ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

ΠΑΤΡΩΝ
ΠΑΛΑΙΟΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
ΠΕΜΠΤΗ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022
ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Πρωτοπρεσβύτερος Χαράλαμπος Παπαδόπουλος
«ΘΕΜΑ: Η ΕΝΟΡΙΑ ΣΗΜΕΡΑ»

Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα, Μητροπολίτα της Αγιωτάτης και

Αποστολικής Μητροπόλεως των Πατρών κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΕ,
Θεοφιλέστατε Επίσκοπε Κερνίτσης κ. Χρύσανθε , αγαπητοί
συμπρεσβύτεροι και Διάκονοι της Αγίας του Χριστού Εκκλησίας με
ιερό συγκλονισμό ψυχής και μόνο για λόγους υπακοής προς τον
Αρχιερέα της των Πατρέων Εκκλησίας και στοργικό Πατέρα όλων
μας, βρίσκομαι ενώπιον σας προκειμένου να αναπτύξω το θέμα της
εισηγήσεως μου που είναι «Η ΕΝΟΡΙΑ ΣΗΜΕΡΑ» .
Θεωρήσατε παρακαλώ ως δεδομένο, πως ότι ακούσετε θα είναι «η
αλήθεια μου», δηλαδή η βιωματική μου εμπειρία μέσα στην Αγία μας
Εκκλησία και δη στον ευλογημένο χώρο της Ενορίας, από όσα είδα
και άκουσα από τους παλαιοτέρους ευλογημένους ιερείς μας, που μας
παρέδωσαν το γεώργιον του Κυρίου , τον ιερό αυτό αμπελώνα που
λέγεται Ενορία, από όσα βιώνω, στην ευλογημένη Πατρίδα μας αλλά
και από τον ένα χρόνο της διακονίας μου, στην Ιερά Μητρόπολη
Ατλάντα της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, όλα αυτά τα 26 έτη του
χαρίσματος της Ιερωσύνης που διακονώ, (που τα ασθενή θεραπεύει
και τα ελλίποντα αναπληροί) και που η Αγία μας Εκκλησία
εμπιστεύθηκε στου ασθενικούς ώμους της υπάρξεώς μου, αλλά και
εξ’ όσων μπορώ να αφουγκραστώ από τους νεωτέρους αδελφούς
κληρικούς, που οπωσδήποτε ως νεοτέρα γενιά έρχονται με την ορμή
της νιότης να φέρουν ό,τι θετικό στα ενοριακά δρώμενα.

1
 Γνωρίζουμε όλοι ότι η Εκκλησία είναι Θεοϊδρυτος Οργανισμός που
έχει ως κεφαλή της τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Αυτό το σώμα
λοιπόν της Εκκλησίας μπορούμε να θεωρήσουμε ότι λειτουργεί με
δύο πνεύμονες. Ο ένας πνεύμονας είναι η Ενορίες και ο άλλος τα
Μοναστήρια που βοηθούν το σώμα, δηλαδή τους πιστούς, να έχουν
ζωή αλλά και να αξιωθούν να απολαύσουν το «περισσόν ζωής».

Απαραίτητη συνθήκη, για να λειτουργεί μια ενορία σήμερα εύρυθμα,

αποδοτικά και ευλογημένα αποτελεί το τρίπτυχο: ενότητα, υπακοή
και κοινωνία με τον Επίσκοπο, στον οποίο ανήκει αλλά και με την
Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος .
Για κάθε Εφημέριο η Ενορία είναι, όχι μόνο ένα μέρος από τη ζωή
του αλλά συνέχει και αποτελεί όλη τη ζωή του κατά κυριολεξία, αφού
για ένα ποιμένα η λειτουργία της Ενορίας, συνιστά την ανύστακτη
φροντίδα για τα λογικά πρόβατα του, το εμπιστευθέν αυτώ ποίμνιο ,
την παρακαταθήκην για την οποία θα κληθεί να δώσει λόγο και εν
κατακλείδι την εν Χριστώ οικογένεια του Ιερέως, που δεν είναι
δυνατόν να μην αποτελεί το Α και το Ω της ζωής του.
Εκ προοιμίου, η Εκκλησία στο σύνολο της και κάθε ενορία, είναι «ο
Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας» , είναι το σώμα του
Χριστού με κεφαλή της τον Χριστό και τον ευρισκόμενον «εις τύπον
και τόπον Χριστού» τον Επίσκοπο, στη δικαιοδοσία του οποίου
υπάγεται και άρα καλείται να λειτουργήσει, σύμφωνα με το
Ευαγγέλιο και φυσικά με τις κατευθύνσεις , τις οδηγίες και το
παράδειγμα του Επισκόπου.
Το «πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω» (Α΄Κορ. 14, 40)
πρέπει να διέπει την ενορία στη σημερινή οργάνωσή της, στον
διοικητικό, ποιμαντικό και πνευματικό τομέα. Με απλά λόγια ότι

2
 κάνει η Ενορία σήμερα θα πρέπει να το κάνει καλά , με ποιότητα , με
οργάνωση και όχι όπως να ναι.

