16.9.

2022

Fakülte: Mühendislik Fakültesi

Bölüm: Elektrik Elektronik Mühendisliği
Ders: Elektromanyetik Dalga Teorisi
Dönem: 2021– 2022 (Güz)
5.
Öğretim üyesi: Prof.Dr. Emin ÜNAL Hafta

1
 16.9.2022

Elektromağnetik Dalgalar

Ortamlar ve Em Dalga
2

2
 16.9.2022

• Boşlukta,

B = µ0 H
D = ε0E

∂
∇ ⋅ ∇ × E = 0 = − (∇ ⋅ B ) − ∇ ⋅ M ∇⋅B = 0
∂t
• Süreklilik denklemi

∂ρ
∇⋅J + =0
∂t

∇⋅J Yük korunumu veya akımın sürekliliği: bir noktadan dışarı

akan akım

3
 16.9.2022

d jωt d
• Zaman terimi e jωt ise, jωt
e = jωe → = jω
dt dt

∂B
∇× E = − −M
∂t ∇ × E = − jω B − M
∂D ∇ × H = jω D + J
∇× H = +J
∂t
∇⋅D = ρ
∇⋅D = ρ
∇⋅B = 0
∇⋅B = 0

4
 16.9.2022

Lineer Ortam: ε ve μ alanların ( E ve H ) fonksiyonu değildir.

∇ × E = − jωµ H − M
∇ × H = jωε E + J
∇⋅D = ρ
∇⋅B = 0
D =εE
B = µH

ε, μ kompleks sayı olabilir;

Eğer ε kompleks sayı ise D ve E arasında faz farkı var

Eğer μ kompleks sayı ise B ve H arasında faz farkı var

5
 16.9.2022

Dalga Denklemi ve düzlem dalga çözümü

Helmholtz Denklemi
• Kaynaksız, lineer, izotropik ve homojen bir ortam için, ρv = 0, J = 0

∇ × E = -jωµH ∇ × (∇ × E ) =∇(∇ ⋅ E )-∇ 2 E

burada, ∇(∇ ⋅ E ) = 0
∇ × H = jωεE
∇ ⋅D = 0 ∇2 E = jωµ (∇ × H ) Dalga
denklemi
∇ ⋅B = 0 ∇2 E = jωµ ( jωεE ) veya
Helmholtz
denklemi
Aynı şekilde
∇2 E + ω 2εµE = 0

∇ H + ω µε H = 0
2 2 ∂ 2 E ∂2 E ∂2 E
+ + + ω 2
εµ E = 0
∂x 2
∂y 2
∂z 2

k = ω µε Dalga numarası veya propogasyon sabiti

6
 16.9.2022

Böylece, genel olarak

∂2E ∂2E ∂2E

∇ E + k E = 2 + 2 + 2 + k02 E = 0
2 2
0
∂x ∂y ∂z
Elektrik alanının sadece x bileşeni varsa

E x ( x, y, z ) = E x+ e − j ( k ⋅r ) + E x− e + j ( k ⋅r )

Giden dalga (+z yönünde) Gelen (yansıyan) dalga

ilerleyen ( -z yönünde ilerleyen )

k = k x ix + k y i y + k z iz = k oin

r = xix + yi y + ziz ko = ω εµ

7
 16.9.2022

Düzlem Dalga Propagazyonu

+y yönünde ilerleyen bir

elektromanyetik dalganın bir temsili

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Alan şiddetlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile

gösterildiği bir düzlem elektromanyetik dalganın temsili

8
 16.9.2022

E ve H’ın t=0 da uzaysal değişimi

2π
λ=
k

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği

elektromanyetik dalganın temsili
k =
birω µε
düzlem

9
 16.9.2022

Dalga Numarası

k = k x ix + k y i y + k z iz = k oin k o = ω εµ

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

10

10
 16.9.2022

Kayıpsız ortamda düzlem dalga ∂2E ∂2E ∂2E

+ + + ω 2
εµE = 0
• ε ve μ: reel k: reel ∂x 2
∂y 2
∂z 2

• Dalga denklemini çözmek için aşağıdaki varsayımlar yapılırsa;

