Wpływ osobowości na sposób ćwiczenia i jakość występów publicznych
Chcąc zbadać wpływ osobowości na sposób ćwiczenia i jakość późniejszych występów
publicznych przeprowadziłam ankietę wśród uczniów II stopnia Szkoły Muzycznej oraz studentów Akademii Muzycznej. Do przybliżenia osobowości ankietowanych posłużyła mi kategoryzacja dr Taylora Hartmana. Oczywiście, całe jej założenie opiera się na określeniu zalet i wad metod pracy każdego z czterech typów. Interesowało mnie jednak, jak ułożą cztery kolory funkcjonują w środowisku stricte muzycznym, oraz jak szablonowy opis typu odnosić się będzie do samooceny ankietowanych. Ankieta składała się z sześciu pytań: 1. Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń? 2. Co zaliczyłbyś/aś do słabych stron swoich ćwiczeń? 3. Co lubisz w występach publicznych? 4. Czego nie lubisz w występach publicznych? 5. Co udało Ci się zmienić, poprawić w sposobie jakim ćwiczysz? 6. Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?
4.1 Osobowość Żółta
Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?
Co lubisz w występach publicznych? Według dr Hartmana do mocnych stron żółtych należy optymizm, pewność siebie, komunikatywność i radosne podejście do życia. Żółte osobowości najczęściej wypełniały ankietę – 30% głosów należy do nich. Czas nauki gry na instrumencie był wśród nich najbardziej zróżnicowany – wynosił od sześciu do piętnastu lat. Żółci najczęściej chwalili się systematycznością, wydajnością oraz sprawną pracą z nowymi utworami. Być może zawdzięczają te zalety swojemu silnemu, ekstrawertycznemu charakterowi. Na pytanie „co lubisz w występach publicznych” ich odpowiedzi pokrywały się – aż cztery osoby wymieniają słowo radość. „Dawanie ludziom radości i możliwość zabawienia ich”, „Daję radość innym ludziom” itp. Żółci podkreślali rolę, jaką w występie na scenie odgrywa publiczność. „Lubią kontakt z publicznością”, cenią sobie „pochwały innych”, a stres powodowany był chęcią, żeby „wypaść jak najlepiej”. Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś… Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych? Spontaniczne i wesołe osobowości Żółte do problemów w swoim ćwiczeniu zaliczają przede wszystkim chaotyczność i brak czasu. Niektórzy wspominali również za zbyt mało wykonywanych ćwiczeń technicznych. Ekstrawersja, która sprzyjała im na scenie i podczas występów publicznych, w przypadku wielogodzinnych ćwiczeń w domu okazuje się być problemem. Na scenie Żółci podobnie jak pozostali muszą mierzyć się ze stresem, niekiedy problemami pamięciowymi. Ich wypowiedzi jednak często odróżniały się od reszty interesującym podejściem do niepowodzeń: „trudno jest mi zejść ze sceny z uśmiechem, gdy wiem, że mój występ nie przebiegł jak należy” jak i poczuciem humoru: „największą trudność podczas występu publicznego sprawia mi wyjście w szpilkach na scenę”.
Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?
Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz? Czy Żółte Osobowości rozwiązały swój problem z chaotycznością i brakiem czasu na ćwiczenia? Według odpowiedzi udzielonych w ankiecie tak.
4.2 Osobowość Biała
Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?
Co lubisz w występach publicznych? Dr Hartman do zalet Białych zalicza: altruizm, opanowanie, wysoki iloraz inteligencji emocjonalnej i zdolności komunikacyjne. Mam wrażenie, że w pytaniu o mocne strony ćwiczenia, opanowanie właśnie uwidoczniło się u nich najmocniej. Biały „wie, kiedy zrobić przerwę”, ale może też pochwalić się „skupieniem i cierpliwością”. Na pytanie o występy publiczne odpowiada w sposób bardzo mądry. Najbardziej spodobała mi się ta wypowiedź „Występy są dla mnie motywacją, żeby ćwiczyć, bardzo mnie rozwijają. Wiem potem dokładnie co i jak mam robić”.
Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…
Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych? W odpowiedzi na wady podczas ćwiczenia, osoby zaklasyfikowane przez dra Hartmana jako Białe po raz kolejny ukazują spokojną stronę swojej osobowości. „Jestem za wolny, bo nie lubię się spieszyć”, „brak pracy nad szybkimi tempami”. Nie chciałabym absolutnie szufladkować, ani szerzyć stereotypów, dlatego podaję bezpośrednie cytaty. Występy sceniczne przeżywa bardzo. Największa trudność sprawia mu „wszystko, stres paraliżujący”, „trzęsące się ręce, wysoki puls, pandemia”. Jest to ogólnie występujący problem. Bardzo często osoby wysoko wrażliwe i altruistyczne, którymi lubimy się otaczać przypłacają swoje pozytywne cechy bardzo negatywnymi kosztami wewnętrznymi. Mądry nauczyciel będzie zwracał uwagę nie tylko na warsztat techniczny ucznia o takim charakterze, ale i jego stan psychiczny.
Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?
Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz?
4.3 Osobowość Niebieska
Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?
Co lubisz w występach publicznych? Niebiescy wyróżniają się: uporządkowaniem, sumiennością, samodyscypliną, precyzją oraz analitycznym charakterem. Co ciekawe, średni czas czynnego zajmowania się muzyką przez „niebieskich”, którzy wypełnili ankietę wynosił 12 lat. Słowo, którego najczęściej używali opisując sposób pracy z instrumentem był czas. Typowy niebieski „potrafi poświęcić na to dużo czasu”, chwali się „regularnością i dokładnością” i „ćwiczeniem technicznych miejsc w utworze”. Za bardzo interesujące w ich odpowiedziach na pytanie o występy publiczne uważam to, jak często mówią o możliwościach jaką im one dają. Możliwości zadowolenia publiczności tak jak żółci, czy sprawdzenia własnych umiejętności. To introspekcyjne i otwarte na nowe możliwości podejście zbliżało ich.
Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…
Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych? Podobnie jak w pytaniu o mocne strony ćwiczenia, w odpowiedzi na pytanie o te słabsze Niebiescy mówią głównie o czasie. Problem z czasem polega na marnowaniu go i rozmyślaniu zamiast grania, albo na zbyt wolnym tempie pracy. Być może również analityczna i logiczna strona ich charakteru wyszła trochę na wierzch, ponieważ parę osób przejmowało się „brakiem śpiewności w grze i za mało muzycznym podejściem do utworu”. Ciężko jednak określić, czy jest to faktycznie problem ze zbyt małym skupieniem uwagi na interpretacji, czy zbyt krytyczną samoanalizą do której snucia Niebiescy mają skłonności. Duży samokrytycyzm za to z pewnością uwidocznił się w odpowiedzi na pytanie o trudności podczas występów. Trema jest przeszywająca do szpiku kości, a świadomość presji bardzo duża, cyt. „muszę pokazać moja pracę z jak najlepszej strony”. Czytając wyniki ankiet generalnie odniosłam wrażenie, że głównym źródłem inspiracji i motywacji Niebieskich do pracy są oni sami. Z jednej strony taka samowystarczalność i niezależność to pozytywne zjawiska. Z drugiej, powinny być one również ostrzeżeniem, żeby trzymać swojego wewnętrznego krytyka na wodzy i bacznie go obserwować, żeby nie stał się zbyt surowy i niewyrozumiały.
Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?
Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz?
4.4 Osobowość Czerwona
Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?
Co lubisz w występach publicznych? Czerwoni to osoby: samodzielne i niezależnie myślące, z łatwością podejmujące decyzje, charakteryzujące się logicznym myśleniem i umiejętnością rozwiązywania problemów. Nie jestem w stanie stwierdzić, czy długa historia czerwonych z instrumentem (wszyscy ankietowani grają piętnaście lat lub więcej) to przypadek, czy odczuli już wyraźniej wpływ zajmowania się muzyką na rozwój lewej półkuli mózgu i nabyli większe umiejętności zarządzania i metodycznego podejścia do gry. Czerwoni ćwiczą w wymarzony sposób – charakteryzuje ich skupienie, planowanie, a ich uwaga jest podzielna. Ich odpowiedzi na pytanie o występy publiczne nie były wcale oczywiste i przewidywalne – nie pisali tylko sucho i rzeczowo o ich technicznych aspektach. Osobowości o kolorze czerwonym jasno wyrażają dumę ze swoich prezentacji scenicznych. „Mogę pochwalić się moja interpretacją”, Możliwość prezentacji swojego artystycznego ja, wyrażenie emocji i myśli muzycznych” – to niektóre z ich słów.
Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…
Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych? Wśród Czerwonych, podobnie jak w przypadku Żółtych do wad w ćwiczeniu wymieniany często był chaos, którego źródło było jednak zupełnie inne. Wynikał z pośpiechu, narzucaniu sobie na początku pracy z utworem zbyt szybkich temp, odkładaniem ćwiczenia wprawek i trudnych miejsc na później, a czasem niewykorzystywanie bardziej rozsądnych metod pracy, „bo się nie chce”. Za trudności podczas występów publicznych winią tremę i stres. Z najróżniejszych powodów, z których nie dało się wysnuć żadnego tematu przewodniego. Czerwoni to wbrew pozorom indywidualiści, ich odpowiedzi były najróżniejsze.