Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 6

Teorya ng Wika Teoryang musika o sing song

Teoryang Bow-wow - Ang matandang wika ay lubhang


napakalawig at napakahaba. Karaniwan
- Sinasabi sa teoryang ito na nagkaroon
ng may melodia at tono at hindi
ng wika ang tao dahil noong umpisa’y
nakakokomunika subalit madamdamin
ginagaya nila ang tunog na nililikha ng
at mapagpahayag
mga hayop gaya ng tahol ng aso, tilaok
ng manok at huni ng ibon. Teoryang ta ra ra boom de ay

Teoryang Ding-dong - Ang wika raw ng tao ay nag-ugat sa mga


tunog na nalilikha ng iba't ibang ritwal
- Maliban sa tunog ng hayop, ginagaya
naman daw ng tao ang tunog ng Kahariang Ehipto
kalikasan at paligid gaya ng pagtunog ng
- Ayon sa haring si Psammatichos, ang
kampana, patak ng ulan at langitngit ng
wika ay sadyang natutuhan kahit
kawayan.
walang nagtuturo o naririnig,
Teoryang Pooh-pooh natutunan kahit walang nagtuturo.
Unconsciously learning the language
- Ang tao ay nakalilikha ng tunog sanhi ng
bugso ng damdamin. Gamit ang bibig, Teoryang pakikisalamuha/ Charles Darwin
napabubulalas ang mga tunog ng
- Ang wika ay nagmula sa likas na
pagdaing na dala ng takot, lungkot,
pangangailangan ng tao para
galit, saya
makisalamuha sa kanyang kapwa at
Teoryang Yum-yum gumawa ito ng mga hakbang na siyang
nagsilang sa mga wika. Ang tunog na
- Sinasabi sa teoryang ito na ang wika ay
kontak , di nakikipag-usap subalit
nagmula sa pagkumpas ng maestro ng
nagpapahayag ng hangarin ng taong
musika at sa bawat kumpas ay
makisalamuha sa kapwa. Sinundan ito
nagagawa niyang lumikha ng tunog
ng panawagan, nakikiusap nang tahasan
mula sa kanyang labi
sa kapaligiran
Teoryang yo-he-ho

