រ

របយក
ករណ៍សិ
សក ស្ដ
សីពី ករែថទំេវជជ ្រស្តសេ្រងគះ

កុនង្របេទ
ប ទ ន់ កន
បន មពុជ
ទសកមព

ែខមីន ឆនំ ២០
០១១
របយករណ៍សក
ិ ស្ដព
ី ី ករែថទំេវជជ ្រស្តសេ្រងគះបនទន់កុង្របេទសកមព
ន ុជ
ែខមន
ី ឆន ំ ២០១១

មូលនិធស
ិ ន្តិភព ក ៉

The Nippon Foundation Bldg., 4th Fl.

1-2-2, Akasaka, Minato-ku, Tokyo, 107-8523 Japan
Phone: +81-3-6229-5400
Fax: +81-3-6229-5470
http://www.spf.org/e/
 មតិក
Abbreviations

................................................................................................................................. iេស

ចក្ដសេងខ
ី ប............................................................................................................... ii

១. ទដ្ឋ
ិ ភពរួមៃនករសិក ................................................................................. ១

១.១. វ និងេគលបំណងៃនករសិក ................................................. ១

១.២. ករសិក ែស្វងយល ់ ............................................................................ ២

១.៣. ករលំបកកនុងករសិក ..................................................................... ៣

១.៤. រចនសមពន
័ ៃធ នរបយករណ៍ ................................................................ ៤

២. ថ នភពបចចុបបនន និងបញ្ហ ននៃន្របព័នស

ធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ ....... ៤

២.១. ្របវត្តៃន្របព័
ិ នសធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ .......................................... ៤

២.២. ថ នភព និងបញ្ហ នេពលបចចុបបននកុង្របព័

ន នដធ ក
ឹ ជញូ ជ ន

សេ្រងគះបនទន់ .................................................................................... ១០

២.២.១. ជធនីភនេំ ពញ ................................................................... ១០

២.២.២. េខត្តកព
ំ ង ់ចម .................................................................... ១២

២.២.៣. េខត្ត្រពះសីហនុ.................................................................. ១៣

២.២.៤. ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់កុងមូ
ន ល ្ឋ ន ..................... ១៤

២.៣. ថ នភពបចចុបបនន និងបញ្ហ ៃនសកមមភពរបស់

្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ............................................................................ ១៧

២.៣.១. ករ យតៃម្លរម
ួ េទេលើ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ....................... ១៧

២.៣.២. ករេផទ ងផទត់កណ

ំ ត់េហតុសី ព
្ដ ីសកមមភព ..................... ១៨

ិ យស្រមប់្របព័នស
៣. ចកខុវស័ ធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ (អនុ សន៍) ................ ១៩

ិ ី
៣.១. វធ ្រស្តជមូល ្ឋ នកនុងករផ្ដល ់អនុ សន៍ ................................. ១៩

៣.២. ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់ ......................................................... ២០

៣.២.១. រយៈេពលខ ី ្ល (៣ ឆន ំ) ............................................................ ២០

៣.២.២. រយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង (៦ឆន ំ) ........................ ២៦

 ៣.៣. ករ្របមូល កររក ទុក និងករេ្របី្របស់ទនន ័ អនកជំង ឺ ........ ៣១
ិ នយ

៣.៣.១. រយៈេពលខ ី ្ល (កនុងេពល ៣ ឆន ំ) ........................................ ៣១

៣.៣.២. រយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង (កនុងរយៈេពល ៦ ឆន ំ)

េន្រកុងភនេំ ពញ ................................................................................. ៣២

ឧបសមពន
័ ធ ................................................................................................................ ៣៦

References .............................................................................................................. ៤២
 Abbreviations

AIS abbreviated injury scale

CAMA Christian and Missionary Alliance (*NGO)

DMAT Disaster Medical Assistance Team

EF equity fund

ETCG essential trauma care guidelines

FR first responder

HIB Handicap International Belgium (*NGO)

ICRC International Committee of the Red Cross

JICA Japan International Cooperation Agency

JPR Japan Paramedical Rescue (*NGO)

MA medical assistant

NGO non-governmental organization

OD operational district

ODA official development assistance

RH referral hospital

SAMU Service Aide Medicale Urgente (*French)

SBSI Side By Side International (*NGO)

SNCTC Secretariat of the National Counter Terrorism Committee

TBS traditional bone setter

TH traditional healer

TICO Tokushima International Cooperation (*NGO)

TRISS trauma and injury severity score

VERS village emergency referral system

VHV village health volunteer

4WD four-wheel drive

i
 េសចក្ដស
ី េងខប

មូលនិធិសន្តិភព ក ៉ (The Sasakawa Peace Foundation) បនគំ្រទដល់វ ិស័យ

អភវិ ឌ ន៍ធនធនមនុស េនកនុង្របេទសកមពុជ មរយៈគេ្រមងនន រួមមនដូចជ វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ល
ស្រមប់អនក រព័ត៌មនេនកមពុជ នង
ិ ករអភិវឌ ន៍សមតថភពរបស់ម្រន្តីរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជ ។ មរយៈ
អន្តរសកមមភពមួយចំនួនជមួយៃដគូរកនុងតំបន់ ង
ំ ពីឆន ំ ២០០៩ មក មូលនិធេិ នះបនេរៀបចំករ
សិក ជមូល ្ឋ នេដម
ី បី "គំ្រទរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជេរៀបចំែផនករេមស្រមប់្របព័នធែថទំេវជជ ្រស្តសេ្រងគះ
បនទន់" េហយ
ី េនះជែផនកមួយៃនកមមវ ិធអ ិ ិ សុីផន
ី ភវិ ឌ ន៍ស្រមប់មូលនធ ក ៉ (Sasakawa
Pan Asia Fund) ។ កមមវ ិធីេនះបនរូមបញចូ លលទធភពៃនករចប់េផ្ដីមកមមវ ិធីថមីស្រមប់ករអភិវឌ ន៍
ធនធនមនុស េនកនុងតំបន់។
េគលបំណងសំខន់ៃនទស នកច
ិ ស
ច ិក េនះគក
ឺ រេលក
ី កំពស់ករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ
េហយ
ី បនេធ្វក
ី រ្រតួតពន
ិ ត
ិ យេលប
ី ញ្ហដូចខងេ្រកម៖
 ថ នភពបចចុបបនន នង
ិ ករវ ិភគេទេលី្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ
 តួនទី និងករស្រមបស្រមួលរ ងរ ្ឋ ភិបល នង
ិ វ ិស័យឯកជនេនកនុង្របព័នធសេ្រងគះបនទន់
 ថ នភពៃន្របព័នធដក
ឹ ជញជូ នស្រមប់សេ្រងគះបនទន់ នង
ិ ករបណុ ្ដ ះប ្ដ ល្រកុមករសេ្រងគះ
បនទន់
 វ ិធី ្រស្តចប
ំ ច់កុ ងករេរៀបចំ
ន ែកលំអ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកនុង្របេទសកមពុជ។

េនកនុងករអនុ វត្តជក់ែស្ដង ្រកុមសក

ិ បនចុះទស នកិចេច ន ម ថ ប័នេវជជ ្រស្តចំនន
ួ ១៤
កែន្លងេន ជធនីភនំេពញ េខត្តកព ់ ម និងេខត្ត្រពះសីហនុ េលខធិករ ្ឋ នគណៈកមមធក
ំ ងច ិ រជតិ
្របឆំងេភរវកមម និង្រកសួងសុខភិបល ័ ធ នង
េដីមបែី ស្វងយល់អំពី ថ នភពជក់ែស្ដងពក់ពន ឹ ្របព័នធ
សេ្រងគះបនទន់។ ្រកុមសិក ក៏បនពន
ិ ត
ិ យករេ្រប្រី បស់រថយន្តគិ នសេ្រងគះ នង
ិ បរក
ិ ខ រេពទយផងែដរ។
េនកនុង ជធនភ
ី នំេពញ មនបញ្ហមួយចំនួនែដលប ្ដ លមកពី្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់
ប៉ុែន្ត ្រស័យេ យករងររបស់អងកករ Side By Side International (SBSI) ែដលទទួលបនករ
អនុញញតពី ជរ ្ឋ ភិបលកនុងករផ្ដល់នូវ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ និងេស រថយន្តគិ នសេ្រងគះេ្របី្របព័នធ
សេ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩ ករសេ្រងគះបនទន់បន្របេសីរេឡង
ី មួយក្រមត
ិ ។ េទះយ៉ង ក៏េ យ
សកមមភពករងររបស់ពក ិ ្រទង់្រទយតូចេនេឡយ
ួ េគេនមនក្រមិតនង ី ។
មនទរី េពទយរដ្ឋមួយចំនន ំ ង់ចម មនរថយន្តគិ
ួ េនកនុងេខត្ត្រពះសីហនុ និងេខត្តកព នសេ្រងគះ
ប៉ុែន្តរថយន្តទង
ំ េនះែតង្រតូវបនបញជូ នេទតំបន់ឆងយ ប់គឡ
ី ូែម៉្រត េ យ រទី ង
ំ ្រគប់ដណ្ដប់មន
ទំហធ
ំ ំទូ យេនកនុងតំបន់ែដលមន្របជជនតច ិ តួច។ ករដឹកជញជូ នឆងយែបបេនះ ចចំ យេពល
ី េំ ណីរេទមកែដលប ្ដ លេ យបត់បង់្របសិទភ
េ្រចីនេម៉ងកនុងករេធ្វដ ធ ពកនុងករសេ្រងគះអនកជំងែឺ ដល
មន ថ នភពធងនធ
់ ងរ។

ii
 េន មតំបន់ជនបទជុំវ ិញទី្របជុជ
ំ ន ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ មិនទន់េធ្វីសកមមភពមន្របសិទភ
ធ ព
្រសប ី ។ ជេរឿយៗ អនកជំងឺែដល្រតូវករសេ្រងគះបនទន់្រតូវេ្របី្របស់រថយន្ត
មបទ ្ឋ នកំណត់េនេឡយ
ឈនួល ឬម៉ូតូេដម
ី បប
ី ញជូ នេទកន់មនទរី េពទយេ យខ្លួនឯង។
េ យែផ្អកេលល
ី ទធផលៃនករសក
ិ ខងេលី ្រកុមអនកសិក បនផ្ដល់អនុ សន៍ស្រមប់្របព័នធ
ស្រងគះបនទន់កុ ង្របេទសកមព
ន ុជ េ យមនទស នៈវ ិស័យពីរគឺ៖ វ ិធនករស្រមប់ ថ នភពបចចុបបនន
(រយៈេពលបីឆន)ំ និងវ ិធនកររយៈេពលមធយម-ែវង (រយៈេពល្របំមយ
ួ ឆន)ំ ។ អនុ សន៍ទង
ំ េនះ
ិ ែមនជករគំ្រទជក់ែស្ដង ែដល្រតូវផ្តល់ជូន្របេទសកមពុជពស
មន ី ំ ក់អងគករមូលនធ
ិ ស
ិ ន្តភ
ិ ព
ក ៉ េឡយ
ី ប៉ុែន្ត ្រតូវបនផ្ដល់ មរូបភពជសំភរៈស្រមប់រ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជេ្របី្របស់កុ ងករអភ
ន ិវឌ ន៍
ែផនករេមៃន្របព័នស
ធ ្រងគះបនទន់វ ិញ ី េនះក៏ជេគលបំណងដំបូងរបស់្រកុមអនកសិក ផងែដរ។
េហយ
អនុ ំ េនះសងកត់ធន
សន៍ទង ធ ឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ ែដលជតំរូវករដ៏ចច
ង េ់ លី្របព័នដ ំ ច់បំផុតេនកនុង
តំបន់ នង
ិ ករ្របមូល កររក ទុក នង
ិ ករេ្រប្រី បស់ទន ន ័យអនកជំងែឺ ដលជលទធផលមួយៃនវ ិភគេលី
ិ ន
ករសិក ជក់ែស្ដង។

១. អនុ សន៍ស្រមប់្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់
េ យ រែតមនករែ្រប្របួល មតំបន់កុ ង្របព័
ន នធែថទំេវជជ ្រស្តេនកមពុជ ្រកុមអនកសិក បនផ្ដល់
អនុ សន៍ ច់េ យែឡកពគ
ី ន ស្រមប់ ជធនភ ំ ន នង
ី នំេពញ ទ្រី បជុជ ិ ទីជនបទ។
 រយៈេពលខ្លី ( កនុងេពល ៣ ឆន)ំ
េន ជធនីភនំេពញ ជករសំខន់ែដល្រតូវចប់េផ្ដីមជមួយនឹងករព្រងឹងសមតថភពរបស់្រកុម
សេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI និង្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលមន្រ ប់្របចំេន មមនទីរេពទយ។ ជ
ដំបូង ជរ ្ឋ ភប
ិ លគួរែតបេងកត
ី េ យមន "្រកុមសេ្រងគះបនទន់ក្រមិតមូល ្ឋ ន" េហយ
ី េរៀបចំែផនករ
សំ ប់វគគរ ំលឹកេមេរៀននិងកមមវ ិធីវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លេដម
ី បប
ី េងកន ំ ញរបស់សមជក
ី ជន ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់។
ជករពត
ិ ខ្លង
ំ ស់ែដលថ ថ នភពបចចុបបននមិន ចែកលំអបនែត មរយៈករព្រងឹងរចនសមពន
័ ធ
ែតឯងបនេទ ដូេចនះ ជរ ្ឋ ភិបលគួរែត ក់េគលេ េដីមបប
ី ែនថមចំនន
ួ ្រកុមសេ្រងគះបឋម និង្រកុម
គិ នសេ្រងគះ េ យែផ្អកេទេលីលទធភពៃនករទទួលបនបរក
ិ ខ រថមីៗ។ មន រៈសំខន់ ស់
កនុងករេរៀបចំេ យមនអនកដឹកនំែដលមនវ ិន័យ េហយ
ី ចចត់វ ិធនករទន់េពលេវ ែដលកំពុង
េរៀបចំែកស្រមួល្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េ យកន់ែត្របេសីរេឡង
ី ។
្របព័នធដក ំ ន គួរ្រតូវបនែកលម្អេ
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនកនុងទ្រី បជុជ យកន់ែត្របេសរី េឡង
ី
មេគលនេយបយរបស់ ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជ េដីមបេី យសមស្រសបេទនង
ឹ ថ នភពកនុងមូល ្ឋ ន
និងករបញជូ នអនកជំងេឺ ទទី្រកុងភនំេពញ។ ្រកសួងសុខភិបលកំពុងអនុ វត្តែផនករែបងែចករថយន្តគិ ន
ំ ននន
សេ្រងគះមួយចំនួនេទមនទរី េពទយរដ្ឋេន មទី្របជុជ ដូេចនះបុគគលិកសេ្រងគះបនទន់េន ម
មនទរី េពទយទំងេនះទទួលបននូវករបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្ដព
ី ីវ ិធនករសេ្រងគះបនទន់ និងរេបៀប្រគប់្រគង
អនកជំងេឺ ដីមបេី យ្រសបេទនឹងករែបងែចករថយន្តគិ នសេ្រងគះទំងេនះ។ េន មមនទរី េពទយរដ្ឋថនក់

iii
មូល ្ឋ នគួរមនករយកចិត្តទុក ក់េទេលីមេធយបយដឹកជញជូ នអនកជំងឺ ែដលរងេ្រគះេ យេ្រគះថនក់
ច ចរណ៍ កនុងេពលកំពុងយកចត
ិ ្តទុក ក់េលីករែកលម្អរេបៀបសេ្រងគះបឋម។
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ែដលេ្របីេនទ្រី បជុំជនេទអនុវត្ត
ជករលំបកកនុងករយក្របព័នធដក
េន មតំបន់ ច់្រសយល។ លកខណៈែដលគួរមនករពន ិ យ គឺថេនទីជនបទ្រតូវមនតៃម្លទបេន
ិ ត
េពលេ្រគងនឹងបេងកីត្របព័នធសេ្រងគះេនះេឡង
ី ។ ្រកុមអនកសិក ក៏បនផ្ដល់អនុ សន៍ជូន ជរ ្ឋ ភិបល
កមពុជ េ យេផ្ដតេទេលីករែកលម្អសមសធតុ ទង
ំ បួនៃនមេធយបយដឹកជញជូ ន ករកំណត់ ទិភព
កនុងករសេ្រងគះជីវ ិត កច
ិ ចសហករល្អនង
ិ ទំនក់ទំនងរ ងអន្តរ ថ ប័ន នង
ិ ករែថទំមុនេពលមកដល់
មនទរី េពទយ។

* រយៈេពលមធយម-ែវង (កនុងរយៈេពល ៦ ឆន)ំ

ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតពិនត
ិ យេមីលថេតី កិចចខិតខំ្របង
ឹ ែ្របងរហូតដល់ឆនទ
ំ ីបី មន្របសិទធ
ភពក្រមិត េហយ
ី ក់េគលេ បនជក់ ក់សំេ ែកលម្អដំេណីរករៃន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះ
បនទន់។ វ ិធី ្រស្តមួយេដម
ី បស
ី េ្រមចេគលបំណងទំងេនះបន គ្រឺ តូវេបក
ី វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ល មែបប
ចូលរួមេនហនង
ឹ កែន្លង េ យ ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជ េហយ
ី មនករចូលរួមពី ថ ប័នពក់ពន
័ ធនន។
សកមមភព ម នគួរេធ្វេី ឡង ី ្រងឹងជំនញរបស់សមជិក្រកុមសេ្រងគះរថយន្តគិ
ី េដីមបព នសេ្រងគះ នង
ិ
អនកពក់ព័នធេផ ងេទៀត ឬ្រតូវេរៀបចំវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លេដម
ី បេី ះ្រ យបញ្ហទំងេនះ។
ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជគួរព្រងីក្របព័នធដក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ជបេណ្ដីរៗ ពថ
ី ន ក់មូល ្ឋ នេទ
មនទរី េពទយរដ្ឋទូទង
ំ ្របេទស េ យែផ្អកេលីលទធផលៃនករវ ិភគេលីែផនករបីឆនក
ំ ន្លងផុតេទ។ ទនទឹមេនះ
ករបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្ដីពីករ្រគប់្រគងថនក់មធយមេន មមនទរី សុខភប
ិ ល និងមនទីេពទយរដ្ឋ គួរែតេធ្វីេឡង
ី
ទំងកនុងនង
ិ េ្រក្របេទសកមពុជេដីមបេី យសិកខកមយល់ដង
ឹ បនសុីជេ្រមអំព្រី បព័នដ
ធ ក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះ
បនទន់។
េន មទីជនបទ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែត យតៃម្លេលីក្រមិតៃនសមិទធិផលសេ្រមចបនកនុង
រយៈេពលបីឆន ំ េ យេ្របីសូចនករករងរ (សូម នទំព័រ ៣០) និងព្រងឹង ឬែកស្រមួលសកមមភព
េ យែផ្អកេទេលក
ី ្រមត
ិ ៃនសមទ
ិ ធផល និងករវ ិវឌ ន៍ៃន ថ នភព។

២. ករ្របមូល កររក ទុក និងករេ្របី្របស់ទនន ័ អនកជំង ឺ

ិ នយ
. រយៈេពលខ្លី (រយៈេពល ៣ ឆន)ំ

េទះបីជរេបៀបនិងវ ិធី ្រស្តកុ ងករ្របមូ

ន ល នង ន ័យអនកជំងឺមនលកខណៈខុសគន
ិ រក ទុកទិនន
្រស័យេទ មមនទរី េពទយនីមយ
ួ ៗក៏េ យ ក៏សកមមភពទំងេនះជទូេទ្រតូវបនេធ្វីេឡង
ី ជ្របចំែដរ។
មនទរី េពទយមួយចំនួនមិនទន់យល់អំពី រៈសំខន់ៃនករេ្រប្រី បស់ទិននន័យអនកជំងឺេនេឡយ
ី េទ។ េន

iv
 ម ថ ប័នទំងអស់ កំណត់េហតុ អនកជំងឺមិនទន់បនេ្របី្របស់ជឧបករណ៍េដីមបព
ី ្រងឹងគុណភពៃន
ករែថទំមុនេពលមកដល់មនទេី ពទយ ឬេ្របីជទិនន ី ញជក់អំពី ថ នភពរបស់អនករងរបួស ឬជំងឺ
ន ័យេដីមបប
េនេឡយ
ី ។
ិ លកមពុជគួរចប់េផ្តីមបេងកីតមូល ្ឋ នទន
េហតុេនះ រ ្ឋ ភប ិ ន ំ ំបូងសន
ន ័យជក់ែស្ដងេនកនុងឆនដ ិ ។
គួរមនករ កលបងេ្របីទិនន
ន ័យែបបេនះ េពលែដលកំពុងបណុ ្ដ ះប ្ដ លជំនញដល់្រកុមរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះ េដីមបី ចរកេឃញ
ី វ ិធី ្រស្ដែដល្រតូវែកលំអ។ ចំេពះកំណត់េហតុែដលត្រមូវេ យមន
ករ ក់ពន
ិ ុ ទ (ដូចជ AIS ឬ TRISS ែដលជពន
ិ ុ ស្រមប់
ទ ករប៉ះទងគិចធងនធ
់ ងរ) វគគសក
ិ ខ គួរែត្រតូវ
បនេរៀបចំេឡង
ី េដម
ី បអ
ី ភវិ ឌ ធនធនមនុស អំពរី េបៀបបញចូ លទិនន
ន ័យមូល ្ឋ ន សំេ េ យសិកខកម
ទំងេនះេចះអនុវត្តបនេពញេលញែថមេទៀតេនឆនទ
ំ ីពីរ ជបន្តបនទប់។

* ũŎкЮĮŲņĊŏņ - Яŷ₣ (˝ĖО₣ũŎкЮĮŲ ̀ ĂĖе)

ករព្រងឹងសមតថភពកនុងករ្របមូល នង
ិ ទុ ក ក់ទន
ិ ន
ន ័យ ច្រតូវបនរ ំពង
ឹ ទុកថនង
ឹ មនកនុង
េពលឆប់ៗ ប៉ុែន្តករេ្របី្របស់ទិនន
ន ័យត្រមូវេ យមនជំនញវ ិភគក្រមិតខពស់ នង
ិ ត្រមូវេ យមន
កិចខ
ច ិតខំ្របង ី ្រងឹងជំនញេនះ។
ឹ ែ្របងរយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវងេដីមបព ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរ
េរៀបចំែផនករពក់ពន
័ ធ នង
ឹ អនក្រ វ្រជវេនម វ ិទយល័យជតេិ វជជ ្រស្ត បែនថមពេី លីេវជជបណ្ឌិត នង
ិ
បុគល
គ ិក្រកសួងសុ ខភប
ិ ល។ វ ិធី ្រស្តរបស់ TRISS ែដលែផ្អកេទេលី AIS ្រតូវបនេ្រប្រី បស់យ៉ង
ទូលំទូ យេនកនុង្របេទសអភិវឌ ន៍េដីមបេី ធ្វីជសូចនករែដលមនបទ ្ឋ ន្រតឹម្រតូវស្រមប់ យតៃម្ល
េទេលីគុណភពៃនករពយបលរបួសប៉ះទងគច
ិ ។
េទះជយ៉ង ក៏េ យ រេបៀបេ្របីកូដរបស់ AIS មនភពសមុគ ម ញ េហយ
ី ត្រមូវេ យមន
ករបណុ ្ដ ះប ្ដ លែដលមនករចំ យខពស់ េដីមបី ចយល់បនអំពីភពចំបច់ស្រមប់ករ្រ វ្រជវ
និងករបេងកីតវ ិធី ្រស្តែដលមនលកខណៈសមរមយស្រមប់្របេទសកមពុជ។ សហ្របតប
ិ ត្តិកររបស់អនក
្រ វ្រជវេនម វ ិទយល័យជតិេវជជ ្រស្តក៏មន រៈសំខន់ែដរ។ េគលបំណងរយៈេពលមធយមេទ
រយៈែវង គឺ្រតូវព្រងឹងសមតថភពកនុងករវ ិភគ នង
ិ ្រ វ្រជវរបស់េវជជបណ្ឌិត បុគល
គ ិក្រកសួងសុ ខភប
ិ ល
និងអនក្រ វ្រជវេនម វ ិទយល័យជតិេវជជ ្រស្តស្រមប់ករ្រ វ្រជវ និងអភវិ ឌ ខងេលី។

v
ơ. ◦ЊřťļĮũУņаĕŁũ₤Њ˝⅝

១.១ វ និងេគលបំណងៃនករសិក

ង
ំ ពជ
ី េម្លះបនបញច ប់កុ ងឆ
ន ន ំ ១៩៩២ មក ្របេទសកមពុជមនកររកចេ្រម
ី ន
ី នង
ិ ថ បន
្របេទសជតិបនជេ្រចន
ី ប៉ុែន្ត្របេទសេនះេនែតមិនទន់េជឿនេលឿនដូច្របេទសជិតខងដៃទេទៀតេន
េឡយ
ី េទចំេពះករអភិវឌ ន៍េហ ្ឋ រចនសមព័នធសងគមរបស់ខួ ន។្ល បចចុបបននេនះ កំេណីនេសដ្ឋកិចចដ៏េលឿន
របស់្របេទសេនះបនបេងកត
ី េ យមនករេកន ី េឡង
ី នូវម៉ូតូនង ិ នដេ៏ ្រចន
ី សនធក
ឹ សនធប់ បងកេ យមន
េ្រគះថនក់ដ៏េ្រចន
ី េលស
ី លុ បផងែដរ
1
។ េលីសពេី នះេទៀត ្របេទសកមពុជ្រតូវចត់ទុកជ្របេទសែដល
សថិតកនុង ថ នភព ្រកក់ជងេគពក់ព័នធនឹងអ្រ ្ល ប់របស់ទរកេ្រកម យុ្របំឆនក
ំ ុ ងចំ
ន េ មមនុស
១០០០ នក់ 2។ េ យ រសមតថភពរបស់មនទរី េពទយមូល ្ឋ នេនមនក្រមិត ្រស្តីមនៃផទេពះជេ្រចីន
ែដល្រតូវករវះកត់ ( ប់ទង
ំ ករវះកត់ស្រមល មេពះ) ្រតូវបញជូ នេទមនទរី េពទយេនទ្រី កុង ប៉ុែន្ត្រស្តី
ជេ្រចីន្រតូវ ្ល ប់េ យ រករបត់បង់ឈមេ្រចីនេពកេពលស្រមលកូនេនះ។
េទះកនុង ថ នភពែបបេនះក៏េ យ ្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េន ម ថ ប័ន និង្របព័នធ
ែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយេសទរី ែតមន ី េន្របេទសកមពុជ។ ជំង្រឺ តូវករសេ្រងគះបនទន់ ឬ
ិ មនេឡយ
អនកជំងរឺ បួសប៉ះទង្វច
ិ ្រតូវមកមនទរី េពទយេ យមេធយបយផទល់ខួ ន
្ល ឬេ យរថយន្តឈួល
ន ឬរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះឯកជន។ េទះជយ៉ង បនក្លយជេរឿងធមម េទេហយ
ី ស្រមប់រថយន្តគិ ន
សេ្រងគះឯកជនែដលគិតៃថ្លពីអនកជំងឺកុ នងតៃម្លយ៉ងខពស់។ ្របជជនកមពុជមួយចំនួនធំមិនមនករេជឿ
ទុកចត
ិ េ្ត ទេលរី ថយន្តគិ នសេ្រងគះទំងេនះេឡយ
ី ។
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកនុង្របេទសកមពុជមិនទន់បនអភវិ ឌ េនេឡយ
ី ។ ជីវ ិតែដល ច
សេ្រងគះបន្រតូវបនបត់បង់។ េដីមបែី កលំអ ថ នភពេនះ រ ្ឋ ភិបលកមពុជេរៀបចំផ្ដល់រថយន្តគិ ន
សេ្រងគះែដលមនបំពក់េ្រគឿងបរក
ិ ខ រ្រគប់្រគន់េទដល់មនទរី េពទយរដ្ឋ បនេរៀបចំ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់
េលខ ១១៩ នង
ិ ផ្ដល់វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លបេចចកេទសេទដល់្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលសហ្របតប
ិ ត្តក
ិ រជ
មួយរ ្ឋ ភប
ិ លបរេទស នង
ិ អងគករមិនែមនរ ្ឋ ភប
ិ លមួយចំនន
ួ េទៀត។ ករេជឿទុកចត
ិ ្តរបស់្របជពលរដ្ឋ
ចំេពះ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់ និង្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់មនករេកន
ី េឡង
ី ជលំ ប់។
េទះយ៉ង ក៏េ យ ្របព័នធដក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនមនក្រមត
ិ េនេឡយ
ី ស្រមប់ទ្រី កុង
ី ជំនញរបស់្រកុមរថយន្តគិ
ភនំេពញ េហយ នសេ្រងគះក៏េនទបេនេឡយ
ី ែដរ។ មូល ្ឋ នខ្លះមនរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះតច ី ្របព័នស
ិ តួចបំផុត េហយ ធ េ្រងគះបនទន់េសទីរែតមិនមនែតម្ដង។ "ករេរៀបចំប ្ដ ញ
សេ្រងគះជីវ ិត “ គឺជបញ្ហចំេពះមុខ្រតូវេ ះ្រ យជបនទន់ស្រមប់្របេទសកមពុជ។ ករបណុ ្ដ ះប ្ដ ល
ធនធនមនុស ស្រមប់្របព័នទ
ធ ង
ំ េនះគជ
ឺ ករចំបច់បំផុតស្រមប់ករសេ្រងគះជីវ ិត ដូចជជំនញដឹក
ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ ករសេ្រងគះ ករពន្លត់អគគភ
ី ័យ នង
ិ ្របព័នធ្រគប់្រគងេ្រគះមហន្ត យ។

