Materiał na zajęcia – poezja Adama Asnyka

I Wiersz „Do młodych”

3. Na podstawie utworu przygotuj odpowiedzi na postawione pytania:

a. z każdej strofy wypisz postulaty przedstawione przez podmiot liryczny; które z nich
dotyczą tradycji (przeszłości), a które mówią o przyszłości?

1. ___________________________________________________________________
2. ___________________________________________________________________
3. ___________________________________________________________________
4. ___________________________________________________________________
5. ___________________________________________________________________

b. zinterpretuj wyrażenie „prawdziwa mądrość” zawarte w ostatniej strofie utworu

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
c. wskaż w wierszu środki stylistyczne typowe dla liryki apelu
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
d. czy zdaniem osoby mówiącej przemiana dziejowa powinna się dokonać na drodze
destrukcji, czy w sposób ewolucyjny, konstruktywny? (zwróć uwagę na znaczenie użytych w
wierszu czasowników)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
e. przygotuj kilka argumentów, którymi możesz poprzeć tezę: „Dlaczego każde nowe
pokolenie nie potrafi zrozumieć w pełni poprzedniej generacji?”
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

II Wiersz [Miejmy nadzieję!...]

Miejmy nadzieję!… nie tę lichą, marną,

Co rdzeń spróchniały w wątły kwiat ubiera,
Lecz tę niezłomną, która tkwi jak ziarno
Przyszłych poświęceń w duszy bohatera.

Miejmy nadzieję!… nie tę chciwą złudzeń,

Ślepego szczęścia płochą zalotnicę,
Lecz tę, co w grobach czeka dnia przebudzeń,
I przechowuje oręż i przyłbicę.
Miejmy odwagę!… nie tę jednodniową,
Co w rozpaczliwem przedsięwzięciu pryska,
Lecz tę, co wiecznie z podniesioną głową
Nie da się zepchnąć z swego stanowiska.

Miejmy odwagę!… nie tę tchnącą szałem,

Która na oślep leci bez oręża,
Lecz tę, co sama niezdobytym wałem
Przeciwne losy stałością zwycięża.

Miejmy pogardę dla wrzekomej sławy,

I dla bezprawia potęgi zwodniczej,
Lecz się nie strójmy w płaszcz męczeństwa krwawy,
I nie brząkajmy w łańcuch niewolniczy.

Miejmy pogardę dla pychy zwycięskiej,

I przyklaskiwać przemocy nie idźmy!
Ale nie wielbmy poniesionej klęski,
I ze słabości swojej się nie szczyćmy.

Przestańmy własną pieścić się boleścią,

Przestańmy ciągłym lamentem się poić:
Kochać się w skargach jest rzeczą niewieścią,
Mężom przystoi w milczeniu się zbroić…

Lecz nie przestajmy czcić świętości swoje,

I przechowywać ideałów czystość:
Do nas należy dać im moc i zbroję,
By z kraju marzeń przeszły w rzeczywistość.
2. Na podstawie utworu, przygotuj odpowiedzi na pytania:

a. kim jest podmiot liryczny utworu i do kogo się zwraca?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

b. zreferuj własnymi słowami postulaty osoby mówiącej; sformułuj jej „program ideowy”
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

c. jak w wierszu zostały przedstawione nadzieja i odwaga? Jak środek stylistyczny wzmacnia
przesłanie poetyckie apelu?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

d. jaka jest Twoja opinia na temat wezwania, które pojawia się w ostatniej części utworu:
„Kochać się w skargach jest rzeczą niewieścią, / Mężom przystoi w milczeniu się zbroić…?”
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
III Wiersz Sonet IV [Jak ptaki…]

Jak ptaki, kiedy odlatywać poczną,

Bez przerwy ciągną w dal przestrzeni siną,
I horyzontu granicę widoczną
Raz przekroczywszy, gdzieś bez śladu giną,

Tak pokolenia w nieskończoność mroczną

Nieprzerwanemi łańcuchami płyną,
Nie wiedząc nawet, skąd wyszły… gdzie spoczną…
Ani nad jaką wznoszą się krainą.

W chmurach i burzy, lub w blasku promieni,

Podległe skrytych instynktów wskazówce,
Lecą, badając wąski szlak przestrzeni,

Który im znaczą poprzedników hufce,

I tę przelotną grę świateł i cieni,
Jaką w swej krótkiej zobaczą wędrówce.

1. Na podstawie wiersza przygotuj odpowiedzi:

a. określ, co jest tematem tego utworu

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

b. przeczytaj wiersz jeszcze raz; co budzi Twoje wątpliwości, czego nie rozumiesz?
Sformułuj minimum dwa konkretne pytania, np.: Co to znaczy, że…? Jak rozumieć słowa…?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

c. udziel odpowiedzi na postawione przez siebie pytania

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

d. napisz, co – Twoim zdaniem – poeta chciał przekazać odbiorcy

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

e. wypisz z sonetu słowa – klucze

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
IV Wiersz Między nami nic nie było

Między nami nic nie było

Między nami nic nie było,

Żadnych zwierzeń, wyznań żadnych;
Nic nas z sobą nie łączyło —
Prócz wiosennych marzeń zdradnych;

Prócz tych woni, barw i blasków,

Unoszących się w przestrzeni;
Prócz szumiących śpiewem lasków
I tej świeżej łąk zieleni;

Prócz tych kaskad i potoków,

Zraszających każdy parów,
Prócz girlandy tęcz, obłoków,
Prócz natury słodkich czarów;

Prócz tych wspólnych, jasnych zdrojów,

Z których serce zachwyt piło;
Prócz pierwiosnków i powojów,—
Między nami nic nie było!

1. Na podstawie tekstu, przygotuj odpowiedzi na pytania:

a. co według podmiotu lirycznego łączyło go z ukochaną, jaką rolę odgrywała w tym związku
natura?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

b. jakie znaczenie dla interpretacji wiersza ma powtarzające się słowo „prócz”

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

c. czy w wierszu podmiot liryczny posługuje się ironią?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

d. jaką rolę odgrywają w utworze środki stylistyczne?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

e. czy między kobietą a mężczyzną rzeczywiście nic się nie wydarzyło? czy wypowiedź
podmiotu lirycznego może być rodzajem gry z czytelnikiem?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________