- Ang wika ay nagmula sa mga ingay na


MGA BATAS, KAUTUSAN,
nalikha ng mga taong magkakatuwang
MEMORANDUM AT SIRKULAR NA
sa kanilang pagtatatrabaho at pag
MAY KINALAMAN SA WIKANG
eeksert ng lakas ng isang Gawain
PAMBANSA
Teorya ng Muwestra
1. Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Saligang
- Ang pagsasalita ay nauuna sa Batas (1935)
pagmumwestra at ang sentro sa utak
“…ang Kongreso ay gagawa ng mga
na kumokontrol sa paggalaw at
hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang
pagsasalita ay magkalapit at
wikang pambansa na ibabatay sa isa sa
magkaugnay kaya’t hindi katakatakang
umiiral na katutubong wika…”
magkapanabay na bumuway ang
pagsasalita at pagmumuwestra
2. Batas Komonwelt bilang 184 (1936) Wikang Pambansa taun-taon simula sa
Lumikha ng isang lupon at itinakda ang ika-13 ng Agosto hanggang ika 19 ng
mga kapangyarihan nito kabilang na rito Agosto. Saklaw nito ang kaarawan ng
ang pagpili ng isang katutubong wika na pangulong Manuel Quezon, ang ama ng
siyang pagbabatayan ng wikang Wikang Pambansa
pambansa.
- Surian ng Wikang Pambansa 8. Kautusang Pangkagawaran blg.
- Linangan ng mga Wika sa Pilipinas 7,s.1959
- Komisyon sa Wikang Filipino  (Saligang Nillagdaan ni Kalihim Jose E. Romero at
Batas ng Pilipinas ng 1987) itinatagubilin na kailaman at ang
tinutukoy ay ang wikang pambansa, ang
3. Kautusang tagapagpalaganap blg. 134 salitang Pilipino ay siyang itatawag
(1937)
Ipinahayag na ang tagalog ay siyang 9. Kautusang Pangkagawaran
magiging batayan ng wikang pambansa blg.24,s.1962
ng Pilipinas Nilagdaan ni Kalihim Alejandro Roces at
nag-uutos na simulan sa taong –aralan
4. Kautusang Tagapagpalaganap blg. 263 1963-1964. Ang mga sertipiko at
(1940) diploma ng pagtatapos ay ipalilimbag na
Nagbibigay pahintulot sa sa wikang Filipino
pagpapalimbag ng isang diksyunaryo at
balarila ng wikang pambansa, at 10. Kautusang Tagapagpaganap blg. 60 s.
itinatagubilin din ang pagtuturo ng 1963
wikang pambansa sa mga paaralan, Nilagdaan ng Pangulong Diosdado
pambayan man o pribado Macapagal na nag-uutos na awitin ang
Pambansang Awit sa titik nitong Filipino
5. Batas Komonwelt blg. 570 (1946)
Pinagtibay na ang wikang pambansa ng 11. Kautusang Tagapagpaganap blg. 96 s.
Pilipinas ay maging isa sa mga wikang 1967
opisyal ng Pilipinas Nilagdaan ng Pangulong Ferdinand
Marcos at nagtatadhana na ang lahat ng
6. Proklama blg. 12 (1954) edipisyo, gusali at tanggapan ng
Nilagdaan ng Pangulong Ramon pamahalaan ay pangalanan sa Filipino
Magsaysay na nagpapahayag ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa 12. Memorandum Sirkular blg. 172 (1968)
Marso 29 hanggang Abril 4 ayon sa Nilagdaan ni Kalihim Tagapagpaganap
mungkahi ng Surian ng Wikang Rafael Salas at ipinag- uutos na ang
Pambansa. mga ”letterheads” ng mga tanggapan
ng pamamahalan ay isulat sa Filipino.
7. 1955 (Set 23) Kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles.
Nilagdaan ng Pang.Magsaysay ang Ipinag-uutos din na ang pormularyo sa
Proklamasyon Blg. 12 ng 1954. na sa panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno
pamamagitan nito’y inililipat ang at kawani ng pamahalaan ay sa Filipino
panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng gagawin
13. Memorandum Sirkular blg. 199 (1968) probidyon ng Saligang Batas Artikulo XV
Itinatagubilin ang pagdalo sa seminar sa Pangkat 3
Filipino ng mga  kawani ng pamahalaan.
Ang seminar ay idaraos ng Surian  ng 18. Kautusang Pangkagawaran blg. 25
Wikang Pambansa sa iba’t ibang purok (1974)
linggwistika ng kapuluan Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng
Kagawaran ng Edukasyon at Kultura, na
14. Kautusang Tagapagpaganap blg. 187 nagtatakda ng mga panuntunan   sa
(1969) pagpapatupad ng patakarang
Nilagdaan ng Pangulong Marcos at nag- edukasyong baylingwal
uutos sa lahat ng kagawaran,
kawanihan, tanggapan at iba pang 19. Memorandum Pangkagawaran blg. 194
sangay ng pamahalan na gamitin ang (1976)
wikang Fillipino hangga’t maaari sa Nilagdaan ng kalihim Juan Manuel ang
Linggo ng Wikang pambansa at Memoramdum pangkagawaran Blg.
pagkaraan man nito sa lahat ng opisyal 194, s. 1976 na nagsasaad ng binagong
na komunikasyon at transaksyon mga tuntunin sa ortograpiyang Pilipino
na nagragdag sa 20 titik ng Abakada ng
15. Memorandum Sirkular blg. 384 (1969) mga titik C, CH, F, J, LL, ñ, Q, RR, V, X, Z
Pinalabas ni Kalihim tagapagpaganap
Alejandro Melchor na nagtatalaga ng 20. Kautusang Pangkagawaran blg. 203
mga may kakayahang tauhan upang (1978)
mamahala ng lahat ng komunikasyon sa Paggamit ng katagang “Filipino” sa
Filipino sa lahat ng kagawaran, pagtukoy sa wikang Pambansang
kawanihan, tanggapan at iba pang Pilipinas. Nilagdaan ni Kalihim Lourdes   
sangay ng pamahalaan kabilang ang Quisumbing ng kagawaran ng
mga korporasyong ari o kontrolado ng Edukasyon, Kultura at Isports
pamahalaan
21. 1979
16. Kautusang Tagapagpaganap blg. 304 Nilagdaan ng Minster ng Edukasyon ng
(1971) Kultura ang Kautusang pangministri Blg.
47 na nagtatakdang ang mga mag-aaral
Nilagdaan ng Pangulong Marcos na na dayuhan sa mga dalubhasaan at
