7th week/ 06/05/2021

Sınavda size contentte yer alan exercise 7'deki gibi örneğin; Q ve P değerlerini vererek
sizden Total Revenue'yu (toplam geliri) hesaplamanızı isteyebilirim. Ve sonrasında da profit
(kar) hesaplamasını isteyebilirim.

Exercise 7'deki 1. örneğe göz atalım gerekli hesaplamaları yapalım:

Q P Toplam Gelir Birim Maliyeti Toplam Maliyet Kar

10 185 1850 5 50 1800
15 175 2625 5 75 2550
20 165 3300 5 100 3200
25 155 3875 5 125 3750
50 105 5250 5 250 5000
55 95 5225 5 275 4950
60 85 5100 5 300 4800
100 5 500 5 500 0

Yukarda siyah renkli verilen verilerle tablodaki boşlukları dolduralım:

Kırmızı ile gösterimi yapılanlar; aşağıdaki hesaplamalar neticesinde eriştiklerimdir.

Gerekli formüller:

Toplam gelir (Total Revenue)= P*Q

Q=10 ise TR= 185 * 10 = 1850

Q=15 ise TR= 175 * 15 = 2625

Q=20 ise TR= 165 * 20 = 3300

Q=25 ise TR= 155 * 25 = 3875

Q=50 ise TR= 105 * 50 = 5250

Q=55 ise TR= 95 * 55 = 5225

Q=60 ise TR= 85 * 60 = 5100

Q=100 ise TR= 5 * 100 = 500

Toplam Maliyet (Total Cost) = Unit Cost (birim maliyet) * Q

TC= 5 (soruda tabloda sabit olarak 5 verilmiştir) * Q

Q1= 5 * 10 = 50

Q2= 5 * 15 = 75

1
Q3= 5 * 20 = 100

Q4= 5 * 25 = 125

Q5= 5 * 50 = 250

Q6= 5 * 55 = 275

Q7= 5 * 60 =300

Q8= 5 * 100= 500

Şimdi; Profit (Karı) bulmalıyız. İlk önce hesapladığımız TR değerinden ikinci olarak
hesapladığımız TC değerini çıkararak sonuca ulaşacağız.

π = TR -TC = Profit (Kar)

π 1= 1850 - 50 = 1800

π 2= 2625 - 75 = 2550

π 3= 3300-100 = 3200

π 4= 3875 - 125 = 3750

π 5= 5250 - 250 =5000

π 6= 5225 - 275 = 4950

π 7= 5100 - 300 = 4800

π 8= 500 - 500 = 0

Profit Curve / Kar Eğrisi

2
Kar eğrisinin tepe noktası; ok işaretiyle gösterilen maksimum noktaya ulaşır ve
ardından inişe geçer.

!! Yanlış yapılan nokta; Karı maksimize etmenin en yüksek fiyat olmasını ya da en çok
miktarda satış yapmayı anlıyorlar. Bu doğru değildir. Kar maksimizasyonu; 3 etkenin
bileşimiyle belirlenir: Price (Fiyat) ; Quantity (Miktar) ve Cost (Maliyet).

Bu örnekte; Fiyat ve Miktar etkileşim içerisindedir çünkü Unit Cost dediğimiz birim
maliyet soruda 5 olarak sbt verilmiştir herhangi bir değişimi yoktur.

İşaret edilen noktada firma; 50 birim üreterek toplam karını 5000 'de maksimize
etmektedir. 60 birim üretse, karı tabloda görüleceği üzere 4800'e düşmektedir. Yani
daha çok üretmenin karını artırmadığını bu noktada görmekteyiz.

Derse devam;

7.2. Ölçek Ekonomileri:

Bir fabrika düşünün örneğin Vestel; manisa'da bir tane daha herşeyiyle aynı (girdi,
çalışan) fabrika açıyor olsunlar. İlk fabrikalarında 1000 işçi vardı, 5000 ürün üretiyorlar
diyelim. İkinci fabrikada eğer herşeyiyle aynı yapıya sahip fabrikadan da 5000 ürün çıkarsa;
buna "constant return to scale" "sabit ölçeğe göre getiri" denir. Yeni fabrikadan; 5000 üründen
daha fazla miktarda ürün çıkarsa buna "increasing return to scale" denir. 5000 üründen daha
az örneğin 4000 ürün üretilirse, buna da "decreasing return to scale" " azalan ölçeğe göre
getiri" denir. Yani özetle; bir girdi iki katına çıkarıldığında çıktı iki kat mı iki kattan fazla mı
yoksa iki katından eksik mi artış göstermektedir bunu ifade etmeye çalışır ölçek ekonomileri
kavramı.

Şimdi Exercise 7'deki 2. örneğe göz atalım gerekli hesaplamaları yapalım:

Bu 2. sorunun 1. sorudan temel farkı birim maliyetin (unit cost=average cost) birinci soruda
sabit ve 5 olmasıyken bu soruda; AC (ortalama maliyet) ; iki bileşenden oluşur: Biri AFC
diğeri ise AVC'dir. Yani bir fixed (sabit) maliyetler bir de variable (değişken) maliyetler
içerdiğini yani sabit olmadığını varsayalım. Sabit maliyetlere örnek; bir ofis açtınız diyelim.
Aylık 5000 TL kirası olan bir ofis olsun. Bu 5000 TL sizin sabit maliyetinizdir, ne kadar
üretim yaptığınızdan bağımsız olarak bu tutarı ödersiniz çünkü. Bunun yanı sıra, ne kadar
üretim yaparsanız o kadar çok artacak olan bir değişken maliyetiniz olmaktadır. Bunlara
değişken maliyetler denmektedir.

