REVIEWER FOR MIDTERM (FIL12)
bilang
Fil 12
TOPIC 1: BATAYANG KAALAMAN SA MGA
TEORYA SA PANANALIKSIK NA AKMA O
MULA SA LIPUNANG PILIPINO
Ayon kay Abend (2013), ang mga teorya ay binuo
upang “magpaliwanag, magbigay ng prediksyon
hinggil sa, o nakatulong sa pagunawa sa penomenon,
at sa maraming sitwasyon, ay naglalayon ding suriin
ang kabuluhan at palawakin pa ang umiiral na
kaalaman. ”
batayang teoretikal
 estrukturang nagtatahi o sumusuporta sa
teorya ng pananaliksik.
 inilalarawan nito ang teorya ng pananaliksik
at ipinapaliwanag kung bakit umiiral ang
suliranin ng pananaliksik.
Ayon kay Torraco (1997), may tatlong
konsiderasyon sa pagpili ng teorya bilang bahagi ng
batayang teoretikal: pagiging akma sa pananaliksik,
linaw at/o dali (ease) ng aplikasyon sa pananaliksik,
at bisa ng teorya sa pagpapaliwanag o paghahanap ng
sagot sa mga tanong ng pananaliksik.
APAT NA TIYAK NA PARAAN KUNG PAANO
NAPATITIBAY NG BATAYANG
TEORETIKAL ANG PANANALIKSIK:
1. Tinutulungan nito ang mambabasa na
suriing mabuti ang pananaliksik na kaniyang
binabasa
2. Tinutulungan nito ang mambabasa na
suriing mabuti ang pananaliksik na kaniyang
binabasa
3. Tinutulungan nito ang mananaliksik na
malinaw at hakbanghakbang na sagutin ang
mga tanong ng pananaliksik
4. Nililinaw rin nito ang saklaw at limitasyon
ng pagsusuri sa datos at/o pagbubuo ng mga
kaisipan at/o teorya na isasagawa ng
mananaliksik.
MGA DISKURSO AT IBA’T IBANG TEORYA
Diskurso sa Nasyonalismo - “Lisyang Edukasyon
ng mga Pilipino”
Renato Constantino- ang nagsulat ng
MISEDUCATION OF THE FILIPINO na
malayang isinalin ni Luis Maria Martinez sa Flipino
“LISYANG EDUKASYON NG MGA PILIPINO”
na naglalaman ng pagsusuri ni Constantino sa
kalagayan ng edukasyon sa bansa.
TINALAKAY DIN SA LISYANG EDUKASYON
NG MGA PILIPINO ANG SUMUSUNOD:
 Kakulangan sa pagsusulong ng makabayang
edukasyon
 Pananaw sa ugnayan ng Pilipinas at ng
Estados Unidos at pagbihag sa kaisipan.
Ang ginamit na paraan ng mga Amerikano
sa paglupig sa bansa ay ang edukasyon.
 Si Heneral Otis, ang heneral mismo ang
pumili at nagpabili ng mga materyal, libro
na gagamitin. (Unti-unting inalis ang mga
likas na mithiin ng mga Pilipino upang
mabura ang lahat ng palatandaan ng
pagtutol.)
 Edukasyong Kolonyal.
 Jones Act na naglalayong kahit inihahanda
na ang mga Pilipino sa pangangasiwa ng
pamahalaan (bago at habang umiiral ang
panahon ng Komonwelt) ay hindi ibinigay
sa mga Pilipino ang pamahalaanan ang
kagawaran ng edukasyon.
 Pagkakalikha sa mga Amerikanong
kayumanggi ang balat Pagtingin sa sariling
bayani bilang isang tulisan (halimbawa na
lamang si Macario Sakay)
 Layunin ng Edukasyong Amerikano na
lalong lumitaw sa Benevolent Assimilation
ni Pangulong McKinley (Disyembre 21,
1891). (hard to swallow pill, hindi sila
pumunta para sagipin ang kamangmangan
ng mga Pinoy)
 Pag-alis ng makabayang mithiin gamit ang
wikang Ingles, pamumuhay at paniniwala na
nakaangkla sa mga Amerikano. Ang isang
ulirang kolonyal ay tunay na kopya ng
kanyang kolonyalista
 Binabasa natin ang kasaysayan ng ating mga
ninuno na para tayong mga turista sa isang
dayuhang lupa.
 Pagsusuri sa larawan ng isang bukirin
