… Ara

Hilmi Ziya Ülken

… … …

H!lm! Z!ya Ülken (3 Ek"m 1901, İstanbul – 5

Haz"ran 1974, İstanbul), Türk düşünce yaşamında
ve Türk"ye'de b"r felsefe geleneğ"n"n oluşmasında
büyük etk"s" olmuş felsefec" ve sosyologdur.

H!lm! Z!ya Ülken

Doğum 3 Ek"m 1901
İstanbul, Osmanlı
İmparatorluğu
Ölüm 5 Haz"ran 1974
(72 yaşında)
İstanbul, Türk"ye
Meslek Yazar, felsefec" ve
sosyolog
Vatandaşlık Türk"ye

Hayatı …

H"lm" Z"ya Ülken İstanbul Sultan"s"’n" (İstanbul

L"ses") (1918) ve Mekteb-" Mülk"ye’y" (A.Ü. S"yasal
B"lg"ler Fakültes") b"t"rd" (1921). Aynı yıl
Darülfünun-ı Osman" (bugün İstanbul Ün"vers"tes")
Edeb"yat Fakültes" Beşer" Coğrafya Kürsüsü’ne
as"stan oldu. Aynı fakültede felsefe tar"h" ve
sosyoloj" öğren"m" gördü. 1933’e değ"n sosyoloj",
felsefe, tar"h ve coğrafya öğretmenl"ğ" yaptı.
Umum" İçt"ma"yat (1931), Türk Tefekkürü Tar"h"
(1932-33, 2 c"lt) adlı k"tapları yayımlandıktan
sonra uzmanlık eğ"t"m" "ç"n Almanya'ya g"tt"
(1934). Türk"ye’ye döndükten sonra İ. Ü. Edeb"yat
Fakültes"’nde Türk Tefekkür Tar"h" Kürsüsü’ne
doçent olarak atandı (1935). 1944 yılında
profesör, 1957 yılında ord"naryüs profesör oldu.
1973’te A. Ü. İlah"yat Fakültes"’nden emekl" oldu.
H"lm" Z"ya Ülken, 1938-1943 yılları arasında İnsan
derg"s"n" yayımladı ve Edeb"yat Fakültes" Sosyoloj"
Derg"s"’n" yönett". Türk düşünce tar"h" üzer"ne
yaptığı çalışmalarla sosyal b"l"mlere öneml" katkılar
sağlamış olan Ülken 5 Haz"ran 1974’te İstanbul’da
öldü.[1]

Çalışmaları …

H"lm" Z"ya Ülken XX. yüzyılın 30. yıllarından Türk

tefekkürü, düşünces" hakkında araştırma yapmaya
başlamış, "k" c"ltl"k "Türk tefekkürü tar"h"" k"tabını
yazmıştır. O, bu k"tabı Galatasaray L"ses"'nde
hocalık yaparken kaleme alarak yayımlatır. Al"m bu
konuyu b"r fen g"b" de tedr"s etm"şt"r.

F"lozofun yaratıcılığında öneml" yer tutan "Türk

tefekkürü tar"h"" k"tabı yazarına şöhret
kazandırmıştır. Türk"ye Cumhur"yet"'n"n "lk
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk k"tabı
yüksek değerlend"rm"ş, H"lm" Z"ya Ülken'le
görüşmüştür.

H"lm" Z"ya Ülken'"n felsefe tar"h"ndek" öneml"

h"zmetler"nden b"r", İslam alem"n"n felsefes"n",
düşünces"n" s"steml" b"r şek"lde araştırmasıtır.

Dante (1265-1321) "İlah" komedya" poemasında

Muhammed'e ve Al"'ye olumsuz tutum beslem"ş,
onları poemanın, "Cehennem" bölümünde suçlu
olarak gösterm"şt"r. H"lm" Z"ya Ülken Dante'n"n
Muhammed'e yaklaşımı meseles" hakkında
yazarken, poemanın f"k"r kaynaklarını de
kaydetm"şt"r. Al"m yazıyor: "Dante 'İlah"
Komed"'nın ('La D"v"na Commed"a') Cehennem
(Inferno) kısmında Muhammed'" yer altının
sek"z"nc" katında oldukça saygısız b"r "fade "le tar"f
ed"yor. Oysa, Palak"os bu eser hakkında yaptığı
tetk"kler"nde Dante'n"n konuyu, "çer"k tarzını,
manev" m"raç f"kr"n" tamamen İbn Arab"'ye borçlu
olduğunu gösterm"şt"r."

H"lm" Z"ya Ülken Dante'n"n İslam'dak" Yaratış ve

Ah"ret (Mebde ve Mead) görüşmes"nden ve başlıca
İbn Arabî'n"n "Fütuhat el-Mekk"yye" s"nden
yararlandığını b"ld"rm"şt"r.[2]

Başlıca yapıtları …

Sosyoloj! ve felsefe alanındak!

çalışmaları …

Umum" İçt"ma"yat (1931)

Aşk Ahlakı (1931)

Türk Tefekkürü Tar"h" (1933-1934)

İnsanî Vatanperverl"k (1933)

Türk F"lozofları Antoloj"s" (1935)

Türk M"st"s"zm"n" Tedk"ke G"r"ş (1935)

İçt"ma" Doktr"nler Tar"h" (1940)

Z"ya Gökalp (1942)

D"n" Sosyoloj" (1943)

Şeytanla Konuşmalar (1943)

Yahud" Meseles" (1944)

İslam Düşünces" (1946)

Ahlak (1946)

M"llet ve Tar"h Şuuru (1948)

Sosyoloj"n"n Problemler" (1953)

Veraset ve Cem"yet (1957)

Tar"hî Maddec"l"ğe Redd"ye (1958)

Türk"ye’de Çağdaş Düşünce Tar"h" (1966)

Eğ"t"m Felsefes" (1968)

İslam Felsefes" (1969)

Varlık ve Oluş (1969)

B"lg" ve Değer.

Ruh ve Beden Meseles" .

Toplum Yapısı ve Soyaçekme

Romanları
…
Posta (1941)

Yarım Adam (1942)

Kaynakça …

1. ^ Sanay, Eyyüp (1992). H!lm! Z!ya Ülken. Türk

Büyükler" D"z"s": 26. Ankara: Kültür Bakanlığı
Yayınları. s. 13. ISBN 975-17-1106-1.

2. ^ Aytǝk Zak"rqızı. "H"lm" Z"ya Ülkǝn Danten"n

İslam d"n"nǝ münas"bǝt" haqqında", Dövlǝt vǝ
d!n. İct!ma! f!k!r toplusu, Bakü, Mart-N!san
2011. 2(22). sf. 77-81

Dış bağlantılar …

Balakbabalar Muhs"n. Ord. Prof. H"lm" Z"ya 2

Haz"ran 2018 tar"h"nde Wayback Mach"ne
s"tes"nde arş"vlend" .

Bu sayfanın düzenleme geçm"ş"n" görüntüle.

İLGİLİ MADDELER

Yılmaz Özakpınar

Sadr! Ertem
Türk s"yasetç"

İstanbul Ün!vers!tes! Felsefe Bölümü

V!k!ped!

Aks" bel"rt"lmed"kçe "çer"ğ"n kullanımı CC BY-SA 3.0

l"sansı kapsamında uygundur.
Kullanım Şartları • G"zl"l"k "lkes" • Masaüstü