3
Q TFC TVC AFC AVC AC TC MC
10 300 50 30 5 35 350 -
15 300 112,5 20 7,5 27,5 412,5 12,5
20 300 200 15 10 25 500 17,5
25 300 312,5 12 12,5 24,5 612,5 22,5
50 300 1250 6 25 31 1550 37,5
55 300 1512,5 5,45 27,5 32,95 1812,5 52,5
60 300 1800 5 30 35 2100 57,5
100 300 5000 3 50 53 5300 80
105 300 5512,5 2,857 52,5 55,357 5812,5 102,5

Yukarıdaki tabloda verilen veriler doğrultusunda boş alanları hesaplayalım:

AFC= TFC / Q

tüm AFC'leri sırayla hesaplarsak;

300/10 = 30

300/15 = 20

300/ 20 = 15

300/ 25 = 12

300/ 50 = 6

300/ 55 = 5,4545

300/ 60 = 5

300/ 100 = 3

300/ 105 = 2,857

AVC = TVC / Q

Tüm AVC'leri sırayla hesaplarsak;

50/ 10 = 5

112,5 / 15 = 7,5

200/ 20 = 10

312,5 / 25 = 12,5

1250 / 50 = 25

1512,5 / 55 = 27,5

4
1800/ 60 = 30

5000 / 100 = 50

5512,5 / 105 = 52,5

AC= TFC + TVC = TC / Q

TFC TVC TC
300 + 50 =350
300 + 112,5 =412,5
300 + 200 =500
300 + 312,5 =612,5
300 + 1250 =1550
300 + 1512,5 =1812,5
300 + 1800 =2100
300 + 5000 =5300
300 + 5512,5 =5812,5

TC'yi Q'ya bölerek AC 'ye ulaşabileceğimiz gibi; AFC ve AVC değerlerini de

toplayarak AC'ye ulaşmamız mümkündür. Tabloda görülebilecektir.

MC = ΔTC / ΔQ
412,5 - 350 = 62,5 / 15-10 = 12,5

500 - 412,5 = 87,5 /20 - 15 = 17,5

612,5 - 500 = 112,5 / 25-20 = 22,5

1550- 612,5 = 937,5 / 50-25 = 37,5

1812,5 - 1550 = 262,5 / 55-50 = 52,5

2100 - 1812,5 = 287,5 / 60-55 = 57,5

5300- 2100 = 3200 / 100-60 = 80

5812,5 - 5300 = 512,5 / 105-100 = 102,5

*** MC, AC'yi en düşük noktasında kesmektedir.

Question: The diagram depicts the marginal cost curve (MC), the average cost curve (AC),
and the isoprofit curves of a firm. What can we deduce from the information in the diagram?

Diyagram, bir firmanın marjinal maliyet eğrisini (MC), ortalama maliyet eğrisini (AC) ve
izoprofit eğrilerini göstermektedir. Şemadaki bilgilerden ne çıkarabiliriz?

5
a) A'daki kar seviyesi 500'dür.

Yanlıştır. Çünkü A noktası Average Cost Curve (ortalama maliyet eğrisinin) üzerindedir. Bu;

Lowest AC Curve = Zero Profit Curve'dür. Yani Ortalama Maliyet eğrisi, Sıfır Kar eğrisiyle
birebir örtüşmektedir. Bu sebeple en düşük olan Isoprofit Curve = Zero Profit Curve olduğu
için, profit yani kar 500 değil "0" olacaktır!

b) B'deki kar seviyesi 150'dir. Yanlıştır.

B'de yer alan kar seviyesi aynı eğri üzerinde her yerde aynı olacaktır. Bu sebeple; B'den geçen
isoprofit eğrisinin kar seviyesi Q = 10'da hesaplanabilir:

Q=10 olan P=40 olan noktada yer alan gelir = 40 * 10 = 400 = TR iken ;

Burada Ac eğrisi üzerindeki noktada ise ; değerler AC = 20 ve Q= 10 'dur. TC= 20* 10= 200

Yani kar TR-TC= 400-200 = 200'dür.

c) C'de fiyat 50'dir. Doğrudur.

C'den geçen isoprofit eğrisinin kar seviyesi Q = 10'da hesaplanabilir, burada AC = 20 ve P =

70. Yani kar (70 - 20) × 10 = 500'dür. C'de, Q = 20, yani birim başına kâr (P - AC) = 25'tir.
AC 25 olduğundan, P 50 olmalıdır.

d) B'deki fiyat 36'dır. Yanlıştır.

B'den geçen izoprofit eğrisinin kar seviyesi Q = 10'da hesaplanabilir, burada AC = 20 ve P =

40. Yani kar (40-20) × 10 = 200'dür. B'de, Q = 20, yani kar birim (P - AC) = 10'dur. AC, 25
olduğundan, P = 35 olmalıdır.

