Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 11

13.11.

2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

LEYLÂ VÜ MECNÛN (FUZÛLÎ)

âşıkâne mesnevi

Fuzûlî (d.888/1483-ö.963-1556)

941/1535, Irak - Suriye Sahası, Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı, 16. Yüzyıl, Türkçe, Arap Alfabesi, Manzum,Telif, Mesnevi

ISBN: 978-9944-237-87-1

Fuzûlî tarafından kaleme alınan çift kahramanlı aşk mesnevisi. Doğu edebiyatlarının klasikleşmiş aşk hikâyesi
konularından olan Leyla ile Mecnun, 7.yy.da Kays b. el- Mülevvah’ın amcasının kızına karşı beslediği duygular için
söylediği aşk içerikli şiirlere dayandırılan bir anlatıdır. Hikâyenin kökeninin Kays b. el-Mülevvah’a dayandığı söylense de
bu tarihten çok daha eskilere götürülebileceğine dair görüşler de mevcuttur. Bu görüşlerden biri; Asurbanipal’in
kitaplığındaki tabletlerde yer alan bir hikâyeye konu açısından benzerliği sebebiyle M.Ö. 7.yy.la tarihlendirilebileceği
yönündeyken (İpekten yty: 38), diğer görüş bu tarihi çok daha ileriye taşıyarak Astarte-Adonis ve İnanna-Dumuzi
aşkındaki ortak motiflerin tanıklığıyla hikâyenin Fenike ve Sumerler’e kadar götürülebileceği şeklindedir (Tekin 2018: 191,
209). Kökeni hakkında tartışmalar devam etse de hikâye Arap yarımadasında halk anlatısı olarak yüzyıllarca yaşamış ve
sözlü kültürdeki diğer anlatılarla ve Kays b. el-Mülevvah’ın amcasının kızı Leyla için söylediği aşk içerikli şiirlerle de
beslenerek bugün bilinen kurgusuna kavuşmuştur. İbn Dâvud el-Isfahanî’nin Kitâbu’z-Zehrâ ve Kuteybe’nin Kitâbü’ş-Şi’r
ve’ş-Şuarâ adlı eserleri Leyla ve Mecnun hikâyesini konu alan sözlü anlatının yazıya geçirildiği ilk metinlerdir. Ebulferec
el-Isfahânî’nin Kitâbü’l-Egânî adlı eseri ise hikâyenin hem sözlü hem de yazılı rivayetlerini derlemiş olması açısından
önemlidir.

Arap halk anlatılarına dayanan bu hikâye, mesnevi formunda bağımsız bir hikâye olma özelliğine ilk kez Fars edebiyatında Nizâmî (ö. 600/1204) ile
kavuşmuştur. Arap halk anlatısında beşeri bir hikâye görünümünde iken Nizâmî’de anlatıya platonik aşk katmanı eklenmiştir (Levend 2016: 65).
Hikâye, Fars ve Türk edebiyatlarında Arap edebiyatından daha çok rağbet görmüştür.

Mevlana (ö. 671/1273)’nın Mesnevi-i Manevîsi’nde küçük hikâye şeklinde Leyla ile Mecnun’dan dört farklı yerde bahsedilmesi -eser Türkçe
olmamasına rağmen- hikâyenin Türk edebiyatındaki bilinirlik tarihi açısından önemlidir. Türk edebiyatında müstakil bir mesnevi hâline gelmeden önce
Gülşehri (ö. 717/1317-18’den sonra)’nin Mantıku’t-Tayr’ında Hüdhüd’ün ağzından hikâyenin özetlendiği görülür. Âşık Paşa (ö. 732/1332)’nın Garîb-
nâmesi’nde de hikâye kısaca özetlenmiştir. Türk edebiyatında müstakil bir mesnevi olarak ilk defa Edirneli Şâhidî (ö. 909-10/1504-5 ?) tarafından
kaleme alınmıştır (Levend 2016: 95). Bu yüzyılda Leyla ile Mecnun konulu mesnevilerde sayıca bir yoğunluk dikkati çeker. Hikâyeyi konu alan
mesnevilerin en başarılısı ise 16.yy.da Fuzûlî (ö. 963-64/1556)’ye aittir.
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 1/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Fuzûli’nin Leylâ vü Mecnûn’unda Nizâmî, Hâtifî (ö. 926-27/1520-21) ve Hamdullah Hamdî (ö. 908/1503)’nin mesnevilerinin etkileri mevcuttur. Ancak
eserin Nizâmî’den çeviri olduğu iddiası doğru değildir. Fuzûlî’nin mesnevi kurgusunda Nizâmî’den ziyade Hâtifî’nin etkileri görülmekle birlikte Fuzûlî
model metinlere tümden bağlı kalmayarak bir yeniden yazım örneği oluşturmuştur.

Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’u 941/1535 yılında yazılmış ve Bağdat ve Halep Beylerbeyi Üveys Paşa’ya sunulmuştur. Mef’ûlü mefâ’ilün fe’ûlün
vezninde 3096 beyitlik (Muhammed Nur Doğan’ın neşrinde 3098 beyitlik) eser, klasik mesnevi bölümlenmesine sahiptir. Manzum-mensur karışık bir
dibace ile başlayan mesnevinin giriş kısmında, tahmit, tevhit, münacat, naat, miraciye, saki-nâme, Kanûnî Sultan Süleyman için medhiye ve “sebeb-i
nazm-ı kitab” başlıklı sebeb-i telif kısmı ile mesnevinin sunulduğu Üveys Bey’e yönelik medhiyeler yer alır. Konunun işlendiği bölümden sonra
“beyân-ı özr-i te’lif-i kitâb” başlıklı hatime kısmıyla mesnevi sona erer. Mesnevi içinde farklı nazım şekli olarak gazel ve murabbalar görülür. Özellikle
mesnevide kahramanların ağzından söylenen gazeller dikkat çekicidir. Kurguda duygunun en yüksek olduğu yerlere yerleştirilen bu gazeller
kahramanların ruh hâllerine ışık tuttukları gibi, modern öncesi metinlerde görülen tanrısal/hâkim bakış açısını kahramanlara yönlendirerek çoğulcu
bakış açısıyla hikâyenin takdimi fonksiyonunu da üstlenirler. Dîvân’daki gazellerde görülen âşıkane tavır mesnevide kahramanların ağzından söylenen
gazellerde de hissedilmekle birlikte Dîvân’daki Azeri lehçesi özellikleri mesnevide daha az belirgindir. (Gibb 1999: 70). Rıza Tevfik, Fuzûlî’nin Leyla
ve Mecnun ağzından hikâyeye dâhil ettiği gazellerin, kendisinden önce Fars ve Türk edebiyatında kaleme alınan aynı konulu mesnevilerle arasındaki
farkı yaratan en önemli kısım olduğu görüşündedir (Uçman 2000: 114).

Fuzûlî mesnevinin sebeb-i telif kısmında, Kanûnî’nin Bağdat seferi sırasında tertip edilen, aralarında Hayâlî Bey (ö. 964-65/1557) ve Yahyâ Bey (ö.
995-96/1582)’in de olduğu, Osmanlı şairlerinin ve şiirden anlayan kişilerin bulunduğu bir meclisten bahseder. Bu mecliste Osmanlı şairleri Leyla ve
Mecnun konulu Farsça mesnevilerin sayıca fazla olmasına rağmen Türkçede bulunmadığından bahsederek Fuzûlî’den bu konuda bir mesnevi yazmasını
isterler. Fuzûlî, bu isteği imtihan olarak algılar ve Leylâ vü Mecnûn’u yazar.