1
អ្រ ្ល ប់េ យ រេ្រគះថនក់ច ចរណ៍េនកមពុជមន 1,717 ករណី (កនុងឆន ំ 2009) ។ ករខតបង់េសដ្ឋកិចចគឺ 250 នដុ ្ល រកនុងមួយឆន ំ (HIB, 2010).
2
អ្រ ្ល ប់ កមពុជ 138 នក់, ភូម 109 នក់, ់ ្ល េដស ៧៧ នក់, េវៀត
វ ១០០ នក់, បងក ម ៣៩ នក់, ជប៉ុន ៥ នក់។

1
 េ យែផ្អកេលីករពភ
ិ ក ជមួយ ថ ប័នពក់ពន
័ ធកុ ងមូ
ន ល ្ឋ ន មូលនិធិសន្តិភព ក ៉
យល់ថ េគនេយលបយមូល ្ឋ នទូទង
ំ ្របេទស គឺជករចំបច់ ស់េដីមបឈ
ី នេទដល់ករបេងកីត
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកនុង្របេទសកមពុជ។
្រស័យេហតុេនះ មូលនិធិសន្តភ
ិ ព ក ៉ បនេរៀបចំករសក
ិ ជមូល ្ឋ នមួយស្រមប់
"គំ្រទដល់ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជកនុងករេរៀបចំែផនករេមស្រមប់្របព័នធែថទំសេ្រងគះបនទន់" ែដលជ
ែផនកមួយៃនគេ្រមងអភវិ ឌ ន៍មូលនិធិ ែភន សុី ក ៉។

១.២ ករសិក ែស្វងយល ់

ករសិក ែស្វងយល់្រតូវបនេធ្វីេឡង
ី ចប់ពៃី ថងចនទ ទ១
ី ៧ ែខមក ឆន ំ ២០១១ រហូតដល់ ៃថង
សុ្រក ទី២១ ឆន ំ ២០១១ េ យមនករសហករពីអក ំ ញ្របំរូបមនដូចជ៖
ន ជន
 េវជជបណ្ឌិត Hideharu Tanaka ( ្រស្តចរយ មកពីនយក ្ឋ នកី និងវ ិទយ ្រស្តេវជជ ្រស្ត
ម វ ិទយល័យអប់រ ំកយ េន កលវ ិទយល័យកូកសសុក
ី ន) * ្របធន្រកុម
 េវជជបណ្ឌិត Shinji Nakahara ( ្រស្តចរយ ែផនកឱសថករពរ កលវ ិទយល័យម៉េរៀន
ម វ ិទយល័យឱថស ្រស្ត) * ជំនយ
ួ ករ្របធន្រកុម
 េ ក Yuki Nakayama ( ្រស្តចរយ មកពន
ី យក ្ឋ នកី នង
ិ វ ិទយ ្រស្តេវជជ ្រស្ត
ម វ ិទយល័យអប់រ ំកយ េន កលវ ិទយល័យកូកសសុក
ី ន)
 េ ក Takunori Sato (បុគល
គ ិកសុខភិបល មកពន
ី យក ្ឋ នឱសថសេ្រងគះ និងែថទំរបួស
ប៉ះទងគិច មជឈមណ្ឌលជតិេដីមបស
ី ុខភព កល នង
ិ ឱសថ ្រស្ត)
 េ ក Hitoshi Igarashi ( ទ្រី បក
ឹ ែដលមនបទពេិ ធន៍ជមួយសកមមភពអងគករមន
ិ ែមន
រ ្ឋ ភប
ិ លែដលបនបេងកីត្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនទី្រកុងភនំេពញ)

ករសក
ិ បនេធ្វីេឡង
ី េនទ្រី កុងភនំេពញ េខត្តកំពង់ចម នង
ិ េខត្ត្រពះសហ
ី នុសត
ថិ េន ម
បេ ្ដ យផ្លូវជតេិ លខ ៤ និងេលខ ៦ ែដលជតំបន់មនេ្រគះថនក់ច ចរណ៍េកត
ី េឡង
ី ញឹកញប់។
ករកំណត់យកទី ង
ំ ្រតូវបនេធ្វីេឡង
ី េ យែផ្អកេទ មករេសនីសុំរបស់សមភគីកមពុជ។ ្រកុមសិក
បនចុះេធ្វទ
ី ស នកិចចេន ម ថ ប័នសុ ខភិបលចំនន
ួ ១៤ កែន្លងេនកនុងតំបន់ទង
ំ បេី នះ េដម
ី បែី ស្វង
ឹ ្របធនមនទរី េពទយ នង
យល់ព្រី បព័នធសេ្រងគះបនទន់េ យបនជួបជមួយនង ិ សមជក
ិ ដៃទេទៀត។ ្រកុម
សិក ក៏បនពិនត
ិ យេមល
ី ករេ្របី្របស់រថយន្តគិ នសេ្រងគះ នង
ិ បរក
ិ ខ រេពទយផងែដរ។

2
 ងទី១ ថ ប័នសុខភប
ិ លែដលបនចុះទស នកិចច

មនទរី េពទយ ទី ង
ំ
មនទីរេពទយកលែម៉ត (ជតិ) ភនំេពញ
មនទីរេពទយែខមរ សូេវៀត (ជតិ) ភនំេពញ
មនទរី េពទយកុមរជតិ (ជតិ) ភនំេពញ
គ្លនី ក
ិ ទក
ឹ ថ្ល (ឯកជន) ភនំេពញ
មនទីរេពទយបែង្អកេពធិ៍ចិនតុង (្រកុង) ភនំេពញ
មនទីរេពទយរូយ ៉ ល រតនៈ (ឯកជន) ភនំេពញ
មនទរី េពទយបែង្អកកំពង់ចម (េខត្ត) កំពង់ចម
មនទីរេពទយបែង្អកចំករេលី (េខត្ត) កំពង់ចម
មនទីរេពទយបែង្អកកំពង់សពឺ (េខត្ត) ្រពះសីហនុ
មនទរី េពទយបែង្អកៃ្រពឈរ (េខត្ត) កំពង់ចម
មណ្ឌលសុ ខភពទឹកវ ិល (េខត្ត) ្រពះសីហនុ
គ្លីនិក្រកហ្វស ី (អងគករ) ្រពះសីហនុ
មនទីរេពទយ្រពះកុ មៈ (ជត) ិ ភនំេពញ
មជឈមណ្ឌលជតិម នង ិ ទរក (ជត) ិ ភនំេពញ

ទស នកិចចសិក បនេផ្ដតសំខន់េទេលីករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ និងបញ្ហមួយ

ចំនន
ួ ដូចខងេ្រកម៖
 ថ នភពបចចុបបនន នង
ិ ករវ ិភគេទេលី្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ
 តួនទី និងករស្រមបស្រមួលរ ង ជរ ្ឋ ភិបល នង
ិ វ ិស័យឯកជនេនកនុង្របព័នធសេ្រងគះបនទន់
 វ ិធី ្រស្តៃនករបេងកីត្របព័នដ
ធ ឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ និងករបណុ ្ដ ះប ្ដ ល្រកុមសេ្រងគះ
 វ ិធី ្រស្តែដលចំបច់កុ ងករបេងក
ន ីត្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ

្រកុមអនកសក
ិ បនជួបជមួយឯកឧត្ដមេទសរដ្ឋម្រន្តីឱម យន
ិ េទៀង នង
ិ េវជជបណ្ឌិតេហង ៃត្រគី
្របចំេន្រកសួងសុខភិបលេដម
ី បែី ស្វងយល់បញ្ហ និងេសនីសុំករអនុញញតទក់ទងនឹង្របព័នធសេ្រងគះ
បនទន់េនកមពុជ។

១.៣ ករលំបកកនុងករសិក

េ យ រែតមនរយៈេពលែត ៥ ៃថងេដីមបេី រៀបចំវគគសក

ិ េនះ ដូេចនះមនករលំបកខ្លង
ំ កនុង
ករេផទ ងផទត់ភព្រតឹម្រតូវៃនទិនន
ន ័យ។ របយករណ៍េនះមិនមនបំណងផ្ដល់ជភ័សុ ្ត ងវ ិទយ ្រស្តេទ
ផទុយេទវ ិញ ្រគន់ែតចង់េលីកជសំេណីេ យែផ្អកេទេលីករអេងកតផទល់ែតប៉ុេ ្ណ ះ។
េលស
ី ពេី នះ ្រកុមសក
ិ បនសំភសម្រន្តី ជរ ្ឋ ភប
ិ ល នង
ិ បុគល
គ ិកសុខភប
ិ ល។ ្រកុមសក
ិ
បនដកលុបករ្រ វ្រជវេន មសហគមន៍ នង
ិ ្របជពលរដ្ឋពក
ី រសក
ិ ្រស័យេ យករខ្វះេពល
េវ ។ េទះយ៉ង ្រកុមអនកសិក បន កសួរយ៉ងលម្អិតអំពី ថ នភពរស់េនរបស់្របជជន និង

3
 ថ នភពរបស់អនកជំងឺែដល្រតូវសេ្រងគះបនទន់ ពីសំ ក់ម្រន្តីរ ្ឋ ភប
ិ ល នង
ិ បុគល
គ ិកសុខភិបល េដីមបី
េលីកេឡង
ី នូវសំេណីែដល ចសេ្រងគះជីវ ិត្របជជនេ យបនេ្រចីន មែដល ចេធ្វីេទបន។
ថ ប័នជេ្រចីនែដលបនទទួលករសក
ិ មនទី ង ី ំេណីរេទ
ំ ចំណុចែដលងយ្រសួលេធ្វដ
នង
ិ ងយទំនក់ទំនងគន។ េទះជយ៉ង េហ ្ឋ រចនសមព័នធផូ វថន
្ល ល់េន្របេទសកមពុជមន
ិ ទន់បន
អភវិ ឌ នទំង្រសុងេនេឡយ
ី េទ ែដលជេហតុេធ្វីេ យ្រកុមសិក មិន ច្រ វ្រជវបន្រគប់្រគន់េទ
េលីរេបៀបដឹកជញជូ ន និងករសេ្រងគះអនកជំងឺេន មភូម។
ិ ករ្រ វ្រជវពីមុនរបស់េ កេវជជបណ្ឌិត
Nakahara (សមជិក្រកុមសក
ិ ) ែដលដឹងចបស់ពី ថ នភពេវជជ ្រស្តេន្របេទសកមពុជ និងឯក រ
េផ ងៗរបស់ ជរ ្ឋ ភប
ិ លែដល ចរកបនជ ធរណៈ្រតូវបនេ្របីេដម
ី បប ី ជំនយ
ី ែនថមេដីមបជ ួ កនុងករ
សិក េនះ។

១.៤ រចនសមពន
័ ៃធ នរបយករណ៍

ែផនកទី ២ បង្ហញពី ថ នភពបចចុបបនន នង

ិ បញ្ហននៃន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ និង
សកមមភព្រកុមសេ្រងគះបនទន់ េ យ្រកេឡកេមល
ី ពី វ ៃន្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់េន្របេទសកមពុជ។
េនែផនកទី ៣ គឺជសំេណីរយៈេពលខ្លី (៣ ឆន)ំ និងរយៈេពលមធយម េទរយៈេពលែវង (៦ ឆន)ំ េដីមប ី
េរៀបចំ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េ យបនសមរមយេន្របេទសកមពុជ។

២. ថ នភពបចចបបនន
ុ និងបញ្ហ ននៃន្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ

២.១ ្របវត្តៃន្របព័
ិ នសធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ

្របេទសកមពុជបន្របកន់យករបប ជធិបេតយយ ្រស័យរដ្ឋធមមនុញញ បនទប់ពីករេបះេឆនត

ិ លទីមួយ កលពីឆន ំ ១៩៩៣។ កនុងដំ
នីតក ក់កលេនះ កកបត្រកហមែដលធ្លប់មនវត្តមនេន
្របេទសកមពុជទំងមុន នង
ិ េ្រកយស្រងគម បនេដីរតួយ៉ងសំខន់កុ ងករែថទំ
ន សេ្រងគះបនទន់។
គណៈកមមធក
ិ រកកបត្រកហមអន្តរជតិ (ICRC) កកបត្រកហមនង
ិ អឌ ច័នទ្រកហមអន្តរជតិ បន
ព្រងឹងដល់មុខងររបស់កកបត្រកហមកមពុជ។ កកបត្រកហមកមពុជបនេ្របី្របស់រថយន្តខួ នឯងជ
្ល
ី ឹកជញជូ ន្របជពលរដ្ឋែដលមនជំងឺ
បេ ្ដ ះ សននេដីមបដ នង
ិ រងរបួស និងផ្ដល់ករសេ្រងគះបនទន់
ឹ ជំនន់ នង
េនេពលមនេ្រគះទក ិ វ ិធនករករពរជំង្រឺ គុនឈម។ េលស
ី ពេី នះ កកបត្រកហមកមពុជ
បនេលីកកមពស់ "កមមវ ិធីសេ្រងគះបឋមេន មសហគមន៍" េដម
ី បព
ី ្រងឹងសមតថភពធនធនមនុស កនុងករ
ផ្ដល់ករពយបលនិងសេ្រងគះបឋម។
េនឆន ំ ១៩៩៧ េ យមនកិចស
ច ហ្របតិបត្តិពីកកបត្រកហមប ំង កកបត្រកហម
កមពុជបនចប់េផ្ដម ី ផ្ដល់េស រថយន្តគិ នសេ្រងគះស្រមប់ដឹកជញជូ នអនកជំងន
ឺ ង
ិ របួស េ យេផ្ដត
សំខន់ជុវំ ិញទី្រកុងភនំេពញ។ រថយន្តគិ នសេ្រងគះេនះ ្រតូវបនេគេ ថរថយន្ត មុយ (ភ
ប ំង៖ Service d'Aide Médicale Urgente) ្របចំករេនមនទីរេពទយកល់ែម៉ត និងមនទរី េពទយ្រពះ

4
កុសមៈ។ េទះបជ
ី េនមនកង្វះខតេ្រចីនេនកនុង្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់កុ ង្រសុ
ន កក៏េ យ យ៉ងេ ច
ស់ឥឡូវេនះ ្របជជន ចទទួលបនេស ដឹកជញជូ នេដីមបស
ី េ្រងគះបនទន់ែដរ។ េដីមបទ
ី ទួលបន
េស រថយន្តគិ នសេ្រងគះ ្របជជន ចទំនក់ទំនងេទែផនកបេ្រមេី ស របស់កកបទ្រកហមកមពុជ
(០២៣-៨៨១៥១១) ឬេទមនទរី េពទយជតិពរី ែដលបនេរៀប ប់េនខងេលី ឬេទមនទរី េពទយទំងពរី េនះ
េ យផទល់ក៏បន។
េនកនុងឆន ំ ២០០០ ជរ ្ឋ ភិបលជប៉ុនបនបេងកីតគេ្រមងមួយេឈមះ “គេ្រមងផ្ដល់រថយន្ត
គិ នសេ្រងគះេនទ្រី កុងភនំេពញ” មសំេណីរបស់កកបត្រកហមប ំង ែដលបនគំ្រទដល់កកបត
្រកហមកមពុជកនុងករព្រងឹង្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ។ េទះជយ៉ង មូលនិធិពី
រ ្ឋ ភប
ិ លបរេទសេនះបនបញច ប់េទវ ិញេនឆន ំ ២០០៣ េធ្វីេ យេស ដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េសទីរ
្រតូវបញច ប់ទង
ំ ្រសុង េហយ
ី េនសល់ែតកកបត្រកហមបន្តករងរ។
េ យមន ថ នភពែបបេនះ ្រកសួងសុខភប
ិ លកមពុជបនសេ្រមច ក់េ យេ្របរី ថយន្ត
គិ នសេ្រងគះរបស់កកបត្រកហម េ្រកមជំនយ
ួ ពី ជរ ្ឋ ភិបលជប៉ុន ែត្រតូវសថិតេនេ្រកមករ្រគប់
្រគងរបស់្រកសួង េដីមបធ
ី នករេ្របី្របស់មន្របសិទភ
ធ ព។ រថយន្តគិ នសេ្រងគះទំងេនះ្រតូវបន
្របគល់ជូនេទមនទរី េពទយជតិេនទ្រី កុងភនំេពញ ដូចជមនទរី េពទយមត
ិ ភ
្ត ពែខមរ-សូេវៀត នង
ិ មនទរី េពទយ
្រពះសីហនុ)។ ្រកសួងបនបេ្រងៀនបុគល
គ ក
ិ េនមនទរី េពទយែដលទទួលយករថយន្តគិ នសេ្រងគះេនះ
េ យេចះេ្របី្របស់្របកបេ យ្របសិទធភព ិ េឆ្លយ
នង ី តបេទនឹងករណីសេ្រងគះបនទន់េន មតំបន់
ជុំវ ិញទី្រកុង។ េនះជ្របវត្តិៃនករចប់េផ្ដីម្របព័នធសេ្រងគះបនទន់្រគប់្រគងេ យ ជរ ្ឋ ភិបល។
ទនទម
ឹ េនះ េស ដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ឯកជនក៏បនេកត
ី េឡង
ី ជបន្តបនទប់។ េនេពលេស
ិ និងមនទរី េពទយ ១៤៤ កែន្លងបនេបីកដំេណីរករ
របស់កកបត្រកហមកមពុជ បនផ្អកដំេណីរករ គ្លីនក
ទូទង
ំ ្របេទសេ យមនករអនុញញតពី្រកសួងសុខភិបល (ឆន ំ ២០០១)។ េ យេមល
ី េឃញ
ី ពី
ត្រមូវករេចះែតេកន ី ស្រមប់ករដឹកជញជូ នអនកជំងស
ី េឡង ឺ េ្រងគះបនទន់ គ្លន
ី ក
ិ ឯកជនមួយចំនន
ួ េនទ្រី កុង
ភនំេពញបនេធ្វេី ស កមមដឹកជញជូ នស្រមប់អនកជំងឺ និងរងរបួសេ យេ្របរី ថយន្តមនឧបករណ៍បំពក់
្រសេដៀងគននឹងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ ប៉ុែន្តមិនមនករអនុញញតជផ្លូវករពី្រកសួងសុខភប
ិ លេឡយ
ី ។
្រកសួងបនែណនំអំព្រី បព័នម
ធ ួយែដល ចទទួលយកបន បនទប់ពីេមល
ី េឃញ
ី ថរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះឯកជនកំពុងមនករេកន
ី េឡង ិ បទបញជែដលពក់ព័នធគជ
ី ប៉ុែន្តេនេពលេនះ ចបប់នង ឺ
វ ិធនករបេ ្ដ ះ សននែតប៉ុេ ្ណ ះ ្របករេនះបនេធ្វេី យគ្លីនក
ិ ឯកជនមួយចំនួនែដលមិនមន ជញ
ប័ណ្ណេនែតដំេណីរករជបន្តបុែ៉ ន្តសថិតេនេ្រកមករ ម ន។ បញ្ហចមបងមួយស្រមប់រថយន្តគិ ន
សេ្រងគះឯកជនគឺថ ្រកុមសេ្រងគះភគេ្រចន
ី មន
ិ មនចំេណះដង
ឹ ែផនកសេ្រងគះបនទន់ េហយ
ី មនតួនទី
ិ អនកជំងឺេទមនទរី េពទយែតប៉ុេ
្រគន់ែតជអនកដឹកជញជូ នអនករងរបួស នង ្ណ ះ។ បញ្ហេផ ងេទៀតគថ
ឺ ពួកេគ
គិតៃថ្លឈួលខព
ន ស់។ រថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជនបនដឹកជញជូ នអនកជំងេឺ យមិនមនករគិតពិចរ
ពីបំណងរបស់អនកជំងេឺ ទ។ ំ ឺែដលរក្របក់បនតិចតួច្រតូវបនបងខំេ
អនកជង យបងៃ់ ថ្លពយបល និងៃថ្ល
ដក
ឹ ជញជូ នយ៉ងខពស់ ែដលេនះបនក្លយេទជបញ្ហមួយេនកនុងសងគម។

5
 េនឆន ំ ២០០៣ េ្រកមគំនត
ិ ផ្តួចេផ្ដីមរបស់េវជជបណ្ឌិត េហង ៃត ្រគី មនទរី េពទយកលែម៉តបន
ែណនំ្របព័នធ មញញមួយែដល្របជពលរដ្ឋ ចេសនីសុំរថយន្តគិ នសេ្រងគះ មរយៈករេ ទូរស័ព។
ទ
េស េនះមន "្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះ“ ២៤ េម៉ង ែដល ចទទួលករេ ទូ រស័ពប
ទ ន។ អនកជួយ
សេ្រងគះែដលមនទក ិ ្តមុះមុតរបស់មនទរី េពទយកលែម៉តែដលបនទទួលករេ
ឹ ចត ទូរស័ពេទ លខ ១១៩
ជូនដំណឹងេទរថយន្តគិ នសេ្រងគះ ម៉ុយរបស់មនទេី ពទយ មរយៈវ ិទយុទក់ទង។ ្របព័នធេនះគឺជ
មូល ្ឋ ន្រគឹះដ៏សំខន់បំផុតស្រមប់្របព័នធសេ្រងគះបនទន់ ១១៩។ េទះជយ៉ង ក៏េ យ េពលេនះ
មនប ្ដ ញទូរស័ពទមួយែខ ប៉ុេ ្ណ ះេនកនុងបនទប់ទទួលព័ត៌មនសេ្រងគះ េហយ
ី ករេ េទេលខ ១១៩
ចទទួលបនម្ដងែតមនក់បុ៉េ ្ណ ះ។ បនទបប
់ ញជូ ន្រកុមសេ្រងគះេនះជបនទប់តូចមួយមនទំហ្រំ បែហល
ឹ ែត ៩០ សង់ទីែម៉្រតកេរ េដីមបប
្រតម ី ំេពញមុខងរដ៏សំខន់េនះ។
េនកនុងមនទរី េពទយដៃទេទៀត ដូចជមនទរី េពទយជតិែដលបនទទួលរថយន្តគិ នសេ្រងគះពី
គណៈកមមធក
ិ រកកបត្រកហម បនេរៀបចំទី ង
ំ ្របចំករស្រមប់្រកុមសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ បនបេងកីត
្របព័នធទំនក់ទំនង មវ ិទយុទក់ទងផទល់ខួ នរបស់
្ល ពក
ួ េគេដីមបេី យមនទរី េពទយ និងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ
ធ េ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩ ស្រមប់មនទរី េពទយកលែម៉ត និង
ចទក់ទងគនបន។ ជលទធផល ្របព័នស
េលខទូរស័ពទេផ ងៗ ្រតូវបនេ្របច ឹ មនទរី េពទយេនជុវំ ិញទ្រី កុងភនំេពញផងែដរ។ េ
ី ំរុះគនជមួយនង យេហតុ
ថមនទរី េពទយជតិបនេរៀបចំរថយន្តគិ នសេ្រងគះ េហយ
ី បនផ្ដល់ករដឹកជញជូ នេដីមបស
ី េ្រងគះបនទន់
េ យឯក ជយ េហតុេនះក៏មនករេសនីសុំរថយន្តគិ នសេ្រងគះជេ្រចីនពក
ី ែន្លងឆងយៗែដលមនករណី
េ្រគះថនក់ច ចរណ៍។
្រសបេពលែដល ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជបនេរៀបចំេ យមន្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់ ក៏មនករ
េកន
ី េឡង ន ពេ្វ ហតុ ដូចគនេនះែដរ។3 អងគករ CAMA បន
ី នូវសកមមភពជេ្រចីនរបស់អងគករអន្តរជតិកុ ងបុ
េ្របី្របស់រថយន្តភីក ី ឹកជញជូ នអនកជំងឺ និងអនកមនរបួសេន មតំបន់មួយចំនន
ប់េដីមបដ ួ ៃនខណ្ឌមន
ជ័យ ង
ំ ពឆ
ី ន ំ ១៩៩៥ មកម្លះ។ េនឆន ំ ២០០៤ អងគករជនពក
ិ រអន្តរជតិេបលហ ុក
ិ (HIB) បនចប់
េផ្ដម
ី ឧបតថមភដល់្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ ែដលជែផនកមួយៃនកមមវ ិធេី ្រគះថនក់ច ចរណ៍របស់
អងគករេនះ។ បចចុបបនន អងគករ HIB េដរី តួឈនមុខេគកនុងសកមមភពករពរ ព្រងង
ឹ សុវតថិភពច ចរណ៍
េន្របេទសកមពុជ។ េនឆន ំ ២០០៥ អងគករគ្លូបល េមឌក
ិ ែដលជអងគករមួយមកពី្របេទសក
បនបញជូ នអនកបេចចកេទសសេ្រងគះបនទន់ ្រកុមពន្លត់អគគភ
ី យ
័ និងប៉ូលីសែដលជជនជតិក
េ យេទេខត្តសថិតេនកនុងតំបន់ពយពយៃន្របេទសកមពុជ េដីមបផ
ី ្ដល់ករែណនំស្ដីពីករសេ្រងគះបឋម រួម
មនជំនញ CPR ដល់សមជក
ិ ជនជតិកមពុជចំនន
ួ ៤១ នក់របស់អងគករមួយែដលទទួលបនទុក
េលប
ី ញ្ហរបួស នង
ិ សេ្រងគះបនទន់ែដលប ្ដ លមកពីដច ំ រមន
ី ក ី ។ អងគករគ្លូបល េមឌក
ិ ែដលមនទី
ន ក់ករេនសហរដ្ឋ េមរកបនេធ្វ
ិ ទ ី ស នកច
ិ ចេនកនុង្របេទសមួយចំនួនទ្វប
ី សុី នង
ិ បណុ ្ដ ះប ្ដ ល
្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ មរយៈករចង្រកងេសៀវេភែណនំស្ដីពវី ិធីសេ្រងគះបនទន់។ អងគករ

3
ករពិពណ៌ៃនសកមមភពរបស់អងគករមិនែមនរ ្ឋ ភិបលេន្របេទសកមពុជ េយងេទ មវ ិប យរបស់អងគករមិនែមនរ ្ឋ ភប
ិ លេរៀងៗខ្លួន។

6
អន្តរជតិែដលមន ន ក់ករេនសហភពអុឺរុប៉ និង េមរកមួ
ិ យបនក ងមជឈមណ្ឌលពយបលរបួស
ប៉ះទងគិចេនេខត្តបត់ដំបង េហយ
ី បនចប់េផ្ដីមព្រងឹកែផនកករពយបលសេ្រងគះបនទន់ជបន្តបនទប់។
ចុងេ្រកយ គអ
ឺ ងគករ Ratnak International ែដល គ ល់ មរយៈសកមមភពដ៏ពេិ សស ។
អងគករេនះបនេបក
ី គ្លន
ី ក
ិ បែណ្តតទក
ឹ េនេលីបង
ឹ ទេន្ល ី ន១
បកលពឆ ំ ៩៩៧ ផ្ដល់េស ែថទំសុខភព
ទូេទសំ ប់សហគមន៍េន ទែដលមនចំណូលទប និង្របជជនរស់េនតំបន់ជិតៗេនះ។ េនឆន ំ
២០០០ អងគករក៏បនេបីកគ្លីនក
ិ បែណ្តតទឹកេផ ងមួយេទៀតេន មដងទេន្លេមគងគ ចំងយ្របែហល
៩០គឡ
ី ូែម៉្រត ភគខងតបូងៃន ជធនភ
ី នំេពញ ។
អងគករ NPO ែដលមនទី ន ក់ករេនទី្រកុងតូកយូ អងគករ SBSI បនគំ្រទករដក
ឹ ជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់ មរយៈករផ្តល់រថយន្តគិ នសេ្រងគះេទ ថ ប័នមួយចំនន
ួ ដូចជ មនទរី េពទយែខមរ-សូេវៀត
មនទរី េពទយកុមរជតិ នង
ិ មូ លនិធិ Sobbhana ចប់ ង
ំ ពីឆន១
ំ ៩៩៩ មក។ ទនទឹមេនះ កនុងឆន ំ ២០០៨
ិ អងគករ Kagawa Second Hand បនចប់េផ្តីមកមមវ ិធរី យៈេពលបីឆន ំ
អងគករ TICO អងគករ NPO នង
សំ ប់បេងកីត្របព័ន្ឋដឹកជញចូ នសេ្រងគះបនទន់ និង្របព័នែ្ឋ ថទំសុខភពមុនេពលេទកន់មនទរី េពទយ ែដល
បនឧបតថមេភ យអងគករ JICA។ កមមវ ិធេី នះេ ថ ប ្ដ ញសុវតថិភពជវី ិតស្រមប់ជន្រក្រី កេនភគ
ខងលិចទី្រកុងភនំេពញ ។ មូលេហតុែដល្រសុក្របតប
ិ ត្តិភគខងលច
ិ ភនំេពញ្រតូវបនេ្រជស
ី េរស
ី ជទី ង
ំ
ៃនកមមវ ិធី ពេី ្រពះថេនតំបន់េនះមនអ្រ ភព្រក្រី កខពស់ េហយ
ី រ ំពង
ឹ ថនង
ឹ មនកំេណីន្របជជនេកី
េឡង
ី យ៉ងខ្លង
ំ ។ តំបន់េនះក៏មន្របជជនេ្រចីនមករស់េនេ យ រមនេ ងច្រកវ ិនេិ យគពីបរេទស
ែតតំបន់េនះមនចមងយឆងយពីមនទរី េពទយជតិៃនទី្រកុងភនំេពញ ។

េនកនុងគំេ ងេនះ ករយល័

ិ យសុខភប
ិ ល្រសុក្របតប
ិ ត្តភ
ិ គខង
លច
ិ បនេដីរតួរជសមភគីេដីមបទ
ី ទួលយកនូវករបញជ្រកុម
សេ្រងគះរយៈេពលែវង នង
ិ ខ្លីរបស់្រកុម្រគូេពទយសេ្រងគះបនទន់
្រកុមគិ ននុប ្ឋ កសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ បុគគលិក្រគប់្រគង
ែផនកគំេ ងែដលមកព្រី បេទសជប៉ុន មរយៈអងគករ TICO ។
បែនថមេទេលីគំេ ងេនះ រថយន្តគិ នសេ្រងគះែដលបនេ្របីរច
ួ
ួ មួយេ្រគឿង (ម៉ូែដល 2B ) ែដលបនផ្តល់ជជំនយ
ចំនន ួ មកពី រូបភព១៖ រថយន្តគិ នសេ្រងគះ

