BEYOND CANDLE

Dịch: Giáo dục Channel (Telegram)

Thân nến và bóng nến

Một cây nến riêng lẻ không nên được sử dụng một mình, kích thước và màu sắc của thân nến, và độ dài
của bóng nến có thể cung cấp rất nhiều thông tin. Cụ thể, việc nhìn vào thân nến và bóng nến cho một
dự đoán về tình hình cung / cầu. Phần này nói về cách sử dụng thân nến và bóng nến để có được manh
mối về độ mạnh hoặc độ yếu của thị trường.

Bằng cách sử dụng các nến được thảo luận dưới đây, bạn có thể có được một dấu hiệu sớm và dự đoán
về hướng đi thị trường.

Thân nến trắng dài

Một thân nến trắng dài được định nghĩa là một phiên mở ra (tại / gần) mức low của phiên, và sau đó
đóng (tại / gần) mức high của phiên. Mức đóng nến nên cao hơn nhiều so với mức mở nến. Ví dụ, nếu
một cổ phiếu mở nến ở mức $40 và đóng nến ở mức $40.5 thì nó sẽ không phải là một cây nến trắng dài
vì mức mở và đóng nến tương đối gần.

Đối với một cây nến dài màu trắng, một số nhà giao dịch nến Nhật Bản tin rằng thân nến nên gấp ít nhất
ba lần thân nến của phiên trước.
Nến trắng dài ở mức giá thấp:

Một ngọn nến duy nhất hiếm khi dự báo một sự đảo ngược ngay lập tức. Tuy nhiên, nó có thể là một
đầu mối cho thấy xu hướng trước đó có thể thay đổi.

Ví dụ, như thể hiện trong hình 2.5, một thân nến dài màu trắng ở mức giá thấp có thể là dấu hiệu báo
hiệu đáy của thị trường. Một cây nến trắng dài cho thấy khả năng tăng lên hầu như không bị cản trở bởi
phe gấu.

Mức đóng nến càng gần mức high của phiên giao dịch, và thân nến trắng càng dài thì dòng nến càng
quan trọng.

Hình 2.6 cho thấy vào cuối năm 1991, cổ phiếu này đã ổn định gần $5. Dấu hiệu đầu tiên cho thấy phe
bò đang cố gắng nắm quyền kiểm soát là thân nến dài màu trắng tại 1. Lưu ý thân nến này đã dài gấp
mấy lần so với nến trước đó. Tuy nhiên, một thân nến gần như bằng nhau, nhưng màu đen, trong tuần
sau khi nến đen cho thấy gấu vẫn có đủ lực để đẩy lùi sự tăng trưởng của bò.
Đầu năm 1992, một cây nến trắng dài khác, xuất hiện tại 2. Cây nến trắng này mở ở mức low (vì nó
không có bóng dưới) và đóng tại high (vì nó không có bóng trên). Một cây nến như vậy đặc biệt mạnh
mẽ. Nến 3 cũng là một cây nến trắng rất mạnh đẩy giá lên mức cao mới trong nhiều tháng. Với những
cây nến trắng dài tại 1 và 2 đều xuất hiện gần $5, chúng ta có thể thấy tầm quan trọng của khu vực hỗ
trợ $5 đó. Do đó, khi giá điều chỉnh trở lại mức này trong tháng 7 và tháng 8 năm 1992, không có gì đáng
ngạc nhiên khi giá đã dừng gần $5.

Nến trắng dài xác nhận hỗ trợ:

Như được thể hiện trong hình 2.7, cây nến trắng dài bật trở lại từ vùng hỗ trợ nhấn mạnh sự mạnh mẽ
của phe bò . Một cây nến trắng dài bật ra khỏi vùng hỗ trợ như đường xu hướng, đường trung bình
động.

Trong hình 2.8, chúng ta thấy một đường hỗ trợ dốc lên trên này đã được chạm nhiều lần. Vào cuối
tháng 1, sự bật lên từ ngưỡng hỗ trợ này thông qua một thân nến dài màu trắng cho thấy sự mạnh mẽ
của phe bò khi chạm gần vùng hỗ trợ đó.
NẾN TRẮNG DÀI PHÁ KHÁNG CỰ
Hình 2.9 trình bày cách thị trường có thể chứng minh sự mạnh mẽ của nó bằng cách đấm xuyên qua một
vùng kháng cự với một thân nến trắng dài. Như được thể hiện trong hình 2.10, mức high tại A và B đã
tiết lộ một vùng kháng cự gần $44 và $45. Vào cuối tháng mười một, một thân nến trắng dài và GAP
tăng, mở tại mức low và đóng ở mức high của phiên. Cây nến trắng dài này đã xác nhận một sự phá vỡ
dải kháng cự nói trên. Lưu ý cách năm 1993, GAP trước cây nến trắng này trở thành vùng hỗ trợ. chúng
ta sẽ xem xét tầm quan trọng của GAP như vùng hỗ trợ trong chương tiếp theo.
Thân nến trắng dài là hỗ trợ

Hình 2.11 nói về cách sử dụng thân nến trắng dài, nó có thể trở thành vùng hỗ trợ. Độ sâu của pullback
nên dừng lại ở giữa phần thân nến trắngdài hoặc dưới cùng của thân nến trắng, bao gồm cả bóng dưới.
Người Nhật nói rằng một thân nến trắng dài nên là vùng hỗ trợ trong một xu hướng. Tuy nhiên, dựa trên
kinh nghiệm của tôi, nó cũng có thể được sử dụng như vùng hỗ trợ trong một xu hướng giảm. Lý do thị
trường có thể giảm trở lại sau một thân nến trắng dài là giá có thể hiện đang ở vùng quá mua ngắn hạn
(overbought trong stock, RSI …). Trong tình huống này, thị trường có thể phải pullback trước để giải
quyết tình trạng quá mua này.

Trong hình 2.12, cây nến trắng khổng lồ vào đầu năm 1992 đã đẩy giá từ $10-12 đến khoảng $15. Tăng
gần 50% trong một tuần! Sau một động thái như vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi thị trường phải
pullback. Dựa trên nguyên tắc rằng một cây nến trắng dài là hỗ trợ, giữa thân màu trắng (ở mũi tên), gần
$12.5, sau đó sẽ được theo dõi như là vùng hỗ trợ. Độ mạnh của thị trường được phản ánh tốt bởi thực
tế là trong thời gian còn lại của năm 1992, thị trường đã được giữ trên vùng hỗ trợ này.
Hình 2.13 minh họa cách đóng nến của thân trắng dài 1-4 đã trở thành vùng hỗ trợ cho việc pullback.
Đường hỗ trợ thu được bằng cách kẻ từ mức low của nến 3 đã bị phá vỡ vào tháng 9 năm 1992. Tuy
nhiên, việc bán tháo đã dừng lại gần vùng hỗ trợ từ mức low của nến 2. Biểu đồ này cũng minh họa một
điểm quan trọng. Các nhà giao dịch nến nên chờ đợi tới thị trường đóng nến dưới ngưỡng hỗ trợ để xác
nhận.

Trong ví dụ này, chúng ta thấy vào giữa năm 1992 mức hỗ trợ từ đáy nến 3 đã bị phá vỡ trong tuần (xem
X trên biểu đồ), cũng như sự hỗ trợ của đáy nến 4 (xem Y). Vì tuần này đóng nến trên các vùng hỗ trợ
này, đường hỗ trợ vẫn còn hiệu lực.
Trong hình 2.14 mức low của thân trắng dài vào đầu tháng Tư (tại mũi tên) là $109. Điều này có nghĩa là
khu vực này phải cung cấp hỗ trợ cho việc pullback. Trong trường hợp này, chúng ta thấy tầm quan
trọng của việc chờ đợi đóng nến dưới vùng hỗ trợ để xác nhận sự phá vỡ hỗ trợ.
Một phương pháp mà bạn có thể áp dụng là mua trên một sự pullback tới gần trung điểm của nến trắng.
Từ mức đó xuống đáy nến trắng dài (bao gồm đáy của bóng dưới) nên được hỗ trợ. Nếu phần đáy của
vùng hỗ trợ (có nghĩa là, mức low của cây nến cao trắng) bị xuyên thủng khi đóng cửa, thì bạn nên xem
xét lại vị thế mua của mình. Các vùng hỗ trợ này có thể là breakout failure, nhưng miễn là vùng hỗ trợ
không bị phá khi đóng nến, tôi vẫn xem nó là hỗ trợ hợp lệ.

Một trong những khách hàng của chúng tôi nói rằng ông đã phát hiện ra, đôi khi, sau một cây nến trắng
dài, thị trường đa số sẽ pullback. Tôi nói với anh ta rằng hành động như vậy là không đáng ngạc nhiên
sau khi một cây nến trắng dài như vậy xuất hiện, thị trường có thể đang ở tình trạng quá mua và do đó
dễ bị tổn thương dẫn đến một pullback. Sau đó tôi đề nghị sử dụng thân nến dài là một vùng hỗ trợ mà
trong đó ông ta nên mua một sự thoái lui về giá. Thật trùng hợp, vào ngày 23 tháng 11, tại thời điểm anh
ấy và tôi đang nói về điều này, như trong khu vực 2 trong hình 2.15, đã hoàn thành một cây nến trắng
dài.Khi ông ta giao dịch trái phiếu, tôi thông báo cho ông ấy rằng sự hỗ trợ nên bao gồm từ trung điểm
của cây nến trắng này xuống đến đáy nến, bao gồm cả bóng dưới. Sau đó tôi chỉ ra rằng có một cây nến
dài khác trong giờ giao dịch đầu tiên của ngày hôm trước (xem nến 1). Mức đáy của cây nến trắng dài
(bao gồm cả bóng) đã được bảo vệ thành công khi hỗ trợ với nến 2. Do đó, có hai nến trắng (tại 1 và 2)
củng cố vùng hỗ trợ gần $114-116. Lưu ý, sau khi thân nến màu trắng 2 xuất hiện, thị trường thoái lui
khoảng một nửa vào nó trước khi tăng điểm.

Thân nến đen dài tại khu vực giá cao

Một cây nến trắng dài có thể là tín hiệu sớm cho thấy thị trường có thể đang cố gắng tạo đáy, vì vậy thân
nến đen dài ở mức giá cao có thể là một cảnh báo dự đoán của một đỉnh. Thân nến dài màu đen phải dài
hơn đáng kể so với những ngọn nến trước đó. Điều này được minh họa trong hình 2.16. Một thân nến
dài màu đen như vậy cho thấy phe gấu đã nắm lấy quyền kiểm soát thị trường. Sự giảm giá tiếp tục kéo
dài và thị trường đang ở tình trạng quá mua, đây là tín hiệu cần thận trọng hơn về thân nến dài màu đen
này.

Cây nến trắng dài (1) trong hình 2.17 nói lên một thị trường sôi động. Tuy nhiên, có một vài cảnh báo
rằng thị trường đã quá nóng. Thứ nhất là chỉ số (RSI) trên 70. Một con số RSI cao như vậy là một đầu mối
cho thấy thị trường đang quá mua. Một dấu hiệu khác cho thấy phe bò đang đánh mất sức mạnh của họ
là hàng loạt các thân nến nhỏ sau cây nến trắng dài tại 1. Các thân nến nhỏ được thảo luận chi tiết hơn ở
phần sau của chương này. Thân nến đen ở mức 2 cho thấy phe gấu đã kiểm soát cổ phiếu này. Lưu ý
thân nến đen này là thân nến đen dài nhất kể từ tháng 11 năm 1992. Điều này cho thấy một điều gì đó
rất khác biệt về thị trường và hành động phòng thủ này chứng tỏ phe mua đã chốt lệnh. Đối với những
người quen thuộc với tất cả các mẫu nến, hãy chú ý ngọn nến trắng cao ở mức 1 và thân nến đen ở mức
2 tạo thành mô hình đỉnh tháp giảm giá - Tower top.

Thân nến đen dài xác nhận kháng cự

Được thể hiện trong hình 2.18, thị trường rớt giá mạnh khỏi vùng kháng cự thông qua một cây nến đen
dài, đó là sự xác nhận thêm về vùng kháng cự. Trong hình 2.19, có một khu vực kháng cự rõ ràng gần
$135. Điều này được thể hiện bằng đường xu hướng ngang. Cây nến đen dài đầu tiên tại mũi tên chững
lại ở ngưỡng kháng cự này. Với sự giảm giá khỏi vùng kháng cự này thông qua thân nến đen dài bất
thường này. Hai tuần sau, thân nến thứ hai, thậm chí còn dài hơn biểu thị sự hung hăng của phe gấu.

Thân nến đen dài phá vỡ Hỗ trợ

Như được thể hiện trong hình 2.20, cách thị trường phá vỡ một vùng hỗ trợ có thể cho thấy mức độ
nghiêm trọng của sự breakdown. Ví dụ, một động thái phá vỡ một khu vực hỗ trợ bằng một cây nến đen
dài nên được xem như là một kịch bản có khả năng giảm hơn nữa nếu thị trường đóng nến dưới vùng hỗ
trợ đó. Một đường trung bình động phổ biến được sử dụng bởi cả thương nhân chứng khoán Nhật Bản
và Mỹ là đường trung bình động 200 ngày (MA200 days). Hình 2.21- cho thấy MA 200 days này đã hỗ trợ
trong suốt cuối năm 1992 đến tháng 1 năm 1993. Tuy nhiên, dấu hiệu đầu tiên của sự phá vỡ ngưỡng hỗ
trợ này là do thân nến đen dài 1. Mặc dù điều này chỉ phá vỡ MA200 days bởi vài xu, đó là một dấu hiệu
sớm, nhưng tạm thời. Bằng chứng cuối cùng về sự phá vỡ quyết định của vùng hỗ trợ đi kèm với nến
đen dài 2.
Thân nến đen dài làm kháng cự

Thân nến trắng dài hoạt động như một vùng hỗ trợ, nên một thân nến đen dài sẽ hoạt động như một
ngưỡng kháng cự (xem hình 2.22) .Trong hình 2.23, thân nến đen 1 thâm nhập vào một đường hỗ trợ
tăng dần. Với cây nến đen dài ở 1 và thân nến dài màu đen sáu tuần trước đó (tại X), bây giờ đã có một
vùng kháng cự có thể được sử dụng để thoát khỏi vị thế mua.
Hình 2.24 hiển thị một break-up qua một ngọn nến trắng dài vào cuối năm 1991. Sử dụng lý thuyết nến
trắng dài, chúng ta hãy xem làm thế nào thương nhân có thể giao dịch trên thị trường này. Một cây nến
trắng dài cho chúng ta một vùng hỗ trợ ở mức 50% trong thân nến của nó. Do đó, một pullback gần mức
50% của nến trắng dài có thể được sử dụng như một vùng mua. Điều này được thể hiện tại các khu vực
1 đến 4. Bây giờ, chúng tôi đi tìm target. Hãy chú ý đến thân nến đen dài từ ngày 5 tháng 9 năm 1991,
(tại mũi tên). Như đã thảo luận ở trên, chúng tôi kỳ vọng giá tăng sẽ dừng lại khi nó tiến tới đỉnh của cây
nến đen này. Mặc dù phe bò cuối cùng đã có thể thu thập đủ lực để phá vỡ sự kháng cự của cây nến đen
dài này, nhưng họ đã mất hơn một năm để thực hiện điều này. Vì vậy, việc mua vào một pullback tại
trung điểm của thân nến màu trắng với một target tối thiểu tới thân nến đen dài của tháng chín có thể là
một chiến lược kinh doanh hiệu quả.