Hikâyenin konusu şöyle özetlenebilir: Zengin bir Arap emirinin Tanrı’ya duaları sonucu dünyaya gelen oğluna Kays adı verilir. Kays 10 yaşındayken
okula gider ve okulda Leyla ile tanışır. Okul arkadaşı olan Leyla ve Mecnun arasında bir aşk doğar. Bunun duyulması üzerine Leyla’nın annesi önce
kızını uyarır sonrasında da okuldan alır. Kays, Leyla’nın artık okula gelmeyeceğini öğrendiğinde o da okulu bırakır ve çöllerde amaçsızca dolaşmaya
başlar. Oğlunun durumuna üzülen babası, oğluna öğütlerin fayda vermeyeceğini anlayarak kabilesinin ileri gelenleriyle birlikte Leyla’yı istemeye gider.
Leyla’nın babası Kays’ın Mecnun olarak anılan bir meczup olduğunu dolayısıyla kızını vermesinin mümkün olmadığını, bu durumun tek istisnasının
Mecnun’un yeniden akıl sağlığına kavuşması olduğunu söyler. Hekimler Mecnun’u iyileştirmeye çalışsa da sonuç alamazlar. Mecnun’un babası son bir
umutla oğlunu Kâbe’ye götürür ve orada derdine şifa vermesi için Tanrı’ya yalvarmasını söyler. Ancak Mecnun, derdinin artması için dua eder. Babası
artık oğlunun aşk hastalığından kurtulamayacağını anlar ve birlikte geri dönerler. Mecnun, çölde hayvanlarla arkadaşlık ederek günlerini geçirirken
Leyla da üzüntüsünden perişan bir hâldedir. Babası kızının bu aşkı unutacağını düşünerek kızıyla evlenmek isteyen İbni Selam’la Leyla’nın evlenmesini
uygun görür. Bu sırada cesareti ve savaşçılığıyla ünlü İbni Nevfel adlı bir Arap emiri, Mecnun’un şiirlerini duyar ve yaşadığı aşk macerasından
haberdar olur. Mecnun’un yaşadıklarından çok etkilenerek Leyla’nın babasına kızını Mecnun’a vermesini aksi hâlde savaş yoluyla alacağını bildiren bir
mektup yazar. Leyla’nın babası bu mektuba olumsuz cevap verince, Leyla’nın kabilesi ile Nevfel’in kabilesi arasında savaş başlar. Savaş sırasında
Mecnun, Leyla’nın kabilesinin mücadeleyi kazanması için dua eder. Durumdan haberdar olan Nevfel için savaşın amacı değişir. Mücadeleden galip
ayrılmasına rağmen Mecnun ve Leyla’nın evlenmesini gündeme getirmeden oradan ayrılır. Leyla’nın babasının daha önce kızını evlendirmeyi
düşündüğü İbni Selam, düğün hazırlıklarını tamamlayarak Leyla ile evlenir. Leyla, İbni Selam’a düğün gecesi çocukluğundan beri bir cinin kendisine
âşık olduğunu, kılıçla yanlarında beklediğini ve kendisine el sürecek olursa ikisini de öldüreceği yalanını söyleyerek İbni Selam’ı kendisinden
uzaklaştırır.

Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 2/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Mecnun’un bedduasının ardından İbni Selam ölür. Ancak bu ölüm beklenilenin aksine Mecnun’u üzer. İbni Selam’ın ölümünden sonra Leyla babasının
evine döner ve İbni Selam’ın ölümünü bahane ederek Mecnun’un hasreti için gözyaşı döker. Kızının bu hâline dayanamayan Leyla’nın babası başka bir
yere göç etmenin kızına iyi geleceğini düşünerek yola koyulur. Leyla, yol sormak için çölde karşılaştıkları kişinin Mecnun olduğunu önce anlamaz,
ancak Mecnun hikâyesini anlatınca onu tanır. Leyla da kendini tanıtır. Fakat Mecnun için artık Leyla, etten ve kemikten bir sevgili olmanın çok ötesinde
bir varlıktır. Leyla, Mecnun’daki bu içsel dönüşümü anlar ve oradan uzaklaşır. Bu dünyada artık Mecnun’a kavuşma ihtimali kalmadığını anlayarak
ölümü için Tanrı’ya yalvarır. Duaları kabul olan Leyla, bir süre sonra ölür. Mecnun ve Leyla arasında iletişimin sağlanmasına yardımcı olan Zeyd,
Leyla’nın ölüm haberini Mecnun’a getirdiğinde, Mecnun Leyla’nın mezarının başına giderek orada ölür. Mecnun’u Leyla’nın mezarına gömerler. Zeyd
onların mezarını ziyaret ettiği bir gün orada uykuya dalar. Rüyasında, Leyla ve Mecnun’u cennette görür. Bu olayın ardından Leyla ve Mecnun’un
mezarları ziyaret yeri hâline gelir.

