Buod ng Noli Me Tangere ni Jose P.

Rizal

Nag-umpisa ang nobela sa nakatakdang handaan sa tahanan ni Don Santiago Delos Santos omas kilala sa tawag
na ‘kapitan Tiyago’ bilang pagbabalik bayan ni Crisostomo Ibarra, anak ngmatalik niyang kaibigan, mula sa pitong
taong pag-aaral sa Europa Ilan sa mga panauhin ay angmag-asawang Dr De Espadana at Donya !i"torina, #adre
Sibyla na kura ng $inundok, #adredamaso, Tinyente %ue&arra na tinyente ng mga guardia "i&il Ilan sa mga
napag-usapan ng mgapanauhin ay ang pagkakatanggal ni #adre Damaso bilang kura paroko ng bayan ng San
Diego nanagsilbi ng dalawangpung taon 'yon sa pari, ang dahilan ng pagkakatanggal niya ay dahil
sapagpapahukay niya sa labi ng isang marangal na lalaki na hindi nakapangumpisalDumating na si (uan
Crisostomo Ibarra ) *agsalin o Ibarra sa handaan, anak siya ni Don +aaelIbarra at dahil para sa kanya ang
handaan, siya ang naupo sa kabisera $inaggit din siya sa lahatang ideyang pagpapatayo ng paaralan para sa
kapwa #ilipino Nagpupuyos naman sa galit si#adre Damaso dahil napunta sa kanya ang hindi magagandang parte
ng *anok na TinolaIsang gabi, habang naglalakad si Ibarra, nakita siya ni Tinyente %ue&arra at inilahad nito
kungpaano nahirapan at namatay ng kanyang ama sa kasalanang hindi naman niya ginawaNakarating na si *aria
Clara sa bahay ni apitan Tiyago at tuwang-tuwa naman dito si #adreSal&i, ang paring may pagnanasa kay *aria
Inilahad naman sa nobela ang buhay nina apitan Tiyago at #ia 'lba na ina ni *ariainabukasan, nagkaroon ng
Suyuan sa 'sotea sina *aria Clara at Ibarra #agkatapos, pumunta si*aria sa kumbento para kumuha ng gamit at
nakausap niya si #adre Damaso na nagsabingdapat na niyang itigil ang pakikipagkita kay Ibarra Sa kabilang dako,
bumisita si #adre Sibyla saisang matandang paring may sakitinalaunan, nabunyag ang detalyadong nangyari sa
bangkay ng ama ni Ibarra na si Don +aaelIto ay hinukay sa kadahilanang hindi daw ito bagay sa nililibingan nito,
dapat daw ay sa libinganito ng mga intsik nakalibing ngunit nang dinadala na ito, nagkataong umuulan at hindi
kinaya ngsepulturero at ng kanyang kasama ang bigat na dala ng kabaong at ng tubig ulan kaya angbangkay ay
nagpatianod na lamang sa lawa Nang marinig ito ni Ibarra, siya ay nagalit lalo panang malaman niyang si #adre
Damaso ang may pakana ng lahatSa kabilang dako, dumalaw naman si Don 'nasta"io o mas kilala sa tawag na
#ilosopo sa puntodng kanyang asawa Siya ay kinikilala bilang matalinong tao na sa paniniwala ng iba ay
nabaliwna kaya kung anu-ano nang idealismo ang sinasabi #agkatapos, dumalawa siya sa mag-
asawangDon .ilipo at 'ling Doray*ay magkapatid na ang pangalan at Crispin at $asilio, sila ay magkapatid na anak
ni Sisa,babaeng sunud-sunuran sa lasinggero at basagulerong asawa #inagkamalang nagnakaw ngdalawang
onsa o /0 pesos ang nakababatang anak ni Sisa na si Crispin at hindi daw itomakakauwi hangga’t di niya
nababalik ang nawalang pera Samalantang si $asilio naman aypinagalitan dahil sa maling pagpapatugtog ng
kampana