Kích thước, màu sắc và tần số của các thân nến:

Các giai điệu của thị trường có thể được đo bằng cách so sánh chiều cao, màu sắc và tần số của một
nhóm các dòng nến. Dấu hiệu đầu tiên của sự giảm điểm trong hình 2.25 xuất hiện với cây nến đen dài
tại 1. Lưu ý đây là cây nến đen dài nhất trong một khoảng thời gian. Sau đó, một sự xuất hiện của một
cây nến đen dài ở 2 là một dấu hiệu cảnh báo rõ ràng của sự giảm điểm. Giá tiếp tục giảm cho đến khi
cây nến trắng dài ở mức 3 phát sinh. Đây là thân nến màu trắng lộng lẫy nhất trong nhiều tháng, và
chuyển tiếp rằng phe bò đã bước vào thị trường. Quan sát trung điểm của thân nến màu trắng của
tháng hai đã trở thành một cơ sở cho một cuộc tăng điểm nhỏ.

Trong phần đóng hộp trong hình 2.26, chúng ta thấy thị trường giao dịch theo chiều ngang. Với biểu đồ
thanh, rất khó để thu thập thông tin về sức mạnh tương đối của bò hoặc gấu trong môi trường như vậy.
Tuy nhiên, với nến, chúng ta có thể làm được điều này. Trong môi trường giao dịch này, chúng ta có thể
thấy rằng có tám thân màu đen và chỉ có bốn cây nến trắng. Ngoài ra, thân nến đen cao hơn thân màu
trắng. Với thân nến đen và lớn hơn thân nến trắng, nến cho chúng tôi biết rằng phe gấu đang mạnh mẽ
hơn phe bò. Lý thuyết kỹ thuật cổ điển phương Tây tuyên bố rằng sau một dải ngang, xu hướng của thị
trường sẽ tiếp tục theo cùng một hướng mà nó đã có trước khi đi ngang. Trong ví dụ này, xu hướng
trước đã giảm. Do đó, hoạt động nến giảm trong phạm vi sideway đã củng cố lý thuyết phương Tây cổ
điển và gia tăng tỷ lệ tiếp tục xu hướng giảm trước đó.
Trong phần tiếp theo, sử dụng thông tin về cách mở nến so sánh với đóng nến sẽ được thảo luận. Nhưng
trước đó, tôi sẽ thảo luận những cách mới để diễn giải các mẫu nến. Phương pháp này sẽ giúp hiểu rõ
hơn về lý thuyết và hành động thị trường phía sau mỗi mô hình nến. Hình 2.27 (B) Nến hỗn hợp-Nếu
mẫu nến có nhiều hơn một nến, bạn có thể kết hợp chúng để tạo thành một nến duy nhất, mà tôi gọi là
nến pha trộn. Phương pháp này đôi khi được sử dụng trong các tài liệu nến Nhật để giúp làm rõ liệu một
mô hình nế là tăng hay giảm. Cây nến được pha trộn là một nến riêng lẻ và là sự kết hợp giữa mức mở,
cao, thấp và đóng của tất cả các dòng nến trong mẫu
Như được thể hiện trong hình 2.27 (B), đó là nến hỗn hợp được vẽ.

Dựa trên dòng nến pha trộn trong hình 2.27, chúng ta có thể suy ra rằng sự kết hợp hai ngọn nến trong
hình 2.27 (A) là một sự kết hợp giảm giá. Điều này là do nến pha trộn cho thấy các khía cạnh giảm giá
thông qua bóng trên dài và thân nến nhỏ nằm gần đáy của dải nến.

So sánh giá mở nến so với thân nến trước đó:

Một điểm bất lợi của các mô hình nến là chúng cần đóng nến để hoàn thành đường nến. Có một số cách
để giải quyết giới hạn này. Một phương pháp là chuyển qua khung thời gian thấp hơn hơn. Nói cách
khác, nếu bạn đang nhìn vào đồ thị ngày, đôi khi bạn có thể nhận được một tín hiệu trên đồ thị giờ
trước khi đóng phiên ngày.

Cái mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây là đang so sánh giá mở nến so với thân nến trước đó. Hình 2.28 (A)
minh họa rằng nếu giá mở nến nằm dưới điểm giữa của thân nến trắng trước đó, thì nó có thể là một
kịch bản giảm giá. Ngược lại, nếu giá mở cửa của ngày tiếp theo cao hơn điểm giữa của thân nến màu
đen, như minh họa trong hình 2.28 (B), thì nó có thể được xem như là tín hiệu tích cực. Khái niệm này có
thể hữu ích cho những ai nóng vội và có xu hướng liều lĩnh và chỉ muốn mua hoặc bán ngay lúc mở
phiên hơn là đợi đóng nến.

Kỹ thuật này áp dụng tốt hơn cho thị trường tương lai hơn là thị trường chứng khoán. Điều này là bởi vì
thị trường tương lai có tính biến động cao hơn, khiến cho nó có thể xảy ra việc giá mở nến cách xa giá
đóng nến của phiên trước.

Đồ thị của hình 2.29 đã đưa ra ba tín hiệu xấu vào giữa năm 1992. Đầu tiên là bóng nến phía trên dài tại
mũi tên (bóng nến sẽ được thảo luận chi tiết tại phần tiếp theo của chương này). Điều này đã cho thấy
thị trường đã từ chối khu vực $11. Tín hiệu tiếp theo là khi cổ phiếu mở nến ở dưới điểm giữa của thân
nến trắng trước đó. Tín hiệu cuối cùng xác nhận bearish đến ở tuần tiếp theo khi thị trường mở GAP
thấp hơn .

Tại hình 2.30, trong phiên được đánh dấu bằng mũi tên, thị trường đã mở nến cao hơn điểm giữa của
thân nến đen trước đó. Sự tiến triển tích cực này đã được củng cố bằng volume cao của nến trắng.
Volume này đã cho thấy áp lực mua vào.

SPINNING TOP:

Chúng ta đã nhìn thấy sức mạnh tiềm ẩn bên trong các thân nến trắng hoặc đen dài. Một thân nến trắng
dài phản ánh một phiên giao dịch mạnh mẽ trong đó phe bò đang kiểm soát, trong khi đó một thân nến
đen dài có nghĩa là phe gấu đang nắm ưu thế. Hiện tại, điều này có nghĩa là gì nếu, thay vì các thân nến
dài, đó lại là những thân nến nhỏ. Điều này sẽ nói cho chúng ta biết phe bò và phe gấu đang giành giật
và có một sự cân bằng giữa cung và cầu. Các thân nến nhỏ như vậy được gọi là spinning top, nói cho
chúng ta biết rằng đang thiếu lực đẩy lên hoặc đẩy xuống, hoặc người Nhật đã có câu thành ngữ "THỊ
TRƯỜNG ĐÃ ĐÁNH MẤT ĐI HƠI THỞ"

Như đã thể hiện trong hình 2.31, có những spinning top có các bóng nến dưới / trên lớn. Chính kích
thước nhỏ của thân nến xác định một mô hình nến con xoay (spinning top). Một mô hình nến con xoay
là một dấu hiệu cảnh báo thị trường đang mất đà di chuyển. Ví dụ,nếu thị trường đang ở gần điểm
kháng cự sau khi tăng điểm quá nhiều – thì sự xuất hiện của nến con xoay có thể là dấu hiệu cho thấy
rằng phe bò đang gặp trở ngại khi tiếp tục leo dốc. Điều này có thể là một dấu hiệu cảnh báo động thái
trước đó đang bị dừng.

Trong hình 2.32, các thân nến trắng dài tại thời điểm cuối tháng 7 cho thấy một điều hiển nhiên - phe bò
chính là bên điều khiển thị trường này. Nhưng hai nến con xoay (two spinning tops) sau thân nến trắng
dài này đã cảnh báo rằng phe bò đã không thể duy trì được đà di chuyển của mình. Khi xuất hiện các nến
con xoay (spinning top) đã chỉ ra rằng thị trường đang đánh mất sức mạnh của mình. Các cụm nến đen
sau nến con xoay đã củng cố thêm lý do nghi ngờ về một sự đảo chiều.
Giai đoạn "Tích lũy và phân phối" (ACCUMULATION & DISTRIBUTION)

Một trong những khía cạnh mạnh mẽ và quan trọng nhất của các mô hình nến là khả năng tự kết hợp
với bất kỳ hình thức phân tích kỹ thuật nào khác. Ví dụ, chúng ta hãy khám phá cách một nến con xoay
(spinning top) kết hợp với khối lượng (volume), có thể cung cấp thông tin quan trọng về hoạt động của
thị trường. Hai khái niệm chính liên quan giữa khối lượng (volume) đến hành động giá (price action) là
những khái niệm về tích lũy và phân phối.

Tích lũy xảy ra khi, ở mức giá thấp, có một phiên giao dịch khối lượng lớn với giá ứ đọng. Khối lượng lớn
cho thấy phe gấu đang tấn công toàn lực, ném tất cả tài nguyên và đạn dược của họ vào cuộc xung đột.
Nhưng giá đình trệ trong phiên giao dịch cho thấy phe gấu không thể kéo giá xuống. Tất cả những gì mà
gấu đã cố gắng bán đã được tích lũy bởi phe bò. Sau một kịch bản như vậy, phe gấu có thể chạy ra khỏi
thị trường. Hậu quả của điều này là một sự lên giá trở lại.

Phân phối ngược lại với sự tích lũy. Phân phối xảy ra khi, ở một mức giá cao, có khối lượng lớn nhưng
hầu như giá đóng băng. Với phân phối, phe gấu đang cung cấp đủ nguồn cung để đáp ứng tất cả nhu cầu
của phe bò, do đó giữ giá trong tầm kiểm soát. Do đó, phân phối nên được xem như là một kịch bản tạo
đỉnh.

Lưu ý rằng một phần của định nghĩa cho sự tích lũy hoặc phân phối, là phải có ít chuyển động về giá.
Một nến con xoay (spinning top) phản ánh một phiên trong đó có ít hành động giá (được xác định bởi sự
chệnh lệch giá giữa giá mở và giá đóng). Vì vậy, bằng cách kết hợp khối lượng với các nến spinning tops,
chúng ta có thể xác định khi nào có sự tích lũy hoặc phân phối.
Hình 2.33 cho thấy rằng một cây spinning top xuất hiện vào ngày 12 tháng 1. Lưu ý tới khối lượng giao
dịch lớn của phiên đó. Như mô tả ở trên, giá ứ đọng và khối lượng cao ở mức giá thấp là dấu hiệu tích
lũy cổ điển. Volume cao + spinning top trong ví dụ này cho thấy áp lực bán bị dễ dàng đánh bại. Dấu hiệu
tích lũy này được củng cố thêm bởi thực tế là phiên giao dịch spinning top này đã tạo ra mức thấp mới
cho sự dịch chuyển này, tuy nhiên phe gấu không thể duy trì mức thấp mới này.

Trong hình 2.34, phiên nến trắng dài của tháng 6 cũng là phiên giao dịch khối lượng lớn. Đây là một sự
tăng giá rất lạc quan khi thị trường tăng mạnh với sự quan tâm mua mạnh (được kiểm định bởi khối
lượng lớn). Tuy nhiên, những gì xảy ra trong phiên tới là nguyên nhân gây lo ngại. Trong phiên đó, một
thân nến rất nhỏ (ví dụ, spinning top) xuất hiện. Khối lượng trên phiên spinning top (được khoanh tròn
trên biểu đồ) không quá lớn so với ngày trước đó. Tuy nhiên, nhìn lại khối lượng ở những vùng lân cận
trong biểu đồ, chúng tôi thấy rằng đó là một phiên có volume rất cao so với các giai đoạn trước. Do đó,
đã có một phiên giao dịch spinning top + volume lớn. Điều đó nói gì với chúng ta? Khối lượng cao phản
ánh một thị trường có sự xuất hiện của phe bull, nhưng thân nến nhỏ - spinning top có nghĩa là phe gấu
đã tấn công đủ mạnh để gần như làm kìm hãm đà tăng của bull. Hành động này là một dấu hiệu phân
phối cổ điển. Các thân nến nhỏ trong vài phiên tới tiếp tục phản ứng lại sự bất lực của phe bò khi không
thể đẩy giá cao hơn. Lưu ý các thân nến dài nhất theo sau spinning top có màu đen. Điều này cho thấy
phe gấu đã giành được chỗ đứng trên thị trường.
DOJI

Một trong những dòng nến riêng lẻ quan trọng là doji.

Như được thể hiện trong hình 2.35, phiên doji có một đường ngang thay vì một thân nến. Điều này là do
một doji được hình thành khi phiên mở và đóng là giống nhau (hoặc gần như giống nhau). Nếu thị
trường đang giao dịch đi ngang, một doji là trung lập. Tuy nhiên, một doji xuất hiện sau khi thị trường
tăng điểm hoặc giảm điểm là cơ hội cho một cú đảo chiều thị trường. Vào thời điểm đó, người Nhật nói
rằng doji cung cấp "sự ám chỉ của đỉnh và đáy." Người ta nên thận trọng về một doji phát sinh sau khi
một cây nến trắng dài xuất hiện sau một xu hướng tăng đáng kể. Điều này đúng cho dù doji nằm trong
thân nến trắng dài trước đó hay trên nó. Đặc biệt, sự tăng giá và nến trắng dài trong đợt lên giá như vậy
cho chúng ta biết rằng phe bò vẫn còn kiểm soát. Nhưng doji có nghĩa là phe bò không thể duy trì được
đà tăng.
Điều này được thể hiện trong hình 2.36. Làm thế nào để bạn quyết định xem phiên doji đó có quan
trọng hay không? Có một phương pháp là xem xét phiên doji đó và so sánh nó với hành động gần đây.
Nếu có một loạt các thân nến rất nhỏ, tôi sẽ không coi trọng phiên doji gần nhất vì rất nhiều giai đoạn
gần đây khác có thân nến nhỏ hoặc doji.

Như đã đề cập trước đây, một doji có ý nghĩa khi nó xuất hiện sau một cây nến trắng dài trong một xu
hướng tăng. Trong kịch bản này, thị trường được người Nhật coi là "mệt mỏi". Ngoài ra, như được thể
hiện trong hình 2.37, đỉnh của một phiên doji (có nghĩa là, phần trên cùng của bóng nến trên) thường
đại diện cho kháng cự. Tuy nhiên, nếu mức high của phiên doji bị vượt quá, thì xu hướng tăng của thị
trường sẽ tiếp tục. Điều này được thảo luận chi tiết hơn dưới đây.

Một sai lầm phổ biến là rất nhiều người sử dụng doji như một tín hiệu mua hoặc bán hoàn toàn. Điều
này không đúng. Doji chỉ ra, như người Nhật nói, "đường giao cắt giữa bò và gấu." Trong khi doji có ý
nghĩa rằng thị trường có thể đảo ngược xu hướng trước đó của nó, các nhà giao dịch không nên xem nó
là một mô hình đảo chiều hoàn toàn. Dựa trên điều này, các nhà giao dịch nên đợi cho đến phiên giao
dịch tiếp theo hoặc hai phiên sau khi doji thể hiện cho họ biết thị trường sẽ di chuyển theo hướng nào.
Nếu có một doji trong một đợt tăng giá, và nếu thị trường tiếp tục mạnh sau doji này, nó là một dấu
hiệu tăng vì thị trường đã giải quyết chính nó từ trạng thái lưỡng lự (như được thể hiện bởi doji) sang xu
hướng mới của nó. Do đó, khi một doji xuất hiện sau một đợt tăng điểm có thể là dấu hiệu đảo chiều,
Tốt nhất là chờ đợi xác nhận giảm điểm trong một hoặc hai ngày tới để có được xác nhận đảo chiều tại
đỉnh. Đối với những người muốn bán khống khi doji xuất hiện, doji nên hoạt động như kháng cự (xem
hình 2.37). Nếu thị trường đóng nến trên mức high của doji, người Nhật nói thị trường đã trở nên "tươi
mới". Dựa trên điều này, một điểm stoploss nên được đặt ở trên điểm cao nhất của doji. Điều ngược lại
sẽ đúng với một doji trong một xu hướng giảm. Một doji trong một xu hướng giảm cho thấy thị trường
đang ở một điểm do dự, và một cây nến trắng xuất hiện ở phiên kế tiếp sẽ cho thấy rằng thị trường đã
tự chuyển dịch nó về phía tăng điểm. Một lệnh mua dựa trên doji sau một xu hướng giảm nên có một
lệnh stoploss dưới mức low của doji (bao gồm cả bóng nến dưới).