Fuzûlî’nin eserinde beşeri düzlemde başlayan aşk, yücelmiş bir aşka evrilir. Süleyman Nazif, Fuzûli hakkında kaleme aldığı ve duygusal bir bakış
açısının etkisinde kaldığı monografisinde Leylâ vü Mecnûn’un baştan sona tasavvufu terennüm ettiği görüşünde olup (Süleyman Nazif 1926: 74)
İbrahim Işkî de bu konuda Süleyman Nazif’le hemfikirdir (İbrahim Işkî 1338: 19). Abdülkadir Karahan ve Muhammed Nur Doğan ise Leylâ vü
Mecnûn’da hem vahdet-i vücut düşüncesinin hem de platonik aşk anlayışının mevcut olduğunu ifade ederler (Karahan 1996: 243; Doğan 2000: 14).
Leylâ ile Mecnûn mesnevisinin ilk bilimsel yayınını yapan Necmettin Halil Onan ise mesnevinin “tasavvufi” bir içerik taşıdığını söylemekten ısrarla
kaçınır. Eserin beşeri duygular bağlamından koparılarak “hüsn-i mutlak”a karşı duyulan bir aşk şeklinde yorumlamanın doğru olmadığını, ancak eserde
platonik/eflatunî aşktan söz etmenin daha isabetli olduğunu kaydeder (Onan 1956: V). Bu konuda Fuad Köprülü de Necmettin Halil Onan’la aynı
fikirdedir (Köprülü 1924: 20). İskender Pala da Fuzûlî’nin tasavvufi söyleme yer vermeyen realist bir aşk hikâyesi kurguladığı görüşündedir (Pala
2003b: 163).

Leyla ve Mecnun anlatısında Leyla’nın geceye dair unsurları işaret eden ve aşk ve savaş tanrıçaları olan İnanna tipi ana tanrıçaları; Mecnun’un ise
güneşe ve gündüze ait özellikleri sebebiyle daha sonra gökyüzü ve güneş tanrıları kategorisinde değerlendirecek olan Temmuz tipi tanrıları simgelediği
(Tekin 2018: 178) tezi de hikâyenin anlam katmanlarından biri olarak dikkate değerdir. Böyle bir okumayla Leyla ve Mecnun hikâyesi aslında gece ve
gündüzün yani ay ve güneşin ve bunların gökyüzünde simgeleri olan Venüs (Zühre, Afrodit) ve Güneş arasındaki imkânsız aşkın hikâyesi şeklinde de
okunabilir.

Fuzûlî’nin Leylâ ile Mecnûn mesnevisinin ilk basımı 1844’te Tebriz’de 20 kadar resimle birlikte taşbasması olarak gerçekleşmiştir. İstanbul’daki ilk
baskı 1264/1847-48 yılına aittir. 1286/1869-70 yılından sonraki Fuzûlî külliyatlarının içerisinde de Leylâ ve Mecnûn mesnevisine rastlanır. Necati Lugal
ve Oscar Rescher tarafından Almancaya (1943), Sofi Huri rafından İngilizceye (1959), Nikolay Kulak tarafından Rusçaya, Süleyman Şalom tarafından
İspanyolcaya (1982) çevrilmiştir. 1968’de Taşkent’te Kiril harfleriyle Muhammed Fuzûlî Eserleri: Leyla ve Mecnun adıyla Özbekçe olarak
yayınlanmıştır.

Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 3/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Leylâ ile Mecnûn’un tam metninin Latin harfleriyle ilk basımı 1956 yılında Necmettin Halil Onan tarafından 14 nüshanın karşılaştırılması ile
gerçekleştirilmiştir. Eserin mensur şekilde ilk diliçi çevirisi Süleyman Tevfik tarafından yapılmıştır (1909). Süleyman Tevfik’in özellikle kahramanların
ağzından söylenen şiirlerde genellikle Fuzûlî’den faydalandığı görülür (Yavuz 2006: 23). Hüseyin Ayan (1981) ve Muhammed Nur Doğan (2000) da
metin ve diliçi çeviri ile birlikte Leylâ ve Mecnûn’u yayınlamışlardır. Ayrıca eser Vasfi Mahir Kocatürk (1943) ve Mehmet Kanar (2011) tarafından
nesre çevrilerek yayımlanmıştır. Gerek klasik mesnevi gerekse 17.yy.dan itibaren Azerbaycan ve Anadolu sahası halk hikâyelerinde de izlenen Leyla ve
Mecnun anlatısının Karagöz ve meddah hikâyelerine dönüşmüş şekilleri de mevcuttur. Leyla ile Mecnûn anlatısı modern dönemlerde de edebiyata ve
sahne sanatlarına ilham olmuştur. Recâi-zâde Mahmud Ekrem Kudemâdan Birkaç Şâir adlı biyografik eserinde Fuzûlî’nin Leylâ ile Mecnûn’unun
yazılışından üç asır kadar sonra İstanbul’da sahnelendiğini ifade eder. Ekrem’in daha fazla detay vermediği bu temsil, Kayserili Mustafa Hilmi Efendi
(ö. 1914-15)’nin Leylâ vü Mecnûn adıyla oyunlaştırdığı Güllü Agop Osmanlı Tiyatrosu’nda 1869 yılında sahnelenen oyundur (Ceyhan vd. 2014: 49).
1908 yılında Üzeyir Hacıbeyli tarafından Fuzûlî’nin eserinden yola çıkılarak kaleme alınan Leyli ve Mecnun Operası, mesnevinin modern sanatlara
kaynaklık etmesini örneklemesinin yanı sıra İslam dünyasının ilk operası olma özelliğini de taşır. 1972 yılında Duygu Sağıroğlu’nun ve 1982 yılında
Halit Refiğ’in yönettiği Leyla ile Mecnun isimli filmler, mesnevinin ilham verdiği sinema eserlerindendir. Sezai Karakoç’un Leyla ile Mecnun adını
verdiği şiir kitabı (1981) ve Aziz Nesin’in bazı uyarlamalarla kaleme aldığı Leyla ile Mecnun hikâyesi (1972) aynı ilhamla yaratılan eserlerdendir.
İskender Pala da hikâyede birtakım uyarlamalar yaparak Leyla ile Mecnun adıyla yeniden kaleme alır (1998). Bu hikâye daha sonra Pala tarafından
oyunlaştırılmış, 2019 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. İskender Pala’nın 2003 yılında kaleme aldığı Babil’de Ölüm İstanbul’da Aşk
adlı romanı da, Leyla ve Mecnun hikâyesinin bir başka kurgu içine dâhil edilerek yeniden üretildiği bir eserdir.

Şairin biyografisi için bk. “Fuzûlî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuzuli-mdbir

Madde Yazarı: Prof. Dr. Ayşe YILDIZ

Yayın Tarihi: 02/07/2021

Eserden Örnekler

Leylâ
ile Mecnûn’dan
[…]
Özr ile kılurdı
eyleyüp âh
Babasına şerh-i gam
ki nâgâh
 
Lerzân oluban ten-i
hazîni
Kan doldı kolından âstîni
 
Elvirdi atasına
tehayyür
Mecnûn didi eyleme
tefekkür
 
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 4/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Fasd eyledi ol büt-i


perî-zâd
Nîş urdı anun kolına
fessâd
 
Ol zahm eseri görindi
mende
Biz bir rûhuz iki
bedende
 
Bizde ikilik nişânı
yohdur
Her bir tenün özge
cânı yohdur
 
Sagınma ki oldur ol menem
men
Bir cân ile zindedür
iki ten
[…]
 
Bu Mecnûn’un Leylî
Vefatından Haber İşitdügidür Ve Hasretle Dünyadan Göçdügidür
[…]
Kim Zeyd-i
sitem-resîde-i zâr
Ol vâkı'âdan olup
haberdâr
 
Fi’lhâl kılup
azîmet-i râh
Mecnûn-ı hazîni itdi
âgâh
 
K’ey şifte-i şikeste
tâli’
Efsûs ki sâ’yün oldı
zâyi’
 
İdbâr tılısmun itdi
bâtıl
Bu meşgâleden dahi ne
hâsıl
 
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 5/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Bâzâr bozıldı yığ


bisâtun
Bu silsileden kes
irtibâtun
 
Leylî sana verdi
zindegânî
Sen ol bâkî ol oldı
fâni
 
Sen sadkası olduğun
perîveş
Oldı sana sadka ey
belâ-keş
 
Azm-i reh-i cennet
itdi ol hûr
Firdevs makâmın itdi
ma’mûr
 
Mecnûn ki haberden
oldı âgâh
Sûz-ı ciğer ile çekdi
bir âh
 
Kim gulgulesin hem ol
zamânda
Cânânı işitdi ol
cihânda
 
Az kaldı ki nâlesiyle
dil-dâr
Ol hâb-ı ecelden ola
bîdâr
 
Bir lahza bülend olup
hurûşı
Düşdi yire gitdi akl
u hûşı
 
Çün geldi özine çekdi
nâle
Yağdurdı hazânı üzre
jâle
 
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 6/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Ta’ne sözin itdi