• 1. Elektrik alanının sadece x bileşeni olduğu
• 2. Elektrik alanının düzgün olduğu
• 3. Elektrik alanının x ve y koordinatlarına bağlı değil ∂ / ∂x = ∂ / ∂y =0
Alan
∂ 2 Egüçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
x
+ k E x = 0 elektromanyetik dalganın temsili
2

∂z 2

E x = E x+ cos( ω t - kz ) + E x- cos( ω t + kz )
• Faz hızı
Giden dalga Gelen (yansıyan) dalga
(+z yönünde ilerleyen)
ω t + kz = sabit
( -z yönünde ilerleyen )

dz
dz ω 1
Zamana göre türevi alınırsa,
ω+k =0
vp = = = dt
dt k εµ
• Boşlukta, vp = c = 2.998x108 m/s

11

11
 16.9.2022

Kayıpsız TEM Dalga

Bir elektromanyetik dalganın elektrik ve manyetik alan bileşenleri arasındaki

ilişkiyi incelemek için Maxwell denklemleri kullanılır.

µ ve ε ile karakterize edilen, σ = 0 olan bir ideal ortamda +z yönünde yayılan

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
x-polarize bir dalga varsayalım.
elektromanyetik dalganın temsili

Elektromanyetik dalga x-polarize olarak E alan vektörünün her zaman x

veya -x yönünde olduğu anlamına gelir. Basitlik için ortamı kayıpsız hale
getirmek için σ = 0 alınırsa, elektrik alanı:

E(z , t ) = E0 cos(ωt − βz )a x

12

12
 16.9.2022

Alan Gösterimi

Kompleks Gösterim:

Euler denklemi:

Ani değer:

cos

13

13
 16.9.2022

Kayıpsız TEM Dalga

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Boşlukta 10 Mhz frekanslı, Eo = 1 v/m. olan E , 0 os ! "# ‘ın grafiği

14

14
 16.9.2022

Kayıpsız TEM Dalga

Maxwell denklemlerini uygulayarak, manyetik alanın da +z yönünde yayıldığını

buluruz.

Ancak alan her zaman elektrik alan vektörüne diktir bu yüzden, dalganın
enine elektromanyetik dalga modunda veya TEM modunda yayıldığı söylenir.

TEMAlan güçlerindeki
dalga, yayılmadeğişimin alan çizgilerinin
yönü boyunca hiçbir Eyoğunluğu
alanı veyaileHgösterildiği bir düzlem
alanı bileşenine sahip
elektromanyetik dalganın temsili
değildir.

Mağnetik alan vektörünü elde etmek için aşağıdaki Maxwell denklemi

kullanılır.
∂B ∂H
∇×E = − = −µ
∂t ∂t

15

15
 16.9.2022

Kayıpsız TEM Dalga

ax ay az
∂ ∂ ∂
∇×E =
∂x ∂y ∂z
E0 cos(ωt − βz ) 0 0
 ∂ 
= − − E0 cos(ωt − βz )a y = β E0 sin (ωt − βz )a y
 ∂zalan çizgilerinin yoğunluğu
Alan güçlerindeki değişimin  ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
∂H
∴ −µ = β E0 sin (ωt − β z )a y
∂t
βE0
∫ dH = − ∫ sin (ωt − β z )a y dt
µ

β E0
H= cos(ωt − β z )a y + C
ωµ

16

16
 16.9.2022

Kayıpsız TEM Dalga

Önceki sayfadaki son denklemde, H üretebilecek hiçbir iletim akımı
verilmezse, zamanla değişen E'nin H'nin tek kaynağı olduğunu görebiliriz. Bu
nedenle C sıfır olmalıdır.

E ve H'nin genlikleri
Maxwell denklemleriyle
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
ilişkilidir.
elektromanyetik dalganın temsili

$%&
Boşlukta 10 Mhz frekanslı, Eo = 1 v/m. olan H , 0 '
os ! "( ‘ın ve

daha soluk görülen E(z,0)’ın grafiği

17

17
 16.9.2022

Böylece:

E x = E x+ cos( ω t - kz ) + E x- cos( ω t + kz )

H y = H y+ cos( ω t - kz ) - H y- cos( ω t + kz )

1
• Mağnetik alan Hy = [ E + e − jkz − E − e + jkz ]
η
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
• Dalga boyu, λ sabit elektromanyetik
bir zamanda ard dalganın temsili
arda iki dalga maksimumu arasındaki
mesafe olarak adlandırılır.