Một khía cạnh quan trọng về doji là các nhà giao dịch nên nhìn vào nơi mà doji xuất hiện trong một xu
hướng. Hình 2.38 cho thấy một doji liên quan đến xu hướng. Như trong hình 2.38 (A), sự xuất hiện của
một doji sau một đợt tăng giá mạnh hoặc trong một thị trường quá mua có thể là đỉnh. Tuy nhiên, như
được thể hiện trong hình 2.38 (B), nếu thị trường mới bắt đầu tăng, điều đó cho thấy có ít khả năng thị
trường đang ở đỉnh. Trong hình 2.38 (C), chúng ta thấy sự xuất hiện của doji sau một sự suy giảm dựng
đứng có thể có nghĩa là đáy. Hình 2.38 (D) cho thấy một thị trường mới bắt đầu giảm. Trong kịch bản
này, giá có thể tiếp tục xu hướng của nó ngay cả sau một doji. Khái niệm chính đằng sau hình 2.38 là doji
trở nên quan trọng hơn như một tín hiệu đảo chiều, chỉ khi ở trong thị trường quá mua hoặc quá bán.
Trong hình 2.39, chúng tôi nhận thấy một đợt tăng giá bắt đầu vào đầu tháng 11 đã chững lại sau hai
doji sau một cây nến trắng dài. Sự xuất hiện của những doji này nói về một thị trường mà trong đó phe
bò và gấu đang trong trạng thái cân bằng. Điều này rất khác so với phiên giao dịch trước đó khi cây nến
trắng dài thể hiện một thị trường sôi động và lành mạnh, trong đó phe bò đã nắm quyền kiểm soát.
Những doji đã cho thấy, như người Nhật có thành ngữ rằng "thị trường đang tách khỏi xu hướng của
nó." Như đã thảo luận trước đây, doji trở thành kháng cự. Trong biểu đồ này, cũng có một nến thân dài
màu đen (ở mũi tên) một vài ngày sau doji. Thân nến màu đen này cũng là kháng cự.

Ghi nhớ điều này, các phiên doji và thân nến đen dài cung cấp một vùng kháng cự trong khu vực $37-
$38. Trong khu vực này, thị trường đã thất bại trong một đợt tăng giá đầu năm 1993. Mũi tên trong
hình 2.40 chỉ ra một phiên doji trong đó ”mở, thấp, và đóng” là ở điểm đáy của phạm vi phiên. Doji này
được gọi là một doji bia mộ (gravestone doji). Một gravestone doji trông giống như một đài tưởng
niệm bằng gỗ được sử dụng trong các đám tang Phật giáo được đặt tại một bia mộ. Người ta nói rằng
những người mua ở mức giá high sau doji này sẽ chết và trở thành ma.
Hình 2.41 cho thấy các thân nến nhỏ tại mức 1 và doji tại 2 cảnh báo rằng thị trường đã mất đi đà tăng
điểm của nó. Sau khi giao dịch trong một phạm vi đi ngang một vài tuần, giá tăng lên đến mức cao mới
vào cuối tháng 1. Tuy nhiên, có hai manh mối rằng sự tăng giá có thể không bền vững. Việc đầu tiên là
doji tại 3. Điều này cho thấy, mặc dù thị trường đã đạt đến mức cao mới, nhưng đà tăng đã bị dừng. Để
xác nhận đó là đỉnh, có nến đen dài vào phiên nến sau doji 3.

Trong khi thân nến thường được coi là phân đoạn quan trọng nhất của cây nến, thì cũng có nhiều thông
tin đáng kể có thể thu thập được từ độ dài và vị trí của bóng nến. Do đó, vị trí và kích thước của bóng
cũng nên được xem xét khi phân tích tâm lý phía sau thị trường. Một bóng nến trên dài là đặc biệt quan
trọng khi nó xuất hiện ở một mức giá cao, tại một vùng kháng cự, hoặc khi thị trường là quá mua. Điều
này là do một dòng nến như vậy sẽ gợi ý rằng có vùng Cung - Supply tại giá cao hơn hoặc quá mua.
Trong cả hai trường hợp (xem hình 2.42), một bóng trên dài có thể là một kịch bản giảm giá. Một cây
nến bóng dài phía dưới bật lên từ vùng hỗ trợ, hoặc xuất hiện trong một thị trường bán quá mức, có thể
là một đầu mối quan trọng cho thấy những con gấu đang mất kiểm soát.

Trong hình 2.43, vào đầu năm 1992 đã có một chút rắc rối với doji theo sau cây nến trắng dài. Nhớ rằng
khái niệm phiên doji nên là kháng cự, thị trường đã chững lại ở mức high của doji trong hai tuần tới. Hai
ngọn nến sau doji có bóng trên dài. Những bóng nến này cho thấy hoặc lực bán rất mạnh gần mức $109,
hoặc thị trường đang quá mua tại gần những mức cao này. Trong cả hai trường hợp, những bóng nến
trên dài này cho thấy sự suy giảm của sự tăng điểm. Bằng chứng thêm về tầm quan trọng của kháng cự
này là sự thất bại tăng điểm vào giữa năm 1992.

Hình 2.44 hiển thị các nến 1, 2 và 3 được hồi phục từ gần $59 qua các bóng dưới dài. Những bóng dưới
dài phản ánh sự vững chắc của vùng hỗ trợ. Trong gần hai tháng, phe gấu đã cố gắng phá vỡ giá dưới
$59 và họ đã thất bại. Nói chung, bóng nến dưới càng dài thì thị trường càng vững chắc để có thể xây
dựng một đợt tăng giá. Đường trung bình động giữa các nhà giao dịch kỳ hạn là đường trung bình động
65 ngày (MA65 ngày). Đường này thường chuyển thành hỗ trợ hoặc kháng cự. Ví dụ, lưu ý trong hình
2.45 rằng nó đã được hỗ trợ trong đầu tháng 11 và một lần nữa trong đầu tháng 1. Việc kiểm tra sự hỗ
trợ này trong đầu tháng 1 qua bóng nến dài phía dưới, cho thấy thị trường tăng mạnh và nhanh chóng
như thế nào từ đó. Đối với những người quen thuộc với nến, bóng nến dài phía dưới là một hammer.
Các nến búa (hammers) sẽ được giải thích trong chương tiếp theo.

Nến High Wave - HW

Một cây nến có bóng trên dài và bóng dưới dài được gọi là nến High Wave (hình 2.46). Nó cho thấy thị
trường đang ở trong trạng thái bế tắc giữa phe bò và gấu. khi một HW xuất hiện sau một xu hướng giảm
hoặc xu thế tăng, thì người Nhật cho rằng thị trường đã mất đi xu hướng. Có nghĩa là xu hướng trước đó
đang gặp nguy hiểm
Lưu ý: Nến HW có cả bóng trên và dưới cùng dài

Còn nến spinning top thì chỉ có bóng trên dài HOẶC bóng dưới dài

Từ nay về sau, Tú sẽ gộp chung cả đứa nó lại, và gọi là spinning top, đỡ rối

Trong hình 2.47, một loạt các nến HW được hiển thị tại 1, 2 và 3. Ngọn nến HW tại 1 cho thấy rằng phe
bò và gấu đang ở trạng thái bế tắc. Hành động đứng trước nến 1 có xu hướng giảm. Như vậy, với sự xuất
hiện của cây nến HW 1, thị trường đã đưa ra một đầu mối cho thấy xu hướng này có lẽ đang trong quá
trình thay đổi. Triển vọng này được củng cố bởi cây nến trắng kép sau nến HW 1. Thị trường tăng từ nến
1 cho đến khi nó chạm đến một cây nến HW 2. Từ đó, giá giảm mạnh trong phiên tới thông qua một
thân nến đen dài. Tuy nhiên, tại phiên giao dịch sau thân nến đen dài này, một cây nến có bóng dưới dài
(tại X) cho thấy mức thấp nhất từ tuần trước đã trở thành một vùng mua hấp dẫn. Khi giá tăng từ nến X,
rắc rối xuất hiện qua cây nến HW 3. Hai ngày sau, cây nến đen dài cho thấy rằng phe gấu đã gia nhập thị
trường, và kết quả là, khả năng nến HW 3 là một tín hiệu đảo ngược tại đỉnh.
Nến Hammer

Như được thể hiện tronghình 3.1, nến búa, với cái bóng dài phía dưới và thân nến gần sát hoặc ở trên
cao, có thể dễ dàng được hiểu là một tín hiệu tăng giá. Thuật ngữ "búa" xuất phát từ thực tế rằng thị
trường "đang bẻ gãy một căn cứ", hoặc đáy đó chắc chắn đến nỗi nó không bị vỡ, ngay cả khi một cái
búa gõ vào nó.

Một khía cạnh của nến búa là nó phải xuất hiện sau một sự giảm điểm đáng kể hoặc trong một thị
trường quá bán. Búa là một nến đảo chiều, và như vậy, nên có một xu hướng giảm để đảo ngược. Nến
búa hữu ích nhất là sau một đợt giảm điểm đáng kể, cần lưu ý rằng có thể sẽ có đợt giảm điểm sau khi
xuất hiện đợt tăng điểm từ nến búa. Như vậy, đợt tăng đầu tiên từ búa đã thất bại và thị trường có thể
quay trở lại để kiểm tra sự hỗ trợ của cây búa. Do đó, giao dịch với sự xuất hiện của một cái búa phụ
thuộc vào sự nôn nóng của nhà giao dịch. Một số thương nhân có thể quyết định mua ngay lập tức sau
khi búa xuất hiện trong trường hợp thị trường không quay trở lại để kiểm tra búa. Một số thương nhân
có thể quyết định chờ xem liệu thị trường có quay trở lại vùng nến búa hay không, và nếu có, sẽ mua
vào động thái quay trở lại đó. Nếu thị trường kiểm tra thành công vùng hỗ trợ của cây búa, thì sẽ có một
vùng hỗ trợ vững chắc hơn và đó là cơ hội tốt hơn cho sự tăng điểm.

Một phương pháp mà đôi khi tôi khuyên khách hàng của chúng tôi là chỉ mua một ít sau khi xuất hiện
một cái búa, và sau đó mua nhiều hơn nếu có một thử nghiệm thành công vùng hỗ trợ của nến búa.
Cho dù phương pháp nào được sử dụng, stoploss nên được đặt dưới đáy búa.
Hình 3.2 trình bày một cái búa cổ điển trong đó độ dài của bóng dưới phản ánh mức độ tích cực của phe
bò đã có thể đẩy giá lên từ mức thấp nhất trong phiên. Sự bật lên từ cây búa này bị đình trệ trong vài
phiên tới. Nhưng pullback đã giữ vững tại vùng hỗ trợ của cây búa. Hành động này đã giúp xây dựng cơ
sở để xây dựng một đợt tăng điểm đáng kể hơn.

Một công cụ giao dịch mà tôi thấy hữu ích với nến là một kỹ thuật phương Tây được gọi là một Spring.
Như thể hiện trong hình 3.3, một Spring xảy ra khi phe gấu không thể kéo giá xuống dưới một vùng hỗ
trợ đã bị phá vỡ. Hành động như vậy chứng minh rằng phe gấu không thể nắm quyền kiểm soát thị
trường khi họ có cơ hội. Ngược lại của một spring là một upthrust. Một upthrust xảy ra khi thị trường
đẩy giá lên một mức cao mới, nhưng sau đó không thể giữ được mức cao đó. Upthrust sẽ được giải
quyết trong phần có tiêu đề "The Shooting Star" sau này trong chương này.

Một cuốn sách phương Đông cổ đại về chiến thuật quân sự nói rằng: bạn có thể có lợi thế hơn kẻ thù
bằng cách "tấn công bóng ma". Thuật ngữ này, được sử dụng bởi chiến binh đã viết cuốn sách đó, có
nghĩa là khi bạn không thể nhìn thấy trạng thái của đối thủ, bạn giả vờ thực hiện một cuộc tấn công
mạnh mẽ để phát hiện ra ý định của kẻ thù. Khái niệm này, liên quan đến giao dịch, là một trong những
lý do mà một spring rất quan trọng. Các cuộc thăm dò vào các khu vực hỗ trợ hoặc kháng cự được thực
hiện bởi các nhà giao dịch thể chế lớn. Họ muốn biết cách thị trường sẽ phản ứng ra sao khi một vùng hỗ
trợ hoặc kháng cự bị xuyên thủng. Trong thực tế, những người giao dịch này hành động giống như "tấn
công bóng ma" nói trên, kiểm tra thị trường bằng cách nhập một lệnh lớn để thử phá vỡ hỗ trợ (hoặc
kháng cự). Ví dụ, nếu một nhà giao dịch thể chế lớn đặt lệnh bán khi thị trường gần hỗ trợ, lệnh bán của
họ có thể đủ để kéo giá xuống dưới vùng hỗ trợ.Các nhà giao dịch này, đang thực hiện một cuộc "tấn
công bóng ma", bây giờ sẽ tìm hiểu về sức mạnh của thị trường. Nếu thị trường không nằm dưới một
vùng hỗ trợ bị phá vỡ và tạo thành một spring, những người chơi thể chế lớn bây giờ đã biết về sự hung
hăng của phe bò và kết quả là họ có thể quyết định đóng lệnh bán của họ.

Trong hình 3.4, chúng ta thấy một trong những kết hợp mạnh mẽ hơn về kỹ thuật Đông và Tây - một cái
búa và một spring. Mức thấp năm 1993 được hình thành bởi một cái búa. Cái búa này cũng là một spring
vì cái bóng dưới của cái búa đã đâm thủng một vùng hỗ trợ, nhưng sau đó quay trở lại phía trên đường
hỗ trợ bị phá vỡ này.
Người đàn ông treo cổ - Hanging Man
Như thể hiện trong hình 3.5, một người đàn ông treo có một bóng dưới rất dài, một thân nến nhỏ (màu
trắng hoặc màu đen) gần đầu phía trên của phạm vi giao dịch và ít hoặc không có bóng trên. Đây là hình
dạng giống như dòng búa. Tuy nhiên, như thể hiện trong kỹ thuật Nhật Bản, "Nếu nó xuất hiện từ bên
dưới, mua, và nếu xuất hiện từ trên cao, bán." Cụm từ này có nghĩa là cùng một đường hình dạng có thể
tăng hoặc giảm, tùy thuộc vào nơi nó xuất hiện trong một xu hướng. Nếu dòng nến này xuất hiện "từ
bên dưới", đó là, trong một sự suy giảm, nó là một cái búa tăng giá. Tuy nhiên, nếu dòng nến hình dạng
tương tự này xuất hiện "từ trên cao", đó là, trong một xu hướng tăng, tín hiệu bán và được gọi là nến
hanging man.