Nagkaroon ng pagkakataong naghanda si Sisa ng mga paboritong pagkain ng kanyang dalawanganak pero sa
kasamaang palad, mas naunang umuwi ng bahay ang walang kwenta niyang asawaat inubos ang
lahat#agkatapos, nakauwi na sa wakas si $asilio na nadaplisan ng bala sa ulo Ikinuwento niya angnangyari kay
Crispin, kung paano sumigaw at humingi ng tulong ang batang kapatid at walasiyang magawa para ito ay tulungan
Tungkol sa pagpapatayong paaralan ni Ibarra, siya, kasama ang guro na tutulong sa kanya ayinanyayahang
maging bisita sa tribunal, ito ay isang bulwagan para sa pagpupulong ng mgamakapangyarihan at mayayaman
*ay dalawang pulong, ang mga Conserbador na binubuo ngpangkat ng mga matatanda na pinamumunuan ng
kabesa at pangalawa, ang 1iberal na binubuong mga kabataan sa pangunguna ni Don .ilipo Ilan sa mga napag-
usapan ay ang paaralan atang nalalapit na piyesta Sa huli, napagdesisyunan na sa piyesta, magkakaroon ng anim
napruisyon, tatlong sermon, tatlong misa mayor at isang komedya'ng kawawang Sisa ay patuloy padin sa
paghahanap sa kanyang mga anak at nang pauwi na ito,nakita niyang galing lang sa bahay nila ang ilang guardia
"i&il #ilit pinaamin si Sisa at nangwalang mahita sa kanya, kinaladkad nila ito at ipinasok sa kwartel #inauwi din
siya kinagabihanat nakita sa kanilang bahay ang punit na damit ni $asilio na may dugo Siya ay nababaliw
naDumating naman si *aria Clara at Tiya Isabel sa San Diego para sa nalalapit na piyesta Nagyayang piknik si
IbarraIto ang araw ng piknik, kasama ang mga kaibigan ni *aria Clara na sina Iday, !i"torina, Nenengna
nakahiwalay ang $angka sa mga lalaki Sa kasamaang palad, nabutas ang sinasakyang$angka ng mga lalaki kaya
tumabi sila sa mga babae 2alang mahuling isda ang mga nasapiknik dahil sa buwaya na nasa lawa kaya
lumundag si Elias, ang nagsasagwan, at tinulungannaman siya ni Ibarra sa pamamagitan ng paglundag din at
nagapi nila nila ang buwaya#agkatapos, nag-usap si Ibarra at #ilosopo Tasyo tungkol sa paaralang ipapatayo Sa
panahonding ito, bisperas na ng #ista at tinatapos na ang paaralang pinapagawa sa tulong ni Nol (uanNagkaroon
ng pagkakataong may nakita si *aria na ketongin at sa sobrang awa nito, ibinigayniya ang regaling bigay sa kanya
ng 'ma Tanging mga kastila lamang ang naisisyahan sa komedya dahil wikang kastila ang salita nila *aypananaw
naman si #ilosopo Tasyo na ang paghahanda dito ay pagsasayang lamang ng oras atpera *ay ibang bagay pa
daw na mas mahalaga at dapat paghandaan kaysa sa pagpapagarbong #iyestaSa panahong ito, ginaganap ang
misa na bawat isa ay kailangang magbigay ng 034 parasigurado daw na ang kanilang kaluluwa ay mapupunta sa
langit Sa sermon, inaalipusta ni #adreDamaso si Ibarra pero hinayaan lamang niya ito 5abang nagmimisa,
nakausap niya si Elias nangwalang nakakaalam $inalaan siya nito sa mangyayari kinabukasan

Nagkatotoo nga ang babala ni Elias at nagkaroon ng aksidente na siyang kinamatay ng taongdilaw, isa sa mga
responsible sa pagpapagawa ng paaralan Sa totoo pala, ang nagplano ngaksidente ay ang taong dilaw
mismoDarating at tutuloy sa bahay ni apitan Tiyago ang 5eneral kaya nagkaroon ditto ng kainanNasa
magkabilang dulo si Ibarra at ang alkalde 5uling dumating si #adre Damaso atpagkadating pala nito ay
pinagdiskitahan na kaagad niya si Ibarra sa pamamagitan ngpagsasalita ng masasamang bagay Nabuklat ang
nangyari sa ama ni Ibarra na kanyangikinagalit na muntik pa niyang masaksak si #adre Damaso *abuti na lamang
at nandoon si*aria Clara at napigilan niya ito Sa huli, umalis na lamang si Ibarraumalat sa buong San Diego ang
nagging aksyon ni Ibarra at halos lahat ng tao ay panig kay#adre Damaso Tanging si apitan *artin at apitana *aria
lamang ang nagtatanggol kay IbarraDahil dito ay itinanghal bilang pilibustero si Ibarra Samantala, nag-aalala
naman ang mgamagsasaka nab aka hindi na matuloy ang pagpapagawa ng #aaralan at manatiling mang-
mangang kanilang mga anakinabukasan, umiiyak si *aria at inalo siya ni #adre Damaso sa pagsasabing sa ibang
lalaki nalang siya ilalaan at hindi na kay Ibarra Dumating na din ang 5eneral sa bahay ni apitan TiyagoSa
pagkakadating ng apitan, isa-isa niyang kinausap ang mga taong kilala sa bayan at angpinakanagustuhan niya ay
si Ibarra na sinabi pang gagawan niya ng paraan ang pagiginge6"omulgado ni Ibarra, nagprisinta din itong maging
ninong sa kanilang kasal ni *aria#agkatapos, nagsimula na ang prusisyon at napilitang pumunta ni Ibarra dahil sa
apitan Saharap ng bahay nila kapitan Tiyago gaganapin ang nasabing %awain at napansin ng ilan angpagkawala
ng magkapatid na Crispin at $asilioSa sumunod na kabanata ay inilahad ang buhay ni Donya Consola"ion na
asawa ng 'lperes Siyaang babaeng maraming kolorete sa mukha na palaging naiinis sa mga bagay-bagay Naiirita
siyasa prusisyon at ibinaling na lamang ang galit kay sisa na naririnig niyang kumakanta#inahirapan niya sa sisa
hanggang sa dumating ang 'lperes at pinatigil ang ginagawa niya dahilna din sa ihahatid niya it okay Ibarra
kinabukasan#agkatapos, nag-umpisa na ang dula na pinagunahan ni Chananay at *arianita, dumating siIbarra
ngunit umalis din kaagad Sa kanyang pag-alis, nagkaroon ng kaguluhan dahil gustingpatigilin ni Donya
Consolas"ion ang dula Nahimatay si *aria na sinuportahan naman ni #adreSal&iSa panahong ito, hindi makatulog
si Ibarra kaya nagpunta ito sa kanyang laboratory, dumating siElias para sabihing may sakit si *aria at siya di ang
tumigil sa naganap na kaguluhan #apuntasiya sa bahay ni apitan Tiyago nang *akita niya sa daan si 1u"as,
kapatid ng taong dilaw nanamatay at humihingi ito ng malaking pera para sa namatay niyang kapatid pero hindi
itopinagbigyan ni Ibarra dahil siya ay nagmamadali Dito nalaman na ang ama ni 1u"as at TaongDilaw ay
pinahirapan ng lolo ni Ibarra, si Saturnino Tuluyan na ngang nagkasakit si *aria Clara at dahil dito, sinamo ni
apitan Tiyago si Don Tibur"iode Espadana at Donya !i"torina kasama si 1inares na galing espanya, nag-aaral ng
abogasya