Γι αυτό κατ’ αρχήν ο εφημέριος ή οι εφημέριοι μιας Ενορίας, θα

πρέπει να έχουν πλήρη συναίσθηση του λειτουργήματος και της
υψίστης τιμής που ο Θεός, δια του Επισκόπου, τους αξίωσε να
λάβουν, έναντι Θεού και ανθρώπων. Τέτοια εξουσία και τιμή που
«ούτε αγγέλοις ούτε αρχαγγέλοις έδωκεν ο Θεός» (Ἰωάννης
Χρυσόστομος, Περί Ἱερωσύνης, γ', PG 48, 643.) . Ο Κληρικός πρέπει να
ζει ζωή αγία, να αγωνίζεται κατά Θεόν και να προετοιμάζει τον εαυτό
του όπως οι αθλητές πριν τον αγώνα και οι στρατιώτες πριν τη μάχη
αφού όπως λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «καθαρθήναι δει
πρώτον, είτα καθάραι΄ σοφισθήναι και είτα σοφίσαι ΄γενέσθαι φως
και είτα φωτίσαι, εγγίσαι Θεώ, και προσαγαγείν άλλους, αγιασθήναι
και αγιάσθαι» ( Λόγος Β΄Απολογητικός της εις Πόντον φυγής….ΕΠΕ
1,164) και φυσικά για να ακολουθεί τα παραπάνω, θα πρέπει να έχει
οδηγηθεί στην ιεροσύνη έχοντας κλήση και κλίση και να
καθοδηγείται από έμπειρο πνευματικό, διαθέτοντας την έξωθεν καλή
μαρτυρία και όντας ο ίδιος μια άρτια ψυχοσωματική οντότητα.
Αυτά λοιπόν τα στοιχεία θα αποτελέσουν τις προϋποθέσεις, ώστε και
στο διοικητικό και στο ποιμαντικό και στον πνευματικό τομέα, να
κάνει ο εφημέριος τις κατάλληλες επιλογές και να λάβει αποφάσεις
προς δόξαν Θεού και σωτηρία των ανθρώπων.
Μια Ενορία δεν συνίσταται μόνο από τον εφημέριο ή τους
εφημερίους αλλά και από τα υπόλοιπα ενοριακά στελέχη, όπως είναι
τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, οι Ιεροψάλτες, ο νεωκόρος
ή οι νεωκόροι, τα μέλη του Φιλοπτώχου Ταμείου, οι Κατηχητές και
οι Κατηχήτριες, ενδεχομένως μια οργανωμένη ομάδα «Εθελοντών
Διακονίας» και φυσικά τους πιστούς. Τον εφημέριο ή τους
εφημερίους τους ορίζει ο Επίσκοπος αλλά τα στελέχη της Ενορίας

3
 καλείται να τα προτείνει ο εφημέριος στον Επίσκοπο, ώστε να τύχουν
της ευλογίας, της εγκρίσεως αλλά και του διορισμού από τον ίδιο τον
Αρχιερέα.
Είναι καταλυτικής σημασίας τα στελέχη αλλά και οι πιστοί μιας
ενορίας να βλέπουν τον εφημέριο ή τους εφημερίους, να έχουν πλήρη
υπακοή και σεβασμό προς τον Επίσκοπο και την Ιερά Μητρόπολη
και να εκτελούν αγόγγυστα τις εντολές της προϊσταμένης Αρχής και
να μεταφέρουν τη φωνή του Επισκόπου με χαρά και ζέση ψυχής. Για
κάθε κληρικό και ιδιαίτερα για νέους και άπειρους κληρικούς, η
επιλογή των στελεχών-συνεργατών της ενορίας είναι ασφαλώς πολύ
δύσκολη υπόθεση αλλά ταυτόχρονα και το «μυστικό» μιας
επιτυχημένης ή μη, ενοριακής μονάδας.
Ο Κληρικός από μόνος του ανθρωπίνως δεν μπορεί να κάνει τα
πάντα. Γι αυτό είναι ορισμένες και θεσμοθετημένες από την ίδια την
Εκκλησία, οι θέσεις των λαϊκών στελεχών που διακονούν μια ενορία.
Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται και το κλειδί της επιτυχίας ή
της αποτυχίας του έργου ενός κληρικού αλλά και όλης της Ενορίας.
Ιδιαίτερα για τα αμισθί στελέχη (Επίτροποι, μέλη Φιλοπτώχου,
Κατηχητές & Κατηχήτριες) η επιλογή θα πρέπει να γίνει, ύστερα
από πολλή προσευχή και παρατήρηση της συμπεριφοράς των
υποψηφίων προς στελέχωση της Ενορίας π.χ. εάν εκκλησιάζονται, ει
δυνατόν ανελλιπώς, εάν προσέρχονται εγκαίρως στη Θεία
Λειτουργία, εάν ζουν μυστηριακή ζωή, κοινωνούν, εξομολογούνται ,
έχουν πνευματικό (είναι πάντα πιο ασφαλές εάν τα στελέχη μιας
ενορίας έχουν ως πνευματικό τον εφημέριο της Ενορίας) , εάν είναι
άνθρωποι με πραότητα, υπευθυνότητα, διαθέτουν κάποιες δεξιότητες
χρήσιμες για το Ναό π.χ. τεχνίτης, νομικός, λογιστής, επιστήμων και
φυσικά, εάν διαθέτουν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Ευχής έργον είναι
ο εφημέριος να έχει συγχρωτισθεί με τα μελλοντικά στελέχη της

