Łuszczyca

To jedno z najczęściej genetycznie uwarunkowanych schorzeń skóry o przewlekłym i

nawrotowym przebiegu. Cechuje się zwiększoną poliferacją naskórka, złuszczającymi się
wykwitami grudkowymi, ustępującymi bez pozostawienia śladi.

Na podstawie badań genetycznych wyróżnia się dwa typy łuszczycy:

Typ I - związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym. Rozpoczyna się zwykle

w młodym wieku, przed 40 rokiem życia. Charakteryzuje się rozległymi, często
wysiewnymi zmianami, nie stwierdza się łuszczycy krostkowej

Typ II - zaczyna się zazwyczah między 50 a 70 rokiem życia

Aktywacja limfocytów T z udziałem prozapalnych cytokin przemawia za mechanizmem

immunologicznym, ale antygen nie został poznany.

W zapoczątkowaniu procesu proliferacji keratynocytów i procesu autoimmunizacyjnego

istotny jest udział superantygenów - antygenów, nie powodujących wytwarzania przeciw nim
swoistych przeciwciał. Mają one znaczenie głównie w wysiewnej łuszczycy związanej z
infekcją bakteryjną.
Dla wczesnej łuszczycy charakterystyczna jest wzmożona angiogeneza. Nowo utworzone
naczynia są kręte, rozszerzone, wykazują pogrubienie śródbłonków i wzmożony przepływ
krwi. Czynniki angiogenne są różnorodne.

Wynikiem złożonego działania superantygenów, nieznanego autoantygenu w warstwie

rogowej, pobudzony i autoreaktywnych limfocytów T jest proliferacja naskórka. Cykl
komórkowy jest skrócony 8-krotnie. Charakterystyczna dla łuszczycy jest parakeratoza -
zachowane resztkowe jądra w warstwie rogowej, co jest wynikiem przyspieszonego i
niepełnego rogowacenia. W warstwie kolczystej pojawia się marker terminalnej keratynizacji
- inwolukryna, która normalnie znajduje się w warstwie ziarnistej, jednak ulega zanikowi w
ogniskach łuszczycy. Ponadto stwierdza się znaczną ekspresje czynnika wzrostowego
TGFalfa, który stymuluje proliferację limfocytów.

Zjawiskiem wyróżniającą łuszczycę wśród innych dermatoz zapalnych z proliferacją

naskórka, jest przenikanie komórek zapalnych do naskórka wyłącznie poprzez zniszczoną
błonę podstawną u szczytu wydłużonych brodawek oraz gromadzenie się
polimorfonuklearów w warstwie rogowej.

Objawy i przebieg

Łuszczyca 1
 Wykwitem pierwotnym jest grudka barwy czerwonobrunatnej, wyraźnie odgraniczona od
otoczenia, o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni. Po zdrapaniu uwidacznia się
błyszcząca powierzchnia, a następnie pojawia się kropelkowate krwawienie, wynikające z
uszkodzenia naczyń wydłużonyc brodawek skórnych.
Wczesne zmiany mają charakter drobych grudek wielkości od łebka do szpiki do 1-2cm.
Wysiewy występują na rozległych przestrzeniach skóry, często po przebytej infekcji.
Zmiany w pełni rozwinięte są większe, nawet do kilku cm, i pokryte mocno przylegającymi
blaszkami łuszczyciwymi. Ogniska często tworzą obrączki ustępując w części środkowej.
Zmiany utrzymujące się przez wiele miesięcy i lat są zgrubiałe, o nierównej,
hiperketatonicznej powierzchni.
Objaw Koebnera to odczyn izomorficzny, charakterystyczna dla aktywnej łuszczycy,
polegający na występowaniu po upływie 6-12 dni zmian łuszczycowych wzdłuż linii
zadrapania naskórka.

Typowa dla łuszczycy zwykłej jest lokalizacja w okolicy kolan, łokci i owłosionej skóry
głowy.

Łuszczyca w obrębie skóry głowy ma często charakter zlewnych ognisk pokrytych grubymi
nawarstwionymi łuskami, często przechodzącymi na skórę czoła.

Zmiany w okolicy narządów płciowych i odbytu mają skłonność do zlewania się i objawów
wysiękowych.

