kiskisebdnen gogonebi. CabJirdebodnen. itvrendnen. CurCulebdnen. CurCulebdnen. da
aRmoskdebodnen isev kiskisada. da ibnideboda ujredis mdivani, CurCuli ro ar gaigoneboda. guls
askdeboda ujredis mdivani, kiskisi igi laRad ro sCqefda. gaigonebda Tu raisaca, Caukaklavda sityva-
sityviTa. verc ras gaigebda miliciis ufrosi Tundac ai am sizmridana, meti ro ar iyo arc araferi, imas ro
uTuod meti undoda. datuqsavda ujredis mdivansa, lanZRva lanZRvada, daurTavda ginebasaca. ori Tvali da
ori yuri ro gamogsxmia, ara kmarao, asi Tvali ginda, asi yurio. ro gamoketilxar mag ujredSi, eg ara kmarao.
7
unda dasunsulebde monadire ZaRliviTa, Tagvis soro ar unda dagrCes dauynosavio, arao, arao, Tagvis
sorocao. umoZRvrebda da uCvenebda. egre dasunsulebda TviTona. mravalic moesyida da mieCina
erTimeorisaTvisa. aeyoliebina ujredis mdivnebi, sxvanica, sxvanica, mosdeboda sofel-sofelsa, mindor-
mindorsa, seridan sersa, tyidan xevsa, xevidan mTasa. yvelgan xalxi iyo. yvelgan Sromis almuri idga.
almuri. almuri. tyeSic almuri. sazamTro SeSisTvisac ro gamosuliyvnen. kalo isev eba. Caweuliyo Znebi,
aweuliyo gorebi bzisa. guTnebi gabmuliyo. nakadulebi mosdeboda xnulebsa. farcxebic CaebaT. mTesvelebi
abnevdnen Teslsa: erTi aTasadao, erTi aTasadao, Sehnatrodnen mzesa, miwas Sehnatrodnen samermisoda,
ro eimedebodaT mermisi ufro, es weliwadi ro ar dasdgomodaT arc ise baraqiani. aqeT aRar iyo sofeli,
araqaTi miswyvetoda. ukvirda sofelsa, batoniaani ro ar Caiferxavdnen fexsa, ukvirda da asdevda, asdevda
da veRarc asdevda, veRarc asdevda da brazobda sofeli, brazobda da mainc asdevda — batoniaanTa,
batoniaanTa, asdevda da umadlida: magaT ro cota moizarmacon, Cvenc moveSvebiT, Cvenc movdundebiT,
davebmebiT SimSilobis karsao. luarsabi?.. wamwymida waxedulobamao. ra wasaxedia, magram ras izam,
uqnarobac momxiblavia. ras ar dahxatavs xelovani!.. amgvar dacemasac xelovneba unda. kargia Tu iqneba
mxolod xelovnebisa, sinamdvileSi Tu ar gadava Tu ar mosula sinamdvilidana. amisi dro mainc wasuliyo.
siRatakidan unda amosuliyvnen, samconareod aRar ecalaT. dro aRara rCebodaT Tundac imdeni, erTi Tvali
mainc ro SeevloT: ras dasunsulebs es milicia, es ujredis mdivnebi raRas dasunsulebeno.
arc ecalaT da arc ekiTxebodaT.
