https://rlp.museum-digital.de/index.php?

t=institution&instnr=32&cachesLoaded=true

Gaius Albinius Asper + ongenoemde vrouw

Igeler Säule (kopie) -Polychromie is het gebruik van veel kleuren in de kunst, in het bijzonder
van beelden en bouwwerken -Romeins+ 3e E n.C -oorspronkelijk kleurrijk beschilderd, kopie
toont dat aan. Mythologische verhalen op afgebeeld.

de gebroeders Secundinius Aventinus en Secundinius Securus

Faustkämpfermosaik/

Deze slechts fragmentarisch bewaarde mozaïekvloer toont een paar volledig

uitgedoste vuiststrijders (pugiles). Beide zijn uitgerust met een hand- en een
voorarm-gewikkelde slagriem, waarvan de uiteinden zijn voorzien van spikes en
ernstig letsel kunnen veroorzaken.
Op dat moment concurreerden de strijders met elkaar in het amfitheater, vochten
ze totdat een van de twee tegenstanders niet in staat was om te vechten.
Rond het gezichtsveld bevinden zich ingewikkelde ornamenten (gevlochten linten).

tijd: 300-350
Voor de bouw van de Trier Basiliek, de grote hal van de late antieke
keizerlijke residentie, werd het paleis van de provinciale gouverneur
(procurator) genivelleerd en zijn mozaïekvloeren overtrokken.
Bewaard gebleven beeldvelden tonen overblijfselen van de
godenfiguren Mercurius en Minerva, twee muzen in gesprek en
sprekers die waarschijnlijk filosofen of schrijvers
vertegenwoordigen. Dit soort beelden waren niet ongewoon in het
paleis van de procurator, die ook het onderwijssysteem begeleidde.
Midden 3e eeuw na Christus.

titel boek: Religio Romana: Wege Zu Den Gottern Im Antiken Trier

Phallus mit Glöckchen

https://visitworldheritage.com/en/eu/rheinisches-landesmuseum-trier-archaeological-museum/
7848fdcd-c7d4-408b-a74a-d9c3b4709c83

http://www.zentrum-der-antike.de/en/museums/the-rheinisches-landesmuseum-trier/the-
rheinisches-landesmuseum-trier.html

Brückenpfahl

lijst to do: sarah

Satirische Statuette eines Mannes als Kerzenhalter, Orpheus unter den Tieren (Matrize und
Ausformung), Thronende Fortuna, Hekate, Phallus mit Glöckchen, Herkules und die Kerynitische
Hirschkuh, Diana, Dose (Pyxis) mit Apoll und Marsyas,Stoßzahn mit mythologischer Szene, Relief
mit Diana, Torso einer Muse, Thronender Jupiter, Kopf des Merkur, Schlafender Amor,
Gagatanhänger mit Medusenhaupt, Relief der Epona, Geburt des Gottes Mithras aus einem Felsen,
Statue des Apollo, Weihestein für Merkur und Esus, Relief mit Danaë, Relief mit Isis und Serapis,
Statuette der Isis-Fortuna, Kapitolinische Trias, Torso einer Amazone,Venus, Statuette des Merkur

rekenwerk: Collection: Römerzeit ( Rheinisches Landesmuseum Trier ) 128 voorwerpen: Sarah: 27 , Catharina:
16

bijschaven introductie groepswerk latijn:

Laten we dan nu een kijkje nemen in ons verhaal: Hanne Polspoel, een student
archeologie die wegkwijnt onder de druk om haar thesis te schrijven, besluit
daarom haar problemen te ontwijken en een bezoekje te brengen aan het
Landesmuseum in Trier. Op een zekere dag, terwijl ze een poging doet haar Latijn
bij te schaven, spreekt ze één van de spreuken voor haar les poëzie uit en opent ze
een paranormaal portaal in de tijd. Dat kan ons allemaal wel eens overkomen. Deze
chaotische omstandigheden brengt ons bij Gaius Albinius Asper, de Romeinse
equivalent van een welvarende “businessman” en zijn maat uit Griekenland,
Glaucon van Athene. Toen zij een blokje om de agora maakten, werden ze
plotseling meegesleurd in het avontuur van hun leven. Gaius en Glaucon bevinden
zich niet meer in hun comfortabel milieu waar ze zich alleen zorgen moeten maken
om hun slaven en wie er vandaag redevoeringen houdt op de volksvergadering,
maar in een volledig andere tijdsperiode en bovendien, samen met een student die
geen idee heeft hoe ze deze crisis gaat oplossen.