Inilahad din ang buhay ng mag-asawa at nalamang hindi pala totoong do"tor si Tibur"io Si1inares naman na
nabighani din sa kagandahan ni *aria ay may dalang sulat at nakasaan doonna nangangailangan siya ng
mapapangasawa at trabahoDumating naman si 1u"as kay #adre Sal&i para kunin ang pera para sa namatay
niyang kapatid,naliitan siya sa pera at nainis kaya ito ay umalis na lang#atuloy naman sa pagtaas ang lagnat ni
*aria pero kinalaunan ay gumaling na din siya, ibinalitanaman ni #adre Damaso na siya ay lilipat sa Tayabas 5indi
naman makasulat si Ibarra kay *ariadahil abala ito sa pag-aayos ng kanyang e6"omulgado #ara daw tuluyan nang
gumaling si *aria,kailangan daw niyang mangumpisal at si #adre Sal&i ang paring mangungumpisal sa kanya
5indimaituon ng pari ang kanyang sarili sa sinasabi ni *aria dahil iniisip niya ang mukha at katawanng babaeSa
kabilang dako, nakipagkita si Elias kay apitan #ablo na may masalimuot na nakaraan sakamay ng mga kastila
Nagbabalak sila ng himagsikan at binaggit ni Elias ang pagkakakilala niyakay Ibarra na maaring tumulong sa
kanilang nais 'ng plano, pakiusapan si Ibarra namakipagusap sa heneral tungkol sa hinaing ng mga sawimpalad at
kung hindi ito mangyayari,itutuloy nila ang himagsikanSamantala, dumako ang kwento sa isang pamilyar na lugar
sa mga panahong ito, sa Sabong namay tatlong parte, una, ang bungad kung saan nakaabang ang maniningil
para sa lahat ngpapasok, pangalawa, ang ulutan, dito nakahanay ang mga nagtitinda ng samu’t sari
atnagpupustahan, nagtatayaan at nagbabayaran, huli, ang +uweda na pinagdarausan ng sultadaNakatakdang
magsabong ni apitan Tiyago na may malaki at putting lasak at si apitan $asiliona may hawak na bulik Sila ay
nagpustahan ng /,444 Narito din ang magkapatid na $runo at Tarsilo na sa huli ay natukso ni 1u"as na pahiramin
ng pera kapalit ng pagsama nito samagaganap na himagsikanSa ibang kwento, Nagkaroon ng konting kaguluhan
sa pagitan ng mag-asawang Donya !i"torinaat Don Tibur"io at ng 'lperes at Donya Consola"ion Sinabi ni Donya !
i"torina sa asawa nahamunin sa barilan ang alperes ngunit natakot ito kaya pagdating sa bahay ni apitan
Tiyago,napagdiskitahan niya si 1inares at inutusang hamunin sa barilan ang 'lperes kung hindi ayisisiwalat ng
babae ang tunay na buhay ni 1inares Sa pagtatapos ng gabi, dumating na siapitan Tiyago at ibinigay na ang ilang
libong piso na bayad sa panggagamot kay *aria*asayang ibinalita ni Ibarra sa guro sa ginagawang paaralan na
tinanggal na ang pagigine6"omulgado niya Nakita niya si Elias at nag-ayang mamangkaSa $angka, ipinahayag ni
Elias ang saloobin ng mga sawimpalad, ito ay ang 789 pagbabago sapagtrato sa kanina ng sandatahan at mga
prayle 709 pagkakaloob ng karangalan sa karapatangpagtao Ikinuwento ni Elias ang nakaraan ng kanyang
pamilya, kung paanong masalimuot napinatay ang kanyang lolo, lola, at kapatid Sa huli, hindi padin pumayag sa
gusto nila si Ibarradahil ang katwiran niya, hindi maitatama ng isang mali ang isang pagkakamali