6
!!! Bu soruyu çözerken kullandığımız en önemli done; Isoprofit eğrisinin üzerindeki her
noktada Karın aynı olduğudur. Bu sebeple; eğri üzerinde farklı noktaya hareket ederek,
toplam gelir ve toplam maliyeti hesaplayıp gerekli işlemi yaptığımızda aynı kar tutarına
erişmekteyiz.

7.6 Kar Maksimizasyonuna Marjinal Gelir Ve Marjinal Maliyet Olarak Bakmak

Kar maksimizasyonu yapmak için Birinci formülasyon MRS=MRT idi; ikinci bir
alternatif formulasyon ise bu işleyecek olduğumuz başlıktır. Buna erişmek için Kar
formülünü kullanıyoruz. Bildiğiniz üzere karı;

π = TR -TC = Profit (Kar)

Bu formül ile buluyorduk. En yüksek karı gösteren karı maksimize eden koşulu bu
formül üzerinden inceleyelim. Hesapladığımız kar noktalarını miktar ile birlikte
ilüstrasyonunu sağladığımız grafik aşağıdaki türde bir trend gösterir. Önce yükselir
yükselir top noktaya ulaşır. Bu en yüksek noktada kar maksimumdur. Sonrasında kar
azalır azalır, sıfır olur, ve sonrasında da eksi karlar yani zarar ile karşılaşılır. İşte bizim
yapmaya çalıştığımız ise; Karın maksimum olduğu noktayı hesaplamalarımız ışığında
bu grafikten elde etmektir.

Şimdi birer birer modeli nasıl geliştirdiğimize göz atalım;

Önceki bölümde, Güzel Arabalar için kar maksimize eden seçimin, talep eğrisinin en
yüksek izoprofit eğrisine teğet olduğu nokta olduğunu gösterdik. Maksimum kar elde etmek
için Q = 32 araba üretmeli ve bunları P = 5,440 $ fiyatına satmalıdır.

Şimdi, isoprofit eğrilerini kullanmadan kar maksimize eden noktayı bulmanın farklı
bir yöntemine bakıyoruz. Bunun yerine, marjinal gelir eğrisini kullanıyoruz. Q arabaları P
fiyatından satılırsa, gelir R'nin R = P × Q tarafından verildiğini unutmayın.Marjinal gelir
Marjinal gelir Miktarı Q'dan Q + 1'e çıkararak elde edilen gelirdeki artış, MR, artıştır.
miktarın Q'dan Q + 1'e yükseltilmesiyle elde edilen gelirde.

7
 Şekil 7.12a, Q = 20 olduğunda marjinal geliri nasıl hesaplayacağınızı gösterir: yani,
miktar bir birim artarsa gelirdeki artışı.

Marginal Revenue Nedir?? (Marjinal Gelir)

Fiyat ve miktar arasında negatif ilişki olduğunu söylemiştik. Fiyat düştükçe talep edilen
miktar artmaktaydı. Peki TR neydi = P. Q idi.

Yukarıdaki talep eğrisinde örneğin fiyatı 8000'den 6000'e düşürdüğümde talep yatay eksende
0'dan 20'ye artmaktadır. Taralı alan ise tam olarak TR (toplam Gelir)'yu göstermektedir (p*Q
olarak hesaplandığı için).

Marjinal Revenue hesaplamak için;

Öncesinde Q=20 araba satarken elde ettiğimiz geliri bulalım: (Bir Araba P= $6400 Q=20)

TR= 6400 * 20 = $ 128000

Peki satışı sadece 1 Br artırıp 21 adet araba satarsam gelir ne olur?

Q=21 P= $6320 = $ 132720

MR = ΔR/ΔQ olduğundan ötürü ;

132720 - 128000 / 21-20 = 4720 olarak hesaplanır.

8
Pembe alan Q=20 olduğunda hesaplanan TR'yi gösteren alan iken;

Yukardaki yeni taralı alan ise Q=21 olduğunda hesaplanan toplam gelir TR'yi gösteren
alandır. Görüleceği üzere Pembe kısımdan bir miktar kayıp olup; mavi kısıma bir miktar
fazlalık gelmiştir. Aslında biz marginal geliri hesaplarken bir br lik üretim artışının gelir
üzerine kattığı getiriyi ünit olarak bulmaktayız. Formülün bize söylediği şey budur.

80 dolarlık kayıp (ilk fiyat 6400 - sonraki fiyat 6320 çıkarıldığında)

Gain in revenue gelir elde edilen miktar 20'den 21'e çıkarıldığında tek arabanın gelire kattığı =
6320 dollar

Loss of revenue gelirdeki kayıp her araba başına = 80 dolar * 20 adet arabadır. = 1600 dollar

Marginal revenue hesaplaması ise = 6320- 1600 = 4720 olarak hesaplanmaktadır.

Eğer aşağıda gösterilen Gain (kazanç) alanı ; Loss (kayıp) alanından büyükse 21 br
üretmeyi 20 br üretmeye tercih ederim firma olarak !!!

Bunu 21'den 22'ye ; 22'den 23'e birer birer miktarı artırdığım her örnekte hesaplayabilirim.Bu
meselenin gelir kısmıydı. Bir de durumun maliyet tarafı vardır. Üretimde bir miktar ürün
artırdığımda firmaya kattığı maliyettir bu da.