4
 Ενορίας , να έχει ανταλλάξει απόψεις , να έχει περάσει χρόνο μαζί
τους π.χ. εάν τον έχουν καλέσει στο σπίτι τους για κάποια ιεροπραξία
ή έχουν συναντηθεί σε κάποιο άλλο γεγονός κλπ.
Οι ίδιες προϋποθέσεις όμως ισχύουν και για τα υπόλοιπα στελέχη που
διακονούν επ’ αμοιβή όπως ο νεωκόρος ή οι νεωκόροι , οι ψάλτες
αλλά και τυχόν ειδικοί συνεργάτες της Ενορίας π.χ. οι λογιστές του
Ναού, ο Νομικός σύμβουλος , οι τεχνικοί των ηλεκτρονικών
υπολογιστών του Ναού (που έχουν πρόσβαση στα αρχεία και την
αλληλογραφία της ενορίας) κ.λ.π. αφού δεν πρέπει να αποτελούν ως
το μοναδικά κριτήρια για την επιλογή τους, τα τυπικά προσόντα και
η επαγγελματική τους επάρκεια αλλά εξ’ ίσου, αν όχι και
περισσότερο, να συνεκτιμώνται το ήθος, η ευσέβεια και το πνεύμα
συνεργασίας και υπακοής προς την Εκκλησία. Ακόμη, ιδιαίτερα τα
αμισθί μέλη της Ενορίας, δεν θα πρέπει ποτέ να αισθανθούν ότι
απολαμβάνουν «ισοβιότητας» στη θέση τους ούτε και να
συμπεριφέρονται ως «αξιωματούχοι» της Ενορίας αλλά ως διάκονοι
των αδελφών τους, φορώντας το «Λέντιον».
Εκτός όμως από όλο αυτό το σύνολο των ανθρώπων που είναι άκρως
απαραίτητοι για να λειτουργεί μια Ενορία σήμερα, καταλυτικό ρόλο
διαδραματίζει η οικογένεια και ιδιαίτερα η σύζυγος-πρεσβυτέρα του
Εφημερίου αφού καλείται ως συγκυρηναίος να υποβοηθεί με έναν
ιδιαίτερα ευαίσθητο και διακριτικό τρόπο τον σύζυγο ιερέα ώστε
όταν φεύγει από το σπίτι για την εφημερία του να φεύγει ήρεμος και
ξένοιαστος χωρίς η πρεσβυτέρα να ασκεί πίεση (κοινώς να γκρινιάζει
λέγοντας ότι απουσιάζει πολλές ώρες ή δεν χρειάζεται να πηγαίνει
τόσο πολύ στην Εκκλησία ή ότι δεν έγινε πρεσβυτέρα για να είναι
κλεισμένη στο σπίτι ή να ζητά από τον ιερέα παράλογα πράγματα
σχετικά με εξόδους , εκδρομές, ταξίδια σε περιόδους απαγορευτικές
για το λειτούργημα του ιερέως (π.χ τριήμερο Αγ. Πνεύματος).

5
 Ανυπολόγιστες θετικά υπηρεσίες προσφέρει η πρεσβυτέρα που
λειτουργεί με πλήρη συναίσθηση του διπλού ρόλου της, που
εκουσίως έχει αναλάβει δηλαδή από τη μια μεριά να λειτουργεί ως
σύζυγος και μητέρα και από την άλλη η παρουσία της στην Ενορία,
να λύνει και όχι να δημιουργεί προβλήματα στον ιερέα και την
ενορία.
Αυτονόητο είναι ότι η Ενορία ως Νομικό Πρόσωπο οφείλει να τηρεί
υποδειγματικά τους νόμους και τους κανόνες του Κράτους και του
Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος καθώς και τους
Ιερούς Κανόνες.
Η Ενορία έχει ως πρωταρχικό και βασικότερο έργο της τον αγιασμό
των πιστών με κέντρο και πυρήνα της αποστολής της την Θεία
Ευχαριστία ώστε να τρέφει και να αναγεννά εν Χριστώ τα μέλη της ,
να μορφώσει μέσα στις καρδιές των πιστών το Χριστό και με αυτή
την προϋπόθεση να προχωρεί στην ανάπτυξη και των υπολοίπων
χαρακτηριστικών της όπως ο ποιμαντικός και πνευματικός τομέας
της λειτουργίας της.
Ο Ναός πρέπει να είναι ανοικτός καθημερινά πρωϊ και απόγευμα με
τακτικό πρόγραμμα ιερών ακολουθιών σύμφωνα με το ωρολόγιο
πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως ,που θα τηρείται ώστε οι
άνθρωποι να οικοδομούνται , να ευλογούνται και να αγιάζονται.
Οι ακολουθίες θα πρέπει να τελούνται όπως ορίζει το Τυπικό της
Εκκλησίας χωρίς περικοπές, αυτοσχεδιασμούς, νεοτερισμούς και
λειτουργικές αυθαιρεσίες. Πάντα με κατάνυξη αλλά και
εκκλησιαστική μεγαλοπρέπεια, με πρόσωπα που γνωρίζουν την τάξη
και το τυπικό και τηρώντας τον απαιτούμενο χρόνο τελέσεως των
μυστηρίων ή των ιερών ακολουθιών. Δεν θα πρέπει ούτε να
παρατείνεται υπερβολικά η λατρεία αλλά ούτε και να τελειώνει πολύ
ενωρίτερα του προβλεπομένου. Ασφαλώς και θα πρέπει το

