လ"ငယ်များအတွက်

စိတပ
် ိ2ငး် ဆိင
2 ရ
် ာ ခံ7င ် ည်စွမ်းအား ြမ:င်တ
ိ2 ရ ့ င်မ< သင်>2 ိး

Mind Myanmar
March 2022
 Resilience Module for Youth

မာတိကာ

သင်ခန်းစာဖွဲ,စည်းပံ0 23င ့် ြပင်ဆင်ရန် လိအ

0 ပ် မ<များ 2

လံြ0 ခံ>စိတခ
် ျ ေဖာ်ေရွ သည့် ပတ်၀န်းကျင်ကတ
ိ0 ည်ေဆာက်ြခင်း 3

သင်တန်းအCကိ> ဆန်းစစ်ေလ့လာမ< 5

အခန်း (၁) ကG2်ပ

0 ် တ၏
ိ0 ့ ခံ2င
ိ0 ရ
် ည်စွမ်းအား 6

အခန်း (၂) မိမိကယ

ိ0 က
် ဂ
ိ0 L0 ဏာထားြခင်း 9

အခန်း (၃) ကG2်ပ

0 ် တ၏
ိ0 ့ ကိယ
0 ပ
် ိ 0 ငလ
် ကPဏာအားသာချက်များ 15

အခန်း (၄) ကG2်ပ

0 ် တ၏
ိ0 ့ ဆက်2ယ
ွ မ
် <များ 22

အခန်း (၅) ဦးတည်ချက်ြဖင့် ေU3 ,ဆက်ြခင်း 29

အစီအစဥ်2င
3 ပ
့် တ်သက်Vပီ း ေဆွးေ2ွးမ< 33

သင်တန်းအVပီ း ဆန်းစစ်ေလ့လာမ< 34

ကိး0 ကားမ<များ 35

1
 Resilience Module for Youth

သင်ခန်းစာဖွဲ-စည်းပံ1 23င ့် ြပင်ဆင်ရန် လိအ

1 ပ် မ<များ

ေခါင်းစဥ်များ

ပထမေန (၃
့ နာရီ) လံြ0 ခံ3စိတခ
် ျေေဖာ်ေရ:သည်ပ
့ တ်၀န်းကျင်ကိ0 တည်ေဆာက်ြခင်း (၃၀ မိနစ်)
သင်တန်းအCကိ3 ဆန်းစစ်ေလ့လာမD (၁ နာရီ)
အခန်း (၁) ကFG်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအား (၁ နာရီ)

ဒ0တယ
ိ ေန (၃
့ နာရီ) အခန်း (၂) မိမိကယ
ိ0 က
် ဂ
ိ0 N0ဏာထားြခင်း (၁ နာရီ)
အခန်း (၃) ကFG်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ ပင်ကယ
ိ0 အ
် ရည်အချင်း (၁ နာရီ)

တတိယေန (၃
့ နာရီ) အခန်း (၄) ကFG်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ ဆက်Gယ
ွ မ
် မ
D ျား (၂ နာရီ ၃၀ မိနစ်)

စတ0တQေန (၃
့ နာရီ) အခန်း (၅) ဦးတည်ချက်ြဖင့် ေTU Vဆက်ြခင်း (၂ နာရီ)
အစီအစဥ်Gင
U ပ
့် တ်သက်Wပီး ေဆွးေGွးမD (၃၀ မိနစ်)

တစ်လ အXကာ သင်တန်းအWပီး ဆန်းစစ်ေလ့လာမD (၃၀ မိနစ်)

အွနလ
် င
ိ0 း် သင်တန်း တက်ေရာက်ရန် ြပင်ဆင်ရမည်အ
့ ချက်များ
- သင်တန်းတက်ေရာက်ဖိ0 အသံ
့ း0 ြပ3မည့် မိမိအေကာင်က
့ ိ0 မိမိဘယ်သဘ
[ ယ်၀ါမUနး် မသိေအာင်
သံး0 ေနကျမဟ0တသ
် ည့် နာမည်တခ0ခသ
0 0ိ ေြပာင်
့ းထားရန်
- တတ်Gင
ိ0 သ
် မ^ ေကာင်းမွနေသာ
် အင်တာနက်လင
ိ0 း် GUင ့် ချိတဆ
် က်ထားရန်
- အေGUာင်အ
့ ယUက် ကင်းGိင
0 သ
် မ^ကင်းသည့် ေနရာတစ်ခမ
0 U သင်တန်းတက်ရန်
- သင်တန်းကိ0 အစအဆံး0 တက်Gင
ိ0 ေ
် အာင် ြပင်ဆင်ထားရန်
- သင်တန်းတက်ရန် အသံး0 ြပ3မည့် အွနလ
် င
ိ0 း် ပလက်ေဖာင်းGUင ့် ရင်းGUးီ ကFမ်းဝင်ေအာင်
ေလ့လာထားရန်
- သင်တန်းတက်ေရာက်သ[ တစ်ေယာက်ချင်းစီအတွက် သီးြခား ဖ0နး် ၊ တက်ဘလက် သိမဟ0
0 ့ တ်
လပ်ေတာ့ တစ်ခစ
0 မ
ီ U ချိတဆ
် က်တက်ေရာက်ရန်
- သင်တန်းချိနအ
် တွငး် နားXကပ်ကိ0 အသံး0 ြပ3ရန်
- ကင်မရာကိ0 သင်တန်းချိနအ
် တွငး် ေတာက်ေလ^ာက်ပိတထ
် ားရန်
- မိမိစကားေြပာချိနမ
် U လွ၍
ဲ ကျန်သည့အ
် ချိနတ
် င
ွ ် အသံပိတ် mute လ0ပ်ထားရန်

2
 Resilience Module for Youth

လံြ1 ခံ>စိတခ
် ျ ေဖာ်ေရွ သည့် ပတ်၀န်းကျင်ကတ
ိ1 ည်ေဆာက်ြခင်း

သင်တန်းတွငပ
် ါဝင်သမ
[ ျား အချင်းချင်း ရင်းGUးီ ကFမ်းကျင်ေအာင်လပ
0 ်ရန် GUင ့်
ရည်မ3န်းချက်
လံြ0 ခံ3ေရး ဆိင
0 ရ
် ာ ကိစရ
g ပ်များကိ0 ေဆွးေGွးတိင
0 ပ
် င်ရန်
Xကာချိန် (၃၀) မိနစ် သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
မTUိပါ ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ေမးပါ။ “တစ်ေယာက်အေXကာင်းတစ်ေယာက် ေသချာမသိဘဲ အချင်းချင်း ပိမ
0 ိရ
0 င်းGUးီ ေအာင်
ဘယ်လလ
ိ0 ပ
0 ်Gင
ိ0 မ
် လဲ”
2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
3. ေြပာပါ။ “တစ်ေယာက်Gင
U တ
့် စ်ေယာက်ပိမ
0 ိရ
0 င်းGUးီ ဖိ0 ့ Cကိ3းစားXကပါမယ်။ အဲလ
့ လ
ိ0 ပ
0 ်ဖိ0 ့ စကားကိ0
ဒီလိ0 စေပးပါ။ ကိယ
0 က
့် ိ0 ေခpေစချင်တဲ့ နာမည်ကိ0 မိတဆ
် က်ပါ။ Wပီးရင် “တစ်ေယာက်ေယာက်က
ကိယ
0 က
့် ိ0 ဘာတစ်ခခ
0 လ
0 ပ
0 ်ေပးရင် စိတထ
် မ
ဲ ာU Xကည်Gး[ ေGွးေထွးတယ်ဆတ
0ိ ာ ေြပာေပးပါ။ (ဥပမာ
ကိယ
0 ေ
် ြပာေနတဲစ
့ ကားကိ0 ေသချာ နားေထာင်တာ၊ ြပံ3းြပတာ၊ ဖက်ထားေပးတာ) Wပီးရင်
ေနာက်ဆက်Wပီး မိတဆ
် က်ေစလိတ
0 ဲ့ ေနာက်တစ်ေယာက်ကိ0 ေခpလိက
0 ပ
် ါ။ ကိယ
0 က
် စပါမယ်။
တိနာမည်
0့ က ............... ပါ။ တစ်ေယာက်ေယာက်က .................. လ0ပ်ေပးရင် စိတထ
် မ
ဲ ာU Xကည်Gး[
ေGွးေထွးမိပါတယ်။ အခ0 ........ ကိ0 ဆက်မိတဆ
် က်ဖိ0 ေခpပါမယ်
့ ။ ဒီလမ
ိ0 ျိ3းဆက် မိတဆ
် က် ေပးပါ။
4. ပါ၀င်သအ
[ ားလံး0 မိတဆ
် က်Wပီးသည်အထိ ဤေလ့ကျင်ခ
့ န်းကိ0 ဆက်ေစပါ။
5. ေြပာပါ။ “ဒီလိ0 အစီအစဥ်ေတွမာU အတိင
0 း် အတာ တစ်ခအ
0 ထိ လံြ0 ခံ3Wပီး သက်ေတာင်သ
့ က်သာ
TUိေအာင် လ0ပ်ေပးGိင
0 တ
် ဲ့ အရာတစ်ခက
0 ေတာ့ စည်းကမ်းေတွထားတာပါ။ ဒီအစီအစဥ် အတွက်
ဘာစည်းကမ်းေတွ ထားရင်ေကာင်းမလဲ။”
6. ေအာက်ပါစည်းကမ်းေတွကိ0 ပါဝင်သေ
[ တွက မထည်သ
့ င
ွ း် ရေသးရင် အXကံြပ3ေဆွးေGွးေပးပါ။
• တစ်ေယာက်Gင
U တ
့် စ်ေယာက် ေလးစားမDTိစ
U ာွ ေြပာဆိဆ
0 က်ဆရ
ံ န်
• ထင်ြမင်ချက်၊ အေတွးေတွကိ0 ပွငလ
့် င်းစွာ ေဆွးေGွးေပးရန်
• တြခားသ[ေတွကိ0 စကားေြပာဖိ0 အတင်
့ းမတိက
0 တ
် န
ွ း် ရန်

3
 Resilience Module for Youth

• တစ်ေယာက်ေယာက် စကားေြပာေနရင် ဂN0တစိက

0 ေ် သချာနားေထာင်ေပးရန်
• တြခားသ[ေတွရဲ အေတွ
့ းအြမင်၊ ယ[ဆချက်ေတွGင
U ့် ခံစားချက်ေတွကိ0 ပျက်ရယ်ြပ3 ေဝဖန်ြခင်း
မြပ3လ0ပ်ရန် (သေဘာထားကွလ
ဲ G
ွဲ င
ိ0 ပ
် ါတယ်)
• စကားဝိင
0 း် မUာ ေဆွးေGွးခဲတ
့ ဲ့ ကိယ
0 ေ
် ရးကိယ
0 တ
် ာ အေXကာင်းအရာေတွကိ0 အြပင်လေ
[ တွGင
U ့်
မေဆွးေGွးရန်၊ လ^ိ3 V၀Uကေ
် ပးထားရန်
7. ေမးပါ။ “ဒီစည်းကမ်းေတွကိ0 အားလံး0 သေဘာတ[Xကပါသလား။”

4
 Resilience Module for Youth

သင်တန်းအCကိ> ဆန်းစစ်ေလ့လာမ<

ရည်မ3န်းချက် အစီအစဥ်၏ အကျိ3းသက်ေရာက်မက

D ိ0 ဆန်းစစ်ရန်
အွနလ
် င
ိ0 း် (လိအ
0 ပ်ပါက
Xကာချိန် (၁) နာရီ သင်Xကားမ<ပံ0စံ
လ[ေတွV)
ဆန်းစစ်ေလ့လာရန် ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
လိအ
0 ပ်သည့် ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ေဖာင်များ ေယာက်

ဆန်းစစ်ေလ့လာမည့် အစိတအ
် ပိ0ငး် များ
1. ကျန်းမာေပျာ်ရင
: မ
် D
2. စိး0 ရိမ်ေXကာင်X့ ကမD
3. စိတဓ
် ာတ်ကျမD
4. စိတဒ
် ဏ်ရာြဖစ်ရပ်အလွန ် စိတဖ
် ိစးီ မD ေရာဂါ
5. စိတခ
် စ
ံ ားမDပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ ဥာဏ်ရည်
6. အေကာင်းြမင်တတ်မ/D ေမ^ာ်လငခ
့် ျက်
7. စိတဓ
် ာတ်ခင
ိ0 W် မဲ ဇွဲTိမ
U D
8. အမ[အကျင့် ကိယ
0 ရ
် ည်ကယ
ိ0 ေ
် သွး
9. ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာ အားသာချက်များ

5
 Resilience Module for Youth

အခန်း (၁) ကG2်ပ

1 ် တ၏
ိ1 ့ ခံ2င
ိ1 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအား

ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအား အေXကာင်းပိမ
0 ိသ
0 T
ိ ိေ
U စရန် GUင ့် ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားကိ0
ရည်မ3န်းချက်
ဘယ်လြိ0 မ{င်တ
့ င်ရမည်ကိ0 ပိမ
0 ိသ
0 T
ိ ိန
U ားလည်ေစရန်
Xကာချိန် (၁) နာရီ သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY စာရွ က် GUင ့် ခဲတ/ံ
ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ ေဘာလ်ပင်
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
ခံ2င
ိ0 ရ
် ည်စွမ်းအား
1. ေြပာပါ။ “ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားအေXကာင်းေဆွးေGွးXကမယ်။ ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားဆိတ
0 ာ
ဘဝမUာXကံ3ေတွVရတဲ့ အခက်အခဲေတွကိ0 ေြဖTUငး် ရင်ဆင
0ိ ေ
် ကျာ်လာ: Wပီး ေနာက်ထပ်ေပpလာမယ့်
စိနေ
် ခpမDအခက်အခဲေတွအတွက် Cကိ3တင်ြပင်ဆင်ထားြခင်း လိဆိ
0့ လ
0 ပ
ိ0 ါတယ်။”ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့
အားလံး0 မUာ ဒီလိ0 ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအား ေတွTိUပါတယ်။ ဒါေပမယ့် နဂိအ
0 ေနအထားထက် ပိမ
0 ိ0
စိနေ
် ခpမDများတဲ့ အေြခအေနေတွGင
U ့် Xကံ3လာတဲအ
့ ခါမUာေတာ့ ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားကိ0 ေလာင်စာဆီ
ပံပ
့ ိး0 ေပးေနတဲ့ ကFန်ေတာ်တမU
ိ0 ့ ာTUိWပီးသား အရင်းအြမစ်ေတွကိ0 က0နေ
် အာင်အသံး0 ြပ3လိက
0 ်
သလိြ0 ဖစ်သာွ းGိင
0 ပ
် ါတယ်။ ဒါေXကာင့် အရင်းအြမစ်ေတွကိ0 ဆက်တက
ိ0 ် ြဖည်တ
့ င်းGိင
0 မ
် ယ်ဆရ
0ိ င်
ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားကလည်း ပိြ0 မင်G
့ င
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ကFG်ပ
0 ်တကိ
ိ0 ့ 0 ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားေကာင်းေအာင်
အေထာက်အပံေ
့ ပးGိင
0 တ
် ဲ့ အရာများစွာ TUိပါတယ်။ ဒါေတွထမ
ဲ ာU
• အမ[အကျင်က
့ ယ
ိ0 ရ
် ည်ကယ
ိ0 ေ
် သွး၊ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်များ၊ ကFမ်းကျင်မမ
D ျားGUင ့်
စွမ်းေဆာင်Gင
ိ0 ရ
် ည်များ၊ ဘ၀အဓိပာ| ယ်၊ အနာဂတ်အတွက် ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက် စတဲ့ အတွငး် က
အရင်းအြမစ်ေတွ ပါသလိ0
• ကFG်ပ
0 ်တကိ
ိ0 ့ ပ
0 ံပ
့ ိး0 အားေပးတဲ့ သ[များ၊ ေငွေXကးပိင
0 ဆ
် င
0ိ မ
် ၊D ပစgညး် ဥစgာ၊ ပညာအရည်အချင်း၊
အလ0ပ်အကိင
0 ် စတဲ့ အြပင်ကအရင်းအြမစ်ေတွလည်းပါပါတယ်။
2. ေမးပါ။ “သင်က
့ ိ0 အခက်အခဲေတွကိ0 ရင်ဆင
0ိ ေ
် ကျာ်လာ: းGိင
0 ဖ
် ိ0 ့ အခ0ခက်ခတ
ဲ ဲ့ အေြခအေနထဲမာU
ေTU Vဆက်ေရွ Vေနေစဖိ0 တွ
့ နး် အားေပးေနတဲ့ အရာေတွက ဘာေတွြဖစ်မလဲ။”
3. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