TUNGKULIN NG EDUKASYON:
 Paghubog sa tao nang magampanan
nang buong husay ang papel niya sa
 lipunan at HINDI lamang pangangalap
ng impormasyon.
 HINDI hiwalay ang edukasyon sa
lipunan.
 HINDI ito dapat ihiwalay sa
kasalukuyang kalagayan ng bansa
‘HINDI KINAKAILANGANG PARE-PAREHO
ANG KAHINGIAN NG EDUKASYON SA LAHAT
NG LAHI.’
 Ang Internasyonalismo at Mga Pilipinong
Maka-dayuhan “…may ilang Pilipinong mas
inalala ang dayuhan na baka masaling ang
damdamin at mag-isip na sila’y ating
inaaglahi.”
USAPIN NG WIKA
 Sinasabi na hindi magiging tunay na
edukasyon ang umiiral na sistema kung
hindi ito nakabatay sa kahusayan sa
paggamit ng ingles. hindi pa rin ganap ang
espasyong nakalaan para sa katutubong wika
sa loob ng edukasyon.
 tinuturo at ginagamit ang
wikang ingles sa
edukasyon dahil sa
paniniwalang ito raw ang
wika ng demokrasya at
mag-aalis ng pagiging
pribilehiyo ng edukasyon
na nagsimula sa panahon
ng kastila
 Ang paggamit sa wikang ingles ang
humadlang sa pag-unlad ng mga katutubong
wika at dahilan kayat nananatiling hungkag
ang lideratong pampulitika.
IBIG SABIHIN LANG, HINDI LANG
KATUTUBONG WIKA NG PILIPINAS ANG
PINABABAGAL NG WIKANG INGLES
BAGKUS ITO AY MISMONG HADLANG SA
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA SA ATING
BANSA.
 mahalagang komentaryo ni najib saleeby
noong 1924 tungkol sa wika ng pilipinas.
 hindi naman ibig sabihin na hindi dapat pag-
aralan ang dayuhang wika. pero, dapat itong
ituro matapos mabihasa sa sariling wika.
bibilis pa ang pagkatuto ng ibang wika.
DISKURSO SA NASYONALISMO - “TEORIA
DE LA DEPENDENCIA”
 ang teoryang dependensiya ay nakaugat sa
amerika at latina. sila raul prebisch at
theotonio dos santos ang ilan lamang sa
kilalang teorista nito.
 usapin ng pagsasamantala ng mga bansang
industriyalisado sa bansang mahihirap,
halimbawa na lamang ang pangingibabaw sa
kaisipan sa paghihimok sa pagpasok ng
dayuhang puhunan o foreign investment.
 kaisipang nasyonalista at teoryang
dependensiya sa edukasyon ideolohikal na
kritik ng programang k to 12 ng pilipinas ni
san juan (2013) nilinaw sa artikulo ang
kaugnayan ng diskurso sa nasyonalismo at
ng teoryang dependensiya.
 walang saysay ang anumang programang
pangedukasyon kung hindi isasaalang-alang
ang kaunlaran ng mga mamamayan; walang
saysay ang edukasyong hindi nasyonalista,
kahit ito pa’y sumusunod sa “pamantayang
global”.
TOPIC 2: MARXISMO at IBA PANG KRITIKAL
NA DISKURSO SA IBA’T IBANG ISYU
 Sa artikulong “Kontra-Gahum: Pagsipat sa
Tema, Pilosopiya at Ideolohiya ng Piling
Kontemporaryong Tulang Radikal Tungo sa
Kontekstwalisasyon ng Kristisismong
Marxista” ni San Juan (2010). Inilahad ang
tatlong karagdagang tanong ng mga
Marxistang mananaliksik: “Sa anong paraan
nagsisilbing propaganda ng status quo ang
katha; o ito ba’y nagtatangkang
sumalansang sa status quo.
Tolentino (2009)
 Sa kontekstong Pilipino, isa sa mga
mabisang adapsyon ng mga ideyang
Marxista sa panunuring pampanitikan ang
konseptong Pagaklas/Pagbaklas/ Pagbagtas
MARXISTA rin ang panunuring pangmidya ni
Tolentino (2013) na mababasa sa artikulong “Ang
mga Gamit ng Teorya ng Media at Lipunan o Teorya
ng Kritikal na Buhay at Lipunan”