Do đó,hanging man là tín hiệu đảo chiều đỉnh phải đến sau một cuộc tăng điểm, trong khi búa là nến
đảo chiều đáy phải xuất hiện sau một sự giảm điểm; cùng một dòng nến có thể tăng hoặc giảm, tùy
thuộc vào xu hướng trước đó.

Một điều quan trọng của nến hanging man là nên có nến phiên sau đó xác nhận giảm giá, nến phiên sau
nên có mức đóng nến ở dưới thân nến của hanging man. Điều này được thể hiện trong hình 3.5. Lý do
cho tầm quan trọng của sự xác nhận này liên quan đến thực tế là bóng dưới của hanging man cho thấy
rằng vẫn còn sức mua trên thị trường. Tuy nhiên, nếu giá giảm xuống dưới thân nến của hanging man,
nó chuyển thành thực tế là tất cả những người đã mua tại phiên mở hoặc đóng của hanging man đang
mất tiền. Trong kịch bản như vậy, phe bò có thể quyết định đóng lệnh mua, và bằng cách làm như vậy,
có thể tạo ra sự suy giảm hơn nữa của giá cả.

Tại buổi hội thảo về các cây nến tại Ngân hàng thế giới ở washington, DC, một số thương nhân đã hỏi ý
kiến của tôi về các mẫu nến trên các thị trường khác nhau. Một trong những thương nhân hỏi tôi nghĩ gì
về biểu đồ của Bund Đức được trình bày trong hình 3.6. Cô ấy hỏi ý kiến của tôi vào ngày 10 tháng Tư
sau khi hanging man được hình thành. Tôi giải thích với cô ấy rằng nếu hanging được xác nhận bởi một
phiên yếu hơn vào ngày hôm sau, kỳ vọng sẽ là giảm giá. Trong trường hợp này, thị trường đã xác nhận
xu hướng giảm giá trong phiên tới.

Hình 3.7 cho thấy tầm quan trọng của việc chờ xác nhận nến hanging man. Trong biểu đồ đó, chúng ta
thấy một hanging man. Tuy nhiên, lưu ý tuần sau, phe bò đẩy giá cao hơn mức cao nhất của hanging
man. Điều này có nghĩa là những người đã mua trong phiên hanging man bây giờ có lợi nhuận. Do đó, có
rất ít lý do để họ thanh lý vị thế mua của họ. Kết quả là một mức đóng nến cao hơn so với phiên hanging
man không có bất kỳ tiềm năng giảm giá nào của nến hanging man. Đó là những gì đã xảy ra khi thị
trường vượt quá phiên giao dịch hanging man.

Cũng quan tâm đến biểu đồ này là vào tháng 4 năm 1992, có một nến búa cũng là một spring tăng giá, vì
búa đã tạo ra một mức thấp mới và không giá được giữ ở dưới mức thấp. Một bài viết của tôi với nến
trong The Wall Street journal hiển thị biểu đồ thể hiện trong hình 3.8. Trong bài viết này, tôi đã thảo
luận cách hanging ở mức $40 đã giúp xác nhận một đỉnh.

Tôi giải thích rằng trước cuộc khủng hoảng Trung Đông 1990, giá dầu thô tăng cao nhất đạt khoảng $32.
Khi thị trường vượt quá mức đó, tôi đã có một mục tiêu vào khoảng $40. Đó là một vùng kháng cự trong
thị trường vào năm 1979. Lưu ý rằng tại khu vực $40, có một tín hiệu nến giảm qua hanging man. Thị
trường đã giảm khỏi ngưỡng $40 này và kiểm định đường hỗ trợ. Sau đó nó hồi phục và, với một đợt
tấn công kế tiếp, phe bò đã tạm thời đẩy thị trường lên trên $40. Có một khái niệm kỹ thuật cơ bản của
phương Tây nói rằng một vùng kháng cự xuyên thủng sau đó sẽ được chuyển thành vùng hỗ trợ và vùng
hỗ trợ bị phá vỡ sẽ là kháng cự. Tôi gọi khái niệm này là sự đảo cực. Khái niệm này được thể hiện trong
hình 3.9. Tôi tìm thấy sự thay đổi của cực là một công cụ rất hữu ích, đặc biệt là khi sử dụng chung với
nến. Bạn sẽ thấy rằng vùng hỗ trợ hoặc kháng cự thường xuyên được kiểm tra trước khi giá phá vỡ
chúng.
Trong hình 3.10, chúng tôi nhận thấy rằng một vùng hỗ trợ rõ ràng từ giữa đến cuối tháng 11 cao hơn
một chút so với mức $20. Một khi hỗ trợ quan trọng này bị phá vỡ, sự thay đổi của quy tắc phân cực
ngụ ý rằng $2O sau đó sẽ trở thành kháng cự. Đây là những gì được thấy khi vùng kháng cự $20 này đã
được xác nhận với phiên giao dịch giữa tháng mười hai. Thân nến dài màu đen, cũng gần $20, vào ngày
28 tháng 12, cho thấy phe gấu đã nắm quyền kiểm soát.

Nến Shooting Star - Ngôi sao băng:

Một phiên giao dịch với một bóng trên dài và một thân nến nhỏ gần cuối dưới cùng của phạm vi giao
dịch được gọi là một ngôi sao băng (hình 3.11). Bóng trên dài của ngôi sao băng là tín hiệu tiêu cực. Bóng
dài phía trên nói rằng phe gấu đã kéo giá xuống trở lại từ mức cao.
Trong hình 3.12, chúng ta thấy ngôi sao băng giữa tháng tám, bóng trên dài phản chiếu sự hung hăng
của phe gấu. Theo sau ngôi sao băng này, một triệu chứng khác về sự không chắc chắn của thị trường là
nến high wave. Thực tế là ngôi sao băng và high wave, cả hai xuất hiện gần khu vực tâm lý $100 quan
trọng, củng cố tầm quan trọng của những tín hiệu đó.

Trong hình 3.13, tôi cho thấy khu vực hỗ trợ từ cuối tháng 8 (đã được đánh dấu) đã thay đổi thành
kháng cực như thế nào trong tháng 9 và tháng 10. Sự tăng điểm thất bại trong tháng mười của khu vực
kháng cự này là thông qua một ngôi sao băng. Bóng trên dài của nến này phản ánh mức độ nặng nề của
nguồn cung hướng tới mức $166. Một nỗ lực khác để phá vỡ $166 đã thất bại trong tháng mười hai với
một thân nến dài màu đen. Trong phần nến búa, tôi đã thảo luận khái niệm spring, và ngược lại với một
spring là một upthrust.

Như thể hiện trong hình 3.14, một sự giằng co được tạo ra khi giá phá vỡ trên vùng kháng cự, nhưng sau
đó rút xuống trở lại dưới ngưỡng kháng cự bị phá vỡ trước đó. Kịch bản này có hàm ý giảm giá. Đôi khi,
bóng trên của một ngôi sao băng cũng có thể là một phần của upthrust.
Trong hình 3.15, có một ngôi sao băng xuyên qua vùng kháng cự ngày 7 và 8 tháng 1 với bóng trên dài
của nó. Sự thất bại của phe bò đã tạo ra một upthrust.

Để giúp làm rõ sự khác biệt giữa hammer, hanging man, và shooting star, tôi đã chú thích hình 3.16 với
một ví dụ về mỗi dòng nến. Lưu ý rằng đối với mỗi tín hiệu thị trường phải ở trong một xu hướng được
xác định rõ ràng.

1. Shooting star - chúng ta có thể thấy shooting star phải xuất hiện sau một xu hướng tăng. Bóng trên
của ngôi sao băng phản ánh sự từ chối của thị trường với giá cao hơn.

2. Hammer - nến có bóng dài phía dưới phải xuất hiện trong một xu hướng giảm.
3. Mặc dù nến này có hình dạng chính xác của một cây búa hoặc hanging man, nến 3 không phải là một
cái búa cũng không phải là một hanging man. Điều này là bởi vì nến này không xuất hiện trong một xu
hướng tăng hoặc một xu hướng giảm, nó đã ở giữa một phạm vi giao dịch. Vì vậy, nến 3 không phải là
một cái búa (mặc dù bóng dài, dưới có thể được xem như một tín hiệu tích cực).

4. Đã có đượt tăng điểm trước nến hanging man này, và nó được xác nhận trong phiên kế tiếp bằng
cách đóng cửa dưới thân nến của người hanging man. Trong nến 4, chúng ta có thể thấy một bóng trên
nhỏ. Nếu bóng trên là tương đối nhỏ, nó vẫn được coi là một hanging man. Lưu ý thân nến của hanging
man có thể là màu trắng hoặc đen.

5. Nến này có hình dạng chính xác của một shooting star. Tuy nhiên, vì nó không xuất hiện sau một xu
hướng tăng, nó không có ý nghĩa giảm giá như một ngôi sao băng truyền thống.

6. Cái búa đặc biệt này nên được xem là tương đối không quan trọng vì nó chỉ xuất hiện sau một xu
hướng giảm nhỏ. Thông qua bóng dưới dài của nó, một thử nghiệm thành công của một khu vực hỗ trợ
gần $43 từ mức thấp của cuối tháng Một và đầu tháng Hai. Nến búa thử nghiệm thành công mức thấp
này, đã khiến giá tăng trở lại.
Tổng kết, luôn luôn nhìn vào xu hướng trước đó để xác định xem đó là nến hammer, shooting star hoặc
hanging man có tác dụng hay không. Hãy nhớ rằng để là tín hiệu đảo chiều: chúng cần một xu hướng
trước đó để đảo ngược.

Kết hợp:

Trong phần trước, tôi nhìn vào từng dòng nến riêng lẻ. Trong phần còn lại của chương này, tôi sẽ xem
xét một số mẫu nến quan trọng hoặc phổ biến hơn bao gồm hai hoặc nhiều dòng nến.

Dark cloud cover - Mây đen che phủ:

Một đám mây đen (thể hiện trong hình 3.17) cho thấy, như người Nhật thể hiện nó, rằng thị trường có
cơ hội đảo chiều giảm. Ngọn nến đầu tiên của đám mây che phủ là một phiên nến trắng mạnh mẽ. Trong
phiên giao dịch tiếp theo, dựa vào áp lực mua còn lại và thị trường mở cửa cao hơn, nhưng sau đó trong
phiên giao dịch đó, giá giảm khi thị trường đóng nến dưới trung điểm của phiên trước. Mô hình này
phản ánh một khoảng giai đoạn trên thị trường khi sức mạnh tăng điểm của cây nến trắng dài đã bị đập
tan bởi cây nến đen dài của phiên giao dịch tiếp theo. Lưu ý dòng nến được pha trộn trong hình 3.17 có
bóng trên dài hơn - đó là nến shooting star. Nói cách khác, dark cloud cover hiển thị hình ảnh một
khoảng thời gian trên thị trường trong đó áp lực bán vượt quá áp lực mua. Phiên giao dịch thứ hai là
đám mây che phủ lý tưởng nên đóng dưới trung điểm của nến trắng trước đó. Nếu cây nến đen không
đóng dưới trung điểm, nó được một số thương nhân Nhật Bản xem là một đám mây đen không hoàn
hảo.
Trong những trường hợp như vậy, tốt nhất là nên đợi xác nhận trong phiên tới dưới hình thức đóng nến
thấp hơn. Như một quy luật chung, sự đóng nến sâu hơn của phiên thứ hai của mô hình dark cloud
cover vào nến trắng sẽ là tín hiệu giảm mạnh mẽ hơn. Một đám mây đen không đóng nến dưới trung
điểm của cây nến trắng trước đó được thể hiện trong hình 3.18. Nhìn vào cây nến pha trộn trong hình
3.18, bóng trên ngắn hơn so với bóng trên trong hình 3.17, điều này có nghĩa là lớp phủ mây đen trong
hình 3.18 có thể kém hơn so với lớp phủ mây đen cổ điển. Đây là lý do tại sao cần có sự xác nhận bởi
phiên nến kế tiếp thấp hơn. Lớp phủ mây đen lý tưởng có phiên thứ hai mở trên mức high của phiên
nến trắng trước đó.

Hình 3.18: Nến đen mở trên mức cao của nến trắng

Hình 3.19: Nến đen mở trên mức đóng của nến trắng

Cả 2 cách mở này đều được chấp nhận, tuy nhiên, nến như hình 3.18 sẽ mạnh mẽ hơn rất nhiều

Đó là bởi vì, nếu giá rớt từ mức cao mới thì sẽ hiệu quả hơn so với việc giá không rớt từ mức cao mới

Một đám mây đen che phủ thường trở thành kháng cự mạnh. Trong hình 3.20, chúng ta thấy một đám
mây đen che phủ ở cuối tháng một gần $75,5. Thị trường giảm điểm từ đó cho đến khi một cái búa (đó
cũng là một spring) được hình thành gần $69 vào tháng Hai. Cuộc tăng điểm từ cây búa này bị đình trệ
vào tháng Ba tại kháng cự do đám mây đen đặt ra. Tuy nhiên, như với bất kỳ hình thức phân tích kỹ
thuật nào, cần có một mức giá mà bạn nên xem xét lại kỳ vọng ban đầu của mình. Đối với một mô hình
như mây đen che phủ, nếu thị trường đóng nến cao hơn mức high của đám mây đen che phủ, tức là thị
trường sẽ tiếp tục con đường đi lên của nó. Trong ví dụ này, hãy quan sát cách thị trường không chỉ
đóng nến trên mức cao của lớp mây đen vào cuối tháng 3, mà còn có một GAP tăng giá. Một khía cạnh
thú vị khác của GAP này là phiên sau đó tạo ra một ngôi sao băng. Tuy nhiên, ý nghĩa giảm giá của ngôi
sao băng đã không được xác nhận vì thị trường không đóng nến dưới GAP tăng (điều này sẽ được thảo
luận chi tiết sau trong chương này trong phần "GAP"). Vì vậy, khi nhập lệnh bán dựa trên một đám mây
đen che phủ, hãy xem xét một stoploss trên mức high của mô hình đó. Đối với những người đang muốn
nhập lệnh mua, bạn nên xem xét khi nó đóng nến xuyên qua mức high của mô hình mây đen che phủ.

Hình 3.21 là một ví dụ về hai đám mây đen không lý tưởng ở 1 và 2. Lớp phủ mây đen 1 không lý tưởng
vì phiên thứ hai (nến đen) không đóng được dưới trung điểm của phiên trước đó. Lớp phủ mây đen 2 có
phiên thứ hai của mô hình mở ngay trên mức đóng trước đó thay vì mức high trước đó. Tuy nhiên, vì cả
hai đám mây đen không lý tưởng này đều xuất hiện rất gần nhau, chúng củng cố lẫn nhau. Nói cách
khác, cả hai đám mây đen che phủ phản ánh thực tế là khi giá tăng lên mức cao mới gần $45, phe gấu
đều có thể kéo giá xuống dưới. Đây không phải là một kịch bản tăng giá. GAP thấp hơn là bằng chứng
cuối cùng về sự break-down giảm điểm.