្របេទសជប៉ុនបនេធ្វីេ យមនភពងយ្រសួលេទដល់ករ េនករយល

ិ ័យ្រសុក្របតបត្ត
ិ ភគ
ិ

ិ ករដឹកជញជូ នអនកជំងឺធងនធ
សេ្រងគះបនទន់ នង ់ ងរមន
ិ ចេដីរបន។ ខងលិច

េនះគឺជេលីកដំបូងរបស់្របេទសកមពុជ។
បនទប់បញជរថយន្តគិ នសេ្រងគះតូចៗចំនួន្របំ្រតូវបនេបីកដំេណីរ
ករេនមណ្ឌលសុខភព
េ យករយល័
ិ យសុខភប
ិ ល្រសុក្របតប
ិ ត្តភ
ិ គខងលច
ិ

រូបភព២៖ បនទបទ
់ ទួលទូរស័ពេទ ន

្រសុក្របតបត្ត
ិ ភគខងល
ិ ិច

7
 (ទួលេគក ទឹកថ្ល ឃមួញ នង
ិ ពងទឹក)។ ករយល័
ិ យទំង្របំ ចទក់ទងគនបន មវ ិទយុ ២៤ េម៉ង
កនុងមួយៃថង េហយ
ី បេងកីតជ្របព័ន្ឋបញជរថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់ឆប់រហ័ស េ យមនទំងករ
ទំនក់ទំនងជមួយប ្ដ ញ ១១៩ របស់មនទេី ពទយកលែម៉តផងែដរ។ េទះយ៉ង ក៏េ យ
្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់របស់ករយល័
ិ យសុ ខភប
ិ ល នង
ិ របស់មនទរី េពទយែដលពួកេគបនបន្ត
េធ្វក
ី រយ៉ងឯក ជយ។

្របករប ្ដ លេ យមនករែ្រប្របួលយ៉ងឆប់កុ ង្របព័

ន នធសេ្រងគះបនទន់េនទ្រី កុងភនំេពញគឺ
េ យ រមនអនុ សន៍ពីនយករដ្ឋម្រន្ត។
ី េនកនុងសនទរកថ េ កនយករដ្ឋម្រន្តីបនរះគន់
ឹ យ៉ងខ្លង
ំ
ចំេពះ រថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជន េ យេ កបនមន្រប សន៍ថ រថយន្តទង
ំ េនះមិនបនជួយ
្របជជនេទ ែតេធ្វេី យមនេ្រគះថនក់ដល់្របជជនេទវ ិញ។ េពលខ្លះរថយន្តគិ នសេ្រងគះបន
ដេណ្ដីមគនយកអនកជំងឺ ដូចជដេណ្ដីមទំនញ
ិ េហយ
ី ក់អនករងរបួសសងកត់េលីគននង
ិ យកេទទម្លក់
េចលេន មគ្លីនក
ិ ឯកជន។
អនុវត្ត មអនុ សន៍របស់េ កនយករដ្ឋម្រន្តី ្រកសួងសុខភិបលបេងកីតគណៈកមមករ
ពេិ សសមួយស្រមប់ព្រងង
ឹ ្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់ េ យេផ្ដតយកចត
ិ ្តទុក ក់ខ្លង
ំ េទេលីករែថទំ
មុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ។ អនកជំនញពរី រូបមកពីអងគករ TICO បនចូលរួមកនុងករេរៀបចំគំេ ងេនះ
េឡង
ី ជមួយករយល័
ិ យសុខភប
ិ ល្រសុក្របតប ី ក៏បនេដីរតួរជសមជិកគណៈ
ិ ត្តិភគខងលិច េហយ
កមមករេនះផងែដរ។

ែផ្អកេទេលីលទធផលៃនករពភ
ិ ក របស់គណៈកមមករ ្រកសួងសុខភប
ិ លបន ក់បញចូ ល
នូវសកមមភពបរី បស់្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះេនករយល័
ិ យសុខភប
ិ ល្រសុក្របតប
ិ ត្តិខងលច
ិ
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩ របស់មនទីរេពទយកល់ែម៉ត និងករសេ្រងគះបនទន់ ក៏ដូចជសកមមភព
សេ្រងគះជីវ ិតែដល្រតូវបនបេងកីតេឡង
ី េ យមនទរី េពទយរដ្ឋេផ ងេទៀត។ មយ៉ងវ ិញេទៀត បនបញជូ នេទ
េទេ យ្របព័នម
ធ ួយ ែដលបនទប់បញជេលខ ១១៩ បនទូរស័ពទ
ផ្ដល់ដំណឹងេទេ យករយល័
ិ យរបស់្រកុមរថយន្តគិ ន
សេ្រងគះបនទន់អំពីទី ង
ំ ែដលមនេ្រគះថនក់ជិតជងេគ។ េលីស
ពីេនះ បនទប់េនះ (បនទប់ទទួលទូរស័ពទនិងបញជរថយន្តគិ ន
ំ េនមនទរី េពទយកល់ែម៉តែដល្រតូវបនបំពក់
សេ្រងគះ) មនទី ង
េ្រគឿងបរក
ិ ខ េហយ
ី មន្របព័នធបញជ្រតម
ឹ ្រតូវេ យបនករគំ្រទពី
រូបភព៣៖ បនទបទ
់ ទួលទូរស័ពទ
អងគករ TICO និង អងគករ SBSI។
និងបញជ រថយន្តគិ នសេ្រងគះ
រថយន្តគិ នសេ្រងគះេនមនទរី េពទយ្រពះកុសមៈ នង
ិ មនទរី េពទយមត
ិ ្ត
ភពែខមរ-សូេវៀតមនលទធភពសេ្រងគះបនទន់ (ករែថទំផូ វដេង្ហ
្ល ីម
ករបញចូ លខយល់ ករឃត់ឈម) កនុងេពលដឹកជញជូ នអនកជំង។
ឺ

8 Photo 4: FR vehicle
បែនថមេលីេនះ ្រគប់រថយន្តគិ នសេ្រងគះទំងអស់មនទំនក់ទំនងជមួយមនទរី េពទយេនកនុង ជធនី
ភនំេពញ និងមនទរី េពទយមិតភ
្ត ពែខមរ-សូេវៀត ែដលកនុងេនះ្រតូវបនបំពក់វ ិទយុទក់ទង េដីមបអ
ី នុញញតេ យ
ពួកេគដេំ ណីរករ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩ របស់មនទរី េពទយកល់ែម៉ត។ ជលទធផល គិត្រតម ឹ ែខ
កុមៈភ ឆន២
ំ ០០៩ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ចំនន
ួ ៥ ្រកុម (ែផនក) មន្រកុមករងរមកពីមនទរី េពទយជតិចំនន
ួ ៣
្រកុមេនកនុងទី្រកុងភនំេពញ ែផនកសេ្រងគះបនទន់របស់មនទរី េពទយកនុង ជធនី និង្រកុមករងរមកពី
ករយល័
ិ ិ ល្រសុក្របតិបត្តិខងលច
យសុខភប ិ ្រតូវបន ក់បញចូ លគនេ យសថិតេនេ្រកម្របព័នធែតមួយ
4
នង
ិ បទបញជែតមួយ។ ្រកុមសេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI (FR) បនបញជ នង
ិ ្រគប់្រគង្របព័នធ
េនះ។
បនទប់ពីមនករ្រគប់្រគងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ ធរណៈែបបេនះ េនែខវ ិចឆកឆន ំ ២០០៨
្រកសួងសុខភិបលបនេចញ្របកសថមម
ី ួយស្រមប់រថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជន។ ្រកសួង
អនុញញតេ យរថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជនដឹកជញជូ នអនកជំងឺពម
ី ណ្ឌលសុខភពេទកន់មនទរី េពទយ ឬ
លំេន ្ឋ ន ិ អនុ ញញតរថយន្តឯកជនទំងេនះដឹកជញជូ នអនកជំងឺែដល្រតូវករសេ្រងគះបនទន់ពីទី
ប៉ុែន្តមន
កែន្លងេកត
ី េហតុេឡយ
ី េទះកនុង ថ នភពែបប ក៏េ យ។ ្របកសបនែចងថ រថយន្តគិ នសេ្រងគះ
ឯកជន្រតូវមនគិ ំ ញ េហយ
នុប ្ឋ កជន ី មនសុែី រនេនេពលដ
៉ ឹ អនកជំងស
ក ឺ េ្រងគះបនទន់។ ករផ្លស់បូ រ្ដ
ែបបេនះគឺមនន័យថ មនែត្រកុមសេ្រងគះបនទន់របស់រថយន្តគិ នសេ្រងគះរដ្ឋែតប៉ុេ ្ណ ះែដល ច
ដឹកជញជូ នអនកជំងឺសេ្រងគះបនទន់េទកន់មនទរី េពទយេ យមិនគិតៃថ្លបន។
េនេពលែដលរថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជន្រតូវេគរព មខ្លឹម រៃន្របកស ្រកសួងសុខ
ភប
ិ លបនែតង ង
ំ េ យអងគករ SBSI ជួយេរៀបចំ្របព័ន្ឋសេ្រងគះបនទន់ទូទង
ំ ្របេទស។ សកមមភព
េនះបនបង្ហញពីករទទួល គ ល់របស់ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជចំេពះអងគករ SBSI ថជអនកស្រមប
ស្រមួលដ៏សំខន់មួយកនុងករព្រងីកសកមមភពសេ្រងគះបនទន់ និងេ្រគះមហន្ត យនន។ ជលទ្ឋផល
អងគករ SBSI បនេធ្វស
ី កមមភពយ៉ងសកមមជមួយអងគករមន
ិ ែមនរ ្ឋ ភប
ិ លនន នង
ិ ថ ប័នពក់ព័ន្ឋ
ែដលទទួលបនទុកកនុងវ ិស័យេនះ នង ី អនកស្រមបស្រមួលេធ្វេី
ិ េដរី តួនទជ យករជួយសេ្រងគះ កន់ែត
មន្របសិទេធ ឡង
ី ។
ឆ្លងកត់ មករស្រមបស្រមួលែបបេនះ អងគករ NPO Japan Heart ែដលមនទី ន ក់ករេន
ទ្រី កុងតូកយូ ្រតូវបនចត់ ង
ំ េ យផ្ដល់្របក
ឹ ែផនកបេចចកេទសជបេ ្ដ ះ សននេទដល់្រកុមរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះៃនមនទរី េពទយមិតភ
្ត ពែខមរ-សូេវៀត។ អងគករភនក់ងរសហ្របតិបត្តិករបេចចកេទសសេ្រងគះ
អន្តរជតិជប៉ុន ្រកុមស័ម្រគចិតព
្ត ន្លត់អគគភ ិ អនកជំនញដៃទេទៀតបនចត់បញជូ ន្រគូបង្វក
ិ ័ យ នង ឹ មកកមពុជ
មរយៈអងគករ SBSI េដម
ី បព ឹ ជំនញសេ្រងគះបនទន់របស់បុគគលិករថយន្តគិ
ី ្រងង នសេ្រងគះ។
្រកសួងសុខភប ្ឋ ឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ លបនដឹកនំេ យមនករេរៀបចំ្របព័នដ ិ ្របព័ន្ឋ

4
េបសកកមមរបស់្រកុមអនកសេ្រងគះបនទន់គឺ្រតូវ្រតួតពិនិតយថ ្រកុមសេ្រងគះបនអនុវត្តករងរ្រតឹម្រតូវជមួយ្របព័នធ ១១៩ និង
េចះផ្ដល់តំបូនមន្រតម
ឹ ្រតូវ។ ្រកុមេនះមនប ្ដ ញជមួយ្របព័នធ ១១៩ ៃនមនទរី េពទយកលែម៉្រត វ ិទយុទក់ទងរបស់បូល
៉ ស
ី
នង
ិ ច្របមូលព័ត៌មនបនរហ័សេពលេទដល់កែន្លងេកត
ី េហតុ។

9
ែថទំមុនេពលមកដល់មនទីរេព្រទេនកនុងទី្រកុងភនេំ ពញ។ ប៉ុែន្តបនទប់ពគ
ី ណៈកមមជត្រិ បឆំងេភរវកមម្រតូវ
បនបេងកីតេឡង
ី កលពីឆន ំ ២០០៨ ែដលមនមុខងរចមបងស្រមប់េឆ្លយ
ី តបនឹងេ្រគះមហន្ត យ និង
ឧបទទវេហតុ ធងនធ
់ ងរ រួមទំងេភរវកមមផងេនះ គណៈកមមករេនះ្រតូវបនសេ្រមចេ យទទួលខុស្រតូវកនុង
ករសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ ករជួយសេ្រងគះជិវ ិត្របជពលរដ្ឋ ។ កនុងឆន ំ ២០១១ គណៈកមមករេនះបន
5

បេងកីតេស ស្រមបស្រមួលមួយ េ្រកមករ្រគប់្រគងរបស់នយក ្ឋ នែថទំេហ ្ឋ រចនសមពន

័ ្ឋេដីមបេី រៀបចំ
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ។

២.២ ថ នភព និងបញ្ហ នេពលបចចុបបននកុង្របព័

ន នដធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់

២.២.១ ជធនីភនេំ ពញ

ថ ប័នេនខងេ្រកមេនះ ជសមជិករបស់្របព័នធសេ្រងគះបនទន់ ១១៩ គិត្រតម

ឹ ែខវ ិចឆក
ិ ឆន ំ
២០០៩ ប៉ុែន្ត្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះែដលបនចូលរួមកនុងករសិក េនះ មពិតក៏ជ្រកុមពក់ព័នធ
នង
ឹ ថ ប័នេវជជ ្រស្តទង
ំ ្របំែដលបនមនសញញផកយសមគល់េនកនុង ងទី ២ ខងេ្រកមេនះែដរ។

ងទ ី ២. សមជិក ថ ប័នេនកនុង្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់ ១១៩

មនទរី េពទយកល់ែម៉ត*
មនទីរេពទយ្រពះកុសមៈ*
មនទីរេពទយមិត្តភពែខមរ-សូេវៀត*
មនទរី េពទយ ជធនភ
ី នំេពញ
ករយល័
ិ យសុខភិបល្រសុក្របតិបត្តិខងលិចៃន ជធនីភនំេពញ
មនទីរេពទយេយធ កងពលតូច ង ៧០
្រកុមសេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI
គណៈកមមធក
ិ រជត្រិ បឆំងេភរវកមម
6
េ្រកមចំណុះេលខធក
ិ រ ្ឋ ន គជបភ

5
គណៈកមមករែដលដឹកនំេ យផទល់ពីនយករដ្ឋម្រន្តី នង
ិ បនបេងកត
ី េឡង
ី េនឆន ំ ២០០៨ មនេបសកកមមកុ ងករេរៀបចំ
ន ែផនករនង
ិ េឆ្លយ
ី តបនង
ឹ េ្រគះមហន្ត យ
នង
ិ េ្រគះថនក់ធំៗ រូមមនេភវរកមម េហយ
ី មនយុ ្ត ធក
ិ រេល្រី កសួងម ៃផទ ្រកសួងករពរជតិ ្រកសួងសុខភិបល នង
ិ ្រកសួងេផ ងៗេទៀត។
ចបប់ពក់ព័នន
ធ ង
ឹ គណៈកមមករេនះ ច នបនេន (http://www.interior.gov.kh/news-1.html បនេបីកេមីលកលពីៃថងទី២៣ ែខ មន
ី ឆន ំ ២០១១។)
・២៩ មក ២០០៨ អនុ្រកិតយេលខ ០៩៖ អនុ្រកិតយេនះែចងអំពីរចនសមពន
័ ធនិងនយក ្ឋ នេ្រកមចំណុះគណៈកមមករេដីមប្រី បយុទធ្របឆំង ករពរេភរវកមម។
េលខធិករ ្ឋ នៃនគណៈកមមករេនះមនចំនួន ៥ ដូចខងេ្រកម៖
១. នយក ្ឋ នរដ្ឋបលនិងហរិ ញញវតថុ
២. នយក ្ឋ នបេចចកវ ិទយព័ត៌មនវ ិទយ
៣. នយក ្ឋ នចរកមមនិងេសុីបអេងគត
៤. នយក ្ឋ នករពរេហ ្ឋ រចនសមពន
័ ធ
៥. នយក ្ឋ នពិេសស
・២៩ មក ២០០៨ ្របកសេលខ ១៨/០៨៖ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជបេងកីតករយល័
ិ យេនេ្រកមេលខធិករ ្ឋ នៃនគណៈកមមករជតិ្របឆំងេភរវកមម។
・២៧ កុមភៈ ២០០៨ ្រពះ ជ្រកិតយេលខ ០២០៨/១៧២ ៖ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជេធ្វីវ ិេ ធនកមមគណៈកមមករជត្រិ បឆំងេភវរកមម ជយន្តករស្រមប់យុទធ ្រស្តជតិ
កនុងករបងករនិងប្រងកបសកមមភពេភវរកមម េរៀបចំែផនករសកមមភព និងករេ្រតៀមលកខណៈេឆ្លីយតបនឹងករគំ មកំែហងដល់សន្តិសុខជត។
ិ
គជបភ ្រគន់ែតេឆ្លីយតបេទនឹងេ្រគះថនក់ខនតធំ និងេ្រគះមហន្ត យធងន់ធងរែតប៉ុេ ្ណ ះ ប៉ុែន្តមិនចល័តស្រមប់ករសេ្រងគះបនទន់ធមម េទ។
6

10
 ថ ប័នេវជជ ្រស្តនីមយ
ួ ៗគួរមន្រកុមសេ្រងគះបនទន់មួយ្រកុម្របចំករ ២៤ េម៉ង។ មនទរី
េពទយរដ្ឋមួយចំនួន ចមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះពីរឬបី ប៉ុែន្តជទូ េទមន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែតមួយ
្រកុមប៉ុេ ្ណ ះែដល ចចល័តមួយៃថង ២៤ េម៉ងបន។ ្របសន
ិ េប្រី តូវមន្រកុមសេ្រងគះបនទន់េ្រចន
ី ្រកុម
ស្រមប់េឆ្លយ
ី តបនង
ឹ ថ នភពេ្រគះមហន្ត យ អនកជំនញេវជជ ្រស្តេន មមនទរី េពទយនង
ឹ ជិះរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះេទកែន្លងមនេ្រគះថនក់្រទង់្រទយធំ។ រថយន្តគិ នសេ្រងគះបនបំពក់េ យមនវ ិទយុ
ែដល ចទំនក់ទំនងជមួយបនទប់ទទួលទូរស័ពស
ទ េ្រងគះបនទន់ និងបនទប់បញជូ ន្រកុមសេ្រងគះបន។
ី តបនង
្របធន្រកុមក៏មនវ ិទយុទក់ទងេដីមបេី ឆ្លយ ឹ ករេ ្រកុមសេ្រងគះស្រមប់េន ថ នភពខងេ្រកពី
រថយន្តគិ ី ំេណីរែដរ។ ប៉ុែន្ត ជញឹកញប់វ ិទយុទក់ទងចល័តមិនដំេណីរ
នសេ្រងគះែដលគត់កំពុងេធ្វដ
ករបនេទេនកនុងទី្រកុងែដលមនអគរខពស់ៗេ្រចីន។ វ ិទយុេនកនុងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ ចទំនក់ទំនង
ជមួយករយល័
ិ ទ េ្រងគះបនទន់ នង
យទូរស័ពស ិ បនទប់បញជូ ន្រកុមសេ្រងគះបនចមងយ្របែហល ២០ គីឡូ
ែម៉្រតជុំវ ិញទ្រី កុង ប៉ុែន្តេពលខ្លះក៏មន
ិ ចទំនក់ទំនងបនែដរ េទះេនចមងយជិតជងេនះក៏េ យ
្របសិនេបីេនជិត គរខពស់ៗេ្រចន
ី េពក។

េ្រកពីមនទរី េពទយខងេលី ្រកុមសិក ក៏បនចុះដល់មនទរី េពទយេនខងេ្រកមែដរ េហយ

ី េឃញ
ី
មនរថយន្តគិ នសេ្រងគះផទល់ខួ នរបស់
្ល ពួកេគ េទះបីមិនែមនជែផនកមួយៃន្របព័នធសេ្រងគះបនទន់
១១៩ ក៏េ យ។

ងទី ៣. មនទរី េពទយែដលមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះផទល់ខួ ន

្ល
មនទរី េពទយកុមរជតិ

មជឈមណ្ឌលជតគ
ិ ព
ំ រសុខភពម្ដយ និងទរក
មនទរី សុខភិបល ជធនីភនំេពញ
មនទរី សុខភប
ិ លខណ្ឌចំករមន ជធនភ
ី នំេពញ

ទី ង
ំ ៃន្រកុមសេ្រងគះបនទន់របស់មនទរី េពទយេនកនុង ងទី ២ និងមនទរី េពទយេនកនុង ងទី
៣ េនទី្រកុងភនំេពញមនបង្ហញេនកនុងរូបភព "មនទរី េពទយែដលមន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ និងរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះេនទ្រី កុងភនំេពញ" (ទំពរ័ ៣៥)។ ដូចែដលបនបង្ហញេនកនុងែផនទី ្រកុមសេ្រងគះបនទន់
បនេផ្ដតសំខន់េទេលីចំណុចក ្ដ លៃនទី្រកុងភនំេពញ។ ប៉ុែន្តមិនមនករែបងែចកេន មតំបន់ៃន
ទិសនិរតី ទិស េគនយ៍ និងទិសពយពយៃនទី្រកុងភនំេពញ ្រពមទំងតំបន់េនចេន្លះបឹងទេន្ល ប និង
ទេន្លេមគងគេឡយ
ី ។ បញ្ហេនះ គឺេ យ រគមនមនទរី េពទយរដ្ឋ និង្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនតំបន់ទង
ំ េនះ។
េ យេហតុថ ្រកសួងសុខភប
ិ លទទួលខុស្រតូវចំេពះករ្របតប
ិ ត្តក
ិ រ្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ
ជទូេទ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់្រតូវបន ក់បញចូ លេ យេធ្វក
ី រជមួយមនទីរេពទយ។ េហតុដូេចនះ រថយន្ត
គិ នសេ្រងគះ្រតូវបនែបកែចកេទ មមនទរី េពទយរដ្ឋ េហយ
ី សមជិក្រកុមសេ្រងគះបនទន់្រតូវេធ្វក
ី រជ

11
បុគល
គ ិកេនមនទីរេពទយ។ ចំណុចេនះ មនករខុសគនខ្លង
ំ ពី្របេទសជប៉ុន ែដល្រកុមសេ្រងគះបនទន់សថិត
េនេ្រកមភនក់ងរ្រគប់្រគងេ្រគះមហន្ត យនង
ិ អគគីភ័យ េហយ
ី ពួកេគ្រតូវបនចត់ ង
ំ េ យ្របចំករ
េន ម ថ នយ
ី ពន្លត់អគគភ
ី ័យ។
ី ្ដង់
្របសិនេបស រៃនករែបងែចក្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ែដលបនដឹកនំេ យភនក់ងរផ្ដល់េស
អន្លត់អគគភ
ី ័យជប៉ុន្រតូវអនុវត្តផទល់េទទី្រកុងភនំេពញ ដូេចនះេគចំបច់្រតូវមន្រកុមសេ្រងគះចំនន
ួ ្របមណ
២៧ នក់ 7 ។ ប៉ុែន្តេនែខមក ឆន២
ំ ០១១ មន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ចំនន
ួ ្របំនក់បុេ៉ ្ណ ះ ែដលកំពុង
្របតប
ិ ត្តិករេនេ្រកម្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់ ១១៩។ េដីមបជ
ី ួយស្រមលដល់ករខ្វះខតេនះ ្រកុមសេ្រងគះ
បនទន់្រគប់មនទីរេពទយទំងអស់េនទ្រី កុងភនំេពញបន កលបងដំេណីរករ្របព័នធ "ែបងែចកែដល ចបត់
ែបន" កលពីេពលកន្លងេទ។ េនែខមិថុន ឆន ំ ២០០៩ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់របស់េនមនទីរេពទយមិតភ
្ត ព
ែខមរ-សូេវៀត ្រតូវបន ក់េ យ្របចំករេន មផ្លូវ និង ថ នីយេ្របងឥនទនៈកនុងេពលកំណត់មួយ។ ប៉ុែន្ត
េ យចង់ែបងែចក នង
ិ ្របតិបត្តក
ិ រេ យមន "មនទរី េពទយមួយ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់មួយ" ករេធ្វែី បប
េនះនឹងមន្របសិទភ
ធ ពកនុងករចំ យ។ ទ្រមង់ៃន "ករែបងែចកែដល ចបតែបន" េនះមិនបន
្រប្រពឹត្តេទេ យរលូនេទ ្រស័យេ យ ថ នភពហរិ ញញវតថុរបស់មនទរី េពទយ។

២.២.២. េខត្តកព
ំ ង ់ចម

ផ្លូវជតេិ លខ ៦ ែដលតភជប់ពភ ី នំេពញេទេខត្តកំពង់ចម ជផ្លូវដស

៏ ំខន់ស្រមប់្របេទសកមពុជ
ស្រមប់េធ្វីដេំ ណីរេទ្រប ទអងគរវត្ត តំបន់រមណី ្ឋ នេបតកិ ភណ្ឌពភ
ិ ពេ កសថត ិ េនេខត្តេសៀម ប។
ករសិក េនះ បនសិក ពី ថ ប័នេវជជ ្រស្តែដលមនទី ង
ំ េន មបេ ្ដ យផ្លូវជតិេលខ ៦ និងផ្លូវ
ជតិេលខ ៧ េទកន់េខត្តកំពង់ចម។
េដម ី ំេណីរពីភនំេពញេទេខត្តកំពង់ចម េ្រកពផ
ី បេី ធ្វដ ី ូ វជត
្ល ិេលខ ៦ នង
ិ េលខ ៧ េយង
ី មនផ្លូវជ
េ្រចីនេទៀតែដល ី ំេណីរេទេខត្តេនះបន
ចេធ្វដ ្ល ងេនះគឺជផ្លូវ្រកលថមែតប៉ុេ
ប៉ុែន្តផូ វទំ ្ណ ះ ែដលសថិត
េ្រកមជំនយ
ួ ឧបតថមភពីរ ្ឋ ភិបលអន្តរជតិ។ មនករ ្ល ប់ជេ្រចីនែដលប ្ដ លមកពីករបុកនឹងម៉ូតូេន
តំបន់ជុំវ ិញផ្លូវជតិ េហតុេនះតំបន់ខងេលីេនះត្រមូវេ យមនករេឆ្លីយតបភ្លមៗព្រី កសួងសុខភប
ិ ល
ភនក់ងរនគរបលជតិ ្រកសួងអភវិ ឌ ជនបទ និង្រកសួង ធរណករ នង
ិ ដឹកជញជូ ន។ ករបុកនឹង
យនយន្តប ្ដ លមកពីករេបក
ី បរហួសេលបន
ី កំណត់ នង
ិ ករេបក
ី បរេនេពល្រសវ ឹង។ ករ ្ល ប់ែដល
ប ្ដ លមកពីករបុកនឹងម៉ូតូនិងរថយន្ត ភគេ្រចន
ី គឺជអនកេបក
ី បរម៉ូតូ អនកជិះពីេ្រកយ ឬអនកេថមរី េជីង ឬ
ែដលជអនក ្ល ប់។ ពួកេគជជនរងេ្រគះេ យ រ "ស្រងគមច ចរ"។ េគសេងគតេឃញ
ី ថ ករបុកគន
រ ងម៉ូតូ និងរថយន្តទូទង
ំ ្របេទសកមពុជកំពុងមនករេកន
ី េឡង
ី ។
ពីទី្រកុងភនំេពញេទ្រពំ្របទល់មនទរី េពទយេខត្តកំពង់ចម ក៏មនរថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជន
មួយចំនួនេន មបេ ្ដ យផ្លូវែដរ េបីេទះបជ
ី មិនមនចំនន
ួ ្រគប់្រគន់ក៏េ យ។ ប៉ុែន្តេន្រសុកៃ្រពឈរ