als we geen plattegrond krijgen, baseer route op deze fotos:

http://www.zentrum-der-antike.de/en/museums/the-rheinisches-landesmuseum-
trier/in-the-realm-of-shadows.html

De drie hoofddeelvragen (je kan hier verder op ingaan):

-Catharina: hoe vereerden de Romeinen hun doden (eventuele voorbeelden:

begrafenissen, crematie, therapie, emotie-uiting, etc)

-Hanne: hoe werden fresco’s en mozaïeken gemaakt?/ op welke alledaagse

voorwerpen stonden goden afgebeeld en waarom? {Hanne heeft er twee omdat het
vrij korte vragen zijn en het is vrij random} (eventuele voorbeelden: materiaal
munten, welke goden (link sarah), welk materiaal fresco’s+mozaïeken, welke kleur,
etc)
-Sarah: hoe verhuldigden de Romeinen in Trier hun Gallo-Romeinse Goden
(eventuele voorbeelden: welke goden, vergelijk Romeinse Goden, op welke manier,
welke het belangrijkst, welke stonden voor wat).

sarah: to do lijst 2.0

Hemmoorer Eimer, Löffel mit Inschrift für Deliberius, Armreif, Tonform mit Darstellung
der Hylassage, Inschrift für Agnes, Figuralkapitell, Trierer Göttervase, Relief mit
"Schlegelgott" Sucellus, Magische Gemme,
https://rlp.museum-digital.de/object/927

deelvraag latijn Sarah: bronnen

-FORTUNA: https://nl.wikipedia.org/wiki/Fortuna_(mythologie),
https://mythologysource.com/fortuna-goddess-of-luck,
-TRIER SOCIETY FOR USEFUL RESEARCH: https://de.zxc.wiki/wiki/Gesellschaft_f
%C3%BCr_n%C3%BCtzliche_Forschungen_zu_Trier
-MARYSAS: https://en.wikipedia.org/wiki/Marsyas,
https://www.theoi.com/Georgikos/SatyrosMarsyas.html,
https://greekgodsandgoddesses.net/myths/marsyas,https://pantheon.org/articles/m/
marsyas.html,
-LENUS-MARS: https://en.wikipedia.org/wiki/Lenus,
https://godsandgoddesses.org/celtic/lenus/, http://www.deomercurio.be/en/marti.html
-XULSIGAE: https://en.wikipedia.org/wiki/Xulsigiae

-EPONA: https://nl.wikipedia.org/wiki/Epona, https://www.dodecaeder.nl/epona,

(Cornucopia)-> https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoorn_des_overvloeds

-MITHRAS: https://www.talesbeyondbelief.com/roman-gods/mithras.htm,
https://en.wikipedia.org/wiki/Mithraism

-ISIS: https://nl.wikipedia.org/wiki/Isis_(godin),
https://egyptianmuseum.org/deities-isis

-SERAPIS: https://en.wikipedia.org/wiki/Serapis,
https://www.worldhistory.org/Serapis/,
https://landioustravel.com/egypt/egyptian-deities/serapis-god/
-SUCELLUS: https://en.wikipedia.org/wiki/Sucellus,
https://www.britannica.com/topic/Sucellus,
http://www.deomercurio.be/en/silvano.html

-HARPOCRATES: https://en.wikipedia.org/wiki/Harpocrates

-ESUS: https://en.wikipedia.org/wiki/Esus,
https://www.britannica.com/topic/Esus

-ABRAXAS: https://en.wikipedia.org/wiki/Abraxas

-BELLONA: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bellona_(mythologie),
https://www.britannica.com/topic/Bellona

deelvraag Sarah kladversie:

