Wikang Filipino Sa Panahon ng mga

Amerikano at Hapones
Hindi nagkaroon ng katuparan ang pangarap ng mga Pilipino na
magkaroon ng sariling wikang gagamitin nila sa pakikipagkomunikasyon
sa panahon ng Espanyol.
 
Hindi nagkaroon ng katuparan ang pangarap ng mga Pilipino na magkaroon ng sariling wikang
gagamitin nila sa pakikipagkomunikasyon sa panahon ng Espanyol. Ito marahil ang dahilan kung
bakit hindi rin nagtagumpay ang mga rebelyong sumibol sa iba’t ibang panig ng bansa. Bukod sa
kakulangan sa armas, wala ring isang wikang nagamit na nauunawaan ng lahat.

Panahon ng Amerikano
(Hango sa ”Ang Wikang Pang-Edukasyon Noong Panahong Amerikano Hanggang sa
Kasalukuyan,” Nelly I. Cubar, 1982)
Itinatag ng mga Amerikano ang mga pampublikong paaralan at ginamit nila ang Ingles bilang
wikang panturo nang dumating sila sa Pilipinas noong 1898. Ang mga taong sabik magkaroon ng
edukasyon ay pumunta sa mga bagong bukas na mga paaralan.

Noong 1901, sa pagrekomenda ng General Superintendent, ipinasa ng Philippine Commission

ang Act no. 74 at inilagay lahat ng paaralang natatag na sa pangangasiwa ng Department of
Public Schools at ginawa ang Ingles bilang tanging wikang panturo. Di natagalan, itong
probisyong ito ay isinama sa Administrative Code noong 1917 sa ilalim ng Article IV, Section
22.

Itinakda sa preamble ng Jones Law noong 1916 ang kalayaan ng Pilipinas kapag mayroon nang
matatag na anyo ng pamahalan. Dahil nakikinita nila na ang literasiya at wikang panlahat ang
nagiging batayan ng isang matatag na gobyerno, minabuti ng mga Pilipinong lider na
magampanan ng Ingles ang hinihinging ito ng batas.

Tiniyak ng mga Pilipinong lider sa Estados Unidos na mananatiling mahalaga ang Ingles sa
paaralang pampubliko kahit na magkaroon ng pagbabago ang politikal na estato ng bansa. Ito
ang sagot nila sa mga tanong ng mga Amerikanong lehislador na nababalisa tungkol sa papel na
gagampanan ng Ingles kung magkaroon na ng kalayaan ang Pilipinas.

Pagkatapos magawa ang educational survey noong 1925, nagkaroon ng alinlangan tungkol sa
bisa ng wikang Ingles kaya pinasa ng gobyerno ang Concurrent Resolution No. 17–inulit dito
ang suportang ibinigay sa mga paaralang pampubliko para mapadali ang pagtatag ng isang
bayang nagsasariling namamahala, malaya, at demokratiko, at nakasalalay sa mga mamamayang
nakapag-aral at napakikinabangan. Sa wari, ang literasiyang nilalayong matamo ay ang sa Ingles
dahil ang Ingles lamang ang ginagamit sa mga paaralang pampubliko.
Ang pag-aproba ng Tydings-McDuffie Law na nagtatakda ng petsa ng kalayaan ng Pilipinas ay
nagpatahimik ng pag-alala ng mga Pilipinong politikal na lider. Dahil dito, napawi ang kanilang
pag-aalinlangan kung ano ang dapat maging anyo ng isang matatag na gobyerno.

Noong itinatag ang Commonwealth Constitution, walang indikasyon sa Constitutional

Convention na gawin ang Ingles bilang wikang pambansa. Itinakda ang isang probisyon para sa
pagdebelop ng isang wikang pambansa batay sa isa sa mga umiiral na mga katutubong wika.
Binanggit ang Ingles, kaugnay ng paggamit nito, bilang isa sa mga opisyal na wika. Noong
Disyembre, 1937, prinoklama ang wikang pambansa batay sa Tagalog at itinuro ito sa mga
paaralan mula noong 1940.

Samantala, ang wikang Espanyol ay tuluyang nanamilay sa pagpasok ng mga bagong opisyal na
wika, ang Ingles at Filipino. Dahil dito’y napadali ang daloy ng kaisipan at kaunlaran at ang
epekto ng impluwensiyang pangkalinangan ay nakapagpatighaw sa kalooban ng mga Pilipino
upang kalabanin ang bagong kapangyarihang kolonyal. Mababanaag sa ating panitikan sa
panahong ito ang pagpasok ng bagong kultura na di naglao’y lubusang lumukob sa katauhan ng
higit na nakakaraming Pilipino.

Panahon ng mga Hapones

Noong Panahon ng mga Hapones napansin ang pagtuturo ng wikangpambansa, ngunit pagkaraan
ng Hulyo 4, 1946 noong nagkaroon tayo ng kalayaan, ang suliranin tungkol sa paggamit ng
wikang pambansa at wikang Ingles ay hindi na gaanong pinansin dahil sa mga suliranin pang-
ekonomiya na dapat munang asikasuhin ng pamahalaan lalo na at katatapos lamang ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Ang kainitan ng panitikang Pilipino mula noong 1935-1941 ay biglang nanlamig sa pagdating ng
mga Hapones. Ang kalayaan sa pagsulat ay nahalinhan ng takot. Sino ang makasusulat o
magsusulat sa panahong ang hanap ng mga tao’y kaligtasan sa kamay ng mga Hapones na balita
sa kalupitan? Nagsara ang mga palimbagan maging Ingles at Tagalog. Subalit pagkalipas ng
ilang buwan, pagkatapos pumasok ng mga Hapones, pinahintulutan ding buksang muli ang
lingguhang magasing Liwayway sa pangangasiwa ni Kin-ichi Ishikawa, isang Hapones na may
malawak na kabatiran sa layunin at tunguhin ng panitikan.

Sumunod na ring binuksan ang pahayagang Taliba sa labis na kagalakan ng mga manunulat. Ang
panulaan sa panahong ito’y nagkaroon ng karagdagang anyo–ang malayang taludturan o free
verse. Lumabas rin ang ilang tulang Tagalog na nahahawig sa haiku o hokku ng mga Hapones.
Umunlad ang wikang Tagalog sa panahong ito dahil napilitan ang mga manunulat lalo na iyong
mga nagsusulat dati sa Ingles, na magsulat sa Tagalog dahil nga ipinagbawal ng mga Hapones
ang paggamit ng wikang Ingles.