7 Shoboryoku no Seibi Shishin Kenkyukai. េគលនេយបយស្រមប់ករព្រងងសមតថភពពន្លតអ

ឹ ិ ស្តង់
់ គគិភ័យនង រ្រគប់្រគងធនធន ទឹក។ Gyosei។
ែខមក ឆន ំ ២០០៦ ទំព័រ ៩៩ដល់ ១០១។

12
 មបេ ្ដ យផ្លូវជតិេលខ ៧ និងជផ្លូវ្របសព្វគនរ ងផ្លូវកនុងទីរម
ួ េខត្តេលខ ៦២ និងផ្លូវេលខ ៧០
មិនមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះេឡយ
ី ។ ្របសិនេបរី ថយន្តគិ នសេ្រងគះេនទី្រកុងភនំេពញ្រតូវ្របចំករ
េនតំបន់ទង ឹ ្រតូវ្របចំករេនតំបន់ជុំវ ិញ ៥០ គឡ
ំ េនះ េនះពួកេគនង ី ូែម៉្រត ។
េនេខត្តកំពង់ចម នង
ិ មបេ្ដ យផ្លូវជតិ ្រកុមសិក បនេធ្វទ
ី ស នកច
ិ ចេនមនទរី េពទយចំនួន
៣ កែន្លង រួមមន៖ មនទរី េពទយបែង្អក្រសុកៃ្រពឈរ មនទរី េពទយបែង្អកេខត្តកំពង់ចម និងមនទរី េពទយបែង្អក
្រសុកចំករេលី។ កលពីេដីមេឡយ
ី មនទីរេពទយបែង្អក្រសុកៃ្រពឈមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះរបស់ជប៉ុន
(ម៉ក 2B) ែដល្រតូវបនផ្ដល់ជូនេ យអងគករ SBSI ។ បរក
ិ ខ រេពទយរួមមន ឧបករណ៍បញចូ លខយល់
ឧបករណ៍បង្ហញពីសញញ ្ល ប់រស់ នង
ិ ឧបករណ៍បញចូ លខយល់េ យស្វ័យ្របវត្តិ ប៉ុែន្តមិនមនវ ិទយុទក់ទង
េឡយ
ី ។ េនេពល្របជពលរដ្ឋេសនីសុំរថយន្តគិ នសេ្រងគះ ពួកេគ្រតូវទូរស័ពេទ ទបុគល
គ ិកមនទរី េពទយ
េ យផទល់ ឬអនកេបក
ី បរ រថយន្តគិ នសេ្រងគះេនះ។ េគបន្របប់េទ្រកុមសិក ថ ជទូេទរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះ្រគបដណ្ដប់បន ២៥ គឡ
ី ូែម៉្រតពម
ី នទរី េពទយ េហយ
ី បុគគលិកេនេលីរថយន្តគិ នសេ្រងគះ
បនទទួលវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លជមូល ្ឋ ន។
មនទរី េពទយបែង្អកេខត្តកំពង់ចម មនរថយន្តគិ នសេ្រងគះចំនន
ួ ៤ េ្រគឿង ប៉ុែន្តមួយេ្រគឿង
ខួចមន
ិ ចេ្រប្រី បស់បន។ ្រគប់រថយន្តទង
ំ អស់មន
ិ ្រតូវបនបំពក់ឧបករណ៍ស្រមប់វ ិធនករសេ្រងគះ
បនទន់េទ។ ពួកេគក៏មន
ិ មន្របព័នធវ ិទយុទក់ទងស្រមប់ភជប់ជមួយនង
ឹ រថយន្ត នង
ិ មនទរី េពទយែដរ។
មនទរី េពទយបែង្អកេខត្តកំពង់ចមក៍េ្រប្រី បស់វ ិធី ្រស្តៃនករេ្រប្រី បស់ទូរស័ពទ េដីមបេី សនីសុំរថយន្តគិ ន
សេ្រងគះ ែដល្រសេដៀងគនេទនឹងមនទរី េពទយបែង្អក្រសុកៃ្រពឈរែដរ។
មនទរី េពទយចុងេ្រកយបង្អស់ែដលពួកេគបនេធ្វទ
ី ស នកិចច គជ
ឺ មនទរី េពទយបែង្អក្រសុកចំករេលី
ែដលមនែតរថយន្តគិ នសេ្រងគះែដលលកខណៈបេចចកេទសខពស់ែដលបនផ្ដល់ជូនេ យ្របេទសជប៉ុន
មរយៈអងគករ SBSI ែដលបនបំពក់េ យឧបករណ៍បញចូ លខយល់ និងឧបករណ៍ពិនត
ិ យសញញជីវ ិត។
មនទរី េពទយេផ ងេទៀត មន
ិ មន្របព័នធវ ិទយុទក់ទងេទ ប៉ុែន្តេគេ្រប្រី បស់ទូរស័ពទេដីមបទ
ី ូរស័ពទេទសុំរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះ។ ទី ង
ំ ែដលេនឆងយគម ី ូែម៉្រតពីមនទរី េពទយ។ សមជិកេនេលី
ឺ នចមងយ ៧០ គឡ
រថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទទួលករបណុ ្ដ ះប ្ដ លជមូល ្ឋ ន។

២.២.៣ េខត្ត្រពះសីហនុ

ផ្លូវជតេិ លខ៤ ែដលតភជប់ពីភនំេពញេទកន់េខត្ត្រពះសហ ី នុ្រតូវបនចត់ទុកជសៃសឈម

៏ ំមយ
ដឹកជញជូ នដធ ួ សំ ប់ករអភិវឌ ន៍េសដ្ឋកច ិ សងគមកិចចកមពុជ។ េខត្តេនះមនកំពងែ់ ផអន្តរជតិែត
ិ ច នង
មួយគត់ែដល ងសងេ់ ឡង
ី េ្រកមជំនយ
ួ ពី្របេទសជប៉ុន។ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជក៏កំពុងចត់ែកលំអ
េហ ្ឋ រចនសមពន ន ពង់ែផេនះ សំ ប់ពណិជជកមមអន្តរជតិ េហយ
័ ធកុ ងកំ ី កំពុងព្រងក
ី ផ្លូវជតិេលខ៤។ផ្លូវជតិ
េលខ ៤ មនទំហំ ៨ េទ ១២ ែម៉្រត មនពរី គន្លង ភជប់ ធនភ
ី នំេពញ។
្រកុមសិក បនចុះសិក ែស្វងយល់េនមនទរី េពទយបែង្អកេខត្តកំពង់សពឺ មណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិល
គ្លីនក
ិ ្រកហ្វស
ី ែដលមនទី ង
ំ មបេ ្ត យផ្លូវជតិេលខ ៤ េទកន់េខត្ត្រពះសីហនុ។ មនទេី ពទយបែង្អក

13
េខត្តកំពង់សពឺមនចមងយ្របែហល ៥៥ គ.ម ពី ជធនភ
ី នំេពញ។ លទធផលបនបង្ហញថ មនរថយន្ត
គិ នសេ្រងគះចំនន
ួ ពីរេ្រគឿងេ្របី្របស់េនកនុងមនទីេពទយ ប៉ុែន្ត្រកុមអនកសិក ពិនត
ិ យេមីលេទេឃញ
ី មន
ែតរថយន្តមួយេ្រគឿងគត់ ម៉ក Land Cruiser 4WD។ រថយន្តេនះមន
ិ មនបំពក់នូវេរឿងបរក
ិ ខ ឬ
ឱសថ ្អ េទ។ េនះមនន័យថ មន
្រស្តលៗ ិ ទន់មនវ ិធនករសេ្រងគះបនទន់ែដលផ្តល់េន មផ្លូវេនះល្អ
េនេឡយ
ី េទ។ សថិតេន មបេ ្ត យផ្លូវជតិេលខ ៤ មនទីេពទយេនះទទួលបនទុកេលីេ្រគះថនក់ច ចណ៍
មួយចំនន
ួ កនុងករណីរបួសធងន់ធងរ ្រតូវបញជូ នេទកន់មនទេី ពទយេនទី្រកុងភនំេពញ។ ្របសិនេបម
ី ន
េ្រគះថនក់ច ចរណ៍េកត
ី េឡង
ី េនជិតេខត្ត្រពះសហ
ី នុ មនទរី េពទយបែង្អកេខត្តកំពង់សពឺ សហករជមួយ
គ្លីនក
ិ ្រកហ្វស
ី ែដលមនទី ង
ំ ចំងយ ៧៥ គ.ម ទិសនីរតីៃនេខត្ត។ ពួកេគមនែផនករអនគតេដម
ី បី
ក់េចញនូវ្របព័នវធ ិទយុទក់ទង និងែ្របក្លយជមនទីរេពទយមធយមសំ ប់ជួយអនករងរបួស។ មនចំងយ
្របែហល ១២៥ គ.ម ពីភនំេពញ។ េនកនុងតំបន់េនះមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់្របចំគ្លីនក
ិ ឯកជន
មួយេ្រគឿងកនុងករេធ្វ្រី បតប
ិ ត្តិករផងែដរ។
មណ្ឌលសុ ខភពទឹកវ ិល សថិតេន្របែហលជ ៦០ គ.ម ពី្រកុង្រពះសីហនុ មបេ ្ត យ
ផ្លូវជតិេលខ ៤។ មជឈមណ្ឌលសុខភពេនះមនករលំបកកនុងករណីមនបួសប៉ះទងគិច និងករណីមន
ករសេ្រងគះបនទន់ដល់ម ។ មណ្ឌល្រប្រី បស់នូវរថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់របស់ខួ នេដ
្ល មី បដ
ី ក
ឹ អនក
ជំងឺសេ្រងគះបនទន់េទកន់មនទេី ពទយបែង្អក្រកុងេខត្តសហ
ី នុ (មន
ិ បនចុះសក
ិ េទ)។ រថយន្តគិ ន
ិ ខ ្រគប់្រគន់េដីមបផ
សេ្រងគះមិនមនេ្រគឿងបរក ី ្តល់ជូននូវវ ិធនករសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ មិនមនឧបករណ៍
ទំនក់ទំនងេទ។ េទះយ៉ង ក្ដី មណ្ឌលសុខភពកំពុងពយយមេឆ្លយ
ី តបេទនឹងេ្រគះថនក់ច ចរណ៍
នង
ិ ពយយមសហករជមួយគ្លន
ី ក
ិ ននេដម
ី បជ
ី ួយអនករងរបួសេនែកបរេនះ។
ថ ប័នចុងេ្រកយ ែដល្រកុមអនកសិក បនចុះសិក ្លី ិក្រកហ្វស
គឺគន ី ែដលមនលទ្ឋភព
ី ្រតូវបនទទួលជំនយ
ផ្តល់ជូននូវករែថទំអនករងរបួសប៉ះទងគិច េហយ ួ ្រកហ្វស
ី ្របេទសជប៉ុន កលពែី ខ
សី ឆន ំ ២០១០។ គ្លន
ី ក
ិ មនទី ង
ំ សថត ់ ិ
ិ េនកនុង្រសុកកំពងស ិ ្រតូវបនដំេណីរករេ
នង យអងគករ
SBSI។ អងគករេនះ អនុ វត្តគំេ ងេដម
ី បប
ី ញជូ ន្រកុមគិ នសេ្រងគះបនទន់េទ មបេ ្ត យផ្លូវជតិេលខ ៤
ួ ដល់អនកជំងឺ មទីជនបទ
និងជួយសំរល ចទទួលករសេ្រងគះបនទន់។ គ្លីនិក្រកហ្វស
ី គជ
ឺ កិចច្របង
ឹ
ែ្របងចុងេ្រកយៃនកមមវ ិធេី នះ។

២.២.៤. ្របព័នដ ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់កងមូ

ធ ក ុន ល ្ឋ ន

េនកនុងែផនកមុន របយករណ៍បង្ហញអំពី្របព័នជ ធ ញជូ នសេ្រងគះបនទន់ែដលសងកត់ធងន់ េទេលី

មេធយបយដឹកជញជូ ន (រថយន្តគិ នសេ្រងគះ) ប៉ុែន្ត្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់គឺជទស នៈដទ ៏ ូ លំ
ទូ យមួយឈនដល់ករែកលំអមេធយបយដឹកជញជូ ន (មេធយបយទក់ទង ករគត
ិ តៃម្ល ចងងយផ្លូវ)
ករកំណត់ ទភ
ិ ពកនុងករសេ្រងគះ ករស្រមបស្រមួល/ទំនក់ទំនងរ ងអងគករ នង
ិ ករែថទំមុនមក
ដល់មនទរី េពទយ។ កនុងទស នៈេនះ ែផនកចុងេ្រកយនង
ឹ បង្ហញអំពីបញ្ហែដលទក់ទងនឹង្របព័នធដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់កុ ងមូ
ន ល ្ឋ ន នង
ិ ី នបទបនមកពីទស នៈេផ ងៗគន។
មទជ

14
 ែផនកទម
ី ួយគឺជលទធភពកនុងករេ្របី្របស់មេធយបយដឹកជញជូ ន។ រេបៀបេសនីសុំរថយន្តគិ ន
សេ្រងគះភគេ្រចន
ី េធ្វី មរយៈប៉ូលីស ្របធនភូមិ ឬអនកសម្រគ័ចិតស
្ត ុ ខភពភូមិ។ ្របជជនមិនេសនីសុំេ
យផទល់េទ។ មនអនកជំងស ី ្រតូវេទមនទរី េពទយ មរថយន្តឈួល
ឺ េ្រងគះបនទន់ជេ្រចន ន ឬម៉ូតូផទល់ខួ ន
្ល ជ
ជងករេ្របរី ថយន្តគិ នសេ្រងគះ េ យ រេគមន
ិ យល់ដង
ឹ ្រគប់្រគន់ពរី េបៀបេ្របរី ថយន្តគិ ន
សេ្រងគះេទ (រេបៀបទក់ទងេ )។ ក៏ ចប ្ដ លមកពីភពមិនងយ្រសួល (ចំយូរេពក) នង
ិ ពប
ិ ក
ទក់ទងេ យផទល់ (្រតូវពភ
ិ ក ជមួយ្របធនភូមិ ឬអនកសម្រគ័ចិត្តសុខភពភូមស
ិ ិន)។ េនកនុង
េខត្តកំពង់ចម ្រគប់ ថ ប័នទំងអស់ ករេសនីសុំភគេ្រចីនគេឺ ធ្វី មរយៈប៉ូលស
ី េហយ
ី េសទរី ែតគមនករេសនី
សុំពីមណ្ឌលសុខភព ឬអនកភូមិេឡយ
ី ។ រថយន្តគិ នសេ្រងគះ ក់បីដូចជ្រតូវបនេ្របីែតកនុងករណី
មនេ្រគះថនក់ច ចរណ៍ែតប៉ុេ ្ណ ះ។
ទនទម
ឹ នឹងេនះ មនទរី េពទយបែង្អកេពធិចិនតុង បនេធ្វីសកមមភពេលីកកមពស់ករយល់ដឹង ដូចជ
ែចកប័ណ្ណព័ត៌មនស្រមប់ទំនក់ទំនងរថយន្ដគិ ី អនកជំងឺសេ្រងគះបនទន់េសទរី ែត្រគប់គន
នសេ្រងគះ េហយ
េ្របី្របស់រថយន្តគិ នសេ្រងគះេទមនទរី េពទយ។ អនកជំងឺ ឬ្រគួ ររបស់ពួកេគទូរស័ពេទ ទេសនីសុំរថយន្ដ
គិ នសេ្រងគះេ យផទល់ ឬេសនីសុំ មរយៈមណ្ឌលសុខភពែដលេនជិតបំផុតរបស់ពួកេគ។ មនទរី េពទយ
បែង្អកមួយចំនួនេនេខត្តកំពង់ចមបនផ្ដល់ព័តម
៌ នស្រមប់ទំនក់ទំនងមនទរី េពទយរបស់ខួ នេទអន
្ល កសម័្រគ
ចត
ិ ្តសុខភពភូម។
ិ
អនក្រ វ្រជវពុំមនឱកសសមភសេ យផទល់ជមួយ្របជជនអំពីករយល់ដឹងរបស់ពួកេគេទ
ប៉ុែន្ត្របែហលជមនករយល់្រចឡំថ មនែតអនកេ្រគះថនក់ច ចរណ៍ែតប៉ុេ ្ណ ះេទប
ី ចេ្របីរថយន្ដ
គិ នសេ្រងគះបន ឬ្រចឡំថ ករជះិ រថយន្ដគិ នសេ្រងគះេនះេធ្វេី យខមស់េគ។ ្របសិនេបអ
ី នកសម័្រគ
ចិត្តសុខភពភូមិ ឬ្របធនភូ ម្រិ តូវពិេ្រគះេយបល់គនជមុនសិន មុនេពលេទមនទរី េពទយ មមេធយបយ
របស់ខួ ន
្ល ឬ មករេសនីសុំរថយន្ដគិ នសេ្រងគះ េនះ ្របែហលជ្រតូវករេពលយូរេដីមបេី ធ្វេី យករ
ដឹកជញជូ នមនសុវតថភ
ិ ព។
េន មតំបន់ជេ្រចន ់ ុីេត្របជជនទប
ី ែដលមនដងស ថ ប័នមនរថយន្ដគិ នសេ្រងគះ ្រតូវ
្របចំករស្រមប់តំបន់ទង
ំ មូល េហយ
ី ចបញជូ នេទកែន្លងឆងយ ប់គីឡូែម៉្រត។ ្រស័យេ យ ថ ន
ភពផ្លូវ េគ្របែហល្រតូវករេពលេ្រចីនេម៉ង ែដលនំេ យ ថ នភពអនកជំងឺកន់ែតដុន ប ឬមិន ច
េឆ្លយ
ី តបនង
ឹ ករេសនស
ី ុំេផ ងៗបន។ េន មតំបន់ទង
ំ េនះ េគមន
ិ ចបែនថមរថយន្ដគិ នសេ្រងគះ ឬ
េ្របីឧតថមភគច្រកជួយេ យមនបនេទ។ េនះមនន័យថ្របេទសកមពុជ្រតូវករ្របព័នធដឹកជញជូ នែដល
សម្រសបេទនឹង ថ នភពជក់ែស្ដង។
េទះករដក
ឹ ជញជូ ន្រតូវេធ្វី មរថយន្ដឈួល
ន ឬរថយន្ដគិ នសេ្រងគះក៏េ យ អនកជំង្រឺ តូវែតបង់
្របក់ៃថ្ល ង
ំ ឹ ្រតូវបង្រ់ បក់ៃថ្លដឹកជញជូ នកន់ែតៃថ្ល។ មូលនធ
មចមងយផ្លូវ។ អនកភូមែិ ដលេនឆងយ នង ិ ិ
សមធម៌ គឺជគេ្រមងរួមចំែណកជួយអនក្រក្រី ក ី េន មតំបន់មួយចំនួន។
បេងកីតេឡង សមជិក
សហគមន៍្រកី្រក ី ំេណីរ
ចទទួលបន្របក់ស្រមប់េធ្វដ ប៉ុែន្តចប
ំ ច់្រតូវ្របមូលព័តម
៌ នបែនថម ម

15
 ថ នភពជក់ែស្ដង ពីេ្រពះ ក់ដូចជមនតំបន់ជេ្រចីនែដលគមនមូលនិធិសមធម៌ ឬមនមូលនិធិ
ី ំេណីរ។
ឧបតថម្រភ បក់េធ្វដ
ទព
ី រី ជប់ពក់ព័នធនង
ឹ ករកំណត់អទភ
ិ ពកនុងករសេ្រងគះ មនទរី េពទយបែង្អក (រួមទំងមនទរី េពទយ
េខត្ត) នង
ិ ្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះ្របចំមណ្ឌលសុខភព្រតូវសេ្រមចេននង
ឹ កែន្លងថេតី ថ នភព
អនកជំងឺ ចពយបលេន ថ ប័នរបស់ខួ នឬេទ។
្ល េបីមិន ចពយបលបន ្រតូវកំណត់មនទរី េពទយេគលេ
ថមីមយ
ួ ។ ្រកុមរថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់ៃនមនទីរេពទយរដ្ឋកុ ង្រកុ
ន ងភនំេពញ ចយកអនកជំងឺរបស់ពួកេគ
េទកន់ ថ ប័នផទល់របស់ពួកេគបន។ មន
ិ មនករកំណត់ចបស់ ស់ មួយកនុងករេ្រជីសេរសមនទ
ី រី
េពទយេទ េហយ
ី ក៏មិនមនលកខណៈវ ិនិឆឆ័យកនុងករសេ្រមចចិត្តថ្រតូវបញជូ នេទមនទីរេពទយបែង្អក មួយ
ែដរ។ ្រស័យេលីករសេ្រមចចិត្តេននឹងកែន្លងឆ្លង មបទពិេ ធន៍កន្លងមក។
ករេ្រជីសេរសមនទ
ី ន ជំងឺធងនធ
រី េពទយស្រមប់អក ់ ងរ (រួមទំងមនទរី េពទយបែង្អក) ចែ្រប្របួលេទ
ិ រ្ត បស់អនកជំងឺ ឬរបស់្រគួ
មករសំេរចចត រ។ េទះេនេពលមន ថ នភពជំងឺមន
ិ ធងន់ធងរ ឬករបញជូ ន
អនកជំងម
ឺ ិន ចេធ្វេី ទរួចក៏េ យ ្របសិនេបីមនករទទូចេសនីសុំេ យបញចូ នេទមនទរី េពទយេខត្ត ឬមនទរី
េពទយេនទី្រកុងភនំេពញ អនកជំងឺនិង្រកុម្រគួ រមិន ចបដេិ សធករែណនំេនះបនេឡយ
ី ។ ព័ត៌មន
ស្ដព
ី ី ថ នភពជក់ែស្តង្រតូវ្របមូលេ ឹ អនកជំងឺែដល្រតូវបញជូ នេទមនទរី ពទយ
យបន្រគប់្រគន់ទក់ទងនង
េ យខ្លួនឯង នង
ិ ករកំណត់អទភ
ិ ពកនុងករសេ្រងគះេ
យខ្លួនឯង នង
ិ បនទុកែដលបនបង្ហញព្រី បព័នធ
សេ្រងគះបនទន់។ េនះបនបងកជបញ្ហដូចជ ករពនយរេពលពយបលេ យ រេធ្វីដេំ ណីរឆងយ ឬខក
ខនេពលយូរេ យ ររថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់។
ែផនកទប
ី ព
ី ក់ព័នធនង
ឹ ករស្រមបស្រមួលនិងករទំនក់ទំនងរ ង ថ បន័នន។ បុ គគលក
ិ ្រកុម
សេ្រងគះបនទន់ផ្តល់លិខិតបញជូ នែដលបនបំេពញរួច ប៉ុែន្តពិបកទក់ទង ថ ប័នទទួលពយបលអនកជំងឺ
េនេពលអនកជំងេឺ ទដល់។ មករ្រ ី លិខិតជញជូ ន្រតូវ
វ្រជវកន្លងមក មនករណីជេ្រចីន េគេឃញ
បនលុប ។ 8
ថ ប័នទទួលពយបលអនកជំងម
ឺ ន
ិ មនគំនត
ិ ថ ករមន
ិ មនករទំនក់ទំនងគជ
ឺ បញ្ហេទ។
ពួកេគយល់ថ ្រគន់ែតជករ្រតួតពន ិ យថេតេី គ ចទទួលអនកជំងឺបនឬេទ។ ្របសិនេបេី គយល់េឃញ
ិ ត ី
ថ មិនមនមនទរី េពទយ ំ ឺេនះេទ េគនឹងមិនបដិេសធអនកជំងេឺ នះេឡយ
េទៀតនឹងទទួលអនកជង ី ។ េហតុ
ដូេចនះ ពួកេគគិតថមិនចំបច់េធ្វទ
ី ំនក់ទំនងអ្វីេទៀតេឡយ
ី ។ ប៉ុែន្តសំ ប់អនកជំងធ
ឺ ងនធ
់ ងរេនមនទរី េពទយ
បែង្អក ករេរៀបចំចប
ំ ច់ស្រមប់ករវះកត់ ឬករបញចូ លឈមនង ឹ ្រតូវពនយរេពល ្របសនិ មន
ិ មនករ
់ យ
ទក់ទងជមុ ន ឬ្រតូវរងច ំ ូរ េហយ
ី អ្រ រស់មនក្រមិតទប។ មរយៈករពិនិតយ ថ នភពអនកជងំ ឺ
ំ ឺ្របែហលជ
មុនេពលដឹកជញជូ ន មនទីរេពទយទទួលអនកជង ចែណនំរេបៀបពយបលេដម
ី បរី ក លំនឹង។
ែផនកចុងេ្រកយ គស
ឺ អ
្តី ំពក
ី រែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ។ ករេរៀបចំវគគបណុ ្ត ះប ្ត ល
អំពក
ី រែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយដល់បុគល
គ ិកដឹកជញជូ នស្រងគះបនទន់ គម
ឺ ន
ិ មន្រគប់្រគន់េន
េឡយ
ី ។ វគគបណុ ្ត ះប ្ត ល្រគន់ែតជវ ិធន មញញមួយចំនន
ួ ។ េនមណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិល វគគបណុ ្ត ះ
ប ្ត លអំពីករសេ្រងគះបឋម្រតូវបនេរៀបចំេឡង
ី ស្រមប់អនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភពភូមិ ប៉ុែន្តមិន្រតូវបន

8
Nakahara et al., 2010.

16
េរៀបចំេឡង
ី ដល់អនកភូមេិ ទ។ អនកសម័្រគចិត្តសុខភពភូមិសក្តិសមេធ្វជ
ី អនកេឆ្លយ
ី តបបឋមពីេ្រពះពួកេគជ
បុគល
គ ែដលអនកភូមិសុំេយបល់មុនេគ ប៉ុែន្តមនអនកសម័្រគចិត្តសុខភពភូមិែតពីរនក់បុេ៉ ្ណ ះកនុងមួយភូមិ
េនជុំវ ិញមណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិល ែដល មន
ិ ទន់្រគប់្រគន់េនេឡយ
ី ។ គួរែតមនអនកេឆ្លយ
ី តបបឋម
បែនថមេទៀតស្រមប់តំបន់ ច់្រសយលែដលមន្របជជនតច
ិ សថត
ិ េនឆងយពម
ី ណ្ឌលសុខភព។

២.៣. ថ នភពបចចបបនន
ុ និងបញ្ហ ៃនសកមមភពរបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់

២.៣.១ ករ យតៃម្លរម
ួ េទេល្រកុ
ើ មសេ្រងគះបនទន់
្របសិនេប្រី កុមសេ្រងគះបនទន់េនទ្រី កុងភនំេពញ្រតូវបន យតៃម្លពីវ ីធី ្រស្ត្របតិបត្តក
ិ រ េនះ
ី ថ ជំនញរបស់្រកុមសេ្រងគះ នង
េគសេងគតេឃញ ិ ឧបករណ៍ មនលកខណៈដូចខងេ្រកម។
បចចុបបននេនះ សកមមភពរបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជេផ្តតសំខន់េលីករប៉ះទងគច
ិ
ប ្ដ លមកពីយនយន្ត និងករដឹកជញជូ នអនករបួស អនកជំងឺេទកន់កែន្លងពយបល។ ្រស័យេហតុេនះ
ករខ្វះខតនូវវ ិន័យែផនកជំងធ
ឺ ងន់ធងរ ឬករខ្វះចំេណះដឹងែផនកេវជជ ្រស្តរបស់សមជិក្រកុមសេ្រងគះបនទន់
មិនមនេចទជបញ្ហេទ។ េទះជយ៉ង ក៏េ យ េនេពលឆប់ៗខងមុខេនះ េគរ ំពង
ឹ ថចំនន
ួ ប៉ះ
ទងគច
ិ នឹងេកន
ី េឡង
ី ដូចេនះត្រមូវកររថយន្តគិ ី េឡង
នសេ្រងគះនឹងមនករេកន ី ។ ដូចេនះ ប ្ត ល
ែកស្រមួលេឡង
ី វ ិញទំង្រសុងនូវ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់ (បនទប់ទូរស័ពទសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ បនទប់បញជូ ន្រកុម
សេ្រងគះបនទន់ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ មនទរី េពទយសេ្រងគះបនទន់)។ េលីសពេី នះ ្របសិនេបម
ី នេ្រគះថនក់
្រទង់្រទយធំ ឬេ្រគះមហន្ត យ (រួមទំងករ យ្រប រពី្រកុមេភវរករ) ្របព័នធថមីនឹងមិន ចេឆ្លយ
ី តប
ភ្លមៗបនេទ។
ជទូេទ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់មនសមជិកបន ំ ួយករ ឬគិ
ី ក់៖ ្រគូេពទយ ជន នុប ្ឋ យក
ិ នង
ិ
អនកេបក
ី បរ។ េទះជយ៉ង ក៏េ យ េនេពលេទដល់កែន្លងប៉ះទងគិចេ យយនយន្ត ពួកេគ្រគន់ែត
ក់អនករបួសេនេលី្របង់ករ េហយ
ី ដឹកេទមនទរី េពទយេ យមិនមនេធ្វក ិ ឆ័យជំងេឺ ទ។ មន
ី រវ ិនច ិ មនករ
ែបងែចកតួនទគ
ី ន េទ ដូចេនះមន
ិ មនករយល់ដង
ឹ កនុងចំេ ម្រកុមសេ្រងគះបនទន់េឡយ
ី ។ េនះជេហតុ
ំ ួយករេវជជ
ផលែដល្រគូេពទយ ជន ្រស្ត ឬគិ នុប ្ឋ យក
ិ ្រតូវចុះេទកែន្លងសេ្រងគះបនទន់ែដរ។ េទះបី
ជមន្របព័នធបញជូ ន្រគូេពទយ និងជំនយ
ួ ករេវជជ ្រស្ត ឬគិ នុប ្ឋ យក
ិ េដីមបេី ទកន់កែន្លងសេ្រងគះ
បនទន់ក៏េ យ ក៏ករងរចំេពះមុខគឺ្រតូវមនវ ិធនករសេ្រងគះបនទន់ កន់ែតមនលកខណៈទូលំទូ យ
ែថមេទៀត។
ទក់ទងេទនឹងក្រមិតជំនញរបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់ មនករស្រមបស្រមួលល្អកុ ងរ
ន ង
សមជិក្រកុមសេ្រងគះរបស់មនទរី េពទយមិតភ
្ត ពែខមរ-សូេវៀត ែដលបនទទួលវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លកលពី
េលក
ី មុន ប៉ុែន្តពួកេគមន
ិ បង្ហញេ យេឃញ
ី ពស
ី មតថភពែផនកេវជជ ្រស្តេឡយ
ី ។ ិ ជំនញរបស់
ក្រមត
សមជក
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់េន មមនទរី េពទយជតេិ ផ ងេទៀតេនមនក្រមត
ិ ទបេនេឡយ
ី នង
ិ ត្រមូវ
េ យមនករបណុ ្ដ ះប ្ដ លម្ដងេទៀត។ សមជក
ិ គួរមនទឹកចិត្ត និងមនឆនទៈខពស់ េដីមបទ
ី ទួលឱកស
បណុ ្ដ ះប ្ដ លសមរមយ និងមនជំនញចបស់ ស់។

17
 បចចុបបននេនះ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់េធ្វស
ី កមមភពសេ្រងគះជីវ ិត េ យេ្របី្របស់េ្រគឿងបរក
ិ ខ រែដល
មន្រ ប់ ប៉ុែន្តបរក
ិ ខ រទំងេនះមិនទន់មនចំនន ួ ្រគប់្រគន់េនេឡយី េទ។ េទះជបចចុបបននេនះ ្រកុម
សេ្រងគះបនទន់បន្របតប ិ ត្តិករដក
ឹ ជញជូ ន្របជពលរដ្ឋរងរបួស នង ិ មនជងំ េឺ ទពយបលេន ម ថ ប័ន
េវជជ ្រស្តនន េហយ
ី មិនមនត្រមូវករែផនកបរក ់ រែដលមនសនូក នង
ិ ខ រដូចជ្របងក ិ ្របង់ករធមម ។
្របសិនេបីករែថទំ មលកខណៈ មញញ រួមទំងករពយបលជំង្រឺ តូវផ្ដល់ជូនេនេពលេ្រកយ េនះ្រកុម
សេ្រងគះបនទន់ក៏្រតូវមនបរក
ិ ខ រេពទយែដរ។