[ωt − kz ] − [ωt − k ( z + λ )] = 2π
2π 2π v p v p
λ= = =
k ω f

Düzlemin dalga empedansı

η = ωµ / k = µ / ε (E ve H ‘ın oranı)

18

18
 16.9.2022

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Bir dalganın en önemli ve değişmeyen parametresi frekansıdır. Lineer bir ortamda asla
değişmez. Bu sebeple, dalga farklı bir ortama girdiğinde hızı ve dalga boyu değişir.

19

19
 16.9.2022

Dalga numarası ( k ) vektör olarak tanımlanırsa

k = k x ix + k y i y + k z iz = k oin n̂ Propagasyon yönünde birim vektör

Konum vektörü ( r ) r = xix + yi y + ziz

E x ( x , y , z ) = Ae − jk ⋅r
∇ ⋅ ( fA ) = A ⋅ ∇ f + f ∇ ⋅ A
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
E y ( x, y , z ) = Be − jk ⋅r elektromanyetik dalganın temsili
E z ( x , y , z ) = Ce − jk ⋅r
E0 = Axˆ + Byˆ + Czˆ
E = E0 e − jk ⋅r
∇ ⋅ E = ∇ ⋅ ( E0 e − jk ⋅r ) = E0 ⋅ ∇ e − jk ⋅r + e − jk ⋅r ∇ ⋅ E0
= E0 ⋅ ∇ e − jk ⋅r = − jk ⋅ E0 e − jk ⋅r = 0
k ⋅E = 0
20

20
 16.9.2022

k ⊥ E0 kx A + k y B + kzC = 0

Eğer kx = k y = kz A+ B +C = 0

()* , )+ , ), ) den 2’si serbestçe seçilebilir.

Mağnetik alan, Maxwell denklemleri yardımıyla bulunabilir.
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
∇ × E = − jωµ H 0
elektromanyetik dalganın temsili

j j
H = ∇× E = ∇ × ( E0 e − jk ⋅r )
ωµ 0 ωµ 0
−j −j
= E0 × ∇ e − jk ⋅r = E0 × ( − jk ) − jk ⋅r
ωµ 0 ωµ 0
k0 − jk ⋅ r 1 − jk ⋅ r 1
= nˆ × E0 = nˆ × E0 = nˆ × E Genel bir dalga vektörü için
ωµ 0 η0 η0 _
E , H ve k = ko n vektorleri

21

21
 16.9.2022

Örnek: kayıpsız, dielektrik bir ortamda +z yönünde ilerleyen dalganın elektrik alanı:
E ( z, t ) = 377 cos(ωt − (4π / 3)z + π / 6 )ix (V / m)
Ölçülen ortalama güç yoğunluğu 377 W / m 2 ise aşağıda istenenleri bulunuz.
(i) Dielektrik sabitini bulunuz. (Eğer µ = µ 0 ise)
(ii) Dalga frekansını,
(iii) Mağnetik alan denklemini bulunuz.
Cevap: Ortalama güç: Kayıpsız dielektrik için: Dalga frekansı:
Alan 1güçlerindeki
E2
değişimin alan çizgilerinin
µ µ 0yoğunluğu ileβ =gösterildiği bir düzlem
4π / 3 = ω µ 0ε
Pave = = 377 η =
elektromanyetik= dalganın temsili
2 η ε ε rε 0 4π
ω =
1 (377) 2 1 µ0 3 µ 0ε
= 377 εr = = 1.9986
2 η η ε0 2πf = 3.9946 ×1016
→ η = 377 / 2 = 188.5Ω → ε r = 4 .0 → f = 99.93 ×106 ≈ (100 MHz )
E ( z, t ) = 377 cos(ωt − (4π / 3)z + π / 6)ix (V / m)
377
H ( z, t ) = cos( ω t − ( 4π / 3) z + π / 6 ) i y
η Mağnetik Alan:
= 2 cos( ω t − ( 4π / 3) z + π / 6 ) i y ( A / m )

22

22
 16.9.2022

Örnek: Boşlukta H(x,t) vektörü aşağıda verildiğine göre E(x,t) ‘yi bulunuz.