9
 Aşağıdaki Şekil 7.12b'de marjinal gelir eğrisini buluyoruz ve onu maksimum kâr
noktasını bulmak için kullanıyoruz. Üst panel talep eğrisini gösterir ve orta panel marjinal
maliyet eğrisini gösterir. Şekil 7.12b'deki analiz, marjinal gelir eğrisinin nasıl hesaplanacağını
ve çizileceğini gösterir. P yüksek ve Q düşük olduğunda, MR yüksektir: bir araba daha
satmanın kazancı, az sayıdaki diğer arabaların toplam kaybından çok daha fazladır. Aşağı
doğru hareket ettikçe, talep eğrisi P düşer (böylece son arabadaki kazanç küçülür) ve Q artar
(bu nedenle diğer arabalardaki toplam kayıp artar), bu nedenle MR düşer ve sonunda negatif
olur.

ilk durumda aşağıdaki grafikte;

 Talep ve marjinal maliyet eğrileri görünmektedir.

 Üst panel talep eğrisini gösterir ve orta panel marjinal maliyet eğrisini gösterir. A
noktasında, Q = 10, P = 7.200 $, gelir 72.000 $ 'dır.

10
 Şimdi; Marjinal gelir'e bakacak olursak aşağıdaki grafikteki A'daki marjinal gelir (orta
panel), iki dikdörtgenin alanları arasındaki farktır: MR = 6,320 $.

11
 Şimdi biraz daha ilerleyecek olursak aşağıdaki grafikten bakalım

Q = 20 olduğunda marjinal gelir

Q = 20 ve P = 6,400 $ olduğunda ; 4,880 $ olacaktır marjinal gelir.

12
 Şimdi aşağıdaki grafikte bir C noktası hesaplaması da yapılacak olunursa;

Talep eğrisinde aşağı hareket görülecektir.

Talep eğrisinde aşağı doğru hareket ettikçe, P düşer ve MR daha fazla düşer. Fazladan
arabanın kazancı azalır ve diğer arabalardaki kayıp artar.

13
Örneğin D noktasında görüleceği üzere aşağı grafikte MR eksidir (-) Yani bu noktada
satılan her br araba getiri değil zarar oluşturmaktadır.

Diğer bir deyişle;Marjinal Gelir'i sıfırdır.

MR <0

D noktasında, fazladan arabanın kazancı diğerlerinin kaybından daha ağır basar, bu nedenle
marjinal gelir negatiftir.

14
Tüm noktaları bir araya getirirsek oluşan aşağıdaki grafikteki yeşil doğruya MR
(marginal revenue) eğrisi denir. Tüm analizlerimizde bulduğumuz gibi bir eşitlik
sağlandığı nokta ise "E" noktasıdır. Ve bu E noktasında MR=MC olmaktadır !

15
 Yukardaki grafikte anlatılmak istenen şey;

 MR ve MC E noktasında kesişir, burada Q = 32. MR> MC, 32'nin altındaki

herhangi bir Q değerinde: Fazladan bir araba satışından elde edilen gelir, onu

16
 yapma maliyetinden daha fazladır, bu nedenle üretimi artırmak daha iyi
olacaktır.
 MR <MC iken; Q> 32 olduğunda, MR <MC: eğer firma 32'den fazla araba
üretiyor olsaydı, fazladan bir araba yaparsa kar kaybederdi ve daha az araba
yaparsa karı artırırdı.
 Firmanın karı: Alt panelde, talep eğrisinin her noktasında firmanın karını çizdik.
Q <32, MR> MC olduğunda ve Q artarsa kârın arttığını görebilirsiniz. Q = 32
olduğunda, kar maksimize edilir. Q> 32 olduğunda, MR <MC ve Q yükselirse
kar düşer. Özeti budur tüm yukarıdaki grafiklerin!
 E noktasının en yüksek kar edilen nokta; kar maksimizasyonunu sağlayan nokta
olduğunu unutmayın.

17
18
Exercise 7'nin içerisinde yer alan tablodaki boşlukları dolduralım.

Quantity Price Total Revenue Marginal Revenue

10 7200 72000
6320
11 7120 78320
20 6400 128000
4720
21 6320 132720
30 5600 168000
3120
31 5520 171120
70 2400 168000
-3280
71 2320 164720
90 800 72000
-6480
91 720 65520

Nasıl hesaplayacağız, az önce öğrendiklerimizin ışığında;

TR = P * Q olduğunu biliyoruz.

TR1= 7200 * 10 = 72000

19
TR2= 7120 * 11 = 78320
TR3= 6400 * 20 = 128000
TR4= 6320 * 21= 132720
TR5= 5600 * 30 = 168000
TR6= 5520 * 31 = 171120
TR7= 2400 * 70 = 168000
TR8= 2320 * 71 = 164720
TR9= 800 * 90 = 72000
TR10 = 720 * 91 = 65520.
MR hesaplaması yaparsak;

Q20 ile Q21 (genelde birer birimlik üniteler arasındaki artışta Marginal Revenue hesaplaması
yapılır) arasındaki MR hesaplamasını yapalım:

128000
132720
132720 - 128000 = 4720 olacaktır MR.

Yine tablodan Q10 ile Q11 arasındaki MR hesaplamasını yapalım:

72000
78320

78320 - 72000 = 6320 olacaktır MR.