២.៣.២. ករេផទ ងផទត់កណ

ំ ត់េហតុសី ព
្ដ ីសកមមភព

កំណត់េហតុ អនកជំងស
ឺ ំខន់ ស់េដីមបគ
ី ុណភពកនុងករពន ិ យជំងឺ ព័ត៌មនជមូ ល ្ឋ នស្ដព
ិ ត ី ី
ថ នភពរងរបួស/ជំងឺ និងករករពរេនកនុងមូល ្ឋ ន ក៏ដូចជករបញជក់ស្ដីពីសកមមភពែថទំមុនេពល
មកដល់មនទរី េពទយ។ ទក់ទងនង
ឹ ន ័យអនកជំងឺ និងករេ្របី្របស់្របព័នធ
ថ នភពបចចុបបននៃនករ្របមូលទិនន
សេ្រងគះបនទន់របស់កមពុជ ្រកុមសិក បនសិក េលីករ្របមូលទិនន
ន ័យ ករទុក ក់ និងករេ្រប្រី បស់
កំណត់េហតុ សព
្ដី ស
ី កមមភពរបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់។
ន ័យ ្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េសទីរែតទំងអស់ រួមទំង្របព័នធ
ទក់ទងនឹងករ្របមូលទិនន
សេ្រងគះបនទន់កុ ងមូ
ន ល ្ឋ ន កំពុងេធ្វក
ី ំណត់េហតុ ស្ដីពីសកមមភពរបស់ខួ នស្រមប់
្ល ករដឹកជញជូ នេដម
ី បី
សេ្រងគះបនទន់មុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ នង ឹ ជញជូ នេទមនទរី េពទយបែង្អក។ ទ្រមង់កុ ងករេធ្វ
ិ ករដក ន ែី បប
បទមនលកខណៈខុសៗគន ្រស័យ មតំបន់ ប៉ុែន្តខ្លឹម ររួមមនភព្របែហលគន ដូចជកលបរេចឆ
ិ ទ
ទីកែន្លង ករកំណត់ ថ នភពអនកជំងឺ លកខខណ្ឌ/ជំងឺ និងករែថទំែដលបនផ្ដល់រច
ួ ។
្ត ពែខមរ-សូេវៀត មនទីរេពទយ
មនទរី េពទយរដ្ឋេនទី្រកុងភនំេពញ (មនទរី េពទយកល់ែម៉ត មនទីរេពទយមិតភ
្រពះកុសមៈ) េ្របីទ្រមង់្រក ិ ិនតុង េ្របីទ្រមង់ដូចគនេទនង
សធមម ។ មនទរី េពទយបែង្អកេពធច ឹ មនទរី េពទយ
រដ្ឋែដរ ប៉ុែន្តេគ្របមូលព័តម
៌ នលម្អិតបែនថមស្រមប់យន្តករៃនករពយបល។ មណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិលៃន
េខត្ត្រពះសីហនុត្រមូវេ យមនករបំេពញខ្លឹម រដូចគនពីរដងេលី្រក សែតមួយកនុងែផនកខងេឆ្វង នង
ិ
ខង ្ត ។
ំ ព័ត៌មនែដលបនចុះ គឺដូចគន ប៉ុែន្ត ជទ្រមង់របយករណ៍ែដលមិនទន់បនបំេពញេន
(ទ្រមង់របស់មនទរី េពទយ្រកុង្រពះសីហនុ)។ ក់ដូចជមនករបំេពញព័តម
៌ នេ យៃដដូចគនពរី ដង
ែដល ចសរេសរបនេ យេសរ។ី មន្របមណែត ៧០ ករណីប៉ុេ ្ណ ះ ែដលបនដឹកជញជូ នេ យ
មណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិលកនុងមួយឆនៗ
ំ ។
ងស្រមប់េធ្វក
ី ំណត់េហតុែដលបនេ្របេី នទ្រី កុងភនំេពញ មនចំណុចជេ្រចីនែដល្រតូវ
បំេពញ េហយ
ី បនបត់ពត
័ ៌មនជេ្រចីន។ ចំនុចមួយចំនួនគួរលុបេចល។ មឯក រេយង ករែថទំ
មុនេពលមកដល់មនទរី េពទយេន្របេទសៃថេ្របីចំណុចបួនយ៉ងេដីមបី យតៃម្ល។
ទ្រមង់របស់មនទរី េពទយ្រកុង្រពះសីហនុគឺជទ្រមង់សរេសរេ យេសរ ី ែដល ចេធ្វីេ យមន
ខ្លម
ឹ រមន
ិ ដូចគន ្រស័យេ យអនកសរេសរ។ ទ្រមង់េនះ មន
ិ មនកែន្លងទំេនរស្រមប់កត់្រ ម
លំ ប់លំេ យេឡយ
ី (ដូចជករេចញដំេណីរ និងករមកដល់មនទរី េពទយ)។ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ច

18
្របមូលព័តម
៌ នបនយ៉ងេ្រចីនស្តីពីរបួស ប៉ុែន្តចំណុចជេ្រចីនែដលបនកត់្រ ទុកអំពី ថ នភពរបួសគឺ
មិនដូចគននឹងទ្រមង់កុ ងករពយបលេនមនទ
ន រី េពទយេទ ដូេចនះកំណត់េហតុ សកមមភពរបស់្រកុមសេ្រងគះ
បនទន់មន
ិ ចបញជូ នេទស្រមប់្រតួតពន
ិ ិតយរបួស នង
ិ េ្របី្របស់េ យផទល់បនេឡយ
ី ។
ចំណុចបនទប់គទ
ឺ ក់ទងេទនង
ឹ ថ នភពផទុកទន
ិ ន ន ជំង។
ន ័យរបស់អក ឺ កំណត់េហតុរបស់្រកុម
សេ្រងគះបនទន់្រតូវបនផ្តល់េទេ យ្រគូេពទយេនមនទរី េពទយទទួលអនកជំងឺ េហយ
ី េ្របីជព័តម
៌ នមុ នមក
ដល់មនទរី េពទយ។ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ក៏្រតូវរក ទុកកំណត់េហតុែដរ ប៉ុែន្ត្រកុមសិក មិនបនេឃញ
ី ង
កំណត់េហតុ សព
្តី ស
ី កមមភពេនមនទរី េពទយេទ។ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់បនេឆ្លយ
ី ថ ពត
ិ ជមនកំណត់េហតុ
ពិតែមន ប៉ុែន្ត ្រគន់ែតកត់្រ ចំនន
ួ មនុស េហយ
ី មិនរក ឯក រពិត្របកដេទ។ មនទរី េពទយបែង្អក
េពធច ្ល េហយ
ិ ិនតុង រក ទុកកំណត់េហតុ សកមមភពរបស់ខួ ន ី បនបញចូ លទិនន
ន ័យេទកនុងកមមវ ីធី Excel
េទៀតផង។ េនមណ្ឌលសុខភពទឹកវ ិល ្រក ស្រតូវបនកត់ជពីរ មួយែផនកស្រមប់អនកជំងេឺ ទជួប
្រគូេពទយ នង
ិ មួយែផនកេទៀតស្រមប់ទុកេនមណ្ឌលសុ ខភព។
ន ័យអនកជំង។
ចុងេ្រកយ គឺករេ្របី្របស់ទិនន ឺ រៈសំខន់ៃនករេ្របី្របស់កំណត់េហតុ មិន្រតូវ
បនទទួល គ ល់ទូលំទូ យេនេឡយ
ី ។ េនកនុង ថ ប័នមួយចំនន
ួ កំណត់េហតុ មិន្រតូវបនេ្របីស្រមប់
យតៃម្លសកមមភពេដម
ី បប
ី េងកន
ី គុណភពករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយេទ។ េលីសពេី នះ កំណត់
្រ មន
ិ ្រតូវបនេ្របីទុកជទន
ិ ន ិ ជំងេឺ ឡយ
ន ័យស្រមប់ករពយបលរងរបួស នង ី ។

ិ យស្រមប់្របព័នស
៣. ចកខុវស័ ធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ (អនុ សន៍)

ិ ី
៣.១ វធ ្រស្តជមូល ្ឋ នកនុងករផ្ដល ់អនុ សន៍

មូលនិធិសន្តិភព ក ៉ បនបេងកីតគេ្រមងជេ្រចីនេនកនុង្របេទសកមពុជ មរយៈ

មូលនិធិ សុី ែភន ក ៉ ដូចជ កមមវ ីធផ
ី ្ល ស់បូ រស្រមប់
្ដ អនកតំ ងកុមរកមពុជ ករអភវិ ឌ ន៍
សមតថភពស្រមប់ម្រន្តីរ ្ឋ ភិបលកមពុជ ែដលជកមមវ ិធស
ី ្រមប់ម្រន្តីថនក់ក ្ដ ល នង
ិ ម្រន្ត្រី វ្រជវកនុង
ិ ល និងវគគបណុ ្ត ះប
រ ្ឋ ភប ្ដ លអនក រព័ត៌មនេនកមពុជ េដីមបគ
ី ្រំ ទករអភឌ
ិ ន៍សមតថភពអនក រ
ព័ត៌មនេ យយល់ដឹងអំពីទំនួលខុស្រតូវកនុងផ ព្វផ យព័តម
៌ នេ យេសរ ី និងេ យ្រកមសីលធម៌ល។
្អ
មូលនធ
ិ ស
ិ ន្តភ
ិ ព ក ៉ បនេផ្ដតេទេលីករអភវិ ឌ ន៍ធនធនមនុស នង
ិ ករផ្លស់បូ ្ដរអន្តរបុគគល
ិ ិ ចជួយដល់ករេរៀបចំ្របព័នស
េនកមពុជ។ ករគំ្រទរបស់មូលនធ ធ េ្រងគះបនទន់េនកមពុជ ប៉ុែន្តមន
ិ ទក់
ទងេទនង ឹ ករ ងសង់ គរ ឬករផ្ដល់បរក ិ ខ រេទ។ មូលនិធិេនះេផ្ដតសំខន់េទេលីសកមមភពដូចជ៖
វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លភពជអនកដឹកនំដល់្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ករបញជូ នអនកជំនញជួយបេងកីនជំនញ
សមជិក្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ករបណុ ្ដ ះប ្ដ លេន្របេទសជប៉ុន ករគំ្រទវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លកនុងមូល
្ឋ ន ឬករជួយេរៀបចំសិកខ ជេដីម។
ែផនកេនះផ្ដល់នូវអនុ សន៍ស្រមប់្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ េ យែផ្អកេលីទស នៈពីរ
ែដលជវ ិធនករបចចុបបនន (៣ ឆន)ំ និងវ ិធនកររយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង (៦ ឆន)ំ េផ្ដតសំខន់
េលក
ី រអភវិ ឌ ន៍ធនធនមនុស និងករផ្លស់បូ រអន្ត
្ដ របុគល
គ ។ អនុ សន៍មន
ិ បនផ្ដល់ជករពនយល់

19
ជក់ ក់េទ ប៉ុែន្ត ជករ្របមូលផ្ដុំនូវជេ្រមស
ី ជេ្រចីនែដល ចេ្របីជគំនត
ិ េយបល់េ យរ ្ឋ ភប
ិ ល
កមពុជសំេ េរៀបចំែផនករេមនិងករេរៀបចំ្របព័នធសេ្រងគះបនទន់។
អនុ សន៍េផ្ដតេល្រី បព័នធដក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ នង
ិ ករ្របមូល កររក ទុក នង
ិ ករេ្របី
្របស់ទន ន ័យអនកជំងឺ។ េនមនបញ្ហសុខភប
ិ ន ិ លនង
ិ ត្រមូវករជេ្រចន
ី េទៀត ប៉ុែន្ត្រកុមសក
ិ បនេផ្តត
័ ធសហគមន៍ (្រគួ
េលីបញ្ហ៖ េហ ្ឋ រចនសមព័នធ ្របព័នធសុខុមលភពសងគម និងរចនសមពន រ និង
សហគមន៍) ភពបនទន់កុ ងករេ
ន ះ្រ យបញ្ហប ្ដ លមកពីករប៉ះទងគិចរ ងម៉ូតូនិងរថយន្តែដល
កំពុងែតក្លយជបញ្ហធំស្រមប់្របេទសកមពុជនេពលបចចុបបនន។ ្រស័យេ យមនភពខុសគនរ ង
ករករែថទំសុខភពេនទី្រកុងភនំេពញ នង
ិ ទីជនបទ ្រកុមសិក ផ្ដល់អនុ សន៍ពីរ ច់ពីគនស្រមប់
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់េនកមពុជ។

៣.២. ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់

៣.២.១. រយៈេពលខ ី ្ល (៣ ឆន ំ)

(១) ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់េនកនុងទ្រកុ
ី ងភនេំ ពញ
េនទ្រី កុងភនំេពញ មន្របព័នដ ួ ែដលកំពុងដំេណីរករ េទះ
ធ ឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់មួយចំនន
មិនទន់្រគប់លកខណៈ មបទ ្ឋ នរបស់អងគករ Side By Side International ែដលផ្ដល់្រកុមសេ្រងគះ
ដំបូង នង
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ជមួយ្របព័នធេលខ ១១៩។ េទះជយ៉ងក្ដី សកមមភពករងររបស់អងគករ
ិ ្រទង់្រទយតូច
េនះេនមនក្រមត ែដលត្រមូវេ ី បែនថមេដីមបជ
យមនករព្រងក ី ួយសេ្រងគះជីវ ិតបែនថម
េទៀតបន។ រ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជគួរែតព្រងីងដល់ករេរៀបចំខងេ្រកមេដម
ី បេី ធ្វែី ផនករស្រមប់្របព័នធដឹក
ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់។

១) ករបេងកនចំ
ើ ននួ អនកសេ្រងគះបឋម

ី ំេណីរេទកែន្លងេកត
្រកុមសេ្រងគះបឋមេធ្វដ ី េហតុ មុនេពល្រកុមសេ្រងគះបនទន់មកដល់កែន្លង
េ្រគះថនក់ ឬេ្រគះមហន្ត យ។ ្រកុមេនះផ្ដល់ករសេ្រងគះបឋម មករចំបច់ផង និង្រគប់្រគង
ថ នភពផង ្រស័យ ម ថ នភពជក់ែស្ដង។ េហតុករណ៍ទំងេនះមិន ចេ ះ្រ យែត មរយៈ
អនកសេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI ែតមួយបនេទ។ ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជគួរែតបេងកន
ី ្រកុមអនកសេ្រងគះ
បឋមថមីបែនថមេទៀត េ យសថិតេ្រកមករ្រគប់្រគងរបស់ ថ ប័ននន ដូចជមជឈមណ្ឌលជតិ្របឆំង
េភរវកមម សថិតេ្រកមករ្រគប់្រគងេ យផទល់របស់េលខធិករ ្ឋ នគ.ជ.ប.ភ នគរបលច ចរណ៍ និង
អងគភពពន្លត់អគគភ
ី ័យ។ េលីពេី នះ គួរបេងកីតេ យមន ថ នប័នជំនញ (ឬបុគល
គ ិកជំនញខពស់) េដីមប ី
ដឹកនំ្រកុមសេ្រងគះបឋម។ ថ នប័នជំនញ (ឬបុគល
គ ិកជំនញខពស់) ក៏្រតូវ្រគប់្រគង្រកុមសេ្រងគះបនទន់
ផងែដរេដីមបេី យករ្រគប់្រគងកន់ែតមនភពល្អ្របេសីរេឡង
ី ស្រមប់្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់។

20
២) ករបេងកត្រកុ
ើ មសេ្រងគះបនទន់ថី ម

្របព័នដ
ធ ឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ ១១៩ បចចុបបនន មន
ិ ្រតម
ឹ ែត្រគប់ដណ្ដប់ទ្រី កុងភនំេពញប៉ុេ ្ណ ះ
េទ ែតែថមទំងទីរម
ួ េខត្តមួយចំនន
ួ េទៀតបេ ្ដ យផ្លូវជតិេលខ ៦ និងេលខ ៧ និងតំបន់ឆងយៗ
េផ ងេទៀតែដលេគ ច្រគបណ្ដប់បន។ េដីមបែី កលម្អ ថ នភពេនះ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតបេងកីត
្រកុមសេ្រងគះបនទន់ថមីៗេន មប ្ដ មនទរី េពទយបែង្អក េ្រកមចំណុះ្រកសួងសុខភប
ិ លែដលនឹង្រតូវ
ទទួលរថយន្តគិ ិ ជំនយ
នសេ្រងគះនង ួ ពប
ី រេទស េហយ
ី េរៀបចំ្រកុមទំងេនះេដីមបេី យពួកេគស្រមបខ្លួន
ជមួយ្រកុមសេ្រងគះបនទន់បចចុបបនន។
អនកសេ្រងគះបឋម នង
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់មនទំនក់ទំនងបំេពញបែនថមគនេទវ ិញេទមក។
ករចំ យេទេលី្របតប
ិ ត្តិករ នង
ិ ្រគប់្រគងេលី្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនមនទរី េពទយ ្រតូវបនទូទត់េ យ
្របក់ចំណូលទូេទរបស់មនទរី េពទយនម
ី យ
ួ ៗ។ មយ៉ងេទៀត សកមមភពរបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់្រតូវបន
គំ្រទេ ិ ផ្ដួចេផ្ដម
យគំនត ី របស់មនទរី េពទយ។ េទះជយ៉ង ក៏េ យ អនកជំងឺែដល្រតូវសេ្រងគះបនទន់
េន មទី ធរណៈ ដូចជេ្រគះថនក់ច ចរណ៍គួរែត្រតូវដឹកយកេទសេ្រងគះេ យមិនចំបច់បង់្របក់
េឡយ
ី ។ េ យ រែតចំនន
ួ េជីងបញជូ នជនរងេ្រគះេចះែតេកន
ី េឡង
ី រចនសម័ពនេនះបន ក់បនទុក
ធងនធ
់ ងរេទេលីមនទរី េពទយ កនុងករចំ យេទេលី្របតិបត្តិកររបស់្រកុមសេ្រងគះបនទន់។ ជករពិត ស់
ករដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ែដលមិនយកៃថ្លឈួលកំ
ន ពុងែតេកន
ី េឡង
ី ជេរៀង ល់ឆន ំ េហយ
ី មនទរី េពទយជ
េ្រចន
ី កំពុងែតជួបនង
ឹ បញ្ហលំបកកនុងករែថទំ នង
ិ ករចំ យេល្រី បតប
ិ ត្តិករ។ ករបេងកន
ី ចំនន
ួ អនក
សេ្រងគះបឋមែដលសហករណ៍ជមួយ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ពត
ិ ជមន រៈសំខន់ខ្លង
ំ ស់កុ ងករ
ន
ែកលម្អ ថ នភពេនះ េហយ
ី េដីមបប
ី ន្តករពរ យុជីវ ិត្របជពលរដ្ឋ។
េ យមនករេកន
ី េឡង
ី ៃនចំនន
ួ អនកសេ្រងគះបឋម វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លគស
ឺ ំខន់ ស់ស្រមប់
្រកុមសេ្រងគះថមី េដីមបេី យេគ ចទទួលបនជំនញទក់ទងនឹងរេបៀបសេ្រងគះបឋម ករដឹក
ជនរងេ្រគះ និងអនកជំងឺ ្រពមទំង ចបេងកីនជំនញ្រគប់្រគងេទៀតផង។ ជករសំខន់ែដល្រតូវព្រងឹង
បុគល
គ ិ កេ យេចះេធ្វក ិ ខ្លួនឯង និងមនជំនញដឹកនំ ែដលចំណុចេនះបង្ហញពី
ី គំនត
ី រងរ េចះផ្តួចេផ្តម
ិ លវ ិជជមនេទអនកជុំវ ិញពួកេគ។ បែនថមពីេនះ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ថមី្រតូវទទួលករបណុ ្ត ះប ្ត ល
ឥទធព
បែនថមេដម ី ទួលជំនញដូចជ បេចចកេទសសេ្រងគះជីវ ិត ករែថទំរថយន្តគិ
ី បទ នសេ្រងគះ រេបៀប្រគប់
្រគងរថយន្ត រេបៀបសរេសររបយករណ៍ ្រគប់្រគងមូលទិនននយ
័ សកមមភព និង្របតិបត្តិករ្របកបេ យ
សុវតថិភព។
អ្វែី ដលបនេរៀប ប់ខងេលី ្រតូវកររយៈេពលយូរ េហយ
ី មន
ិ ចសេ្រមចបនភ្លមៗេទ។
េហតុេនះ ត្រមូវេ យមនករផ្តួចេផ្តីមគំនត
ិ ពី ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជេដម
ី បព
ី ្រងឹងេឡង
ី វ ិញនូវតួនទរី បស់
្រកុមសេ្រងគះបឋមែដលមន្រ ប់ និង្រកុមសេ្រងគះបនទន់ មរយៈករបន្តេធ្វស
ី កមមភពេ្រតៀមលកខណៈ
នន។ ជដំបូង កមមវ ិធីបណុ ្ត ះប ្ត លសមតថភពេឡង
ី វ ិញគួរ្រតូវបនេធ្វីេដីមបព
ី ្រងឹងក្រមិតសមតថភព
សមជិក្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលសកមម្រ ប់។ បនទប់មក ចំបច់្រតូវផ្តល់ករបណុ ្ត ះប ្ត ល ម

21
កមមវ ិធីសិក ទូេទស្រមប់្រកុមសេ្រងគះបនទន់េន្រគប់មនទីរេពទយ។ មនទីរេពទយមិត្តភពែខមរ-សូេវៀតបនេធ្វី
ករស្រមបស្រមួល នង
ិ េធ្វីសកមមភពបណុ ្ត ះប ្ត លអនកសេ្រងគះបនទន់រច
ួ េហយ
ី ។ សកមមភពគំរូេនះ
ចយកេទេ្រប្រី បស់កុ ងករបេងក
ន ត
ី "កមមវ ិធប
ី ណុ ្ត ះប ្ត លបេចចកមូល ្ឋ នស្រមប់្រកុមសេ្រងគះបនទន់"
នង
ិ េ្របេី ដម
ី បប
ី ណុ ្ត ះប ្ត ល្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនមនទរី េពទយេផ ងៗបន។
្រកុមសេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI ក៏្រតូវព្រងឹងផងែដរ។ តួនទីចមបងរបស់្រកុមសេ្រងគះ
បឋម គឺឃ្លេំ មីល នង
ិ ករគំ្រទករ្រគប់្រគងេដីមបធ
ី នេ យបនថ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់្របចំមនទរី េពទយ
ធ េ្រងគះបនទន់ ១១៩ េធ្វស
កនុង្របព័នស ី កមមភព មបទបញជជក់ ក់ នង
ិ េស េវជជ ្រស្តកំពុង្រតូវបន
អនុវត្ត្រតម
ឹ ្រតូវ។ េដីមបព
ី ្រងឹងសកមមភព្រកុមសេ្រងគះបឋម្របចំេនអងគករ SBSI ទក់ទងគុណភព
ករងរសេ្រងគះបនទន់ ជករសំខន់ែដល្រតូវបងកលកខណៈេ យករងរអនុវត្តេ យ្របសិទភ
ធ ពខពស់។
វ ិធី ្រស្តដ៏មន្របសិទធភពមួយគឺ ្រតូវមនករចូលរួមពី្របជពលរដ្ឋស្រមប់េលីករែថទំអនកជំងឺសេ្រងគះ
បនទន់ មរយៈករចូលរួមកនុងកមមវ ិធប
ី ណុ ្ត ះប ្ត ល នង
ិ េ យពួកេគេធ្វជ
ី អនកសម័្រគចត
ិ ្ត។
ករបណុ ្ត ះប ្ត លរួមស្រមប់្រកុមសេ្រងគះបឋមរបស់អងគករ SBSI និង្រកុមសេ្រងគះបនទន់
ែដលមន្រ ប់ គួរមន ក់បញចូ លនូវរេបៀប យករណ៍ មវ ិទយុទក់ទងរ ងបនទប់បញចូ ន្រកុមសេ្រងគះ
បនទន់នង
ិ បនទប់ទូរស័ពទសេ្រងគះបនទន់ ្រកុមសេ្រងគះបឋម នង
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ គិតទំងរេបៀប្របមូល
ព័តម
៌ នស្រមប់ករេ េទេលខ ១១៩។ គួរយកចត
ិ ្តទុក ក់ជពិេសសកនុងករព្រងឹងជំនញេ
វ ិទយុទក់ទងភ្លមៗ និងរក ទុកព័ត៌មន្រគប់្រគន់ និងជំនញកនុងករេឆ្លយ
ី តប មវ ិទយុទក់ទង។ េដីមបី
េរៀបចំករបណុ ្ត ះប ្ត លែបបេនះ ្រតូវេរៀបចំអតថបទជភ ែខមរជមុ នសិន។

(២) ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់កងមូ
ុន ល ្ឋ ន

្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនេន មទជ

ី នបទេនមនលកខណៈេកមងខចជ
ី ងេនភនំេពញ
េធ្វីេ យ ថ នភពជំងរឺ បស់្របជពលរដ្ឋកុ ងតំ
ន បន់ទង
ំ េនះមនករលំបក។ េលីសពីេនះ ថ នភពេវជជ
្រស្ដេន មតំបន់េផ ងៗគនក៏មនលកខណៈខុសគនេទ មភូមិ ្រស្តដូចជែដរ (ឧទហរណ៍ េខត្ត
ិ តំបន់េនជុំវ ិញ។ េន្របេទសកមពុជ េស េវជជ
កំពង់ចម និងេខត្ត្រពះសីហនុ) នង ្រស្ដ មនភពខុសគន
េទ មតំបន់។ េនតំបន់្របជុំជនភគេ្រចន
ី ពុំបនបេងកីត្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលជួយដឹកជញជូ នអនកជំងឺ
មករកំណត់ៃនចបប់េទ។ បចចុបបននេនះ មនទរី េពទយរដ្ឋកំពុងពយយមរកមេធយបយេដម
ី បជ
ី ួយអនក
រងរបួសេ យេ្រគះថនក់ច ចរណ៍។ េន មផ្លូវជតិេលខ៦, ៦ និង៧ ពីភនំេពញេទេខត្តកំពង់ចម
មនអ្រ ្ល ប់េ យេ្រគះថនក់ច ចរណ៍ខពស់ជងេគបំផុតកនុង្របេទសកមពុជ (របយករណ៍រដ្ឋ ផ យ
កលពឆ
ី ន ំ ២០០៩។ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់មកពីមនទរី េពទយរដ្ឋ មេនតំបន់្របជុំជនក៏្រតូវបនបញជូ នេទ
កែន្លងេ្រគះ ថនក់ច ចរណ៍ មផ្លូវជតិែដលភជប់ពី ជធនីេទេខត្តែដរ។
ជួនកល កែន្លងេកត
ី េហតុេនឆងយពីមនទីរេពទយ។ េ យ រែតមនកង្វះខតរថយន្តគិ ន
សេ្រងគះ េនេពលែដលរថយន្តមួយេ្រគឿង្រតូវបនបញជូ នេទកន់តំបន់ ច់្រសយល ពួកេគមន
ិ ចផ្តល់
េស ដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនេទលុះ្រ រថយន្តមួយេនះ្រតលប់មកវ ិញសិន។

22
 ផ្លូវជតិេលខ៤ែដលភជប់ពី ជធនភ ី នំេពញេទ្រកុង្រពះសីហនុ ជផ្លូវជតិមួយែដលមនតួនទី
ិ ច ប៉ុែន្តេ្រគះថនក់ច ចរណ៍មន្រទង្រ់ ទយធំ
យ៉ងសំខន់សំ ប់វ ិស័យេសដ្ឋកច ចេកតី មននង
ិ បងកជ
េ្រគះមហន្ត យធងនធ
់ ងរដូចជ ករេលចធ្លយ រធតុេ្រគះថនក់ រជតគ
ិ ម
ី ី ឬអគគភ
ិ ័យេ យេ្របង ង
ំ
ឬ រធតុឆបេឆះេផ ងៗេទៀត។ មន
ិ ទន់មន ថ ប័ន មួយេឆ្លយ
ី តបេទនង
ឹ ថ នភពទំងេនះេន
េឡយ
ី េទ។
េដីមបេី ះ្រ យ ឬបនធូរបនថយបញ្ហទំងេនះ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតផ្លស់ផូ រ្របព័
្ត ន្ឋដឹក
ជញជួ នសេ្រងគះបនទន់េន មទជ
ី នបទ េ យែផ្អកេទេលីបទពេិ ធន៍ែដលជួប្របទះកនុង ជធនី
ភនំេពញ ប៉ុែន្ត្រតូវែតេរៀបចំគេំ ងេ យ្រសបេទ ម ថ នភពេនកនុងមូល ្ឋ ន។ េយង ម
េគលករណ៍របស់្រកសួងសុខភប
ិ ល រថយន្តគិ នសេ្រងគះបនទន់មួយ្រតូវបនទុកស្រមប់មនទរី េពទយ
មួយចំនួន មតំបន់ជក់ែស្ដង។ រ ្ឋ ភិបលគួរែតែណនំវ ិធស
ី េ្រងគះបឋម និងករ្រគប់្រគងរថយន្តដល់
បុគល
គ ិកដឹកជញជូ នេន មមនទេី ពទយ េនេពលែដលរថយន្តគិ នសេ្រងគះ្រតូវបនេរៀបចំទុកស្រមប់
ពួកេគ។ បុគល
គ ិកទំងេនះគួរចូលរួមករហ្វក
ឹ ត់ជមួយ្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនភនេំ ពញ។
អ្វីែដលចំបច់កុ ងេពលបចច
ន ុ បបននសំ ប់មនទរី េពទយេនទីជនបទ គឺករបញជូ ន និងករពយបលជន
រងរបួសេ យេ្រគះថនក់ច ចរណ៍។ មនទរី េពទយេន មតំបន់ទជ
ី នបទមន
ិ ចេ ះ្រ យបញ្ហេនះ
បនេឡយ ំ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់េនទ្រី កុងភនំេពញជួយបែនថម។ ជរ ្ឋ ភប
ី គ្រឺ តូវែតមនកម្លង ិ លកមពុជគួរ
បេងកីត្រកុមសេ្រងគះបនទន់ថមីៗេន មមនទរី េពទយេនទជ
ី នបទេដីមបេី ឆ្លីយតបនង
ឹ េ្រគះថនក់ច ចរណ៍េន
មបេ ្ត យផ្លូវជតិេ យមន្របសិទធភព។ ជរ ្ឋ ភប
ិ លក៏គរួ សេ្រមចេ យមនប ្ដ ញទំនក់
ិ ្រកុមអនកសេ្រងគះេនទ្រី កុងភនំេពញ។ ្របសន
ទំនងរ ង្រកុមសេ្រងគះកនុងមូល ្ឋ ន នង ិ េបម
ី នមណ្ឌលសុខ
ភព ឬប៉ុស្តិ៍បូ៉លីសេនជត
ិ ផ្លូវែខ្វង ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជ ចបេងកីត្រកុមសេ្រងគះបឋមជួយ មលទធភព។
ពិតជមនករលំបក ស់កុ ងករេ្រប
ន ី្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនទីជនបទេ យ
ដូចជទ្រី កុង។ ចជទ្រមង់ថម
មី យ
ួ ែដល្រតូវពច
ិ រ ប៉ុែន្តេទះជទ្រមង់ ក៏េ យ ្រតូវែតមន
តៃម្លទបែដល ចទទួលយកបន។
ករសិក េនះ ផ្ដល់នូវអនុ សន៍េ យ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជ េ យសងកត់ធន
ង ់េទេលីករែក
លំអសមសធតុ សំខន់ទង
ំ យ៉ងៃនករដឹកជញជូ ន ករកំណត់ ទិភពកនុងករសេ្រងគះ ករសហករ
រ ង ថ ប័ននន នង
ិ ករែថទំមុនមកដល់មនទរី េពទយ។ អនុ សន៍មនដូចខងេ្រកម៖