H(x,t) = 100 cos(2π x 107t – βx + π/4) az mA/m.

H s = 0.100e − j β x e jφ a z , a P = a x , (φ = π 4 )
E s = −η a P × H s = −120π a x × 0.100e − j β x e jφ a z = 12π e − j β x e jφ a y
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
Böylece, π (ω β
E = 12 elektromanyetik
cos t − dalganın φ)
x + temsili
a y

2π 2π
Boşluk için, β= = = 2π 30 rad m
λ c f
 2π π V
E = 12π cos  2π x10 t −
7
x + ay
 30 4 m

23

23
 16.9.2022

Örnek: Boşlukta E(x,y,t) vektörü aşağıda verildiğine göre H(x,y,t) ‘yi bulunuz,

propagasyon yönünü ( ap ) bulunuz.

E (x,y,t) = 5 cos(π x 106t – 3.0x + 2.0y) az V/m.

E s = 5e − j 3 x e j 2 y a z Ortamın mağnetik olmadığı düşünülürse,

∇ × Es = − jωµ H s = j10e− j 3 x e j 2 y a x + j15e − j 3 x e j 2 y a y

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
j10 − j 3 x j 2 y j15 − j 3 x j 2 y
Hs = e e ax + e e a y = −2.53e − j 3 x e j 2 y a x − 3.8e− j 3 x e j 2 y a y
− jωµ o − jωµ

böylece,

H( x, y, t ) = −2.53cos (π x106 t − 3x + 2 y ) a x − 3.80 cos (π x106 t − 3 x + 2 y ) a y

A
m

24

24
 16.9.2022

Propagasyon yönü:

Es × H s
aP =
Es × H s

burada,

− j değişimin − j 6 x yoğunluğu
s ×
EAlan H s =
güçlerindeki
19 e 6x j4 y
e a x −
alan çizgilerinin
12.65 e e j4 y
a y ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

ap için denklemin üst ve alt kısmındaki üstel terimler iptal edilirse,

aşağıdaki sonuç elde edilir

)
− j6x j4 y − j6x j 4 y )
a p = 0.83e e ax − 0.55e e ay

25

25
 16.9.2022

Ödev Problemler-3

26

26
 16.9.2022

Soru: 1
Boşluk olmayan bir ortamda ilerleyen EM dalgaya ait manyetik akı yoğunluğu aşağıda verilmiştir:
- 10/0 1 1 102 # 2 1 1045 + T.
Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız.

i. Aşağıdakilerden hangisi ortam içerisinde EM dalganın hızıdır?

a) 3 1 10/7 m/s b) 2 1 107 m/s c) 3 1 107 m/s d) 0,5 1 107 m/s e) 5 1 10/7 m/s

ii. Aşağıdakilerden hangisi ortam içerisinde EM dalganın dalga boyudur?

4 4
a) 6 1 10/2 m b) 1 10/2 m c) 1 10/2 m d) 1 1 10/2 m e) 3 1 10/2 m
: 2

iii. Aşağıdakilerden hangisi sırasıyla EM dalganın ilerleme yönü ve elektrik alan yönüdür?
a) #, ( b) , # c) #, d) (, # e) #,

iv. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın elektrik alan vektörü olabilir?

a) E 20 1 1 102 # 2 1 1045 * V/m.
b) E 30 1 1 102 # 2 1 1045 + V/m.
c) E 20 1 1 102 # 2 1 1045 , V/m.
d) E 40 1 1 102 # 2 1 1045 , V/m.
4
e) E 1 10/4< 1 1 102 # 2 1 1045 , V/m.
:
27

27
 16.9.2022

Soru: 1 (devam)

Boşluk olmayan bir ortamda ilerleyen EM dalgaya ait manyetik akı yoğunluğu aşağıda
verilmiştir:
- 10/0 1 1 102 # 2 1 1045 + T.
Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız.

v. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın ( => 1) güç yoğunluğu vektörü olabilir?

a) S 5 ? 1 1 102 # 2 1 1045 @/ · C?
*
< ?
b) S :
1 1 102 # 2 1 1045 + @/ · C?
< ?
c) S :
1 1 102 # 2 1 1045 * @/ · C?
?
d) S 10 1 1 102 # 2 1 1045 * @/ · C?
< ?
e) S :
1 1 102 # 2 1 1045 * @/ · C?