7.7. Gains From Trade (Ticaretten Kazanımlar)

5. Üniteden, insanlar gönüllü olarak ekonomik bir etkileşime girdiklerinde bunu

yaparlar çünkü bu onları daha iyi duruma getirir: ekonomik rant denilen bir artı değer elde
edebilirler. İlgili taraflar için toplam fazla, değişimden elde edilen kazançların veya ticaretten
elde edilen kazançların bir ölçüsüdür. 5. Ünite'de Angela ve Bruno için yaptığımız gibi,
tüketiciler ve bir firma arasındaki ekonomik etkileşimlerin sonucunu analiz edebiliriz. Toplam
fazlalığı ve bunun paylaşılma şeklini Pareto verimliliği ve adaleti açısından
değerlendiriyoruz.

Rekabet kurulu diye bir kurul var; bu kurul yukarıdaki eşitlik noktası olan E
noktasında fiyatlandırma gerçekleştiren firmanın bu noktada fiyatlandırmasının tüm
toplum için optimal nokta olup olmadığını araştırma görevi görmektedir. Firma için o
nokta en iyi nokta olsa da, toplum için iyi bir nokta mıdır bu görevi görür. Çünkü
inefficient olmayı istemeyiz. Tüm mesele bu başlıkta bununla ilgilidir.

20
Oyunun Cheerio'ları ve arabaları tüketicilere tahsis etme kurallarının şöyle olduğunu
varsaydık:

1) Bir firma, kaç tane ürün üreteceğine karar verir ve bir fiyat belirler.

2) Daha sonra bireysel tüketiciler satın alıp almayacaklarına karar verir.

Bu kurallar, tüketim mallarının tahsisi için tipik piyasa kurumlarını yansıtıyor,

ancak alternatifler hayal edebiliyor olsak da - belki de otomobil isteyen bir grup insan
bir şartname üretmek için bir araya gelebilir ve ardından imalatçıları sözleşme için
ihaleye davet edebilir.

Beautiful Cars gibi bir firma ile tüketicileri arasındaki etkileşimlerde, firma
otomobilin tüketici için değerinden daha düşük bir maliyetle bir otomobil üretebildiği
sürece, her ikisi için de potansiyel kazançlar vardır. Talep eğrisinin, potansiyel
tüketicilerin her birinin ödeme istekliliğini (WTP) gösterdiğini hatırlayın. WTP'si
fiyattan daha yüksek olan bir tüketici, malı satın alacak ve bir fazlalık alacaktır, çünkü
arabanın değeri onun için ödemesi gerekenden daha fazladır.

Benzer şekilde, marjinal maliyet eğrisi, her bir ek arabayı yapmanın maliyetini
gösterir (eğer Q = 0'dan başlarsanız, marjinal maliyet eğrisi, ilk arabayı, sonra ikincisini
vb. Yapmanın ne kadara mal olduğunu gösterir). Marjinal maliyet fiyattan düşükse,
firma da bir fazla alır. Şekil 7.13, toplam artı toplam fazlasının nasıl bulunacağını
göstermektedir. Borsaya dahil olan tüm tarafların ticaretten elde ettikleri toplam
kazançlar. Tüketici ve üretici fazlalarının toplamı olarak ölçülür. Bakınız: Beautiful
Cars karını maksimize etmek için fiyatı belirlediğinde firma ve tüketicileri için ortak
fazlalık.

Pareto efficiency (Pareto etkinlik) nedir?

Pareto verimliliği, optimum pareto veya pareto optimumu toplumdaki üretici, tüketici
ve faktör sahiplerinden birinin durumunu kötüleştirmeden bunlardan bir
başkasınınkinin durumunu iyileştirmenin mümkün olmadığı kaynak tahsisi durumu.

Ekonomideki başka bir temsilciyi daha kötü hale getirmeden bir başkasını daha iyi
duruma getirmenin bir yolu olmadığına dair çözümdür.

E noktasını eşitlik noktasını hatırlayalım o nokta işletme için en iyi çözümdü ve karı
maksimize ediyordu, evet fakat diğer kimseler toplum için en iyi çözüm müydü hayır değildi.

Ürün faklılaştırılması olan marketlerde, çözüm en iyisi değildir. Neden çünkü rekabet kararı
yalnızca, tekel durumları göz önüne almaz, çözümü aslında Pareto Efficient noktayı bulmakta
arar.

Pareto efficient nokta aşağıdaki şekilde yer alan; Talep eğrisi ile Marginal Cost eğrisinin
kesiştiği noktada olan noktadadır.

21
Ticaretten kazanımlar:

Firma, kar maksimize eden fiyatını P * = 5.440 $ olarak belirlediğinde ve günde Q * = 32

araba sattığında, WTP'si 5.440 $ olan 32. tüketici, bir araba satın almakla almamak arasında
sadece kayıtsızdır, böylece belirli alıcının artığı sıfıra eşit olur. (tüketici artığı)

* P noktası= Pareto efficient olan noktadır.