១) ករព្រងឹងលទ ធភពេ្របី្របស់្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ ន
េដីមបែី កលម្អ្របព័នធដឹកជញជូ ន ចំបច់្រតូវយកចិត្តទុក ក់េទេលីករេរៀបចំែផនករដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់ ករផ្តល់ដំណឹងដល់្របជពលរដ្ឋ នង
ិ ករេរៀបចំ្របព័នធែចករ ំែលកព័តម
៌ នស្ដព
ី ីេ្រគះថនក់។

23
ក) ករធនចំេពះមេធយបយដក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់
ជរ ្ឋ ភិបលគួរែតេរៀបចំែផនករដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ស្រមប់តំបន់នីមយ
ួ ៗ។ ្របជជន
េនជិតតំបន់ែដលមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះ គួរ ចមនលទធភពេ្របី្របស់រថយន្តស្រមប់កសេ្រងគះ
បនទន់។ េពលខ្លះេគមន
ិ ចេ្រប្រី បស់រថយន្តសេ្រងគះរបស់ ថ ប័នទំងេនះបនេទ ្របសិនេបត
ី ំបន់េនះ
េន ច់្រសយ៉លេពក។ ្រស័យេទេលីចំងយពី ថ ប័ន េគ ចេ្របី្របស់មេធយបយដឹកជញជូ នែដល
មនេនកនុងតំបន់េនះ្រ ប់េដម ី បដ
ី ឹកេទកន់មនទរី េពទយ ឬេទទី ង
ំ ែដលបនកំណត់ទុកជមុនេដីមបេី ផទរ
ំ េឺ ទ ក់កុ ងរថយន្ត
អនកជង ន គិ នសេ្រងគះេផ ងេទៀត ជជងេ យរថយន្តគិ នសេ្រងគះចំ យេពល
ី េទទទួលយកអនកជំងឺ។
េ្រចន
ែផនករគួរកំណត់វ ិធី ្រស្តស្រមប់តំបន់ដឹកជញជូ នអនកជំងឺេទមនទរី េពទយេ យបនេលឿន ម
ែដល ចេធ្វីបន។ េនកនុងតំបន់ែដលគមនមេធយបយដឹកជញជូ ន ធរណៈ ជញធរមូល ្ឋ នគួរែត
ពច
ិ រ ករេ្របរី ថយន្តឈូល
ន ( ក់សុី ឬ នដក
ឹ ទំនញ ី ំេណីរផទល់ខួ ន។
ិ ) ឬរថយន្តេធ្វដ ្ល ពួកេគគួរ
ី រេរៀបចំ (មេធយបយទំនក់ទំនង និងតៃម្ល) ស្រមប់ករសេ្រងគះបនទន់ជមុនជមួយ
សេ្រមចចិត្តអំពក
មចស់រថយន្ត។ តៃម្លគួរែតសថិតកនុងក្រមិតទបែដល ចទទួលយកបន។ ្របសិនេបីេ្របី ក់សុី គួរែត
កំណត់តៃម្លទបជងតៃម្លធមម ។ រ ្ឋ ភិបលក៏្រតូវករមេធយបយទំនក់ទំនងែដលមនសុវតថិភពកនុង
តំបន់ែដលមន
ិ េ្រប្រី បស់្របព័នទ
ធ ូរស័ពច
ទ ល័តែដរ។ ករេរៀបចំ ចជករេសនរី សុស
ំ ហ្របតប
ិ ត្តិករព្រី គួ រ
ឬកែន្លងមនទូរស័ពទ ឬបេងកីតមេធយបយទំនក់ទំនង មរយៈ្របធនភូមិ ឬអនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភពភូម។
ិ

ខ) ករផ្តល ់ព័តម
៌ នដល ់្របជពលរដ្ឋ

ករមន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់មន
ិ ទន់្រគប់្រគន់េទ។ ជញធរមូល ្ឋ នគួរជូនដំណឹង
ដល់្របជពលរដ្ឋែដលេ្របីេស កមមេនះ និងរេបៀបេ្របី្របស់ ផងែដរ (ព័តម
៌ នទំនក់ទំនង នង
ិ តៃម្ល)។
េយង មករយល័
ិ យ្រសុក្របតិបត្តិខងលិច រ ្ឋ ភិបលគួរែចកលិខិត ឬកតេទេ យ្របជពលរដ្ឋ
េដីមបេី គដឹងអំព្រី បព័នធទង
ំ េនះ ក៏ដូចជមេធយបយទំនក់ទំនង នង
ិ ព័តម
៌ នេផ ងេទៀត ឬេរៀបចំវគគ
បណុ ្ត ះប ្ត ស្ដីពទ
ី ំនក់ទន
ំ ងព័ត៌មន នង
ិ សកមមភពនន មរយៈអនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភព មភូ ម។
ិ

គ) ករេរៀបចំែផនករស្ដីពីករែបងែចក និភ័យ

ែផនករស្ដព
ី ក
ី រែចករ ំែលករួមមន ករធន ៉ ប់រងែផនកេវជជ ្រស្ត (ករ្របមូលមូលនធ
ិ ិ
ស្រមប់ៃថ្លពយបល) េ ថមូលនធ
ិ ស
ិ មធម៌ ែដល្រតូវបនបេងកីតេនកនុងតំបន់មួយចំនន
ួ ប៉ុែន្តពួកេគមន
ិ
មនៃថ្លដឹកជញជូ នេទ។ ជញធរមូល ្ឋ ន និងសហគមន៍គួរែតែកលំអមូលនិធិសមធម៌េ យមន្របក់
ី ំេណីរ។ េនកនុងតំបន់ែដលគមនករេរៀបចំែបបេនះ គួរែតបេងកីតែផនករស្ដីពីករែចក
ស្រមប់ទូទត់ៃថ្លេធ្វដ
រ ំែលកស្រមលករលំបកជមួយគន។

24
 ិ កំ
២) ករែកលំអវធ ី ណត់អទភពកន
ិ ុងករសេ្រងគះ
រ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជគួរែតេរៀបចំពិធី រកំណត់ ទិភពកនុងករសេ្រងគះេដីមបេី យ្រកុមសេ្រងគះ
បនទន់េនកនុងតំបន់
ចយកេទេ្របី្របស់ កនុងេនះរួមមនករកំណត់ករដឹកជញជូ នេទមនទរី េពទយបែង្អក
មណ្ឌលសុខភព នង
ិ េរៀបចំវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លដល់បុគល ី ត់បនថយករបញជូ នអនកជំងឺ
គ ិកពក់ព័នធ។ េដីមបក
េទមនទរី េពទយេ យខ្លួនឯង និងករកំណត់ ទិភពកនុងករសេ្រងគះេ យខ្លួនឯង រ ្ឋ ភប
ិ លគួរែត
ជូនដំណឹងដល់្របជពលរដ្ឋពីេ្រគះថនក់ៃនករដឹកជញជូ នផ្លូវឆងយ។ មរយៈករបេងកីនគុណភពៃនករ
ែថទំពយបលកនុងរយៈេពលែវង េគ ចកត់បនថយករបញជូ នអនកជំងេឺ ទមនទរី េពទយេ យខ្លួនឯង និងករ
ិ ពកនុងករសេ្រងគះេ
កំណត់អទភ យខ្លួនឯងបន។

៣) ករែកលំអករស្រមបស្រមួល និងទំនក់ទន
ំ ងអន្តរ ថ ប័ន

រ ្ឋ ភប
ិ លគួរអប់រ ំបុគល
គ ិកសុខភប
ិ លដូ ចជ ករទក់ទងេទមនទរី េពទយទទួលអនកជំងឺ េន
េពលកំពុងដឹកជញជូ នអនកជំងឺេទមនទីរេពទយេនះ ី ្រតូវជូនដំណឹងអំពី ថ នភពអនកជំងឺ
េហយ និងេរៀបចំ
ឹ េនះ្រតូវផ្ដល់ករែណនំអំពរី េបៀបពយបលអនកជំងដ
ែផនករេពលមកដល់ ទនទម ឺ ល់្រកុមសេ្រងគះបនទន់ ឬ
បុគល
គ ិកសុខភប
ិ លេនមនទីរេពទយបែង្អក។ ពិធី រកំណត់ ទិភពកនុងករសេ្រងគះ នង
ិ ករដឹកជញជូ ន
េទមនទរី េពទយបែង្អកគួរែតមន "ករទក់ទងគនមុនេពលដឹកជញជូ ន”។

៤) ករែកលំអករែថទមុ
ំ នេពលមកដល ់មនទីរេពទយ

េដម
ី បែី កលំអវ ិធនករសេ្រងគះបនទន់ និងេស សេ្រងគះបនទន់មុនេពលមកដល់មនទរី េពទយពី
កែន្លងេកត
ី េហតុ (រួមទំងករពយបលេនមណ្ឌលសុខភព) ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតយកចត
ិ ្តទុក ក់
េទេលីពិធី រទក់ទងនឹងរេបៀបសេ្រងគះជីវ ិត ករកំណត់ ទិភពសេ្រងគះ នង
ិ ករស្រមបស្រមួលរ ង
អន្តរ ថ ប័ន ករបេងកត
ី ឯក របណុ ្ដ ះប ្ដ ល នង
ិ វ ិធី ្រស្តកុ ងករបណ
ន ុ ្ដ ះប ្ដ ល។ ្រតូវមនឯក រ
ជភ ែខមរស្រមប់ករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ ករែថទំសេ្រងគះបនទន់ក្រមិតមណ្ឌល
សុខភព និងករពយបលសេ្រងគះបឋមស្រមប់អនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភព មភូមិេដម
ី បី
ងយបណុ ្ដ ះប ្ដ ល។ ឯក រជែខ វ ីេដអូក៏គួរបេងកីតេ យមនផងែដរ។ បុគគលិកសុខភប
ិ ល
អនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភពភូមិ ្រពមទំងអនក្រសុកភូមគ
ិ ួរែតទទួលបនវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្ដព
ី ក
ី រពយបល
សេ្រងគះបឋមេនះ។ ករបេងកីតកមមវ ិធីពិេសសស្រមប់តំបន់ ច់្រសយ៉លក៏មនលកខណៈចំបច់ផងែដរ
ពីេ្រពះអនកសេ្រងគះបឋម្រតូវករសមតថភពបែនថមេទៀតស្រមប់តំបន់របស់ខួ ន
្ល េពលែដលករដក
ឹ ជញជូ ន
្រតូវករចំ យេពលយូរ។ ថ្វីេបម
ី ន
ិ មនករសក
ិ លម្អិតេ យបន្រគប់្រគន់េនេពលេនះក៏េ យ ក៏
បង្ហញេ យេឃញ
ី ចបស់ថ មណ្ឌលសុខភពកំពុងខ្វះខតសមភរៈចំបច់ែដលមនតៃម្លេថក ដូ េចនះ

25
ចំបច់្រតូវេរៀបចំែផនករេដីមប្រី តួតពិនិតយ និងផ្ដល់សមភរៈបរក
ិ ខ រទំងេនះ
9
។ វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្ដីពី
រេបៀបេធ្វីក្ដ្រទ និង្រក ត់អបឆ្អឹង គួរែត្រតូវបនេធ្វេី ឡង
ី េ យេ្របីស្របស់សមភរៈែដលមន្រ ប់។
្រគូែខមរ នង
ិ ្រគូតឆ្អង
ឹ បក គួរែណនំេទកនុង្របព័នធែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ េ យ រ
ចនង
ឹ មន រៈ្របេយជន៍ ី អនកជំងឺជេ្រចន
េហយ ី ក៏ចូលចត
ិ ្តករពយបល មែបបបូ ណេនះជងករ
េ្របី្របស់ថនេំ ពទយ។ ទំងេនះបនបង្ហញេ យេឃញ
ី ថ ករពយបលរបួសប៉ះទងគិចេ យេ្របីវ ិធប
ី ូ ណ
ជពិេសសភពសមុគ ម ញកនុងករពយបលករបក់ឆ្អឹង (ជំងឺខ្វះឈមែដលប ្ដ លមកពីករចងរតត
ឹ ឹង
េពក េហយ
ី ចឈនដំ ក់កលកត់អវយវៈ) គជ
ឺ បញ្ហេកត
ី ជញឹកញប់ ប៉ុែន្ត ក៏បនបង្ហញេ យ
េឃញ
ី ផងែដរថ ភពសមុគ ម ញេនះ ចកត់បនថយបន មរយៈករបណុ ្ដ ះប ្ដ លរយៈេពលខ្លី 10
។
ជជងករទត់េចលវ ិធីពយបលែបបបូ ណទំង្រសុង រ ្ឋ ភិបលគួរេធ្វយ
ី ៉ង េ យ្រគូែខមរទទួល
គ ល់អំពី រសំខន់ៃនករ្របញប់េទពយបលរបួសប៉ះទងគិចេនមនទរី េពទយ េហយ
ី បញចូ នពួកេគេទកនុង
្របព័នធសេ្រងគះបនទន់។
្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់កុ ងមូ
ន ល ្ឋ ន ឧបសម័ពនធ "េសចក្ដីែណនំស្ដីពីករេរៀបចំែផនករ
ដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់" េនែផនកខងេ្រកយៃនរបយករណ៍េនះ ចមន្របេយជន៍នង
ិ គួរេ្របីជ
ជំនយ
ួ ម រតី។ មបទពេិ ធន៍េនេខត្តេកះកុង ្របព័នធេនះ្រតូវបនេរៀបចំេឡង
ី េ យអនក្រសុកភូមិ
េ ថ "្របព័នធបញជូ នសេ្រងគះបនទន់កុ ងភូ
ន ម”ិ ។ មន្របសិទធភពយ៉ងល្អស្រមប់ករជួយសេ្រងគះគន
(VERS)”11 ។

ឧបសម័ន
ព ធ " េសចក្ដីែណនំស្ដីពីករេរៀបចំែផនករដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់“

៣.២.២. រយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង (៦ឆន ំ)

(១) ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់ស្រមប់ ជធនីភនេំ ពញ
ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែត យតៃម្លសកមមភពេដម
ី បក
ី ំណត់ថេតីកិចចខិតខំ្របង ំ ំបូង
ឹ ែ្របងបីឆនដ
មន្របសិទភ
ធ ពក្រមត
ិ នង
ិ កំណត់េគលេ ជក់ ក់េដីមបែី កលម្អ្របតប
ិ ត្តិករៃន្របព័នធដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់។ រ ្ឋ ភប
ិ ល្រតូវចត់វ ិធនករចបស់ ស់កុ ងេពលមនេ្រគះមហន្ត
ន យ នង
ិ េ្រគះថនក់
្រទង់្រទយធំ ្ល ប់នង
ិ កររងរបួសេ្រចីន។ មេធយបយមួយេដីមបេី ផទ ងផទត់េគលេ េនះ គឺ្រតូវេរៀបចំវគគ
បណុ ្ដ ះប ្ដ លជក់ែស្ដងច្រមុះរួមជមួយគណៈកមមករជតិ្របឆំងេភរវកមម ( មរយៈេលខធិក ្ឋ ន)
ប៉ូលស
ី ច ចរណ៍ នង
ិ ប៉ូលស
ី ពន្លត់អគគភ
ី ័ យ នង
ិ ័ ធ។ រ ្ឋ ភប
ថ ប័នពក់ពន ិ ល្រតូវេរៀបចំវគគសក
ិ ម ន
ករបេងកីនជំនញបែនថមសមជិក្រកុមសេ្រងគះបនទន់ មករចំបច់ ឬេរៀបចំវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លរ ំលឹក
េឡង
ី វ ិញស្រមប់ករសេ្រងគះ។ ្រស័យេទ មភពេជគជ័យៃនករសេ្រងគះេន ជធនីភនំេពញ ្រកុម
សេ្រងគះបនទន់េនទជ
ី នបទ មបេ ្ដ យផ្លូវជតិ្រតូវបនព្រងក
ី បន្តច
ិ ម្តងៗ។ អ្វែី ដលសំខន់េនកនុង

9
Nakahara et al., 2009.
10
Lavy et al., 2011.
11
MoH, 2009.

26
ដំេណីរករេនះ គឺករអប់រ ំអនកដឹកនំកមពុជអំពរី េបៀបសេ្រងគះ។ កំេនីន្របជជនែដលយល់ដឹងពីករែថទំ
េវជជ ្រស្តសេ្រងគះបនទន់នឹងឈនេទដល់ឯក ជយភពបែនថមៃន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់។

្រស័យេ យវ ិធី ្រស្តខងេលី ្រកុមសក

ិ ផ្ដល់អនុ សន៍ដូចខងេ្រកម៖

១) ករេរៀបចំវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លេនហនឹងកែន្លង មរយៈ ថ ប័នពក់ពន

័ ធ

េទះបីជ ្រកុមសេ្រងគះបឋម នង
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់មនចំនួនេកីនេឡង
ី ក៏េ យ ចំនួនេនះនឹង
មិនទន់មន្របសិទភ
ធ ពស្រមប់ករដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េនេឡយ
ី ្របសិនេបេី គេធ្វ្រី បតិបត្តិករ
េ យគនករសហករជមួយអងគភពដៃទេទៀត។ ចំេពះេ្រគះមហន្ត យ ិ េ្រគះថនក់្រទង់្រទយធំ
នង
៌ នជមួយអងគករពក់ពន
ករស្រមបស្រមួលព័តម ័ ធ គជ
ឺ ករចំបច់េដីមបជ
ី ួយសេ្រងគះេ យបនទន់
េពលេវ និងសមរមយ។ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជ្រតូវេរៀបចំែផនករ និងបណុ ្ដ ះប ្ដ លេនហនង
ឹ កែន្លង
េ យបនទន់េពលេដម
ី បព
ី ្រងង
ឹ សមតថភពរបស់ ថ ប័នសេ្រងគះបនទន់នីមយ
ួ ៗ។ មរយៈវគគបណុ ្ដ ះ
ប ្ដ ល ថ ប័ននម ួ ៗ រួមមន គណៈកមមករជត្រិ បឆំងេភរវកមម ប៉ូលស
ី យ ី ច ចរណ៍ នង
ិ ប៉ូលីសពន្លត់
អគគភ
ី ័យ ំ ញរបស់ខួ នបន។
ចេ្របី្របស់ចំេណះដឹង និងជន ្ល វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ល ក៏្រតូវបនេ្របី្របស់
េដម
ី បរី កេ យេឃញ
ី ពីចណ
ំ ុ ចេខ យៃន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េន ជធនីភនំេពញផងែដរ។ េនះ
ី បរី កេឃញ
េ្របីជឱកសេដម ី ចំណុចេខ យៃនបញ្ហជមួយ ថ ប័នពក់ព័នធ (ព្រងង
ឹ ករស្រមបស្រមួលជ
មួយ ថ ប័នពក់ពន
័ ធ)។ រ ្ឋ ភប
ិ ល្រតូវែកលម្អចំណុចេខ យ ម ន នង
ិ បណុ ្ដ ះប ឹ ជំនញ
្ដ លរ ំលក
របស់្រកុមសេ្រងគះបឋម នង
ិ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់។

២) ករព្រងឹង្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩

ជែផនកមួយៃនករព្រងឹង្របព័នេធ ្រងគះបនទន់េលខ ១១៩ ជរ ្ឋ ភប

ិ លកមពុជគួរេរៀបចំេបក
ី វគគ
បណុ ្ដ ះប ្ដ លស្រមប់ម្រន្តី្រគប់្រគងថនក់ក ្ដ ល ែដលកំពុង្រគប់្រគងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ និង្រកុម
សេ្រងគះបឋមេនកនុងេលខធិករ ្ឋ ន គ.ជ.ប.ភ ិ ល នង
នគរបលពន្លត់អគគីភ័យ ្រកសួងសុខភប ិ
អងគករពក់ព័នធេដម
ី ប្រី គប់្រគងវ ិបត្តិកន់ែត្របេសរី េឡង
ី ។ គួរេរៀបចំទស នកច
ិ ចសក
ិ អំព្រី បព័នធសេ្រងគះ
បនទន់ និង្របព័នធ្រគប់្រគងេ្រគះមហន្ត យេនកនុង្របេទសដៃទេទៀត។
បែនថមពីេនះ ជរ ្ឋ ភិបលគួរែណនំពីគំនត
ិ ផ្ដួចេផ្ដម
ី កនុងករបេងកីតេ យមនអនកសម័្រគចត
ិ ្ត
្រគប់្រគងេ្រគះមហន្ត យ េដីមបេី ឆ្លយ
ី តបេ យបនឆប់រហ័សេពលមនេ្រគះមហន្ត យ នង
ិ េ្រគះថនក់
ធងនធ
់ ងរ ែដលមិន ចេ ះ្រ យបន ម្របព័នធសេ្រងគះបនទន់ ១១៩ បន។ េន មមនទរី េពទយរដ្ឋ នង
ិ
ឯកជន គួរែតមនករយកចត
ិ ្តទុក ក់េទេលីវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លេដម ី ទួលបនជំនញចំបច់ស្រមប់
ី បទ
សកមមភពរបស់្រកុមជំនយ
ួ េ្រគះមហន្ត យ បុគគលិកែដលមនបំណងចូលរួមេនកនុងសកមមភពរបស់
្រកុម្រគូេពទយឧបករ។ី គួរមនករ្រ វ្រជវស្ដព
ី ី ថ នភពថវ ិករមនទរី េពទយទុកជមុ នេដីមបក
ី ំណត់ពី

27
លទធភពករបេងកត
ី ្រកុម្រគូេពទយឧបករស្រមប់
ី េ្រគះមហន្ត យ េ យ រ្របព័នេធ នះ ច្រតូវបនែថទំ
និង្របតិបត្តិករេ្រកមថរកររបស់
ិ មនទរី េពទយរដ្ឋ ឬឯកជនែដល្រសេដៀងគននឹង្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដរ។

(២) ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ នសេ្រងគះបនទន់កុងតំ
ន បន់

ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតផ ព្វផ យអំព្រី បព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េន មទីជនបទេទ

ដល់មនទរី េពទយរដ្ឋកុ ងតំ
ន បន់ទង
ំ អស់េ យបនទូលំទូ យ េ យែផ្អកេទេលីលទធផលៃនករ យតៃម្ល
រយៈេពលបឆ
ី ន។
ំ មយ៉ងវ ិញេទៀត គួរែតេរៀបចំេ យមនវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្រមប់ករ្រគប់្រគងេនថនក់
ក ្ត លៃនមនទរី សុខភប
ិ ល ិ មនទរី េពទយរដ្ឋ
នង េដីមបព
ី ្រងីកករយល់ដង
ឹ បនកន់ែតេ្រចន
ី អំព្រី បព័នធ
ដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់។
ស្រមប់្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េន មទជ
ី នបទវ ិញ ជរ ្ឋ ភិបលគួរែត យតៃម្លពី
ក្រមត
ិ ៃនសមមទ
ិ ធផលែដលទទួលបនស្រមប់េពលបឆ
ី នក
ំ ន្លង េ យេ្របស
ី ូចនករករងរដូចខងេ្រកម
េដម
ី បព
ី ្រងង
ឹ នង
ិ ពិនត
ិ យខ្លឹម រ េហយ
ី ឈនេទែស្វងយល់កន់ែតសុីជេ្រម ផ្លស់បូ រែកស្រមួ
្ត លេទ ម
ថ នភពជក់ែស្ដង។

១) ករែកលទ ធភពេ្របី្របស់្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ ន
េ យេហតុថវ ិធី ្រស្តដឹកជញជូ នកំពុងមនករផ្លស់បូ រជបន្ត
្ត បនទប់ ដូេចនះ្របព័នធដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់ក៏នឹង្រតូវែ្រប្របួលផងែដរ ែដលត្រមូវេ យមនករពិនិតយេឡង
ី វ ិញេទ មកលកំណត់។
្របសិនេបម
ី នករផ្លស់បូ រ្ត មួយ ដូ ចជមនករែបងែចករថយន្តគិ នសេ្រងគះថមី និងផ្លូវេទប
ី ង
សង់ថមី ឬមនករែកលម្អរវ ិធី ្រស្តដក
ឹ ជញជូ ន េនះវ ិធី ្រស្តដក
ឹ ជញជូ នែដលល្អបំផុត ចនង
ឹ មនករ
ែ្រប្របួលផងែដរ េហយ
ី ្រតូវពន
ិ ត
ិ យែផនករដឹកជញជូ នេឡង
ី វ ិញ។ េនេពលែដលរ ្ឋ ភប
ិ លែកស្រមួល
ី វ ិញ េគគួរែតផ្តល់ដំណឹងអំពក
ែផនករេឡង ី រផ្លស់បូ រេនះដល់
្ដ ្របជពលរដ្ឋ។

២) ករែកលំអរេបៀបកំណត់អទភពសេ្រង
ិ គះ

សមតថភពពយបលក៏នង
ឹ មនករែ្រប្របួលែដរ ្របសិនេបប
ី ុ គល
គ ិកចល័តេទកែន្លងេផ ង ឬករ
េកន
ី េឡង
ី ៃនចំនន
ួ បុគល
គ ិក។ ករែបងែចកមុខងរកនុងចំេ ម ថ ប័នក៏ ចមនករែ្រប្របួលែដរ េ យ
រករេបីក ថ ប័នេវជជ ្រស្តថមី។ ពិធី រក៏្រតូវែកស្រមួលេទ មករផ្លស់បូ រទំ
្ដ ងេនះែដរ។ េនេពល
មនេគលេ កនុងករដឹកជញជូ នេ្រចន
ី ពធ
ិ ី រកំណត់ ទិភពសេ្រងគះកន់ែតមនភពសមុគ មញ
េហយ
ី ត្រមូវេ យមនករបណុ ្ដ ះប ្ដ េ្រចីនបែនថមេទៀត។ ្របសិនេបីគមនករផ្លស់បូ រេទ
្ដ គួរែតមន
្របព័នធេផទ ងផទត់េឡង
ី វ ិញេ យេ្របីកំណត់េហតុ សកមមភពខងេ្រកមេដីមបរី ក ជំនញ។

28
៣) ករែកលំអទំនក់ទន
ំ ង និងករស្រមបស្រមួលអន្តរ ថ ប័ន

រ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជគួរែតេរៀបចំ្របព័នធមួយ ែដលេវជជបណ្ឌិតជំនញៃនមនទរី េពទយទទួលពយបល
ជំងឺ ចផ្ដល់ករែណនំបនេដម
ី បរី ក លំនឹងមុនេពលដឹកជញជូ ន និងសេ្រមចចត
ិ ្តទន់េពលេដម
ី បប
ី ញជូ ន
េទមនទរី េពទយបែង្អកពត
ី ំបន់ ច់្រសយល។ េធ្វែី បបេនះបុគល
គ ិក ចផ្ដល់ករែថទំមុនេពលមកដល់
មនទរី េពទយ។ េយង
ី ចនិយយបនថជទ្រមង់ៃនករ្រគប់្រគងែផនកេវជជ ្រស្ត ឬឱសថ ថ នេន ម
តំបន់ ច់្រសយល។

៤) ករែកលម្អករែថទមុ
ំ នេពលមកដល ់មនទីរេពទយ

េ យ រត្រមូវករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយ ែតងមនក្រមិតខុសៗគន ្រស័យេទ

