Leerroute Begrijpend lezen (VLL/Nieuwsbegrip)

Leerroute eind groep 3 eind groep 4 eind groep 5 eind groep 6 eind groep 7 eind groep 8 Uitstroomniveau
verdiept ≥ E3B4 ≥ E4M5 ≥ E5M6 ≥ E6M7 ≥ E7M8 ≥ E8 HAVO/VWO
verdiept M3E3-E3 M4E4–E4 M5E5–E5 M6E6–E6 M7E7–E7 E7B8–M8E8 VMBO T
basis M5E5–E5 E6–M7 M7–E7 VMBO Kader
basis <M3–M3 E3–M4 M4–M5 M4E4–M5 M5–M6E6 E5–B7M7 VMBO Basis
minimum <M3–M3E3 M3–B4M4 M3–M4 M3E3–B5M5 E3-M5E5 Praktijkonderwijs

Groep Aanbod augustus – januari Aanbod februari – juli

3 VLL kern Kern 2 Kern 3 Kern 4 Kern 5 Kern 6 Kern 7 Kern 8 Kern 9 Kern 10
1
CITO E3 (mits AVI E3 behaald)
Categorieën CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen In VLL worden drie strategieën aangeleerd om het begrijpend lezen te stimuleren:
Geeft betekenis aan zelf gelezen woorden en - Activeren van voorkennis
zinnen - Leggen van betekenisrelaties (tussen tekst en illustraties, m.b.v. gerichte
vragen, woordweg e.d.) en verwijsrelaties (tussen woorden in een tekst)
Weet dat de zinnen in een tekst met elkaar
- Leren samenvatten (navertellen) van teksten.
verband houden
Benoemt het onderscheid tussen lezen en schrijven N.B.
In de methode Veilig Leren Lezen van groep 3 ligt de nadruk op het stimuleren van
CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en technisch lezen en spelling (zie leerroutekaarten).
conclusies trekken
Vergelijkt verschillende boeken en teksten over
hetzelfde thema en let daarbij op de verschillen
(verschillende invalshoek)
 4 Nieuwsbegrip AA (vanaf herfstvakantie) Nieuwsbegrip AA
1:30 uur CITO E3 (mits AVI E3 behaald) CITO E3 of E3M4
per week
Categorieën CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen Leesstrategieën Nieuwsbegrip:
Herkent 2 tekstsoorten waaronder een
informatieve tekst en een fictionele tekst Oefenen met 7 begrijpend leesstrategieën
Past de bij de tekstsoort horende strategieën toe 1. Voorspellen
bij het lezen van teksten op AVI M3 en E3 2. Ophelderen van onduidelijkheden
(stappenplan) 3. Samenvatten
Voorspelt de inhoud op basis van titel en 4. Vragen stellen
illustraties 5. Relaties en verwijswoorden
Bedenkt wat hij al weet voor de tekst gelezen 6. Herkent mening van de tekstschrijver
wordt 7. Vindt de hoofdgedachten van de tekst
Geeft moeilijke woorden aan en gebruikt enkele
manieren om de betekenis te Aanpak Nieuwsbegrip groep 4:
achterhalen(woordhulp)
Weet enkele vragen over de tekst aan te geven Week Les 1.
Activeren voorkennis / voorspellen Woordenschat:
Trekt conclusies(afleidingen) en beantwoordt 1 1 2.
Filmpje Aanbieden
vragen op basis van concrete aanwijzingen in de 3.
Technisch moeilijke woorden lezen woordclusters
tekst 4.
Actief lezen van de tekst (met leesdoel) via met
Kent de functie van kopjes met in je achterhoofd de sleutelvragen. woorden in de
Herkent in een duidelijk gestructureerde tekst de Bespreek hierbij ook enkele weer en
tijdsopeenvolging (plaats, gebeurtenis, mens) verwijswoorden en/of signaalwoorden. Weerwoord
Bepaalt de functie van de volgende leestekens:
Les Tekst lezen (klassikaal) Kentalis
punt, vraagteken, (uitroepteken), hoofdletter
2 - Modelen van strategieën (met lesdoel
Geeft na het lezen aan waar de tekst over gaat
en SCHIJF-methode) Consolideer-
Vertelt wat hij van een gelezen tekst vindt
Koppelt verwijswoorden aan antecedenten
- Eventueel een bijpassende opdracht oefeningen
Week Les 1. Filmpje nog eens bekijken met gerichte
CED: 4.3 Informatie verwerven en weergeven 2 3 luistervraag
Zegt het alfabet op en wijst de plaats aan van de 2. Opdrachten (met sleutelvragen en
letters in het alfabet strategieën)
Plaatst woorden in alfabetische volgorde op grond 3. Verder keuze uit:
van de beginletter - Uitloop
- http://www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip
 CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en - Woordenschat (online les)
conclusies trekken - Toets
Vergelijkt een zelfgeschreven tekst over een Les Andere tekstsoort (online les)
onderwerp met die van een medeleerling
4
Ervaart dat iemand anders een andere invulling van
hetzelfde onderwerp kan hebben
Vertelt wat hij van een tekst vindt
Ervaart dat iemand anders een ander
waardeoordeel over een tekst kan hebben
Geeft aan wat hij aan bepaalde informatie heeft