22
E noktasına bakalım fiyat $5440 olarak görülmektedir. Bu fiyat; bu noktada Marginal
Cost'tan daha fazladır. Yani bu firma burada pozitif ekonomik kar elde etmektedir.
Pareto inefficiency ; pozitif ekonomik kar olan yerde oluşmaktadır. Tüm dünyada
rekabet kurumlarının görevi; fiyat ile marginal costun arasındaki farkı azaltmaktır.
Peki neden böyle? Bu grafiği verilen araba üreten firma özellikli nitelikli ve muhtemelen
özel üretimi olan bir araçtır. Yani farklılaştırılmış ürünler piyasaya süren firmaların
olduğu marketten bahsetmekteyiz. Ayda örneğin maksimum 100 araç için talep
kapasitesi var yaklaşık olarak.

Düşünün ki firma ilk el yapımı arabayı üretip satacak ve grafiğe göre fiyatı 7000 $
olacaktır diyelim. İkinci araba, biraz daha düşük bir fiyattan satılacaktır, bir tane daha
talep edildiğinde biraz daha düşük fiyattan satılacaktır gibi gibi.. fiyat gittikçe talep
eğrisi üzerinde düşmektedir. Eğer talep edilen miktar 32 olursa E noktasında; fiyat
$5440 olacaktır. Ya da fiyat $5440 olursa talep edilen miktar 32 olacaktır.

Tüketici fazlası (consumer surplus)

Buradaki mesele birinci tüketici $7000 vermeye hazırdır. Fakat firma

32 araba üreterek eşitlik fiyatını $5440 olarak belirlemiştir. Böylece
tüketicinin ödemeye razı olduğu $7000 vermek yerine $5440 verdiği için
burada bir tüketici fazlası oluşmuştur. 1 br ile 32 br arasındaki kısmın
talep eğrisinin altında kalan kısmıdır bu alan. 31.ci birim ürünü satın alan
tüketici dahil olmak üzere, ödemeye razı oldukları bedellerden daha az bir
bedel olan $5440 ödemişlerdir. Bu sebeple aşağıdaki grafikte Turuncu ile
gösterilen alanda tüketici fazlası oluşmuştur.

Üretici fazlası (Producer Surplus)

Şimdi üretici yönünden bakacak olursak firma ilk birim ürün için
aslında eşitlik fiyatından daha düşük fiyatlarda bir fiyatlandırma ile
satmaya razı iken 32. birime kadar daha yüksek tutar olan $5440 eşitlik
fiyatından satış gerçekleştirmektedir. Açık pembe alan ise; daha düşük
fiyattan satmaya razı iken firmanın daha yüksek fiyatlara satmasından
kaynaklanan üretici fazlası alanını temsil etmektedir.
Tüm bu önemli açıklamaları aşağıdaki grafikten karşılaştırarak okuyunuz.

23
 Bu market yerine tam rekabet gösteren bir firma olsaydı grafikte; pek çok firma
olsaydı aynı ya da benzer ürünü üreten, bu durumda eşitlik MC ile Demand curve 'un
kesiştiği noktada olacaktı. Fiyatın görece daha düşük olup, miktarın görece fazla olduğu
durum olacaktı (yuvarlak ile işaretlediğim nokta). Fakat bizim şuan üzerinde durduğumuz
market; farklılaştırılmış ürünlerin yer aldığı bir markettir.

Şimdi firmanın E noktası yerine F noktasını tercih ettiğini düşünelim eşitlik olarak;

Firmanın bunun yerine marjinal maliyet eğrisinin talep eğrisini geçtiği F noktasını seçtiğini
varsayalım. Bu nokta, Pareto açısından verimli bir tahsisi temsil eder ve başka hiçbir
potansiyel Pareto iyileştirmesi yoktur - başka bir otomobil üretmek, kalan tüketicilerin
ödeyeceğinden daha pahalıya mal olur. Şekil 7.14, firma ile müşterileri arasında paylaşılacak
pasta olarak düşünebileceğimiz toplam artığın neden F'de daha yüksek olacağını açıklıyor.

24
 Firmanın karı maksimize eden fiyatı ve miktarı E noktasındadır, ancak ticaretten
yararlanılmamış kazançlar vardır. Firma bir otomobil daha yapabilir ve onu 33.
tüketiciye üretmenin maliyetinden daha fazlasına satabilirdi.
 Pareto açısından verimli bir tahsis: Firmanın bunun yerine F'yi seçtiğini ve Q0 miktar
otomobillerini marjinal maliyete eşit P0 fiyatına sattığını varsayalım. Bu tahsis Pareto
verimlidir: başka bir araba yapmak P0'dan daha pahalıya mal olur ve bu kadar
ödemeye istekli tüketici yok.

25
 Yukarda görüleceği üzere consumer surplus tüketici fazlası F noktasında E noktasında
önceden gördüğümüz alandan daha fazla olmaktadır.
 Üretici rantı (producer surplus) F'de E'den daha düşüktür, ancak toplam fazlalık daha
yüksektir.

26
  İşte bu yüzden bu kısım beyaz ile yukarda gösterilen üçgen alan DWL (dead weight
loss) olarak görülmektedir.
 E'de, Q = 32, talep eğrisi ve MC eğrisi arasındaki beyaz üçgenin alanına eşit bir ölü
ağırlık kaybı vardır.

***** Ölü ağırlık kaybı (dead weight loss) olmadığında pareto verimli bir çözüm
elde edilir.

** Rekabet kurumu aslında öğrendiğimiz grafikteki E noktasını F'ye taşımaya uğraşır.

Bunu da bu dead weight loss olan ne tüketiciye ne de üreticiye fayda getirmeyen alanı
ortadan kaldırmak minimize etmek için yapmak ister. Tekelci yapı pareto efficient
olmaya engeldir. Bu yüzden özelleştirmeler yapılarak örneğin Türk Telekom'a rakip
firmalar kurulmuştur.

7.8. Price Elastictity of Demand (Talebin Fiyat Esnekliği)

Tüketicilerin fiyat değişikliklerine tepkili olduğunu düşünelim. Siz bir markette

yöneticisiniz Migros'ta diyelim. Bazı ürünlerin orada %10 indirimli gibi işaretlendiğini
görürsünüz. Peki oranın yöneticileri bu indirimlere ya da oranlara nasıl karar vermektedirler.
İşte bu fiyat elastikiyetinden dolayı bazı indirim kararları almaktadırlar. Kar maksimize etmek
isterken yanlış bir indirim vs hesabı ile, zarara da uğramak söz konusu olabilecektir. Bu
konunun önemli olmasının sebebi tüketicilerin fiyatlardaki değişimlere nasıl tepki
vereceklerini ölçümlemenin olası olmasıdır. Bunun için de ürününün fiyat elastikiyetini
bilmen gerekir.

Dolayısıyla, firmanın kararı talep eğrisinin ne kadar dik olduğuna bağlıdır:

Başka bir deyişle, fiyat değişirse tüketicilerin bir mala olan talebi ne kadar değişecektir.
Talebin fiyat esnekliği, tüketicilerin bir fiyat değişikliğine tepkisinin bir ölçüsüdür.
Fiyattaki% 1'lik bir artışa yanıt olarak ortaya çıkacak talepteki yüzde değişim olarak
tanımlanır. Örneğin, bir ürünün fiyatı% 10 arttığında, satılan miktarda% 5 düşüş
gözlemlediğimizi varsayalım. Daha sonra ε esnekliğini şu şekilde hesaplıyoruz:

𝜀 (elastikiyet) = (-) talepteki % değişim / fiyattaki % değişim

Formülün başına eksi (-) koymamızın sebebi fiyat ve talep arasında negatif yönlü
bir ilişki olmasıdır.

ε, genellikle esnekliği temsil etmek için kullanılan Yunanca epsilon harfidir. Bir talep
eğrisi için, fiyat arttığında miktar düşer. Dolayısıyla, fiyat değişikliği pozitifse talepteki
değişim negatiftir ve bunun tersi de geçerlidir. Esneklik formülündeki eksi işareti, yanıt
verebilirliğin ölçüsü olarak pozitif bir sayı almamızı sağlar. Yani bu örnekte şunu elde ederiz:

27
ε = - (-5) / 10 = 0,5 yapar. yani pay kısmında yer alan -5 bize paydada yer alan fiyatın 10
birim artması karşısında talebin 5 br azaldığını gösterir. -5 dememizin sebebi azalma yönlü
hareket etmesidir. Sonuç olarak pozitif bir 0,5 elastikiyet değerine ulaşmış oluruz.

Talebin fiyat esnekliği, talep eğrisinin eğimi ile ilgilidir. Talep eğrisi oldukça düzse, fiyattaki
değişime yanıt olarak miktar çok değişir, bu nedenle esneklik yüksektir. Tersine, daha dik bir
talep eğrisi, daha düşük bir esnekliğe karşılık gelir. Ancak bunlar aynı şey değildir ve eğim
değişmese bile talep eğrisi boyunca hareket ettikçe esnekliğin değiştiğini fark etmek
önemlidir.

**** sınavda elastikiyetten soru gelecektir!

Eğer fiyat elastikiyeti ε >1'den büyükse; biz "elastik" deriz.

Eğer fiyat elastikiyeti ε <1'den küçükse; biz "inelastik" deriz.

Eğer fiyat elastikiyeti ε =1'e eşitse biz "birim elastik (unit elastic)" deriz.

28
 Exercise 7'deki aşağıdaki verilere göre elastikiyet ve eğim hesaplayalım.

Quantity Price Slope Elasticity

10 7200
-80 9,009
11 7120
20 6400
-80 4
21 6320
30 5600
-80 2,331
31 5520
70 2400
-80 0,428
71 2320
90 800
-80 0,111
91 720

Mesela Q= 20 olan satırı hesaplayalım; P=6400 olarak verilmiştir.

Q=21 olduğunda ; P=6320 olmaktadır.

Yani; ΔQ =1 olmaktadır. ve ΔP ise 80 br azaldığı için = -80 olmaktadır.

slope (eğim) = ΔP / ΔQ
formülüyle hesaplandığı için;

-80 / 1 = -80 'dir.

Şimdi aynı veri için elastikiyeti hesaplayalım;

öncelikle miktardaki yüzde değişimi ve fiyattaki yüzde değişim ayrı ayrı hesaplamalıyız. Ve
sonra onları birbirine böleceğiz.

Q 10 ve Q11 arasındaki hesaplama:

%Δ in Q =( 1/10 ) * 100 = %10 'dur. 10'den 11'e çıkarken miktarı yüzde değişimi %10
olmuştur demektir.