6
 Resilience Module for Youth

4. ေြပာပါ။ “ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ ေလ့လာသင်ယခ
[ သ
ဲ့ လိပ
0 ါပဲ။ ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားကိ0 အေထာက်အက[
ြဖစ်ေစတဲ့ အရာေတွက နက်နလ
ဲ ပ
U ါတယ်။ ဒီအစီအစဥ်မာU ေတာ့ ခံGင
ိ0 ရ
် ည်စမ
ွ ်းအားကိ0
ပိမ
0 ိေ
0 ကာင်းမွနေ
် စမယ့် အရင်းအြမစ်ေတွကိ0 တည်ေဆာက်ေပးဖိ0 ့ ဦးတည်ပါမယ်။ ဒါေတွထမ
ဲ ာU
မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂN0ဏာထားတတ်သည်အ
့ ေလ့အထ၊ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်များ၊
ဆက်Gယ
ွ မ
် မ
D ျားနဲ ့ အခက်အခဲXကားမUာ ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက်ကိ0 အားေကာင်းေအာင်ေဆာင်ရွကတ
် ာ
စတဲ့ အေXကာင်းအရာများ ပါ၀င်ပါတယ်။”

ကG2်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ အရင်းအြမစ်များ

1. ေြပာပါ။ “အဲဒအ
ီ ေXကာင်းအရာေတွကိ0 ေနာက် အခန်းေတွမာU မေဆွးေGွးခင် အခ0 ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့
အရင်းအြမစ်များကိ0 ထိနး် သိမ်းတည်ေဆာက်ဖိ0 ့ ေနစဥ်
့ ဘ၀မUာ ပံမ
0 န
U လ
် ပ
0 ်လရတဲ
ိ0 ့ ့ အရာများကိ0
ဦးတည် ေဆွးေGွးချင်ပါတယ်။ ဒီအရင်းအြမစ်ေတွကိ0 BACE (ကိယ
0 ် ၄ ကိယ
0 )် နဲ ့ မUတထ
် ား
လိရပါတယ်
0့ ။
• B- Body (ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 ခ
် G„ာ) - မိမိခG„ာကိယ
0 က
် ိ0 ေစာင်ေ
့ TUာက်ပါ။ အချိနမ
် န
U အ
် ပ
ိ ်၊
အချိနမ
် န
U စ
် ားပါ။ လိအ
0 ပ်ေသာေလ့ကျင်ခ
့ န်းေတွလပ
0 ်ပါ။ တစ်ကယ
ိ0 ရ
် ည်သန်TU့ ငး် မDကိ0 ေသချာ
ဂN0ြပ3လ0ပ်ေဆာင်ပါ။ ကျန်းမာေရးေကာင်းေအာင် ေနထိင
0 ပ
် ါ။
• A- Achievement (ကိယ
0 ရ
့် ဲေအာင်
့ ြမင်မ)D - မိမိရဲ အားသာချက်
့ များGUင ့် ေအာင်ြမင်မမ
D ျားကိ0
သတိေပးပါ။ တစ်ေနတာ၊
့ တစ်ပတ်တာ၊ တစ်လတာ လ0ပ်ေဆာင်ချက်ေတွကိ0 မUတသ
် ားWပီး
ကိယ
0 လ
် ပ
0 ်Gင
ိ0 ခ
် တ
ဲ့ ဲ့ အရာများကိ0 အမUတရ
် ေစပါ။
• C – Connection (ကိယ
0 ခ
် ျစ်ရတဲသ
့ )[ - မိမိအခက်အခဲေတွVေနတဲအ
့ ချိနေ
် တွမာU
နားလည်ေပးWပီး ေထာက်ပံအ
့ ားေပးသ[ေတွ၊ မိမိရဲ ့ မိတေ
် ဆွေကာင်းေတွGင
U ့် ပံမ
0 န
U ်
အဆက်အသွယ် TUိေစပါ။
• E – Enjoyment (ကိယ
0 ေ
့် ပျာ်ရင
: မ
် )D - မိမိGစ
U သ
် က်တအ
ဲ့ ရာေလးေတွကိ0 လ0ပ်ပါ။ ဥပမာ -
သီချင်းဆိတ
0 ာ၊ ကတာ၊ ဘ0ရားတရားလ0ပ်တာ၊စာဖတ်တာ၊ ဂီတာတီးတာ၊ အားကစား
လ0ပ်တာ
2. ေြပာပါ။ “အချိန ် ၃-၅ မိနစ်ေလာက်ယW[ ပီး ကိယ
0 ် (၄) ကိယ
0 ရ
် ဲ ေခါင်
့ းစဥ် တစ်ခခ
0 ျင်းစီေအာက် မUာ
ကိယ
0 တ
် ည်ေဆာက်ေနတဲ့ အရင်းအြမစ်ေတွကိ0 ချေရးXကည်ပ
့ ါ။”
3. ပါ၀င်သမ
[ ျား သ[တ၏
ိ0 ့ အရင်းအြမစ်များကိ0 စဥ်းစားချေရးGိင
0 ေ
် အာင် အချိန ် ၃-၅ မိနစ်ေလာက်
ေပးပါ။

7
 Resilience Module for Youth

4. ၃-၅ မိနစ် XကာWပီးေနာက် ေမးပါ။ “သင်ရ

့ ဲ အရင်
့ းအြမစ်ေတွထမ
ဲ ာU သင်ဘာေတွ သတိထားမိ
သလဲ။ အဆင်ေြပရင် ေ၀ငUေပးပါ။”

စိတေ
် ြဖေလျာ့သည့်ေလ့ကျင်ခ
့ န်း
1. ေြပာပါ။ “ဒီအခန်းကိ0 နက်နက်NDိငး် ND ိငး် အသက်TŒU တဲ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်းနဲ ့ အဆံး0 သတ်ပါမယ်။

သက်ေတာင်သ
့ က်သာေလးထိင
0 X် ကည်W့ ပီး အဆင်ေြပရင် မျက်စမ
ိ ိတ
U ထ
် ားေပးပါ။ မျက်စမ
ိ ိတ
U ်

ရတာ အဆင်မေြပြဖစ်ရင် ခပ်ကျဥ်းကျဥ်းေလး မျက်စဖ

ိ ွငထ
့် ားလိရပါတယ်
0့ ။ နက်နက်NDိငး် ND ိငး်

အသက်NDတဲ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်း လ0ပ်ပါမယ်။ ြဖည်းြဖည်းချင်း အသက်TŒU သွငး် ပါမယ်။ စက•န် ့

အနည်းငယ် ထိနး် ထားWပီးမU ြဖည်းြဖည်းချင်း ြပန်TŒU ထ0တပ

် ါမယ်။ TUŒသွငး် ပါ။ (စိတထ
် မ
ဲ ာU ၁ မU ၄

ြဖည်းြဖည်းချင်း ေရတွကပ
် ါ)၊ ထိနး် ထားပါ။ (၁...၂...) Wပီးေတာ့ ြဖည်းြဖည်းချင်း TUŒထ0တလ
် က
ိ0 ပ
် ါ။

(၁...၂...၃...၄....)....(၅ Cကိမ်မU ၇ Cကိမ် ေလ့ကျင်ပ

့ ါ။) သက်ေတာင်သ
့ က်တာေနလိရပါWပီ
0့ ။ ပံမ
0 န
U ်

ေလး အသက်ြပန်TŒU ပါ။ မျက်လးံ0 ေတွကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်းြပန်ဖွငလ

့် ရပါWပီ
ိ0 ့ ။”

8
 Resilience Module for Youth

အခန်း (၂) မိမိကယ

ိ1 က
် ဂ
ိ1 L1 ဏာထားြခင်း

မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂN0ဏာထားြခင်း၏ အေရးCကီးပံက
0 ိ0 သံး0 သပ်ရန်Gင
U ့် တည်Wငိမ်
ရည်မ3န်းချက်
ေအာင် ေနထိင
0 သ
် ည့် အေလ့အထကိ0 ေလ့ကျင်ြ့ ခင်း
Xကာချိန် ၁ နာရီ သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
မTUိပါ။ ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ေြပာပါ။ “ဒီသင်ခန်းစာမUာေတာ့ မိမိတရဲ
ိ0 ့ ့ ေကာင်းတဲ၊့ မေကာင်းတဲ့ အေတွVအXကံ3အားလံး0 ကိ0

ြပန်လည်ေတွးေတာသံး0 သပ်Wပီး မိမိကယ

ိ0 က
် ိ0 မိမိ ဘယ်ေလာက်လက်ခံ ဂN0ဏာထားလဲ ဆိတ
0 ဲ့

အေပp သံး0 သပ်ေဆွးေGွးXကည်မ

့ ာU ြဖစ်ပါတယ်။”

မိမိတရဲ
ိ0 ့ မ3
့ တဉ
် ာဏ်များ
1. ေြပာပါ။ “အရင်တန
0 း် က Xကံ3ေတွV ခဲရ
့ တဲ့ ေပျာ်ရင
: စ
် ရာ၊ စိတေ
် ကျနပ်စရာေကာင်းတဲ့ အြဖစ်
အပျက် တစ်ခက
0 ိ0 ြပန်သာွ းXကည်ရ
့ ေအာင်။ ဘယ်အရာေတွကိ0 သတိထားမိလ။ဲ ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့
မUတဉ
် ာဏ်ေတွက အတိတက
် ြဖစ်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ ရာေတွကိ0 ပံစ
0 (ံ ၄)မျိ3းGUင ့် မUတမ
် ိတတ်တယ်။ အဲဒ
့ ါေတွ
ကေတာ့ အာNံ0ခအ
ံ ဂ• ါများGUင ့် ဆိင
0 သ
် ည်အ
့ ရာများ၊ အေတွး၊ စိတခ
် စ
ံ ားမD GUင ့် ကိယ
0 ခ
် G„ာ ခံစားမD
တိပဲ
0 ့ ြဖစ်ပါတယ်။”
• အာNံ0 (၅) ပါးြဖစ်တဲ့ အြမင်အာNံ0 ၊ အXကားအာNံ0၊ အနံအာNံ
့ 0 ၊ အရသာအာNံ0 GUင ့်
အထိအေတွVအာNံ0 ြပန်မတ
U မ
် ိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ဥပမာ - ပံရ
0 ိပ်တစ်ခက
0 စိတထ
် ေ
ဲ ပpလာတာမျိ3း၊
Xကားခဲရ
့ တဲ့ အသံတစ်ခခ
0 က
0 ိ0 သတိထားမိတာ၊ အရင်ကခံစားဖ[းတဲ့ အနံတစ်
့ ခက0 ိ0 သတိ
ထားမိတာ၊ အရင်က အရသာခံဖ[းတဲ့ အရသာတစ်ခက
0 ိ0 ခံစားမိတာ GUင ့် အထိအေတွVတစ်ခက
0 ိ0
သတိထားမိတာတိြဖစ်
0 ့ Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။
• “ငါကေတာ်တာပဲ။ ငါကလ0ပ်Gင
ိ0 တ
် ာပဲ။ ငါက
့ အချစ်ခရ
ံ တယ်။” စတဲ့ အေတွးေတွ
စိတထ
် ေ
ဲ ပpလာတာ သတိထားမိGင
ိ0 တ
် ယ်။

9
 Resilience Module for Youth

• ေပျာ်ရင
: မ
် ၊D ေကျနပ်မ၊D ကိယ
0 က
့် က
ိ0 ယ
ိ0 ် ယံX0 ကည်မG
D င
U ့် ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက်Tိမ
U D စတဲ့ စိတခ
် စ
ံ ားမD
ေတွကိ0 သတိထားမိGင
ိ0 တ
် ယ်။
• သတိြပ3Xကည်ရ
့ င် ရင်ဘတ်ထမ
ဲ ာU တရွ ရွြဖစ်သလိလ
0 ၊ိ0 ေပါေ
့ ပါပ
့ ါးပါးြဖစ်သလိ0 ခံစားရတာမျိ3း
စတဲ့ ကိယ
0 ခ
် G„ာခံစားချက်ေတွကလ
ိ0 ည်း သတိထားမိGင
ိ0 တ
် ယ်။
2. ေြပာပါ။ “မေကာင်းတဲ့ အေတွVအXကံ3ေတွလည်း ထိန
0 ည်း၄င်းပါပဲ။ အေတွVအXကံ3ဆိး0 ေတွကိ0
အမUတရ
် မိတအ
ဲ့ ခါမUာ အဲဒ
့ အ
ီ ေတွVအXကံ3GUင ့် ပတ်သက်တဲ့ ပံရ
0 ိပ်ေတွGင
U ့် တြခားအာNံ0ေတွ ကိ0
သတိြပ3မိတာြဖစ်Gင
ိ0 တ
် ယ်။ အဲဒ
့ ါေတွGင
U အ
့် တ[ တြခားသ[ေတွ ဒါမUမဟ0တ် မိမိအေပp
မေကာင်းြမင်တဲ့ အေတွးေတွလည်း ေပpလာGိင
0 တ
် ယ်။ စိတထ
် မ
ဲ ာU မေကာင်းတဲ့ ခံစားမDေတွ
ရလာGိင
0 သ
် လိ0 ကိယ
0 ခ
် G„ာအစိတအ
် ပိင
0 း် အချိ3 V မUာလည်း မသက်မသာြဖစ်တာ၊ တင်းကျပ်တာ၊
နာကျင်တာ စတဲ့ ခံစားမDေတွ သတိြပ3မိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ဒီအရာေတွကလည်း ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့
အေတွVအXကံ3ေတွပဲြဖစ်ပါတယ်။”

စိတဖ
် ိ စးီ မ<များတဲ့ အေြခအေနေတွအေပ_ ကG2်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ တံြပန်
0 ့ မ<များ
1. ေမးပါ။ “စိတဖ
် ိစးီ မDများတဲ့ အေြခအေနေတွကိ0 ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ ဘယ်လိ0 တံြပန်
0 ့ Xကပါသလဲ။
စိတဖ
် ိစးီ စရာအေြခအေနေတွ Xကံ3ေတွVရတဲ့ အခါ မိမိမာU ဘာလကzဏာေတွ ြဖစ်တယ်လိ0 ့
သတိထား မိပါသလဲ။”
2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
3. ေြပာပါ။ “ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ စိတဖ
် ိစးီ စရာအေြခအေနေတွ Xကံ3ေတွVရတဲ့ လကzဏာအမျိ3းမျိ3း အားြဖင့်
တံြပန်
0 ့ Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ဒီြဖစ်Gင
ိ0 တ
် ဲ့ တံြပန်
0 ့ မေ
D တွက ေတာ့
• N0ပ်ပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ (ေခါင်းကိက
0 ၊် ေကျာနာ၊ ေမာပန်းGွမ်းနယ်၊ အိပ်မရတာGUင ့် ဗိ0ကန
် ာတာ)
• စိတခ
် စ
ံ ားမDပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ (စိတအ
် လိမ
0 ကျြဖစ်တာ၊ ေဒါသထွကတ
် ာ၊ ဝမ်းနည်းတာ၊ စိတပ
် တ
[ ာGUင ့်
အြပစ်Tိသ
U လိခ
0 စ
ံ ားရတာ)
• သိမပ
D ိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ (အာNံ0စက
0ိ ဖ
် ိ0 အခက်
့ အခဲTိတ
U ာ၊ မိမိကယ
ိ0 က
် G
ိ0 င
U ့် အြခားသ[ေတွGင
U ့် ပတ်သက်Wပီး
မေကာင်းြမင်တတ်တာ၊ မိမိ၏ြဖစ်တည်မD ဒါမUမဟ0တ် ဘ၀နဲ ပတ်
့ သက်Wပီး ေမးခွနး် ထ0တမ
် ိတာ)
• အြပ3အမ[ပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ (လ[ေတွGင
U ဆ
့် က်ဆေ
ံ ြပာဆိြ0 ခင်းကေန ေဝးကွာေစWပီးတာ၊ အြခားသ[ေတွ