Hình 3.22 cho thấy một dải tắc nghẽn giữa $59 và $60 trong nửa đầu tháng 11. Khi thị trường có xu
hướng theo chiều ngang trong một thời gian dài, vùng ùn tắc thường trở thành vùng kháng cự hoặc hỗ
trợ khi giá phá vỡ khỏi phạm vi đó. Điều này là do khi thị trường giao dịch sideway càng dài, thì càng có
nhiều nhà giao dịch tham gia vào thị trường với tư cách là người mua hoặc người bán. Trong ví dụ này,
một khi giá đã phá vỡ dưới đáy của dải ngang vào đầu tháng 11, những người đã nhập lệnh bán trong
giải đi ngang đó đang tạo ra lợi nhuận khi giá phá vỡ giảm điểm. Tuy nhiên, những người đã nhập lệnh
mua trong khi thị trường nằm trong dải ngang đó, hiện nay đang thua lỗ khi giá phá vỡ giảm điểm. Điều
này có nghĩa là nếu thị trường hồi phục trở lại lên dải ùn tắc, phe bò có thể sử dụng sự phục hồi đó để cố
gắng thoát ra khỏi giao dịch thua lỗ của họ. Nói cách khác, phe bò sẽ là những người bán hàng mới trên
các đợt tăng đó khi giá quay lại vùng tắc nghẽn.
Trong hình 3.22, một khi khu vực ùn tắc vào đầu tháng 11 đã bị phá vỡ, nó trở thành kháng cự. Sự thất
bại tăng giá trong tháng 12 tại vùng kháng cự đó xuất hiện với lớp mây đen.
Nến Piercing

Như được thể hiện trong hình 3.23, piercing là đảo ngược mô hình dark cloud cover (Viết tắt DCC). DCC
xuất hiện sau một xu hướng tăng, và bao gồm một thân nến màu đen đóng vào bên trong thân nến
trắng trước đó. Piercing là một thân nến màu trắng đóng vào trong thân nến đen trước đó. Mẫu hình
này cho thấy lực mua đang tồn tại.

Điều quan trọng là cây nến trắng càng xuyên mạnh qua cây nến đen, tín hiệu tăng càng mạnh. Nếu cây
nến trắng không di chuyển sâu vào cây nến đen, nó phản ánh đó là một đợt phản công yếu của phe bò
và lực bán có thể tiếp tục. Như được minh họa trong hình 3.24, bạn có thể thấy rằng một mẫu có phiên
nến thứ hai nằm bên dưới điểm giữa của nến đen trước đó tạo ra một nến pha trộn với một bóng dưới
bé hơn. Lưu ý, bằng cách so sánh, bóng dưới của nến được pha trộn rất dài trong hình 3.23 sẽ hiệu quả
hơn cho áp lực tăng. Điều này cho thấy phe bò đã thành công trong việc tạo ra một đợt phản công mạnh
mẽ. Ngoài ra, nếu nến thứ hai có mức mở càng thấp, thì bóng nến dưới của nến pha trộn sẽ càng dài.
Điều này có nghĩa là piercing có phiên mở thứ hai ở mức thấp và sau đó đóng vào hơn nửa thân nến nến
trước sẽ là tối ưu của mẫu nến piercing
Kinh nghiệm của tôi cho thấy mô hình dark cloud cover phổ biến hơn là các mẫu piercing.

Phố Wall có câu: "In on greed, out on fear" (Tạm dịch: Vào lúc tham lam, thoát lúc sợ hãi). Mặc dù sự
tham lam và sợ hãi là những cảm xúc mạnh mẽ, tôi nghĩ nhiều người sẽ đồng ý trong hai thứ này, sợ hãi
là thứ có thể khiến cho thị trường biến động mạnh mẽ nhất. Trong thời gian thị trường ở dưới đáy, các
nhà đầu tư hoặc nhà đầu cơ thường có cơ hội chờ đợi để gia nhập vào thị trường. Họ có thể thu xếp
thời gian của họ và chờ đợi một pullback hoặc chờ thị trường xây dựng một cơ sở nền tảng tăng giá,
hoặc để xem cái cách mà thị trường phản ứng với tin tức.

Sợ hãi phổ biến hơn ở đỉnh. Ý nghĩa đằng sau sợ hãi là, "Tôi muốn ra ngoài ngay bây giờ!" Trong hình
3.25, chúng ta thấy rằng một đợt tăng điểm bắt đầu vào cuối năm 1991 đã bị trì hoãn tại doji sau cây
nến trắng dài. Bóng trên rất dài vào tháng Năm đã lặp lại tầm quan trọng của vùng kháng cự do doji này
đặt ra. Thị trường sau đó giảm điểm cho đến khi mô hình piercing xuất hiện vào tháng Tám. Các mô hình
piercing cũng đã được đặt tại một khu vực hỗ trợ dựa trên một 50% pullback của cuộc tăng điểm từ
mức thấp tháng mười hai đến tháng Hai. Khu vực đảo chiều 50% nên được giám sát chặt chẽ bởi các nhà
giao dịch vì mức thoái lui này được các kỹ thuật viên theo dõi rộng rãi.

Mô hình này đã trở thành mức hỗ trợ mới và nó được giữ thành công vào tháng 10 với một cây nến
High Wave. Cuộc tăng điểm từ mốc này này (gần $33) bị đình trệ tại một doji khác sau một cây nến trắng
dài vào đầu năm 1993.

Hình 3,26 cho thấy mô hình piercing của tháng Tư đã xác nhận một vùng hỗ trợ được cung cấp bởi nến
búa của tuần trước. Một mẫu hình piercing khác vào cuối tháng 5 và đầu tháng Sáu đã báo hiệu một đợt
phòng thủ thành công, dẫn tới đợt tăng điểm kế tiếp tấn công lên vùng kháng cự của tháng Năm gần
$40. Một loạt Hanging man xuất hiện ở chỗ kháng cự đó. Lưu ý cách hanging man đầu tiên không được
xác nhận (vì phiên tiếp theo không có mức đóng nến thấp hơn). Chỉ vào ngày sau, phiên nến hanging
man kế tiếp, với thân nến của hanging man thứ hai, được xác nhận bởi nến đen sau đó.
Cặp nến Engulfing:

Một mô hình engulfing là một mô hình hai cây nến. Một mô hình engulfing bullish (thể hiện trong hình
3.27A) được hình thành khi, trong một xu hướng giảm; thân nến màu trắng bao bọc xung quanh một
thân nến màu đen.

Một mô hình nhấn chìm engulfing bearish (hình 3.27B) được hoàn thành khi, trong một xu hướng tăng,
một thân nến màu đen bao bọc một thân nến màu trắng, mô hình nhấn chìm cho thấy phe đối phương
đã giành được quyền kiểm soát thị trường.

Ví dụ, một mô hình engulfing bullish đã phản ánh cách phe bò giành lại thị trường từ tay phe gấu. Người
Nhật nói rằng với một mô hình engulfing bearish, "phe bò đã bị đánh bại." Trước đây chúng ta đã thấy
với Dark cloud cover, phe gấu đã có thể di chuyển giá vào thân nến trắng trước đó, nhưng với các mô
hình engulfing bearish, những con gấu hung hãn đã kéo giá xuống dưới toàn bộ thân nến màu trắng
trước đó. Với mô hình piercing, phe bò phản công đủ mạnh để đẩy giá vào thân nến màu đen trước đó.
Tuy nhiên, với mô hình engulfing bullish, sức mạnh của phe bò đã đẩy giá cao hơn rất nhiều khi nến
trắng đóng cửa nằm trên đỉnh của thân nến đen trước đó.

Mặc dù điều này thường có nghĩa là mô hình engulfing bearish có xu hướng giảm nhiều hơn dark cloud
cover, và một mô hình engulfing bullish mạnh hơn một mẫu hình piercing, điều quan trọng không kém
là xem các mẫu này xuất hiện ở đâu trước khi quyết định cái nào quan trọng hơn. Ví dụ, một mẫu hình
piercing xuất hiện tại một vùng demand nên được xem trọng hơn là một mô hình engulfing bullish
không xuất hiện tại vùng demand. Khía cạnh quan trọng này khi xem các mẫu nến kết hợp với bức tranh
tổng thể sẽ được thảo luận sâu trong chương tiếp theo.

Định nghĩa cơ bản của một mô hình nhấn chìm là thân nến thứ hai phải nhấn chìm một thân nến khác
màu trước đó. Tuy nhiên, không phải tất cả các mẫu nhấn chìm đều quan trọng như nhau. Tầm quan
trọng của mô hình nhấn chìm phụ thuộc vào kích thước tương đối của các thân nến, mối quan hệ của
bóng nến với nhau, và các yếu tố khác. Ví dụ, định nghĩa chặt chẽ nhất của một mô hình nhấn chìm sẽ là
nến đầu tiên nhỏ và nến thứ hai rất lớn, và thân nến thứ hai bao bọc xung quanh toàn bộ ngọn nến đầu
tiên, bao gồm cả các bóng nến của nó. Định nghĩa chặt chẽ tiếp theo sẽ là bóng của ngọn nến thứ hai
vượt qua bóng của ngọn nến đầu tiên (nói cách khác, vào ngày thứ hai của mô hình nhấn chìm, thị
trường tạo ra mức high cao hơn và mức low thấp hơn).

Như với một dark cloud cover, nếu thị trường vượt lên một mô hình engulfing bearish, nó được cho là đi
ngược lại với mô hình. Điều này có nghĩa là nếu có nến giá đóng nến vượt lên trên đỉnh của mô hình
engulfing bearish (bao gồm cả các bóng trên), kì vọng sẽ chuyển từ giảm sang tăng. Các khía cạnh được
đề cập trong biểu đồ của phần này bao gồm:

1. cách các mô hình engulfing trở thành hỗ trợ và kháng cự;

2. làm thế nào một mô hình engulfing có thể được kết hợp với các công cụ kỹ thuật phương Tây;
3. lý do tại sao thương nhân nên linh hoạt hơn trong việc xác định một mô hình engulfing trong thị
trường chứng khoán so với thị trườngtương lai;

4. tầm quan trọng của việc so sánh kích thước của hai thân nến trong mô hình engulfing;

5. tín hiệu nguy hiểm của một mô hình engulfing giảm sau một doji.

Trong hình 3.28, dấu hiệu đầu tiên của sự giảm điểm là với cây nến high wave vào cuối tháng Tám.
Trong hai phiên đầu tiên của tháng Chín, nhiều rắc rối phát sinh với một mô hình bearish engulfing. Thị
trường chạy xuống từ đó và nhận được sự hỗ trợ tại Gap tăng giữa tháng Tám. (chúng ta sẽ xem xét Gap
trở thành hỗ trợ hay kháng cự sau trong chương này như thế nào.) Sự tăng điểm từ Gap này bị đình trệ
tại vùng kháng cự được thiết lập bởi mô hình bearish engulfing.

Trong hình 3.29, chúng ta thấy một đợt giảm giá trong tháng 12 bắt đầu với doji sau cây nến trắng dài.
Kháng cự của khu vực này đã được xác nhận bởi cây nến có bóng nến phía trên dài gần $44 một vài
phiên sau đó. Việc bán tháo đã dừng lại vào tháng 1 năm 1993 gần $40 thông qua một mô hình bullish
engulfing. Từ đó, thị trường tăng điểm, và một lần nữa bị chững lại thông qua một bóng nến dài phía
trên gần vùng kháng cự đã đề cập trước đó - $44, dựa trên hành động giá được mô tả cho đến nay,
chúng ta biết rằng $44 là ngưỡng kháng cự và mẫu bullish engulfing gần $40 là hỗ trợ. Do đó, đối với các
nhà đầu tư đang tìm kiếm một vùng mua, nó có thể được thực hiện khi giá điều chỉnh xuống gần vùng
giá của mô hình engulfing tăng (gần $40) với mục tiêu hướng tới $44 và stoploss dưới mức thấp nhất
của mẫu engulfing tăng.

Hình 3.30 hiển thị mẫu engulfing giảm giá cổ điển gần $50. Đó là cổ điển vì một thân nến đen rất dài bao
bọc một thân nến trắng rất bé. Trong tháng ba, có một mô hình engulfing giảm giá. Điều này khẳng định
một vùng kháng cự được xác định bởi một sự thoái lui 50% của sự bán tháo từ A đến B.

Bởi vì thị trường chứng khoán thường có mức mở nến tương đối không thay đổi so với mức đóng nến
của phiên trước đó (so với thị trường tương lai), nên cần có sự linh hoạt hơn trong việc xác định mô hình
nhấn chìm trong chứng khoán hơn là với thị trường tương lai (nhiều biến động hơn). Cụ thể, tôi vẫn xem
nó như là một mô hình nhấn chìm nếu mức mở của phiên thứ hai của mô hình giống mức đóng của cây
nến đầu tiên. Điều này được thể hiện trong hình 3.31.

Hình 3.32 cho thấy một ví dụ về một mô hình engulfing tăng giá trong đó có mức mở và đóng là giống
nhau. Tầm quan trọng của mô hình này đã được củng cố bởi thực tế là nó đã trở thành hỗ trợ trong thời
gian giảm điểm vào tháng 4 năm1993. Khi nhìn vào một mô hình nhấn chìm, bạn nên xem xét các kích
thước tương đối của các thân nến tạo thành mẫu. Một mẫu engulfing giảm giá lý tưởng có thân nến đen
rất lớn bao phủ một thân nến nhỏ màu trắng. Kích thước nhỏ bé của thân nến nhỏ đầu tiên của mô hình
engulfing giảm cho thấy động lượng của đợt tăng trước đang giảm. Thân nến lớn màu đen sau cây nến
nhỏ này sau đó chứng tỏ rằng phe gấu đã áp đảo phe bò. Tuy nhiên, nếu có hai nến kích thước gần bằng
nhau trong mô hình nhấn chìm, thị trường có thể di chuyển sideway, thay vì đảo ngược.

Tôi sẽ sử dụng hình 3.33 để minh họa khái niệm quan trọng này. Trong biểu đồ Deutsche này, đã có một
mẫu engulfing giảm trong tháng 9 năm 1992 (số 1 trên biểu đồ). Lưu ý cách nến trắng và đen có chiều
cao bằng nhau. Thực tế là gấu và bò mạnh mẽ như nhau. Với sự bứt phá khỏi dải kháng cự của mẫu hình
engulfing này, thị trường đã chững lại ở một mô hình giảm giá khác tại 2. Mô hình nhấn chìm ở mức 2 có
ý nghĩa hơn với thân nến nhỏ màu trắng và thân nến đen khổng lồ. Do đó, có nhiều khả năng xảy ra biến
động giá hơn là di chuyển đi ngang. Mẫu engulfing này sau đó trở thành một vùng kháng cự.

Hình 3.34 hiển thị mẫu engulfing giảm trong đầu 1991. Lưu ý cách nến trắng và đen bằng nhau. Như đã
thảo luận, điều này có nghĩa là sẽ có một khoảng thời gian đi ngang; đây là những gì được xảy ra khi giá
đi chuyển vào một biên độ giao dịch ngang. Mức high của mẫu engulfing giảm giá này đã thiết lập vùng
kháng cự đã được xác nhận bởi một bóng trên dài. Một mô hình engulfing giảm xuất hiện trong tháng
mười. Bởi vì mô hình engulfing giảm tháng mười có thân nến đen rất lớn và một thân nến màu trắng
nhỏ, nó quan trọng hơn mô hình nhấn chìm trước đó. Thậm chí quan trọng hơn nữ, phía trước mô hình
engulfing tháng mười là một doji. Cụ thể, nếu có mô hình engulfing giảm kết hợp với doji, nó được xem
là một sự kết hợp đặc biệt giảm giá mạnh.