28

28
 16.9.2022

Soru: 2

Boşluk olmayan bir ortamda ilerleyen EM dalgaya ait elektrik alanı aşağıda verilmiştir:
)# + V/m.
Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız, ( ve - sırasıyla elektrik alan ve manyetik akı
yoğunluğunun genlikleridir)

i. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın ilerleme yönüdür?

a) ( b) # c) # d) ( e)

ii. Aşağıdakilerden hangisi güç yoğunluğunun mutlak değerine eşittir?

%&E %&E I&E %& I& FI&E
a H/C? b) H/C? c) H/C? d) H/C? e) H/C?
?FG& ?F'& ?F'& G & '& '&

iii. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın manyetik alan vektörü olabilir?

a) B )# * T
b) B - # , T
c) B / )# J/2 , T
d) B / )# , T
e) B -/ # * T

29

29
 16.9.2022

Soru: 3

Boşluk olmayan bir ortamda ilerleyen EM dalgaya ait manyetik akı yoğunluğu aşağıda verilmiştir:
- 6 1 10/7 2 1 10: + T.
Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız. Burada, J K 3, 3 1 107 m/s

i. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın dalga boyudur?

a) 4 1 10/: m b) 2 1 10/: m c) 3 1 10/: m d) 5 1 10/: m e) 1 1 10/: m

ii. Dalganın hızı L 6 1 100 m/s ise ortamın kırılma indisi aşağıdakilerden hangisidir?
a) 2 b) 3 c) 5 d) 0,5 e) 0,4

iii. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın ilerleme yönüdür?

a) ( b) c) ( d) # e) -

iv. Aşağıdakilerden hangisi EM dalganın elektrik alan vektörü olabilir?

a) E 18 2 1 10: ( * V/m.
b) E 18 2 1 10: * V/m.
c) E 18 2 1 10:# * V/m.
d) E 18 2 1 10: # , V/m.
e) E 18 2 1 10: , V/m.

30

30
 16.9.2022

Soru: 4
Frekansı N 3/J 1 1045 Hz olan bir EM dalga cam ortam içerisinde 2.4 1 107 C/ hızla
ilerlemektedir. Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız.

i. Dalga numarası aşağıdakilerden hangisidir?

a) 4,5 1 10< rad/m b) 5 1 102 rad/m c) 2,5 1 102 rad/m d) 3,5 1 102 rad/m e) 2 1 100 rad/m

ii. Ortamın kırılma indisi aşağıdakilerden hangisidir?

a) 5/3 b) 6/5 c) 7/4 d) 5/2 e) 5/4

Soru: 5

Manyetik olmayan bir ortamda ilerleyen dalganın elektrik alanı

3 sin J 1 100 0,2J# + 4cos J 1 100 0,2J# , V/m olarak verilirse;
(a) Dalganın polarizasyon şeklini ve ilerleme yönünü bulunuz,
(b) Faz hızını bulunuz,
(c) Ortam içerisinde dalga boyunu bulunuz,
(d) Ortamın dielektrik sabitini bulunuz,
(e) İlgili manyetik alanı bulunuz.

31

31
 16.9.2022

Soru: 6
Bir EM dalgaya ait elektrik alanı 50sin 107 2 * V/m olduğuna göre, aşağıda istenenleri
bulunuz,
a) Dalganın ilerleme yönü bulunuz,
b) Dalga polarizasyonunu bulunuz,
c) Dalga boyu bulunuz,
d) Ortamın kırılma indisini bulunuz

Soru: 7
Manyetik olmayan bir ortamda ilerleyen dalganın manyetik alanı S 30cos 107 0,5( , mA/m
olarak verilirse;
(a) Dalganın ilerleme yönünü bulunuz,
(b) Faz hızını bulunuz,
(c) Ortam içerisinde dalga boyunu bulunuz,
(d) Ortamın dielektrik sabitini bulunuz,
(e) İlgili elektrik alanı bulunuz.