5 Nieuwsbegrip AA Nieuwsbegrip AA
1:30 uur CITO E3M4 of M4 CITO M4 of M4E4
per week
Categorieën CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen Leesstrategieën Nieuwsbegrip:
Past de bij de tekstsoort horende strategieën toe
bij het lezen van teksten op AVI M4 en E4 Oefenen met 7 begrijpend leesstrategieën
1. Voorspellen
(stappenplan)
2. Ophelderen van onduidelijkheden
Ziet aan het uiterlijk van een tekst waarin hij 3. Samenvatten
staat(bijv. boek, krant, internet) 4. Vragen stellen
Voorspelt de inhoud op basis van kopjes, lezen van 5. Relaties en verwijswoorden
enkele zinnen etc. 6. Herkent mening van de tekstschrijver
Herkent alinea’s 7. Vindt de hoofdgedachten van de tekst
Herkent de briefvorm
Aanpak Nieuwsbegrip groep 5:
Lost het probleem van een moeilijke zin of zinnen
op(herlezen etc.)
Herkent aan de hand van signaalwoorden de
Week Les 5. Activeren voorkennis / voorspellen Woordenschat:
volgorde en vraag/antwoord structuur in een 1 1 6. Filmpje Aanbieden
tekst 7. Technisch moeilijke woorden lezen woordclusters
Visualiseert een tekst(schema, web) 8. Actief lezen van de tekst (met leesdoel) via met
Bepaalt de functie van leestekens: komma, met in je achterhoofd de sleutelvragen. woorden in de
dubbele punt, aanhalingstekens, puntjes Bespreek hierbij ook enkele weer en
verwijswoorden en/of signaalwoorden.
Onderscheidt verschillende soorten teksten, zoals Les Tekst lezen (klassikaal) Weerwoord
verhalende, informatieve, directieve, 2 - Modelen van strategieën (met lesdoel Kentalis
beschouwende en argumentatieve teksten en SCHIJF-methode)
Herkent de structuur van verhalende teksten - Eventueel een bijpassende opdracht Consolideer-
Koppelt verwijswoorden aan antecedenten
Week Les 4. Filmpje nog eens bekijken met gerichte oefeningen
2 3 luistervraag
CED: 4.3 Informatie verwerven en weergeven
Plaatst woorden in volgorde op basis van de eerste
5. Opdrachten (met sleutelvragen en
2 beginletters strategieën)
Zoekt snel informatie op die alfabetisch is 6. Verder keuze uit:
geordend - Uitloop
Zoekt informatie op in een kinderwoordenboek, - http://www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip
stukje van een telefoonboek, met behulp van een - Woordenschat (online les)
eenvoudige trefwoordenlijst of inhoudsopgave - Toets
Vindt informatie in eenvoudige schema’s Les Andere tekstsoort (online les)
Verzamelt informatie voor een tekst uit 4
aangereikte informatiebronnen bijv. Informatieve
boekjes en tijdschriften
Onderstreept belangrijke informatie
Geeft de gevonden informatie in een
voorgestructureerd schema weer
Geeft de hoofdcomponenten uit de gevonden
informatie weer (W en H vragen)

CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en

conclusies trekken
Vertelt wat hij van de inhoud van een tekst vindt
en illustreert dit met voorbeelden en argumenten
Vergelijkt gevonden informatie uit verschillende
bronnen met elkaar en geeft er een waardeoordeel
over
 6 Nieuwsbegrip A Nieuwsbegrip A
2;15 uur CITO M4E4 of E4 CITO E4 of E4M5
per week
Categorieën CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen Leesstrategieën Nieuwsbegrip:
Herkent een meningtekst
Herkent de inleiding bij een tekst en de opbouw in Zelfstandig werken met 7 begrijpend leesstrategieën
1. Voorspellen
delen
2. Ophelderen van onduidelijkheden
Herkent de grafische vormgeving van een tekst 3. Samenvatten
Past de bij de tekst horende strategieën toe bij het 4. Vragen stellen
lezen van teksten op niveau AVI M5 en E5 5. Relaties en verwijswoorden
Ziet aan de signaalwoorden dat er sprake is van 6. Herkent mening van de tekstschrijver
voorbeeld-, middel-doel- en 7. Vindt de hoofdgedachten van de tekst
oorzaak/gevolgstructuren in de tekst
Aanpak Nieuwsbegrip groep 6:
Geeft het belangrijkste in een alinea aan
Stelt zichzelf vragen tijdens het lezen
Week Les 1. Activeren voorkennis / voorspellen Woordenschat:
Trekt conclusies op basis van concrete en minder
1 1 2. Filmpje Aanbieden
concrete aanwijzingen in een tekst
Illustreert zijn waardering van een tekst met
3. Actief lezen van de tekst (met leesdoel) woordclusters
specifieke passages met in je achterhoofd de sleutelvragen. via met
Bespreek hierbij ook enkele woorden in de
CED: 4.3 Informatie verwerven en weergeven verwijswoorden en signaalwoorden. weer en
Vindt informatie in informatieve boeken en Les Tekst lezen (klassikaal) Weerwoord
tijdschriften gebruikmakend van de 2 - Modelen van strategieën (met lesdoel Kentalis
inhoudsopgaven en SCHIJF-methode)
Vindt informatie in trefwoordenregisters - Eventueel een bijpassende opdracht Consolideer-
Zoekt voor een werkstuk of spreekbeurt informatie oefeningen
Les 1. Andere tekstsoort (online les) klassikaal
in de schoolbibliotheek of documentatiecentrum
3 2. Andere tekstsoort (online les) huiswerk
Verzamelt informatie uit verschillende soorten
bronnen (internet, tijdschriften, boeken,
Week Les Opdrachten (met sleutelvragen en strategieën)
interview) 2 4
Vindt informatie in tabellen en grafieken Les 1. Woordenschat (online les) klassikaal
Vindt informatie in schema’s 5 2. Woordenschat (online les) huiswerk
Vindt informatie op het internet met behulp van Les Filmpje nog eens bekijken met gerichte luistervraag
zoektermen 6 Verder keuze uit:
Maakt aantekeningen - Uitloop
 CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en - http://www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip
conclusies trekken - Mindmap maken
Herkent het verschil tussen een betogende en een - Toets
informatieve tekst
Onderscheidt feiten en meningen in een betogende
tekst (vooral met signaalwoorden als ‘ik vind’)
Herkent het doel van de schrijver in een betogende
tekst (overtuigen en tot actie overhalen in een
advertentietekst)
Vergelijkt eigen mening met de mening in de tekst
en formuleert een eigen mening

7 Nieuwsbegrip A Nieuwsbegrip A
2;30 uur CITO E4M5 of M5 CITO M5 of E5
per week
Categorieën CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen Leesstrategieën Nieuwsbegrip:
Past zelfstandig en op eigen initiatief de bij de
teksten horende strategieën toe bij het lezen van Zelfstandig werken met 7 begrijpend leesstrategieën
1. Voorspellen
teksten van > AVI E6
2. Ophelderen van onduidelijkheden
Herkent tabellen en grafieken 3. Samenvatten
Voorspelt de inhoud van een tekst op basis van 4. Vragen stellen
meerdere vormkenmerken 5. Relaties en verwijswoorden
Past studievaardigheden toe om informatie te leren 6. Herkent mening van de tekstschrijver
onthouden 7. Vindt de hoofdgedachten van de tekst
Herkent diverse signaalwoorden en
Aanpak Nieuwsbegrip groep 7:
verbindingswoorden tussen zinnen
Herkent diverse verwijswoorden en waar ze naar
Week Les 4. Activeren voorkennis / voorspellen Woordenschat:
verwijzen
1 1 5. Filmpje Aanbieden
Ziet aan de signaalwoorden dat er sprake is van
voorwaardelijke en vergelijkingsstructuren in een
6. Actief lezen van de tekst (met leesdoel) woordclusters
tekst met in je achterhoofd de sleutelvragen. via met
Bespreek hierbij ook enkele woorden in de
CED: 4.3 Informatie verwerven en weergeven verwijswoorden en signaalwoorden. weer en
Vindt informatie in een (jeugd) encyclopedie Les Tekst lezen (klassikaal) Weerwoord
Zoekt gericht informatie in mappen en bestanden 2 Kentalis
op de (bibliotheek)computer
 Gebruikt een (jeugd)woordenboek -
Modelen van strategieën (met lesdoel
en SCHIJF-methode) Consolideer-
CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en - Eventueel een bijpassende opdracht oefeningen
conclusies trekken Les 3. Andere tekstsoort (online les) klassikaal
Stelt zichzelf tijdens het lezen vragen over 3 4. Andere tekstsoort (online les) huiswerk
relevantie, betrouwbaarheid, mening of feit Week Les Opdrachten (met sleutelvragen en strategieën)
(kritisch lezen) 2 4
Merkt onjuistheden of tegenstrijdigheden in een Les 3. Woordenschat (online les) klassikaal
tekst op 5 4. Woordenschat (online les) huiswerk
Schat zelfstandig het waarheidsgehalte van
Les Filmpje nog eens bekijken met gerichte luistervraag
informatie in en gaat na of dit uit betrouwbare
6 Verder keuze uit:
bron komt (o.a. bij website)
- Uitloop
Herkent technieken om te overreden in
reclameteksten
- http://www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip
- Mindmap maken
- Toets