Zeyde bünyâd
K’ey sâkî-i bezm-i
zulm ü bîdâd
 
N’itdüm sana kasd-ı
cânum itdün
Kasd-ı dil-i
nâtüvânum itdün
 
Kıydun men-i zâr ü nâtüvâna
Urdun sitem âteşini
câna
 
Zehr idi meger bu
virdügün câm
Kim merg peyâmın itdi
i’lâm
 
Bir mûrçeye nedür bu
kîne
Fûlâda dözer mi
âbgîne
 
Te’sîr-i sitemden
ictinâb it
Bârî bu günâha bir
sevâb it
 
İlet meni yâr olan
diyâra
Şem’ eyle meni
mezâr-ı yâra
 
Düşdi yola oldı
Zeyd’e hem-râh
Bir hâl ile kim
neûzübillâh
 
Çün gördi mezâr-ı
gül-izârın
Düşdi vü kucakladı
mezârın
 
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 7/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Göğsini kılup lâhid


kimi çâk
Merkad kimi saçdı
başına hâk
 
Kabr üzre ahıtdı
kanlu yaşın
La’l eyledi yaşı
kabri daşın
 
Yer yüzin idüp sirişk
memlû
Geçdi yire ol
sirişkden su
[…]
Ey ‘ömr gel imdi başa
sen hem
Kim çeşmime tîre oldı
‘âlem
 
‘Âlem hoş idi ki var
idi yâr
Çün yâr yoh olmasun
ne kim var
 
Ey cân ten-i hasteye
vedâ it
Bir haste ile yeter
nizâ’ it
 
Müştakunam ey ecel
kerem kıl
Def’-i elem eyle
ref’-i gam kıl
 
Kurtar meni ıztırâb-ı
gamdan
Vir müjde vücûduma
‘ademden
[…]
Teklîf-i visâl ider
mana yâr
Bir yerde ki yohdur
anda ağyâr
 
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 8/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Men gitmemek eylesem


hatâdur
Senden mana bir meded
revâdur
 
Billâh mededümde
kılma ihmâl
Kim bahtuma yüz virüpdür
ikbâl
 
Yâ Rab mana cism ü
cân gerekmez
Cânânumsuz cihân
gerekmez
 
Min-ba’d zelîl ü hâr
kılma
Ser-geşte-i rûzgâr
kılma  (Onan 1956:  211, 288-293.)

Kaynakça

Abdelmaksoud,
Belal (2004). Leyla ile Mecnun
Mesnevisinin Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Ele Alınış Biçimi ve Larendeli
Hamdî’nin Eseri.
Doktora Tezi: İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Araslı,
Hamid (hzl.)(1380 hş./2001). Fuzûlî Leylâ
ve Mecnûn. Tebriz: Esmer Neşriyat.

Ateş,
Ahmed (1970). “Leyla ile Mecnun”. İslâm
Ansiklopedisi. C.VII. İstanbul: MEB Yay. 49-55.

Ayan,
Hüseyin (hzl.) (1981). Leylâ vü Mecnûn
–Fuzûlî-. İstanbul: Dergâh Yay.

Ceyhan,
Adem ve Halil Sercan Koşik (hzl.)(2014). Recâî-zâde
Mahmud Ekrem Kudemadan Birkaç Şair- Eskilerden Birkaç Şair. İstanbul:
Büyüyen
Ay Yay.

Doğan,
Muhammet Nur (hzl.) (2000). Fuzulî Leylâ
ve Mecnun- Metin, Düzyazıya Çeviri, Notlar ve Açıklamalar-. İstanbul: YKY.

Durmuş, İsmail (2003).


“Leylâ ve Mecnun”. İslâm Ansiklopedisi.
C.27. İstanbul: TDV Yay. 158-159.

Gibb,E.J.
Wilkinson (1999) Osmanlı Şiir Tarihi.
C.2. çev. Ali Çavuşoğlu. Ankara: Akçağ Yay.

Hacıeminoğlu,
Necmeddin. Fuzuli. İstanbul: Türk
Edebiyatı Vakfı Yay.