Mô hình Last Engulfing Bottom:

Mẫu engulfing giảm giá là một nến đen lớn bao phủ một thân nhỏ màu trắng sau một xu hướng tăng.
Tuy nhiên, nếu mô hình engulfing giảm xuất hiện sau một sự suy giảm giá, nó có khả năng là một tín hiệu
đảo chiều tăng giá. Mẫu này được gọi là Last Engulfing Bottom - LEB - (xem hình 3.35 A). Mô hình LEB
được xem như là một bước ngoặt cho phe bò nếu giá có thể đóng nến trên mức đóng nến của cây nến
đen.
Một mô hình engulfing tăng là một mô hình gồm hai cây nến, trong một xu hướng giảm, một cây nến
trắng dài bao phủ một thân màu đen nhỏ trước đó. Tuy nhiên, nếu, trong một thị trường đang tăng, một
cây nến trắng lớn nhấn chìm nến đen trước đó, nó là một mẫu có khả năng giảm, được gọi là Last
Engulfing Top -LET- hình 3.35 B). Trong lý thuyết nến, xu hướng giảm của mẫu này được xác nhận nếu
ngày hôm sau thị trường đóng nến dưới nến trắng trước đó. Trong hình 3.35 (B), nến hỗn hợp của LET
có vẻ bi quan với bóng dưới dài của nó, tuy nhiên, hãy nhớ rằng LET xuất hiện trong một xu hướng tăng,
vì vậy dòng nến hỗn hợp có thể được so sánh với một hanging man có khả năng giảm giá.

Vào tháng 4 năm 1992, trong hình 3.36, có một mô hình nhấn chìm (lưu ý, bởi vì đây là thị trường chứng
khoán, tôi vẫn xem nó như là một mô hình engulfing tăng mặc dù phiên mở thứ hai là giống như mức
đóng trước). Cuộc tăng điểm từ mô hình đó bị đình trệ ở LET, có một cây nến trắng bao bọc một thân
nến đen. Nhưng sự khác biệt là gì? Trong mô hình engulfing tăng giá vào tháng 4 năm 1992, sự kết hợp
của thân nến trắng bao phủ các thân nến đen nổi lên trong một xu hướng giảm. Vào tháng 8 năm 1992,
cùng một sự kết hợp của nến xuất hiện sau một xu hướng tăng, do đó nó là mô hình LET. Thực tế là
phiên ngày hôm sau đóng nến dưới mức đóng cửa của thân nến dài màu trắng là xác nhận của LET.

Trong hình 3.37, mô hình engulfing giảm xuất hiện tại đỉnh giá của tháng Tư. Giá sau đó hạ xuống, tìm
thấy mức hỗ trợ ở đáy nến trắng dài. Sự hỗ trợ này đã được thử nghiệm vào cuối tháng Tư với một cây
nến đen bao quanh một thân nến trắng. Điều này có hình dạng của một mô hình engulfing giảm, nhưng
nó xuất hiện trong một xu hướng giảm. Như vậy, nó đã trở thành một LEB.
Trong hình 3.38, ở mức thấp nhất tháng 9, có một LEB. Một trong những khía cạnh thú vị hơn của biểu
đồ này là khối lượng trên phiên nến đen dài đã cao bất thường. Điều này làm tăng cơ hội mà mô hình
LEB là sự đảo chiều đáy.

Harami

Harami bao gồm một thân nến dài và một thân nến nhỏ trong phạm vi của nó. Harami là đảo ngược của
engulfing pattern. Engulfing pattern có một cây nến dài bao trùm thân nến trước đó, một harami là một
thân nến dài theo sau là một thân nến nhỏ. Sau một xu hướng giảm, sự xuất hiện của một harami thể
hiện rằng "sự suy giảm đang kiệt sức." Theo sau harami cho thấy rằng thị trường thất bại trong việc duy
trì sự thúc đẩy giá (có thể là giá tăng hoặc giảm). Như được thể hiện trong hình 3.39 (A), một trong hai
ngọn nến của harami có thể là màu trắng hoặc đen, thì tổ hợp nến này đều được gọi là harami. Tuy
nhiên, sau một xu hướng giảm, harami trắng-đen (có nghĩa là ngọn nến đầu tiên có màu trắng và thứ hai
là màu đen) hoặc harami trắng-trắng được xem bullish hơn harami đen-trắng hoặc harami đen-đen.
Điều này là do một cây nến trắng dài được tự coi là sự tăng trưởng, và sự xuất hiện của nó trong một
harami làm tăng cơ hội rằng đà rơi xuống của thị trường sẽ kết thúc. Tương tự áp dụng cho một harami
sau một xu hướng tăng. Như được hiển thị trong hình 3.39 (B), trong một xu hướng tăng thì một harami
với một thân nến dài màu đen có thể được xem là giảm giá nhiều hơn so với một harami có một thân
nến dài màu trắng. Bởi vì một thân nến dài màu đen sau khi một đợt tăng giá thì sẽ cấu thành sự giảm
giá, vì vậy khi nó là cây nến đầu của mô hình harami thì mức độ bi quan được tăng lên.

Những điều sau sẽ làm tăng tầm quan trọng của harami

+ Nếu thân nến thứ hai nằm ở giữa phạm vi giao dịch của thân nến đầu tiên. Nếu, sau 1 đợt tăng giá,
thân nến thứ hai của harami là nằm ở nửa trên của thân nến đầu tiên,khả năng cao là thị trường được đi
ngang hơn là đảo chiều. Một harami như thế là một high-price harami khi giá phiên thứ hai nằm ở phần
trên của phạm vi trước đó. Trong một xu hướng giảm, nếu có một harami với thân nến nhỏ thứ hai năm
trong nửa dưới của thân nến trước đó, thì nhiều khả năng thị trường đi ngang hơn là đảo ngược giá. Tôi
gọi kiểu harami này là một low-price harami.

+ Nếu mức giá “mở , cao, thấp, đóng” nằm trọn trong thân nến trước đó thì sẽ làm tăng cơ hội đảo
chiều.

+ Cây nến thứ 2 có râu càng ngắn và thân nến càng ngắn thì đó là một dấu hiệu tốt. Nếu cây nến thứ 2 là
một doji, thì làm tăng khả năng đảo chiều. Tổ hợp gồm 1 thân nến dài và theo sau bởi 1 thân nến doji
nằm trong thân nến đầu gọi là harami cross.
Một số tài liệu tiếng Nhật coi harami là nơi chuyển giao của thị trường. Điều này có nghĩa là nếu một
harami trong upptrend bị vượt qua thì coi là tín hiệu bullish sẽ tiếp tục. Nếu downtrend mà giá đóng
dưới giá thấp nhất của harami thì kỳ vọng là bán nhiều hơn.

Hình 3.40 minh chứng một đợt tăng giá bắt đầu bằng bullish engufling trong tháng 11 do dự tại một
harami trong tháng 12. Harami này có hai khía cạnh làm tăng độ tin cậy của nó: thân nến nhỏ của ngày
thứ hai gần như ở giữa thân nến đầu tiên, và toàn bộ phạm vi của phiên thứ hai (bao gồm cả bóng) nằm
trong thân nến của phiên đầu tiên. Thật là thú vị về cách mà cùng một kịch bản diễn ra trong tháng 2.
Một lần nữa, một đợt tăng giá bắt đầu từ một bullish engulfing pattern, và sau đó một lần nữa bị trì
hoãn với một harami cổ điển. Với harami, như người Nhật sẽ gọi là "một vết nứt đã xâm nhập vào thị
trường." Một shooting star sau một vài phiên harami tháng hai cũng là upthrust, thị trường tạo ra một
mức cao mới, nhưng phe bull không giữ được mức cao này.(Mặc dù shooting star có một thân nến bên
trong phạm vi của thân nến trắng dài phía trước, nhưng không tạo thành harami bởi vì râu nến phía trên
vượt xa bên ngoài phạm vị thân nến phía trước.). Nếu có bất kì ngờ vực về sự giảm điểm mà thị trường
đang gặp phải, thì falling gap là bằng chứng cuối cùng. Chú ý cách mà harami tháng 12 và tháng 2 hình
thành các đỉnh. Hammer trong tháng 4 hình thành low. Cuối tháng đó, một thân nến trắng rất dài và
ngay lập tức được theo sau bởi một thân nến rất nhỏ. Điều này tạo thành một harami báo hiệu một sự
suy giảm cho đến khi xuất hiện một cây nến hammer .
Trong biểu đồ được thể hiện trong hình 3.41, sự bán tháo từ bearish engulfing pattern đã tìm thấy một
hỡ trợ với harami của tháng 5. Cây nến thứ hai của harami lơ lửng gần đáy của thân nến đen dài trước
đó. Kết quả là, có nhiều khả năng giá sẽ đi ngang gần mức nửa dưới của thân nến đen dài. Lưu ý rằng các
bóng nến dưới sau Harami này phản ánh sức mua khi giá đã gần $80. Mô hình được đánh dấu X không
phải là một harami bởi vì thân trắng không dài bất thường. Đối với một harami, thân nến đầu tiên phải
rất dài so với các thân nến phía trước đó. Một Harami khác xuất hiện vào đầu tháng 8, nhưng sau khi bắt
đầu giảm giá, giá đã vượt qua harami tiếp tục cao hơn.
Hình 3.42 đưa 2 ví dụ của harami mà trong đó giá mở , cao , thấp, và đóng cửa cây nến thứ 2 đều nằm
trong thân nến thứ nhất. Mẫu harami tháng 10 quan trọng hơn vì thân nến rất ngắn. Kích thước nhỏ của
nó như một phiên doji. Do đó, harami của tháng 10 có thể được xem như một harami cross. Loạt ba cây
nến thân đen dài (có nhãn 1, 2 và 3) sau harami của tháng Mười đã nhấn mạnh sự suy giảm vốn có của
thị trường.

Trong hình 3.43, vào tháng 2 năm 1992, cho thấy cách mà vùng hỗ trợ (bao gồm một cái búa) được hình
thành trong khu vực $19,5. Dựa trên tiên đề rằng vùng hỗ trợ cũ trở thành vùng kháng cự (sự thay đổi
của nguyên lý phân cực), chúng ta sẽ trông đợi $19- $19,5 để trở thành vùng kháng cự. Đó là những gì
được phát triển khi kháng cự này lần đầu tiên được xác nhận bởi một shooting star. Từ đó, thị trường
giảm điểm cho đến khi mô hình piercing xuất hiện. Một cuộc tấn công khác tại vùng kháng cự $19,5 tại
tháng 5. Vào thời điểm đó, một mẫu harami được theo sau bởi dark cloud cover. Một cuộc tấn công
không thành công tại kháng cự vào cuối tháng 5 đã xảy ra bằng một râu nến trên dài (cây nến này không
phải là shooting star vì nó không xuất hiện sau đợt tăng giá). Như đã thảo luận ở trên, mẫu harami lý
tưởng có phần thân nến của phiên thứ hai ở phần giữa của nến đầu tiên. Tuy nhiên, nếu trong một xu
hướng tăng thì cây nến thứ hai dao động gần đỉnh của cây nến trước đó (tức là high-price harami), khả
năng cao là đi ngang chứ không phải là sự đảo chiều về giá.

Trong hình 3.44, cho thấy một số high-price harami) (được đánh dấu từ 1 đến 3) được phát triển từ đầu
tháng 6 đến cuối tháng 7). Sau mỗi lần như thế, thị trường được củng cố trong ít nhất một tuần trước
khi rời khỏi phạm vi giao dịch. Biểu đồ này đưa ra một cách sử dụng khác của high-price harami (hoặc
low-price harami trong gỉam giá)-và thương nhân có thể xem xét sự biến động cua sức bán. Điều này là
do sau high-price harami trong một xu hướng tăng hoặc low-price harami trong một xu hướng giảm,
một thương nhân có thể hy vọng rằng thị trường có thể tạm chững lại chuyển thành đi ngang từ một xu
hướng mạnh mẽ phía trước. Điều này có nghĩa là sự biến động sẽ dc giảm bớt

WINDOW - Cửa sổ

Cửa sổ, còn được gọi là nến rời rạc, là một trong những mẫu nến mạnh mẽ. Như được thể hiện trong
hình 3.45 (A) và (B), một cửa sổ giống như một Gap ở phương Tây. Đó là, đối với một Rising Window,
mức High của phiên trước nên dưới mức Low phiên hiện tại. Một Falling Window có nghĩa là mức Low
của phiên trước nằm trên mức High của phiên hiện tại. Windows là một đầu mối trực quan tốt bởi vì
chúng hiển thị rõ ràng rằng hành động và tâm lý thị trường là một chiều. Trong một cuộc nói chuyện
trước một nhóm các nhà giao dịch, tôi đã đề cập đến việc, dựa trên kinh nghiệm của tôi, cửa sổ là một
công cụ nến mà tôi thấy rằng hoạt động rất tốt. Sau khi tôi đề cập đến điều này, một thương nhân nói
với tôi rằng anh ấy đã từng làm việc tại một ngân hàng Nhật Bản. Sau khi tôi giải thích về tầm quan trọng
của cửa sổ, ông nói rằng sau đó ông hiểu lý do tại sao các thương nhân Nhật tại ngân hàng thường
xuyên nhìn vào các biểu đồ để tìm kiếm cửa sổ-đôi khi thậm chí quay trở lại nhiều năm trước để tìm.
Nhận xét này củng cố những gì tôi thấy là đúng về các cửa sổ - đó là một kỹ thuật nến không thể bỏ qua.

Windows là các mẫu tiếp tục xu hướng. Như vậy, sau khi xuất hiện Rising window, xu hướng tăng trước
đó nên tiếp tục. Một Falling window có nghĩa là xu hướng giảm trước đó nên tiếp tục. Có một câu nói
được sử dụng ở Nhật Bản về cửa sổ, "Pullback nên dừng lại trong cửa sổ." Nói cách khác, cửa sổ phải là
giới hạn mà pullback đi tới. Vì vậy, đối với một Rising window, các pullback nên dừng lại trong cửa sổ.
Đối với một Falling window, các pullback cũng sẽ dừng lại trong cửa sổ. khi sử dụng cửa sổ như hỗ trợ và
kháng cự, cần lưu ý rằng giá có thể giảm xuống dưới đáy của cửa sổ tăng hoặc trên đỉnh cửa sổ giảm
trước khi giá quay trở lại theo hướng cửa sổ. Điều này được minh họa trong hình 3.45 (A) và (B). Một
nguyên tắc chung mà tôi đã thấy hữu ích dựa trên kinh nghiệm của tôi là nếu giá đóng cửa vượt quá cửa
sổ, sau đó tôi xem xu hướng trước đó là bị vô hiệu. Ví dụ: nếu có cửa sổ tăng từ $83 đến $85 và sau đó
thị trường đóng cửa dưới đáy cửa sổ (tức là, dưới $83), xu hướng tăng có thể được xem là kết thúc.
Ngược lại, nếu có một cửa sổ giảm từ $62 đến $60, một khi có nến đóng cửa trên đỉnh của cửa sổ này (ở
mức $62), thì thị trường giảm đã biến mất.

Dựa trên các cuộc thảo luận ở trên, một chuyển động trong phiên dưới một cửa sổ tăng (hoặc trên một
cửa sổ giảm) không phải là bằng chứng của một break. Bạn nên đợi thị trường đóng nến dưới đáy cửa sổ
tăng (hoặc trên đỉnh của cửa sổ giảm) để xác nhận xu hướng tăng đã kết thúc (hoặc xu hướng giảm đã bị
hủy). Trong phần này, tôi sẽ thảo luận:

1. chờ đợi một mức giá đóng nến để xác nhận sự phá vỡ của một cửa sổ tăng hoặc giảm.
2. volume có thể ảnh hưởng đến tầm quan trọng của một cửa sổ như thế nào.