%Δ in P = ( -80 / 7200) * 100 = (0,0111 * 100) = - 1,11 % olarak hesaplanır.

miktar 10'dan 11'e çıktığında; P fiyat 7200'den 7120 'ye düşmüştür.

bu iki ayrı hesapladığımız değeri birbirine yukarıdaki formüle göre bölersek;

𝜀= - (10/ -1.11) = 9,009 olacaktır elastikiyet değeri.

29
 Q 20 ve Q21 arasındaki hesaplama:

%Δ in Q =( 1/20 ) * 100 = %5 'tir. 20'den 21'e çıkarken miktarın yüzde değişimi %5

olmuştur demektir.

%Δ in P = ( -80 / 6400) * 100 = (0,0125 * 100) = - 1,25 % olarak hesaplanır.

miktar 20'den 21'e çıktığında P, 6400'den 6320'ye düşmüştür.

bu iki ayrı hesapladığımız değeri birbirine yukarıdaki formüle göre bölersek;

𝜀= - (5/ -1.25) = 4 olacaktır elastikiyet değeri.

Q 30 ve Q31 arasındaki hesaplama:

%Δ in Q =( 1/30 ) * 100 = %3,33 'tür. 30'dan 31'e çıkarken miktarı yüzde değişimi %3,33
olmuştur demektir.

%Δ in P = ( -80 / 5600) * 100 = (0,0142 * 100) = - 1,428 % olarak hesaplanır.

miktar 30'dan 31'e çıktığında P, 5600'den 5520'ye düşmüştür.

bu iki ayrı hesapladığımız değeri birbirine yukarıdaki formüle göre bölersek;

𝜀= - (3,33/ -1.428) = 2,331 olacaktır elastikiyet değeri.

Q 70 ve Q71 arasındaki hesaplama:

%Δ in Q =( 1/70 ) * 100 = %1,428 'dir. 70'den 71'e çıkarken miktarın yüzde değişimi
%1,428 olmuştur demektir.

%Δ in P = ( -80 / 2400) * 100 = (0,0333 * 100) = - 3,333 % olarak hesaplanır.

miktar 70'dan 71'e çıktığında P, 2400'den 2320'ye düşmüştür.

bu iki ayrı hesapladığımız değeri birbirine yukarıdaki formüle göre bölersek;

𝜀= - (1,428/ -3,333) = 0,428 olacaktır elastikiyet değeri.

Q 90 ve Q91 arasındaki hesaplama:

%Δ in Q =( 1/90 ) * 100 = %1,11 'tür. 90'dan 91'e çıkarken miktarı yüzde değişimi %1,11
olmuştur demektir.

%Δ in P = ( -80 / 800) * 100 = (0,1 * 100) = -10 % olarak hesaplanır.

miktar 90'dan 91'e çıktığında P, 800'den 720'ye düşmüştür.

bu iki ayrı hesapladığımız değeri birbirine yukarıdaki formüle göre bölersek;

𝜀= - (1,11/10) = 0,1111 olacaktır elastikiyet değeri.

30
* MR sadece elastikiyet 1'den büyükse pozitif olmaktadır. MR negatif olursa zaten, o
piyasada işlem yapmazsın. Birim elastikiyetin altında üretim yapmazsın firma olarak zaten.

* Kural olarak şunu hatırlamalıyız firma her zaman elastikiyetin 1'den büyük olduğu alanlarda
faaliyet gösterir.

* Elastikiyet bir birimden bağımsızdır. Elasticity is unit free.. Ölçüm biriminden bağımsızdır
bu yüzden önem veriyoruz.

!! Kesin; Bu elastikiyet ve eğim hesaplamalardan soru gelecek sınavda.

* Aşağıdaki görsele baktığınızda şunu anlatır: talebin eğimi düşük olduğunda -yani düze
daha yakın olduğunda- Elastikiyet yüksek fakat Profit margin (kar marjı) düşük
olacaktır.

* Yukarıdaki koşulun tam aksine; talebin eğimi yüksek olduğunda -yani dike daha
yakın olduğunda- Elastikiyet düşük fakat Profit margin (kar marjı) yüksek olacaktır.
Aşağıdaki şekil bunu ifade etmektedir.

31
 İnelastik olmasına bir örnek verecek olursak; örneğin sigara kullanıcıları bağımlı
oldukları için sigara fiyatı ne kadar artarsa da artsın, fiyat artışlarına taleplerini düşürerek
cevap vermeyeceklerdir. Çünkü onlar sigara ürünü taleplerinde inelastiklerdir!

Size bakan yönüyle, avukatlık yaparken hangi müvekkilinize nasıl fiyatlandırma

yapacaksınız , aslında karşınızdaki müvekkilin sizden vazgeçip başka avukata gitmeye meyil
etmeyecek şekilde ne kadar elastik davranış içerisinde olduklarına karar vererek bunu
gerçekleştireceksiniz.

Devletler de, insanlarını sağlıklı yiyeceğe yönlendirmek istiyor diyelim. Bu durumda

onlar da elastikiyeti kullanabilirler ve sağlıksız yiyeceklerin fiyatlarını artırarak tercih
edilmesinin önüne geçmeye çalışırlar. Bağımlılık olmadığı durumlarda elastikiyet bu şekilde
işler. Ama sigara bu şekilde değildir çünkü inelastic (elastik değildir). Elastikiyeti 1'den
düşükse, inelastic diyoruz.

32