 Ang kasalukuyang inprastruktura na
bumabalangkas ng kalidad ng impormasyon
at ipinapalaganap na textong media, ang diin
ay sa kita at hindi sa pagbabalita.
MEDIA(MEDYA) - ay repository ng mismong
capital na komoditi – na magical na nagbubura ng
anumang bahid ng paggawa, at sa efektibong
branding ay nakapanghimok ng pagtangkilik.
 Ginagamit din ang MARXISMO para suriin
ang patakarang ekonomiko at planong
pangkaunlaran, partikular ang epekto nito sa
uring manggagawa at iba pang sector na
kabilang sa “inaapi”
“pinagsasamantalahan”.

TOPIC 3: MARXISMO AT IBA PANG
KRITIKAL NA DISKURO SA IBA’T IBANG
ISYU
KARL MAX
 Pilosopong Aleman na kritiko ng sistemang
kapitalismo at katuwang sa pananaliksik ni
Friedrich Engels
MGA TANONG NA SINASAGOT SA
MARXISMO
1. Ano-ano ang uring panlipunan ang nasa
teksto?
2. Paano nagtunggalian ang mga uring
panlipunan sa teksto?
3. Sino ang nang-api at inapi, nagsamantala o
pinagsamantalahan?
4. Paano inilalarawan ang mga karakter? Bida
ba o kontrabida?
5. Paano bumangon sa kaapihan o sitwasyong
mapagsamantala ang karakter?
6. Paano nagsasamantala sa iba ang ilang
karakter?
7. Aling uri ng panlipunan ang nagtagumpay sa
huli?
Kontra-Gahum: Pagsipat sa Tema, Pilosopiya at
Ideolohiya ng Piling Kontemporaryong Tulang
Radikal Tungo sa Kontekstwalisasyon ng
Kristisismong Marxista
 Artikulo ni San Juan (2010) – Siya ang
naglahad ng tatlong karagdagang tanong ng
mga markistang mananaliksik.
1. Sa anong paraan nagsisilbing
propaganda ng status quo ang katha? O
ito ba’y nagtatangkang sumalansang sa
status quo?
2. Ano ang sinasabi ng katha ukol sa
pagsasamantala? O isinasantabi ba nito
ang mga tunggalian sa lipunan o dali
kaya’y isinisisi sa ibang bagay?
3. May solusyon bang inihahapag ang
katha sa mga suliraning inilahad nito?
o
PAG-AKLAS/ PAGBAKLAS/PAGBAGTAS -
Kontekstong Pilipino (aklat) ni Tolentino (2009)
 Binigyang-diin ang politikal na pagbasa.
TEORYA NG MEDIA AT LIPUNAN O
TEORYA NG KRITIKAL NA BUHAY AT
LIPUNAN
 Panuring Pangmidya ni Tolentino (2009)
 Binigyang-diin ang ugnayan ng monopolyo
ng mga kapitalista sa midya at ng direksyon
ng midya
IDEYA
 Ang lahat ng aktwal na karanasan ay
natutunghayan na lamang sa pamamagitan
ng mediasyon ng global na kapitalismo na
nanghihimok ng tungo sa gitnang uring
panuntunan sa isang bansa
MIDYA
 Repository ng mismong kapital ng komoditi
 Nagbubura ng anumang bahid ng paggawa
at epektibong branding ay nakapanghimok
ng pagtangkilik
MARXISMO
 Ginagamit din upang suriin ang patakarang
ekonomiko at planong pangkaunlaran,
partikular na epekto nito sa uring
manggagawa at iba pang sektor na kabilang
sa inaapi o pinagsasamantalahan.

TOPIC 4: ANG SIKOLOHIYANG PILIPINO
Virgilio Gaspar Enriquez

 Ama ng Sikolohiyang Pilipino (1975)

 Ang unang naglinang ng ideya ng
Wika at Kultura
Sikolohiyang Pilipino
 Itinuro niya sa UP ang Sikolohiyang sa  Pambansang pagkakakilanlan at pakikilahok
Wikang Filipino nang magsimula siyang sa iba’t ibang lokal at nasyonal na isyu
magturo noong 1965
 Northwestern University sa Evanston,
Illinois
 Ang lalong nagpaigting ng pagtuturo sa
oryentasyong-Filipino

Pag-aaral ng Diwa – ang pagpapahalaga at

pagkakaroon ng malay.

 Pag-aaral ng kalooban at kamalayan

(emotions and experienced knowledge),
ulirat (awareness of one’s surrounding),
isip (information and understanding),
diwa (habits and behavior), at kaluluwa
(soul).

Angat-patong (Yacat) - Tinawag ni Enriquez na

angat-patong ang pag-angkat ng konsepto sa
kanluraning na isang sikolohiyang malayo, hindi
angkop o nararapat sa kaisipan, karanasan at
oryentasyon ng lokal na populasyon.

Enriquez, 1985 at Lagmay, 1984

Misedukasyon – yakapin ang pagtuturo ng

sikolohiya sa wikang Ingles, pagbunsod ng
popularidad ng pag-aaral ng sikolohiya

Pe-pua at Protacio-Marcelino 2000 MGA ARGUMENTO SA SIKOLOHIYANG

PILIPINO
 Ang Sikolohiyang Pilipino ay paraan ng
pag-aaral ng sikolohiya bunga ng karanasan,
kaisipan, at oryentasyong Pilipino, at
pagpapaliwanag sa sariling paraan ng pag-
iisip, pagkilos, at pagpapakita ng
damdaming Pilipino
Indigenization (Pagsasakatubo) from within
 Pagsipat sa mismong kultura, kasaysayan at
karanasan ng mga Pilipino, pag-unawa sa
lokal na wika, pag-unawa ng pag-uugali ng
mga Pilipino mula sa mga Pilipino (panloob
na pagsipat)
 Paggamit ng Wikang Tagalog sa
pananaliksik at kontribusyon sa SP
at Paggamit ng iba pang wika ng
bansa
 Kawalan ng espasyo ng paggamit
ng Wikang Ingles sa SP at ang
“pagsisikolohiya sa Ingles”
(pagbabantay sa Wikang Ingles ng
panimulang gawain)
 Katutubong konsepto at teorya.
Pagtigil ng “pag-aangat-patong”
 Sikolohiyang Pilipino bilang
kilusan at disiplina

Yacat - Ang mga Pilipino ang pinagtutungkulan nito.

 Ang SP ay sikolohiyang atin.
 Ang SP ay sikolohiya natin.