အေပp Nိ0ငး် ြပစွာဆက်ဆတ

ံ ာ) ေတွြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။

10
 Resilience Module for Youth

မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂL0ဏာထားြခင်း
1. ေြပာပါ။ “ခက်ခတ
ဲ ဲ့ အေြခအေနေတွGင
U X့် ကံ3ေတွVရတဲအ
့ ခါ မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဘယ်ေလာက်
လက်ခG
ံ င
ိ0 W် ပီး ဂN0ဏာထားGိင
0 လ
် ဆ
ဲ တ
0ိ ာ သံး0 သပ်Xကည်ရ
့ ေအာင်။ တစ်ခါတစ်ရံကျေတာ့
အေပpကလိေ
0 ြပာခဲတ
့ ဲ့ တံြပန်
0 ့ မေ
D တွကိ0 လံး0 ဝဥေပကzာြပ3လိက
0 X် ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီလိ0
လ0ပ်တာဟာ ေကာင်းတဲအ
့ ရာေတာ့ မဟ0တပ
် ါဘ[း။ ကFန်ေတာ်တဆီ
ိ0 ့ မာU ြဖစ်ေပpလာတဲ့ ခံစားချက်
ေတွဟာ တစ်ကယ်တမ်းေတာ့ ကိယ
0 က
့် က
ိ0 ယ
ိ0 ် သက်သာေအာင် လ0ပ်ဖိ0 ့ (ဓာတ်ဆီ ြဖည်ဖ
့ ိ0 ့
လိေ
0 နတယ်ဆတ
0ိ ာလိမ
0 ျိ3း) သတိေပးေနတာပါ။ တစ်ကယ်လိ0 သတိ
့ မြပ3မိဘဲ ဆက်ေမာင်းေနမယ်
ဆိရ
0 င် အချိနမ
် ေရွ း ရပ်တန်သွ
့ ားတာ မဆက်Gင
ိ0 ေ
် တာတ
့ ာမျိ3း ြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ တစ်ခါတစ်ေလ
ကျြပန်ေတာလ
့ ည်း ဒီလတ
ိ0 ြပန်
ံ0 ့ မေ
D တွ သတိြပ3မိရင် ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 က
် ိ0 “ငါဟာေပျာည
့ ပ
ံ့ ါလား၊
TUကစ
် ရာေကာင်းပါလား။” ဆိW0 ပီး ေတွးမိတာမျိ3းလည်း TUိတတ်ပါတယ်။ ဒီလအ
ိ0 ေတွးေတွဟာ
ပိသ
0 က်သာဖိ0 ့ အက[အညီမေပးတဲအ
့ ြပင် မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဖိစးီ မDပိမ
0 ျားေစWပီး လကzဏာေတွ ပိဆ
0 း0ိ
လာေစတဲအ
့ တွက် အဆိး0 သံသရာ လည်ေစGိင
0 ပ
် ါတယ်။”
2. ေြပာပါ။ “ဒီေတာ့ ဘာလ0ပ်Xကမလဲ။ မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂN0ဏာထားြခင်းက အေရးCကီးတဲ့ အခန်း က’
ကေန ပါလာပါတယ်။ မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂN0ဏာထားြခင်း ဆိတ
0 ာ မိမိမာU ကန်သတ်
့ ချက်ေတွန ဲ ကျND
့ ံးမD
ေတွ TUိGင
ိ0 တ
် ယ် ဒါေတွက လ[သားေတွအားလံး0 ရဲ ့ အေတွVအXကံ3ပဲ ဆိတ
0 ာ အသိအမUတြ် ပ3Wပီး
ဒါေတွြဖစ်Gင
ိ0 ေ
် ပမယ့် မိမိဟာ ဂN0ဏာထားဖိ0 ထိ
့ က0 တ
် န်တယ်ဆတ
0ိ ဲ့ သေဘာတရားပါ။
3. ေမးပါ။ “မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ဂN0ဏာပိထ
0 ားGိင
0 ေ
် အာင် ဘယ်လလ
ိ0 ပ
0 ်Gင
ိ0 မ
် လဲ။ မိမိမာU ကန်သတ်
့ ချက်ေတွ
TUိGင
ိ0 ေ
် ပမယ့် ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 က
် ိ0 လက်ခG
ံ င
ိ0 ေ
် အာင် ချစ်Gင
ိ0 ေ
် အာင် ဘာလ0ပ်လရမလဲ
ိ0 ့ ။”
4. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

“တည်Vငိမ်”စနစ်ကိ0 ြပ>စ0ပျိ>းေထာင်ေပးြခင်း

1. ေြပာပါ။ “မိမိကယ
ိ0 က
် ဂ
ိ0 N0ဏာထားြခင်းကိ0 ေလ့ကျင်G
့ င
ိ0 မ
် ည့် နည်းလမ်းအချိ3 Vကိ0 မ^ေဝ

ေပးချင်ပါတယ်။”

• သတိြပ3ပါ။ (မိမိ ခG„ာကိယ

0 ၊် စိတ် GUင ့် အေတွးေတွမာU ြဖစ်ေပpေနတဲ့ အရာေတွကိ0 သတိထား
မိေအာင်ေနထိင
0 ြ် ခင်း GUင ့် လိအ
0 ပ်ရင် အချိနခ
် ဏေပးWပီး Cကိ3းစားသတိထားXကည်ေ
့ ပးပါ။)
• အသိအမUတြ် ပ3ပါ။ (အဲလိ0 သတိြပ3Xကည်တ
့ အ
ဲ့ ခါ ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 က
် ိ0 မေ၀ဖန်၊ အြပစ်မတင်ဘဲ

ဒါေတွက လ[ဘ၀ရဲ
့ အေတွ
့ VအXကံ3ပဲဆတ
0ိ ာ ကိ0 လက်ခံ အသိအမUတြ် ပ3ေပးပါ။)

11
 Resilience Module for Youth

• နည်းလမ်းများကိ0 အသံး0 ြပ3ပါ။ (ဒီ တံြပန်

0 ့ မေ
D တွကိ0 ပိမ
0 ိရ
0 င်ဆင
0ိ G
် င
ိ0 ေ
် အာင် လ0ပ်လရတဲ
ိ0 ့ ့

ေလ့ကျင်ခ
့ န်းေတွTိပ
U ါတယ်။ အဲဒန
ီ ည်းလမ်းေလးေတွကိ0 အသံး0 ြပ3ေပးပါ။ ဦးေGUာက်န ဲ ့

အာNံ0ေXကာ စနစ်မာU ေအာက်မာU ေဖာ်ြပတဲ့ စနစ်ကေလးေတွTိတ

U ယ်လိ0 မU
့ တယ
် လ
[ ရပါတယ်
ိ0 ့ ။

o “တည်Wငိမ်” စနစ် - ဒီအေြခအေနကေတာ့ စိတထ

် မ
ဲ ာU ေအးေဆးတည်Wငိမ်Wပီး

အြခားသ[များGUင ့် အချိတအ
် ဆက်Tိေ
U နတယ်လိ0 ခံ
့ စားရတဲအ
့ ေြခအေနပဲြဖစ်ပါတယ်။

o “တိက
0 ပ
် ဲ”ွ စနစ် - ဒီအေြခအေနကေတာ့ အG“ရာယ် အခက်အခဲေတွXကံ3လာရင်

ြဖစ်ေပpလာတဲ့ ခ0ခမ
ံ လား ထွကေ
် ြပးမလားဆိတ
0 ဲ့ အေြခအေနပဲြဖစ်ပါတယ်။

ဒီအေြခအေန ကေတာ့ ေဒါသ ၊ စိး0 ရိမ်စတ

ိ က
် သ
ဲ့ 0ိ ့ လွနက
် တ
ဲ ခ
ဲ့ စ
ံ ားချက်ေတွကိ0 ခံစား

ရတဲအ
့ ေြခအေနပဲြဖစ်ပါတယ်။ ဥပမာဆိရ
0 င်ေတာ့ စာေမးပွဲေြဖရတာ၊ အလ0ပ်

အတွက် အင်တာဗျŒးေြဖရတာ၊ ပရိသတ်ေTU Vပထမဆံး0 စကားေြပာရတာတိ0 ့

ြဖစ်ပါတယ်။

o “တန်သွ
့ ား” စနစ် - ဒါက ြပန်ကျတဲ့ စနစ် ဒါမUမဟ0တ် လဲWပိ3ကျသွားတဲ့ အေြခအေန

ပါ။ စိတဓ
် ာတ်ကျလာြခင်း၊ ပင်ပန်းGွမ်းနယ်ြခင်း၊ ကွထ
ဲ က
ွ ြ် ခင်း GUင ့် တခါတရံ

မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 နာကျင်ေအာင်လပ
0 ်ြခင်း စတဲ့ ြပင်းထန်တဲ့ စိတခ
် စ
ံ ားမD လကzဏာများ

ရWပီး အနိမ်ဘ
့ က်ေရာက်တဲ့ အေြခအေနလည်း ြဖစ်ပါတယ်။

“တည်Wငိမ်” စနစ်ကိ0 ေလ့ကျင့် ပျိ3းေထာင်ေပးြခင်းအားြဖင့် “တိက

0 ပ
် ဲ”ွ နဲ “တန်
့ သွ့ ား” စနစ်

ကြဖစ်Gင
ိ0 တ
် ဲ့ လကzဏာေတွကိ0 ပိမ
0 ိခ
0 G
ံ င
ိ0 ရ
် ည်Tိေ
U အာင် လ0ပ်လရGိ
ိ0 ့ င
0 ပ
် ါတယ်။

2. ေြပာပါ။ “ဒီအစီအစဥ်ရဲ အခန်

့ းတိင
0 း် မUာ “တည်Wငိမ်” စနစ်ကိ0 ေလ့ကျင်ေ
့ ပးဖိ0 ့ေလ့ကျင်ခ
့ န်း ေလး

ေတွ ထည်ထ
့ ားပါတယ်။ တစ်ရက်ရဲတစ်
့ ရက်XကားထဲမာU လည်း တတ်Gင
ိ0 သ
် ေလာက်

ကိယ
0 ဘ
့် ာသာ ကိယ
0 ် ေလ့ကျင်X့ ကည်ေ
့ ပးပါ။ “တည်Wငိမ်” စနစ်ကိ0 ြပ3စ0ပျိ3းေထာင်ြခင်း ဒါမUမဟ0တ်

တည်Wငိမ်စာွ ေနြခင်းဆိတ
0 ာ ကFမ်းကျင်မD တစ်ခပ
0 ါ။ ဒါေXကာင့် ေလ့ကျင်ဖ
့ ိ0လိ
့ ပ0 ါတယ်။”

12
 Resilience Module for Youth

စိတေ
် ြဖေလျာ့သည့်ေလ့ကျင်ခ
့ န်း
1. ေြပာပါ။ “ဒီအခန်းကိ0 အဆံး0 သတ်ဖိ0အတွ
့ က် “လံြ0 ခံ3စိတခ
် ျရေသာေနရာ” ဆိတ
0 ဲ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်း

ေလးကိ0 လ0ပ်ပါမယ်။ ဒီေလ့ကျင်ခ

့ န်းမစမီ ဘယ်ညာတစ်ဖက်စီ လDVေ
ံ ဆာ်တဲ့ ေလ့ကျင်မ
့ က
D ိ0 အရင်

စလ0ပ်ပါမယ်။ ဒီနည်းက အထိအေတွVအားြဖင့် ဦးေGUာက်ကိ0 လDVေ

ံ ဆာ်ေပးမUာြဖစ်ပါတယ်။

2. လက်Gစ
U ဖ
် က်ကိ0 ရင်ဘက်ေTU V မUာယUကထ
် ားပါ။ လက်ေတွက ပ0ခးံ0 ေပp ဒါမUမဟ0တ်

လက်ေမာင်းေပpမUာTUိေနတယ်။ လက်တစ်ဖက်စက
ီ ိ0 ဘယ်ညာ ြဖည်းြဖည်းချင်း ပ0တပ
် ါ။

ဘယ်.....ညာ......ဘယ်.....ညာ......ဘယ်.....ညာ......ဒီလလ
ိ0 ပ
0 ်ေနရင်း အသက်ကပ
ိ0 ံမ
0 န
U T
် ŒU ပါ။

(ဘယ်ညာ ၈ ေခါက်ေလာက်လပ
0 ်ေစပါ။) ရပ်Xကည်ပ
့ ါ။ လက်ကခ
ိ0 ျလိရပါWပီ
0့ ။

3. အခ0 "လံြ0 ခံ3စိတခ

် ျရေသာေနရာ" ဆိတ
0 ဲ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်းေလးကိလ
0 ပ
0 ်ပါမယ်။

4. သက်ေတာင်သ
့ က်သာထိင
0 W် ပီး မျက်လးံ0 ကိ0 မUိတထ
် ားXကည်ပ
့ ါ။ လံြ0 ခံ3တဲ့ ေအးချမ်းတဲ့

ေနရာေလးတစ်ခစ
0 ဥ်းစားXကည်ပ
့ ါ။ ကိယ
0 ေ
် ရာက်ဖ[းတဲေ
့ နရာြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်။ သွားချင်တဲ့ ေနရာ

လည်း ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်။ အြပင်မာU တစ်ကယ် မTUိဘဲ ကိယ

0 စ
် တ
ိ က
် း[ ပံေ
0 ဖာ်ထားတဲ့ ေနရာေလး

လည်း ြဖစ်ချင်ြဖစ်မဘ်။ အဲဒေ

ီ နရာေလးက ကိယ
0 ရ
့် ဲ ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 သ
် းီ သန်ေနရာ
့ ြဖစ်တဲ့ အတွက်

အဲဒေ
ီ နရာမUာ ကိယ
0 တ
် စ်ေယာက်တည်းပဲTိတ
U ယ်။ တစ်ြခားသ[ေတွမTUိဘး[ ။

5. အဲဒေ
ီ နရာေလးကိ0 ပံေ
0 ဖာ်လရWပီ
ိ0 ့ ဆရ
0ိ င် အခ0နကျင်ထ
့ ားသလိ0 ရင်ဘတ်ေTU V မUာ လက်Gစ
U ဖ
် က်

ယUကW် ပီး လိပ်ြပာေတာင်ပံခတ်သလိ0 ဘယ်ညာ ြဖည်းြဖည်းချင်း တစ်ဖက်စီ ပ0တ် Xကည်ပ

့ ါ။

ကိယ
0 ရ
် ဲ လံ
့ ြ0 ခံ3စိတခ
် ျရတဲ့ ေနရာေလးကိ0 အာNံ0ြပ3ပါ။ ဘာေတွြမင်ရလဲ။ ....... ဘာေတွXကားရလဲ။

.......... ဘာအနံေတွ
့ ရလဲ။ ............. ဘာေတွန ဲ ့ ထိေတွVေနသလဲ။......... ခဏေလာက်

လက်ပတ
0 တ
် ာေလးကိ0 ရပ်Wပီး အသက်ကိ0 အTUညC် ကီး TUŒသွငး် TUŒထ0တလ
် ပ
0 ်Xကည်ပ
့ ါ။

6. ြပန်စရေအာင်။ လက်ကြိ0 ပန်ပတ

0 ပ
် ါ။ ကိယ
0 ရ
် ဲ ့ လံြ0 ခံ3စိတခ
် ျရတဲ့ ေနရာေလးကိ0 အာNံ0ြပ3ပါ။

ဘာေတွြမင်ရလဲ။ .......ဘာေတွXကားရလဲ။ .......... ဘာအနံေတွ

့ ရလဲ။ ............. ဘာေတွန ဲ ့

ထိေတွVေနသလဲ။......... ခဏေလာက်လက်ပတ
0 တ
် ာေလးကိ0 ရပ်Wပီး အသက်ကိ0 အTUညC် ကီး

TUŒသွငး် TUŒထ0တလ
် ပ
0 ်Xကည်ပ
့ ါ။

7. အခ0 အဲဒေ
ီ နရာေလးကိ0 နာမည်ေလးေပးXကည်ပ
့ ါ။ ဘာနာမည်ေပးမလဲ။ .......... ဟ0တW် ပီ။ လက်ကိ0

ဘယ်ညာြဖည်းြဖည်းစီြပန်ပတ
0 ပ
် ါ။ အဲဒန
ီ ာမည်ေလးကိ0 စဥ်းစားလိက
0 ရ
် င် ကိယ
0 ရ
့် ဲ ့ လံြ0 ခံ3

13
 Resilience Module for Youth

စိတခ
် ျရတဲ့ ေနရာေလးကိ0 အာNံ0ြပ3လိရတယ်
0့ ။ ကိယ
0 ရ
် ဲ ့ လံြ0 ခံ3စိတခ
် ျရတဲ့ ေနရာေလးကိ0

အာNံ0ြပ3ပါ။ ဘာေတွြမင်ရလဲ။ .......ဘာေတွXကားရလဲ။ .......... ဘာအနံေတွ

့ ရလဲ။ .............

ဘာေတွန ဲ ထိ
့ ေတွVေနသလဲ။.........