Soru: 8
Dielektrik sabiti 4 olan, manyetik olmayan bir ortamda ilerleyen bir TEM dalganın elektrik alanı
2 / 5T :+U5, * V/m olduğuna göre dalganın frekansını ve ilgili manyetik alanı bulunuz.

32

32
 16.9.2022

Soru: 9
/ T,/2
Boşlukta ilerleyen dalganın elektrik alanı * + 20 V/m olarak verilirse;
(a) Dalganın polarizasyon şeklini ve ilerleme yönünü bulunuz,
(b) Elektrik alanının genliğini bulunuz,
(c) İlgili manyetik alanı bulunuz.

Soru: 10
Boşlukta ilerleyen dalganın manyetik alanı S 50 2J 1 100 )( * mA/m olarak verilirse;
Ortalama güç yoğunluğunu bulunuz.

Soru: 11
60 Mhz’lik bir düzlem dalga, V> 4, => 1, olan kayıpsız bir ortam içerisinde – # yönünde
ilerlemektedir. Dalga yönünde polarize olmuştur. Manyetik alanın maksimum değeri 10 mA/m dir,
0 ve # 0,75 m de manyetik alanın değeri 7 mA/m olduğuna göre, elektrik ve manyetik alanın anlık
ifadelerini yazınız.

Soru: 12
V> 4, => 1, olan kayıpsız bir ortamda ilerleyen dalganın manyetik alanı
S 5 2J 1 100 )( * A/m olarak verilirse;
a ) değerini bulunuz,
b) İlgili elektrik alanını bulunuz.

33

33
 16.9.2022

Soru: 13
Boşlukta ilerleyen 300 MHz’lik bir EM dalganın elektrik ve manyetik alanı aşağıda verilmiştir. Bu
dalga # X 0 bölgesine konulmuş ve V> 9, => 1 olan ortam içerisine girmektedir. Elektrik alan
/ Z* / Z*
genliği 160J olduğuna göre; aşağıdaki istenenleri bulunuz. + ,
%& / Z* %& / Z*
V/m, S + , A/m
[& [&
a) Gelen dalganın polarizasyon şeklini bulunuz,
b) Yansıyan dalganın polarizasyon şeklini bulunuz,
c) İletilen güç yoğunluğunu bulunuz.

Soru: 14
Boşlukta ilerleyen düzlem dalganın elektrik alanı aşağıda verilmiştir:

[ ]
Ε$ = a x + Ε$ y a y + (2 + j5) a z e − j 2.3( −0.6 x + 0.8 y )
Buna göre, istenenleri bulunuz,
a + değerini bulunuz,
b) Manyetik alanı bulunuz,
c) Bu dalganın frekansı ve dalga boyunu bulunuz,
d) Sabit faz yüzeyinin denklemini bulunuz.

34

34
 16.9.2022

Soru: 15
Kayıpsız ortamda ilerleyen 300 MHz’lik bir EM dalganın dalga empedansı \ 120J ohm ve dalganın
4
manyetik alanı: S 100J / 5T+ , 140J / 5T+ * A/m olduğuna göre, aşağıdaki
4?]T
istenenleri bulunuz:
a) Ortamın dielektrik sabitini ve manyetik geçirgenliğini bulunuz,
b) İlgili elektrik alanını bulunuz
c) Dalganın polarizasyon şeklini bulunuz,
d) Güç yoğunluğunu bulunuz.