8 Nieuwsbegrip B Nieuwsbegrip B
2;30 uur Drempelonderzoek Eventueel E5 of M6
per week
Categorieën Leesstrategieën Nieuwsbegrip:
CED: 4.2 Begrijpend en studerend lezen
Leest alle tekstsoorten die aan de orde zijn Zelfstandig werken met 7 begrijpend leesstrategieën
geweest met zelfstandige toepassing van de 1. Voorspellen
leesstrategieën m.a.w. weet hoe hij de 2. Ophelderen van onduidelijkheden
verschillende teksten moet lezen en hoe hij 3. Samenvatten
hieruit relevante informatie kan krijgen 4. Vragen stellen
Stelt en beantwoordt voor, tijdens en na het lezen 5. Relaties en verwijswoorden
zelfstandig en op eigen initiatief een aantal 6. Herkent mening van de tekstschrijver
vragen 7. Vindt de hoofdgedachten van de tekst
Plant, stuurt, bewaakt en controleert het eigen
leesgedrag Aanpak Nieuwsbegrip groep 8:
Bepaalt de strekking van een tekst
Week Les 7. Activeren voorkennis / voorspellen Woordenschat:
CED: 4.3 Informatie verwerven en weergeven
1 1 8. Filmpje
Zoekt informatie op in duidelijk geordende 9. Actief lezen van de tekst (met leesdoel) Aanbieden
naslagwerken zoals woordenboeken of met in je achterhoofd de sleutelvragen. woordclusters
telefoongids
Vergelijkt informatie uit verschillende teksten en Bespreek hierbij ook enkele via met
verschillende typen bronnen met elkaar verwijswoorden en signaalwoorden. woorden in de
Onderscheidt waardevolle en niet waardevolle Les Tekst lezen (klassikaal) weer en
informatie van het internet 2 - Modelen van strategieën (met lesdoel Weerwoord
Expliciteert relaties met de tekst bij het lezen van
en SCHIJF-methode) Kentalis
schematische informatie
- Eventueel een bijpassende opdracht
CED: 7.1 Meningen over geschreven taal en Les 5. Andere tekstsoort (online les) klassikaal Consolideer-
conclusies trekken 3 6. Andere tekstsoort (online les) huiswerk oefeningen
Analyseert argumenten voor een mening en Week Les Opdrachten (met sleutelvragen en strategieën)
vergelijkt dit met eigen mening 2 4
Selecteert informatie op internet kritisch met het
oog op betrouwbare en onbetrouwbare Les 5. Woordenschat (online les) klassikaal
bronnen 5 6. Woordenschat (online les) huiswerk
Interpreteert informatie en meningen die dichtbij Les Filmpje nog eens bekijken met gerichte luistervraag
hem staan 6 Verder keuze uit:
Verwoordt een oordeel over een tekst(deel)
- Uitloop
- http://www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip
- Mindmap maken
- Toets
Bijlage:
Voorbeelden van verwijswoorden
hij, zij, het, die, er, daar en hun.
Voorbeelden van signaalwoorden
Soort verband
Voorbeelden
Opsomming of volgorde
Tegenstelling of verschil
Oorzaak-gevolg of reden-gevolg
Signaalwoorden
Voorbeeld, bijvoorbeeld, onder andere, zo, zoals
En, ook, ten eerste/ten tweede/ten derde, daarna,
verder, bovendien, daarnaast, zowel…als
Maar, toch, hoewel, ondanks, echter, niet, in
tegenstelling tot, het tegenovergestelde
Omdat, doordat, door, want, daarom, hierdoor,
daardoor, namelijk, zodat