8. အခ0 ကိယ
0 ရ
့် ဲ ခံ
့ စားချက်ကိ0 သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ဘယ်လခ
ိ0 စ
ံ ားရလဲ။ အဲဒခ
ီ စ
ံ ားချက်ကိ0 ကိယ
0 ခ
် G„ာရဲ ့

ဘယ်နားကေန ခံစားရလဲ။ သတိြပ3Xကည်W့ ပီး လက်ကိ0 ဆက်ပတ

0 ပ
် ါ။ ......... (ဘယ်ညာ

၈ေခါက်ေလာက်လပ
0 ်ေစပါ။)

9. အခ0လက်ကရ
ိ0 ပ်လရပါWပီ
ိ0 ့ ။ မျက်စမ
ိ ိတ
U ထ
် ားရင်းနဲ လက်
့ ကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်းချပါ။

10. ကိယ
0 T
် ိေ
U နတဲအ
့ ခန်းထဲကိ0 ကိယ
0 စ
့် တ
ိ က
် ိ0 ြပန်ေခpလိက
0 ပ
် ါ။ ၅ ကေန ၁ ကိေ
0 ရရင် မျက်လးံ0 ကိ0

ြဖည်းြဖည်းချင်း ြပန်ဖွငလ
့် ရပါWပီ
ိ0 ့ ။ ၅......၄......၃......၂.......၁

14
 Resilience Module for Youth

အခန်း (၃) ကG2်ပ

1 ် တ၏
ိ1 ့ ကိယ
1 ပ
် ိ 1 ငလ
် ကPဏာအားသာချက်များ

ကိယ
0 ပ
် ိင
0 ် လကzဏာ အားသာချက်များ ေဖာ်ထတ
0 ် အားေကာင်းေစြခင်း
ရည်မ3န်းချက်
အားြဖင့် အရင်းအြမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း
Xကာချိန် (၁) နာရီ သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
တစ်ေယာက်ချင်းစီ
အတွက် ကိယ
0 ပ
် ိင
0 ် ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
လကzဏာ အားသာ ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ချက်များ ဆန်းစစ်မD ေယာက်
အေြဖများ

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ပါ၀င်သမ
[ ျားကိ0 ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာ အားသာချက်များ စစ်တမ်း ကိ0 ေြဖဆိW0 ပီးသား အေြဖများ

ရWပီး သ[တ၏
ိ0 ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာ အားသာချက်များ ကိ0 ေဖာ်ထတ
0 G
် င
ိ0 ေ
် အာင် က[ညေ
ီ ပးပါ။

ကG2်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ အားသာချက်များ

1. ေအာက်ပါေမးခွနး် များကိ0 ေမးပါ။

a. ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရးမတိင
0 မ
် ီ သင်သတိထားမိတဲ့ သင်ရ
့ ဲ ့ အားသာချက်ေတွက ဘာေတွ

ြဖစ်မလဲ။

b. ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရးအတွငး် ပါ၀င်ေနရင်း သင်သတိထားမိတဲ့ သင်ရ
့ ဲ ့ အားသာချက်ေတွက

ဘာေတွြဖစ်မလဲ။

c. ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရးအတွက် သင်အသံး0 ြပ3ေနတဲ့ သင်ရဲ ့ အားသာချက်ေတွက ဘာေတွလ။ဲ

ဘယ်လိ0 အသံး0 ြပ3ေနလဲ။

d. သင်ရ
့ ဲ ့ တြခားဘယ်အားသာချက်ေတွကိ0 သင်ဒေ
ီ တာ်လန
U ေ
် ရးအတွက် အသံး0 ြပ3Gိင
0 မ
် ယ်

လိထင်
0 ့ ပါသလဲ။ ဘယ်လအ
ိ0 သံး0 ြပ3Gိင
0 မ
် လဲ။

2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

15
 Resilience Module for Youth

ကG2်ပ
0 ် တ၏
ိ0 ့ ကိယ
0 ပ
် ိ 0 ငလ
် ကPဏာအားသာချက်များ

1. ေြပာပါ။ “ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ကိ
့ ယ0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်များဆိတ
0 ာ မိမိရဲ ပံ့ စ
0 အ
ံ မUနက
် ိ0 ထင်ဟပ်ြပ
ပါတယ်။ ကFG်ပ
0 ်တမU
ိ0 ့ ာ အပိင
0 း် (၆) ပိင
0 း် ေအာက်ကေနခွထ
ဲ ားတဲ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်
(၂၄) မျိ3း အနည်းနဲ ့ အများTUိXကပါတယ်။ ကFG်ပ
0 ်တတစ်
ိ0 ့ ေယာက်ချင်းဆီမာU အားအေကာင်းဆံး0
ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်ေတွ TUိေလ့TိWU ပီး ဒါေတွက တစ်ေယာက်န ဲ ့တစ်ေယာက်ကာွ ြခား
Gိင
0 ပ
် ါတယ်။ ဒီ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်ေတွ ကိ0 အသံး0 ြပ3ေနရင် သဘာ၀ကျတယ်၊
အခက်အခဲ အားထ0တမ
် သ
D ပ
ိ ်မလ0ပ်ရဘဲ လ0ပ်Gင
ိ0 တ
် ယ်လိ0 ့ ခံစားရGိင
0 ပ
် ါတယ်။ သ0ေတသန
ေဖာ်ြပချက်များအရ ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်များ ကိ0 အသံး0 ြပ3လ0ပ်ေဆာင်
ရင် ရလဒ်ေကာင်းများ ပိရ
0 Gိင
0 တ
် ယ်ဆတ
0ိ ာ သိTိရ
U ပါတယ်။
2. ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက် (၂၄) ခ0အေXကာင်း အေသးစိတT
် င
U း် ြပပါ။
3. ေအာက်ပါေမးခွနး် များကိ0 ေမးပါ။

a. ကိယ
0 ရ
် ထားတဲ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက် အေြဖအေပpဘယ်လိ0 ထင်ပါသလဲ။

ဘယ်အပိင
0 း် ေတွကိ0 သေဘာတ[Wပီး ဘယ်အပိင
0 း် ေတွကိ0 သေဘာမတ[တာTUိပါသလဲ။

b. အဆင်ေြပရင် ကိယ
0 သ
် ေဘာတ[တဲ့ ကိယ
0 ရ
့် ဲ ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်တစ်ခ0 ကိ0

ေြပာပါWပီး ဒီအားသာချက်ကိ0 အသံး0 ြပ3Wပီး ေတာ်လန

U ေ
် ရးမUာ ဘယ်လိ0 ပံပ
့ ိး0 ပါ၀င်

ေဆာင်ရွကG
် င
ိ0 တ
် ယ်ဆတ
0ိ ာကိ0 ေ၀ငUေပးပါ။

4. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

စbးစားဉာဏ်ပညာ (wisdom)

(၁) တီထင
ွ X် ကံဆမ<Uိ3ြခင်း (creativity)
စဥ်းစားေတွးေခpလ0ပ်ေဆာင်မမ
D ျားတွင ် အသစ်ြဖစ်ေသာ အလ0ပ်ြဖစ်ေသာ နည်းလမ်းများကိ0 စဥ်းစား
ေတွးေခp Gိင
0 ြ် ခင်း (အG0ပညာဆိင
0 ရ
် ာ ေအာင်ြမင်မမ
D ျားအပါအ၀င် ြဖစ်သည်။ သိေသာ်
0့ အG0ပညာ
ဆိင
0 ရ
် ာ ေအာင်ြမင်မD သက်သက်ေတာ့ မဟ0တပ
် ါ။ အြခားအရာများလည်း ပါ၀င်ပါသည်။)

16
 Resilience Module for Youth

(၂) သိချင်စတ
ိ ြ် ပင်းြပမ<Uိ3ြခင်း (curiosity)
ြဖစ်ေနတဲ့ အေြခအေနကိ0 အေြခအေနအတိင
0 း် စိတ၀
် င်တစားTUိြခင်း၊ ဘာသာရပ်များ အေXကာင်း
အရာများသည် GUစသ
် က်စတ
ိ ၀
် င်စားစရာေကာင်းသည်ဟထ
0 င်ြမင်ြခင်း၊ စ[းစမ်းTUာေဖွေလ့လာ
ေဖာ်ထတ
0 ြ် ခင်း

(၃) ေဝဖန်ပိ0ငး် ြခား2ိင

0 မ
် <Uိ3ြခင်း (judgement)
အေXကာင်းအရာတစ်ခက
0 ိ0 ေသချာေတွးေတာWပီး အဖက်ဖက်မU ေလ့လာစမ်းစစ်ြခင်း၊ ြမန်ဆန်စာွ
ေကာက်ချက်မချြခင်း၊ သက်ေသများ ေတွV TUိလာပါက ထင်ြမင်ယဆ
[ ချက်များ ေြပာင်းလဲGင
ိ0 ြ် ခင်း၊
သက်ေသအားလံး0 ကိ0 မ^တစွာ ချိနဆ
် Gိင
0 ြ် ခင်း

(၄) အြမင်L<ေထာင်ေ
့ ကာင်းU3ိြခင်း (perspective)
အြခားသ[များကိ0 ဥာဏ်ပညာ အေမ^ာ်အြမင် ြပည်၀
့ သည့် ေဆွးေGွးမDများ ြပ3လ0ပ်ေပးGိင
0 ြ် ခင်း၊
မိမိကယ
ိ0 တ
် င
ိ0 G
် င
U ့် အြခားသ[များ အဓိပာ| ယ်Tိသ
U ည်၊့ လက်ခG
ံ င
ိ0 ေ
် လာက်သည့် ကမšာေလာကဆိင
0 ရ
် ာ
အေတွးအေခpများ အြမင်များ TUိြခင်း။

(၅) သင်ယမ
Y <ကိ0 ြမတ်2းိ0 ြခင်း (love of learning)
မိမိဘာသာြဖစ်ေစ စနစ်တကျြဖစ်သည့် နည်းလမ်းများြဖင့် ြဖစ်ေစ ကFမ်းကျင်မမ
D ျား၊ ေခါင်းစ›များ
GUင ့် အသိပညာ အသစ်များကိ0 တတ်ကFမ်းေအာင် ြပ3လ0ပ်Gင
ိ0 ြ် ခင်း၊ သိချင်စတ
ိ ် ြပင်းြပမDGင
U ့် လည်း
ဆက်စပ်Gင
ိ0 ပ
် ါသည်။ သိေသာ်
0့ ၄င်းထက်ပိသ
0 ာWပီး မိမိသသ
ိ ည်အ
့ ရာကိ0 စနစ်တကျြဖစ်ေအာင် ြပ3လ0ပ်
Gိင
0 သ
် ည့် အပိင
0 း် ပါ ထပ်မံပါTUိပါသည်။

စိတဓ
် ာတ်ခွန်အား (Courage)

(၆) Lိ0 းသားမ<Uိ3ြခင်း (honesty)

မUနေ
် သာစကားကိေ
0 ြပာြခင်းအြပင် စစ်မန
U ေ
် သာ အြပ3အမ[များြဖင့် ြပ3မ[ြခင်း တြခားသ[ကိ0
ဆက်ဆြံ ခင်း၊ ဟန်ေဆာင်မမ
D TUိြခင်း၊ မိမိ၏အြပ3အမ[Gင
U ့် စိတခ
် စ
ံ ားမDများကိ0 တာဝန်ယြ[ ခင်း

17
 Resilience Module for Youth

(၇) ဇွဲလလU3
ံ0 ့ ိြခင်း (perseverance)
မိမိ စ လိက
0 ေ
် သာ အလ0ပ်ကိ0 အဆံး0 သတ်ေအာင်လပ
0 ်ြခင်း၊ အခက်အခဲေတွGင
U ့် Xကံ3ေတွVရသည့တ
် င
ိ0 ်
မိမိလပ
0 ်ေနတဲ့ အလ0ပ်ကဇ
ိ0 ဲွမေလ^ာဘ
့ ဲ Wပီးေြမာက်ေအာင်လပ
0 ်ြခင်း၊ အလ0ပ်များWပီးဆံး0 မDအေပp
ေကျနပ်မT
D ိUြခင်း

(၈) သတ~ U
ိ ိ3ြခင်း (bravey)
Wခိမ်းေြခာက်မအ
D G“ရာယ်၊ စိနေ
် ခpမD၊ အခက်အခဲ GUင ့် နာကျင်မမ
D ျားကိ0 လက်မတွနြခင်
် ့ း။
ဆန်ကျင်
့ ခရံ မDများ အတားအဆီးများ TUိသည်တ
့ င
ိ0 ် အမUနတ
် ရားအတွက် ရပ်တည်ေြပာဆိြ0 ခင်း၊
ထင်TာU းေကျာ်XကားမDမTUိသည်တ
့ င
ိ0 ် မိမိယXံ0 ကည်သည်အ
့ တိင
0 း် ြပ3မ[ေဆာင်ရွကြ် ခင်း (N0ပ်ပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ
သတ“T
ိ ိြU ခင်း ပါ၀င်ပါသည်။ သိေသာ်
0့ N0ပ်ပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ သတ“T
ိ ိြU ခင်း သက်သက်ေတာ့ မဟ0တပ
် ါ။ အြခား
အရာများလည်း ပါ၀င်ပါသည်။)

(၉) တက်•ကမ<အြပည့်Uိ3ြခင်း (zest)

ဘဝကိ0 ခွနအ
် ားအြပည်၊့ စိတလ
် ပ
D ်TာU းမDအြပည်G
့ င
U ့် ြဖတ်သန်းြခင်း၊ မည်သည်အ
့ ရာကိမ
0 U စိတမ
် ပါဘဲ
Wပီးစလွယသ
် ေဘာ မလ0ပ်ြခင်း၊ ဘဝကိ0 စွနစားခန်
့် းလိမU
0 ့ တယ
် W[ ပီး ခွနအ
် ားအြပည်G
့ င
U ့် တက်œကစွာ
ေTU Vဆက်ြခင်း

လYသားဆန်ြခင်း (Humanity)

(၁၀) လYမ<ေရးရာဥာဏ်ပညာU3ိြခင်း (social intelligence)

တြခားသ[ေတွရဲ ့ ခံစားချက်များ၊ ရည်ရွယခ
် ျက်များကိ0 သတိထားမိတတ်ြခင်း၊ မတ[ညတ
ီ ဲ့ လ[မေ
D ရး
အေနအထားများတွင ် ဘယ်လဆ
ိ0 ေ
ီ လျာ်ေအာင်ေနရမလဲဆတ
0ိ ာကိန
0 ားလည်ြခင်း၊ အြခားသ[များ ကိ0
မည်သ0ိ လD
့ Vေ
ံ ဆာင်ရမည်ကိ0 သိTိန
U ားလည်ြခင်း

(၁၁) Xကင်နာတတ်ြခင်း (kindness)

တြခားသ[များကိ0 ေကာင်းသည်အ
့ ရာများ ြပ3လ0ပ်ေပးြခင်း၊ အက[အညီေပးြခင်း GUင ့် ဂN0စက
0ိ ေ
် ပးြခင်း။

18
 Resilience Module for Youth

(၁၂) ချစ်ခင်ြမတ်2းိ0 တတ်ြခင်း (love)

အြခားသ[များGUင ့် နီးစပ်သည့် ဆက်Gယ
ွ မ
် မ
D ျားကိ0 တန်ဖိ0းထားြခင်း (အထ[းသြဖင့် အြပန်အလUန ်
ေ၀ငUသည့် ဂN0စက
0ိ ေ
် ပးသည့် ဆက်Gယ
ွ မ
် မ
D ျား)၊ လ[များGUင ့် ရင်းGUးီ စွာေနထိင
0 ြ် ခင်း

တရားမ…တမ< (Justice)

(၁၃) မ…တမ<Uိ3ြခင်း (fairness)

လ[သားအားလံး0 ကိ0 အမUနတ
် ရားGUင ့် တရားမ^တမDအတွက် တန်းတ[ညမ
ီ ^ဆက်ဆြံ ခင်း၊ အြခားသ[များ
GUင ့် ပတ်သက်သည့် ဆံး0 ြဖတ်ချက်များအေပp မိမိ၏ စိတခ
် စ
ံ ားမDများ၏ သက်ေရာက်မမ
D ျား
မTUိေစြခင်း၊ လ[တင
ိ0 း် ကိ0 မ^တသည့် အခွငအ
့် ေရးေပးြခင်း

(၁၄) ေခါင်းေဆာင်မ<Uိ3ြခင်း (leadership)

မိမိ အဖွဲV၀င်ြဖစ်ေနသည့် အဖွဲVအတွငး် အဖွဲV၀င်အချင်းချင်း အဆင်ေြပေြပGUင ့် အလ0ပ်များWပီး
ေကာင်းစွာ Wပီးေြမာက်ေအာင် အားေပးGိင
0 ြ် ခင်း၊ အဖွဲV၏ လ0ပ်ငန်းများကိ0 စီမံGင
ိ0 ြ် ခင်း GUင ့် လ0ပ်ငန်းများ
ြဖစ်ေြမာက်ေအာင်ြမင်ေအာင် ပံပ
့ ိး0 ေပးGိင
0 ြ် ခင်း