Soru: 16
Kayıpsız ortamda ilerleyen 300 MHz’lik bir EM dalganın dalga empedansı \ 120J ohm ve dalganın
4?]T 5T*
manyetik alanı: S + , A/m olduğuna göre, aşağıdaki istenenleri bulunuz:
[
a) İlgili elektrik alanını bulunuz
b) Dalganın polarizasyon şeklini bulunuz,
c) Güç yoğunluğunu bulunuz.
Soru: 17
Boşlukta ilerleyen bir EM dalganın dalga boyu 3 cm dir. Bu dalga bir ortam içerisine girdiğinde dalga
boyu 1,5 cm’ye düşmüştür. Ortam içerisinde elektrik alan ve manyetik alan genlikleri 60 V/m,
S 0,1 A/m olarak ölçüldüğüne göre;
a) Dalganın frekansını bulunuz,
b) Ortamın dielektrik sabitini ve manyetik geçirgenliğini bulunuz.
35

35
 16.9.2022

Soru: 18
200 MHz’de V> 50 1 , => 15 1 3 , ^ 0 ile karakterize edilen bir ortam için aşağıda
istenenleri bulunuz.
a) Dalga empedansını bulunuz,
b) Faz hızını bulunuz,
c) Deri kalınlığını bulunuz,
d) Dalga boşluk ortamdan bu ortama normal açıyla girerse, yansıma katsayısını bulunuz.
Soru: 19
Bir elektromanyetik dalga kayıpsız (^ 0), manyetik olmayan (=> 1) bir ortamda # yönünde
hareket etmektedir. Dalga boyu 2m ve frekans 75MHz'dir. Elektrik alan vektörünün genliği 5 V/m dir
_` U_a
ve yönündedir.
?
i) elektrik ve manyetik alan vektörlerini bulunuz.
ii) Anlık ve Ortalama güç yoğunluğunu bulunuz.

Soru: 20
Kayıpsız, => 1 olan ortamda ilerleyen bir EM dalganın manyetik alanı:
4 7 5
S * 2, 6J107 # A/m olduğuna göre, aşağıdaki istenenleri bulunuz:
2] < < <
a) Ortamın dielektrik sabitini bulunuz,
b) İlgili elektrik alanını bulunuz
c) Dalganın polarizasyon şeklini bulunuz,
d) Dalganın ilerleme yönünü bulunuz.

36

36
 16.9.2022

Soru: 21
Kayıpsız, homojen, V> 9, => 1 olan bir ortamda ilerleyen EM dalgaya ait elektrik
alanı aşağıda verilmiştir:
8 J / ?]T+ 4 J / T/? / ?]T+ V/m.
* ,
Buna göre, aşağıdaki şıkları cevaplayınız
a) Dalga polarizasyonunu bulunuz,
b) İlgili Manyetik alan vektörünü bulunuz,
c) Güç yoğunluğunu bulunuz.

Soru: 22
Kayıpsız, homojen, => 4 olan bir ortamda ilerleyen, 1 GHz’lik bir EM dalgaya ait
elektrik alanı aşağıda verilmiştir:
5 / 4?]* , V/m
Buna göre, aşağıda istenenleri bulunuz
a) Dalganın ilerleme yönünü bulunuz,
b) Ortamın dielektrik sabitini bulunuz,
c) Dalganın ilerleme hızını ve dalga boyunu bulunuz,
d) Ortamın içsel empedansını bulunuz,
e) İlgili manyetik alanı bulunuz
37

37
 16.9.2022

Soru: 23
Elektrik ve manyetik alanlar aşağıda verilmiştir:
/ , / ,
* + V/m ve S * + A/m.
Buna göre, güç yoğunluğunu bulunuz

Soru: 24
Kayıpsız, homojen, izotropik bir ortamda ilerleyen bir EM dalgaya ait elektrik alanı
aşağıda verilmiştir:
60Jcos 3 1 107 4# + V/m
(0,0,0) noktasında ve t=0 saniyede manyetik alan 1 A/m olduğuna göre, aşağıda
istenenleri bulunuz

a) Dalganın ilerleme yönünü ve frekansını bulunuz,

b) Ortamın dielektrik sabitini ve manyetik geçirgenliği bulunuz,
c) Dalganın ilerleme hızını bulunuz,
d) Dalga boyunu bulunuz,
e) Ortamın içsel empedansını bulunuz,
f) İlgili manyetik alanı bulunuz
g) Güç yoğunluğunu bulunuz.

38

38