ម ថ នភពកនុងតំបន់ ជរ ្ឋ ភិបលគួរែតកំណត់ក្រមត
ិ ចំបច់េទ មតំបន់ េហយ
ី បន្តសកមមភព
ែដលបនេធ្វីកលពីបីឆនម
ំ ុន និងេបីកវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លេនកនុងតំបន់ ច់្រសយលែដល្រតូវករករែថទំ
ី វ ិញនូវក្រមិតបណុ ្ដ ះប
ក្រមិតខពស់។ គួរមនករពិនិតយេឡង ្ដ លេនេពលអនគត ប៉ុែន្ដករណីែដលធ្លប់
េកត
ី មនស្រមប់វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ស្ដព ី ំនួយសេ្រងគះបនទន់របួសប៉ះទងគច
ី ជ ិ ធងនធ
់ ងរ កំពុង្រតូវបនផ្ដល់េទ
បុគល
គ ិកេនមណ្ឌលសុខភពកនុងមូល ្ឋ ន មបេ ្ដ យ្រពំ្របទល់្របេទសកមពុជ។ វគគបណុ ្ត ះប ្ដ ល
េនះមន រសំខន់ ស់ស្រមប់េ្របី្របស់េនេពលអនគត 12
។
សូចនករករងរៃន្របព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់េន មទីជនបទ ្រតូវបនកំណត់ដូចខង
េ្រកម។ េគលេ ចុងេ្រកយគ្រឺ តូវែកលំអ ថ នភព (ដូចជករកត់បនថយអ្រ ្ល ប់ និងពក
ិ រភព)
ៃនអនកជំងឺសេ្រងគះបនទន់ (កររងរបួស នង
ិ មតុ ភព) ប៉ុែន្តអតថ្របេយជន៍ទង
ំ េនះពិបកកំណត់កុ ង
ន
រយៈេពលខ្លី ស់។ សូចនករែដលមនស្តង់ រក្រមិតមធយម្រតូវបនេ្របី្របស់េដម
ី បជ
ី ្របេយជន៍ពី
សកមមភពទំងេនះ។ េទះ ជករសំខន់កុ ងករកំ
ន ណត់ក្រមត
ិ ធងនធ
់ ងរៃនរបួសយ៉ង ក៏េ យ ក៏ករ
េរៀបចំែបបេនះមន
ិ ទន់បនេធ្វរី ច
ួ េនេឡយ
ី ។ គួរមនករ្របមូលករលទធផលអេងកតបឋម មុននង
ឹ ចប់
េផ្ដម
ី សកមមភព េហយ
ី េ្របៀបេធៀបលទធផលបនទប់ពីបនេធ្វីសកមមភព។

12
Husum H et al. Save lives save limbs. Penang: Third World Network; 2000.

29
 ・ភគរយៃនែផនករដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ែដលបនេរៀបចំ

(ឬរថយន្តគិ នសេ្រងគះរបស់ ថ ប័នជុំវ ិញតំបន់)

ករែកលំអលទធភពេ្រប្រី បស់ករដក
ឹ
ួ អនកជំងឺែដល
・ភគរយៃនករេ្រប្រី បស់្របព័នធដឹកជញជូ ន (ចំនន
ជញជូ ន
្រតូវសេ្រងគះបនទន់ មរយៈ្របព័នធេនះ)
・ភគរយៃនករេរៀបចំថិកទូទត់ស្រមប់ករសេ្រងគះបនទន់

្របសិនេបម
ី នេគលេ េ្រចីន ្រតូវ យតៃម្លជភគរយេនេ្រកម
ទភ
ិ ពៃនករសេ្រងគះបនទន់។ ករសថត
ិ េ្រកមករកំណត់
ទិភពសេ្រងគះ នឹង្រតូវ ប់ជករណីដឹកបញជូ នអនកជំងឺេទកន់
ករែកលំអករកំណត់អទិភពកនុង មនទរី េពទយបែង្អកបនទប់ពីបនដឹកជញជូ ន ប៉ុែន្តករបញជូ នអនកជំងឺ
ករសេ្រងគះ េទ ថ ប័នែដលអនកជំងប
ឺ នេ្រជីសេរស។
ី ករបញជូ នេទមនទរី េពទយ
េនភនំេពញនឹង្រតូវបនេលីកែលង (ករសេ្រមចចត
ិ ្តេ យ្រកុម
សេ្រងគះបនទន់គឺទន
ំ ងជមិន ចេធ្វប
ី នេទ)។
・ភគរយែដលសថត
ិ េនេ្រកមករកំណត់អទភ
ិ ពកនុងករសេ្រងគះ
・ភគរយៃនករផ្តល់ទំនក់ទំនងផទល់ជមុ នេទមនទរី េពទយែដល

្រតូវទទួលអនកជំងឺ (រួមទំងករដឹកេ យផទល់ពីកែន្លងេកត

ី េហតុ
និងកែន្លង្រតូវបញជូ នេទ)
・ភគរយៃនករកន់លខ
ិ ត ំ ឺ (ពម
ិ បញជូ នអនកជង ី ណ្ឌលសុខភព
ករែកលំអរករទំនក់ទន
ំ ង នង
ិ ករ
េទកន់មនទរី េពទយបែង្អក េហយ
ី ពីមនទរី េពទយបែង្អកេទកន់មនទរី
ស្រមបសំរល
ួ អន្តរ ថ ប័ន
េពទយេខត្ត)
៌ ន្រតឡប់ពីរមនទីរេពទយទទួលអនកជំងឺ
・ភគរយៃនករផ្ដល់ព័តម

ករែកលំអរករែថទំមុនេពលមក
ដល់មនទរី េពទយ
(ពម
ី នទរី េពទយបែង្អកេទមណ្ឌលសុខភព នង
ិ ពម
ី នទរី េពទយេខត្ត
េទមនទរី េពទយបែង្អក)
・ចំនន
ួ អនកចូ លរួមវគគបណុ ្ត ះប ្ត ល (គិតជភគរយ)៖
បុគល
គ ិកមណ្ឌលសុខភព អនកសម័្រគចត
ិ ស
្ត ុ ខភពភូមិ
្របជពលរដ្ឋ)
・ក្រមិតៃនករលទធកមមបរក
ិ ខ រេពទយេទ ម ETCG
・ចំនន
ួ ៃនករពយបលែដលបនេធ្វីេឡង
ី
・ភគរយៃនករែថទំសមរមយផ្តល់េ យ្រកុមសេ្រងគះបនទន់
・ភគរយៃនករសេ្រងគះបឋមសមរមយផ្តល់េ យ្រកុមសេ្រងគះ
បឋម (អនកសម័្រគចត
ិ ្តសុខភពភូមិ ្របជពលរដ្ឋ)

30
៣.៣ ករ្របមូល កររក ទុក និងករេ្របី្របស់ទនន
ិ នយ ំ ឺ
័ អនកជង

៣.៣.១ រយៈេពលខ ី ្ល (កនុងេពល ៣ ឆន ំ)

េនកនុងឆនទ
ំ ីមយ
ួ ជរ ្ឋ ភិបលកមពុជគួរែតបេងកីតទិនន
ន ័យេទ មលកខណៈដូចខងេ្រកម នង
ិ
ករេ្រប្រី បស់ទន
ិ ន
ន ័យ កលបងេនេពលេបក
ី វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លដល់្រកុមសេ្រងគះបនទន់េដីមបរី កេឃញ
ី
ចំណុច្រតូវែកលំអ។ ចំេពះកំណត់េហតុែដលត្រមូវេ យមនករ ក់ពន
ិ ុ ទ (ករ ក់ពន
ិ ុ េទេល
ទ ីរបួសប៉ះ
ទងគច
ិ ធងនធ
់ ងរ ដូ ចជ ASI ឬ TRISS) គួរែតមនសិកខ ស្រមប់អភវិ ឌ ធនធនមនុស េដម
ី បប
ី ញចូ ល
ទិនន
ន ័យ េដីមបេី យ ជរ ្ឋ ភិបល ច្របតិបត្តិករក្រមិតេពញេលញចប់ពីឆនទ
ំ ីពីរបន។ េ យេហតុថ
មនករលំបកកនុងករេ្រប្រី បស់ ASI ឬ TRISS េនកនុង្របេទសកមពុជ ដូេចនះ្រតូវែតពច
ិ រ េទេលីវ ិធី
្រស្តដ៏ មញញ។

១. ករ្របមូលទនន
ិ នយ
័

េទះ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ទូទង ិ ចំបច់េ្របីទ្រមង់កំណត់េហតុសកមមភពក៏េ
ំ ្របេទសមន យ ក៏
គួរមនទ្រមង់ មញញមួយែដលមនទិនន
ន ័យសំខន់ៗ (្រកុមសេ្រងគះបនទន់ទង
ំ អស់មនេ្របដ
ី ូចគន) និង
ទន
ិ ន
ន ័យបែនថម ( ម ថ នភពកនុងតំបន់ នង
ិ ្រកុមនម
ី ួយៗ)។ េគគួរែតចម្លង មចបប់េដីមពរី ចបប់
េដីមបេី យ្រកុមសេ្រងគះបនទន់រក ទុកឯក រមួយចបប់ េហយ
ី គួរេ្របី ងថមីចុងេ្រកយ។ ជករ
ចំបច់ែដល្រតូវមនវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លពរី េបៀបបេងកីតទ្រមង់ មញញ្របេភទេនះ។ ក៏ចប
ំ ច់ផងែដរ
កនុងករេបក
ី វគគបណុ ្ដ ះប ្ដ លស្ដព
ី រី េបៀបបំេពញទន
ិ ន
ន ័យេទកនុង ងកំណត់េហតុ េ យបន្រតម
ឹ ្រតូវ។
ឹ េធ្វេី
េគលបំណងេនះនង យមនករយល់ដង
ឹ ្រគប់្រគន់េទេលីខម
្លឹ រកនុងកំណត់េហតុ នង
ិ ករកំណត់
វ ិធែី កលម្អគុណភពទិនន
ន ័យ។

(២) កររក ទុកទនន

ិ នយ
័

្រតូវមនករែណនំពនយល់អំពីកររក ទុ ក ងកំណត់េហតុទង
ំ អស់។ ថ ប័ន ែដលមន
កុំពយូទ័រេ្រប្រី បស់គួរែតបញចូ លទន
ិ ន
ន ័យេទកនុងកុំពយូទ័រ (ដូចជ៖ កមមវ ិធី Excel) នង
ិ រក ទុកជទិនន
ន ័យ
េអឡច
ិ ្រតូនច
ិ ។

(៣) ករេ្របី្របស់ទនន
ិ នយ
័

្រកុមសេ្រងគះបនទន់គួរទទួលករបណុ ្ត ះប ្ត លអំពរី េបៀបេផទ ងផទត់េ្របី្របស់កំណត់េហតុៃន

សកមមភពែដលបនេធ្វរី ច
ួ ។ មរយៈករបង្ហញករេផទ ងផទត់េនះ បុគល
គ ិកនឹងយល់ចបស់ពីេហតុផល
ៃនករងរេផ ង នង
ិ ចែកលម្អពស
ី កមមភពរបស់ពួកេគបន។ គួរែតមនករបណុ ្ដ ះប ្ដ លបុគល
គ ិ ក ពី
ករចង្រកងកំណត់េហតុ អនកជំងឺេន មមនទរី េពទយ ្រកុមសេ្រងគះបនទន់ និងតំបន់នន។ េនះជករសរុប
េសចក្តីយ៉ង មញញបំផុត។ បុគគលិកមនទរី េពទយជតិគួរែតទទួលនូវករបណុ ្ដ ះប ្ដ ល េដីមបី ចេ្របី

31
វ ិធី ្រស្ដ យតៃម្លគុណភពពយបលរបួសប៉ះទងគិច (ដូចជ៖ TRISS) េ ន ័យអនកជំងឺ
យេ្របី្របស់ទិនន
មកពីមនទរី េពទយនន។

៣.៣.២. រយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង (កនុងរយៈេពល ៦ ឆន ំ)

ករែកលម្អរេបៀប និងរក ទុ កទិនន

ន ័យ គឺជត្រមូវចំបច់បំផុត ប៉ុែន្ដករេ្រប្រី បស់ទិនន
ន ័យ្រតូវ
មនជំនញវ ិភគេ្រជ្រជះ (ករ យតៃម្លគុណភពៃនករពយបល) និង្រតូវករពីមធយមេទរយៈេពលែវង
េដម
ី បែី កលម្អ។ េទះជយ៉ង ក៏េ យ ករវ ិភគែដល្រគន់ែតេធ្វេី ឡង
ី េ យេវជជបណ្ឌិត និងបុគល
គ ិក
្រកសួងសុខភប
ិ ល មនករលំបក ដូេចនះគួរមនអនក្រ វ្រជវេន ម កលវ ិទយល័យជតេិ វជជ ្រស្ត
ែដលពក់ពន
័ ធេទនង
ឹ ករវ ិភគ្របេភទេនះ។
វ ិធី ្រស្ត TRISS ែដលពឹងែផ្អកេទេលី AIS ្រតូវបនេ្របី្របស់យ៉ងទូលំទូ យេនកនុង
្របេទសអភវិ ឌ ជសូចនករែដលមនស្តង់ រស្រមប់ករ យតៃម្លេទេលីគុណភពៃនករពយបលរបួស
ប៉ះទងគិច។ ប៉ុែន្តអក រកូដរបស់ AIS គម
ឺ នភពសមុគ ម ញ េហយ
ី ្រតូវករេ យមនវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ល
ែដលមនករចំ យខពស់េទប
ី មនតម្លភព។ កន្លងមក មនករេសនីសុំេ យមនវ ិធី ្រស្តេផ ងេទៀត
ែដលលកខណៈ មញញ ប៉ុែន្តេនមិនទន់បនទទួលបនេនេឡយ
ី េទស្រមប់្របេទសកំពុងអភវិ ឌ ន៍។
្រ វ្រជវ នង
ិ ករបេងកីតវ ិធី ្រស្តសម្រសបស្រមប់្របេទសកមពុជ គម
ឺ នភពចំបច់ខ្លង
ំ ស់ ដូចជ
សហ្របតិបត្តិកររបស់អនក្រ ្រជវេន ម កលវ ិទយល័យជតិេវជជ ្រស្តក៏មន រៈសំខន់ែដរ។
េគលបំណងស្រមប់រយៈេពលមធយមេទរយៈេពលែវង គឺ្រតូវែកលម្អសមតថភពវ ិភគ និង
្រ វ្រជវរបស់េវជជបណ្ឌិត បុគល
គ ិក្រកសួងសុខភប
ិ ល នង
ិ អនក្រ វ្រជវេន ម កលវ ិទយល័យជតិ
េវជជ ្រស្តេដីមបអ
ី ភវិ ឌ នង
ិ េ្រប្រី បស់ទន
ិ នន័យែដលបន្របមូល/រក ទុក។
សូចនករករងរ្រតូវបនកំណត់ដូចខងេ្រកម។ លកខណៈ្រសេដៀងគននឹង្របព័នធដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់ េគលេ ចុ ងេ្រកយៃនករ្របមូល/កររក ទុក/ករេ្រប្រី បស់ទិនន
ន ័យ គឺ្រតូវែកលម្អករ
វ ិនឆ ិ អនកជំងឺ ប៉ុែន្ត្រកុមសក
ិ ឆ័យអនករងរបួស នង ិ បនសេ្រមចចត
ិ ្រ្ត បមូ ល/រក ទុក/េ្រប្រី បស់ទន ន ័យទំង
ិ ន
េនះវ ិញ េ េយហតុថករែកលម្អករវ ិនិឆឆ័យេនះ ្រតូវករេពលេវ េ្រចីនេពក។ ស្រមប់ករេ្រប្រី បស់
ទិនន
ន ័យ ្រកុមសិក ចង់បញចូ លទំងករ យតៃម្លេទេលីគុណភពៃនករពយបលេន មមនទរី េពទយេន
កនុងតំបន់េគលេ ប៉ុែន្តបន យតៃម្លេលទ
ី ន
ិ ន
ន ័យមុនមកដល់មនទរី េពទយវ ិញ េ យ រករសក
ិ ្រគន់ែត
ចងេ់ ផ្ដតេទេលីករែថទំមុនេពលមកដល់មនទរី េពទយប៉ុេ ្ណ ះ។

32
ករ្របមូល ・ភគរយៃន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលេ្រប្រី បស់ទ្រមង់ ងធមម ស្រមប់េធ្វី
ទន
ិ ន
ន យ
័ កំណត់េហតុ ស្ដីពីសកមមភព
ន ័យែដលបនបត់បង់
・ភគរយៃនទិនន
កររក ទុក ・ភគរយៃន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលរក ទុ កកំណត់េហតុសព
្ដី ីសកមមភព
ទន
ិ ន
ន យ
័ ・ភគរយៃន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលមនទន
ិ ន
ន ័យេអឡច
ិ ្រតូនក
ិ
ករេ្រប្រី បស់ ・ភគរយៃន្រកុមសេ្រងគះបនទន់ែដលកត់្រ ចំនន
ួ និងេធ្វីរបយករណ៍
ទន
ិ ន
ន យ
័ ・ភគរយៃន្រកុមសេ្រងគះែដលបញជក់េឡង
ី វ ិញេលីកំណត់េហតុស្ដីពីសកមមភព

៤. សននិ ្ឋ ន

េនទី្រកុង្រកុងភនំេពញ នង
ិ តំបន់ជេ្រចីន មបេ ្ត យផ្លូវជតិ អនកជំងឺរងរបួសភគេ្រចីនគឺ
ប ្ដ លមកពក
ី រប៉ះទងគច
ិ េ យយនយន្ត េហយ
ី ចំនន
ួ រងរបួសកន់ែតមនករេកន
ី េឡង
ី ជបន្តបនទប់
េ យ រផ្លូវថនល់កំពុង្រតូវបន ថ បនជួសជុល បងករករលំបកដល់ច ចរណ៍។ ្របសិនេបី ថ នភពន
េពលបចចុបបននេនែតបន្តេទេទៀត អ្រ រស់ នមនជីវ ិត មរយៈ
្របព័នធសេ្រងះបនទន់ នង
ឹ ្រតូវបនថយចុះ េហយ
ី កំេនន
ី អនករងរបួស
េ យ រេ្រគះថនក់ច ចរណ៍នង
ឹ េកន
ី េឡង
ី ។ េគលបំណងចំបង
កនុងករសិក េនះ គឺេដម
ី បប
ី េងកីន ្រ រស់ នមនជីវ ិត មរយៈ
ករព្រងឹង្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់។ ប៉ុែន្តេដីមបេី ះ្រ យបញ្ហ
សុខភពបងកេ យេ្រគះថនក់ច ចរណ៍ ី ្រតូវពច
េយង ិ រ េលី
វ ិធនករសុវតថិភព មដងផ្លូវ។
ករព្រងឹង្របព័នស
ធ េ្រងគះបនទន់ មិនែមន្រគន់ែតជបញ្ហរបស់េស ឬករអប់រ ំអំពក
ី រសេ្រងគះ
បនទន់េនះេទ។ ទមទរេ យមនវ ិធនករជតិេដម
ី បក
ី ត់
បនថយករប៉ះទងគិចេ យយនយន្ត ករព្រងង
ឹ ចបប់ច ចរណ៍
ព្រងឹងករេធ្វច
ី ចរណ៍របស់្របជពលរដ្ឋ និង្របព័នធដក
ឹ ជញជូ ន
ធរណៈផងែដរ។ ជករសំខន់ ស់កុ ងករព្រង
ន ឹងេលីករ
មឃត់ករេបក
ី បរេពល្រសវ ឹង នង
ិ ្រតូវមុង
ឹ ម៉ត់អនុវត្ត មចបប់
ច ចរណ៍ថនក់ជតិ េដីមបក
ី ត់បនថយករប៉ះទងគិចេ យយនយន្ត
រូបភព ៥ & ៦៖ ផ្លូវេនកមពុជ
្រសបេពលកំពុងខត
ិ ខំព្រងឹង្របព័នធសេ្រងគះបនទន់។
តួនទីវ ិស័យសុខភប
ិ ល គឺ្រតូវទទួល គ ល់ថេ្រគះថនក់ច ចរណ៍ជបញ្ហសុខភព នង
ិ ្រតូវ
មនេគលេ ែកលំអ ព្រងឹងបញ្ហសុខភពរបស់្របជពលរដ្ឋ។ ជរ ្ឋ ភប
ិ លកមពុជមន
ិ ្រតម
ឹ ែត្រតូវ
ទប់ ក ត់េ្រគះថនក់ច ចរណ៍ប៉ុេ ្ណ ះេនះេទ ែត្រតូវព្រងឹងសកមមភពបរ ិ ថ ន និងករកត់បនថយែផ ង
ពុលកនុងេពលែតមួយ។ ករែកលម្អបរ ិ ថ នផ្លូវថនល់ ករ្រគប់្រគងច ចរណ៍ និងែផនករេរៀបចំទី្រកុងគឺ
ិ េនេ្រកពីវ ិស័យសុខភប
សថត ិ ល ប៉ុែន្តបញ្ហេនះគួរែតមនសំេណីេដីមបែី កលំអបរ ិ ថ នផ្លូវថនល់ នង
ិ កររស់

33
េន (ដូចជ ករែកលំអអគរសុវតថិភព ករែកលំអ្របព័នដ
ធ ឹកជញចូ ន ធរណៈេដីមបក
ី ត់បនថយបញ្ហ
ច ចរណ៍) សំេ េ ះ្រ យបញ្ហសុខភព នង
ិ េធ្វេី យ្របជពលរដ្ឋមនសុខភព្របេសីរេឡង
ី ។

(*្រកុមសក
ិ សូមអរគុណយ៉ង្រជលេ្រជចំេពះ អងគករ SBSI របស់េ កេវជជបណ្ឌិត Peter Z.LI នង
ិ
កញញ Michie Nishiguchi ែដលបនសកមមគ្រំ ទកនុងករសិក េន្របេទសកមពុជ។ ្របសិនេបី
មិនមនករគំ្រទដ៏សកមមពីសំ ក់េ កេវជជបណ្ឌិត និងកញញេទ ្រកុមសិក ពុំ ចទទួលលទធផលដ៏
្រតចះ្រតចង់េនះេឡយ
ី ។)

34
 រូបភព៖ មនទីរេពទយែដលមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះ និង្រកុមសេ្រងគះេន្រកុងភនេំ ពញ

Calmette

Maternal
and Child
Pediatric

SBSI
Kossamak

Army
ODW Hospital
Hospital

Cham
Kamon
PHN

NCTC

Municipal

Khmer-
Soviet
PHN Health
Dept..

សមគល ់

: ថ ប័ន/រថយន្តគិ នសេ្រងគះសហករជមួយប ្ដ ញ ១១៩ (ែតេពលមនមហន្ត យ)

: មនទីរេពទយមនរថយន្តគិ នសេ្រងគះែតមិនែមនជប ្ដ ញ ១១៩

35
 ឧបសមពន
័ ធ

េគលករណ៍ែណនំស្រមប់ករអភឌ
ិ ន៍ែផនករដក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់

(*ដក្រសង់ និងករែកស្រមួលពី្រកសួងសុខភិបល ្រកសួងករងរ និងសុខុមលភព គេ្រមងករ្រ វ

្រជវកិចចសហ្របតប
ិ ត្តិករេវជជ ្រស្តអន្តរជតិ (១៦ Ko ៤) ករ្រ វ្រជវស្ដីពីករែថទំករសេ្រងគះ
បនទន់និងករែថទំពីេ្រគះថនក់របស់អងគភព េន្របេទសកំពុងអភវិ ឌ នង
ិ របយករណ៍្រ វ្រជវឆន ំ
២០០៦)

េគលករណ៍ែណនំស្រមប់ករែថទំរបួសប៉ះទងគច
ិ មុនេពលេទដល់មនទរី េពទយ នង
ិ ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញជូ នេន
កែន្លងខ្វះធនធនៃន្របេទសែដលមន្របក់ចណ
ំ ូ លតច
ិ នង
ិ មធយម។

េសៀវេភែណនំេនះេផ្ដតេទេលីករេ្របី្របស់ធនធនែដលមន្រ ប់ នង
ិ ករេកៀងគង្របជជនេនកនុង
សហគមន៍ ជជងករែណនំពគ
ី ំរូៃន្របព័នធសេ្រងគះមុនេពលេទដល់មនទរី េពទយេនបចចម
ឹ ្របេទស េដីមបី
បេងកីតគំរូថមីៃនករែថទំរបួសប៉ះទងគិចមុនេពលេទដល់មនទរី េពទយ នង
ិ ្របព័នធដឹកជញជូ នេនកែន្លងែដលខ្វះ
ធនធន។

១. ករបេងកីត្របព័នធដឹកជញជូ ន
២. ករបេងកីតប ្ដ ញទំនក់ទំនងកនុងចំេ មអគរពន
ិ ត
ិ យសុខភព
៣. ករបេងកីតប ្ដ ញសេ្រងគះពីសហគមន៍េទមនទរី េពទយែថទំសុខភពជំនញ

១. ្របព័នដ
ធ ក
ឹ ជញូ ជ ន
ភពចំបច់េនកនុង្របព័នធដឹកជញជូ ន៖ េនេពលែដលអនកទទួលអនកជំងរឺ បួសធងនធ
់ ងរ េហយ
ី អនក
មិន ចពយបលេនកែន្លងអនកបនេទ អនក្រតូវេរៀបចំមេធយបយដឹកជញជូ នគត់េទកន់មនទរី េពទយែដល
មនសមតថភពខពស់ជងេនះ។ ្របសិនេបីអនកមិនមនមេធយបយដឹកជញជូ ន អនក្រតូវចត់ែចងករេរៀបចំ
ដូចខងេ្រកម៖
១.១. េនេពលែដលអនក ចេ្របីរថយន្តគិ នសេ្រងគះេនមនទរី េពទយេផ ងេទៀតែដលមនសមតថភព
ខពស់ជងអនក អនក្រតូវដឹងជមុននូវរេបៀបេ រថយន្តគិ នសេ្រងគះ។ អនក្រតូវកំណត់អព
ំ ី៖
 រេបៀបទក់ទងមនទីរពយបល េដីមបេី រថយន្តគិ នសេ្រងគះ (េតីេលខទូរស័ពទមួយ េតីអនក
ជអនកទទួលខុស្រតូវ)
 េតីអនកជំងឺ្រតូវចំ យេលីៃថ្លដឹកជញជូ នប៉ុនមន?
 េតី្រតូវេ ះ្រ យេ យរេបៀប ្របសិនេបីរថយន្តគិ នសេ្រងគះមិនទំេនរ (ជប់រវល់ ឬេ្របី
មិនបន)

36
១.២. ្របសន
ិ េបរី ថយន្តគិ នសេ្រងគះេនកែន្លងរបស់អនកមិនទំេនរេទ អនក្រតូវេរៀបចំវ ិធីេផ ងេទៀតេដីមបី
ដឹកជញជូ ន។ េបីអនកមិនមនថវ ិកសេទ អនក្រតូវគិតដល់ជេ្រមស ួ ដូចខងេ្រកម រួមមនជំនយ
ី មួយចំនន ួ ពី
សហគមន៍េដីមបទ
ី ញ ់ ី ឬ្របេភទយនយន្តេផ ងេទៀត)។ េនេពល
ិ យនយន្ត (េទច្រកយនយន្ត ម៉ូតូកងប
អនកែស្វងរកធនធនេនកនុងសហគមន៍ អនក្រតូវគត
ិ ដល់នរិ ន្តភព។
 ចុះកច
ិ ចសនយជមួយអនកេបក
ី បរេ យដឹកអនកជំងឺេនេពលមនរកណីសេ្រងគះបនទន់
◊ អនក្រតូវកំណត់តៃម្លជមួយអនកេបក
ី បរជមុន។ េនេពល្របជពលរដ្ឋមិន ចទទួលយកតៃម្ល
ី ករបង់្របក់
េនះបន ្រតូវមនកររួមចំែណកស្រមលករលំបក ឬឧបតថមភធនកនុងកមមវ ិធ។
មុន និង្របព័នធធន ៉ ប់រង ចជករ្របេសីរជងករយកៃថ្លេស កមមេនេពលេ្របី្របស់។ 1
◊ អនក្រតូវកំណត់ពីរេបៀបទំនក់ទំនងជមួយអនកេបក ំ ូង អនកគួរ
ី បរែដលបនចុះកិចចសនយ។ ដប
ដឹងថគត់េនឯ ។ ្របសិនេបីគត់ដឹកអនកដំេណីរ ឬទំនញ
ិ មផ្លូវដែដល ល់ៃថង អនក
ចរកេឃញ
ី អនកេបក
ី បរេនះបនយ៉ងងយ្រសួល។ ្របសន
ិ េបផ
ី ូ វេធ្វ
្ល ដ ី េំ ណីររបស់គត់េន
ជិតសហគមន៍ គត់ក៏ ចមកយកអនកជំងប
ឺ នយ៉ង្រសួល។ ទីពីរ អនកគួរកំណត់រេបៀប
ទូរស័ពទេទអនកេបក
ី បរេនះ។ ្របសិនេបីគត់មនទូរស័ពទ ជករងយ្រសួលទក់ទង។
មយ៉ងេទៀត អនកគួរបញជូ នបុគគលិកេទកែន្លងែដលគត់រស់េនេ យជះិ កង់ ឬម៉ូតូ។ បុគល
គ ិក
េនះ្រតូវ ី បរ ឬអនកេបក
គ ល់អនកេបក ី បរ្រតូវពក់ ្ល កសមគល់ខួ ន។
្ល េនកនុង្របេទសនេី ហ យ៉
អនកេបីកបរពក់ ្ល កសញញេដីមបេី យ្របជជនកនុងសហគមន៍ ចចំ ំ ួកេគបន 2 ។
ព
◊ ករបណុ ្ដ ះប ្ដ លអនកេបីកបរមនពីរវ ិធីសំខន់ៗ។ អនកេបក
ី បរ ចផ្ដល់ករសេ្រងគះបឋម
ដល់អនករងរបួសបន េនេពលពួកេគែសងអនកជំងព
ឺ ីកែន្លងេកត
ី េហតុ។
3
អនកេបក
ី បរនង
ឹ មន
ករេនឿយហត់េ្រពះគត់្រតូវ្របយ័តនចំេពះករខូចខត និងករ ្ល ប់េន មផ្លូវ។ 1 ករបណុ ្ដ ះ
ប ្ដ ល ចជួយស្រមួលករណីេនះបន។
◊ អនកគួរែតកំណត់ពីរេបៀបេដីមបរី កអនកេបក
ី បរេនៃថងឈប់សំ ក។ ករកំណត់េនះ ច ្រតូវបន
យកមកពច
ិ រ េ យចុះកច
ិ ស
ច នយ។ តែម្លស្រមប់េស េនេពលយប់ ចនង
ឹ ែថ្លជងេន
េពលៃថង។ អនកេបក
ី បរខ្លះ ចនឹងមិនយល់្រពមេទយកអនកជំងឺេនេពលយប់ ឬេនៃថងឈប់
សំ កេទ។
 េនេពលរថយន្តគិ នសេ្រងគះឯកជន ឬ ធរណៈមន
ិ ទំេនរ អនកគួរគត
ិ ដល់វ ិធដ
ី ឹកជញជូ ន
េផ ងេទៀត។ ម៉ូតូ ឬរុម៉
ឺ កគិ នសេ្រងគះ មនៃថ្លេស េថកជងរថយន្តគិ នសេ្រងគះ។ ច
ជួយដឹកជញជូ នេទមណ្ឌលសុខភពបន។ 4
◊ អនកេបក
ី បរគួរមនទំនក់ទំនងជមួយ្របជជនកនុងសហគមន៍ អនកេ្រប្រី បស់ េដីមបព
ី ភ
ិ ក គន
ពរី េបៀបេ្រប្រី បស់វ ិធី ្រស្តសេ្រងគះទំងេនះ។ េដីមបេី យេ្រប្រី បស់បនយូរ អនកគួរគត
ិ ៃថ្លពី
អនកេ្របី្របស់ស្រមប់ៃថង ង
ំ និងករជួសជុលកនុងតៃម្លែដលពួកគត់ ចចំ យបន។ គួរ
មនករគត ី របងៃ់ ថ្លជមុន។
ិ គូរអំពក