Wie waren de Gallo-Romeinse Goden waarvan men sporen kan terugvinden in Trier?
intro: Gallo-Romeinse goden zijn werkelijk wat je uit hun naam kan afleiden: Goden van vrijwel altijd
Keltische afkomst die vermengd worden met de Romeinse cultuur en religie in Gallië. Soms worden er
nieuwe eigenschappen bijgedragen aan de goden, soms wordt het figuur volledig overgenomen met
simpelweg een andere naam. Laten we een grondigere kijk nemen op hoe dit fenomeen juist werkt.
alinea 1: Natuurlijk waren de Romeinen niet de eersten die inspiratie haalden uit religies van andere
volkeren. Een bekend voorbeeld daarvan zijn de Hellenistisch-Oosterse goden en godinnen.
God of Demon?
Abraxas was origineel een Egyptische God. Hij vertegenwoordigde de kracht boven “alles”. Een
oppermachtig figuur kan je ervan maken. Vervolgens werd hij vooral betrokken in Griekse-Romeinse
magie. Later werd het oorspronkelijk Egyptisch individu gekoppeld aan het Christendom gekoppeld.
Epiphanius, de bisschop van Salamis (Cyprus) aan het einde van de vierde eeuw en zowel door de
Oosters-Orthodoxe Kerk als de Rooms-Katholieke Kerk beschouwd als een heilige, beweerde zelfs dat
Christus niet gestuurd was door de Schepper, maar door Abraxas. Ten slotte werd hij afgebeeld als een
demon, waarschijnlijk door zijn vroegere associatie met magie.
Stille kinderen hebben we het liefst
Harpocrates, oorspronkelijk de Egyptische Horus, was de Hellenistische God van stilte, geheimen en
vertrouwen. Bovendien was hij de personificatie van hoop volgens Plutarchus. Zijn naam is een
Griekse versie van “Har-pa-khered” of “Heru-pa-khered” wat Horus het kind betekent. Hij werd
vaak afgebeeld als een naakte jongen met zijn wijsvinger voor zijn mond. De Egyptenaren bedoelden
hiermee het hiëroglief voor een kind. Toen de Grieken Horus overnamen in hun eigen cultuur,
maakten ze een fout op vlak van interpretatie en associeerden ze de jongen met stilte. Deze fout is nog
steeds terug te vinden in ons dagelijks leven telkens wanneer we iemand willen uitleggen dat ze stil
moeten zijn door een vinger voor de mond uit te beelden.
Abraxas kan je tegenkomen op een magische edelsteen en Harpocrates op een ketting tijdens onze
rondleiding in het museum.
Aansluitend keren we terug van ons reisje door Griekenland naar Trier of beter gezegd Augusta
Treverorum. Gallo-Romeinse Goden waren niet alleen belangrijk op vlak van cultuur en economie,
maar herstelde ook het geloof en vertrouwen van het volk in het leven.
De “Jan zonder vrees” van de Treveri
Lenus Mars, ook wel bekend als Mars Lenus (hoewel de Keltische naam meestal vooraan staat) of
Mars Laenus, was een Keltische god van genezing. Hij verscheen op 16 inscripties in Groot-
Brittannië, Frankrijk, België en vanzelfsprekend in Duitsland. Verder was hij een zeer belangrijke god
voor de stam van de Treveri. Wie zijn partners exact waren, is bij elke bron verschillend, maar vaak
werd hij afgebeeld met de Romeinse Godin Victoria, de Xulsigae, waar ik later nog op terug kom, en
de Keltische Godin Inciona. Zijn meest voorkomende compagnon of zijn πάρεδρος, wat een griekse
term is voor de helper van een godheid, was de Keltische Godin Ancamna. Door zijn genezende
krachten werd er dikwijls een verbinding gelegd tussen hem en de Gallische God Lenumius. Zijn
speciale bijnaam Exsobinus wekt tot nu toe nog verwarring op, namelijk is de vertaling ervan vrij
onduidelijk. Men vermoedt dat het ofwel “die zonder vrees is” of “die toeslaat en verwondt” betekent.
Beiden zouden duiden op een krijgsfunctie. Daarom wordt Lenus nog vaker geïdentificeerd met de
Romeinse God Mars. Het feit dat we deze connectie kunnen afleiden uit zijn naam hebben we te
danken aan de interpretatio romana.
De Romeinse manier, de enige manier/ The Roman way or the highway
Er kan vrij duidelijk afgeleid worden dat interpretatio romana letterlijk de Romeinse interpretatie
betekent, maar wat houdt die uitdrukking nu in? Het verwijst naar de neiging van Romeinen om
buitenlandse zaken te vervangen door iets Romeins wat er dan mee vergeleken wordt. Een bekend
voorval hiervan kennen jullie allemaal: de Griekse Olympische Goden en Godinnen. Zeus wordt plots
Jupiter, Hera ineens Juno en Aphrodite blijkt opeens Venus te zijn. Een paar stakkertjes blijven
gespaard van de drastische verandering zoals Apollo en Isis. Dit verschijnsel komt dus ook voor in
mijn deelvraag bij Lenus Mars. Gelukkig blijkt dat de originaliteit van Lenus niet volledig verdwijnt
onder deze Romeinse interpretatie.

