I.

Panuyo (Objectives)

Kahuman hini nga pag-aradman, gin lalauman ka nga nag kaklase han Maupay nga mga
Tuminongnog (Paglain-lain han mga basura/Pagsunod han mga Balaud-Trapiko) (MT-BME-pahina.239-
248, ikatlong baitang)

II. Mga sulod ngan Materyales

A. Pag-aradman (Topic) Yunit 3; Leksiyon 5: Maupay nga mga Tuminongnog (Paglain-lain han mga
basura/Pagsunod han mga Balaud-Traiko)

B. Reference: Mother Tongue- Based Multilingual Education

C. Materials: Visual aid

D. Teaching Method:

E. Values Integration: An mga bata gin-lalauman makipag-angay ha iba na kabataan ngan maaram ha era
aradman.

III. Pamaagi

Aktibidad han Maestra Aktibidad han mga mag-aaram

a. Pag- ampo

Ma upay na aga mga bata, bag-u anay kita mag klase, An mga bata mag a ampo.
katukdaw anay an tanan kay mag a ampo kita.

b. Pangumusta

Maupay na adlaw ha iyo mga bata, kumusta kamo yana,

kumaon naba kamo bag o komanhe ha skwelahan?
Maupay kon sugad. Ako ngay an hi teacher Merry Joy. An
iyo makakaupod yana han iyo pag aradman. Andam naba
kamo?
Ma upay na adlaw gihapon teacher.
Opo, teacher kumaon nap o kami.
Opo, teacher.

Maupay kon sugad andam na mamati.

c. Pahinumdom

Hin-o ha iyo naka hinumdom han aton gin adman kakulop?

An maka baton tatagan hin usa na star.

Okay, very good

d. Pampagana

Okay mga bata kita ngade kan teacher mayda ako ngade
example han iyo bubuhataon panginano kun ano na
butang an mga nasunod na pamulong, ig alsa an kamot
han gusto bomaton kan teacher.

An maka baton may ada star

Mayda ako istorya pamati kamo hin maupay kay mayda

ako pakiana katapos ko basahon ha iyo an istorya.

Plastiko
Usa ka aga, samtang paspas nga naglalakat hi Plas ha
kalsada han Camino Street, an ginkakaptan niya nga gutiay
nga bag in tigda la nga dumalunot ha iya mga kamot. An
mga sulod hini in nagsarang ha tuna, samtang an singko
nga sensilyo in kumaliding tikadto harani han basurahan.
Dali-dali ini niya nga ginkuha nga sensilyo.

Samtang iya ginkukuha an sensilyo, naka kita hiya hin

mahugaw nga plastic nga naiilarom han basurahan. Duro
an iya pagkakalasi han makabati hiya nga nagyayakan an
plastik. “Sangkay, ako hi Plastiko. Igbutang ako ha iksakto
An mga bata gin aaghat na makipag
nga surudlan.
partisipasyon ha maestro.

Duro an kahipausa ni Plas. Tungod han iya kakalasi,

nakabaton hiya, “kay ano bubuhaton ko man?” kon imo la
ako pababay-an dinhi bangin ako iglupad hin makusog nga
hangin yana o buwas. Kaupod hit akon mga kasangkayan,
makakabara sako han pag-awas ha aragian han tubig nga
pwede magin rason han paghitaas han tubig,” an baton ni
Plastiko. Napapukrat hi Plas hin maupay. Iya ini ginpamiling
kun hain nahitutungod hi Plastiko. Napaginhawa hiya hin
hilarom. “Oh, nag iinop la ngay-an ako!” kasunod nga
adlaw, naghunahuna han importante nga misyon hi Plas.

Basaha ngan batona an iba nga pakiana hiunong han

istorya.

1. Hira hin-o an mga tawohan han istorya?

2. Ig-esplikar kun patiunan-o hi Plastiko ngan iya mga

kasangkayan magiging rason han problema han
kalibungan?
3. Paghatag hin mga pananglitan han possible nga
hinungdan o magin problema?

4. Igkumpara ini ha tinuod nga sitwasyon. Ano an possible

mahinabo?

4. Pag-aghat

Hin-o dinhi an nakadto ha iba na lugar pag waray klase?