3. sử dụng các cửa sổ để xác nhận một xu hướng đã kết thúc

4. các cửa sổ có thể cung cấp đầu mối xác định sức khỏe của thị trường như thế nào.

5. chờ ba phiên để xác nhận một cửa sổ;

6. ba cửa sổ và việc xác nhận một xu hướng đảo ngược

7. Two black gapping candle

8. Gapping doji.

Hình 3.46 cho thấy rằng một sự giảm điểm từ một mô hình engulfing giảm được giữ lại bởi cửa sổ tăng
của tháng tám. Bóng nến dưới của nến 1 và thân nến trắng dài 2 cho thấy tầm quan trọng của vùng hỗ
trợ này. Nến 1 kéo giá xuống dưới đáy của cửa sổ, nhưng khi đóng cửa, phe bò đã đẩy giá lên trên mức
đáy của cửa sổ. Điều này khiến xu hướng tăng vẫn còn nguyên vẹn.

Hình 3.47 cho thấy sự tăng điểm bắt đầu với nến búa ngày 5 tháng 10. Sức mạnh của phe bò đã được
lặp lại vào cuối tháng đó bởi cửa sổ tăng và volume cao đi kèm (xem mũi tên). Khi một cửa sổ mở ra
thông qua một thân nến màu trắng dài, nó được gọi là Running window (dựa trên thực tế là thị trường
đang "chạy" theo hướng cửa sổ). Sự tăng điểm từ cửa sổ này đã do dự thông qua một doji sau cây nến
trắng dài. Thực tế là sự thoái lui từ doji này đã được giữ tại mức 50% của thân nến trắng (xem đường
đứt nét) cho thấy sức mạnh của phe bò. Lưu ý, khi thị trường tăng lên, điểm giữa của nến trắng dài trở
thành hỗ trợ.

Hình 3.48 nhìn dark cloud cover của tháng sau. Sự bán tháo từ mô hình này đã đc giữ tại cửa sổ của
tháng Tư. Các khía cạnh khác của biểu đồ này rất thú vị. Mức thấp của sự giảm giá của tháng sau là một
harami. Harami này xuất hiện trong vùng hỗ trợ, dó là vùng của cửa sổ. Sự kết hợp tương tự của một
harami trong cửa sổ cũng xuất hiện ở tháng năm. Chú ý cách giá tháng sáu tăng lên từ cửa sổ bị đình trệ
tại vùng kháng cự đặt bởi dark cloud cover.

Một shooting star có thể là bearish, nhưng điều gì sẽ diễn ra nếu phiên trước đó là một cửa sổ tăng?
Trong hình 3.49, chúng tôi thấy rằng một kịch bản như vậy được mở ra vào giữa tháng Giêng. Sau khi
shooting star xuất hiện, tôi được khách hàng hỏi liệu đây có phải là tín hiệu bán hay không. Tôi nói rằng
đây thực sự là một shooting star, nhưng có một khía cạnh khác có lẽ thậm chí còn quan trọng hơn - đó là
cửa sổ tăng. Tôi đề nghị với khách hàng này rằng nếu anh ta muốn bán, anh ta nên đợi thị trường đóng
cửa dưới đáy của cửa sổ để xác nhận xu hướng tăng đã kết thúc. Sau cuộc tăng điểm của phiên tiếp
theo, khách hàng, những người đã không bán khống, đã đặt hàng mười bản sao của cuốn sách đầu tiên
của tôi để cung cấp cho bạn bè của mình!

Hình 3.49 cho thấy một khái niệm quan trọng đôi khi bị lãng quên, thậm chí đó là những học viên của
biểu đồ nến. Cụ thể là, một mô hình nến riêng lẻ nên được xem trong bối cảnh của bức tranh kỹ thuật
xung quanh. Trong ví dụ này, một shooting star được xem trong sự cô lập (có nghĩa là, họ đã không nhìn
vào cửa sổ tăng trước nó) có thể đã gây ra một giao dịch kém.

Khi tôi trưng bày hình 3.50 tại hội thảo của mình, tôi đặt tên cho nó, "saved by the Light of the
Candles!." Điều này là do biểu đồ này là một ví dụ về cách nến có thể giúp tránh một giao dịch xấu. Vào
giữa tháng 3, thị trường đóng nến trên một đường kháng cự lớn, sau đó đã quay trở lại vào tháng 12
năm 1991. Hành động breakout này có thể được xem là khả năng tăng giá. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu sự
xác nhận dựa trên nến. Cụ thể, có một cửa sổ mở vào đầu tháng Ba vẫn chưa được nói đến. Dựa trên
nguyên tắc nến, cho đến khi thị trường đóng cửa phía trên đỉnh của cửa sổ (trong trường hợp này là
$1088), xu hướng vẫn là giảm. Quan sát rằng, bất chấp breakout khỏi đường kháng cự, phe bull không
thể đẩy thị trường lên cao đủ để đóng nến trên đỉnh cửa sổ. Do đó, mặc dù một đường kháng cự
trendline đã bị xuyên thủng, nhưng chúng ta ko nên vào lệnh mua, khi mà cửa sổ vẫn chưa bị phá. Cửa
sổ có thể được sử dụng như một cơ chế xác nhận mạnh. Nếu có một tín hiệu đảo ngược xu hướng và
theo sau là một cửa sổ trong cùng một hướng, thương nhân nên tự tin hơn về sự đảo chiều về giá.

Hình 3.51 biểu hiện điều này. Có một mẫu hình engulfing trong tháng Năm. Giá giảm nhẹ, và sau đó tăng
lên mức cao mới vào đầu tháng 7. Trong thời gian này, một mô hình giảm engulfing khác xuất hiện. Tuy
nhiên, mô hình engulfing của tháng Bảy được theo sau bởi một cửa sổ giảm. Cửa sổ này phục vụ để củng
cố rằng xu hướng đã đảo chiều.

Hình 3.52 cho thấy sức khỏe thị trường đã bị giảm sút nhanh chóng. Trong trường hợp này, có một cổ
phiếu mà một người bạn của tôi đã mua. Một số tin tức rất lạc quan xuất hiện, và ngay sau tin tức này,
cổ phiếu đã tăng lên mức cao mới. Nhưng có một vài dấu hiệu đáng ngại xuất hiện bất chấp tin tức lạc
quan này, thị trường chuyển sang mức cao mới, nhưng nó đóng nến dưới mức đóng nến của ngày trước
đó, điều này đã tạo thành một dark cloud cover. Vấn đề khác quan trọng hơn, như tôi đã giải thích cho
bạn tôi, một thị trường không giữ được mức cao mới trên tin tức lạc quan được cho là một thị trường
nguy hiểm cho phe bò. Sau khi tôi thấy cửa sổ giảm, tôi đã đề cập với bạn mình rằng cho đến khi thị
trường đóng cửa phía trên đỉnh cửa sổ, thị trường vẫn đang trong xu hướng giảm. Cửa sổ này trở thành
kháng cự mạnh, thể hiện bởi các shooting star. Lưu ý rằng trong tháng Tám, một cửa sổ giảm nữa mở ra.
Một số, thương nhân Nhật tin rằng nếu một cửa sổ không được lấp đầy trong vòng ba phiên, nó là xác
nhận rằng thị trường nên di chuyển theo hướng của cửa sổ. Nghĩa là, nếu có một cửa sổ giảm không
được lấp đầy trong vòng ba tới năm phiên, thì giá sẽ giảm xuống thấp hơn.

Trong hình 3.53, có một cửa sổ giảm mở ra vào đầu tháng Ba. Dựa trên các cuộc thảo luận ở trên, một
phương pháp giao dịch với cửa sổ này có thể là chờ đợi ba phiên và xem liệu trong thời gian đó thị
trường có thể đóng cửa sổ hay không. Nếu phe bò không thể đẩy giá lên phía trên đỉnh cửa sổ, lý thuyết
nến nói rằng điều này sẽ làm tăng khả năng là xu hướng giảm sẽ tiếp tục. Trong ví dụ này, chúng ta thấy
cách cửa sổ giảm đã biểu hiện là kháng cự khi phe bò cố gắng trong phiên thứ ba để đẩy giá không thành
công lên trên cửa sổ. Nỗ lực trong tháng Năm tại ngưỡng kháng cự của cửa sổ này tại $624 bị đình trệ
qua một dark cloud cover và sau đó là một bóng nến trên dài (ở mũi tên) một vài phiên sau đó.

Tôi sẽ cẩn thận về việc nhấn mạnh quá nhiều vào ba phiên. Người Nhật đặt tầm quan trọng lớn vào vị trí
thứ ba trong nền văn hóa của họ, và điều này đã rơi vào phân tích kỹ thuật của họ. Vì vậy, hãy nhìn kỹ
vào những gì xảy ra khi bạn có một cửa sổ trong thị trường của bạn. bạn có thể thấy rằng nếu cửa sổ
không được lấp đầy trong hai, bốn, hoặc thậm chí năm phiên, thay vì ba phiên truyền thống hơn, nó có
thể là bằng chứng về sự tiếp tục của xu hướng được dự đoán bởi cửa sổ.

Ba phiên Windows
Như đã thảo luận ở trên, người Nhật nhấn mạnh số ba. Trong bối cảnh này, người Nhật xem một thị
trường đã có ba cửa sổ tăng hoặc giảm trong một xu hướng là một thị trường đã đạt đến sự trưởng
thành, được xem là bị quá tải và có khả năng điều chỉnh. Ba cửa sổ được trình bày trong hình 3.54.

Bên cạnh các cửa sổ, hình 3.55 được quan tâm vì nó cho thấy các ví dụ về nhiều mẫu nến. Sau một loạt
các mẫu đáy trong tháng 1 bao gồm một cây nến high wave và morning star, thị trường đã xác nhận tăng
giá với một cửa sổ tăng. Thị trường tăng mạnh từ đó cho đến khi một mô hình harami được hình thành.
Sự điều chỉnh từ harami này đã dừng lại vào giữa tháng Hai và được giữ thành công bởi cửa sổ tháng
Giêng. Từ mức thấp tháng 2 cho đến khi dark cloud cover vào đầu tháng 3, có ba cửa sổ tăng (số 1, 2 và
3). Thị trường sau đó breakdown thông qua một cửa sổ giảm. Lưu ý rằng cửa sổ giảm đã trở thành
kháng cự trong vài ngày tới.

Như thể hiện trong ví dụ trên, nếu có tín hiệu nến giảm sau ba cửa sổ, người ta nên đóng các vị thế mua.
Tuy nhiên, sự hung hăng hơn có thể sẵn sàng, như người Nhật nói, "hãy vùng lên với đức tin" và họ có
thể bán khống mà không cần tín hiệu của nến giảm. Đây là ý kiến của tôi, dựa trên kinh nghiệm, rằng
ngay cả khi có ba cửa sổ trong cùng một hướng, tôi sẽ không giao dịch chống lại xu hướng của các cửa sổ
này cho đến khi tôi thấy thêm bằng chứng về một sự đảo ngược xu hướng. Với tôi, nến cần phải chuyển
động xuyên qua qua cửa sổ cuối cùng khi đóng nến (như trong hình 3.54). Dựa trên điều này, xác nhận
giảm giá trong hình 3.55 đi kèm với cây nến tại x (tháng 3), đóng nến dưới cửa sổ tăng "3".

Hình 3.55 nêu bật tầm quan trọng của việc chờ cửa sổ trên cùng được lấp đầy trước khi đi bán khống
sau ba cửa sổ tăng. Biểu đồ vàng (hình 3.56) cho thấy một cửa sổ tăng trong tháng tư được dán nhãn
"cửa sổ 2." Điều này là do trước ngày này, và không được hiển thị ở đây, có một cửa sổ đang tăng lên.
Điều này làm cho cửa sổ của tháng tư - được dán nhãn là cửa sổ tăng thứ hai. Một cửa sổ khác được
theo sau đó, tạo thành cửa sổ tăng thứ ba. Một vài phiên sau cửa sổ 3, đã có một dark cloud cover hoàn
thành vào ngày 3 tháng 5. Mô hình này báo hiệu một sự thay đổi trong xu hướng khi thị trường chuyển
sang đi ngang ngang. Tuy nhiên, mặc dù xu hướng này đã thay đổi nhưng vẫn chưa có xác nhận rằng giá
sẽ giảm do những con gấu vẫn chưa đóng cửa thị trường dưới cửa sổ trên cùng (cửa sổ 3). Cửa sổ này
vẫn mở, và thị trường sau đó tiếp tục hướng lên của nó. Điều thú vị là, kịch bản tương tự, một dark
cloud cover khác (mây đen che phủ 2) được hình thành sau cửa sổ 4. Sau dark cloud cover 2, giá một lần
nữa đi từ một xu hướng tăng chuyển qua một xu hướng đi ngang. Nhưng của sổ 4 vẫn chưa được đóng
lại khi nó được bảo vệ thành công bởi những phe bò thông qua một nến búa. Lưu ý cách cửa sổ được
đóng lại, nhưng giá không đóng nến dưới đáy cửa sổ 4. Điều này có nghĩa là xu hướng tăng vẫn có hiệu
lực. Do đó, tôi thường khuyên khách hàng của chúng tôi nên sử dụng ba hoặc nhiều cửa sổ trong một xu
hướng để đóng các vị thế hiện tại, nhưng không đi ngược lại xu hướng cho đến khi cửa sổ cuối cùng
được đóng lại.
Two Black Gapping Candles

Trong khi bản thân một cửa sổ giảm đã là tín hiệu giảm giá, nó thậm chí còn quan trọng hơn nếu hai
ngọn nến ngay sau cửa sổ này là nến đen. Sự kết hợp này được gọi là Two black gapping candles (hình
3.57). Hai nến đen kép củng cố thực tế rằng xu hướng đã chuyển từ lên thành xuống. Mô hình này là
một dấu hiệu về "lực tàn của những phe bò."
Biểu đồ của Delta trong hình 3.58 đã cho thấy rất nhiều tín hiệu rằng nó đang gặp rắc rối trong khu vực
từ $50 đến $60. Các tín hiệu bao gồm:

1. Bearish engulfing

2. Harami

3. Evening star

4. Bearish engulfing

5. Bearish engulfing

6. Bóng trên dài, theo sau là dark cloud cover, và cho những người am hiểu về các mẫu nến, ba ngọn nến
đen sau nến trắng, tạo thành một mô hình ba con quạ (three crows pattern).