(၁၅) ပYးေပါင်းလ0ပ်ေဆာင်မ<Uိ3ြခင်း (team work)

အဖွဲV၏ အဖွဲV၀င်တစ်ဦးအြဖစ် ေကာင်းစွာလ0ပ်ေဆာင်ြခင်း၊ မိမိအဖွဲအ
V ေပp သစgာTUိြခင်း၊ မိမိကျရာ
အခန်းက’ကိ0 ေဆာင်ရွကြ် ခင်း

မိမိကယ
ိ0 က
် ထ
ိ0 န
ိ ်းသိမ်း2ိင
0 မ
် < (temperance)

(၁၆) သတိUိ3ြခင်း (prudence)

ေရွ းချယ်မမ
D ျားမလ0ပ်မီ သတိထားြခင်း၊ မလိအ
0 ပ်ေသာ စွနစားမD
့် များကိ0 မလ0ပ်ြခင်း၊ ေနာင်တရမည့်
အေြပာအဆိ၊0 အြပ3အမ[များကိ0 မလ0ပ်ြခင်း

19
 Resilience Module for Youth

(၁၇) ခွငလ
့် တ
] တ
် တ်ြခင်း (forgiveness)
အမUားြပ3လ0ပ်ဖ[းသ[များကိ0 ခွငလ
့် တ
: ြ် ခင်း၊ အြခားသ[များ၏ မြပည်ဝ
့ မDများကိ0 လက်ခန
ံ ားလည်ြခင်း၊
ဒ0တယ
ိ အCကိမ် အခွငအ
့် ေရးေပးြခင်း၊ လက်စားေချလိစ
0 တ
ိ မ
် TUိြခင်း

(၁၈) မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 ေစာင်ထ
့ န
ိ ်းြခင်း (self-regulation)
မိမိခစ
ံ ားချက်Gင
U ့် အြပ3အမ[များကိ0 ချ3ပ်ထန
ိ း် ြခင်း၊ စည်းကမ်းTUိြခင်း၊ မိမိ၏ စိတခ
် စ
ံ ားမD လိအ
0 င်
ဆG•များကိ0 ထိနး် ချ3ပ်Gင
ိ0 ြ် ခင်း

(၁၉) မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 23မ
ိ ့်ချမ<Uိ3ြခင်း (humility)
(အေြပာအားြဖင့် မဟ0တဘ
် )ဲ မိမိ၏လ0ပ်ေဆာင်ချက်များ၊ ေအာင်ြမင်Wပီးေြမာက်မမ
D ျားြဖင်သ
့ ာ
သက်ေသြပြခင်း၊ မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 အTUိအတိင
0 း် ထက်ပိW0 ပီး အေရးပါသည်ဟ0 မယ[ဆြခင်း

အဘိဥာဏ် (transcendence)

(၂၀) လ3ပေXကာU
့ 3ငး် မ<2င
3 ့် ထYးြခားသာလွန်မ<တကိ
ိ0 ့ 0 သေဘာကျခံစားတတ်ြခင်း (appreciation of
beauty and excellence)
သဘာ၀တရား GUင ့် အG0ပညာ မUအစ သခ•ျာ GUင ့် သိပံ| က’များအထိ ေနစဥ်
့ ဘ၀အေတွV အXကံ3များ
၏ က’အသီးသီးတွင ် အလUအပများ၊ သာလွန ် ထ[းကဲမမ
D ျားGUင ့် ကFမ်းကျင်ေဆာင်ရွကG
် င
ိ0 မ
် မ
D ျားကိ0
သတိြပ3မိြခင်းGUင ့် သေဘာကျခံစားတတ်ြခင်း

(၂၁) ဘာသာတရားခံယခ
Y ျက်နက်L<ိငး် ြခင်း (sprituality)
ကမšာေလာကCကီးရဲ ့ အေရးCကီးေသာ အဓိပာ| ယ် GUင ့် ဦးတည်မD အေပp TUငး် လင်းေသာ ယံX0 ကည်
ချက်TိUြခင်း၊ မိမိသည် ဒီေလာကCကီး၏ မည်သည်အ
့ ခန်းက’မUာ ပါဝင်ေနသည်ကိ0 သေဘာေပါက်
နားလည်ြခင်း၊ လ[ကျင်
့ ဝ ့ တ်များကိပ
0 ံေ
0 ဖာ်သည့် ဘ၀အဓိပာ| ယ်များ ကိ0 ယံX0 ကည်မD TUိWပီး ထိယ
0 Xံ0 ကည်မD
များတွင ် စိတခ
် ျမ်းေြမ့မT
D ိြU ခင်း

20
 Resilience Module for Youth

(၂၂) ေမ…ာ်လင်ခ
့ ျက်Uိ3ြခင်း (hope)
အနာဂတ်အတွက် အေကာင်းဆံး0 ကိ0 ေမ^ာ်လင်W့ ပီး ထိအ
0 ေကာင်းဆံး0 ရလဒ်ကိ0 ရေအာင် Cကိ3းစားြခင်း၊
ေကာင်းေသာအနာဂတ်ဆတ
0ိ ာ ကိယ
0 လ
် ပ
0 ်လ^င်ရGိင
0 တ
် ယ်လိ0 ယံ
့ X0 ကည်ြခင်း

(၂၃) ေကျးဇYးသိတတ်ြခင်း (gratitude)

ဘဝမUာြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ့ ေကာင်းမွနေ
် သာအရာေတွကိ0 သတိထားမိWပီး ေကျးဇ[းတင်ြခင်း၊ ေကျးဇ[းတင်
ေXကာင်း အချိနေ
် ပး ေြပာဆိြ0 ပသြခင်း။

(၂၄) ဟာသဉာဏ်Uိ3ြခင်း (humor)

ရယ်ေမာြခင်း GUင ့် စေနာက်ြခင်းတိကိ
0့ 0 ေပျာ်ေမွV ြခင်း၊ တြခားသ[များကိ0 ြပံ3းေပျာ်ေစြခင်း၊
အေကာင်းြမင်တတ်ြခင်း၊ ဟာသေြပာြခင်း သိမဟ0
0 ့ တ် ေဖာ်ထတ
0 ြ် ပ3လ0ပ်ြခင်း

https://www.viacharacter.org/character-strengths မU ေဖာ်ြပချက်များြဖစ်သည်။

စိတေ
် ြဖေလျာ့သည့်ေလ့ကျင်ခ
့ န်း
1. ေြပာပါ။ “ကိယ
0 သ
် ေဘာတ[တဲ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်တစ်ခက
0 ိ0 အားြဖည်ေ
့ ပးမယ့်

ေလ့ကျင်ခ
့ န်းေလး လ0ပ်Xကည်ပ
့ ါမယ်။ ကိယ
0 ရ
့် ဲ ့ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာအားသာချက်တစ်ခက
0 ိ0

ေရွ းလိက
0 ပ
် ါ။ ဒီအားသာချက်ကိ0 ထင်ဟပ်ြပေနတဲ့ အတိတက
် အြဖစ်အပျက်တစ်ခက
0 ိ0 ြပန်သာွ း

Xကည်ပ
့ ါ။ ........... မျက်စမ
ိ ိတ
U လ
် ရရင်
ိ0 ့ မUိတထ
် ားေပးပါ။ အဲဒ ီ အြဖစ်အပျက်ကိ0 ြပန်သာွ းXကည်ပ
့ ါ။

ကိယ
0 က
် ဘာလ0ပ်ေနလဲ။ ဘယ်ေနရာမUာလဲ။ ဘာေတွြမင်ရလဲ။ အဲဒ ီ ကိယ
0 ပ
် ိင
0 လ
် ကzဏာ

အားသာချက် အသံး0 ြပ3ေနတာ ကိယ

0 အ
့် တွက် ဘယ်လေ
ိ0 နလဲ။ ဘယ်လခ
ိ0 စ
ံ ားရလဲ။ အဲဒ ီ

ခံစားချက်ကိ0 ကိယ
0 ခ
် G„ာရဲ ့ ဘယ်နားမUာ ခံစားရလဲ။ လက်ကိ0 ရင်ဘတ်ေTU V မUာ ယUကတ
် င်Wပီး

ဘယ်ညာ လက်ကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်း တစ်ဖက်စီ စပ0တပ

် ါ။ (၈ Cကိမ်ခန် ့ ဘယ်ညာ ပ0တW် ပီးလ^င်)

အခ0ရပ်လရပါWပီ
ိ0 ့ ။ အသက်ကိ0 အTUညC် ကီး TUŒသွငး် TUŒထ0တလ
် ပ
0 ်ပါ။ ကိယ
0 စ
့် တ
ိ က
် ိ0 ကိယ
0 T
် ိေ
U နတဲ့

ေနရာ အခန်းထဲကိ0 ြပန်ေခpလိက

0 ပ
် ါ။ ၅ ကေန ၁ ကိေ
0 ရရင် မျက်လးံ0 ကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်း

ြပန်ဖွငလ
့် ရပါWပီ
ိ0 ့ ။ ၅......၄......၃......၂.......၁

21
 Resilience Module for Youth

အခန်း (၄) ကG2်ပ

1 ် တ၏
ိ1 ့ ဆက်2ယ
ွ မ
် <များ

ေြပာဆိဆ
0 က်ဆမ
ံ စ
D မ
ွ ်းရည်Gင
U ့် ဆက်Gယ
ွ မ
် မ
D ျားကိ0 အားေကာင်းေစြခင်း
ရည်မ3န်းချက်
အားြဖင့် အရင်းအြမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း
Xကာချိန် ၂ နာရီ ၃၀ မိနစ် သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY စာရွ က် GUင ့် ခဲတ/ံ
ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ ေဘာလ်ပင်
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ေြပာပါ။ “စိတဖ
် ိစးီ စရာေတွ Xကံ3ေတွVရတဲအ
့ ခါ မိမိတကိ
ိ0 ့ 0 ယံX0 ကည်နားလည်ေပးWပီး

အားေပးက[ညမ
ီ ည်လ
့ ေ
[ တွTိဖ
U ိ 0က
့ အေရးCကီးတဲ့ အရင်းအြမစ်ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လ[ေတွန ဲ ့

ဆက်သယ
ွ ခ
် ျင်းကေန မေကာင်းတဲ့ သက်ေရာက်မေ
D တွလည်း TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ တခါတရံ

မိမိလြံ0 ခံ3ေရးအတွက် အG“ရာယ်Tိေ

U စNံ0သာမက လ[များနဲဆက်
့ ဆြံ ခင်းအားြဖင့် ကိယ
0 က
့် ိ0 ပိW0 ပီး

စိတဖ
် ိစးီ မD ေပးတာလည်း ြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။

2. ေမးပါ။ “လက်Tိအ
U ေြခအေနထဲမာU လ[ေတွန ဲ ့ အြပ3သေဘာေဆာင်တဲ့ ဆက်သယ
ွ မ
် T
D ိေ
U အာင်

ဘယ်လလ
ိ0 ပ
0 ်လိ0 ရမလဲ
့ ။”

3. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
4. ေနစ›ေန
့ တိ
့ င
0 း် ကFန်ေတာ်တိ0 ့ လ[ေတွGင
U ့် ဘယ်လအ
ိ0 ဆက်အဆံလပ
0 ်Xကပါသလဲ။ (ဥပမာ -
စကားလံး0 ေတွကိ0 ေသချာေရွ းချယ်တာ၊ စကားသံအမျိ3းအမျိ3း၊ ကိယ
0 ေ
် နဟန်ထားအမျိ3းမျိ3း
ေရွ းချယ်တာ) ေတွဟာ လ[ေတွ ကFန်ေတာ်တကိ
ိ0 ့ 0
a. ဘယ်လိ0 ထင်ြမင်လဲ (ယံX0 ကည်မT
D ိရ
U ဲလား၊
့ သေဘာကျရဲလား)
့
b. ဘယ်လတ
ိ0 ြပန်
ံ0 ့ သလဲ (ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ အေပp သ[တိ0 ့ ဘယ်လဆ
ိ0 က်ဆလ
ံ ၊ဲ ကFန်ေတာ်တိ0 ့
ေြပာတာေတွကိ0 ဘယ်လထ
ိ0 င်ြမင်လ)ဲ ၊
c. ဘယ်လသ
ိ0 က်သာခံစားရလဲ (ကFG်ပ
0 ်တနဲ
ိ0 ့ ့ ဆက်Gယ
ွ ရ
် တဲအ
့ တွက် သ[ဆီ
့ မာU ဘယ်လိ0
ခံစားရသက်သာသွားWပီး ပိအ
0 ဆင်ေြပေြပ လ0ပ်ငန်းေဆာင်တာေတွကိ0 လ0ပ်Gင
ိ0 ်
လာသလဲ။)

22
 Resilience Module for Youth

d. အနာဂတ်မာU ဘယ်လဆ
ိ0 က်ဆမ
ံ မ
D ျိ3းဆက်Tိမ
U လဲ (ကFG်ပ
0 ်တနဲ
ိ0 ့ ့ ဆက်Gယ
ွ မ
် က
D ိ အေြခခံWပီး
ေနာက်ပိင
0 း် ဆက်ဆေ
ံ ရး ဘယ်လိ0 ပိေ
0 ကာင်းသွားသလဲ။)
5. ေြပာပါ။ “ေြပာဆိဆ
0 က်ဆံ လ0ပ်ေဆာင်မအ
D ားလံး0 ဟာ မိမိအေပpGUင ့် အြခားသ[ေတွရဲ ့
ဆက်ဆေ
ံ ရးအေပpသက်ေရာက်မT
D ိေ
U ပမယ့လ
် ည်း တချိ3 ေ
V သာအေြခအေနေတွကိ0 ပိW0 ပီး
သတိထားေပးြခင်းအားြဖင့် ဆက်ဆေ
ံ ရးေတွ ပိမ
0 ိေ
0 ကာင်းမွနေ
် အာင် လ0ပ်လရပါတယ်
ိ0 ့ ။ အဲဒ
့ ီ
အေြခအေနေတွကေတာ့ -
a. ေကာင်းေသာအေတွVအXကံ3အေXကာင်းကိ0 Xကားရတဲအ
့ ခါ
b. သေဘာထားကွလ
ဲ တ
ွဲ အ
ဲ့ ခါ
c. စိတဖ
် ိစးီ Wပီး အက[အညီလေ
ိ0 နတဲအ
့ ခါ

ေကာင်းေသာအေတွ,အXကံ>အေXကာင်းကိ0 Xကားရတဲအ
့ ခါ
1. ေြပာပါ။ “ပထမဆံး0 အေနအထား အတွက် အေြခအေနတခ0အေXကာင်း ေတွးXကည်ရ
့ ေအာင်။
ကိယ
0 ရ
့် ဲေဘာ် တေယာက်က လ0ပ်ငန်းစဥ် အစီအစ›ေအာင်ြမင်တယ်လိ0 ့ ေြပာလာတာကိ0
ေတွးXကည်ပ
့ ါ။ ရဲေဘာ်တေယာက်က ငါတိအစီ
0 ့ အစ›လံး0 ဝေအာင်ြမင်တယ်၊ ဘယ်သမ
[ လ
U ည်း
ဒဏ်ရာမရဘ[း၊ စီစ›ထားတဲအ
့ တိင
0 း် အက0နေ
် အာင်ြမင်တယ် ဆိW0 ပီး ေပျာ်ရင
: စ
် ာွ ေြပာလာတာ
ကိေ
0 တွးXကည်ပ
့ ါ။ သင်ဘယ်လခ
ိ0 စ
ံ ားရမလဲ။ သ[ကိ
့ 0 ကိယ
0 ြ် ပန် ေြပာမယ့် စကားလံး0
အတိအကျကိေ
0 တွးWပီး စာရွ ကေ
် ပpမUာချေရးပါ။ ဘယ်လအ
ိ0 ြပ3အမ[Gင
U ့် အဲစ
့ ကားလံး0 ေတွကိ0
ေြပာမယ်ဆတ
0ိ ာ ေတွးXကည့် ပါ။ ဒီဟာကိ0 တြခားပါဝင်သေ
[ တွGင
U ့် မ^ေဝဖိ0မလိ
့ ဘ 0 း[ ။”
2. ပါဝင်သေ
[ တွကိ0 စ›းစားWပီး စာရွ ကမ
် ာU ေရးချဖိ0 အချိ
့ နေ
် ပးပါ။
3. ေြပာပါ။ “ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ တံ
့ ြပန်
0 ့ ပံေ
0 တွကေတာ့ ေအာက်ပါပံစ
0 တ
ံ မျိ3းမျိ3းGUငက
့် က
ိ0 ည
် G
ီ င
ိ0 ပ
် ါတယ်။”

a. သွယဝ
် ိက
0 ် အားမေပးြခင်း “passive destructive” (စကားလမ်းေXကာကိ0 အသာစီးယ[သ[

“conversation hijacker”) (ဥပမာ - “ေအး။ ေကာင်းတယ်။ မင်းသိလား။ ငါတိ0 ့ အဖွဲV

လည်း ဒီလေ
ိ0 အာင်ြမင်မေ
D တွTိတ
U ာပဲ။ အရင်လကေလ ......”.)