De Xulsigae: het triootje van Lenus

Deze drievoudige Gallische godinnen werden aanbeden tijdens de lente wegens hun geneeskrachtige
talenten. Ze werden ook de “lokale nimfen van de lente” genoemd. Evenzo werden ze in verband
gebracht met de Suleviae, die huisgodinnen waren, vanwege de gelijkenis in hun naam. Hun tempel,
die ietsje kleiner was, bevond zich naast die van Lenus Mars en daar zijn ook beeldjes aangetroffen
van de genii cucullati. De naam ‘Xulsigae’ is enkel terug te vinden op één inscriptie, waar ze samen
afgebeeld zijn met Lenus.
LENO MARTI Aan Lenus Mars

ET XVLSIGIIS en de Xulsigae

L VIRIVS DISE heeft Lucius Virius Diseto

TO V S L M vrij en terecht zijn gelofte vervuld

Na een behoorlijk lange uitleg over de mannelijke goden, zullen we kijkje nemen naar een goed
voorbeeld van een Gallo-Romeinse godin. Epona is hiervoor perfect. Je kan haar immers vaak
tegenkomen in de kunstwerken van het Landesmuseum.
 OUTLINE HANNE

Het Rheinische Landesmuseum te Trier neemt je mee doorheen een 200.000 jaar lange
geschiedenis, lopende van de prehistorie tot het ancien regime, van de stad en diens
omgeving. Het museum, dat vooral lokale archeologische vondsten documenteert die
grotendeels afkomstig zijn uit de Romeinse tijd, werd in 1877 opgericht.

De meeste van de opgegraven artefacten vinden hun origine dus rondom en binnen het
huidige Trier; dan kan men niet anders dan zich afvragen, wat er zich 2000 jaar geleden
heeft afgespeeld in dit archeologisch paradijs.

Trier doorheen de klassieke oudheid

- keltische beschaving (hondsrug-eifel cultuur)

- keltische stam treverer (250 v.C)
- caesar, galische oorlog (58-50 v.C), romeins gezag
- Augusta treverorum-trier, romanisering (colonia, centrum van stamgebied treverer)
- brug moezel, stuk boom
- hoofdstad provincie gallica belgica
- keizerresidentie laat wrr
- overgebleven gebouwen
- romeinse levenswijze
- rijke burgerij (product-handel, verkeersknooppunt)) (tempels, theater, villa’s)
( winning van metalen + textielfabrikatie)(kunstnijverheid, materiële welvaar) (land- en
wijnbouw)

De stad kende tijdens haar bloeiperiode een enorme rijkdom, vandaar dat er nu nog zo veel
van deze luxueuze levensstijl terug te vinden valt in de vorm van keramiek, mozaïeken,
gebouwen, glaswerk en meer. We zoomen in op enkele van deze fragmenten:

Keramiek en glas

- verfijnde drinkcultuur (druiven gevormd glas)