Cuộc đảo chính đã đến với hai cây nến đen vào giữa tháng 11. Trong hình 3.59, Harami của tháng 12
theo sau là một thân nến dài màu đen là một cảnh báo quan trọng. Cũng lưu ý rằng ba ngọn nến đó, tất
cả đều có bóng trên dài. Sau nhóm tín hiệu giảm giá này, có một cửa sổ giảm với hai cây nến đen. Điều
này hoàn thành Two black gapping candles
Gapping Doii

Hình 3.60 cho thấy phiên doji sau khi xuất hiện cửa sổ giảm. Người ta nói rằng đây là thời điểm lực bán
rất mạnh và do đó nó là tín hiệu giảm giá. Tôi sẽ khuyên bạn nên chờ xác nhận cho mẫu này trong phiên
sau khi doji. Lý do chờ đợi là nếu phiên sau doji là một cây nến trắng dài, nó sẽ trở thành mô hình
morning star. Như đã thảo luận trong phần về doji, một doji sau một xu hướng tăng hoặc một cây nến
trắng dài có thể có khả năng giảm. Tuy nhiên, tôi sẽ xem thực tế là nếu một doji gapping trong xu hướng
tăng, hàm ý rằng khả năng giảm của doji bị phủ nhận bởi vì cửa sổ tăng cho thấy sức mạnh tăng của thị
trường.
Như được thể hiện trong hình 3.61, doji tại phiên 1 không có cửa sổ giảm (nghĩa là, mức high của doji 1
cao hơn mức low của phiên trước đó). Bởi vì điều này, doji 1 không phải là một doji gapping cổ điển,
nhưng tôi vẫn xem nó là một doji gapping (đừng quá cứng nhắc, ko có gì là hoản hảo, hãy mở rộng lào
bao dung). Thật thú vị, phiên tiếp theo (tại doji 2) thị trường đã hình thành một Gapping doji. Một dấu
hiệu của sự giảm giá hơn xuất hiện khi hammer và mô hình engulfing bullish tại 3 không khiến giá tăng
giá đóng nến dưới vùng hỗ trợ thiết lập bởi mô hình engulfing bullish. Tại 4 thị trường đã cho tín hiệu
giảm giá quan trọng thông qua cửa sổ giảm.
Gapping doji là một mô hình hiếm, nhưng trong hình 3.62 có một dòng nến rơi xuống với một thân nến
nhỏ. Đó không phải là một phiên doji, nhưng nó có thể được xem là tương tự như một gapping doji vì
thân nến nhỏ gần như là một doji và nó xuất hiện dưới cửa sổ giảm. Biểu đồ này có một số tín hiệu nến
thú vị minh họa cách IBM trong vùng giá gần $40. Chúng bao gồm bóng dưới dài của nến 1 và thân nến
trắng dài tại nến 2. Một shooting star vào cuối tháng 8 đã tạo ra sự giảm điểm. Thị trường đã phá vỡ
dưới đáy của hammer giữa tháng 9, nhưng điều thú vị là chúng ta có thể thấy áp lực bán đang bốc hơi
như thế nào trong đợt bán tháo này (tại X) bởi một loạt các thân nến đen dần dần co lại. Cây nến trắng
dài ở Y cho thấy phe bò đã nắm quyền kiểm soát.
BA HOẶC NHIỀU DÒNG NẾN KẾT HỢP

Evening Star

Như được thể hiện trong hình 3.63, evening star là một mô hình ba nến. Tiêu chí cho mô hình này bao
gồm một xu hướng tăng dần trong đó có một nến trắng dài (nến 1 trong hình) được theo sau bởi một
thân nến nhỏ (nến 2). Thân nến nhỏ của nến thứ hai có thể có màu đen hoặc trắng và không chạm vào
thân nến 1. Nến thứ ba của mẫu này là thân màu đen không chạm vào thân nến 2, và sau đó đóng nến
vào thân nến trắng thứ 1. Nếu ngọn nến thứ hai của evening star là một doji, thì mô hình đó là một
evening doji star.

Tôi đã từng đề cập đến cuốn sách được viết vào giữa những năm 1700, "The Fountain of the Golden-
TheThree Monkey Record of Money". Trong cuốn sách đó, nói về thị trường Yin và Yang. Yang là một
thuật ngữ nói về tăng giá (ví dụ, một cây nến trắng đôi khi được gọi là Yang). Và Yin nói về sự giảm điểm.
Ví dụ, một dòng nến đen có thể được gọi là Yin. "Fountain of Gold" có phần "Khi sóng đã đạt đến mức
gần cực đại, sẽ có sự tĩnh lặng. Sự tĩnh lặng này dẫn đến Yin." Đây là một mô tả bằng lời nói của evening
star.

1. "Khi sóng Yang đạt gần mức cực đại" sẽ xuất hiện cây nến trắng dài của mô hình evening star.

2. "Sẽ có sự tĩnh lặng" - điều này mô tả thân nến nhỏ. Thân nến nhỏ phản ánh một thị trường ở giai
đoạn chuyển tiếp, trong đó xu hướng đang ở thời kỳ "tĩnh lặng".

3. "Sự tĩnh lặng này dẫn đến Yin".

Điều quan trọng là phải đợi đến nến thứ ba để có được sự xác nhận giảm giá của mẫu hình này. Điều này
là do, sau nến thứ hai, tất cả những gì chúng ta biết về thị trường là nó đã đi từ một xu hướng tăng lên
đến thời kỳ mà phe bò và gấu đang bế tắc khi được xác định bởi thân nến nhỏ của cây nến thứ hai này.
Chỉ sau khi cây nến đen dài đóng nến vào thân nến trắng 1, chúng tôi nhận được bằng chứng rằng phe
gấu đã nắm quyền kiểm soát thị trường.

Hình 3.64 là một ví dụ về cách một evening star xác nhận một vùng kháng cự được thiết lập bởi một mô
hình engulfing giảm giá. Bởi vì mẫu bearish engulfing và evening star này xuất hiện gần cùng một khu
vực, cả hai mẫu hình thành một đỉnh đôi tiềm năng gần $45. Trong các kỹ thuật phương Tây, một đỉnh
đôi được xác nhận bằng cách breakdown dưới mức thấp giữa hai đỉnh giá tạo thành đỉnh kép. Trong
biểu đồ này, mức thấp này được thực hiện trong tháng 2 ở mức $40. Một đỉnh kép cho một số đo xuất
phát từ phạm vi từ mức cao đến mức thấp của mẫu. Trong trường hợp này, có khoảng một phạm vi $5,
(45 - 40 =5). Điều này đã đưa ra một target về $35. Do đó, đối với những người muốn mua cổ phiếu giá
rẻ, $35 là mức giá tốt. .

Trong hình 3.65, tôi minh họa rằng evening star có thể trở thành kháng cự. Như được hiển thị trên biểu
đồ này, evening star tháng 11 đã ngừng cuộc tăng điểm tháng 12. Tôi sử dụng điểm cao nhất trong ba
ngọn nến, đó là đỉnh của bóng trên cao nhất, là kháng cự mạnh. Và bạn nên đặt stoploss ở phía trên đầu
Như đã thảo luận ở trên, cần có sự linh hoạt hơn trong việc sử dụng nến trên thị trường chứng khoán
hơn là ở một số thị trường khác, chẳng hạn như trong thị trường tương lai. Như được thể hiện trong
hình 3.63, ba thân nến của evening star cổ điển không nên chạm vào nhau. Tuy nhiên, vì trên thị trường
chứng khoán, giá mở thường ở gần mức đóng của phiên trước, các thân nến có thể chạm vào. Trong
hình 3,66, chúng tôi thấy việc mở nến của mẫu có cùng mức giá như phiên trước đó.

Evening star từ cuối tháng 8 được minh họa trong hình 3.67 khác với evening star truyền thống, trong
đó thân của nến thứ 3 là một thân nến đen nhỏ chứ không phải một thân đen dài. Tuy nhiên, tôi xem
đây là một biến thể của evening star, vì một vài lý do sau đây:

1. Nến thứ ba của mô hình này, mặc dù không phải là một cây nến đen dài, tuy nhiên phản ánh tiềm
năng của phe gấu bởi thực tế là họ đã có thể kéo giá vào thân nến màu trắng của mô hình này.

2. Biến thể evening star này đã xác minh vùng kháng cự. Vào giữa tháng 8, đã có một nhóm các tín hiệu
nến giảm giá bao gồm một shooting star, sau đó là ba thân nến đen dài, và sau đó là một bóng nến trên
dài của nến trắng. Chú ý những tín hiệu giảm giá này xuất hiện gần $92,5 Đây là mức độ mà biến thể của
evening star xuất hiện

Hình 3.68 cho thấy một Collapsing Doji Star (CDS). Ở mức giá cao, thị trường tăng điểm. Sau đó, thị
trường có những cửa sổ giảm thông qua một doji. Đây là điểm lực bán áp đảo lực mua. Nếu phiên tiếp
theo là một cây nến đen có cửa sổ giảm, nó được gọi là một Collapsing Doji Star (CDS). Mô hình này
được cho là một "điềm báo của một sự suy giảm lớn."

Trong khi không phải là một phiên bản lý tưởng, các nến A, B, và C trong hình 3.69 có thể được xem như
là mô hình CDS. Biểu đồ này cho thấy ba điều kiện chính cần thiết cho mô hình CDS:

1) một xu hướng tăng để đảo ngược (tại cây nến trắng tại A),
2) cửa sổ giảm và kế tiếp là phiên doji (tại B)

3) nến đen di chuyển dưới phiên doji (tại C).

Các nến D và E hiển thị mẫu gapping doji. Trong khi tương tự như sự xuất hiện của CDS, doji gapping là
một mô hình tiếp tục giảm giá, điều này có nghĩa là nó xảy ra trong một xu hướng giảm, trongkhi CDS là
một mô hình đảo chiều tại đỉnh xảy ra sau một xu hướng tăng.

Morning Star

Hình 3.70 cho thấy rằng morning star cổ điển không có bất kì thân nến nào chạm vào nhau. Chúng ta có
thể nhìn thấy từ cây nến pha trộn trong hình 3.70, bóng dưới càng dài, mô hình càng tăng giá.
Như được thể hiện trong hình 3.71, mô hình piercing của tháng Tám đã trở thành khu vực hỗ trợ thêm
một lần nữa, thông qua một morning star cổ điển. Ngoài ra, nến ở giữa của morning star này là một cây
nến high way.
Ba ngọn nến trong hình 3.72 đã tạo ra một morning star. Trong trường hợp này, phần star của mẫu này
là doji, nên mẫu được gọi là morning doji star. Có một khía cạnh thú vị khác về morning doji star này.
Nếu có một phiên doji có một window trước và sau nó, sẽ được gọi là abandoned baby. Trong biểu đồ
Penney này, lưu ý có window giữa các phiên 2 và 3 của morning star và gần như một window giữa hai
phiên đầu tiên. Vì vậy, đây gần như là một mẫu abandoned baby rất hiếm.

Trong hình 3.73. Hammer tháng 9 (Hammer 1) là một tín hiệu lạc quan. Tuy nhiên, sự tăng giá này không
được đánh giá cao bởi thực tế là vào phiên trước đó, thị trường mở cửa sổ giảm. Lưu ý cái cách cửa sổ
này trở thành vùng kháng cự. Một vài phiên sau đó, một hammer khác được hình thành (thể hiện ở
hammer 2). Phiên sau khi hammer 2 hoàn thành dòng nến thứ ba cần thiết cho mô hình morning star. Vì
vậy, mặc dù có hai hammer trong biểu đồ này, kỹ thuật tổng thể cho hammer 2 đáng tin hơn hammer 1
vì bóng dưới hammer 2 dài hơn bóng dưới hammer 1, và vì hammer 2 là một phần của mô hình morning
star. Kết quả là, đối với những người muốn mua cổ phiếu giá rẻ, khu vực được xem xét sẽ là sau khi
hoàn thành morning star. Phe bò cần thêm xác nhận tăng giá thì có thể chờ đợi cho đến khi đóng cửa
trên vùng kháng cự của cửa sổ giảm từ giữa tháng Mười. Cửa sổ tăng vào giữa tháng mười đã cho thấy
bằng chứng tích cực hơn.
Trong hình 3.74, có một gợi ý của một đáy gần $12 dựa trên bullish engulfing. Vào cuối tháng 7, vùng hỗ
trợ của mẫu hình này đã được bảo vệ thành công. Tuy nhiên, vào tháng Tám, những mức hỗ trợ này đã
bị phá vỡ, nhưng đó chỉ là tạm thời khi phe bò đã có thể lấy lại quyền kiểm soát thị trường bằng cách
kéo giá lên hơn $12 một lần nữa. Như vậy, thị trường hình thành một mô hình morning star và một
spring.
Như được thể hiện trong hình 3.75, ngọn nến đầu tiên của một ngôi sao sáng cổ điển có thân hình màu
đen lớn. Cây nến thứ ba là một thân màu trắng dài đẩy mạnh vào ngọn nến đầu tiên. Trong mô hình
morning star M1, ngọn nến đầu tiên có thân nến nhỏ màu trắng thay vì một thân nến đen dài. Trong mô
hình M2, ngọn nến thứ ba (ở mũi tên) là một thân nến nhỏ màu trắng thay vì là thân nến dài màu trắng
truyền thống.
Thực tế là cả hai biến thể morning star này xuất hiện gần khu vực hỗ trợ giống nhau có nghĩa là trong khi
cả M1 và M2 không phải là mẫu hình morning star cổ điển, chúng vẫn được xem là đầu mối lạc quan.
Biểu đồ này nhấn mạnh một điểm quan trọng, nến là một hình thức phân tích mẫu, và như vậy, cần có
một sự chủ quan đi kèm với phân tích nến. Về vấn đề này, tôi đã từng viết cho "Hiệp hội các nhà phân
tích kỹ thuật của Nippon" để xem cách họ phân tích các mẫu biểu đồ nến phiên bản ít lý tưởng hơn so
với các mẫu cổ điển. Đây là phản ứng của họ: "Các cuộc thảo luận của chúng tôi rất thú vị, bạn đã cố
gắng trong việc xác định các định nghĩa của các mẫu nến Nhật, nhưng chúng tôi cố gắng giữ chúng thật
linh hoạt để không loại trừ bất kì khả năng nào. Điều này tới từ sự khác biệt trong cách suy nghĩ của
người phương Tây, những người thích sự chính xác, rõ ràng và phương Đông, những người thích sự linh
hoạt. " Điều này làm nổi bật một điểm quan trọng là trong các bài nghiên cứu của tôi, các hình minh họa
chủ yếu là các phiên bản lý tưởng hoàn hảo của các mẫu nến, nhưng trong thực tế, chúng ta không nên
loại trừ bất kì khả năng nào nếu phiên bản không hoàn hảo của mẫu đó là hợp lệ. Làm thế nào để xác
định xem bạn có nên giao dịch một mẫu hình ít lý tưởng hay không? Tôi đã nói chuyện với các thương
nhân nến Nhật Bản, và với kinh nghiệm của tôi, đây là một vài gợi ý:

1. Chờ xác nhận thêm về dự đoán của mẫu đó. Ví dụ, một dark cloud cover lý tưởng nên có phiên thứ
hai đóng nến gần hơn nửa vào phiên đầu tiên. Nếu đóng cửa ít hơn một nửa vào thân nến trắng, thì hãy
đợi cho đến phiên tiếp theo để xem liệu thị trường có còn giảm tiếp hay không.

2. Nếu mẫu ít lý tưởng này xác nhận vùng hỗ trợ hoặc kháng cự quan trọng, hoặc nếu nó xuất hiện
trong một thị trường quá bán hoặc quá mua, thì khả năng cao sẽ là một sự đảo chiều lớn. Ví dụ, nếu có
một hammer trong đó bóng dưới là hơi ngắn, nhưng nếu nó xác nhận một khu vực 50% pullback, thì tôi
sẽ xem hành động như vậy là tăng giá.

3. Một phương pháp mà bạn có thể thấy hữu ích trong việc giúp xác định tầm quan trọng của một mẫu ít
lý tưởng là tạo ra một cây nến pha trộn từ mẫu đó. Sau đó, xem nến đã pha trộn có xác nhận dự báo của
mẫu hay không. Ví dụ, hãy xem hình 3.75 đã thảo luận trước đó. Tôi đã sử dụng biểu đồ này để vẽ các
nến được pha trộn từ các biến thể morning star M1 và M2. Lưu ý cách mỗi nến được pha trộn này có
bóng dưới khá dài. Các bóng nến dưới khá dài của cả hai nến pha trộn này và thực tế là cả M1 và M2
xuất hiện gần khu vực hỗ trợ và với nến trắng dài xuất hiện phía sau M2 cho thấy manh mối rằng phe
gấu đã mất quyền kiểm soát thị trường này.