6
 πρόγραμμα των Ακολουθιών της Ενορίας να καθίσταται γνωστό
δημόσια, είτε τυπώνοντας το και διανέμοντας το στους πιστούς, είτε
κάνοντας χρήση των ψηφιακών μέσων, να αναρτάται στην
Ιστοσελίδα ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ευχής έργον είναι
να διαθέτει η Ενορία.
Ιδιαίτερα για τα μυστήρια της Βαπτίσεως ή του Γάμου αλλά και
οσάκις προκύπτει Εξόδιος Ακολουθία, θα πρέπει ο εφημέριος να
αξιοποιεί αυτές τις «ευκαιρίες» ώστε να κατηχεί τους «παράγοντες
του μυστηρίου» (γονείς, αναδόχους, μελλονύμφους, κουμπάρους)
προτείνοντας τους, μία συνάντηση σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα
ώστε να τους εξηγήσει όσα τελούνται στα ιερά μυστήρια , τι
σημαίνουν , τι συμβολίζουν, να κατανοήσουν έτσι, ότι τους περιμένει
μια μεγάλη ευλογία, προσωπική και οικογενειακή και ότι εν τέλει τα
μυστήρια δεν είναι ένα κοσμικό γεγονός, ένα πάρτι , ένα θρησκευτικό
φολκλόρ αλλά συνάντηση με τον ζώντα Θεό. Ωφέλιμο είναι να τους
προσφέρει και έντυπο υλικό και μάλιστα την ώρα που έρχονται στο
Ναό για να προγραμματίσουν την τέλεση του μυστηρίου. Επίσης
είναι διδακτικό, ευγενικό και προκαλεί χαρά στα ζευγάρια, όταν ο
ιερεύς στο τέλος των Μυστηρίων, αφ’ ενός μεν κάνει μια σύντομη
ομιλία περί του μυστηρίου διανθισμένη με ευχές αφ’ ετέρου δε
παράλληλα με το πιστοποιητικό τελέσεως του Μυστηρίου προσφέρει
ένα δώρο.
Σπουδαία ποιμαντική πρακτική αποτελεί και η συνάντηση στο τέλος
κάθε χρονιάς με όλα εκείνα τα ζευγάρια που τέλεσαν το μυστήριο του
Γάμου στην Ενορία.
Όσον αφορά την Εξόδιο Ακολουθία και τα ιερά μνημόσυνα ο
εφημέριος θα πρέπει να συμπαρασταθεί στους πενθούντες
ευρισκόμενος δίπλα τους, συμπάσχοντας μαζί τους, αφιερώνοντας
χρόνο για να τους παραμυθήσει και να απαντήσει στα ερωτήματα

7
 που θα του υποβάλλουν και δίδοντας και σ’ αυτήν την περίπτωση
έντυπο υλικό, περί του Θανάτου και περί της τελέσεως των Ιερών
Μνημοσύνων (πότε επιτρέπεται ή πότε δεν τελούνται ιερά
μνημόσυνα). Επίσης εάν υπάγεται στα όρια της ενορίας Κοιμητήριο
θα πρέπει ο ιερεύς να διακονεί και να δίδει μαρτυρία παραμυθίας
αλλά και να είναι ο φορέας του αναστασίμου μηνύματος της
Εκκλησίας τελώντας τις ταφές και τα τρισάγια με τρόπο
υποδειγματικό και όχι βιαστικά και τυπικά ,αποξενωμένος ο ίδιος
από τον πόνο και τη θλίψη των πενθούντων (χαίρειν μετά χαιρόντων
και κλαίειν μετά κλαιόντων ΡΩΜΑΙΟΥΣ 12.15).
Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να δρα ο εφημέριος και στις άλλες
αγιαστικές πράξεις, όπως οι ευχές στις Λεχώνες, ο Σαραντισμός, ο
Αγιασμός και το μυστήριο του Ευχελαίου κατ’ οίκον , ο αγιασμός
αυτοκινήτων, τα εγκαίνια καταστημάτων κ.α. Κάθε ευκαιρία που
μας δίδουν οι πιστοί είτε εμείς να πάμε στο χώρο τους, είτε εκείνοι να
έλθουν στο Ναό, είναι σπουδαία, είναι ευλογία , είναι ευκαιρία
οικοδομής.
Σήμερα εν πολλοίς και για πολλούς λόγους όταν γεννά μια γυναίκα
μεγάλο ποσοστό δεν λαμβάνει τις ευχές της πρώτης ημέρας .
Περιορίζονται πολλά ζευγάρια στο να προσέλθουν μόνο στο
Σαραντισμό του βρέφους, που και αυτή η αγιαστική πράξη δε γίνεται
σε πολλές των περιπτώσεων σωστά (σ’ αυτό φταίμε και εμείς οι
κληρικοί που λειτουργούμε απρόσεκτα και ως τυπικοί διεκπεραιωτές
θρησκευτικών υποθέσεων αλλά και οι λαϊκοί που «δίδουν οδηγίες
δίκην πνευματικού στα νέα ζευγάρια» π.χ σαραντισμός σε λιγότερες
ημέρες ανάλογα με το φύλλο του παιδιού ή δεν είναι και απαραίτητη
η ευχή της πρώτης ημέρας ή πήγαινε να σου διαβάσει ο παπάς
μισοσαραντισμό!!!! ενώ όλες οι αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας,
αποτελούν θαυμάσιες ποιμαντικές ευκαιρίες ώστε ο εφημέριος να

8
 μιλήσει στα ζευγάρια για τις προϋποθέσεις επιλογής αναδόχου, για τη
σημασία της επιλογής ονόματος Αγίου για το παιδί τους, για τον
χρόνο της Βαπτίσεως, για την αποφυγή κοσμικού και σε πολλές
περιπτώσεις απαράδεκτου στα όρια του ανίερου, στολισμού του
Ναού την ώρα του μυστηρίου και εν πάσι περιπτώσει περί του ότι
όπως δεν παραλείπουμε τον εμβολιασμό των παιδιών μας έτσι δεν
μπορούμε ελαφρά τη καρδία να παραλείπουμε τις ευλογίες και τον
αγιασμό που χαρίζει η Εκκλησία .
Πάρα πολύ λεπτότητα χρειάζεται στο μυστήριο της ιεράς
εξομολογήσεως αφού εκεί στην κυριολεξία ιερουργείται η σωτηρία
μιας ψυχής, είτε να κερδηθεί και να οδηγηθεί στο Χριστό είτε να
απολεσθεί και πολλές φορές για μακρό διάστημα ή δυστυχώς και για
πάντα από την Εκκλησία, λόγω της απροσεξίας ή της αδυναμίας ή
της κακής συμπεριφοράς του πνευματικού. Όπως έλεγαν οι παλαιοί
ιερείς η εξομολόγηση «δένει» τον πιστό με τον πνευματικό και κατ’
επέκταση με την ενορία κάτι που ωφελεί όλους πολυποίκιλα.
Λειτουργικά και πνευματικά είναι πολύ ωφέλιμο να τελείται κάθε
πρωτομηνιά η Θεία Λειτουργία μαζί με τον Αγιασμό, μία φορά την
εβδομάδα η Παράκληση μετά εσπερινού κηρύγματος αλλά και μία
Αγρυπνία το μήνα. Επίσης πολύ ωφελεί το μυστήριο του Ευχελαίου
στις περιόδους των νηστειών της Εκκλησίας μας.
Στα παραπάνω σημειώστε έναν εχθρό σοβαρό και ύπουλο που
ονομάζεται από-ιεροποίηση και που σε πολλές περιπτώσεις εμείς οι
εφημέριοι όχι μόνο δεν είμαστε απέναντι σ’ αυτόν τον ανελέητο εχθρό
αλλά είμαστε εμείς οι ίδιοι που τον εισάγουμε και τον εγκαθιστούμε
στο όνομα της πρακτικότητας, της συντόμευσης , της
ανθρωπαρέσκειας (διανομή αντιδώρου σε άκαιρες στιγμές, στο
δρόμο, από λαϊκούς κ.α ή κάποιες πρακτικές σχετικά με τη μετάδοση
της Θείας Κοινωνίας ( στο τέλος, λες και τιμωρούνται όσοι