b. သွယဝ
် ိက
0 ် အားေပးြခင်း “passive constructive” (စကားလမ်းေXကာ ြဖတ်သ[

“conversation killer”) (ဥပမာ - “ေအး။ ေကာင်းတာေပါ”့ ..... အြခားအရာများသိ0 ့

စိတေ
် ရာက်ေနWပီး ေကာင်းေကာင်းနားမေထာင်ေပး)

23
 Resilience Module for Youth

c. တိက
0 N
် 0 ိက် အားမေပးြခင်း “active destructive” ( အေပျာ်ဖျက်သ[ “joy killer”) (ဥပမာ

- အေပျာ်မလွနG
် င
U ဦ
့် း။ ကိစေ
g တွက မWပီးေသးဘ[း။ ေနာက်လာမည်ဟ
့ ာေတွအတွက်

ြပင်ဆင် ရဦးမယ်)

d. တိက
0 N
် 0 ိက် အားေပးြခင်း “active constructive” (အေပျာ်တးိ0 ေစသ[ “joy multiplier”)

(ဥပမာ - စိတအ
် ားထက်သန်စာွ “ဘယ်လမ
ိ0 ျိ3းလဲ။ ေြပာလိရသေလာက်
0့ ေြပာြပပါအံ0း။

မင်းတိ0 အဖွ
့ ဲVအတွက် အရမ်းအားရမိတယ်။)

4. ေြပာပါ။ “အားလံး0 စဥ်းစားမိမယ်ထင်ပါတယ်။ ေနာက်ဆး0ံ ပံစ

0 အ
ံ တိင
0 း် တံြပန်
0 ့ ြခင်းက
ဆက်ဆေ
ံ ရးေတွကိ0 ပိW0 ပီးခိင
0 မ
် ာေစပါWပီး တြခား ပံစ
0 ေ
ံ တွကေတာ့ ဆက်ဆေ
ံ ရးအေပpမUာ
မေကာင်းတဲ့ သက်ေရာက်မေ
D တွ ြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ဒီသတင်းအချက်ေတွ အေပpမUာ ဘယ်လိ0
ထင်ြမင်ယဆ
[ ချက် TUိပါသလဲ။”
5. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ မ^ေ၀မDကိ0 ေသချာနားေထာင်ေပးပါ။

သေဘာထားကွလ
ဲ တ
ွဲ အ
့ဲ ခါ
1. ေြပာပါ။ “ဒ0တယ
ိ အေနအထား တစ်ခအ
0 ေXကာင်း ေတွးXကည်ရ
့ ေအာင်။ လ[ေတွမာU မတ[ညတ
ီ ဲ့

အေတွးေတွGင
U ့် ထင်ြမင်ချက်ေတွTိပ
U ါတယ်။ တခါတေလလည်း တစ်ေယာက်Gင
U တ
့် စ်ေယာက်

သေဘာထားကွလ
ဲ တ
ွဲ ာေတွTိပ
U ါတယ်။ ဒီသေဘာထား ကွလ
ဲ တ
ွဲ ာေတွGင
U ့် ပတ်သက်Wပီး

ေြပာဆိဆ
0 က်ဆမ
ံ ေ
D တွက ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့ ဆက်ဆေ
ံ ရး အပp သက်ေရာက်မD TUိပါတယ်။ ေြပာဆိ0

ဆက်ဆပ
ံ ံ0 (၃) မျိ3း အေXကာင်း သင်Xကားဖ[းWပီးသား ြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။

a. လိက
0 ေ
် လျာသည့် ပံစ
0 ံ (Passive Communication Style) – တခါတရံလေ
[ တွGင
U ့်

ဆက်ဆတ
ံ အ
ဲ့ ခါ ကိယ
0 လ
် ခ
ိ0 ျင်တာ၊ ေြပာချင်တာ၊ ထင်တာြမင်တာေတွမေြပာတဲ့ ပံစ
0 မ
ံ ျိ3း

သံး0 မိတဲ့ အချိနေ

် တွ TUိပါတယ်။ ဒီလဆ
ိ0 က်ဆတ
ံ ဲ့ ပံစ
0 မ
ံ ျိ3းကေတာ့ ေဒါသထွကမ
် ၊D

စိတမ
် ေကျနပ်မတ
D ကိ
ိ0 ့ 0 စ0ြပံ3ေစWပီး တြခားသ[န ဲ ့ ဆက်ဆေ
ံ ရးမUာ မေကာင်းတဲ့

သက်ေရာက်မေ
D တွ ြဖစ်ေစတတ်ပါတယ်။

b. အXကမ်းဖက်သည့် ပံစ
0 ံ (Aggressive Communication Style) – တခါတရံမာU ေတာ့

တြခားသ[Gင
U ဆ
့် က်ဆတ
ံ အ
ဲ့ ခါ အXကမ်းဖက်တဲ့ ပံစ
0 မ
ံ ျိ3း လ0ပ်မိတတ်ပါတယ်။ တဖက်လက
[ ိ0

ေအာ်ေငါက်တာ၊ Wခိမ်းေြခာက်တာ မျိ3းေတွပါပါတယ်။ သ[တေြပာတာကိ

ိ0 ့ 0 သေဘာ

24
 Resilience Module for Youth

မကျတဲ့ အတွက် ခနဲတာ၊

့ ြပစ်တင်NDံချတာေတွ လ0ပ်တတ်ပါတယ်။

အဲလ
့ အ
ိ0 ြပ3အမ[ေတွကေတာ့ ဆက်ဆေ
ံ ရးကိ0 ပျက်ြပားေစWပီး တြခားသ[ကိ0 နာကျင်ေစ

Wပီး အဲဒသ
ီ န
[ ဲ ကိ
့ ယ0 ရ
့် ဲ ဆက်
့ ဆေံ ရးကိ0 ထိခက
ိ0 ေ
် စGိင
0 ပ
် ါတယ်။

c. ခိင
0 မ
် ာပွငလ
့် င်းသည်ပ
့ ံစ
0 ံ (Assertive Communication) - ေကာင်းမွနေ
် သာ ဆက်ဆေ
ံ ရး

မUာဆိရ
0 င်ေတာ့ လ[ေတွက တစ်ေယာက်Gင
U တ
့် စ်ေယာက် မတ[ညဘ
ီ း[ ဆိတ
0 ာကိ0

သိနားလည် ထားပါတယ်။ သ[တိ0 ့ လာလိခ

0 ျင်လဲ လိအ
0 ပ်လဆ
ဲ တ
0ိ ာကိ0 ေဖာ်ြပXကပါတယ်။

တစ်ေယာက်န ဲ ့ တစ်ေယာက်နားလည်ေအာင် Cကိ3းစားWပီး စိနေ

် ခpမDန ဲ ့ ပံပ
့ ိး0 မDေတွ ေပးXက

လက်ခXံ ကပါတယ်။ ကFG်ပ

0 ်တိ0 ့ ခိင
0 မ
် ာပွငလ
့် င်း စွာ ဆက်ဆXံ ကတဲအ
့ ခါ တစ်ဖက်လက
[ ိ0

နားေထာင်ေပးWပီး နားလည်ေအာင်Cကိ3းစားWပီး သ[ရဲ့ ့ လိအ

0 ပ်ချက်ေတွကိ0 ထည်သ
့ င
ွ း်

စဥ်းစား ေပးပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တစ်ဖက်မာU လည်း ကိယ

0 ဘ
် ာလိခ
0 ျင်တယ် ဘာေတွးေန

တယ် ဘာခံစားရတယ်ဆတ
0ိ ာကိလ
0 ဲ ေဖာ်ေြပေ၀ငU ေပးပါတယ်။ အWမဲတမ်း

ခိင
0 မ
် ာပွငလ
့် င်း စွာ ဆက်ဆG
ံ င
ိ0 ဖ
် ိ0 ့ ခက်ခG
ဲ င
ိ0 ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အေသးေလးေတွကစWပီး

ေလ့ကျင်ေ
့ ပးGိင
0 ပ
် ါတယ်။

2. ေြပာပါ။ “သေဘာမတ[တဲ့ အေXကာင်းအရာေတွကိ0 ေြပာြပXကတဲအ

့ ခါ အသံး0 ြပ3Gိင
0 တ
် ဲ့

နည်းေလးေတွ TUိပါတယ်။”

a. တည်Wငိမ်ေအာင်Cကိ3းစားပါ။ စကားေြပာေနစဥ် ကိယ

0 ရ
့် ဲ ့ စိတခ
် စ
ံ ားချက်ေတွကိ0

သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။

b. တစ်ဖက်လ[ ေြပာတာကိ0 ေသချာနားေထာင်ေပးပါ။

c. သေဘာတ[Gင
ိ0 တ
် ဲ့ အချက်ေတွကိ0 သတိထားနားေထာင်Wပီး ေြပာြပပါ။

d. သေဘာမတ[တဲ့ အပိင
0 း် ကိ0 တည်တည်Wငိမ်Wငိမ်န ဲ ေြပာြပပါ။
့

e. သေဘာမတ[ညမ
ီ န
D ဲ ့ အဆံး0 သတ်တဲ့ အခါ ဒီလစ
ိ0 ကားမျိ3း သံး0 လိရပါတယ်
0့ ။ “ဒီအချက် မUာ

ေတာ့ တိေတွ
0့ သေဘာထားမတိက
0 ဆ
် င
0ိ ် ပါဘ[း။ ဒါေပမယ့် သေဘာထားမတ[ညမ
ီ D ဆိတ
0 ာ

TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။”

25
 Resilience Module for Youth

3. ပါ၀င်သမ
[ ျားကိ0 လက်တေလာ သေဘာထားမတိက
0 ဆ
် င
0ိ သ
် ည့် အေXကာင်းအရာ တစ်ခက
0 ိ0

ေရွ းေစWပီး အြပန်အလUန ် ေြပာချင်းအားြဖင့် ခိင

0 မ
် ာပွငလ
့် င်းသည့် ဆက်သယ
ွ မ
် D ပံစ
0 က
ံ ိ0

ေလ့ကျင်ေ
့ စပါ။

4. ေြပာပါ။ “တစ်ခါတစ်ရံ မUာ တစ်ဖက်လက

[ ကိယ
0 က
့် ိ0 ေဒါသတCကီးနဲ ့ တံြပန်
0့ လာGိင
0 တ
် ဲ့

အေနအထားမျိ3းလည်း TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ အဲလိ0 အချိနမ
် ျိ3းေတွမာU ဒါေတွကိ0 သတိထားWပီး

လ0ပ်Xကည်G
့ င
ိ0 ပ
် ါတယ်။

a. တည်Wငိမ်ေအာင်Cကိ3းစားပါ။ စကားေြပာေနစဥ် ကိယ

0 ရ
့် ဲ ့ စိတခ
် စ
ံ ားချက်ေတွကိ0

သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။

b. တစ်ဖက်လ[ ေြပာဆိ0 ြပ3မ[ေနတာေတွကိ0 သတိထား ေစာင်X့ ကည်W့ ပီး ြပန်လည် ထင်ဟပ်

ြပပါ။

c. မိမိရဲ ခံ့ စားချက်များ GUင ့် ဘာေXကာင့် ဒီလခ

ိ0 စ
ံ ားရေXကာင်းကိ0 သတိြပ3Wပီး တစ်ဖက်လက
[ ိ0

ေြပာြပပါ။

d. အေြခအေနကိ0 ဘယ်လိ0 ေြပာင်းလဲေစချင်ေXကာင်း ေြပာြပပါ။

5. ပါ၀င်သမ
[ ျားထဲမU တစ်ေယာက်ေယာက်ကိ0 အက[အညီေတာင်းWပီး သN0ပ်ေဖာ်လပ
0 ်ေဆာင်ြပပါ။

အချိနT
် ိပ
U ါက ပါ၀င်သမ
[ ျားကိ0 အတွလ
ဲ က
ိ0 ် ေလ့ကျင်ေ
့ စပါ။

ခဏနားချိန်ေပးပါ။

စိတဖ
် ိ စးီ Vပီ း အကYအညီလေ
ိ0 နတဲအ
့ ခါ
1. ေြပာပါ။ “အခ0ေနာက်ဆး0ံ အေနGUင ့် အေနအထား တစ်ခအ
0 ေXကာင်းေတွးXကည်ရ
့ ေအာင်။
တခါတရံ ကိယ
0 ရ
့် ဲေဘာ်က စိတဖ
် ိစးီ Wပီး အက[အညီလအ
ိ0 ပ်ေနတာမျိ3း Xကံ3ဖ[းမUာပါ။ အဲလ
့ မ
ိ0 ျိ3း
အချိနေ
် တွမာU သ[ကိ
့ ဘ0 ယ်လက
ိ0 G
[ င
ိ0 မ
် လဲ။ ကိယ
0 ဆ
် ရ
0ိ င်ေကာ အဆင်မေြပတဲ့ အေြခအေန မUာ
တြခားသ[ေတွက ကိယ
0 အ
့် ေပp ကိယ
0 လ
် ိ0 ဆက်ဆေ
ံ စချင်လဲ ေတွးXကည်ပ
့ ါ။ တြခားသ[က ကိယ
0 က
့် ိ0
ေသချာနားေထာင်ေပးတာ၊ နားလည်မေ
D ပးတာ၊ အက[အညီေပးတာမျိ3းကိ0 လိခ
0 ျင်Xက ေလ့TိU
ပါတယ်။ အဲလ
့ မ
ိ0 ျိ3း ကိယ
0 ရ
့် ဲေဘာ်ခစ
ံ ားရေအာင် စိတဖ
် ိစးီ မDေလျာေ
့ အာင် ဘယ်လိ0
လ0ပ်Gင
ိ0 ပ
် ါမလဲ။”

26
 Resilience Module for Youth

2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
3. ေြပာပါ။ “တဖက်လက
[ သ[ကိ
့ 0 ေသချာနားေထာင်ေပးတယ်၊ နားလည်မေ
D ပးတယ်၊ အက[အညီေပး

တယ် လိခံ
0 ့ စားရေအာင် ဒါေတွလပ
0 ်လရပါတယ်
ိ0 ့ ။

a. တည်Wငိမ်စာွ က[ညေ
ီ ပးပါ။ (စိတဖ
် ိစးီ ေနတဲလ
့ တ
[ စ်ေယာက်ကိ0 က[ညဖ
ီ ိ0GU့ င ့်

သ[တကိ
ိ0 ့ စ
0 တ
ိ တ
် ည်Wငိမ်ေစဖိ0ဆိ
့ ရ
0 င် ပထမဆံး0 လ0ပ်ရမUာက မိမိကယ
ိ0 က
် ိ0 တည်Wငိမ်ေအာင်

ေနတာပါ။ အဲလ
့ လ
ိ0 ပ
0 ်ြခင်းဟာ ကိယ
0 အ
် က[အညီ ေပးမယ်သ
့ န
[ ဲ ့ ယံX0 ကည်မD တည်ေဆာက်