- terra nigra geproduceerd in Gallica Belgica tot de middeleeuwen, gaf metaalachtige glans
- wiite klei afkomstig uit kleiafzettingen tussen Speicher en Herforst geproduceerd in het
Eifel-gebied niet ver van Trier
- keukengerei met area-scènes op (fan-artikelen, wijst op romeinse invloeden, fragmenten uit
amfitheater en circusrennen)
- veel teruggevonden in graven (ook weer teken van rijkdom)

Goudschat

- 9/09/1993
- Trierer Feldstrae
- 196 n.C verborgen, (dus 1800 jaar later teruggevonden), tijdens burgeroorlog daarna is het
geheim hoogstwaarschijnlijk mee met de bewaarder in het graf verdwenen
- >2650 munten
- 18,5 kg
- grootste Romeinse schat ooit teruggevonden in het Romeinse rijk
- waarschijnlijk staatsfonds dat over lange periode werd bewaard en uitgebreid

Mozaïeken

- statussymbool
- hoe mozaïeken maken?
mozaïek = grote afbeelding bestaande uit tesserae (latijns woord voor vierhoek) (kleine
vierkante stukjes steen) die aan een vloer of wand worden gemetseld

- techniek overgenomen van de Grieken, oorsprong in Mesopotamië

- meeste aanleggers van mozaïeken in rijke huishouden waren Griekse slaven
- natuurlijke kleuren
- gebruik van gekleurd glas en klei voor speciaal effect
- 2 technieken: al bukkend elk stukje apart aanbrengen
Een andere manier is om op een andere plaats (bijvoorbeeld in een atelier) met een sjabloon te
werken waar de steentjes in spiegelbeeld op worden bevestigd. Daarna wordt het sjabloon naar de juiste
plaats gebracht en omgekeerd in de hechtende laag (bijvoorbeeld cement) gedrukt.

- In de Romeinse tijd werden voor eenzelfde werkstuk soms beide technieken gebruikt.

1. ‘Pugilist mozaïek’

- pugiles: volledig ontklede boksers

- vloermozaïek, maar deels bewaard gebleven
-dragen strops rond hun onderarmen en handen met spikes die ernstige verwondingen kunnen
veroorzaken
- streden in het amfitheater tot één van de twee niet meer verder kon

2. Mozaïek met goden, muzen en redenaars

- Mercurius en Minerva
- twee muzen in gesprek
- waarschijnlijk filisofen/schrijvers

- midden 3e eeuw
- vloermozaïek uit het paleis van de provinciegouverneur (procureur)
- procureur = onderwijzer -> mozaïek was niet ongebruikelijk
- weggehaald voor de bouw van de basilica

3. Leda mozaïek

- ‘mysteriemozaïek
- hoorde bij een ruimte van een heidense culte
- twee velden
Veld 1: dienaressen en dansers die eten opdragen
Veld 2: nog steeds deels een mysterie;
Geboorte van Helena en de Dioscuren (Castor en Pollux)
Adelaar Jupiter met Leda (prinses waarvoor zeus in een zwaan veranderde)
Agamemnon (the fuck is he doing here)
 4. Monnusmozaïek

- Monnus = kunstenaar (signature)

- vloermozaïek uit ruïnes huis van keizerlijke paleiswijk, daar staat nu het landesmuseum
- afbeelding: muzen die een geleerde hun kunsten aanleren; portretten dichters uit de oudheid;
afbeeldingen van de kalender
- 1 van de schrijvers = vergilius?

5. Mozaïe met Tritons

- triton: zeedier Griekse mythologie

- zoon Poseidon dus half mens, half vis
- grootste deel mozaïek vernietigd, behoorde tot gebouw ten westen van het Forum Trier

6. Polydusmozaïek

- polydus = zegenvierende wagenrenner, rijdt rondje met zijn vierspan

- paard = comressor 1 van de favoriete paarden van het publiek
- +/- 250 n.C
- vloer van huis dat werd weggehaald voor de keizerthermen, mozaïek bleef eronder liggen
- werd ontdekt bij de uitgravingen van 1962
- toont het intensieve circusleven in trier aan

besluit

Mondelinge rondleiding: