SYMplus Draaien Werkbook Open

DEMO
DEMO
3., herziene Oplage 2016
Alle rechten voorbehouden

Het vermenigvuldigen of kopiëren, ook van afzonderlijke tekstfragmenten , foto’s of tekeningen is niet
toegestaan zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Dat geldt zowel voor vermenigvuldiging
door middel van kopiëren of op enige andere wijze, als voor het kopiëren op ilm, band, platen,compac
disk, sheets of andere media.
Uitgegeven door: CNC KELLER GmbH, D-42119 Wuppertal, Vorm Eichholz 2
Auteur: Siegfried Keller

Actualisering en herziening: Klaus Reckermann
Afbeeldingen en zetwerk: CNC KELLER GmbH
Bestelnr.: HD-N-KSD-PC
Voorwoord
De irma KELLER GmbH ontwikkelt sinds 1982 toonaangevende software voor CNC-kwaliicatie.
Duizenden klanten in bijna 80 landen maken gebruik van software KELLER.
Wij zijn verheugd dat wij met SYMplus opnieuw nieuwe, moderne software voor draaien en frezen kunnen
presenteren. Met SYMplus en de nieuwe werkboeken bent u zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht
verzekerd van een bijzonder innovatief product voor CNC-opleidingen.
Door de opleidingsstructuur met vier verschillende niveaus is het programma bijzonder overzichtelijk.
De verschillende softwaresystemen en de nieuwe en uitgebreide werkboeken zijn daarbij optimaal op
elkaar afgestemd:
In deze virtuele, 3D-leeromgeving vindt u de volgende werkwijzen: Werkplaats, Machine en

Bediening.
In de werkwijze Werkplaats kunt u de omgeving van de CNC-machines, zoals Meten en
Controleren, Aanspannen etc. interactief leren kennen.
In de werkwijze Machine kunt u de machine helemaal uit elkaar halen en de functie van de
afzonderlijke onderdelen interactief leren kennen.
Van bijzondere betekenis is ook de werkwijze Bediening: Hier kunt u, bijna net zoals bij een
echte machine, oefenen en daarbij belangrijke kennis opdoen voor de CNC-praktijk. U kunt
zelfs oefenen met een virtuele crash, waarbij u net als in de realiteit 'de schrik van uw leven'
zult krijgen.
Op dit opleidingsniveau maakt u kennis met de basisprincipes van het programmeren met
G- en M-functies, ofwel de CNC-basisopleiding Vroeger werd dit opleidingsniveau aangeduid
met DIN/PAL, maar vanaf versie 5.1 noemen we het PALplus met de werkwijzen PAL-multi-
DEMO
media, G1 G2 G3 en PAL-simulator.
De naam PALplus is vooral verbonden met de irma KELLER, terwijl de door PAL nu voorge-
schreven examenstof voor de PAL-examens vanaf 2009 staan voor een werkelijk goede en
toekomstgerichte CNC-basisopleiding - een extra plus-punt voor studenten en docenten.
Het aanleren van deze, wat betreft kwaliteit en kwantiteit aanzienlijke uitbreidingen geschiedt
nu in de combinatie van een werkboek met PAL-multimedia (ook verkrijgbaar in de studen-
tenversie) en de PAL-simulator met zeer veel nieuwe, informatieve afbeeldingen.
Het ervaringsgerichte leren met PAL-multimedia maakt deze uitgebreide, nieuwe CNC-basis-
opleiding bovendien toegankelijker.
Dit opleidingsniveau heeft betrekking op de besturingsgerichte CNC-vervolgopleiding.

Bewerken geschiedt bij de besturingssimulatoren met de unieke, geleide NC-editor (net als
bij de PAL-simulator) en een groot aantal informatieve afbeeldingen. In combinatie met de
duidelijke 3D-simulatie kunnen de verschillende besturingen optimaal worden aangeleerd.
En zoals altijd bij SYMplus: Met CAD/CAM hebt u de beschikking over een bijzonder professi-
oneel, graisch programmeerssysteem, dat garant staat voor een naadloze overgang naar
de productie.
Bijzondere nadruk ligt op het gebruik van het automatisch herkennen van restmateriaal: Snel-
ler en met een kortere looptijd van de machines optimale NC-programma's ondanks com-
plexere taken - dat kan dankzij de Graische dialoog.
Wij wensen u veel succes en plezier bij het werken met de nieuwste versie van SYMplus , 5.1 in de
CNC-theorie, in de virtuele CNC-praktijk en bij de reële productie met behulp van CNC-machines.
Siegfried Keller
Wuppertal, voorjaar 2009
© CNC KELLER GmbH 1

Inhoud Werkboek Draaien
A Algemeen ............................................................................................................................................ 4
A.1 De vier opleidingsniveaus .................................................................................................................. 4
A.2 De werkwijzen binnen de verschillende opleidingniveaus ................................................................. 5
B Bedieningsinstructies ................................................................................................................... 6
B.1 De Start-assistent............................................................................................................................... 6
B.2 De betekenis van de symbolen rechtsboven in de kopregel .............................................................. 6
B.3 Extra functies ..................................................................................................................................... 6
B.4 Muisfuncties ....................................................................................................................................... 7
B.5 Verschillende bedieningsconcepten ................................................................................................... 7
1 De virtuele 3D-leeromgeving ...................................................................................................... 8
1.1 Werkplaats ......................................................................................................................................... 9
1.1.1 Rondleiding ................................................................................................................................... 9
1.1.2 Meten en controlen ..................................................................................................................... 10
1.1.3 Draaimoment in theorie en praktijk ............................................................................................. 14
1.1.4 Mechanisch en hydraulisch spannen .......................................................................................... 16
1.2 Machine............................................................................................................................................18
1.2.1 Kennismaking met een CNC-draaibank ...................................................................................... 18
1.2.2 Zo werkt het! ............................................................................................................................... 19
1.2.3 Het 802C-toetsenbord ................................................................................................................. 21
1.3 Bediening .........................................................................................................................................22
1.3.1 Een CNC-draaibank bedienen .................................................................................................... 22
1.3.2 Programmeren en produceren .................................................................................................... 25
1.4 Ongelukken voorkomen ................................................................................................................... 26
DEMO
2 Programmeren met PALplus .................................................................................................... 28
2.1 De werkwijze PAL-multimedia .......................................................................................................... 29
2.1.1 Plezier beleven aan CNC ............................................................................................................ 29
2.1.2 De leerdoelen van PAL-multimedia ............................................................................................. 30
2.1.3 Beoordeling en certiicaat............................................................................................................ 31
2.2 Werkwijze G1/G2/G3 ....................................................................................................................... 32
2.2.1 G1 en G2/G3 met I en K ............................................................................................................. 32
2.2.2 G1 en G2/G3 met R .................................................................................................................... 32
2.2.3 Contour voor importeren in PAL-simulator .................................................................................. 33
2.3 Werkwijze Inrichten .......................................................................................................................... 34
2.3.1 Gereedschap oproepen .............................................................................................................. 34
2.3.2 Gereedschap vastleggen ............................................................................................................ 34
2.3.3 Magazijn wijzigen ........................................................................................................................ 35
2.3.4 Magazijn vastleggen ................................................................................................................... 35
2.4 Werkwijze PAL-simulator.................................................................................................................. 36
2.4.1 De instellingen Toetsdoelen en Vervolgopleiding ................................................................... 36
2.4.2 Snijgegegevens voor de gereedschappen in PAL-simulator....................................................... 36
2.4.3 Van werkwijze G1/G2/G3 naar PAL-simulator ............................................................................ 37
2.4.4 Simulatiesoorten ......................................................................................................................... 38
2.4.4.1 2D-simulatie ........................................................................................................................... 38
2.4.4.2 3D-simulatie ........................................................................................................................... 39
2.4.5 Programmeren ZONDER cycli .................................................................................................... 40
2.4.5.1 Bewerking buitenkant............................................................................................................. 40
2.4.5.2 Bewerking binnenkant inclusief passingmaat ........................................................................ 41
2.4.6 Draaien ZONDER snijradiuscorrectie (SRC) .............................................................................. 42
2.4.6.1 Maten bij asparallele contourelementen ................................................................................ 42
2.4.6.2 Maten bij niet- asparallele contourelementen zonder SRC.................................................... 43
2.4.7 Draaien MET SRC ...................................................................................................................... 44
2.4.7.1 Basisbegrippen van SRC ....................................................................................................... 44
2.4.7.2 Maten bij niet-asparallele contourelementen met SRC.......................................................... 45
2 © CNC KELLER GmbH

2.4.8 Programmeren MET cycli I.......................................................................................................... 46
2.4.8.1 Voordraaicycli vlak en langs................................................................................................... 46
2.4.8.2 Basisbegrippen voor voordraaien en nadraaien .................................................................... 47
2.4.8.3 Voordraaien en nadraaien bij oplopende contour .................................................................. 48
2.4.8.4 Voordraaien en nadraaien met alopende contour ................................................................. 49
2.4.9 Draaien ZONDER speciale contourfuncties ................................................................................ 50
2.4.10 Draaien MET speciale contourfuncties ....................................................................................... 51
2.4.10.1 Overzicht contourfuncties ...................................................................................................... 51
2.4.10.2 Contour metrondingen, fasen, hoeken en radiï...................................................................... 52
2.4.10.3 Contour met ondingen, fasen. hoeken, radiï enabsolute middelpunten................................. 53
2.4.11 Programmeren MET cycli II......................................................................................................... 54
2.4.11.1 Boorcyclus en inwendig bewerken......................................................................................... 54
2.4.11.2 Draaisnijcyclus, vrijsteekcyclus enomspannen ...................................................................... 55
2.4.12 Subprogramma’s ......................................................................................................................... 57
2.4.13 Programmeren met subprogramma's en cycli ............................................................................ 58
2.4.13.1 Uitwendig bewerken van radiale insteken met subprogramma ............................................. 58
2.4.13.2 Voordraaien, nadraaien, schroefdraad en steken .................................................................. 60
2.4.13.3 Uitgebreide voordraaicyclus (lengterichting) en steekcyclus (axiaal) .................................... 61
2.4.14 De afsluitende PAL-toets deel II - versie 2008 ............................................................................ 62
2.4.15 Van PAL tot spanen ..................................................................................................................... 64
2.4.16 Toetsvoorbereiding ...................................................................................................................... 66
3 Programmeren met besturingssimulatoren ....................................................................... 70
3.1 Besturingssimulatoren voor draaien van KELLER ........................................................................... 71
DEMO
3.2 Algemene informatie over de besturingssimulatoren ....................................................................... 72
3.3 De besturingssimulator SINUMERIK 802C ...................................................................................... 72
3.4 Voorbeelden voor andere besturingssimulatoren voor draaien........................................................ 74
3.4.1 GILDEMEISTER EPL2................................................................................................................ 74
3.4.2 TRAUB TX8D .............................................................................................................................. 76
4 Programmeren in de Graische dialoog............................................................................... 78
4.1 Graisch programmeren heeft de toekomst...................................................................................... 79
4.2 Pictogrammen in plaats van G- en M-functies. ................................................................................ 81
4.2.1 Structuur...................................................................................................................................... 81
4.2.2 Pictogrammen voor het maken van de geometrie ...................................................................... 81
4.2.3 Pictogrammen voor het maken van het werkplan ....................................................................... 81
4.3 Geometrieën, werkplannen en NC-programma’s ............................................................................. 82
4.3.1 Werkstuk GEO1 .......................................................................................................................... 82
4.3.2 Werkplan CAM1 .......................................................................................................................... 86
4.3.3 NC-programma voor de besturing GILDEMEISTER EPL2 ......................................................... 89
4.3.4 Werkstuk GEO2 .......................................................................................................................... 90
4.3.5 Werkplan CAM2 (zonder restmateriaal) ...................................................................................... 92
4.3.6 Werkplan CAM3 (met restmateriaal) ........................................................................................... 94
4.4 Overname van CAD-gegevens ........................................................................................................ 96
4.4.1 Geometrie overnemen ................................................................................................................ 96
4.4.2 Werkplan CAM4 .......................................................................................................................... 98
4.4.3 NC-programma voor de besturing TRAUB TX8D ....................................................................... 99
4.5 Werkstuktekeningen voor de Graische dialoog .......................................................................... 100
5 Complete bewerking .................................................................................................................. 102
Toetsenbordlayout in de plus-systemen ..................................................................................... 104
Vakwoordenlijst...................................................................................................................................... 105

A Algemeen
A.1 De vier opleidingsniveaus
Opleidingsniveau I
Van bijzonder belang voor de...
Beroepskeuze Basisopleiding Vervolgoplei- Productie

ding
X X
U maakt ...
... in een virtuele leeromgeving op een geheel nieuwe wijze kennis
met de CNC-techniek.
Opleidingsniveau II

ding
X
U leert ...
DEMO
... de basis van de CNC-techniek volgens DIN 66025 en de
PAL-programmering. Niet makkelijk, maar wel heel belangrijk.
Opleidingsniveau III

ding
X X
U leert ...
... aan de hand van een voorbeeld uit een SINUMERIK-besturing
een van de ca. 50 besturingssimulatoren van KELLER kennen
(de andere simulatoren zijn optioneel).
Opleidingsniveau IV
ding
X X
U ervaart ...
... hoe eenvoudig en snel u met de Graische dialoog of de over-
name van CAD-gegevens in combinatie met een zeer 'intelligent'
werkplan met één druk op de knop NC-programma's voor
willekeurige besturingen kunt maken.

A.2 De werkwijzen binnen de verschillende opleidingniveaus
Om naar een andere werkwijze te gaan, klikt u op in de kopregel
Opleiding-
Hoofdwerkwijzen Subwerkwijzen
sniveaus
De werkplaats CNC-machine CNC-machine

bekijken leren kennen inrichten
Voor zelfstudie Contouren met NC-program- Alleen op te • Machines, • Vrij bewerken

met certiicering rechten en ma's met alle roepen met magazijnen en van een NC-
krommen maken nieuwe PAL- wachtwoord: basismateriaal programma
functie's maken Maken en invoeren • Transfer van
beoordelen van • Conigureren NC-program-
oefeningen en ma's naar CNC-
toetsen machine
DEMO
Programmeren
met behulp van
besturingscom-
mando's
• ...
• ...
• ...
• ...
• Met rechten • Maken van Ontwikkelde NC- • ... • ...

en krommen werkplannen programma's • ... • ...
geometrieën met 'automati- testen in bestu- • Basismateriaal • Inrichtingsbla-
maken in de sche' gereed- ringsformat en snijgege- deren openen
Graische schapswegen vens invoeren
dialoog • NC-program-
• CAD-gegevens ma's voor
overnemen willekeurige
besturingen
maken
• Inrichtingsbla-
deren maken
Voor SYMplus-professionals: Oproepen van alle werkwijzen van opleidingsniveau II, III en IV

B Bedieningsinstructies
B.1 De Start-assistent
Na het oproepen van een werkwijze verschijnt in de opleidingsniveau’s II, III en IV de betreffende
Start-assistent, hier weergegeven zoals in werkwijze NC DIN/PAL in opleidingsniveau II:
U kunt niet alleen selecteren via de opengeklapte lijst, maar ook door met de muis in het blauwe veld te
klikken. Gebruikt u liever het toetsenbord? Druk dan op resp. .
B.2 De betekenis van de symbolen rechtsboven in de kopregel
of (F12) (F11)
Informatie over
de commando's
DEMO
Informatie over
het toetsenbord
(alleen in de opleidingsniveaus
DIN/PAL en besturingen)
Extra functies
(zie hieronder)
of
rechtermuisknop
(zie volgende pag.)
Terug naar
Werkwijzen
(zie pagina 5)
Naar ander
venster
(bij een resolutie

van 1024 x 768)
Stoppen
B.3 Extra functies

Loepbereik vastleggen
Totale werkstuk weergeven (loep terug)
Totale werkruimte weergeven
Rekenmachine oproepen
Puntcoördinaten bepalen
Maten bepalen
Elementinformatie oproepen
Graiek afdrukken
Midden tolerantieveld automatisch

B.4 Muisfuncties
2D
Keuze van de
elementen
(geometrie)
Afmeting van
----- het
loepvenster
Positioneren en
plaatsen van de
loep
(geometrie en
simulatie)
3D-aanzicht / -simulatie
Ligging Positie Grootte Grootte
DEMO
Simulatie v.d. besturing Keuze van re-
gels en
invoervelden
Vooruit bladeren
door de functies
in het keuzeveld
-----
Terugbladeren
door de functies
in het keuzeveld
Cursor-
beweging
Regel voor regel
B.5 Verschillende bedieningsconcepten

Beginners Gevorderden Professionals
• Muisklikken of gebruik maken Het totale veld • Geen muisklikken en geen
•
van de functietoetsen F1, F2, ... gebruiken voor muisklikken. F1, F2, om pictogramfuncties
op te roepen:
• Invoer van de waarden met ... ...
Invoer van F1 = 1,
• getallen met het F2 = 2,
numerieke blok ...
• Bevestigen van de invoer met F10 = 0
TAB-toets
Let op: Als de cursor op een
• Bevestigen van de waarden met numeriek veld staat, moet u op
F1, F2, ... in plaats van
¢ Cursor omlaag
ENTER zoals bij de CNC-bestu-
• ringen 1, 2, ...drukken.

• Gebruik van de ENTER-toets ook • Dubbelklikvoor het oproepen
voor cursor omlaag van iles, gereedschappen, ...
• Openen van het 'blauwe veld'
en voor het veranderen van be-
(pull-down-menu)
• Muisklik direct in het 'blauwe veld' werkingsstappen, NC-regels, ...
gevolgd door keuze
voor het veranderen van de opties

1 De virtuele 3D-leeromgeving
DEMO

1.1 Werkplaats
1.1.1 Rondleiding
Kies het opleidingsniveau Virtuele werkplaats...
...en vervolgens de werkwijze Werkplaats *

Neem eerst een kijkje in de werkplaats.
Opmerking: Loop door de werkplaats door te klikken op .
Wanneer u een van beide ilms
over CNC-draaien of CNC-frezen
hebt opgeroepen, moet u de focus
door op het beeldscherm te klikken
'terughalen'.
DEMO
Daarna mag een kopje kofie of een ... en moet u vooral niet vergeten even
cappuccino natuurlijk niet ontbreken ... naar buiten te kijken.
Bent u nieuwe dingen tegengekomen? Zo ja, welke dan?
* Systeemvereiste: 3D graische kaart

1.1.2 Meten en controlen
De schuifmaat
Op de werkbank liggen enkele meet- en controle-instrumenten
Klik met de muis op de schuifmaat.
Er verschijnt een .
Roep vervolgens door muisklikken de bijbehorende

leermodule op. U ziet dan hoe een schuifmaat
wordt gebruikt.
Meten is vergelijken van een bepaalde lengte of

hoek met een meetinstrument. De uitkomst is een
meetwaarde.
Voor deze schuifmaat geldt:

Meetbereik: mm
Meetnauwkeurigheid: mm
DEMO
Bekijk de simulaties en voer de waarden in:
Nauwkeurigheid van de nonius:
mm mm
+ mm + mm
+ mm + mm
= mm = mm
Lees de meetwaarden af:
mm mm

De schroefmaat
Klik met de muis op de schroefmaat.
Er verschijnt een .

leermodule op. U ziet dan hoe een schroefmaat
wordt gebruikt.
Voor deze schroefmaat geldt:

Meetbereik: mm
Meetnauwkeurigheid: mm
DEMO
Bekijk de simulaties en voer de waarden in:
Spoed van de spindel:
mm mm
+ mm
+ mm + mm
= mm = mm
Lees de meetwaarden af:
mm mm mm

Het bekkaliber
Klik met de muis op het bekkaliber
Er verschijnt een .

leermodule op. U ziet dan hoe een bekkaliber
wordt gebruikt.
Controleren betekent vaststellen of het controleobject de vereiste kenmerken heeft. In dit geval moet wor-
den vastgesteld of de werkelijke maat van het werkstukt binnen de grenzen van de tolerantie ligt.
-zijde Nominale maat: mm
Tolerantie: µm
Kleinste maat: mm
-zijde
Grootste maat: mm
Tolerantieveld:
DEMO
Bekijk de simulaties en voer de teksten in:
Werkstuk A:
Resultaat:
Werkstuk B:
Resultaat:
Werkstuk C:
Resultaat:

Het penkaliber
Klik met de muis op het penkaliber.
Er verschijnt opnieuw een .

leermodule op. U ziet dan hoe een penkaliber
wordt gebruikt.
-zijde Nominale maat: mm
Tolerantie: µm
Kleinste maat: mm
-zijde
Grootste maat: mm
Tolerantieveld:
DEMO
Bekijk de simulaties en voer de teksten in:
Werkstuk A:
Resultaat:
Werkstuk B:
Resultaat:
Werkstuk C:
Resultaat:

1.1.3 Draaimoment in theorie en praktijk
Zoek eerst de draaimomentsleutel en bewerk dan de volgende onderwerpen:
Wat is een draaimoment?
Een kracht die begint bij een hefboomarm veroorzaakt een draaibeweging.
Hoe langer de hefboomarm en/of hoe groter de kracht, des te groter is draaimoment M.
Voorbeeld:
Nm
DEMO ΣMl = ΣMr
Teken vier verschillende evenwichtssituaties met elk ten minste vier gewichten:
ΣMl = ΣMr = Nm ΣMl = Nm ΣMr = Nm
ΣMl = Nm ΣMr = Nm ΣMl = Nm ΣMr = Nm
* De massa van 1 kg heeft een g-kracht van 9,81 N (hier afgerond op 10N) tot gevolg.

Krachten en vervormingen
Benoem de krachten en verschillende lengteveranderingen:
Kracht
Kracht
DEMO
Vul de ontbrekende omschrijvingen in onderstaand diagram in:
Nm
Schroefverdraaiing
Vervorming Vervorming

1.1.4 Mechanisch en hydraulisch spannen
Mechanische spanmiddelen
Mechanische spanmiddelen worden hoofdzakelijk gebruikt bij de fabricage van onderdelen of kleine series.
Hier ziet u bijvoorbeeld een opspanning met kikkerplaat, spanschroef en opvulblok.
1. 2.
Welke opspanning is juist?
Motiveer uw antwoord aan de hand

van de hefboomwet:
DEMO
In de praktijk moet u verschillende opspanmogelijkheden kennen:
Wanneer wordt het universele opvulblok gebruikt?
Op de afbeelding ziet u een getrapt opvulblok. Maar in de catalogus

van de fabrikant staat' Traploos verstelbaar opspanblok'.
Hoe werkt dat?
Welk probleem kan hier ontstaan?
Waarvoor worden schroefblokken doorgaans gebruikt?

Hydraulische spanmiddelen
Hydraulische spanmiddelen worden hoofdzakelijk gebruikt voor serieproductie.
Bepaal in de interactieve module met

welke spandruk hier wordt gewerkt.
De doorsnede van de spancylinder is 30 mm.

Welke kracht werkt er op het werkstuk?
Bekijk het effect van de verschillende spansitua-

ties.
Waar dient bij elke hydralische opspanning op te
worden gelet?
DEMO
Gebruik van een nulpuntspansysteem:
Wat zijn de voordelen van dit type spansysteem?
Bepaal de positioneernauwkeurigheid van dit

nulpuntspansysteem:

1.2 Machine
1.2.1 Kennismaking met een CNC-draaibank
Ga met en naar de werkwijze Machine.
Hier kunt u..
• ... de machine van alle kanten bekijken.
• ... deuren openen en sluiten.
• ...
plaatstaal demonteren en monteren
(als de cursor verandert in gereedschap).
• ... leermodules oproepen (als verschijnt).
• ... meer zien dan bij een echte machine.
DEMO • ...
door de verschillende onderdelen van de machine
heenkijken.
• ... de vaktermen voor alle onderdelen leren kennen.
• ...
door in het menu op de muis te klikken alle onderdelen
direct weer laten geven (volledig scherm).
Opmerking:
De op de volgende twee pagina's weergegeven leermodule
is slechts een voorbeeld.
Meer modules vindt u in de machine zelf.

1.2.2 Zo werkt het!
Spanwegbewaking
Bij de spanklauwplaat bestaan twee mechanische toestanden die uit veiligheidsoverwegingen door de bestu-
ring worden bewaakt, om ontoelaatbaar inschakelen van het toerental te voorkomen.
Spandruk
De optimale spandruk is afhankelijk van veel factoren:
...
DEMO
Lineaire motor
Moderne CNC-draaibanken
hebben in de X-as vaak een
vmax =
lineaire motor, terwijl in de Z-as
meestal een kogelomloopspil is
amax =
ingebouwd.
Voor het meten wordt in beide

assen een direct meetsysteem
gebruikt.
Kogelomloopspil
Decimaal Binair
7 0111
3
x2 + x 22 +
x 21 + x 20
De decimale waarde
van 0111 is daarmee
+ + + =

Toevoermodule met spanningsregeling De 5 stappen van de spanningsregeling:
0. Inschakelen
1.
2.
3.
4.
5.
Besturing met aandrijfmodule Beschrijf het proces van de regelleiding:
0. Cycle Start
1.
2.
3.
4.
5.
6.-10. zoals bij 1.-5.
DEMO
PLC Waar dient u voor uw eigen veiligheid
beslist op te letten?
Machinenulpunt/nulpuntverschuiving Werkstuknulpunt/nulpuntverschuiving
Waardoor ontstaat een crash? Wat betekent Z 198 bij G54?

1.2.3 Het 802C-toetsenbord
Op de volgende pagina begint het inrichten van de CNC-draaibank met behulp van de
SINUMERIK-besturing 802C. Daarbij worden alle hieronder afgebeelde knoppen gebruikt.
Leer alle functies van de verschillende toetsen uit uw hoofd.
Opmerking:
Wanneer u tijdens de installatie bent vergeten welke functie bij welke knop hoort, kunt u de knop
via een optische markering (geel venster) terugvinden.
DEMO

1.3 Bediening
1.3.1 Een CNC-draaibank bedienen
Ga met en naar de werkwijze Bediening.
Hier kunt u de machine in een standaardvolgorde inrichten.

Als u niet weet hoe u verder moet, plaats de cursor dan op , waarna u ziet hoe u verder kunt.
Inschakelen
Uitgangssituatie
En nu?
DEMO En dan?
1.
2.
3.
De machine is klaar voor de procedure op het

referentiepunt.
Bewegingen:
Machine is ingesteld.
Naar het volgende onderdeel in het menu: Klik op

Handmatig
Werkwijze is ...
bewerkstelligd:
G97 betekent:
S1000 betekent:
M4 betekent:
Werkwijze houdt in ...
betekent:
DEMO
Verplaats de slede naar de machineruimte.
Maak ook gebruik van de 'potentialen'.
Wat is hier gebeurd?
Druk op en lees in de vier voorbeelden,

welke fouten in CNC-machines welche
gevolgen hadden.

Werkstuknulpunt instellen
Uitgangspositie
Kies eerst :
Functietoets:
Functietoets:
Activeren van gereedschapsnr.
Functietoets:
DEMO Nu kan worden aangekrast.
Verklaar het effect van deze

werkwijzen:
Let op:
Het aankrassen moet met kleine incrementen
gebeuren (0,1 mm /0,01 mm).
Gereedschap vrijstellen en nulpunt instellen.
Functietoets:
Z
(verplaatsingswaarde)

1.3.2 Programmeren en produceren
Desgewenst kunt u hier uw kennis over 802C-besturing verdiepen.
Programma schrijven ...
Bij de menuonderdelen
Programma schrijven en
Programma bewerken krijgt u een
Programma bewerken ... eerste indruk van het programmeren
met de 802C-besturing.
DEMO
Programma doorlopen ...
Bij het menuonderdeel Programma

doorlopen kunt een van de drie
werkstukken selecteren.
De productie geschiedt zonder

volumevermindering - de processor
is desondanks voor 100 % belast.
PR39 PR90 PR98

1.4 Ongelukken voorkomen
Hier ziet u, aan de hand van enkele voorbeelden, waar u voor uw eigen veiligheid in de werkplaats op dient
te letten. Benoem de fouten.
Opmerking:Hoewel dit onderwerp bijzonder belangrijk is, wordt het niet in het softwareprogramma behandeld, omdat we geen ongeluk-
ken willen tonen.
FOUT GOED
DEMO

Waar u bij het werken met machines speciaal op moet letten. Geef aan waarom dit goed of fout is.
FOUT GOED
DEMO
De hier getoonde voorbeelden vormen slechts een kleine selectie uit de mogelijke gevaren die u in de
praktijk loopt.
Houdt u altijd aan de geldende veiligheidsvoorschriften!

2 Programmeren met PALplus
DEMO

2.1 De werkwijze PAL-multimedia
2.1.1 Plezier beleven aan CNC
Plezier beleven aan CNC met de Graische dialoog is gegarandeerd!
Op het vorige leerniveauVirtuele werkplaats hebt u op een eenvoudige en speelse manier kennisgemaakt
met het onderwerp CNC.
Op het hoogste leerniveau CAD/CAM zult u later eenvoudig en snel van tekening naar NC-programma
worden geleid met de Graische dialoog - zoals onder andere de foto's van de pagina 80 bewijzen (en dat
geldt, zoals u ziet, niet alleen voor de studenten).
Is het mogelijk plezier te beleven aan CNC ondanks het feit te moeten programmeren met
G- en M-functies?
Om later een goede CNC-specialist te kunnen zijn, moet u over gefundeerde kennis van CNC-programme-
ring met G- en M-functies beschikken.
DEMO
Een aantal begrippen (=commando's) van deze programmeertaal hebt u al gebruikt in de virtuele 3D-leerom-
geving, bijvoorbeeld G97 S1000 M4. Om deze taal helemaal te beheersen en toe te kunnen passen, is niet
erg eenvoudig.
Daarom heeft KELLER een systeem voor zelfstudie met de naam PAL-multimedia ontwikkeld, dat veel
ervarings-gerichte leersequenties bevat en waarmee u zichzelf deze programmeertaal helemaal alleen
eigen kunt maken.
KELLER heeft dit systeem gepresenteerd tijdens een nationale roadschow met ca. 100 leerlingen
(de spelers) en ca. 200 docenten (zie www.cnc-keller.de · Roadshow)
De belangrijkste resultaten uit de anonieme enquête waren:
• 96 % van de leerlingen en 98 % van de opleiders/docenten gaf aan dat PAL-multimedia hen zeer goed
resp. goed was bevallen.
• 95 % van de leerlingen en 90 % van de opleiders/docenten gaf aan dat PAL-multimedia geschikt is als
onderwijsmethode.
• 90 % van de leerlingen gaf aan dat PAL-multimedia voor hen een extra stimulans voor werken met CNC
zou kunnen zijn.
Pas nadat u zelf met PAL-multimedia hebt gewerkt, kunt u vaststellen of dat ook voor u geldt.
Laat ons via info@cnc-keller.de weten of ook u plezier hebt beleefd aan het programma
PAL-multimedia voor het opdoen van de basiskennis van CNC.
Opmerking: Wij staan ook open voor tips, verbetervoorstellen en kritiek.

2.1.2 De leerdoelen van PAL-multimedia
Met PAL-multimedia leert u alle belangrijke geometrische, technologische en programmeertechnische ba-

sisprincipes kennen. Bovendien leert u de PAL-aanvullingen voor geometrie en de PAL-cycli kennen.
DEMO

2.1.3 Beoordeling en certificaat
De beoordeling en het certiicaat hebben uitsluitend betrekking op PAL-multimedia. PAL-multimedia is
de eerste werkwijze op opleidingsniveau II voor Leren in de praktijk / op de beroepsopleiding.
Maar PAL-multimedia is ook beschikbaar als lesmethode voor zelfstudie.
Hier ziet u de beoordeling van de toetsen:
DEMO
Zo ziet een certificaat* (resp. toetsresultaat) eruit.
* Dit document krijgt de naam Certiicaat als uw score hoger dan 80 % is, anders heet het Toetsresultaat.

2.2 Werkwijze G1/G2/G3
Bij PAL-multimedia hebt u de geometrische grondslagen van voorgeschreven contouren leren kennen.
In deze werkwijze kunt u willekeurige contouren maken.
2.2.1 G1 en G2/G3 met I en K

Oefening 1 WWP (X120/Z10)
N G X Z I K
N1 G0 X0 Z1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
N11
N12 G1 X82
N13
DEMO
Wanneer u bij het programmeren met G2/G3
een fout maakt, zijn de duidelijke afbeeldingen
inclusief uitleg bij de foutmelding bijzonder
handig bij het programmeren met I en K.
Dit is een typische beginners-fout: 1x radius in
plaats van 2x radius voor de doorsnede X.
2.2.2 G1 en G2/G3 met R

Oefening 2 WWP (X120/Z10)
N G X Z R
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
N11
N12
Oefening 3 en oefening 4: telkens andere richting

2.2.3 Contour voor importeren in PAL-simulator
Oefening 5
4 Bij deze oefening wordt eerst gepland, omdat dit geometrieprogramma later in PAL-simulator
wordt geïmporteerd en daarna wordt uitgebreid tot een NC-programma.
Maak het geometrieprogramma af.
DEMO
N G X Z I K R
* N1 G0 X82 Z0
** N2
N3 G1 Z1
N4
N5 G1 X70 Z-2
N6
N7
N8
N9
N10
N11
N12
N13
N14
N15 R20
N16
N17
N18 G0 X120 Z10
Sla deze geometrie op in de map My ISO programs onder de naam DIN1:
Terug naar het hoofdmenu

(als de hierboven genoemde map niet actief is, moet u
deze met Andere map kiezen activeren)
* ... omdat later met een ruwdeel met Ø 80 mm wordt gewerkt

** ... omdat later met gereedschap met R = 0,4 mm wordt gewerkt

2.3 Werkwijze Inrichten
2.3.1 Gereedschap oproepen
Roep in het menu Gereedschap Veranderen op.
77 soorten gereedschap zijn al compleet
gedeinieerd.
Met F1 Sortering omschakelen kunt u tussen de
sortering overschakelen naar Gereedschap(-snaam)
of Type.
Opmerking: Als in CAD/CAM een werkplan actief is, staat bij
een aantal stukken gereedschap een sterretje voor
het gereedschap aangegeven. Dat betekent, dat dit
stuk gereedschap in het magazijn van het actieve
werkplan wordt gebruikt.
Met F2 Keuze veranderen kunt u willekeurige deelverzamelingen afhankelijk van het type gereedschap laten
weergeven.
Gereedschap voor draaien Gereedschap voor frezen
(totaalbewerking met de C-as, zie ook pagina‘s 102 / 103)
2.3.2
DEMO
Gereedschap vastleggen
Roep in het menu Gereedschap Nieuw op.
Gereedschap vastleggen voor bijvoorbeeld een

volboor:
• Type gereedschap selecteren
• Draairichting spindel en Naam vastleggen

• Geometrie invoeren
• Bewerking eventueel inperken
• Bij Technologie de snijgegevens invoeren.
Deze snijgegevens verschijnen bij CAD/CAM bij

gebruik van dit type gereedschap bij de bewerkings-
stap automatisch.

2.3.3 Magazijn wijzigen
Roep in het menu Magazijn Veranderen op.
De magazijnen bestaan al bij de eerste oproep.
PRO-12 M2008
Standaard ingesteld magazijn Actief magazijn voor het NC-programma M2008 (zie pagina 63).
2.3.4
DEMO
Magazijn vastleggen
Roep in het menu Magazijn Nieuw op.
Met F3 Magazijngegevens veranderen kunt u het
magazijn een naam geven, van commentaar voor-
zien en het aantal plaatsen vastleggen.
Met F1 Plaats van onderdelen voorzien wordt de

plaats van het gewenste gereedschap voorzien.
Als dit is gebeurd, verandert de functie.
Met F1 Gereedschap verwijderen kan deze stap
weer ongedaan worden gemaakt.
Opmerking: Met F4 Werkplan magazijn laden kunnen de in een

werkplan gebruikte toewijzingen worden geladen en
als zelfstandig magazijn worden opgeslagen.

2.4 Werkwijze PAL-simulator
2.4.1 De instellingen Toetsdoelen en Vervolgopleiding
Zoals u in het voorwoord hebt kunnen lezen, kent SYMplus 5.1 in het startprogramma alleen nog de voor de
toets relevante PAL-functies.
Mochten de voor de vervolgopleiding complexere functies (G61-G63 contourcurve-programmering,
G83 contourparallele voordraaicyclus en G87/G89 contoursteekcycli) moeten worden geleerd, dan moet de
standaardinstelling bij F8 Inrichten voor de PAL-simulator worden gewijzigd.
2.4.2 Snijgegegevens voor de gereedschappen in PAL-simulator

In alle onderstaande oefeningen behorende bij dit opleidingsniveau wordt gewerkt met gereedschap uit het
Magazijn PRO-12. Het basismateriaal is altijd 11SMn30+C met de snijgegevens uit PAL-multimedia.
T1 TiN T2 TiN T3 TiN T4 TiN

Gereedschapsnr. T1 Gereedschapsnr. T2 Gereedschapsnr. T3 Gereedschapsnr. T4
Naam gereedschap DAL80 Naam gereedschap DVA75 Naam gereedschap DAL35 Naam gereedschap DIL80
Plaathoek 80° Plaathoek 90° Plaathoek 35° Plaathoek 80°
Snijkantradius 0,8 mm Snijkantradius 1,2 mm Snijkantradius 0,4 mm Snijkantradius 0,8 mm
Snijsnelheid 180 m/min
Snijsnelheid 200 m/min Snijsnelheid 200 m/min Voeding 0,15 mm Snijsnelheid 180 m/min
Voeding 0,3 mm Voeding 0,4 mm Indringvoeding 0,1 mm Voeding 0,2 mm
DEMO
Snedediepte ap=max. 2,5 mm Snedediepte ap=max. 5 mm Snedediepte ap=max. 1,5 mm Snedediepte ap=max. 1,5 mm
Snijsnelheid nadraaien240 m/min

Nadraaivoeding 0,1 mm

Naam gereedschap SAL3R Naam gereedschap SIR3 Naam gereedschap SIL3 Naam gereedschap VBO20
Snijkantbreedte 6 mm Snijkantbreedte 3 mm Snijkantbreedte 3 mm Gereedschaps-Ø 20 mm
Snijkantradius 3 mm Snijkantradius 0,1 mm Snijkantradius 0,1 mm Max. boordiepte 60 mm
Snijsnelheid 180 m/min Snijsnelheid 100 m/min Snijsnelheid 100 m/min Toerental 1500 1/min
Voeding 0,12 mm Voeding 0,1 mm Voeding 0,1 mm Voeding 0,1 mm

Naam gereedschap SAR3_P Naam gereedschap DIL35 Naam gereedschap GAR_1.5 Naam gereedschap GIL_1.5
Snijkantbreedte 3 mm Plaathoek 35° Flankhoek 60° Flankhoek 60°
Snijkantradius 0,1 mm Snijkantradius 0,4 mm Draaddiepte 0,92 mm Draaddiepte 0,92 mm
Snijsnelheid 180 m/min
Snijsnelheid 100 m/min Voeding 0,1 mm Snijsnelheid 120 m/min Snijsnelheid 120 m/min
Voeding 0,1 mm Indringvoeding 0,1 mm Spoed 1,5 mm Spoed 1,5 mm
Snedediepte ap=max. 1,5 mm Aantal voordraaisneden 8 Aantal voordraaisneden 8
Snijsnelheid nadraaien240 m/min

Nadraaivoeding 0,1 mm

2.4.3 Van werkwijze G1/G2/G3 naar PAL-simulator
U hebt op pagina 33 in de werkwijze G1/G2/G3 een geometrie gemaakt.
Deze moet nu in de werkwijze PAL-simulator worden geïmporteerd.
Ga met en naar de werkwijze PAL-simulator.
Start-assistent instellen op:
De ile DIN1 is opgeslagen in de map

My ISO programs.
Wanneer deze map nu niet actief is , dan moet u
hem via F1 Andere map kiezen activeren.
Het geometrieporgamma is nu geladen in de editor:
DEMO
Voeg de hier blauw weergegeven commando's in het
NC-programma in.*
Sla het NC-programma op via F1 File / F4 Opslaan

in de map My ISO programs.
* Programmeeraanwijzingen (indien gewenst de infoafbeeldingen apart oproepen met ).
• De blauwe cursor staat aan het begin op N1:
Omschakelen:
• Schrijf daarna of kies het commando uit de keuzelijst (openen door
muisklik op het symbool of ).
• Maak de volgende regel N2 met etc.
• Tip: ENTER in plaats van F1 is nog eenvoudiger!

2.4.4 Simulatiesoorten
2.4.4.1 2D-simulatie
Kies , vervolgens en ten slotte .
Gebruik de knoppen en voor de simulatiesnelheid.
Druk op de knop als het gereedschap zich ongeveer in deze positie bevindt.
Huidige waarde X
Restbaan X
Toerentalbereik voor G96

(tot max. 3000 1/min
vanwege G92)
Huidige toerental
Eindwaarde F
Huidige waarde F
G96/G97-waarde
Magazijnplaats
DEMO
Huidige NC-regel Productietijd
Roep met de rechtermuisknop of met Maak na aloop van de 2D-simulatie met

de extra functies op en maak de volgende 3D-aanzicht deze weergave en bepaal
loepweergaven de betreffende waarden met Volume en
met Massa.
V= dm3
m= kg
Weergeven bij draaien met constant toerental G97

Boren (M3) Schroefdraad (M4)

2.4.4.2 3D-simulatie
'Voorkeursaanzicht' instellen
Kies en . Dan kunt u met Aanzichten verschillende perspectieven opslaan
en oproepen.
Om bij oproepen van een 3D-simulatie altijd uw voorkeursaanzicht weer te laten geven, gaat u als volgt te
werk:
Na instellen van het gewenste aanzicht selecteert u .
Klik op het keuzevakje tot de instelling verschijnt. Sla deze instelling op met .
De 3D-simulatie opent dan altijd met dit aanzicht.

Geniet van 3D-simulaties in alle mogelijke varaties:
Virtuele CNC-draaimachine Componenten
DEMO
Zoals u op pagina 7 al hebt kunnen lezen, kunt u de 3D-simulatie op elk moment veranderen met de muis.
U kunt zowel de
Locatie,
Positie als
Grootte veranderen.

2.4.5 Programmeren ZONDER cycli
2.4.5.1 Bewerking buitenkant

Alle snijwaarden voor dit en alle volgende voorbeelden vindt u in de
gereedschapsgegevens op pagina 36!
Oefening 6
N
N1
N2
N3
N4
DEMO
Maak het NC-programma aan:
NC-programma
Nulpuntverplaatsing
Toerentalbegrenzing
Informatie
Draaibeitel buitenkant (80°) + technologie

In ijlgang posititioneren
N5 Vlakken + koelmiddel
N6 Starten in Z
N7 In ijlgang posititioneren
N8 Langsdraaien met verhoogde F
N9 Optrekken aan vlakke schouder
N10 In ijlgang naar Z1
N12 Langsdraaien
N13 Optrekken aan de vlakke schouder
N14 Gereedschapswisselpunt met G14 aanlopen
N15 Einde programma
Ter controle: Het volume bedraagt V = 431,561 cm3
Hier en in alle volgende voorbeelden staat het volume aangegeven.

Wanneer u het programma hebt geschreven, moet u hetvolume van uw werkstuk vergelijken met het
voorgeschreven volume (zie pagina 38).
Als de waarden niet overeenkomen, bevat het NC-programma fouten.

Als de waarden overeenkomen is het zeer waarschijnlijk dat uw NC-programma geometrisch correct is.

2.4.5.2 Bewerking binnenkant inclusief passingmaat
Als u toevoer en ijlgang door elkaar haalt:
Weergave crash
Oefening 7 Maak het NC-programma aan:
N NC-programma Informatie
N1 Nulpuntverplaatsing
N2 Toerentalbegrenzing
N3 Draaibeitel buitenkant (80°) + technologie
N5 Vlakken en koelmiddel
DEMO
N6 Starten in Z
N7 Gereedschapswisselpunt aanlopen
N8 Volboor (Ø 20) + technologie
N9 Startpositie in ijlgang aanlopen + koelmiddel
N10 Boren
N11 Terugtrekken op veilige afstand
N13 Draaibeitel binnenkant (80°) en technologie
N14 Startpositie voor eerste voordraaisnede aanlopen
N15 1. Voordraaisnede (snijdiepte 1,5 mm)
N16 Contoursnede vlak
N17 In ijlgang terug
N18 Verplaatsen
N19 2. Voordraaisnede
N20 Contoursnede vlak
N21 In ijlgang terug
N23 Einde programma
V = 480,007 cm3
* Roep met de rechtermuisknop of met de extra functies op.
Kies en voer 26H7 in.

2.4.6 Draaien ZONDER snijradiuscorrectie (SRC)
2.4.6.1 Maten bij asparallele contourelementen

De maatnauwkeurigheid is een bijzonder belangrijk criterium voor de kwaliteit van een werkstuk. Na de 2D-
simulatie hebt u bij SYMplus daarom na oproepen van de extra functies twee mogelijkheden:
Hiermee worden de maten van het werkstuk bepaald.
Hiermee wordt alle informatie van elk element van het werkstuk weergegeven.
Open het op pagina 37 opgeslagen NC-programma en roep de 2D-simulatie op.
Vervolgens selecteren en de vier doorsneden aanklikken.
Oefening 8 Bepaal de maten: Eindwaarde Huidige waarde
DEMO
D= mm
D= mm
D= mm
D= mm
Samengevat: Alle asparallele doorsneden zijn .

2.4.6.2 Maten bij niet- asparallele contourelementen zonder SRC
kiezen en het bijbehorende contourelement aanklikken.
Oefening 9 Bepaal de maten:
Eindwaarde Huidige waarde

A E A E
A = beginpunt
E = eindpunt
X 66 X 70
Fase
DEMO
Z0 Z-2
X 70 X 72
Radius
Z-9 Z-10
Samengevat: Alle niet-asparallele elementen zijn .
Dat hebt u al geleerd bij PAL-multimedia. Hier kunt u de maatafwijkingen exact bepalen.

2.4.7 Draaien MET SRC
2.4.7.1 Basisbegrippen van SRC

Wat u al hebt geleerd bij PAL-multimedia:
G42 = oproepen SRC rechts van de contour G41 = oproepen SRC links van de contour
Vaktermen samengevat:
DEMO Gecompenseerde =
verrekende contour
Geprogram.
contour
Vul de begrippen eindcontour, equidistante en de baan van de theoretische gereedschappunt

bij de juiste kleur in:
Grijs:
Geel:
Rood:
In het 'tijdperk' van de NC-machines (jaren '70 en '80) bestond er nog geen 'intelligente' besturingssystemen
zoals G41/G42. De equidistante moest met behulp van veel wiskunde worden berekend.
Probeert u dit eens aan de hand van het voorbeeld van bovenstaande contour. Dan zult u de CNC-besturing
weten te waarderen.

2.4.7.2 Maten bij niet-asparallele contourelementen met SRC
Voeg de hier blauw weergegeven

commando‘s in het NC-programma in.
Oefening 10 Controleer nu de maten (zie pagina 43):
DEMO
kiezen en het betreffende contourelement aanklikken.
Eindwaarde Huidige waarde
A E A E
X 66 X 70
Fase
Z0 Z-2
X 70 X 72
Radius
Z-9 Z-10
Samengevat: Alle niet-asparallele elementen zijn .

2.4.8 Programmeren MET cycli I
2.4.8.1 Voordraaicycli vlak en langs

De voordraaicycli G82 Vlak en G81 Langs zijn karakteristieke, praktijkgerichte cycli zoals die in principe in
alle besturingen worden gebruikt.
Voordraaien vlak met G82: structuur
N1 G54
N2 G92...
N3 G96...
N4 G0... X... Z... Startpunt (Ø = uitgangsmateriaal + 2mm)
}
Oproepen met G82 N5 G82 D... AX... AZ...
N6 G1... 1. Contourpunt
N7 ...
N8 G1... laatste contourpunt
Uitschakelen met G80 N9 G80
Spaanbreedte
Toegift in X
Toegift in Z
DEMO
Langsvoordraaien met G81: structuur
N1 ³ G54
N2 G92...
N3 G96...
}
N4 G0... X... Z... Startpunt (Ø = doorsnede ruwdeel)
Oproepen met G81 N5 G81 D... AX... AZ...
N6 G1... 1. Contourpunt
N7 G2...
N8 ...
Contour
N9 ...
N10 G3...
N11 G1... laatste contourpunt
Uitschakelen met G80 N12 G80 XA... XA is de doorsnede
tot welke wordt voorgedraaid.
Snedediepte
Toegift in X
Toegift in Z

2.4.8.2 Basisbegrippen voor voordraaien en nadraaien
Als een contour moet worden voor- en nagedraaid, dan is het gebruik van de functie
G23 Herhaling programmaonderdelen bijzonder handig.
Principe
DEMO
Het hier grijs weergegeven voordraaigebied ontstaat
door de aanlooppositie van het gereedschap en de
contour.
Vanaf de punt van het gereedschap bepalen asparal-
lele afkaplijnen en de contour het voordraaigebied.
Voordelen:
1.
2.
3.

2.4.8.3 Voordraaien en nadraaien bij oplopende contour
Oefening 11 Maak het NC- programma aan:
N. NC-programma Informatie
N1
N2
DEMO
N3 Schaafbeitel (80°) + technologie
N4
N5
N6
N7
N8 Begin cyclus
N9 1. Contourpunt X0/Z0
N10
N11
N12
N13
N14
N15
N16
N17 Einde cyclus met XA16
N18
N19 Schaafbeitel (35°) + technologie
N20
N21 SRC
N22 Herhaling programmaonderdelen
N23
N24
N25
N26
V = 279,821 cm3

2.4.8.4 Voordraaien en nadraaien met aflopende contour
Met G81 kunnen ook alopende contouren worden gemaakt.
AE: De indringhoek AE is standaard ingesteld met

vrijloophoek van het gereedschap.
AS: De uitdringhoek is van ondergeschikte betekenis

(hij voorkomt bijvoorbeeld het indringen op een
verticaal vlak, zie vrijsteek DIN 509 formulier F).
AV: Om te voorkomen dat het gereedschap schuurt,

kan ook nog een veiligheidshoek worden ingevo-
erd (standaardinstelling is 1°).
DEMO
Oefening 12 Maak het NC- programma aan
N. NC-programma
N1 N15
N2 N16
N3 G96 S180 F0.15 T3 M4 N17
N4 N18
N5 N19 G80
N6 N20 G96 S240 F0.1
N7 N21
N8 G81 N22
N9 N23
N10 N24
N11 N25
N12 N26
N13 N27
N14 N28
V = 276,873 cm3

2.4.9 Draaien ZONDER speciale contourfuncties
Bij PAL-multimedia hebt u ervaren welke moeilijkheden er moeten worden overwonnen als deze contoure
zonder software-intelligentie, op conventionele wijze alleen met G2/G3 X... Y... I... J... moet worden gepro-
grammeerd.
DEMO
Om 'alleen' de ronding R15 tussen beide lijnen te moeten programmeren, moet u over
goede wiskundige kennis en enige ervaring beschikken om tot de juiste oplossing te komen.
Gedeelten uit de 'wiskundeilm' uit PAL-multimedia:

2.4.10 Draaien MET speciale contourfuncties
2.4.10.1 Overzicht contourfuncties

Tot nu toe hebt u alleen geproiteerd van de 'software-intellgentie' bij het onderwerp Snijradiuscorrectie.
Nu zult u merken waarom de 'software-intelligentie' ook van nut is bij het maken van de contour.
XA / ZA (onafhankelijk van G90) XI / ZI (onafhankelijk van G91)
Ø X en hoek AS Z en hoek AS
DEMO
Lengte D en hoek AS Lengtecriterium H1/H2
Ronding RN+ en fase RN-
Radius R in plaats van I/K Cirkelcriterium O1/O2 Vrijsteek DIN 76 en DIN 509

2.4.10.2 Contour metrondingen, fasen, hoeken en radiï
N. NC-programma
N1
N2
N3
DEMO
N4
N5
N6
N7
N8 G81
N9
N10
N11
N12
N13
N14
N15
N16
N17
N18
N19
N20 G80 XA30*
N21
N22
N23
N24
N25
N26
N27
N28
* Deze X-waarde bij G80 is een begrenzing van de voordraaisnedes in de X-richting.
V = 240,316 cm3

2.4.10.3 Contour met ondingen, fasen. hoeken, radiï enabsolute middelpunten
N. NC-programma
N1
N2
N3
DEMO
N4
N5
N6
N7
N8 G81
N9
N10
N11
N12
N13
N14
N15
N16
N17 G80
N18
N19
N20
N21
N22
N23
N24
N25
V = 122,058 cm3

2.4.11 Programmeren MET cycli II
2.4.11.1 Boorcyclus en inwendig bewerken

Bij inwendige contouren dient erop gelet te worden, dat toegift X negatief is.
Oefening 15
N.
N1
N2
N3
N4
N5
DEMO
Maak het NC- programma aan:
NC-programma
N16
N17
N18
N19
N20
N6 N21
N7 N22
N8 N23 G80
N9 N24
N10 G84 N25
N11 N26
N12 N27
N13 N28
N14 G81 N29
N15 N30
N31
V = 404,870 cm3

2.4.11.2 Draaisnijcyclus, vrijsteekcyclus enomspannen
Buitendraad, vrijsteek en omspannen

Om dit werkstuk te kunnen programmeren, moet u magazijn PRO-32 gebruiken.
Oefening 16
N.
N1
N2
N3
N4
DEMO
Maak het NC-programma eerst voor de linker kant (vanwege spannen).
NC-programma
N20
N21
N22
N23
M999 ;Omspannen
G81
N5 N24
N6 N25 G1 X30 RN-2
N7 N26 G85* X30 Z-35.2 I1 K4
N8 N27
N9 N28
N10 G84 N29 G80
N11 N30
N12 N31
N13 N32
N14 G84 N33
N15 N34
N16 N35
N17 N36
N18 G32 N37
N19 N38 G0** X30 Z4.5
N39 G31 X30 Z-34 F1.5 D0.92 Q8 M8
N40
N41
* De vrijsteekcyclus G85 omvat ook de lijn over de totale schroefdraadlengte.
** De aanlooppositie voor het draadsnijden in de richting Z moet 2 tot 3 keer de spoed zijn.
V = 110,198 cm3

Binnendraad en vrijsteek
Overeenkomstig de tekening moet een

rechtslopende binnendraad M40x1.5
worden gesneden.
Op magazijn PRO12 (zie F1 File /

F2 Instellingen) bevindt zich op plaats 12
gereedschap voor het maken van
linksdraaiende binnendraden (GIL_1.5).
Voer nu het volgende uit

(zie ook pagina‘s 34 / 35):
DEMO
Ga naar de werkwijze Inrichten.
Maak nieuw gereedschap van het type Draadbeitel bin-
nen rechts met de naam GIR_1.5 aan. (schakel daarbij
over van Normaal naar Ondersteboven)
Roep magazijn PRO-12 op.
Ruil de gereedschappen op plaats 12 om en sla het
magazijn op.
Ga naar de werkwijze PAL-simulator.
Roep bij F1 File / F2 Instellingen het
gevulde magazijn PRO-12 op.
Schrijf dan het NC-programma.
Oefening 17 Maak het NC-programma volgens het volgende Werkplan:
1. Vlakken met DAL80

2. Boren met VBO20
3. Inwendig voordraaien met DIL80
4. Inwendig nadraaien met DIL35
5. Inwendige schroefdraad met GIR_1.5
V = 383,568 cm3

2.4.12 Subprogramma’s
Basisbegrippen
Subprogramma’s zijn programma’s, die in een NC-programma (=hoofdprogramma) een of meerdere malen
worden opgeroepen.
G22 L1234 H2 betekent:
L (van label)
1234
Tip: Het subprogramma moet worden opgeslagen in

dezelfde map als het hoofdprogramma.
Hier wordt zowel in regel N28 als in regel N30

het subprogramma 50 opgeroepen.
DEMO
Als de blauwe cursor op een subprogram-
maregel staat, wordt in de onderste balk het
pictogram F4 Openen actief.
Daarmee kan het subprogramma worden
opgeroepen.
Om ervoor te zorgen dat een subprogramma Als u wilt, kunt u de geometrische waarden
op verschillende plaatsen kan worden opge- van dit subprogramma in de werkwijze
roepen, is het wenselijk, de gereedschaps- G1/G2/G3 invoeren. Dan worden de gereed-
banen in het subprogramma incrementeel te schapsbanen 'begrijpelijk'.
programmeren.
Aan het einde van het subprogramma moet

worden overgeschakeld naar absolute maat-
voeringen, zodat in het hoofdprogramma weer
de absolute posities gelden.
Een subprogramma wordt met M17 afgeslo-

ten.

2.4.13 Programmeren met subprogramma's en cycli
2.4.13.1 Uitwendig bewerken van radiale insteken met subprogramma

Bij dit voorbeeld moeten de insteken per subprogramma worden geprogrammeerd.
DEMO
Oefening 18 Maak het hoofdprogramma aan volgens het volgende Werkplan:
1. Vlakken met G1
2. Voordraaien met G81
3. Nadraaien met G42
4. Insteken met G22 (gebruik daarvoor het subprogramma van pag. 59)
Geef alles weer in 2D en plaats de loep op een van de insteken.
Roep via F6 Afmetingen resp. via F7 Elementen op en bepaal de volgende maten van de
insteek:
Breedte: mm Snijradius: mm Faselengte: mm
Fasebreedte: mm
Motiveer waarom de fase niet precies op maat is:
V = 303,854 cm3

Inwendig bewerken van radiale insteken met cycli
DEMO
Oefening 19 Maak het hoofdprogramma aan volgens het volgende Werkplan:
1. Vlakken met G1
2. Langssnede uitwendig met SRC
3. Boren met G84
4. Inwendig voordraaien met G81
5. Inwendig nadraaien met SRC
6. Inwendige insteken met G86
Controleer de fasebreedte 0,3 mm:
Uitwendig: mm Inwendig: mm Fase: mm
Wat kunt u daaruit concluderen met betrekking tot de gereedschapbanen in cyclus G86?
V = 388,509 cm3

2.4.13.2 Voordraaien, nadraaien, schroefdraad en steken
DEMO
Oefening 20 Maak het optimale NC-programma aan (A of B):
A B
1. Vlakken 1. Vlakken
2. Voordraaien 2. Voordraaien
3. Nadraaien 3. Nadraaien
4. Schroefdraad 4. Insteek
5. Insteek 5. Schroefdraad
Welk werkplan heeft de voorkeur? A B
Motiveer uw antwoord:
V = 331,078 cm3

2.4.13.3 Uitgebreide voordraaicyclus (lengterichting) en steekcyclus (axiaal)
DEMO
Oefening 21 Maak het NC-prgramma volgens het volgende werkplan:
1. Vlakken met DAL80

2. Voordraaien met DAL35
3. Nadraaien
4. Axiaal steken met SAR3_P
Tijd: min
Waarom is het gebruik van DAL80 voor het langs voordraaien niet zinvol?
Wanneer er een groot aantal stuks moet

worden geproduceerd, is het de moeite
waard om 2 cycli te maken.
Gebruik voor de tweede cyclus en voor het

nadraaien de functie Herhaling programma-
onderdelenl, zodat het NC-programma kort DAL80
en overzichtelijk wordt.
DAL35
Tijd: min
Bij CAD/CAM zult u zien dat dit restmateriaal automatisch wordt herkend door de software-'intelligentie'.
Het NC-programma bevat in dat geval geen cycli, waardoor het dus langer wordt.
V = 189,156 cm3

2.4.14 De afsluitende PAL-toets deel II - versie 2008
DEMO

Laad het NC-programma M2008 in de map Exemplary programs for ISO.
N1 G54 N43 G14 H2 M9

N2 G92 S3000 N44 M999*
N3 G14 H0 N45 G55
N4 G96 S200 F0.3 T1 M4 N46 G92 S3000
N5 G0 X82 Z0 M8 N47 G14 H0
N6 G1 X18 N48 G96 S200 F0.1 T1 M4
N7 Z2 N49 G0 X82 Z0 M8
N8 G42 N50 G1 X-1.6
N9 G0 X70 N51 Z2
N10 G1 X78 Z-2 F0.1 N52 G14 H0 M9
N11 Z-30 F0.3 N53 G96 S200 F0.3 T5 M4
N12 X83 N54 G0 X80 Z2 M8
N13 G40 N55 G81 D2.5 AX0.5 AZ0.1
N14 G14 H0 M9 N56 G0 X19 Z2
DEMO
N15 G97 S1910 F0.18 T2 M3 N57 G1 Z0
N16 G0 X0 Z3 M8 N58 X24 RN-1.6
N17 G84 ZA-55 U0.5 N59 G85 X24 Z-20 I1.15 K5.2 H1
N18 G14 H2 M9 N60 G1 X31.963 RN-1
N19 G96 S180 F0.2 T6 M4 N61 Z-34
N20 G0 X20 Z2 M8 N62 X37
N21 G81 D1.5 AX-0.5 AZ0.1 N63 X39.98 AS165
N22 G0 X64 Z2 N64 Z-50 RN5
N23 G1 Z0 N65 X59.975 RN-1.5
N24 X62.015 RN-0.5 N66 Z-72
N25 Z-5 N67 Z-82 AS150
N26 X54.376 RN-2 N68 X76
N27 G85 X54.376 Z-25 I1.062 K7.8 H1 N69 X80 AS135
N28 G1 X50 N70 G80
N29 Z-38 RN5 N71 G14 H0 M9
N30 X30 N72 G96 S240 F0.1 T8 M4
N31 Z-45 AS198 N73 G42 M8
N32 X21 N74 G23 N56 N69
N33 X19 Z-46 N75 G40
N34 G80 N76 G14 H0 M9
N35 G14 H2 M9 N77 G96 S100 F0.15 T13 M4
N36 G96 S240 F0.1 T8 M4 N78 G86 X31.963 Z-24.95 ET28 EB2 D2
N37 G41 M8 RO-0.3 V2 M8
N38 G23 N22 N33 N79 G14 H0 M9
N39 G40 N80 G97 S1590 T15 M3
N40 G14 H2 M9 N81 G31 X24 Z-19.5 F1.5 D0.92 XS24 ZS4.5
N41 G97 S680 T12 M3 Q8 M8
N42 G31 X54.376 Z-24.5 F1.5 D0.81 N82 G14 H0 M9
XS54.376 ZS-0.5 Q8 M8 N83 M30
* Commando voor Ompannen bij SYMplus.

2.4.15 Van PAL tot spanen
Algemeen
In het hoofdstuk PAL-cycli hebt u kunnen lezen, dat deze van NC-besturingen afgeleid zijn. Maar omdat
iedere NC-besturing haar eigen cycli heeft, zijn PAL-cycli in principe niet compatibel met NC-besturingen.
Hieronder hebben we een aantal standaardcycli met elkaar vergeleken:
PAL GILDEMEISTER EPL2 TRAUB TX8F ...

G31 G31 G76
X XA XI Eindpunt schroefdraad X Nominale diameter X Draadeindpunt X
Z ZA ZI Eindpunt schroefdraad Z Draadlengte Z Draadeindpunt Z
Schroef-
F Spoed I Eerste snedediepte K Draaddiepte
draad-
D Draaddiepte F Spoed H Aantal nadraaisneden
cyclus
P Draaddiepte Snedediepte laatste
+ 9 andere parameters D nadraaisnede
G81 G81 G74
D Snedediepte X Einddiameter X Einddiameter
H Bewerkingssoort Z Eindlengte Z Eindlengte
Voordraai- AK Parallele toegift I Snedediepte I Snedediepte
cyclus AZ Toegift in Z K voor kegel K Snedelengte
langs AX Toegift in X
DEMO
+ 10 andere parameters
G84 G74 G83
ZA ZI Eindpunt Z Boordiepte Z Boordiepte
D Diepte verplaatsing P Eerste snedediepte D Eerste boordiepte
V Veiligheidsafstand R Veiligheidsafstand H Aantal
Boor-
VB Veiligheidsafstand A Reduceerwaarde Spanlossingen
cyclus
Bodem
+ 11 andere parameters
...
Om te voorkomen dat de met de PAL-simulator gemaakte NC-programma's tot de theorie beperkt blijven,
kunt u deze in elk gewenst besturingsformatconverteren:
Na F1 File verschijnt:

NC-prorgamma's met en zonder cycli
Met behulp van de betreffende postprocessors worden de PAL-programma's in het format van de gekozen
CNC-besturing geconverteerd. De op deze manier gemaakte NC-programma's kunnen in opleidingsniveau
III in de betreffende simulator worden geladen. Als u de betreffende simulator niet heeft, kunt u het
NC-programma in de werkwijze Transfer in de gratis editor bekijken.
Bij de conversie van de PAL-programma's in de besturingsprogramma's (hier EPL2) geldt:
Een PAL-programma met de cycli ...wordt geconverteerd in een NC-programma

G14, G23, G31, G81, G85,... (35 regels) ... zonder cycli.
DEMO De cycli zijn opgelost!
Datatransfer
In de werkwijze kunnen met F3 Datatransfer / F1 Zenden resp. F2 Ontvangen
NC-programma’s tussen PC en besturing worden uitgewisseld.
Parameters laden: F3 Datatransfer F1 Zenden

F1 Parameters
File zenden: F3 Datatransfer F1 Zenden

F3 File NC-programma kiezen

2.4.16 Toetsvoorbereiding
In de werkwijze PAL-simulator is een module Oefening/Toets opgenomen.

U kunt daarmee op ieder gewenst moment uw parate kennis van DIN 66025 toetsen.
Als u dit menuonderdeel oproept, kunt u deze 3 opgaven bewerken

(of andere opgaven die uw docente voor u heeft klaargezet):
Na het oproepen van de oefening voert u uw naam in:
DEMO Hier vult u de

waarden in.
Na overname met F10 Eind krijgt u de resultaten.
Door Oplossing te vergelijken met

Invoer student kunt u direct zien,
welke fouten u hebt gemaakt.