ရာမUာ အေထာက်အက[ြဖစ်ေစWပီး သ[ကိ

့ 0 တည်Wငိမ်ေစေအာင် ပံပ
့ ိး0 ေပးGိင
0 ဖ
် ိ0 ့ အတွက်

လည်း အေထာက်အက[ြဖစ်ပါတယ်။)

b. ထိေရာက်စာွ နားေထာင်ေပးပါ။ စိတဖ

် ိစးီ ေနတဲလ
့ တ
[ စ်ေယာက်ကိ0 က[ညေ
ီ ပးဖိ0ဆိ
့ ရ
0 င်

စကားနားေထာင်ေပးြခင်းက စကားေြပာြခင်းထက် ပိ0 အေရးပါပါတယ်။ ထိေရာက်စာွ

နားေထာင်ေပးGိင
0 ဖ
် ိ0 ့ အေရးCကီးတဲ့ ေဆာင်ရန် ေTUာင်ရန်ေတွကိ0 ေအာက်မာU ေဖာ်ြပ

ေပးထားပါတယ်။

ေဆာင်ရန် ေU3ာင်ရန်

o ပွငလ
့် င်းWပီး သက်ေတာင်သ
့ က်သာTUိ ေသာ o အာNံ0ပျံVလင
ွ ေ
့် နြခင်း
အေနအထားTUိပါ။ o ေသချာTUငး် လင်းစွာ နားမလည်ေသာ်လည်း
o ယဥ်ေကျးမDအရ သင်ေ
့ တာ်ပါက ေြပာသ[၏ စကားများကိ0 မိမိနားလည်သလိ0
အXကည့ဆ
် ရ
0ံ န် Cကိ3းစားပါ။ ယ[ဆလိက
0 ြ် ခင်း
o မိမိ၏ အာNံ0စး[ စိက
0 မ် က
D ိ0 ကိယ
0 ခ
် G„ာ o ပံပ
့ ိး0 မDရTUိသအ
[ ား စကားြဖတ်ေြပာြခင်း
အြပ3အမ[များြဖင့် ေဖာ်ြပပါ။ o ထင်ြမင်ယဆ
[ ချက်များ၊ တိက
0 N
် 0 ိ က်
o သငတ
့် ငသ
့် ည့မ
် ျက်GာU အမ[အရာ TUိေစပါ။ အXကံဥာဏ်များ ေပးြခင်း
o နားမလည်သည့အ
် ခါမျိ3းတွင ် ေမးြမန်းပါ။ o နိမိတြ် ပေမးခွနး် များ ေမးြခင်း
o ပံပ
့ ိး0 မDရTUိသအ
[ ား ပိမ
0 ိ0 ေ၀မ^ေြပာဆိG
0 င
ိ0 ရ
် န် o အမ[အရာအားြဖင့် အရိပ်ြပြခင်း
အက[အညီ ေပးသည့် စကားလံး0 များ၊ o ပံပ
့ ိး0 မDရTUိသG
[ င
U ့် အြငင်းပွားြခင်း
အမ[အရာများ အသံး0 ြပ3ပါ။ o ပံပ
့ ိး0 မDရTUိသက
[ သ[သည် သနားစရာ
o ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။ ေကာင်းသည်ဟ0 ခံစားသွားေစGိင
0 သ
် ည့်
အGUစခ
် ျ3ပ်ြပန်ေြပာပါ။ (အေXကာင်းအရာ အေြပာအဆိမ
0 ျား သိမဟ0
0 ့ တ် အြပ3အမ[များ
အလိက
0 ၊် အစအဆံး0 ) ေြပာXကား ြပ3လ0ပ်ြခင်း

27
 Resilience Module for Youth

o သငတ
့် ငသ
့် ည့် ေမးခွနး် များေမးပါ။ o ပံပ
့ ိး0 မDရTUိသအ
[ ား အြခားတစ်ဦးဦးGUင ့်
ေတွးေတာချိန ် GUင ့် တိတဆ
် တ
ိ ေ
် နချိနမ
် ျား GDင
ိ း် ယUဥ်ေြပာဆိြ0 ခင်း

အတွက် ခွငြ့် ပ3ပါ။ အချိနေ

် ပးပါ။

4. ပါဝင်သေ
[ တွထက
ဲ တစ်ေယာက်ကအ
ိ0 က[အညီေတာင်းWပီး ထိေရာက်စာွ နားေထာင်ြခင်းကိ0

သN0ပ်ြပပါ။

5. ပါဝင်သေ
[ တွကိ0 ၂ ေယာက် တစ်ဖဲွV တွေ
ဲ ပးWပီး ထိေရာက်စာွ နားေထာင်ြခင်းကိ0 ေလ့ကျင်ေ
့ စပါ။

6. ေလ့ကျင်ဖ
့ ိ0 အချိ
့ န ် ၁၅ မိနစ် မU မိနစ် ၂၀ ခန်ေပးပါ။
့

7. ပါ၀င်သမ
[ ျားကိ0 အ0ပ်စC0 ကီးမUာ ြပန်စW0 ပီး သ[တေမးတဲ
ိ0 ့ ့ ေမးခွနး် များကိ0 ေြဖေပးပါ။

စိတေ
် ြဖေလျာ့သည့်ေလ့ကျင်ခ
့ န်း
1. ေြပာပါ။ “ဒီသင်ခန်းစာကိေ
0 တာ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်းတစ်ခG
0 င
U ့် အဆံး0 သတ်ပါမယ်။ ဒီသင်တန်းမUာပါတဲ့

လ[ေတွကXိ0 ကည်ပ
့ ါ (နာမည်၀Uကေ
် တွပဲ ြမင်ရရင်ေတာင်မ)U ။ မတ်တပ်ရပ်Wပီး မျက်စပ
ိ ိ တထ
် ားပါ။

ကမšာအGUမU
ံ ့ ာ တစ်ေယာက်ချင်းစီက ကိယ
0 ေ
့် နရာကိယ
0 စ
် မ
ီ ာU TUိေနမယ်လိ0 ့ ေတွးXကည့် ြမင်ေယာင်

Xကည်ပ
့ ါ။ အားလံး0 ကိဆ
0 က်သယ
ွ ေ
် ပးမည့် ချစ်ခင်ြခင်းကိက
0 ယ
ိ0 စ
် ားြပ3တဲ့ အလင်းတန်းတစ်ခက
0 ိ0

ပံေ
0 ဖာ်Xကည်ပ
့ ါ။ သင်မစ
U ထွကလ
် ာတဲ့ ထိအ
0 လင်းတန်းက တြခားပါဝင်သေ
[ တွကိ0 တစ်ေယာက်

ချင်း စီ လိက
0 ခ
် ျိတဆ
် က်ေပးေနရင်းနဲ ချစ်
့ ချင်းေမတ“ာေတွ ေ၀ေငUေပးေနတယ်လိ0 ပံ
့ ေ0 ဖာ်Xကည်ပ
့ ါ။

ကFန်ေတာ်တအားလံ
ိ0 ့ း0 ဟာ ချိတဆ
် က် ဆက်Gယ
ွ ေ
် နတယ်ဆတ
0ိ ာ ခံစားXကည်ပ
့ ါ။ မတ[ညမ
ီ မ
D ျား

TUိေပမယ့် ကFG်ပ
0 ်တအားလံ
ိ0 ့ း0 က တစ်သားတည်းပါ။ လက်ကဆ
ိ0 န်Xကည်
့ W့ ပီး တြခားပါဝင်သေ
[ တွGင
U ့်

လက်ချင်းချိတထ
် ားတယ်ဆတ
0ိ ာ ေတွးXကည်ပ
့ ါ။ လက်ချင်းချိတဆ
် က်တအ
ဲ့ ခါ ေGွးေထွးတဲ့ ခံစား

ရမDကိ0 သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ကFG်ပ
0 ်တအားလံ
ိ0 ့ း0 က ချိတဆ
် က် ဆက်Gယ
ွ ေ
် နပါတယ်။

အခ0သင်ဘယ်လခ
ိ0 စ
ံ ားရပါသလဲ။ အဲဒခ
ီ စ
ံ ားချက်ကိ0 ကိယ
0 ခ
် G„ာရဲ ့ ဘယ်နားမUာ ခံစားရပါသလဲ။

သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ကိယ
0 စ
့် တ
ိ က
် ိ0 ကိယ
0 T
် ိေ
U နတဲ့ ေနရာ အခန်းထဲကိ0 ြပန်ေခpလိက
0 ပ
် ါ။ ၅ ကေန ၁

ကိေ
0 ရရင် မျက်လးံ0 ကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်း ြပန်ဖွငလ
့် ရပါWပီ
ိ0 ့ ။ ၅......၄......၃......၂.......၁

28
 Resilience Module for Youth

အခန်း (၅) ဦးတည်ချက်ြဖင့် ေU3 -ဆက်ြခင်း

အခက်အခဲများXကား ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက်ကိ0 TUာေဖွြခင်းြဖင့် အရင်းအြမစ်များ
ရည်မ3န်းချက်
တည်ေဆာက်ြခင်း
Xကာချိန် (၂) နာရီ သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY စာရွ က် GUင ့် ပံဆ
0 ရ
ွဲ န်
ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ ပစgညး် များ
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ေမးပါ။ “ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရး မတိင
0 မ
် ီ နဲ ေတာ်
့ လန
U ေ
် ရးအတွငး် မUာ သင်ရ
့ ဲ ကျင်
့ ၀ ့ တ်ဆင
0ိ ရ
် ာတန်ဖိ0းထား

မDများ ေြပာင်းလဲသာွ းတာ သင်သတိြပ3မိတာTUိပါသလား။ ဘာေတွြဖစ်မလဲ။ ေြပာြပလိ0 ့

အဆင်ေြပရင် ေ၀ငU ေပးပါ။”

2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

ခက်ခဲသည့် အချက်အလက်များ

1. ေြပာပါ။ “အခ0ေတာ်လန
U ေ
် ရးအတွငး် မUာ ကFG်ပ
0 ်တရင်
ိ0 ့ ဆင
0ိ ရ
် တဲ့ ခက်ခတ
ဲ ဲ့ အမUနတ
် ရားများ

TUိပါတယ်။ တပ်သားများရဲ ့ ခံGင

ိ0 ရ ွ ်းအားြမ{င်တ
် ည်စမ ့ င်မD သင်တန်းတစ်ခြ0 ဖစ်တဲ့ “Battlemind”

သင်တန်းမUာ ဆိရ
0 င် တပ်သားေတွ ရင်ဆင
0ိ ရ
် တဲ့ ခက်ခတ
ဲ ဲ့ အေနအထားများကိ0 ေဖာ်ြပေဆွးေGွး

ထားပါတယ်။ အဲဒ ီ အချက်ေတွကိ0 ေအာက်မာU ေဖာ်ြပထားပါတယ်။ အဲဒ ီ အချက်ေတွထက

ဲ

တစ်ချိ3 Vက ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ အေနအထားနဲ
့ လာတိ
့ က 0 ဆ
် င
0ိ တ
် ာလည်း ြဖစ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။”

a. တိက
0 ပ
် ဲမ
ွ ာU ေXကာက်ရွံ စ
V တ
ိ ြ် ဖစ်တာက သဘာဝပါ။ (ေXကာက်ရွံ Vတတ်ြခင်းက ပံမ
0 န
U ပ
် ါ။

ေXကာက်စတ
ိ က
် မလ0ပ်သင်တ
့ ဲ့ စွနစားမD
့် ေတွကိ0 မလ0ပ်ဖိ0တားြမင်
့ ပ ့ ါတယ်။ အေရးCကီး

တာကေတာ့ ကိယ
0 ေ
့် Xကာက်စတ
ိ ေ
် Xကာင့် ကိယ
0 လ
် ပ
0 ်ရမည်အ
့ လ0ပ်ေတွကိ0 ရပ်တန် ့ သွား

ေစတာမျိ3း မြဖစ်ေအာင် သတိထားဖိ0ပါ။)

့

b. ရဲေဘာ်ရဲဖက်ေတွ ဒဏ်ရာရGိင
0 တ
် ယ်၊ အသက်ဆး0ံ ND ံးGိင
0 တ
် ယ်။ (လက်ခရ
ံ ခက်ခေ
ဲ ပမယ့်

ဒါဟာကFG်ပ
0 ်တေတွ
ိ0 ့ ရင်ဆင
0ိ ရ
် မယ့် တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွရဲ အမU
့ နတ် ရားြဖစ်ပါတယ်။

29
 Resilience Module for Youth

c. တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွဟာ ရဲေဘာ်တင
ိ0 း် ကိ0 စိတေ
် ရာ ကိယ
0 ပ
် ါ ထိခက
ိ0 ေ
် စပါတယ်။ (တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွ

ေXကာင့် ကFG်ပ
0 ်တကိ
ိ0 ့ 0 မေကာင်းတဲ့ သက်ေရာက်မေ
D တွ ရGိင
0 ပ
် ါတယ်။)

d. တပ်သားေတွဟာ စိတပ
် ိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ ြပဿနာတွ ဝန်ခဖ
ံ ိ0 ့ လက်တန
ွ တတ်
့် Xကပါတယ်။

(ကFG်ပ
0 ်တေတွ
ိ0 ့ ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 က
် ိ0 သန်မာရမယ် စိတခ
် င
ိ0 မ
် ာရမယ် လိ0 ့ ေြပာေလ့Tိပ
U ါတယ်။

ဒါေပမယ့် အဲဒ ီ ေ၀ဖန်မဟ

D ာ တစ်ခါတစ်ေလမUာ ကိယ
0 မ
့် ာU ြဖစ်ေနတာေတွကိ0

သတိမထားဘဲ လစ်လျŒND မိေအာင် လိအ

0 ပ်တအ
ဲ့ ခါ အက[အညီယတ
[ ာ ကိ0 မလ0ပ်မိေအာင်

ြဖစ်ေစတဲ့ သက်ေရာက်မေ
D တွ TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။

e. တပ်သားေတွဟာ ဦးေဆာင်မရ
D ဲကျND
့ ံးမDေတွကိ0 အချိနေ
် တာ်ေတာ်များများမUာ ယ[ဆ

တတ်Xကပါတယ်။ (ကFG်ပ
0 ်တေတွ
ိ0 ့ ဟာ ကျND ံးမDကိ0 အများအားြဖင့် လက်မခံGင
ိ0 X် ကပါဘ[း။

ဒါေပမယ့် ကျND ံးမDကေန သင်ယW[ ပီး မိမိကယ

ိ0 က
် န
ိ0 ဲ ့ လ[ေဘာင်
့ ေလာကကိ0 ပိမ
0 ိေ
0 ကာင်းမွန ်

ေအာင် လ0ပ်သာွ းလိရတယ်

0့ ဆတ0ိ ာ သတိေပးလိရပါတယ်
0့ ။ သင်ယမ
[ T
D ိေ
U နသမ^ ကျND ံးမD

ဆိတ
0 ာ ေအာင်ြမင်မအ
D တါက် ေြခလUမ်းေတွပါ။

f. အချင်းချင်း ဆက်ဆေ
ံ ရး အဆင်မေြပြဖစ်တာေတွ TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။ (အထ[းသြဖင့်

စိတဖ
် ိစးီ မDန ဲ တွ
့ နး် အား ဖိအားများတဲ့ အချိနမ
် ာU တစ်ေယာက်နတစ်
ဲ ့ ေယာက်ေြပာဆိမ
0 ေ
D တွ

မUာ အလွေ
ဲ တွTိတ
U ာ နားလည်မလ
D တ
ွဲ ာေတွ TUိGင
ိ0 ပ
် ါတယ်။)

g. ေTU Vတန်းထွကရ
် ြခင်းဟာ မိသားစ0များ အေပp ြပင်းထန်တဲ့ ဖိအားေပးမDေတွ TUိGင
ိ0 ်

ပါတယ်။ (ကFG်ပ
0 ်တမU
ိ0 ့ ာ ချစ်ရတဲလ
့ ေ
[ တွTိတ
U ယ်။ ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရးမUာ ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့

ပါ၀င်မေ
D Xကာင့် ကFG်ပ
0 ်တချစ်
ိ0 ့ ရတဲသ
့ ေ
[ တွ များစွာ အခက်အခဲXကံ3ရGိင
0 ပ
် ါတယ်။ ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့

နဲ သ[
့ တXကားက
ိ0 ့ ဆက်ဆေ
ံ ရးကိလ
0 ည်း များစွာ ထိခက
ိ0 G
် င
ိ0 ပ
် ါတယ်။)

h. တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွဟာ ခက်ခXဲ ကမ်းတမ်းWပီး စိနေ
် ခpမDများတယ်။ (စစ်ေရးေလ့ကျင်မ
့ D GUင ့်

တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွမာU Xကံ3ေတွV Gိင
0 တ
် ဲ့ အခက်အခဲေတွကိ0 Cကိ3တင်တက
ွ ခ
် ျက်ထားဖိ0 လိ
့ ပ0 ါမယ်။)

i. တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွမာU တပ်စေ
0 တွရဲ ့ စည်းလံး0 မDGင
U ့် တည်Wငိမ်မေ
D တွဟာ ပျက်ြပားGိင
0 ပ
် ါတယ်။

(တခါတေလ တပ်စအ
0 ချင်းချင်း သေဘာထားကွလ
ဲ တ
ွဲ ာမျိ3းြဖစ်တတ်Wပီး တစ်ေယာက် နဲ ့

တစ်ေယာက် နာကျည်းမDေတွလဲ ြဖစ်Gင

ိ0 ပ
် ါတယ်။)