Łuszczyca paznokci może współistnieć ze zmianami skórnymi lub być jedynym objawem
choroby. W przypadku zajęcia wyłącznie macierzy wykazują naparstkowe wgłębienia, a w
przypadku zajęcia łożyska charakterystycznym objawem jest żółtawa, przeświecająca
“kropla oleju” pod płytką paznokcia. Często występują pobruzdowania, podpaznokciowe
rogowacenie, zgrubienie, zmatowienie, kruchość i żółte zabarwienie płytek.

W typie I charakterystyczne są wysiewy rozległe z częstymi nawrotami. W typie II okresy

bezobjawowe trwają miesiące lub lata, a zmiany na ogół są mniej rozległe.

U większości chorych następuje poprawa lub remisja w lecie pod wpływem nasłonecznienia,
ale u niewielkiej ilości chorych może pwoodować wysiewy zmian (twarz, grzbiety rąk).

Odmiany łuszczycy
Odmiana wysiękowa - cechuje się umiejscowieniem najczęściej w okolicy fałdów, jeśli
strupy są przerosłe i uwarstwione to nosi nazwę odmiany brudźcowej.

Odmiana krostkowa - jedna z najciężyszch postaci łuszczycy. W okresie wysiewów

występuje wysoka temperatura, wysiewy niekiedy zlewają się, naskórek ulega spełzaniu,

Łuszczyca 2
 co stwarza podobieństwo toksycznej nekrolizy naskórka Lyella. W okresie remisji
zmiany mają charakter łuszczycy zwykłej. W rzadkich, przewlekłych przypadkach,
szczególnie przy współistnieniu zmian stawowych, najgroźniejszym powikładniem jest
amyloidoza z zajęciem nerek i zejściem śmiertelnym.

Odmiana krostkowa dłoni i stóp - wykwity krostkowe na podłożu rumieniowym i

złuszczającym. Ogniska wyraźnie odgraniczone od otoczenia, przechodzą na boczne
powierzchnie stóp i rąk. Zmiany mogą współistnieć z łuszczycą zwykła lub poprzedzać
wystąpienie ognisk w innej lokalizacji.

Odmiana uogólniona - często ma przebieg bardzo ciężki

Odmiana stawowa - może prowadzić do trwałego inwalidztwa. Wyróżnia się 3

podgrupy:

typ dystalny - dotyczy głównie stawów międzypaliczkowych stóp i rąk, częstsza u

mężczyz, zajęcie stawów na ogół niesymetryczne

typ zniekształcający - równie często u kobiet i mężczyzn, zajmuje liczne stawy i

często kręgosłup

typ reumatoidalnnego zapalenia stawów - częstsza u kobiet, trudna do odróżnienia

od RZS, ponieważ powoduje podobne zniszczenie stawów. Różnicę stanowi
asymetria zmian stawowych i częstsze zajęcie kręgosłupa.

Rozpoznanie
Rozpoznanie łuszczycy zwykłej opiera się na:

stwierdzeniu wykwitów grudkowych i ognisk wyraźnie odgraniczonych, szerzących się

odśrodkowo, pokrytych srebrzystymi łuskami i ustępujących bez pozostawienia blizn

często symetrycznym rozmieszczeniu zmian

typowym zajmowaniu okolic łokci, kolan, owłosionej skóry głowy

przewlekłym i nawrotowym przebiegu

dobrym stanie ogólnym

Rozpoznanie różnicowe
Wyprysk łojotokowy - różni się większymi objawami wysiękowymi, zajęciem głównie
okolic łojotokowych, przerzedzeniem włosów na głowie

Liszaj płaski - typowe zmiany w innym umiejscowieniu, świąd

Łuszczyca 3
 Grzybica skóry gładkiej - różni się obecnością pęcherzyków na obwodzie ognisk i
świądem, szczególnie zmiany paznokciowe mogą wykazywać podobieństwo

Odmiana łuszczycopodobna podostrego tocznia rumieniowatego - różni się

współistnieniem objawów tocznia, wybitną wrażliwością na światło słoneczne i
obecnością przeciwciał SS-A, SS-B

Łuszczyca 4