nu ekiTxebodaT. amaT ubrZanebdnen da dasunsulebdnen, vinc ubrZanebda, iman icoda: ar
CaiSleboda gamosvlebi. vin daujerebda valiko juRelsa, benia CxikviSvils vin daujerebda?!. parizi
cxarobda. romeli parizio, — parizs sad ecala amaTTvisa?!. emigraciai qarTuli. ro gaqceuliyo mTavrobai
udReuri, yvela partiac Tan gahyoloda da sWamdnen iqaca erTimeores, rogorc ro aqa, da kidevac
amoiWames Tavi. komunistebi Tan ar gahyolodnen. gzirebi SeegzavnaT. da aq icodnen yvelaferi: moskovSi
icodnen, TbilisSi icodnen: isev iseve ro fleTdnen erTmaneTsa, isev iseve, isev iseve, isev iseve ro vera
Tanxmdebodnen: vieTni ambobdnen, jer ar damdgara droi amisio, gamosvlebisao, vieTni cxarobdnen,
sworedac droao. aseve cxarobdnen aq darCenilni, iatakqveS ro Cabudebuliyvnen, tye-Rres ro afarebdnen
Tavsa: daZaxils elodnen. daiZaxebdnen da gamocvivodnen. ar dauZaxebda paritetuli komiteti?..
bolSevikebi dauZaxebdnen. gamoityuebdnen. da. barem gaJletdnen, vinc ro gadaurCa 21 welsa. naRebi ho
mohxades, araJansac mohxdidnen, SratsRa daitovebdnen, Sratsa, Sratsa, Sratic eyofodaT sawuwaoda. da…
WiaTurao… arCie axla: Secda Tu Seacdines, dauZaxes Tu gamoityues, arCie, arCie… iq mxolod is
mohxda ro: bolSevikebis sabWo gamorekes, daayenes gzaze zestafonisa: saiTac givliaT, iqiTve gabrundiTo
— ruseTsao eseigio. arc miuRweviaT zestafonamdisa, damsjeli razmebi Semoeyarnen Suagzazeda.
Semoeyarnen. gaabrunes. gamomrekelni daxvrites adgilzeve. dasxes isev gamorekilni. da moedvnen
irgvliva, moedvnen da moedvnen, gzaze aRaravin gauSves, loginSi aRaravin daayenes, wamohkrifes,
dailales imave gzazeda, zestafonis gzazeda. TbilisSi dascales cixeebi, quTaisSica: qurdbacacebi gauSves,
dahxvrites lazaTiani xalxi, visac xelebi sufTa hqonda, saxe naTeli, avisa da kargis garCeva vinc icoda,
dahxvrites da hxvretdnen, gahyavdaT da gahyavdaT, ris gamoZieba, romeli sasamarTloo, brZanebda erTi
— umaRlesi msajuli, orjonikiZeo, erTsa brZanebda, meti sityva ro ar icoda: dahxvriteTo. erTsa brZanebda
da erTi javri sWamda: ram gamomacala xelidana vaJa-fSavelao, me TviTon ratom ar davxvriteo.
rkinigzis sadgurSi, zestafonSi, gatenes vagonebi, nemsi ro aRar Cavardeboda, gatenes da bWobdnen:
saiTao, saiT gavuyenoTo, Tbilisisakena Tu quTaisisakenao. vieTni bWobdnen. orma gadaswyvita:
zestafonelma ujredis mdivnebma: mSvenieraZema, talaxaZema. aseve gadaswyvetda es ujredis mdivanica:
gazrdiliyo, vin wlobiTao, eseni saaTobiT izrdebodnen. eseveo anu: miuyenes tyviamfrqvevebi vagonebsao
da… dioda sisxli natyviarebidana, Cqefda, dgafunobda, mosdevda moTqmai ganwirulTa, TiTqos CanCqeri
ileweba lodebzedao… iq erTi mainc gadarCenilao, levan goTua ambobda, kargi dawera undao. modiT
8
davweroT Cven CvenTvisa, vnaxoT Tu ra gamogvivao. arao, iuara giorgi SatberaSvilma, axla amas vin
gvapatiebso. dros nu vuCvenebTmeTqi. egre SeiZlebao. mainc ar dauweriaT arc imaTa, mec ara. SiSic iyo.
SiSi da egreTi!.. oRond ufro sirTulem Tu Segvayovna. orjonikiZem sinanuli igrZnoo: eg me unda
momefiqrebinao. dawera — ara. raRa Tqma unda: daxvretai gamoketil vagonebSio. ujredis mdivnebi mainc
wargzavna moskovsa, wiTeli profesuris universitetSi Cairicxnen. da iqmnen wiTel profesorebada. kidev
bevri iyo dasaxvreti. modioda da modioda axali Taobebi. eSinodaT SurisZiebisa. naRebi unda mohxdoda
yovel Taobasa. darCeniliyo mxolod Srati. SratiT unda ewuwavaT. mTlad saqarTvelo unda gadaexnaT
aRma-daRma TaviTbolomdisa. daviTiani bibliasaviTaa, oRond mesiis movlenas ara, eSmakis mosvlasa
winaswarmetyvelebs. gana iq ar amoikiTxeba: qarTlelebis aRma xnuli, kaxelebma daRma farcxeso da gana
aq swored is ar igulisxmeba, vinc ro daarwmuna Cveni didi mezobeli, didi ruseTi: waRma-ukuRma unda
gadaixnas saqarTveloo, — haa, ras ityvi?.. viTom visime darigebac undoda!!!.. Tumca isica, muxas ro
uTqvams: culi ras damaklebs, Cemi jiSi ro ar gayriliyos Sigao.
nu ecalaT.
ras dasunsulebdnen da amasao:
batoniaanic gamohkrifes: erTi kalodan gamoigdes, erTi sarwyavidana, erTi safarcxidana, erTs
guTanze aaRebines xeli, erTi Camoagdes saZne urmidana, erTic sabzeve urmidana, xelpiric ar
gadaabanines, arc samosi gamoacvlevines, gairekes ise ruisisakena: ruisis Tavlebi eqciaT cixeebada, vidre
daucliaT goris cixeo. vidreo, viTom didi dro dasWirdeboda. sityvasa swelavdnen. kurdRlisa ar iyos, — ro
atyuebda baWiebsa: sam Tves gawovT ZuZuo Tu saaaaaaaaaaaaaaaaaam dResao. saaaaaaaaaaaaaaami dRe
ufro bevri egonaT baWiebsa. motyuvdnen baWiebi. iq aravina ara tyuvdeboda: arc damWerebi, arc
daWerilebi: sam dRes daayovnebdnen ruisis TavlebSi da mere gauyenebdnen goris gzasa. goris gzasao, —
Semzaravi ram iyo imxanebSia. Cailuris wyali daliao, ufro adrindeli naTqvamia. dRevandlamdis gasZlo:
daikargao. arc esaa didi ram sikeTei raRa Tqma unda, oRond: gauyenes goris gzasao — metsa niSnavda,
met risxvasa: gzaSi ro hxvretdnen, imasa gulisxmobda, imasa, imasa, sxva arafersa. kidev kargi ro
gadavarda sityva-Tqmidana. maSin is iyo damkvidrebuliyo. imitom daiJines batoniaanTa: davibanTo.
gamovicvliTo. sufTad, lazaTianad, wmindad unda Sehxvedrodnen sikvdilsa: wmindad evloT da wmindad
unda gardasuliyvnen. arao. Seicxades. raRa Tqma unda. TviTon dahqSuodnen daubanelni. oflianni.
zintlianni. erTnairi suni asdiodaT cxenebsaca da damWerebsaca. xorblisa da miwis suni mihyvebodaT
daWerilebsa. es iyo nugeSi. esec Tu nugeSi iyo.
nukri gaiqca, batoniaanT nukri. cofebi hyara miliciis ufrosma. raikomis mdivanmac cofebi hyara.
goris sadgurSi unda mivuswroTo. dezi hkres cxensa. sunic Tan gahyvaT raRa Tqma unda. sofeli mainc
SeZrwunebuliyo. damdgariyo avi dReebi. diakvani brundeboda goris sadguridana. batoniaanT nukri ar
Semxvedriao. mohxvda maTraxebi, mohxvda da mohxvda, miliciis ufrosisaca, raikomis mdivnisaca,
mxleblebisaca. ujredis mdivnisa ara. arc is dahzogavda. iq ar aRmoCnda. is daeSva qareliskena: batoniaanT
nukri am gzas airCevda Tvalis asaxvevadao. marTlacao. mevelemac daudastura, menaxiremaca,
miCindrikebdnen batoniaanT aremareze TavaanTi mojamagireebis gamosarCevada. ujredis mdivanma
nukris miuswro, miiSvelia qarelelio Tu xvedurelio Tu bebniseli ujredis mdivnebi, CamoaTria
matareblidana. daigviana matarebelma, i wyeulma daigviana. gaaswrebda. gadarCeboda. violino iqve
daumtvries. ax, matarebels ro ar daegviana, ar CaiSleboda venis koncerti da ar gamoacxadebda venis
gazeTebi: wiTelma velurebma dahxvrites amomavali varskvlavi, albaT ganmeoreba paganinisao.
„velurebi!..“ aqve wioda dai batoniaanT nukrisa. ar aqcevdnen yuradRebasa. imxanad jer mxolod
mamakacebze nadirobdnen. is meredamere iyo, ro aRar arCevdnen kacsa da qalsa, bavSvsa da moxucsa.
9
Tumca ara, ara: moxucebi raRad undodaT cimbirSi?!. bavSvebs mainca zrdidnen momaval cimbirelebada
da SesaZloa romelime imaTgani did rus poetadac SeeracxaT. ireoda erebi erTmaneTSi, iwrToboda
katorRebSi da yalibdeboda axali rasa — sabWoTa xalxi. mere. da. mere. jer naRebi unda moexadaT
yvelasTvis calcalke; CvenTvis mometebulad unda moexadaT naRebi. mometebulada. mometebulada.
batoniaani imRamesve gauyenes goris gzasa. nukri daitoves. kuduxovi ganagebda ruisis ubansa. kiknaZec
ganagebda. arcerTi ar iyo meoris moadgile, uflebac Tanaswori hqondaT, — sisastike… hoi, sisastikes
iCendnen erTimeoreze uaressa. imaT miugdes batoniaanT nukri, — erTimeoreze uaresebsa da
erTimeorezedac gacofebulebsa da vai patimrebis bralica!.. CurCuliT iwyebdnen: aba Tu ra ici paganinisao.
CurCuliTa. gviTxari, mogvende, es Cven movsulvarT Sens dasaxmarebladao. ras daufaravda batoniaanT
nukri, raRa ar icoda paganinisa, — moevlo genua, toskana moevlo, waekiTxa da moesmina aRtacebanica,
gazviadebanica, Worebica imis Sesaxeba, — raRa arao, raRa arao: dafqva da dafqva yvelaferi. usmines,
usmines da dasces Zirsa, Sedgnen fexebiTa, mounacvles saxre da maTraxebi. ar iqna, ver daacdenines meti
veraferi, — rac icoda, icoda, suls moiTqvamda da imeorebda igivesa. imeorebda. da. umeorebdnen. TviTon
daiRlebodnen?.. kuduxovi. kiknaZe. Tundac: kuduxov-kiknaZe, anTu kiknaZe-kuduxovi, — daiRlebodnen
da miugdebdnen ujredis mdivansa: Seni mignebulia da Sen ieci TavSio.
imasac es undoda.
iman SeniSna, rac ro gamorCaT gamobrZmedil Cekistebsa: ro urtyamdnen da urtyamdnen, ro
Sesdgebodnen fexiTaca, is erTsa cdilobda, — batoniaanT nukri, — xelebi gadaerCina rogorme: momuWa
Tavidanve, mtkiced momuWa da amoiWeda nikapqveSa, iRliebSi mere, mere lajebSi, zedac daemxoboda,
malavda rac SeeZlo, TiTqos ro xvrelebsaca poulobda sxeulSi, malavda, hfaravda, zedakvdeboda, TiTqos
tkivils arca hgrZnobdao, oRond TiTebi SerCenoda rogorme umtkivneuloda, gaukawravada, Seuxeblada,
cdilobda da uxerxdeboda: dahglejoda sxeuli, dahglejoda, dafleToda, danakuweboda TiTqmisao, sisxli
sdioda yvelafridana, sisxlSi Sesvriliyo erTianada, mxolod TiTebi gadarCenoda, gaielvebda TiTebi TeTrada,
Semoxazavda auwerel simwaresa da miimaleboda umalve, TavdaviwyebaSi gaielvebda, TavdaviwyebiT
STainTqmeboda. gaielvebda da STainTqmeboda. gaelvebisas gminvac gaismoda, — vaiTu Seaswres Tvali,
vaiTu esaa da viRupebio. Tvali areodaT gacofebul Cekistebsa. amas ar areoda Tvali. ujredis mdivansa.
dahxedavda Tavis kotita TiTebsa da tuCebs ikvnetda. gaielvebda, gaibrwyinebda TvalismomWreli ram
silamazei. acimcimdeboda da Cahqreboda, wamisad ara, umal wamzeda, sazomi imisi ro ar dadebula!
gaanaTebda. da. Cahqreboda. gaanaTebda Camoqnil TiTebsa, xelovanis Camoqnil TiTebsa, uuumaRlesi
xelovanisa, ro moecala TviT RvTaebasa saamisoda, iSviaTad ro moiclida calke vinmesTvisa da
amisaTvisac ro moecala. ujredis mdivanma amdeni ra icoda?!. ar moswonda da is iyo, ar moswonda da
unda moeSTo. moaSTo kidevaca. urtya vidre ro grZnobas dahkargavda batoniaanT nukri. mere egreve
grZnobadakarguli kunZTan miuTries ruiselma ujredis mdivnebma. saTiTaod gauSales TiTebi kunZzeda, —
TiTebs veRara, erTmaneTs Seacqerdnen gaocebulni, xolo imana, im ujredis mdivanma, anTu amana,
gaswyvetia saxsenebelica, dausva waldi gaalmasebuli, wasWra, wabalTa. iTqriala sisxlma. acurda TiTebi
aCqefebul sisxlSi, gaiwkriala rogorc dasasrulma reqviemisa da Cacvivda miwaze saTiTaoda, Cacvivda.
Caiyara miwaze, amoevlo sisxlsa da miwaSi. sxeuli aizida, aizida, erTi daigmina, gulmuceli ro Cahglija ise,
daemxo pirqve da aRarc ganZreula.
„Sen ra yofilxar!..“ SeSurda kuduxovsa.
„vaaaaaaa!..“ kiknaZem daaRo piri.
TiTebi aukrifes. orivem aukrifa. xelidan usxltebodaT. TiTqos cocxloben isevao, anTu esaa da sulsa
hRafaveno. riyeze vgdivar, rogorc kalmaxi da axeuli maqvs layuCebio. baRdadSi Seuxvia orivema, wiTel
10
baRdadSi. orjonikiZes Cautaneo. orivem daabara. Cautana raRa Tqma unda. amboben: mouwona
namuSevario. amboben: arc iseo: majaSi unda gadageWrao. rac unda iyos: TavisTan daitovao. ujredis
mdivani. orjonikiZema. moskovs ro waiyvanes, — orjonikiZei, — isic Taniaxlao. ujredis mdivani. mere
aRaravis aRaraferi aRara smenia imis Sesaxeba. aRaraferi. aRaraferi. albaT ar darCenia arc STamomavali,
ara, albaT ro ara, Torem gamoCndeboda axla mainca, arCevnebis drosa: mec amirCieTo. moiTxovda.
prezidentobasac moindomebda. ra dauSlida!!!…