30
 Resilience Module for Youth

j. တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွဟာ ကိယ
0 က
် ျင်တ
့ ရားGUင ့် လ[ကျင်
့ ဝ ့ တ်ေတွကိ0 ေမးခွနး် ထ0တစ
် ရာ

ြဖစ်ေစတတ်ပါတယ်။ (တိက
0 ပ
် ဲေ
ွ တွ အတွက် ြပင်ဆင်ေနတဲ့ အချိနန
် ဲ တိ
့ က0 ပ
် ဲေ
ွ တွ အတွငး်

မUာ လ[ကျင်
့ ဝ ့ တ်ဆင
0ိ ရ
် ာ ေ၀ခွရ
ဲ ခက်တဲ့ အေြခအေနမျိ3းေတွ Xကံ3ေတွV Gိင
0 ပ
် ါတယ်။)

2. ေမးပါ။ “ဒီထက
ဲ ဘယ်အချက်ေတွက ကFG်ပ
0 ်တရဲ
ိ0 ့ ့ လက်Tိအ
U ေြခအေနနဲ ့ ကိက
0 ည
် ေ
ီ နလဲ။

ဘယ်လက
ိ0 က
ိ0 ည
် ေ
ီ နလဲ။”

3. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
4. ေမးပါ။ “ဒီအချက်အလက်ေတွကိ0 ရင်ဆင
0ိ G
် င
ိ0 ဖ
် ိ0 ့ ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ ကိယ
0 က
့် ယ
ိ0 က
် ိ0 ဘယ်လိ0 ြပင်ဆင်

ထားGိင
0 မ
် လဲ။”

5. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
6. “Xကည်လင်ေအးချမ်းေစေသာဆ0ေတာင်း” ကိ0 ေ၀ငUေပးပါ။

“မိမိမေြပာင်းလဲGင
ိ0 ေ
် တာေ
့ သာ အေြခအေနေတွကိ0 လက်ခG
ံ င
ိ0 ရ
် န်

မိမိေြပာင်းလဲGင
ိ0 ေ
် သာအရာေတွအတွက် ေြပာင်းလဲေအာင်လပ
0 ်Gင
ိ0 သ
် ည့် စိတစ
် မ
ွ ်းအား

ထိအ
0 ရာGUစခ
် က
0 ခ
ိ0 ြွဲ ခားGိင
0 ေ
် သာ ဥာဏ်ပညာ GUင ့် စိတေ
် အးချမ်းXကင်လင်မD

ကိေ
0 ပးသနားေတာ်မပ
[ ါ။”

7. ေြပာပါ။ “ဒီအချက်ေတွကိ0 စဥ်းစားရတာ ပိW0 ပီးဆိး0 Gိင

0 တ
် ာက Xကံ3ေတွVရတဲအ
့ ချိနေ
် တွမာU နာကျင်မD

ေတွ ခံစားရGိင
0 ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကFG်ပ
0 ်တေတွ
ိ0 ့ ေကျာ်လာ: းGိင
0 တ
် အ
ဲ့ ချိနမ
် ာU ကFG်ပ
0 ်တေတွ
ိ0 ့

လ[သားတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ အဖွဲVတစ်ခအ
0 ေနနဲ ့ လ[ေဘာင်
့ တစ်ခအ
0 ေနနဲ ့ ပိမ
0 ိရ
0 င်က
့ ျက်Cကီးထွား

လာGိင
0 ေ
် အာင် နာကျင်မေ
D တွက များစွာ အေထာက်အက[ြပ3Gိင
0 ပ
် ါတယ်။”

ကG2်ပ
0 ် တရဲ
ိ0 ့ LY့ ပါLံ0

1. ေမးပါ။ “ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက် ဆိတ
0 ာကိ0 ဘယ်လန
ိ0 ားလည်ပါသလဲ။ ေတာ်လန
U ေ
် ရးကာလတစ်ေလ^ာက်

သင်ေ
့ မ^ာ်လင်ခ
့ ျက် မပျက်ေအာင် ဘယ်လထ
ိ0 န
ိ း် ထားပါသလဲ။”

2. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။
3. ေြပာပါ။ “ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက် မဲ့ တယ်ဆတ
0ိ ဲ့ စကားကိ0 အချိန ် တစ်ချိ3 V မUာ အထ[းသြဖင်ခ
့ က်ခတ
ဲ ဲ့ အချိန ်

ေတွမာU ကFG်ပ
0 ်တိ0 ့ သံး0 မိတတ်Xကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအေြခအေနေတွဟာ အများအားြဖင့်

31
 Resilience Module for Youth

အြခား သ[ေတွ နဲ ့ အေြခအေနအေပp ကFG်ပ

0 ်တထားတဲ
ိ0 ့ ့ ေမ^ာ်မန
U း် ချက်ေတွန ဲ ့ ဆက်စပ်ေနတတ်

ပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ ေမ^ာ်လင်ခ

့ ျက်ဆတ
0ိ ာ ေကာင်းေသာအနာဂတ် TUိလာGိင
0 တ
် ယ် ဆိတ
0 ာ

ယံX0 ကည်ြခင်း ဆိတ

0 ဲ့ သေဘာတရားတစ်ခအ
0 ေနနဲ ့ Xကည်မ
့ ယ် ဆိရ
0 င် ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက်က သ[ဘာသ[
့

အWမဲTိေ
U နWမဲပါ။ အဲဒ ီ ေမ^ာ်လင်ခ
့ ျက်ကိ0 ယ[ထားမလား၊ လ:တလ
် က
ိ0 မ
် လား အဲဒအ
ီ တွက်

ကိယ
0 ဘ
် ာလ0ပ် မလဲ ဆိတ
0 ာ က ကိယ
0 ရ
့် ဲ ဆံ
့ း0 ြဖတ်ြဖစ်ေနပါတယ်။”

4. ေြပာပါ။ “ဒီေတာ်လန
U ေ
် ရးအWပီး ကိယ
0 လ
် ခ
ိ0 ျင်တဲ့ “ြမန်မာGိင
0 င
် ”ံ ရဲ ့ အေနအထားကိ0 ပံဆ
0 Xွဲ ကည့်

ပါမယ်။ ၁၀ မိနစ်ေလာက် အချိနယ

် ပ
[ ါ။ ကိယ
0 ဆ
် ထ
ွဲ ားတဲပ
့ ံက
0 ိ0 အ0ပ်စထ
0 က
ဲ တြခားသ[ေတွကိ0

ြပချင်လည်းရပါတယ်။ မြပချင်လည်းရပါတယ်။ ေ၀ငUချင်တယ်ဆရ

0ိ င် screen shot ဒါမUမဟ0တ်

ဓာတ်ပံN
0 0 ိကW် ပီး screen share လ0ပ်Wပီးြပတာ ဒါမUမဟ0တ် chat ကေန ေ၀ငUတာမျိ3း

လ0ပ်Gင
ိ0 ပ
် ါတယ်။”

5. ၁၀ မိနစ်Wပီးေနာက် ေမးပါ။ “ကိယ

0 ဆ
် ထ
ွဲ ားတဲပ
့ ံက
0 ိ0 ေ၀ငUချင်တသ
ဲ့ မ
[ ျား TUိပါသလား။”

6. ပါ၀င်သမ
[ ျား၏ တံြပန်
0 ့ မအ
D တွက် ေစာင်ေ
့ ပးပါ။ သင်ေ
့ တာ်စာွ ြပန်လည်ထင်ဟပ်ြပပါ။

စိတေ
် ြဖေလျာ့သည့်ေလ့ကျင်ခ
့ န်း
2. ေြပာပါ။ “ဒီသင်ခန်းစာကိေ
0 တာ့ ေလ့ကျင်ခ
့ န်းတစ်ခလ
0 ပ
0 ်Wပီး အဆံး0 သတ်ပါမယ်။ သက်ေတာင့်

သက်သာထိင
0 W် ပီး ြဖစ်Gင
ိ0 ရ
် င် မျက်လးံ0 ပိတလ
် က
ိ0 ပ
် ါ။ ေတာ်လန
U ေ
် ရးအလွန ် ကိယ
0 ြ် ဖစ်ချင်သာ

ြမန်မာြပည်ကိ0 စိတက
် း[ ပံေ
0 ဖာ်Xကည်ပ
့ ါ။ ဘာကိေ
0 တွVရလဲ။ လ[ေတွကဘယ်လT
ိ0 ိလ
U ။ဲ ND ခင်းက

ဘယ်လT
ိ0 ိလ
U ။ဲ ကိယ
0 က
် ဘာေတွလပ
0 ်ေနမလဲ။ ြမင်ရတာေတွကိ0 သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ........

Xကားရတာေတွကိ0 သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ........ အနံရတာTU
့ ိရင် သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ........ သင်ဘာေတွ

နဲ ့ ထိေတွVေနလဲ သတိြပ3Xကည်ပ
့ ါ။ ........ ဘယ်လခ
ိ0 စ
ံ ားရလဲ။ အဲဒခ
ီ စ
ံ ားချက်ကိ0 ခG„ာကိယ
0 ရ
် ဲ ့

ဘယ်အပိင
0 း် မUာ ဒီလခ
ိ0 စ
ံ ားေနရလဲ။ သတိြပ3ရင်းနဲ ့ လက်ကိ0 ရင်ဘတ်ေTU V မUာ ယUကW် ပီး ဘယ်ညာ

ြဖည်းြဖည်းချင်း တစ်ဖက်စပ
ီ တ
0 ပ
် ါ။ (၈ Cကိမ်ခန် ့ ဘယ်ညာ ပ0တW် ပီးလ^င်) အခ0ရပ်လရပါWပီ
ိ0 ့ ။

အသက်ကိ0 အTUညC် ကီး TUŒသွငး် TUŒထ0တလ

် ပ
0 ်ပါ။ ကိယ
0 စ
့် တ
ိ က
် ိ0 ကိယ
0 T
် ိေ
U နတဲ့ ေနရာ အခန်းထဲကိ0

ြပန်ေခpလိက
0 ပ
် ါ။ ၅ ကေန ၁ ကိေ
0 ရရင် မျက်လးံ0 ကိ0 ြဖည်းြဖည်းချင်း ြပန်ဖွငလ
့် ရပါWပီ
ိ0 ့ ။

၅......၄......၃......၂.......၁”

32
 Resilience Module for Youth

အစီအစဥ်2င
3 ပ
့် တ်သက်Vပီ း ေဆွးေ2ွးမ<

ရည်မ3န်းချက် အစီအစဥ်ပါ၀င်သမ
[ ျားထံမU တံြပန်
0 ့ မမ
D ျားရTUိရန်
Xကာချိန် ၃၀ မိနစ် သင်Xကားမ<ပံ0စံ အွနလ
် င
ိ0 း် / လ[ေတွV
ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
မTUိပါ။ ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ေယာက်

လ0ပ်ေဆာင်ရန် လမ်း\]န်
1. ေြပာပါ။ “ဒီအစီအစဥ် နဲပတ်
့ သက်Wပီးေတာ့ သင်တရဲ
ိ0 ့ တ0
့ နြ် ပန်
့ ေဆွးေGွးမDကိ0 ရယ[လပ
ိ0 ါတယ်။”
2. ေမးပါ။ “ဒီအစီအစဥ်က သင်အ
့ တွက် ဘယ်လေ
ိ0 နပါလဲ။ အေသးစိတေ
် ြဖေပးပါ။”
3. သ[တရဲ
ိ0 ့ အေြဖေတွ
့ ကိ0 လိက
0 မ
် တ
U W် ပီး ချေရးပါ။
4. ေမးပါ။ “ဒီအစီအစဥ်မာU ပါ၀င်တာ ဘယ်လိ0 အခက်အခဲေတွန ဲ ရင်
့ ဆင0ိ ခ
် ရ
ဲ့ ပါလဲ။”
5. သ[တရဲ
ိ0 ့ အေြဖေတွ
့ ကိ0 လိက
0 မ
် တ
U W် ပီး ချေရးပါ။
6. ေမးပါ။ “အြခား ေမးခွနး် ေမးစရာ၊ အXကံြပ3စရာ၊ အြခားမUတခ
် ျက် ေတွ TUိပါသလား။”
7. သ[တရဲ
ိ0 ့ အေြဖေတွ
့ ကိ0 လိက
0 မ
် တ
U W် ပီး ချေရးပါ။
8. အစီအစဥ်Wပီးပါက ပံပ
့ ိး0 သ[ ြဖည်ရ
့ န် ေဖာင်ကိ0 ြဖည်ပ
့ ါ။

33
 Resilience Module for Youth

သင်တန်းအVပီ း ဆန်းစစ်ေလ့လာမ<

ရည်မ3န်းချက် အစီအစဥ်၏ အကျိ3းသက်ေရာက်မက

D ိ0 ဆန်းစစ်ရန်
၃၀ မိနစ် (အစီအစဥ် အွနလ
် င
ိ0 း် (လိအ
0 ပ်ပါက
Xကာချိန် သင်Xကားမ<ပံ0စံ
အWပီး တစ်လအXကာ) လ[ေတွV)
ဆန်းစစ်ေလ့လာရန် ကျားမ ေရာ
သင်ေထာက်ကY
လိအ
0 ပ်သည့် ပါဝင်သအ
Y ေရအတွက် အများဆံး0 (၁၀)
ပစZညး် များ
ေဖာင်များ ေယာက်

ဆန်းစစ်ေလ့လာမည့် အစိတအ
် ပိ0ငး် များ
1. ကျန်းမာေပျာ်ရင
: မ
် D
2. စိး0 ရိမ်ေXကာင်X့ ကမD
3. စိတဓ
် ာတ်ကျမD
4. စိတဒ
် ဏ်ရာြဖစ်ရပ်အလွန ် စိတဖ
် ိစးီ မD ေရာဂါ
5. စိတခ
် စ
ံ ားမDပိင
0 း် ဆိင
0 ရ
် ာ ဥာဏ်ရည်
6. အေကာင်းြမင်တတ်မ/D ေမ^ာ်လငခ
့် ျက်

34
 Resilience Module for Youth

ကိး1 ကားမ<များ

Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated

the human capacity to thrive after extremely aversive events? American

Psychologist, 59, 20 –28.

Bishop, S. (2010). Develop your assertiveness (2nd ed.). London: Kogan Page.

Daye, C. A., Webb, J. B., & Jafari, N. (2014). Exploring self-compassion as a refuge

against recalling the body-related shaming of caregiver eating messages on

dimensions of objectified body consciousness in college women. Body Image,

11(4), 547-556.

Hobfoll, S. E., Watson, P., Bell, C. C., Bryant, R. A., Brymer, M. J., Friedman, M. J., ... &

Ursano, R. J. (2007). Five essential elements of immediate and mid–term mass

trauma intervention: Empirical evidence. Psychiatry: Interpersonal and

Biological Processes, 70(4), 283-315.

Littman-Ovadia, H., Dubreuil, P., Meyers, M. C., & Freidlin, P. (2021). VIA Character

Strengths: Theory, Research and Practice. Frontiers in Psychology, 12.

Mattheß, C., Farrell, D., Mattheß, M., Bumke, P., Sodemann, U., & Mattheß, H. (2019).

The therapeutic value of trauma stabilisation in the treatment of post-

traumatic stress disorder–a Southeast Asian study. Asian journal of psychiatry,

41, 45-49.

Mayerson, N. H. (2020). The character strengths response: an urgent call to action.

Frontiers in Psychology, 2106.

Peterson C., Seligman M. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and

Classification. New York, NY: Oxford University Press.

35
 Resilience Module for Youth

Pipas, M. D., & Jaradat, M. (2010). Assertive communication skills. Annales

Universitatis Apulensis: Series Oeconomica, 12(2), 649.

Reivich, K. J., Seligman, M. E., & McBride, S. (2011). Master resilience training in the

US Army. American psychologist, 66(1), 25.

Shapiro, F. (2012). EMDR therapy: An overview of current and future research.

Steinert, C., Bumke, P. J., Hollekamp, R. L., Larisch, A., Leichsenring, F., Mattheß, H., ...

& Kruse, J. (2017). Resource activation for treating post-traumatic stress

disorder, co-morbid symptoms and impaired functioning: a randomized

controlled trial in Cambodia. Psychol Med, 47(3), 553-64.

Traumatic Stress Relief Instruction Videos (https://1stcontact.net/traumatic-stress-

relief-exercise-videos/)

Vivyan, C. (2011). CBT Self-help programs. https://www.getselfhelp.co.uk/

Wöller, W., Mattheß, H., (2020). (ROTATE) Resource-Oriented Trauma Therapy with

Elements of EMDR: Treatment Manual for Psychotherapists and Counselors in

the Field of Psychological Trauma.

36