NC-oefening TOETS 1
Vereiste kennis: G0, G1, F, S, T, M

Snijkantradiuscorrectie
Steekcyclus
DEMO
Bewerkingsstappen WZ-radius Plaats vc [m/min] F [mm]
1. Vlakken 0.8 mm T1 180 0.3

2. Voordraaien 0,8 mm T1 180 0.3
3. Boren T8 n = 2600 min-1 0.1
4. Nadraaien 0,4 mm T3 240 0.1
5. Steken 0,1 mm T7 140 0.1/0.05

NC-oefening TOETS 2
Vereiste kennis: G0, G1, G2, G3

Voordraaicyclus
DEMO
1. Vlakken 0,8 mm T1 200 0.3


NC-oefening TOETS 3
Vereiste kennis: G0, G1, G2, G3

PAL-geometrie
Wiskunde (Pythagoras)
Herhaling programmaonderdelen
DEMO


3 Programmeren met besturingssimulatoren
DEMO

3.1 Besturingssimulatoren voor draaien van KELLER
EMCOtronic T1 SINUMERIK 3T
FANUC 0T
SINUMERIK 810T
FANUC 18i
FANUC 21i SINUMERIK 820T
SINUMERIK 840C
DEMO
GILDEMEISTER EPL1
GILDEMEISTER EPL2
HAAS
SINUMERIK 802S/C
(als standaard in SYMplus)
SINUMERIK 810D / 840D
TRAUB TX8
HEIDENHAIN DINPLUS
TRAUB TX8D/F/H
LUX-TRONIC LTI
BOSCH CC200T
zonder FAGOR 8055T
MAHO graziano CNC 432 afbeelding NUM 1020/1040/1060T
toetsenbord

3.2 Algemene informatie over de besturingssimulatoren
De hoofdkenmerken van de bediening van een CNC-besturing zijn: · Toetsenbord
· Editor
· Aantal commando's
· Simulatie
CNC-besturing Besturingssimulator
veel verschillende interactieve leermodule met uitleg
Toetsenbord
toetsenborden van de functie van elke toets
individueel in de wijze van invoeren
Editor voor alle besturingen hetzelfde
en wat betreft weergave
Aantal
de 'intelligentie' van een besturing bijna identiek met de besturing
commando's
zeer verschillend voor alle besturingen hetzelfde
Simulatie
van graiek tot 3D-simulatie in 2D- en 3D-simulatie
3.3 De besturingssimulator SINUMERIK 802C

De SINUMERIK-besturingen 802C en 802S zijn ontwikkeld voor toepassingen in een gebied waar lage ko-
sten belangrijk zijn. Ze kenmerken zich door hun gebruiksgemak.
Toetsenbord
DEMO
De informatie over het toetsenbord is via op te roepen, zodra de editor verschijnt. Met Mouseover krijgt
u informatie over alle onderdelen van het toetsenbord.
Handmatige invoer voor het program-

meren en direct uitvoeren van afzon-
derlijke regels
Het NC-programma wordt doorlopen of

een NC-regel uit de handmatige invoer
wordt uitgevoerd.
De lopende bewerking wordt afgebroken,

meldingen worden verwijderd en de besturing
wordt teruggezet naar de uitgangspositie.
De programmaregel wordt bevestigd.

De cursor springt naar de volgende regel.
Met de 5 functietoetsen kunt u

wisselen tussen de
werkwijzen.

Commando's en infobeelden
De infobeelden zijn via op te roepen als het betreffende commando in het selectieveld actief is.
Commando's Invoerdialoog met infobeeld en toelichting (hier voor de 802C)
DEMO
Tip:
U krijgt snel een overzicht van alle commando's als u de commandolijst niet openklapt, maar met de toets
of de muis in het blauwe veld de commando's na elkaar activeert.

3.4 Voorbeelden voor andere besturingssimulatoren voor draaien
3.4.1 GILDEMEISTER EPL2
Als de blauwe cursor in het NC-programma staat ...
... en er vervolgens op wordt gedrukt, verschijnt het EPL2-toetsenbord:
DEMO
Met Mouseover krijgt u informatie over alle toetsen.

DEMO

3.4.2 TRAUB TX8D
Als het toetsenbord uit meerdere delen bestaat, kunnen die met een muisklik afzonderlijk worden geac-
tiveerd.
Machinebedieningspaneel NC-bedieningspaneel
DEMO
Met Mouseover krijgt u informatie
over alle toetsen, schakelaars en
werkwijzen

DEMO

4 Programmeren in de Graische dialoog
DEMO

4.1 Grafisch programmeren heeft de toekomst
Hoe belangrijk de conventionele productie enerzijds en een gefundeerde CNC-basisopleiding inclusief
programmeren met G- en M-functies anderszijds ook is, zo belangrijk is het ook dat moderne
CNC-besturingen tegenwoordig graisch programmeren mogelijk maken:
Hier ziet u de graische programmering (geometrie + werkplan) van de drie leidende
besturingsproducenten SIEMENS (ShopMill), HEIDENHAIN (smarT.NC) en FANUC (Manual guide).
DEMO

Plezier en succes verzekerd met de Graische dialoog van KELLER
In hoofdstuk 2 van dit werkboek hebt u de (bijzonder belangrijke) basisbegrippen van het programmeren met
G- en M-functies geleerd. Dat was niet altijd even eenvoudig.
Met de Graische dialoog van KELLER zult u een totaal andere ervaring hebben:
Makkelijk en snel naar het optimale NC-programma.

Voor jong en oud, in binnen- en buitenland!
DEMO „... Onze docenten zijn bijzonder enthousiast.“ *
Slechts twee van de vele reacties:
De heer Krüger
"De vakman kan zich weer concentreren op zijn eigenlijke werk
en hoeft zich niet bezig te houden met het programmeren van regels."
De heer Pyka
"Het stimuleert mij enorm, pretentieuze werkstukken te bewerken met uw software."
KELLER heeft het graische programmeren al in 1988 met veerl succes op de markt gebracht.
Zoals de heer Forster (hoofd opleidingen bij de irma Steinemann in St. Gallen) zei:
"Aan een werkstuk kun je niet zien,

hoe het is geprogrammeerd.
Programmeren met G- en M-functies voor de CNC-basis- en vakopleiding en het graische programmeren

voor toekomstgerichte productie zijn de pilaren van de CNC-kwaliicatie bij KELLER.
Ervaar het zelf!
* uit Minsk (Sovjetinstituut voor beroepsopleiding)

4.2 Pictogrammen in plaats van G- en M-functies.
4.2.1 Structuur
Graische dialoog
Geometrie Werkplan NC-programma NC-programma NC-programma
maken maken laten vastleggen simuleren* doorgeven
Postprocessor
* Indien er een geschikte simulator bestaat
4.2.2 Pictogrammen voor het maken van de geometrie

Omdat het maken van contouren met deze pictogrammen bijzonder eenvoudig is, is deze Graische
dialoog ook bijzonder geschikt als introductie van de CNC-techniek.
DEMO
4.2.3 Pictogrammen voor het maken van het werkplan
Als er van tevoren geen geometrie is aangemaakt

4.3 Geometrieën, werkplannen en NC-programma’s
Bij de twee volgende werkstukken maakt u de geometrie aan in de Graische dialoog, bij het derde
werkstuk worden de CAD-gegevens overgenomen.
4.3.1 Werkstuk GEO1

Introductie van het graische programmeren aan de hand van dit werkstuk.
DEMO
Bij het 3D-aanzicht in de werkwijze
Geometrie wordt geen schroefdraad
weergegeven.
Er is geen geometrie
De schroefdraad wordt in de werkwijze

Werkplan vastgelegd.

In dit voorbeeld maakt u een geometrie aan in de Graische dialoog met lijnen, cirkels. fasen en
rondingen alsmede een vrijsteek en een insteek.
Kies en F1 File / F1 Nieuw.
Bevestig deze instelling:
Kies dan F10.
1. Willekeurige contour maken
met startpunt X0 / Z0 en
De pictogrammen voor het maken van de contour verschijnen:
DEMO
Lijnen en krommingen
• Verticale lijn tot X30
• Horizontale lijn tot Z-25
Opmerking: De vrijsteek wordt later gemaakt
als makro
.
• Kromming met klok mee/ Niet-tangentiaal /
Middelpunt niet bekend/ Radius 25 /
Eindpunt X55 / Z-65 /
1e oplossing bevestigen
• Lijn schuin naar linksboven
met α = 60° / X80
Fasen en rondingen
• Maak fase 2x45°
• Maak de rondingen R3 en R5
(leg de positie, bijvoorbeeld door een
muisklik, vast).

2. Vrijsteek maken
Naar F10 Terug naar de geometriedialoog:
Stel dat de diepte van de vrijsteek voor de schroefdraad M30x1,5 niet bekend is:
Roep met F1 de vrijsteektabel op:
3. Insteek maken
DEMO
Bevestig de volgende gegevens:
4. Naar F10 Terug naar het hoofdmenu: Sla deze geometrie op onder de naam GEO1
met F1 File / F4 Opslaan in de map My geometries.

Geometriegegevens
In opleidingsniveau II hebt u eenvoudige geometrieën (met en zonder wiskunde) gemaakt. Niet alleen deze
berekeningen, maar ook het maken van krommingen met I en K is niet altijd eenvoudig.
In opleidingsniveau IV, waarin zelfs bijzonder ingewikkelede geometrieën geen probleem meer zijn, hebben
we twee ingangen naar de geometriegegevens.
1.
Klik op een van de elementen van de willekeurige contour en 'wees blij' met alle geometrische
gegevens (hier cirkel R25):
Vul hier de ontbrekende waarden in:

Als u weet hoe groot de openingshoek is, is dat bijzonder handig bij de selectie van het gereedschap.
Verlaat dit aanzicht met F10 en kies F10 Terug naar het hoofdmenu.
2. F1 File/ F6 Exporteren / F2 ... als NC-ile / Kies een willekeurige contour / F10 Verder /
Kies Uitvoeren op het beeldscherm / Na F10 ziet u het complete geometrieprogramma:
Variabelenconstructie
DEMO Afsluiten met F10
In de praktijk komt het vaak voor, dat maten van het werkstuk wijzigen. In de plus-systemen hoeft u dan niets
te wissen, maar gaat u als volgt te werk:
Kies F2 Bewerken, klik op kromming R25 en selecteer...
Fase 1x45° (in plaats van 2x45°)

Radius 18 F10 Ronding R8 (in plaats van R3)
Hoek 30° (in plaats van 60°)
Alle waarden weer naar de maten van de tekening resetten.

Kies F10 Terug naar het hoofdmenu.

4.3.2 Werkplan CAM1
Tip: Bij opleidingsniveau CAD/CAM is het magazijn PRO-32 als standaard ingesteld. De plaatsen zijn in
vergelijking met magazijn PRO-12 anders bezet.
Het werkstuk GEO1 moet met het volgende werkplan worden gemaakt:
Bewerkingsstappen Gereedschappen
A Vlakken T1
B Langs voordraaien met het 80°-plaatje T1
C Restmateriaal voordraaien met het 35°-plaatje T3
D Nadraaien T3
E Draadsnijden T5
F Steken T4
Voorgestelde werkvolgorde:
1. Kies en .
DEMO
2. Het ruwdeel en het als laatste opgeslagen pro-
duct (hier GEO1) zijn hier standaard ingesteld
Met F3 Eindproduct en F1 Willekeurig kan ook

ieder ander product worden geladen.
Het ruwdeel moet dan aan de geometrie van
het product worden aangepast.
Druk dan op F10.

A Voordraaien (dwars) met T1
1. Na F2 Bewerken:
2. Het eerste dialoogvenster kan met F10 worden overgenomen, omdat het door de software voorgestel-
de voordraaigereedschap op plaats 1 juiist was.

Vlak, dat gevlakt wordt
3. Alle dialoogvensters bevestigen en met F10 Bewerking simuleren ...
F8 Start
F8 Start
B Voordraaien (langs) met T1
DEMO
1.
Alle dialoogvensters bevestigen:
In tegenstelling tot de standaardcycli wordt hier eerst met het 80°-plaatje voorgedraaid en wordt
daarna, zie volgende pagina, het restmateriaal met het 35°-plaatje voorgedraaid (die bij de stand-
aardcycli voor al het materiaal gebruikt hadden moeten worden).
Bepaal de productietijden:
Alles voordraaien met het 35°-plaatje:
Voordraaien met 80°-plaatje, dan met het 35°-plaatje: Tijdsbeparing in %:

C Restmateriaal weghalen met T3
Haal het restmateriaal in de vrijsteek en de kromming R25 met het gereedschap op plaats T3
(35°-plaathoek) weg:
Met de insteek 'afscheiden''
D Nadraaien met T3
Draai het product na van X0 / Z0 tot het einde van de kegel
F1 Nadraaiwbaan opnieuw
... bepalen:Aanlooppunt en
DEMO
Uitlooppunt op het eindpunt
van de kegel instellen (met
muisklik).
E Draadsnijden met T5
... ...
F Steken met T4
... X0 ...
Z0
Totale productietijd: min
Sla dit werkplan op onder de naam CAM1

in de map My workplans.