9
 κοινωνούν και επιβραβεύονται όσοι δεν μεταλαμβάνουν και τι νόημα
άραγε έχει τότε η φράση «ορθοί μεταλαβόντες…» , που υποκρύπτουν
δικές μας αδυναμίες όπως άγνοια ,φυγοπονία, αδιαφορία, αμέλεια και
έλλειψη εκκλησιαστικού ήθους.
Στα πλαίσια της πνευματικής στήριξης των πιστών πρέπει να δίδεται
μεγάλη βαρύτητα στο Κατηχητικό έργο, το οποίο επιβάλλεται να
αγκαλιάζει όλες τις ηλικίες « Τα αρνία του Θεού» όπως έλεγε ο
αοίδιμος πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος ιδρυτής των
Κατηχητικών Σχολείων της Εκκλησίας της Ελλάδος, από τα παιδιά
της προσχολικής ηλικίας, τα παιδιά που φοιτούν σε όλες τις βαθμίδες
εκπαίδευσης , να λειτουργεί Σύναξη Νέων, Κύκλοι μελέτης Αγίας
Γραφής, Ενοριακή Χορευτική Ομάδα, Ενοριακή Χορωδία είτε
μόνιμα είτε περιστασιακά π.χ στα Εγκώμια της Μεγάλης
Παρασκευής, Ενοριακή μπάντα, Ομάδα Ποδοσφαίρου-
Καλαθοσφαίρισης, να ασκούνται στην Ελεημοσύνη είτε
προσφέροντας από το δικό τους χαρτζιλίκι ¨στον κουμπαρά της
Αγάπης¨ του Κατηχητικού, είτε φέρνοντας τρόφιμα για την Τράπεζα
Τροφίμων της Ενορίας, να γίνονται ημερήσιες κατηχητικές δράσεις
που μπορεί να περιλαμβάνουν τον εκκλησιασμό, πρωϊνό γεύμα,
παιχνίδι-δεξιότητες-χορό, μεσημεριανό γεύμα, προβολή ταινίας και
το απόγευμα να παραλαμβάνουν οι γονείς τα παιδιά τους, έχοντας
εκείνα, εικόνες, γεύσεις, αρώματα και εμπειρίες ελληνορθοδόξου
ζωής, εκδρομές με το κατηχητικό πρώτα και κύρια στα Μοναστήρια
και Προσκυνήματα της Μητροπόλεως μας για να γνωρίζουν τα
παιδιά μας τα του οίκου των και φυσικά σε άλλα μέρη, να
πραγματοποιείται τελετή λήξης του κατηχητικού με συμμετοχή και
των γονέων, να πραγματοποιούνται Ενοριακοί περίπατοι σε κοντινά
μέρη, Ενοριακές Εκδρομές σε ιερά και ιστορικά μέρη, Ενοριακός
Κινηματογράφος.

10
 Επίσης κάθε χρόνο στη διάρκεια των Κατηχητικών μαθημάτων να
μιλά ιδιαιτέρως ο εφημέριος στους ιερόπαιδες και στις μυροφόρες
ώστε τα παιδιά να γνωρίζουν την τιμή, τη σπουδαιότητα και την
ευλογία που απολαμβάνουν όταν αναλαμβάνουν αυτές τις διακονίες.
Ακόμα μια Ενορία ωφελείται και ωφελεί όταν προβαίνει σε από
κοινού δράσεις με άλλες ενορίες.
Η Ενορία σήμερα οφείλει να τιμά και να διατηρεί με κάθε δυνατό και
πρόσφορο τρόπο την ιστορική μνήμη , τιμώντας με λαμπρότητα τις
εθνικές εορτές αφού στις ημέρες μας μόνο η Εκκλησία , κάποιες λίγες
οικογένειες και κάμποσοι ηρωϊκοί εκπαιδευτικοί διδάσκουν Χριστό
και Ελλάδα!
Δράσεις κοινωνικής ευθύνης όπως είναι οι επισκέψεις σε ευαγή
ιδρύματα, η Αιμοδοσία , οι ομιλίες από Ειδικούς για θέματα Υγείας ,
η δωρεάν παροχή φροντιστηριακών μαθημάτων από Εθελοντές
Εκπαιδευτικούς σε οικονομικά αδυνάτους μαθητές, η έμπρακτη
στήριξη, επιβράβευση και αναγνώριση του θυσιαστικού έργου των
Σωμάτων ασφαλείας και του Στρατού με απλές κινήσεις, όπως να
τους στείλουμε άρτο μετά την Πανήγυρη της Ενορίας μας και
μάλιστα όταν υπάγονται στα όρια της Ενορίας μας ή κάποια άλλα
είδη, ύστερα από έκτακτα γεγονότα (θυμηθείτε τη φωτιά στο Μάτι
της Αττικής ή σε τοπικό επίπεδο , είδη όπως π.χ. νερά, κρουασάν ,
σάντουιτς κλπ εκτιμώνται πολύ, από όλα αυτά τα ευλογημένα παιδιά
που υπηρετούν σ’ αυτές τις νευραλγικές για την ασφάλεια της χώρα
μας θέσεις.
Μπορούμε και πρέπει να προτείνουμε χείρα φιλίας και συνεργασίας
με τα σχολεία της Ενορίας μας, κάνοντας εμείς το πρώτο βήμα,
σπάζοντας εμείς τον πάγο όχι με ευχολόγια αλλά με πράξεις όπως,
αφού τους ρωτήσουμε, να προσφέρουμε εξ’ ολοκλήρου ή να
συμβάλλουμε στην προμήθεια εξοπλισμού απαραίτητου για το

11
 σχολείο ,ηλεκτρονικούς υπολογιστές , γραφική ύλη, απαραίτητες
επισκευές ή ότι άλλο μας ζητηθεί και είναι φυσικά εφικτό στις
δυνατότητες της Ενορίας.
Η γιορτή επίσης των Τριών Ιεραρχών είναι μία ακόμα ποιμαντική
ευκαιρία που πρέπει να την αξιοποιήσομε αφού προσέρχονται στην
Ενορία (ακόμα αλλά για πόσο ακόμα!!) όλοι οι εκπαιδευτικοί και οι
μαθητές. Εμείς μπορούμε να έχομε επικοινωνήσει αρκετές ημέρες
νωρίτερα ώστε να προσκαλέσουμε όλους τους εκπαιδευτικούς για ένα
κέρασμα μετά τη θεία λειτουργία στο πνευματικό μας κέντρο. Είναι
μέρα γιορτής και τιμής για την παιδία και αρέσει στους
εκπαιδευτικούς μας.
Ακόμη την 1η Σεπτεμβρίου όταν επιστρέφουν οι εκπαιδευτικοί στις
σχολικές μονάδες ας τους υποδεχόμαστε ως ενορία, αποστέλοντας
τους ένα κουτί γλυκά. Ας κάνουμε ότι θα θέλαμε να μας κάνουν!!!
Έτσι θα επιτύχουμε αν όχι την αγάπη αλλά σίγουρα το να μας
ανέχονται, να υπάρχει γέφυρα επικοινωνίας, φυσικά για το καλό των
παιδιών μας.
Δράσεις πολιτιστικού χαρακτήρα όπως λόγου χάρη η διοργάνωση
μιας Βραδιάς Παραδοσιακών Χορών για την εξυπηρέτηση ενός
ευγενικού ή κοινωφελούς σκοπού (για την ενίσχυση της
αποπεράτωσης ή αγιογράφησης ή ενίσχυσης του φιλανθρωπικού
έργου της ενοριακής μονάδας ) ένα γεύμα Αγάπης, μια
Φιλανθρωπική Συναυλία, ένας Αθλητικός Αγώνας προσφέρουν
πολλαπλά οφέλη στην ενορία αλλά και στους ενορίτες. Γνωρίζονται
μεταξύ τους σε πιο χαλαρές συνθήκες, συσφίγγονται και
αναπτύσσονται οι διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχαγωγούνται,
επισημαίνεται όχι μόνο από «άμβωνος» η χρεία της Ενορίας αλλά και
αποκομίζει η Ενορία είτε άμεσα είτε έμμεσα οφέλη π.χ. υλικό κέρδος,
γνωστοποίηση του έργου της κ.α.

12
 Σήμερα που κάθε ενορία δυσκολεύεται οικονομικά, καλείται ο κάθε
εφημέριος να βρεί τρόπους να βοηθήσει την Ενορία του.
Μία αποδοτική οδός είναι να ενημερώνει ειλικρινά και έντιμα τους
πιστούς γύρω από αυτό το φλέγον και εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα
των οικονομικών του Ναού. Να έχει άψογη λειτουργία στη
διαχείριση της η Ενορία ώστε αφ’ ενός μεν ο ίδιος ο Ιερεύς να μπορεί
να λέει στους ενορίτες ότι τα στοιχεία της λειτουργίας του Ναού ανά
πάσα ώρα και στιγμή είναι στη διάθεση τους αφ’ ετέρου δε να μη
διστάζει ο εφημέριος να εκθέτει είτε την αγωνία του, είτε την
δυσκολία που αντιμετωπίζει ο Ναός είτε να μοιράζεται από ωραίας
πύλης τα όνειρα που έχει για το μέλλον της Ενορίας και ο Καλός
Θεός θα φωτίζει ανάλογα στη κάθε περίπτωση.
Πέρα από τα έσοδα του Παγκαριού η κάθε Ενορία σήμερα εκτός
κάποιων λίγων εξαιρέσεων δεν έχει άλλα έσοδα και γι αυτό ένας
πρόσφορος τρόπος να ενισχύεται η ενορία είναι η κινητοποίηση των
τέκνων της. Η δημιουργία Μηνιαίων συνδρομητών, πάντα με
απόδειξη , οι λαχειοφόροι , η προσωπική επικοινωνία του Εφημερίου
με κάποιους ευκατάστατους απόδημους ενορίτες που όμως πάντα
νοσταλγούν και συγκινούνται για τα κοινά του τόπου και της ενορίας
που γεννήθηκαν, θα μπορούσαν να είναι κάποιοι τρόποι περαιτέρω
ενίσχυσης των οικονομικών της Ενορίας
Ακόμη και δράσεις εθελοντισμού μπορούν και πρέπει να
διοργανώνονται από την ενοριακή μονάδα, όπως για παράδειγμα ο
εθελοντικός καθαρισμός του Κοιμητηρίου (εάν υπάρχει),
δενδροφύτευση ,ομάδα πυροπροστασίας κλπ .
Στην Ενορία σήμερα χρειάζεται να ασχολούμαστε με τα αυτονόητα
κάποτε αλλά πλέον όχι δεδομένα λ.χ η παρασκευή προσφόρου για τη
Θεία Λειτουργία (αλήθεια πόσοι, αν όχι όλοι, έχουμε κινδυνέψει να
μην έχουμε πρόσφορο για να λειτουργήσουμε) πρέπει να διδάσκεται

13
 από την Ενορία κατ’ έτος, να λαμβάνουμε πρόνοια ως ενορία ώστε να
παροτρύνουμε τα νέα παιδιά να πηγαίνουν στο αναλόγιο και γιατί όχι
όπου διαπιστωθεί ζήλος και ταλέντο να δίδει υποτροφία ο Ναός για
να μαθαίνει τη Βυζαντινή Μουσική ο νέος.
Οι λιτανείες της Ενορίας μας πρέπει πλέον να «προετοιμάζονται» π.χ
ένα μικρό έντυπο σημείωμα που να ενημερώνει για τη λιτανεία , για
τον τρόπο συμμετοχής των οικιών και γιατί όχι, να τους δώσομε και
λίγο λιβάνι για να θυμιάσουν την ώρα της λιτανείας, πάντα φέρνει
αποτέλεσμα.
Ο εφημέριος μέσα στα πλαίσια των πολυποίκιλων καθηκόντων δεν
θα πρέπει να αμελεί και την ποιμαντική των ασθενών είτε στα σπίτια
είτε στα νοσηλευτικά ιδρύματα και θα πρέπει αυτό το ιερό έργο να
υποβοηθείται από τους συνεργάτες και λοιπούς αδελφούς της ενορίας
αφού από μόνος του ο εφημέριος, δεν είναι δυνατόν να πληροφορείται
πάντα, τα περί της ασθενείας των χριστιανών.
Ξεχωριστή θέση κατέχει και το Φιλανθρωπικό έργο στο να καταστεί
επιτυχημένη μια Ενορία αφού το « Επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι
φαγείν» (Ματθ.κε, 35..) αποτελεί την κυρίαρχη ιδέα γύρω από την
οποία θεμελιώνεται το φιλανθρωπικό έργο της ενορίας το οποίο
πρέπει να ενεργείται με αγάπη, με ιλαρό τρόπο, με διάκριση, με
εχεμύθεια. Το Φιλόπτωχο Ταμείο της Ενορίας δεν είναι κτήμα
κανενός κληρικού ή λαϊκού ώστε να το λειτουργούν κατά το δοκούν
αλλά όσοι διακονούν σ’ αυτό πρέπει να σκέπτονται κάθε στιγμή ότι
«ο ελεών πτωχόν δανείζει Θεώ» (Παροιμ. ΙΘ΄17) και έτσι κάθε
λογισμός εκ του πονηρού αμέσως θα καταστέλλεται.
Τράπεζα Τροφίμων ,προσφορά χρημάτων για νοσήλια, φροντιστήρια,
ενοίκια, λογαριασμούς κοινής ωφέλειας ακόμα και για σπουδές
απόρων παιδιών πραγματώνουν την αποστολή της Εκκλησίας στον
κόσμο.

Η Ενορία όμως όπως είπαμε και στην αρχή της εισηγήσεως μας δεν
δρα και φυσικά ούτε μπορεί να υπάρξει αυτόνομα αλλά πάντοτε υπό
την ομπρέλα της Ιεράς Μητροπόλεως που ανήκει και μάλιστα υπό
τον όρο της αλληλοπεριχώρησης. Για να γίνω πιο σαφής. Οφείλει η
Ενορία να υποστηρίζει και να ενισχύει τις δράσεις, τις ενέργειες και

14
 τις δομές της Ιεράς Μητροπόλεως όχι μόνο θεωρητικά ή υλικά αλλά
και με το να παροτρύνει και να προσφέρει τα μέλη της , τους ενορίτες
της , τα στελέχη της, τους εθελοντές της, στην διακονία του έργου
της Ιεράς Μητροπόλεως που ανήκει.

Γνωρίζουμε όλοι οι κληρικοί από τη μικρή ή μεγαλύτερη εμπειρία

μας στη διακονία εντός της Ενορίας, ότι ανθρωπίνως ένα ακανθώδες
ζήτημα είναι οι σχέσεις εφημερίων ή εφημερίου και πιστών. Εύλογο
είναι όλοι οι κληρικοί να θέλουμε να τυγχάνουμε της ευαρέσκειας και
της αποδοχής όλων των πιστών και μέχρις ενός βαθμού είναι θεμιτό
αφού ο ευσυνείδητος και εργατικός και πιστός ιερεύς όχι ότι είναι
τέλειος και αλάνθαστος –μόνον ο Κύριος είναι τέλειος-αλλά
επαναλαμβάνω ανθρωπίνως κάθε κληρικός επιθυμεί έστω αμυδρώς
μία μικρή ανταπόδοση με έναν ειλικρινή καλό λόγο, με μια απλή
χειρονομία που θα δείχνει την αναγνώριση των κόπων και των
θυσιών του, με μία στάση θυσίας και ομολογίας από πλευράς των
πιστών όταν βλέπουν ότι το πρόσωπο του εφημερίου τους, αδίκως
πλήττεται, υβρίζεται, συκοφαντείται και λοιδορείται. Όμως, ει
δυνατόν, σε κάθε στιγμή της ιερατικής μας ζωής θα πρέπει να ηχούν
στα αυτιά μας τα λόγια του Κυρίου «ει εμέ εδίωξαν και υμάς
διώξουσιν» (Ιω. 15.20) ακόμη «εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά
θαρσείτε εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιω. 16.33) ή τα λόγια του Θείου
Παύλου «ει γαρ έτι ανθρώποις ήρεσκον, Χριστού δούλος ουκ αν
ήμην» (Γαλ. 1.9).
Είναι σημαντικό ο εφημέριος να μην προσπαθεί επιτηδευμένα να έχει
καλές σχέσεις με τους πιστούς. Χρέος του εφημερίου είναι να
λειτουργεί κατά Θεόν, να αγαπά το Θεό εξ’ όλης της ψυχής , εξ’ όλης
της καρδίας, εξ’ όλης της διανοίας και εξ’ όλης της ισχύος και τον
πλησίον (τους πιστούς) ως σεαυτόν Μαρκ. 12. 30-31.

