Written

Report
in
Dalumat sa
Filipino (GE
FIL 3)
Paksa:
Yunit 5: Pagsasalin at pagdadalumat sa proyekto ng
patuloy na intelektwalisasyon ng Wikang Filipino
Pangalan: Volante, Edlyn Joyce P.
BSED SCI 2C

Panimula:

Kagaya ng mga huling pag –uulat, malaki din ang epekto nito sa
Intelektuwalisyasyon o sa mas medaling salita ay edukasyon. Malaki din ang
papel ng pagsasalin at pagdadalumat sa mga wika na ginagamit sa
intelektuwalisasyon. Sa pag-uulat na ito ay iisa isahin natin ang mga salita
pati na rin ang mga tao na nasa likod ng pagdadalumat nito.

Nilalaman:

 Ayon kay pambansang alagad ng sining na si Virgilio S. Almario na

ang gwain sa intelektuwalisasyon ay magaganap lamang kung
tatanggapin ang Filipino bilang wika ng iba’t ibang disiplinang pang
edukasyon pati narin bilang wika sa batas, negosyo, pamahalaan at sa
domain ng kapangyarihan sa lipunan.
 Kahalagahan ng pagsasalin ng mga dayuhang wika upang
maiskatuparan ang kultibasyon ng wikang Filipino ang mga
sumusunod ayon na din sa kaniya:
 Isang realidad na dapat malinawan sa gitna at lahat ng ito ay ang
napakalaking papel ng pagsasalin sa ating wika.
 Mas ginagamit ngayon ng mga edukadong Filipino sa espanyol at sa
Ingles bilang wika ng edukasyon.
 Mayroon ding mga edukado na nasanay sa Chinese at Japanese, pati
na din German at French.
Nagpanukala naman ang dalubwikang si Pamela Constantino kung paano
uunawain at isasagawa ang proyekto ng patuloy na intelektuwalasisasyon,
base sa kanya:

 Dapat tingnan ang intelektuwalisasyon bilang isang kondisyon o

kalagayan na naipapakita na o nabibigyang pagkakataon ang wika na
umunlad at magamit sa iba't ibang domain o mapapagamitan nito.
 Hindi dapat ikahon ang kakayahan ngwika na umunlad sa iba'tibang
domeyn at ikulong and diskursong intelektuwal sa espasyong
akademiko lamang.

Isinaad din ni Constantino na:

 Mahalagang hamon din sa pagsasalin ang maabot nito ang karaniwang

mamamayan at maisangkot sila sa proyektong intelektuwalisasyong
magtutulak ng demokratikong pagsasakapangyarihan sa kanila

Mahalagang maisalin ang mga tekstong magpapataas ng kanilang kaalaman,

kakayahan, at kamulatan upang makabuluhang makapag-ambag sa
pangangailangan at aspirasyon sa bansa:

Halimbawa:

Salita: Bungkalan

 Mga magsasaka ng hacienda luisita - Nakalikha ng konseptong

bungkalan ang mg manggagawang-bukid ng Hacienda Luisita batay sa
kanilang karanasan sa organikong pagsasaka na malaong nabuo bilang
isng kapaki-pakinabang na manwal para sa mga magsasaka
 Dr. Rommel Rodriguez - binigyang kahulugan ang "bungkalan" bilang
simbolo ukol sa alternatibong paggamit sa nakatiwangwang na lupa at
pagtuligsa sa patakarang minamaliit ang mga magsasaka

Mga kilalang iskolar ng iba't ibang larangang intelektuwalang nagtangkang

isa-Filipino hindi lamang ang mga termino sa kani-kanilang
espesyalisadong dispilina,kundi ang mismong diwang kabuhol ngwika sa
konteksto ng kultura at karanasang Filipino

 Florentiono Timbreza (Pilosopoiyang Pilipino)

 Virgilio Enriquez (Sikolohiyang Pilipino)
 Zeus Salazar (Pantayong pananaw/Bagong Kasaysayan)
 Prospero Covar (Pagkataong Pilipino/Antropolohiya)
 Fortunato Sevilla III (Kemistri sa Filipino)
 Tereso Tullao (Ekonomiks)
 James Domingo (Akawtansi)

Halimbawa:

Ipinakilala ni Tullao ang ekonomiks sa diwang Pilipino gamit ang

konseptong:

 Halo-halo
 Tingi-tingi
 Sari-sari

Ito ay bilang gawi, kultura, pagpapahalaga at pananaw na mahalagang salik

sa pagsusuri ng mga problema at paghahanap ng angkop na solusyon sa
pangkabuhayan at pangkaunlaran