Diin kamo na lugar na kadto?

Yana pamati anay kita ha haligot na istorya. Pamati kamon

maupay kay may pakiana ako niyan.

Mayda usa nga bata nga an iya ngaran hi Plas usa ka adlaw
samtang paspas hiya nga nag lalakat ha kalsada han
Camino Street, an ginkakaptan niya nga gutiay nga bag in
tigda la nga dumalunot ha iya mga kamot. An mga sulod
hini in nagsarang ha tuna, samtang an singko nga sensilyo
in kumaliding tikadto harani han basurahan. Dali-dali ini
niya nga ginkuha nga sensilyo.

Nainopan ini niya ngan duro an kahipausa ni Plas. Tungod

han iya kakalasi, nakabaton hiya, “kay ano bubuhaton ko
man?” kon imo la ako pababay-an dinhi bangin ako iglupad
hin makusog nga hangin yana o buwas. Kaupod hit akon
mga kasangkayan, makakabara sako han pag-awas ha
aragian han tubig nga pwede magin rason han paghitaas
han tubig,” an baton ni Plastiko. Napapukrat hi Plas hin
maupay. Iya ini ginpamiling kun hain nahitutungod hi
Plastiko. Napaginhawa hiya hin hilarom. “Oh, nag iinop la
ngay-an ako!” kasunod nga adlaw, naghunahuna han
importante nga misyon hi Plas.

Yana adi an mga pakiana. Kuha hin usa nga papel ngan
igsurat an iyo mga baton?

1. Hiunong hin ano an iya inop?

2. Ano an ginsumat ni Plastiko kan Plas?

3. Kay ano na hadlok man hi Plas han iya inop?

5. Pag-aradman
Kun napansin niyo an aton ginbuhat yana maaram na
kamo na tanan iyo nabaatian or nahuna-hunaan nga mga
pulong ha istorya nga “Plastiko”

Kitaa adi mga bata na example ni teacher.

Mga pulong Gintutuldok Mga pulong Gin

nga nga pulong nga tutuldok
nagpapakita nagsusumat nga
hin mga hin panahon pulong
lugar
Ngadto ha Naglalakat Usa ka aga Naglalakat
eskuwelahan
Ha kalsada Naglalakat Niyan ha Malilit-ag
han Carmino urhi
Ha tuna Nagsasarang kinabuwasa Malilit-ag
n
Tikadto ha Kumaliding Han sunod Naghuna-
basurahan nga adlaw huna
Ha ilarom Nahibutang
han
basurahan
Ha mga Malilit-ag
agianan han
tubig

Yana kay maaram naman kamo kun ano an iba-iba na mga

pulong andam na ba?

Sige kuha hin usa na papel para suratan hit iyo answer.

Pilia ngan lidongi an eksakto nga pantulidong pamanahon

o panlugar para makumpleto an mga pamulong.

1. Nakadto he eskuwelahan hi Plas hin temprano

__________.
(kada aga, kada kulop, kada udto)

2. Naparigo kita _________.

(kada adlaw, kada semana, kada bulan)

3. Angay nga ighatag han mga eskuwela an ira mga

proyekto__________.
(kahuman han petsa han pagpasa, antis han petsa han
 pagpasa) Opo, teacher.

Tapos na mag answer an tanan.

Magkarit mga bata. Gin adman naton an iba-iba nga mga
pamulong
Sige daw ano pa adto anat gin adman yana mga bata?
Magkarit mga bata.

IV. Ebalwasyon

Buruhaton 1

Pamaagi: Linyahi an mga pantulidong. Tapos igsurat ha blangko nga linya kun ano nga klase han
pantulidong an ginamit.

_____________1. Naagi kami ha kalsada han Real antis umuli.

_____________2. Makaon kami hit alas-sais.

_____________3. Nagdadlagan an kabataan ngadto ha plasa.

____________4. Mabisita kami han amon mga patod ha sunod nga semana.

__________5. Ha tent kumaturog hi Rosa.

V. Buruhaton ha Balay

Gamita ha pamulong an masunod nga pantulidong panlugar ngan pantulidong pamanahon.

1. Ha basurahan

2. ha dagat

3. kagab-ihon

4. timprano