nagpapanauli sa dating kayarian ng pamantasan sa Pilipinas ay kailangang
Surian ng Wikang Pambansa at makakuha at maipasa ang anim (6) na
nililiwanag ang mga kapangyarihan at unit ng Pilipino upang makatupad sa
tungkulin nito mga pangangailangan sa pagtatapos sa
anumang kurso
17. Atas ng Pangulo blg. 73. (1972)
Nilagdaan ng Pangulong Marcos at nag- 22. 1986
aatas sa Surian ng Wikang Pambansa na sa Saligang Batas ng 1986, ang wikang
isalin ang Saligang Batas sa mga wikang pambansa ay itinatadhanag tatawaging
sinasalita ng maylimapung libong Filipino gaya sa nakasaad:
(50,000) mamamayan alinsunod sa
Artikulo XIV, Sek 6 – “Ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito, Language Change -
ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig etimolohiya/kasaysayan ng isang salita
sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang
mga wika 7. Ang wika ay may kakanyahan.
8. Lahat ng wika ay nanghihiram.
9. Ang wika at kultura ay magkabuhol at
Kahalagahan at Katangian ng Wika hindi maaaring paghiwalayin.
10. Nasusulat ang wika.
1. Ang wika ay sagisag ng isang bansa 11. Ang wika ay yuniko o natatangi
2. Ginagamit ang wika sa 12. May level o antas ang wika. 
pakikipagtalastasan
3. Ginagamit ang wika sa pagtuklas ng Antas ng wika
karunungan.
- Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang
4. Mahalaga ang wika para sa pagkakaisa
kategorya sa antas na ginagamit ng tao
ng mga tao sa bansa
batay sa kanyang pagkatao, sa  lipunang
5. Nasasailalim ng wika ang mga kultura,
kanyang ginagalawan, lugar na
pangarap, moralidad at kaugalian ng
tinitirhan, panahon, katayuan at
mga mamamayan.
okasyong dinadaluhan
6. Nalilikha ng wika ang kaisipan at sarili.
7. Nagagawang palitan ng kilos ng mga Ang Pangungusap
ideya o palagay.
- ay ang kalipunan ng mga salitang
8. Ang wika ay katotohanan
nagsasaad ng isang buong diwa
- Nagsisimula sa malaking titik at
Katangian ng wika nagtatapos sa bantas gaya ng tandang
pananong, tuldok at pandamdam
1. Ang wika ay isang masistemang
- Ang pangungusap ay tinatawag na
balangkas
sentence sa wikang Ingles
2. Sinasalitang tunog
3. Ang wika ay arbitraryo. Dalawang uri ng pangungusap
4. likas at katutubo
• Predikatibong pahayag o pangungusap
5. Ang wika ay bahagi ng karamihang
- may paksa at panaguri
anyo/uri ng komunikasyon.
Sa komunikasyon ng mga pipi, hindi • Di-predikatibong pahayag o
wika ang kanilang ginagamit kundi mga pangungusap - ang salita o lipon ng
kilos. Hindi wika ang kanilang midyum mga salita na walang simuno o panaguri
sapagkat hindi nito taglay ang katangian ngunit may buong diwa
ng isang ganap na wika
SINTAKS ang tawag sa pag-aaral ng pagbuo ng
6. Dinamiko - wika ay nagbabago sa mga pangungusap
paglipas ng panahon Mga uri ng di-predikatibong pangungusap o
pahayag
Language Variation - pagbabago ng
wika mula sa isang wika mula sa isang 1. Padamdam
wika 2. Mga pangungusap ng paghanga
3. Pakiusap
4. Eksistensyal 5. Imajinativ
5. Temporal o Panahon - Nalulubos ang gamit ng wika kapag
6. Penomenal o Pangkalikasan nailapat sa pagsulat o pagbigkas ng mga
7. Pormulasyong Panlipunan o Pagbati akdang pampanitikan.
8. Sambitlang Panawag - Malikhain ang tunguhin nito kung kaya
9. Pagtawag karaniwan nang mapapansin ito sa mga
10. Pautos gawang masining o estetiko.
11. Panagot sa Tanong Sa pasulat o pasalita man, nagagamit ito
12. Pagpapaalam sa mga tula, awit, kuwento at iba pang
13. Pamuling Tanong nangangailangan ng talinghaga
14. Pampook
15. Pagyakag 6. Heuristiko
- Gamit ito ng taong nais na matuto at
magkamit ng mga kaalamang akademik
Tungkulin ng Wika at/o profesyonal. Upang kanyang
mabatid, kailangan niyang sumuri, mag-
1. Interaksyunal eksperimento, magtanong at sumagot,
- nagpapanatili ng relasyong sosyal magbigaykahulugan, makipagtalo at
pasalita: pangangamusta pumuna
pasulat: liham pang-kaibigan pasalita: pagtatanong
pasulat: survey
2. Instrumental
- Ginagamit ang wika upang magawa ng 7. Informativ/Representasyonal
isang indibidwal ang kanyang nais - Tulad ng ngalan nito, ginagamit ang
gawin. wika dahil na rin sa pangangailangang
- tumutugon sa mga pangangailangan. maipaalam ang napakaraming
pasalita: pag-uutos katotohanan, datos at informasyong
pasulat: liham pang-aplay hatid ng mundo. Dahil dito, mas higit na
formal ang gamit na ito ng wika lalo pa’t
3. Regulatori gamit ito sa pagtuturo, mga talumpati,
- kumukontrol/gumagabay sa kilos o
pakitangkuro, pagbabalita o sa simpleng
asal ng iba.
paguulat
pasalita: pagbibigay ng direksyon
pasalita: pag-uulat
pasulat: panuto
pasulat: balita sa pahayagan
4. Personal
Naipapahayag ang mga sariling
damdamin, pananaw, opinyon at
maging personalidad ng isang
indibidwal. Sakop nito ang mga
bulalas ng damdamin tulad ng
pagkagulat, galit, hinanakit at tuwa.
Maging ang pagmumura ay
maituturing sa uring ito
SETTING

- Ang mga komponent o salik sa


pagpili ng uri ng wikang gagamitin
ay ginawang payak at isinaayos ni
Hymes (1972) sa akronim na
SPEAKING
• Setting
• Participants
• Ends
• Act sequence
• Keys
• Instrumentalities
• Norms
• Genre

You might also like