15
 Θα οικονομεί ο Θεός τα πράγματα όταν ο κληρικός είναι αληθινός
συνεργάτης Του ώστε και οι πιστοί να σέβονται και να αγαπούν τον
ιερέα τους αλλά και όταν έλθει η ώρα του ¨πειρασμού¨ ο εφημέριος
να παραμείνει αλώβητος έχοντας στο νου του το του Μεγάλου
Αθανασίου, «Θαρρείτε νεφύδριον εστί και θάττον περελεύσεται».
Χρέος του εφημερίου είναι να εργάζεται, να καλλιεργεί, να τρέφει και
να θυσιάζεται για τις ψυχές των πιστών γνωρίζοντας πως εκείνος
σπέρνει και ο επόμενος θα θερίσει και θα απολαύσει τους καρπούς.
Παρ’ όλο που ο εφημέριος πολλές φορές καλείται να ενεργήσει ως
διοικητής, ως οικονομολόγος, ως δικαστής, ως ψυχολόγος, ως
νομικός, ως εργολάβος και εσχάτως λόγω COVID-19 ως
αστυνομικός είναι βέβαιο πως αφ’ ενός μεν δεν είναι δυνατόν μόνος
του, να επωμιστεί όλους αυτούς τους ρόλους αλλά επιβάλλεται να
διαθέτει ομάδα ειδικών γύρω του, που θα υποβοηθούν το έργο του
αφ’ ετέρου δε ποτέ δε θα πρέπει να απεμπολήσει το χάρισμα της
Ιεροσύνης ούτε οι άλλοι κατά συγκυρία ρόλοι, πρέπει να
λειτουργήσουν υπεράνω του υπουργήματος της Ιεροσύνης.
Ο Εφημέριος ξέρει καλά ότι ένα μόνο κίνητρο έχει στην πραγμάτωση
της αποστολής του. Την αγάπη προς το Χριστό «Σίμων Ιωνά φιλείς
με, ποίμαινε τα πρόβατα μου» (Ιω. ΚΑ΄. 17) . Αυτή του δίνει δύναμη,
φώτιση, έμπνευση, εφευρετικότητα, υπομονή, ανδρεία, μακροθυμία
και κουράγιο να ενεργεί. Η αγάπη προς το Χριστό και την ιεροσύνη
είναι η πυξίδα και το φίλτρο των σχέσεων του με τους πιστούς.
Όλα όσα αναφέραμε στην εισήγηση μας Σεβασμιώτατε,
Θεοφιλέστατε, αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί και Πατέρες δεν
σημαίνουν ότι όλοι μπορούν και είναι εφικτό να τα εφαρμόζουν όλα.
Κάθε Ενορία έχει τη δική της δυναμική και τις δικές της
δυνατότητες. Το ίδιο πρόσωπο ενός εφημερίου μπορεί σε μια ενορία
να «αποτύχει» ενώ σε μια άλλη να «λάμψει». Φυσικά άλλες

16
 δυνατότητες αλλά και διαφορετικός βαθμός δυσκολίας υπάρχει στις
μεγάλες ενορίες, στις μικρότερες, στις προαστιακές , στις ενορίες των
Χωρίων αλλά πολύ βασικό είναι ο ιερεύς να ζεί για την Ενορία και
όχι να ζει με την κακή έννοια από την Ενορία. Μέσα στο Ναό να
χαίρεται την ιεροσύνη ως Λειτουργός και εκτός του Ναού ως
ποιμένας των αθανάτων ψυχών υπέρ ων Χριστός απέθανε και
ανέστη. Η Ενορία και οι Ενορίτες πάντα αναγνωρίζουν τον καλό
εφημέριο και την καλή λειτουργία της Ενορίας.
Εν κατακλείδι παρόλο που όλοι και όλα αλλάζουν προς το χειρότερο,
παρ’ όλο που ο τυφώνας της εκκοσμίκευσης έχει εισβάλει και στην
εκκλησία παρ’ όλο που ο οδοστρωτήρας της παγκοσμιοποίησης
προσπαθεί μανιωδώς να ισοπεδώσει τα πάντα και εσχάτως η
πανδημία COVID-19 κλυδώνισε στα όρια αντοχής, τις σχέσεις
εφημερίων και πιστών η Αγία μας Εκκλησία στο σύνολο της αλλά
και κάθε Ενορία «άντεξε» γιατί «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο
αυτός και εις τους αιώνας» (Προς Εβραίους ιγ΄, 8.).

Σεβασμιώτατε, Θεοφιλέστατε , σεβαστοί πατέρες ζητώ ταπεινά

συγγνώμη για την μεγάλη αδυναμία του λόγου μου και σας
ευχαριστώ που είχατε την υπομονή να με ανεχθείτε.
Δι’ ευχών σας.

17