37
 ◊ េនេពលមណ្ឌលសុខភពមនមេធយបយសេ្រងគះែបបេនះ គួរមនករកំណត់រកមនុស
ទទួលខុស្រតូវ។ េ យ រែតមណ្ឌលសុខភពមិន ចជួលមនុស េធ្វីករេនះបន ដូេចនះ
សមជក
ិ បុគគលក
ិ មណ្ឌលសុខភពគួរទទួលបនទុកេលីកច
ិ ក
ច រេនះ។
◊ ្របជជនគួរមនករយល់ដឹងពយ
ី នយន្តគិ នសេ្រងគះេនកនុងមណ្ឌលសុខភពេដីមបព
ី ួក
គត់ ចទក់ទងបនេនេពលមនករសេ្រងគះបនទន់ ជជងេ យពួកគត់េរៀបចំករដឹក
ជញជូ នអនកជំងេឺ យខ្លួនឯង។
 េទះបជ
ី មន
ិ មនយនយន្តសំ ប់ដឹកជញជូ នក៏េ យ ក៏គួរមនករពយយម្របកបេ យគំនត
ិ
ឈ្លសៃវ ដូចជករដក
ឹ ជញជូ ន ម កង់ កណូត ទូក និងរេទះជេដម
ី ។1,5
◊ អនកគួរែស្វងយល់ពី្របសិទ្ឋភពរបស់្របព័នធថមីេនះ។ េន ់ ៏្របេសីរជងករ
មតំបន់ទំនប កងក
េដីរ ប៉ុែន្តេនតំបន់ដៃទេទៀត កង់ពុំ ចេ្របីករបនេឡយ
ី ។
1

◊ ជំេនឿវបបធម៌េពលខ្លះេធ្វេី យ្របជពលរដ្ឋញេញីតកនុងករេ្រប្រី បស់ករដឹកជញជូ ន្របេភទ

េនះ។ ្រស្តីមនៃផទេពះេន្របេទសម៉ វ ី មិនចង់េ ី ខ្លួនជិះកងេ់ ដម
យអនកដៃទេឃញ ី បី
សេ្រងគះេឡយ
ី ។
1

១.៣ ្របជពលរដ្ឋគរួ យល់ដង

ឹ អំព្រី បព័នដ
ធ ក
ឹ ជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ េបម
ី ន
ិ ដូេចនះេទ ពួកេគនង
ឹ មន
ិ េ្របី
្របស់្របព័នេធ នះេឡយ
ី េហយ
ី ពួកេគនង
ឹ ពយយមេរៀបចំករដឹកជញជូ នេ យខ្លួនឯង។
 ផ ព្វផ យព័តមនអំព្រី បព័នធដឹកជញជូ នសេ្រងគះបនទន់ែដលមន្រ ប់
 ផ ព្វផ យព័តមនអំពរី េបៀបេ្របី្របស់្របព័នេធ នះ៖ រេបៀបទំនក់ទំនង (េលខទូរស័ពទ) រេបៀបបង់
្របក់ជមុន ឬ្របព័នធែចករ ំែលកេ្រគះថនក់ជេដម
ី ។-ល-។

២. ទំនក់ទន
ំ ងរ ងមនទីរេពទយនឹងមនទរេពទយ
ី

២.១ លខ
ិ តបញ
ិ ូជ ន ៖
ករបញជូ នព័តម ី នកជំងគ
៌ នអំពអ ឺ ឺជកច
ិ ក
ច រសំខន់ េនេពលបញជូ នអនកជំងេឺ ទមនទរី េពទយែដល
មនសមតថភពខពស់។ ព័ត៌មនស្ដព
ី ្រី បវត្តិ ំ ឺពម
និងករពយបលរបស់អនកជង ី នទរី េពទយបញជូ នេចញ នង
ិ
ថ នភពអនកជំងឺ នង
ឹ ចជួយធនថ មិនបងកេ យមនភពកន់ែតធងនធ
់ ងរ និងទទួលបនករ
ពយបលសមរមយេនមនទេី ពទយមួយេទៀត។
 អនកគួរែតេធ្វល
ី ខ
ិ ត
ិ បញជូ ន ឬលខ
ិ ត
ិ ផ្លូវករមួយ។ អនកគួរែតកណត់មុខងរៃនលខ
ិ ត
ិ ថជ "លខ
ិ ត
ិ
បនទន់" ែដលេ យអនកជំងឺ ចពិេ្រគះជមួយអនកជំនញបនេ ់ យ
យមិនចំបច់រងច ំ ូរ។ ែបប
េនះ ចកត់បនថយករបញជូ នករេទេពទយខ្លួនឯងេដីមបស
ី េ្រងគះបនទន់។

38
២.២. ករេ ទូរស័ពប ំ ៖ឺ
ទ ញូ ជ នអនកជង

 ្របសិនេបីមនទរី េពទយទទួលអនកជំងឺ្រតូវបនេគផ្តល់ដំណឹងជមុន េនះេគ ចេរៀបចំមនទរី េពទយជ

មុនស្រមប់ទទួលអនកជំងឺរបួសធងនធ
់ ងរ។ េហតុេនះ បុគគលិកៃនមនទរី េពទយបញជូ នអនកជំង្រឺ តូវទក់ទង
( ិ ៃនមនទរី េពទយេនះមុនេពលបញជូ នអនកជំងេឺ ចញ។ េន
មទូរស័ពទ ឬវ ិទយុទក់ទង) េទបុគគលក
េពលេ ទូរស័ពទ ព័ត៌មនេនកនុងលិខិតបញជូ នអនកជង ំ ឺគួរ្រតូវបនេគបញជូ នេទមនទរី េពទយេនះែដរ។
េទះេនះបងកេ យមនករងរេ្រចីនក៏េ យ ប៉ុែន្តេគលបំណងៃនករេ ទូរស័ពទ គឺេដម
ី បអ
ី នុ
ញញតេ គ ិកៃនមនទរី េពទយទទួលអនកជំងឺ
យបុ គល េរៀបចំករចប់េផ្តីមៃនករពយបលេ យបន
ិ ទន់េពល។
សម្រសប នង

២.៣. ព័តម
៌ ន្រតឡប់

 េនេពលែដលអនកជំង្រឺ តូវបនបញជូ ន្រតឡប់មកមណ្ឌលសុខភពវ ិញ ព័តម

៌ ន្រតឡប់ក៏្រតូវេផញម
ី ក
វ ិញែដរ។ ជព័តម
៌ នសំខន់ ជពិេសសស្រមប់បុគល
គ ិកមណ្ឌលសុខភព ម ន ថ នភព
អនកជំងឺ។ ជងេនះេទេទៀត ក៏សំខន់ស្រមប់អប់រ ំ៖ បុគគលិកមណ្ឌលសុខភព ចដឹងពី
លទធផលៃនករបញជូ នរបស់ពួកេគ។ េគ ចដឹងពីលទធផលថេតីករបញជូ នរបស់ពួកេគសម្រសប
នង
ិ ទន់េពលឬេទ។

២.៤ ប ្ត ញ្របឹក មទូរស័ព៖ទ

្របសិនេបីករ្របឹក ពិេ្រគះេយបល់របស់អនកឯកេទស ចេធ្វប

ី ន ២៤ េម៉ង ម្របព័នធទូរស័ពទ
ិ ជជំនយ
ពត ួ ដ៏្របេសីរសំ ប់បុគល
គ ិករបស់មនទេី ពទយបែង្អក ឬបុគគលិកមណ្ឌលសុខភព។ អនកឯកេទស
ឹ ថេត្រី តូវដឹកជញជូ នអនកជំងឺេទកន់មនទេី ពទយែដលមនលំ ប់ខពស់ ឬ្រតូវេរៀបចំេ
ចផ្តល់្របក យមន
អន្ត គមន៍បនទន់ ្រពមទំងរេបៀប្របតិបត្តិករ។ មុនេពលេផទរ ្របសិនេបី ថ នភពវ ិវឌ េទកន់ែតធងនធ
់ ងរ
បុគល
គ ិកមនទេី ពទយបែង្អកឬមនទីេពទយរដ្ឋ ្របឹក េយបល់េដីមប្រី គប់្រគង ថ នភពកនុងកំពុងេពលេធ្វីដំេណីរ
ី ុគគលិក
(្របសិនេបប ចអមដំេណីរេទជមួយអនកជំងឺ)។ េលីសពេី នះេទេទៀត បុគគលក
ិ េន មតំបន់
ច់្រសយលនឹងមិនមន រមមណ៍ថឯេកេទ េនេពលែដលពួកេគមនប ្ដ ញែបបេនះ។
 អនកគួរែតចត់ ង
ំ អនកឯកេទសេនកនុងមនទេី ពទយបែង្អក ឬមនទេី ពទយរដ្ឋេ យមនពិេ្រគះេយបល់
មទូរស័ពទេនអគរែថទំសុខភពក្រមិតបឋម នង
ិ មធយម។ េនេវនយប់ េវជជបណ្ឌិត្របចំករ
ចពេិ ្រគះេយបល់ មទូរស័ពទបន។ េ យេហតុថ ភរកច
ិ ចេនះនង
ឹ េធ្វេី យបនទុកករងរ
អនកឯកេទសកន់ែតមនេ្រចីន គួរមនករេរៀបចំជមុនេនមនទីរេពទយែថទំសុខភព េ យពិភក
និងសេ្រមចេ យមនសមរមយ។

39
២.៥. ប ំ ឺ
្ដ ញបញូ ជ នអនកជង

បុគល
គ ិក្រគប់ក្រមិតគួរែត គ ល់គនេទវ ិញេទមក។ បុ គគលិកេនមណ្ឌលសុខភព គួរែតដឹងពី
សមតថភពៃនមនទរី េពទយបែង្អក ឬមនទរី េពទយេផ ងេទៀត ែដលេនជិតបំផុតកនុងតំបន់របស់ពួកេគ និង
ជំនញរងរបស់េវជជបណ្ឌិត។ ព័តម
៌ នេនះ ចជួយស្រមួលេ យពួកេគសេ្រមចចត
ិ ្តបនយ៉ង្រតម
ឹ ្រតូវ។
គ ិកេនមនទរី េពទយបែង្អកគួរែតដឹងពីសមតថភពរបស់បុគល
បុគល គ ិកេនមណ្ឌលសុខភពេដីមបេី យពួកេគ
ចផ្ដល់អនុ សន៍បនសមរមយថេតីគួរបញជូ នអនកជំងឺ ឬយ៉ង ។ គួរមនករវ ិនច
ិ ឆ័យេលីករបញជូ នជ
យលកខណ៍អក រេ យែផ្អកេលីសមតថភពរបស់បុគគលិកេនមណ្ឌលសុខភព នង
ិ េនមនទរី េពទយ
បែង្អក។
 ចំបច់្រតូវេបីកវគគបណុ ្ដ ះប ្ដ ល ផ្ដល់ជំនញទំនក់ទំនងរ ងបុគល
គ ិកេនមណ្ឌលសុខភព
និងបុគគលិកេនមនទរី េពទយបែង្អក។ មរយៈព័តម
៌ នទំងេនះ ពួកេគ ចេធ្វក
ី រវ ិនិចឆ័យបញជូ នជ
យលកខណ៍អក របន។ េបីមន
ិ ដង គ ិកទំងអស់េនកនុង្របព័នធែថទំ
ឹ ពីសមតថភពរបស់បុគល
សុខភពេនះេទ ករវ ិនច
ិ ឆ័យសមរមយក៏មិន ចេធ្វប
ី នែដរ។ ករទំនក់ទន
ំ ងែបបេនះក៏ ចជួយ
ស្រមួលដល់ករេ្រប្រី បស់លិខិតបញជូ ន និងលិខិតព័ត៌មន្រតឡប់បនែដរ។

២.៦. ករ ក់បញូ ច ល្រគូែខ មរេទកនុងប ំ ឺ

្ដ ញបញូ ជ នអនកជង

ជធមម ្រគូែខមរ ជពេិ សស្រគូតឆ្អង

ឹ បក់មន
ិ ្រតូវ ក់បញចូ លេទកនុងប ្ដ ញបញជូ នអនកជំងេឺ ទ។
ករអនុវត្តរបស់ពួកេគខ្លះមនេ្រគះថនក់ ែដលប ្ដ លេ យមនផលវ ិបក ឧទហរណ៍ៈ ករតឆ្អង
ឹ ខុស
េ យ្រគូតឆ្អឹង ចប ្ដ លេ យមនដំេបរលួយ េហយ
ី ឈនដល់ករកត់ៃដេជីងេទៀតផង។
6
េវជជ
បណ្ឌិតខ្លះ ទ ក់េសទរី កនុងករ ក់បញចូ ល្រគូតឆ្អង
ឹ េទកនុង្របព័នធែថទំសុខភព។ េគលករណ៍ែថទំរបួស
ប៉ះទងគិចធងនធ
់ ងររបស់អងគករសុខភពពិភពេ ក មិនបនបញជក់អំពផ
ី លលំបក ្រកក់េឡយ
ី ។ េ យ
រ្របជជន ចរក្រគូតឆ្អឹងបន និងេ យមនករទទួល គ ល់ពីសំ ក់្របជពលរដ្ឋ ី ្រតូវ
េយង
ពច
ិ រ ី រផ្លស់បូ ្ដរ្រគូែខមរែដរ។ អនកជំងរឺ បួសប៉ះទងគច
េទេលក ិ ជេ្រចន
ី បនមកពេិ ្រគះេយបល់ជមួយ
្រគូតឆ្អង
ឹ មុនេពលេទពយបលេន មមនទរី េពទយ 7។

៣. ប ិ
្ត ញស្រមប់កររស់ នមនជវី ត

៣.១ ប ្ត ញអនកសម្រ័ គចត្ត

ិ សហគមន៍
េន មតំបន់ ច់្រសយលៃន្របេទសែដលមនចំណូទប នង
ិ មធយម ករែថទំមុនេពលមក
ដល់មនទរី េពទយមួយចំនួន មិន ចេធ្វីបនេឡយ
ី េហយ
ី ្រតូវករចំ យេពលជេ្រចីនេម៉ង (ឬេ្រចីនៃថង)
េដីមបប
ី ញជូ នេទមនទរី េពទយ។ ្របព័នធែថទំករសេ្រងគះបនទន់េលីរបួសប៉ះទងគិច គឺជ្របព័នធពិេសសមួយេន
កនុងសហគមន៍។ ្របជពលរដ្ឋគួរែតជអនកចូលរួមចំែណកដំបូងបំផុតៃន្របព័នធេនះ េដីមបេី យ "ប ្ត ញ
ទំនក់ទំនងស្រមប់កររស់ នមនជីវ ិត" ចបន្តេទមុខេទៀតបន។ ករចូលរួមពស
ី ំ ក់្របជពលរដ្ឋ

40
េនកនុង្របព័នធែថទំមុនេពលេទដល់មនទរី េពទយ គឺជអនុ សន៍ដ៏្របេសីរបំផុត ជពិេសសេនកែន្លងែដល
ខ្វះធនធន 3,8 ។
 អនក ចេ្រជស
ី េរស្របជពលរដ្ឋ
ី ែដលមនទក
ឹ ចត ់ ូលរួមេនកនុងសហគមន៍ េហយ
ិ ្តចងច ី េរៀបចំពួកេគ
ជ្រកុមស្រមប់ែថទំមុនេពលេទដល់មនទីរេពទយ។ ្រតូវមនករបណុ ្ត ះប ្ត លអំពរី េបៀប្រតម
ឹ ្រតូវ
កនុងករសេ្រងគះបឋម និងរេបៀបេរៀបចំករដឹកជញជូ នអនកជំង។
ឺ បុគល
គ ិកមណ្ឌលសុ ខភព គឺជ
មនុស កសមបំផុតស្រមប់បណុ ្ដ ះប ្ដ ល្រកុមអនកសម័្រគចត
ិ ្ត ពេី ្រពះពួកគត់ គ ល់សហគមន៍
ចបស់ ស់។ បុគគលក
ិ មណ្ឌលសុ ខភពគួរ្រគប់្រគង ពន
ិ ត
ិ យ នង
ិ យតៃម្លករអនុ វត្តន៍របស់្រកុម
េដម
ី បព
ី ួកេគ ចជួយែកលំអ្របព័នេធ នះ។ េនេពល្រកុមេនះបញជូ នអនកជំងេឺ ទមណ្ឌលសុ ខភព
ឬមនទីរេពទយ ព័ត៌មន្រតឡប់គឺមន រៈសំខន់ ី បព
ស់េដម ី ្រងឹង េលីកទក ិ បេងកីនជំនញ
ឹ ចិត្ត នង
របស់ពួកេគ ។ 11

 បុ គល
គ ិកមណ្ឌលសុខភព ច្រគប់្រគង្រកុមសម័្រគចត
ិ ្ត។ ពួកគត់ក៏្រតូវទទួលផល្របេយជន៍ែដរ
េនករបណុ ្ត ះប ្ត លស្ដីពីករែថទំរបួសប៉ះទងគិច។ ពួកគត់ ចែស្វងយល់ពីជំនញកន់ែតសុី
ជំេ បែនថមេទៀត។ ក្រមត
ិ ៃនជំនញែដល្រតូវករ គឺ ្រស័យេលី ថ នភពជក់ែស្តងកនុងតំបន់។
េន មតំបន់ ច់្រសយលឆងយពម
ី នទរី េពទយេន្របេទសកមពុជ បុគគលិកមណ្ឌលសុ ខភពបន
ិ ជំនញ ATLS យ៉ងេជគជ័យកនុងករកត់បនថយមរណភព
សក ។ បុគគលក
ិ មណ្ឌលសុខភព
10

ចអនុវត្តរេបៀប្រគប់្រគងករខូចខតែផនកេពះ 11 ។
 គួរផ ព្វផ យព័តម
៌ នថនរ ខ្លះជសមជក
ិ ៃន្រកុមសម័្រគេនសហគមន៍។ កនុង្របព័នធដឹកជញជូ ន
សេ្រងគះបនទន់ មភូមិេន្របេទសកមពុជ សមជក
ិ ទទួលបន ្ល កសញញេដម
ី បី ក់ មផទះេដម
ី បី
បញជក់ថពួកគត់ជសមជិកសម័្រគចត
ិ ្ត
12
។ ្របជជនសហគមន៍និងសមជក
ិ អនកស័ម្រគចិត្រ្ត តូវ
គ ល់េលខទូរស័ពទេដីមបទ
ី ក់ទងមណ្ឌលសុខភពជិតបំផុតកនុងករេ ទូរស័ពទរកជំនួយ។
 អនកពក់ពន
័ ធកុ ង្របព័
ន នធេនះ ចចូលរួមចំែណក និងបេងកន
ី ករេជឿជក់េលីខួ នឯង
្ល េហយ
ី ច
ែកែ្រប រកចេ្រម
ី ី ទទួល្របេយជន៍ពីកមមវ ិធី ក្លយជអនកពក់ព័នធដ៏សកមមមួយរូម។ ពួកេគ
ន ច
ី តបដ៏្របេសរី មួយ
មនឥទធិពលជវ ិជជមនេលីែផនករអនគត រួមចំែណកេរៀបចំ្របព័នធេឆ្លយ ។
13

មិនដូ ចជករែថទំជំងឺដៃទេទៀតេទ ករសេ្រងគះបឋមេលីរបួសប៉ះទងគិចមន្របសិទធកុ ងករកត់

ន
បនថយករ ្ល ប់ ឬជំងឺេផ ងេទៀត។ េនេពលពួកេគមនករេជឿជក់េលីខួ នឯង
្ល នង
ិ មនសមតថភព
េដម
ី បក
ី ំណត់េ ះ្រ យបញ្ហ ពួកគត់នង
ឹ បន្តេ ះ្រ យបញ្ហែដលេកត
ី េឡង
ី ជបន្តបនទប់។

៣.២ ប ្ត ញទំនក់ទន
ំ ងរ ងមនទីរេពទយ

"ប ្ត ញទំនក់ទំនង" មិនគួរកត់ផ្ដច់ពីគនេទ លុះ្រ ែត្របជជនទទួលបនករែថទំបន

េពញេលញសិន។ េនេពលបញជូ នអនកជំងឺេទកន់មនទរី េពទយក្រមិតខពស់ ពួកេគជធមម មិនមនបុគគលិក
សុខភពមកជមួយេទ េ យ រែតបុគល
គ ិកទំងេនះមនកតព្វកច អនកជំងឺដៃទេទៀត
ិ ចកុ ងករែថទំ
ន
េនមនទីរេពទយរបស់ខួ ន
្ល ។

41
  កំឡុងេពលបញជូ ន អនកជំងឺធងន់ធរង គួរ្រតូវបនទទួលករែថទំមូល ្ឋ នដូចជករពយរេសរ
ួ ូម៉ និងករ
ំ ញែបបេនះេទ
្រគប់្រគងផ្លូវដេង្ហីម។ គួរមនមនុស យ៉ងតិចមនក់ែដលមនជន មអនកជំង។
ឺ
ករចត់ែចងបុគល
គ ិក នង
ិ ករបណុ ្ត ះប ្ត លេ យកំណត់ទុកជមុន គឺជេរឿងសំខន់ ។

References
1. Krasovec K. Auxiliary technologies related to transport and communication for obstetric
emergencies. Int J Gynaecol Obstet. 2004;85 Suppl 1:S14-23.
2. Shehu D, Ikeh AT, Kuna MJ. Mobilizing transport for obstetric emergencies in northwestern Nigeria.
The Sokoto PMM Team. Int J Gynaecol Obstet. 1997;59 Suppl 2:S173-80.
3. Mock CN, Tiska M, Adu-Ampofo M, Boakye G. Improvements in prehospital trauma care in an
African country with no formal emergency medical services. J Trauma. 2002;53(1):90-7.
4. Daily F. Review of international, regional and Cambodian referral systems. UNFPA/NRHP,
2005.p14-15.
5. A bicycle for life. In: Massive change in action: stories. Available at: URL:
http://www.massivechangeinaction.virtualmuseum.ca/stories/index.html (accessed on 1st December
2006)
6. Bickler SW, Sanno-Duanda B. Epidemiology of paediatric surgical admissions to a government
referral hospital in the Gambia. Bull World Health Organ 2000;78(11):1330-6.
7. Macintyre K, Hotchkiss DR. Referral revisited: community financing schemes and emergency
transport in rural Africa. Soc Sci Med 1999;49(11):1473-87.
8. Razzak JA, Kellermann AL. Emergency medical care in developing countries: is it worthwhile? Bull
World Health Organ 2002;80(11):900-5.
9. Sassers S, Varghese M, Kellermann A, Lormand JD. Prehospital trauma care systems. Geneva:
World Health Organization, 2005.
10. Husum H, Gilbert M, Wisborg T. Training pre-hospital trauma care in low-income countries: the
'Village University' experience. Med Teach 2003;25(2):142-8.
11. Husum H, Gilbert M, Wisborg T. Save lives save limbs: life support for victims of mines, wars, and
accidents. Penang: Third World Network; 2000.
12. Canavan A. Development of routine and emergency referral systems. Phnom Penh: University
Research Co, 2004.
13. Cornwall A, Gaventa J. From users and choosers to makers and shapers: repositioning participation
in social policy. Sussex: Institute of Development Studies, 2001.

42
 References

1. Bergström S. Who will do the caesareans when there is no doctor? Finding creative solutions to the
human resource crisis. BJOG. 2005;112(9):1168-9.
2. Donovan DJ, Moquin RR, Ecklund JM. Cranial burr holes and emergency craniotomy: review of
indications and technique. Mil Med. 2006;171(1):12-9.
3. Handicap International Belgium. Cambodia road crash victim information system annual report
2009. Phnom Penh: HIB; 2010.
4. Holder Y, Peden M, Krug E, et al. eds. Injury surveillance guidelines. Geneva: WHO; 2001.
5. Husum H, Gilbert M, Wisborg T. Save lives save limbs: life support for victims of mines, wars, and
accidents. Penang: Third World Network; 2000.
6. Lavy C, Sauven K, Mkandawire N, Charian M, Gosselin R, Ndihokubwayo JB, Parry E. State of
surgery in tropical Africa: a review. World J Surg. 2011;35(2):262-71.
7. Ministry of Health. Cambodia EmONC improvement plan. Phnom Penh: MoH; 2009.
8. Mock C, Lormand JD, Goosen J, Joshipura M, Peden M. Guidelines for essential trauma care.
Geneva: World Health Organization; 2004.
9. Nakahara S, Chadbunchachai W, Ichikawa M, Tipsuntornsak N, Wakai S. Temporal distribution of
motorcyclist injuries and risk of fatalities in relation to age, helmet use, and riding while intoxicated
in Khon Kaen, Thailand. Accid Anal Prev. 2005;37(5):833-42.
10. Nakahara S, Saint S, Sann S, Phy R, Ichikawa M, Kimura A, Eng L, Yoshida K. Evaluation of
Trauma Care Resources in Health Centers and Referral Hospitals in Cambodia. World J Surg.
2009;33(4):874-85.
11. Nakahara S, Saint S, Sann S, Ichikawa M, Kimura A, Eng L, Yoshida K. Exploring referral
systems for injured patients in low-income countries: a case study from Cambodia. Health Policy
Plan. 2010;25(4):319-27.
12. Nakahara S, Ichikawa M, Kimura A. Simplified Alternative to the TRISS Method for
Resource-Constrained Settings. World J Surg. 2011a in press.
13. Nakahara S, Ichikawa M, Kimura A. Population strategies and high-risk-individual strategies for
road safety in Japan. Health Policy. 2011b in press
14. Springer MF, Baker FJ. Cranial burr hole decompression in the emergency department. Am J Emerg
Med. 1988;6(6):640-6.
15. Federation of Red Cross and Red Crescent Societies. CAMBODIA Disaster Preparedness, Capacity
Building. Programme No. 01.27/98. May 1998:2.
16. Asian Development Bank. ADB-ASEAN Regional Road Safety Program Country Report: CR 2.
Road Safety in Cambodia. 2004: 6, 14, 17, and 21.
17. Ministry of Health, Cambodia. Annual Review: Health Policy Statement for 1999-2003. Phnom

43
 Penh. 2001: Section 84.
18. Doctor in Charge, SAMU Team, National Khmer-Soviet Friendship Hospital. Jan. 2009. Phnom
Penh. Group Meeting.
19. Handicap International, World Health Organization, et al. Cambodia Road Crash and Victim
Information System: Annual Report Executive Summary 2004. Phnom Penh. 2005: 13.
20. National Road Safety Committee (NRSC), Handicap International Belgium, et al. Road traffic
Accident Victim Information System: Summary Report 2009. Phnom Penh. 2010: xii
21. Japan International Cooperation Agency. Pre-Project Implementation Evaluation Report (Technical
Cooperation Project) MEDEM-2. April 1 2009: 1: Author
22. Ministry of Health. National Guidelines on Complementary Package of Activities for Referral
Hospital Development Plan from 2006 to 2010. Dec. 15. 2006: 4-5, 9-13, 38-40, 70, 81-89.
23. National Committee for Disaster Management in Cambodia. Policy Document. Phnom Penh. August
2004: 3-6.
24. National Road Safety Committee (NRSC), Handicap International Belgium, et al. Road traffic
Accident Victim Information System: Summary Report 2009: Phnom Penh. 2010: 4.
25. Shinji Nakahara, Achala Upendra Jayatilleke. Pre-hospital Care and Emergency Transport System in
Phnom Penh, Research on Preventing Trauma and Improving Diagnostic Education in Developing
Countries, 2008 Research Report, Ministry of Health, Labour and Welfare International Medical
Cooperation Research Commissioned Project. May 2009: 19.
26. Shoboryoku no Seibi Shishin Kenkyukai. Policy for Firefighting Capability Development and Water
Source Standards. Gyosei. January 2006: 99-101.

[Referenced Websites]
・Ministry of Foreign Affairs, International Cooperation ODA Grant Aid Cooperation
<http://www.mofa.go.jp/mofaj/gaiko/oda/index.html>
・Japan International Cooperation
<http://www.jica.go.jp/>
・Christian and Missionary Alliance
<http://www.cmalliance.org/>
・Global Medic
<http://globalmedic.ca/>
・Medical Teams International
<http://www.medicalteams.org/>
・TICO
<http://www.tico.or.jp/>
・Ratnak International

44
 <http://www.ratanak.org/>
・Second Hand
<http://2nd-hand.main.jp/>
・GRAPHIS
<http://graphis-ngo.jp/>
・Bangkok Post
<http://teakdoor.com/thailand-and-asia-news/36550-bangkok-rescue-workers-shoot-each-other.
html>

45 」