İbrahim
Aşkî (1338). Fuzûlî Hakkında Bir İki Söz.
Dersaadet: Ali Şükri Matbaası.
Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 9/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

İpekten,
Halûk (yty). Fuzûlî Hayatı, Sanatı,
Eserleri. Ankara: Akçağ Yay.

Karahan,
Abdülkadir (1996). “Fuzûlî”. İslâm
Ansiklopedisi. C. 13. İstanbul: TDV Yay. 240-246.

Kocatürk,
Vasfi Mahir (1943). Leylâ ile Mecnun.
İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi.

Köprülü,
Fuad (1924). Külliyat-ı Divan-ı Fuzuli.
İstanbul: Yeni Şarkî Kütübhânesi.

Köprülü,
Fuad (1947). “Fuzuli”. C.4.  İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: MEB Yay.
686-700.

Levend,
Agâh Sırrı (1938). Edebiyat Tarihi
Dersleri. İstanbul: Kanaat Kitabevi.

Levend,
Agâh Sırrı (1959). Arap, Fars ve Türk
edebiyatlarında Leylâ ve Mecnun Hikâyesi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür
Yay.

Levend,
Agâh Sırrı (2016). “Bilinmeyen Eski Eserlerimizden Leylâ ve Mecnûnlar”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. C.1.
Ankara: TTK Yay.

Levend,
Agâh Sırrı (2016). “Türk Edebiyatında Leyla ve Mecnun Yazan Şairler”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. C.1. Ankara:
TTK Yay.

Lugal,
Necati ve Oscar Rescher (1943). Des
Türkischen Dichters Fuzuli Poem Leyla Mağnun und die gereinte Erzahlung Benk u
Bade (Haşiş und
Wein). İstanbul.

Mazıoğlu,
Hasibe (1997). Fuzûli Üzerine Makaleler.
Ankara: TDK Yay.

Olgun,
Tahir (1936). Fuzuli’ye Dair. İstanbul:
Selamet Basımevi.

Onan,
Necmettin Halil (hzl.)(1956). Fuzuli
Leylâ ile Mecnûn. İstanbul: Maarif Basımevi.

Pala,
İskender (2003a). “Leylâ ve Mecnun-Türk Edebiyatı”. İslâm Ansiklopedisi. C.27. İstanbul: TDV Yay.
161.

Pala,
İskender (2003b). “Leylâ ve Mecnun”. İslâm
Ansiklopedisi. C.27. İstanbul: TDV Yay.162-164.

Peyam,
Nad Ali (1378). Sekkiz Üz İl Azerbaycan
Türkçe Gazeli- Gazel Edebiyatı İlk Günden Bugüne Dek- (yyy): Asya Yay.

Süleyman
Nazif (1926). Fuzûlî -Şair-i Şehîrin
Hayatı ve Âsârı Hakkında Bazı Malûmat ve Tedkîkat-. İstanbul: Yeni Matbaa.

Tarlan,
Ali Nihad (1922). İslam Edebiyatında
Leyla ve Mecnun Mesnevisi. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Tekin,
Gönül Alpay (2018). “Leylâ ve Mecnûn Mesnevisinde Güneşle İlgili Mitolojik
Motifler”. Leylâ ve Mecnûn –Makaleler-.
İstanbul: Yeditepe
Yay.

Tekin,
Gönül Alpay (2018). “Leylâ ve Mecnûn Mesnevisindeki Mitolojik Motifler”. Leylâ ve Mecnûn –Makaleler-. İstanbul:
Yeditepe Yay.

Tekin,
Gönül Alpay. “Divan Edebiyatındaki Bazı Motiflerin Mitolojik Kökenleri”. Simurgun Kanadı. İstanbul: Yeditepe Yay.

Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 10/11
13.11.2022 00:16 Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü

Uçman,
Abdullah (2000). Rıza Tevfik’in Sanat ve
Estetikle İlgili Yazıları-I. İstanbul: Kitabevi Yay.

Yavuz,
Kemal (hzl.)(2006). Süleyman Tevfik Leylâ
ile Mecnûn. İstanbul: MVT Yay. 

Atıf Bilgileri

YILDIZ, Ayşe. "LEYLÂ VÜ MECNÛN (FUZÛLÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-
detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli. [Erişim Tarihi: 13 Kasım 2022].

Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü Projesi kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli bağlantısı üzerinden ulaşılabilir.
tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leyla-vu-mecnun-fuzuli 11/11

You might also like