4.3.3 NC-programma voor de besturing GILDEMEISTER EPL2
Nadat u het werkplan hebt opgeslagen, kiest u
F3 NC-uitgave en
F1 NC-programma.
Kies dan met F1 Postprocessor-parameterregel en vervolgens de gewenste besturing:

Het complete pakket postprocessoren:
PALplus
BOSCH
EMCO
FAGOR
FANUC
GILDEMEISTER
HAAS
INDEX
LUXTRONIC
MAHO
MAZAK
NUM
OKUMA
PHILIPS
SIEMENS
TRAUB
Kies F10 en F2 NC-programma. Als de map My simulator programs niet actief is, kiest u
F1 Andere map kiezen. Voer bijvoorbeeld de naam 4567 in en maak vervolgens het NC-programma.
DEMO
Daarna kiest u en schakelt u over naar werkwijze ...
... kiest u de geschikte simulator ... ... en opent u ile 4567:
Kies F2 Bewerken en bekijk de simulatie:

2D-simulatie 3D-simulatie

4.3.4 Werkstuk GEO2
Bij dit werkstuk wordt zowel bij de geometrie als het werkplan duidelijk hoe 'intelligent' de software is.
DEMO
Voorstel voor de constructiestappen:
1. • Cirkel met middelpunt X0 /Z-20 met
eindpunt X20 (1e oplossing bevestigen)
• Horizontale lijn met onbekend eindpunt
• Alopende contour tot X22 / Z-42 met α = 45°
2. • Horizontale lijn tot Z-54

• Kegel 14.6°met onbekend eindpunt
• Niet-tangentiale krommingl R10 met
middelpunt X62 / Z-76 (1e oplossing bevestigen)
met uitloophoek 90° (1e oplossing bevestigen)

3. • Verticale lijn tot X70
• Tangentiale kromming R5
met onbekend eindpunt
4. Tangentiale contrakromming met de bekende waarden R5 / X80 / uitloophoek 0°

De software biedt 4 mogelijke oplossingen aan. Kies de gewenste oplossing:
5. Lijn auf Z-120
DEMO
6. 2 Fasen en 3 rondingen aanbrengen
7. Slijpvrijloop aanbrengen en
alle waarden bevestigen
Massa = kg (staal)
Sla deze geometrie op onder de naam GEO2

in de map My geometries.

4.3.5 Werkplan CAM2 (zonder restmateriaal)
Werkstuk GEO2CAM2 moet eerst met het volgende werkplan worden gemaakt:
A Voordraaien (dwars) T1 (80°-plaatje)
B Voordraaien (langs) T3 (35°-plaatje)
C Nadraaien T3
D Draadsnijden T5
Voorgestelde werkvolgorde:
Werkwijze oproepen, F1 File / F1 Niew, Daarna ziet u het ruwdeel met het
dan de Start-assistent instellen op... product GEO2:
DEMO
A Voordraaien (dwars) met T1
B Voordraaien (langs) met T3

Dit voordraaien met het
35°-plaatje, aangepast aan de
vallende hoek van de contour,
komt overeen met de gebruikelijke
voordraaicycli van een
CNC-besturing.
Beproefde snijgegevens
bij het voordraaien:
v_const = 180 m/min

Voeding = 0,15 mm
Snedediepte = 1,5 mm

Voordraaien... ... met draairichting linksom
C Nadraaien met T3
Nadraaien als op de machine
D Nadraaien met T5
DEMO
Voordraaisnedes... ... met draairichting rechtsom
De productietijd
bedraagt in dit geval
10:41 min.
(bij vooraf ingestelde gereedschapswissel-
tijd van 5 sec)
Vergelijk deze tijd met de productie-

tijd van het volgende werkplan.
Sla dit werkplan op onder de naam CAM2 in de map My workplans.

4.3.6 Werkplan CAM3 (met restmateriaal)
In vergelijking met werkplan CAM2 ziet u nu, hoe het gebruik van een zwaarder type voordraaigereedschap
in combinatie met automatische restmateriaalherkenning de productietijd drastisch reduceert.
Het uitgangspunt van werkplan CAM3 is werkplan CAM2. Het enige verschil is het gebruik van zwaar voor-
draaigereedschap.
A Voordraaien (dwars) T1 (80°-plaatje)
B Voordraaien (langs) T14 (zwaarvoordraaiger.)
C Voordraaien (restmateriaal) T3 (35°-plaatje)
D Nadraaien T3
E Draadsnijden T5
Laad werkplan CAM2 en zet de bewerkingen terug in het archief :
Alles toevoegen
Nu wordt het nieuwe werkplan gemaakt:
DEMO
A Omdat het kopvlakken hier identiek is aan het kopvlakken van CAM2, kan de eerste bewerkingsstap
worden
overgenomen:
Bewerking zonder simulatie bevestigen
B Nu wordt een nieuwe bewerkingsstap met het zware voordraaigereedschap op T14 vastgelegd:
14
Stel de Indringhoek langs in het 2e dialoogvenster in op 0°,

omdat indringen van dit gereedschap zinloos zou zijn.
Daarna moeten zinvolle Begrenzingen worden ingesteld:
F1 Begrenzing / F2 Invoer coördinaten:

a) Z links -92, omdat het gereedschap anders
in de klauwplaat zou lopen
b) X inwendig 20, omdat het gereedschap dit
kleine volume niet hoeft te verspanen

Op de eerste foto is het kleine aantal snedes vanwege de grote snedediepte goed te herkennen.
C De volgende bewerkingsstap Voordraaien T3, die in het archief staat, moet nu worden uitgevoerd.
Opmerking: Hoewel de uit het werkplan CAM2 overgenomen werkstap Voordraaien T3

al het materiaal heeft verspaand, kan deze werkstap hier zonder wijziging
worden overgenomen omdat de software het ontstane restmateriaal automatisch
herkent en nieuwe, optimale gereedschapsbanen zonder luchtspanen maakt.
DEMO
Weergegeven worden de voor T3 gemaakte
nieuwe gereedschapsbanen.
Zoals u ziet, ontwikkelt de software zelfs tege-
lijkertijd ijlgangbanen in X en Z, zodat de sne-
dediepte diagonaal wordt uitgevoerd (dat werkt
rustiger omdat beide aandrijvingen tegelijkertijd
actief zijn).
D/E De bewerkingsstappen Nadraaien met T3 en Draadsnijden met T5 kunnen eveneens onveranderd
worden overgenomen.
Productietijd hier: 3:19 min

Productietijd in CAM2: 10:41 min
Tijdbesparing door 'intelligentere' software: ca. 70 %
Sla dit werkplan op onder de naam CAM3 in de map My workplans.

4.4 Overname van CAD-gegevens
Bij dit werkstuk ervaart u de voordelen van het overnemen van CAD-bestanden.
De tekening is in SYMplus beschikbaar in DXF- en in IGES-opmaak.
DXF en IGES zijn vectorformats voor uitwisseling van CAD-gegevens:
• DXF = Drawing Exchange Format
• IGES = Initial Graphics Exchange Language
DEMO
4.4.1 Geometrie overnemen
1. In de Start-assistent met F10 bevestigen
2. Kies F1 Maken en daarna
F1 File / F1 Openen / F1 DXF-ile en kies vervolgens

ile CAD1.

Voorstel voor de werkvolgorde voor overname van deze binnen - en buitencontour
1. Kies F2 Bewerken / F2 Nulpunt en stel het nulpunt in op X0 / Z0:
• Hiervoor moet u eerst het element kiezen
waarop het nulpunt moet liggen.
Activeer bijvoorbeeld met een
muisklik met F10 de middellijn.
• U kunt het nulpunt bepalen door

F5 Snijpunt en / te kiezen.
2. F2 Bewerken / F5 Automatisch:
3.
DEMO
Dit lijnstuk met F10 bevestigen en de instelling overnemen
Gehele contour betekent: Buiten - en binnencontour zijn een gesloten lijnstuk.
Alle geometriegegevens van de contour worden met weergegeven.

.

4.4.2 Werkplan CAM4
Het werkplan CAM4 is in de map
Workbook SYMplus opgeslagen.
Open deze ile.
Simuleer dit werkplan, waaruit u

hier enkele fragmenten ziet. T14
T9
DEMO T24
T19
T11

4.4.3 NC-programma voor de besturing TRAUB TX8D
Nadat u het werkplan hebt gemaakt en Terug naar hoofdmenu hebt gekozen, kiest u
F3 NC-uitgave en
F1 NC-programma.
Kies dan met F1 Postprocessor-parameterregel en vervolgens de gewenste besturing:
Kies F10 en F2 NC-programma. Als de map My simulator programs niet actief is, kiest u
F1 Andere map kiezen. Voer bijvoorbeeld de naam 1234 in en maak vervolgens het NC-programma.
DEMO
Daarna kiest u en schakelt u over naar werkwijze ...
... kiest u de gewenste simulator ... ... en opent u ile 1234:
Stel de gewenste maten van het ruwdeel via F1 File .. in.
2D-simulatie 3D-aanzicht

4.5 Werkstuktekeningen voor de Graische dialoog
Tijd voor het maken van de geometrie:
Beginners: ca. 20 min
DEMO
Gevorderden: ca. 10 min
Professionals: < 3 min V = 187,141 cm3


DEMO

Professionals: ca. 15 min
V = 272,295 cm3

5 Complete bewerking
Complete bewerking betekent draaien, frezen en boren op een CNC-draaimachine.
Complete bewerking met de C-as bij de besturingssimulatoren

Bij de bewerking met de C-as wordt een gestuurde, langzame draaibeweging van de hoofdspil uitgevoerd,
waarbij deze beweging met een X-, Z- of X/Z-beweging van het aangedreven gereedschap gedeeltelijk kan
worden overlapt. Daardoor kunnen willekeurige contouren op het kopvlak of de omtrek worden gemaakt.
DEMO
Hier ziet u het frezen van een vlak voor sleutelwijdte op het kopvlak van het werkstuk en een gefreesde
geleidingsgleuf op de omtrek.
Het voordeel van de totale bewerking is, dat het werkstuk in een opspanning compleet bewerkt
kan worden. Daarom zijn tegenwoordig al 4 van de 5 CNC-draaimachines met een C-as uitgerust.

Complete bewerking met de Y-as bij de besturingssimulatoren
Het bewerken van een werkstuk op de CNC-draaimachine met de Y-as houdt in, dat het aangedreven
gereedschap bij stilstaande hoofdspil een dwarsbeweging ten opzichte van de Z-as maakt, waarbij deze
beweging met een Z-beweging van de slede gedeeltelijk kan worden overlapt.
Bij de op deze pagina getoonde werkstukken is een combinatie van de bewerking met C- en Y-as te zien.
DEMO
Hier ziet u het frezen van een tap op een gebogen vlak met behulp van de Y-as.
Vanwege de ingewikkelde constructie van de Y-as en de daarmee verband houdende hoge prijs worden
deze machines normaal alleen voor zeer complexe werkstukken in de prototypefabricage en/of in de massa-.
productie gebruikt.

Toetsenbordlayout in de plus-systemen
Systeem
Extra functies ................................................. <F11>
Keuze werkwijzen .......................................... <Ctrl>+<F10>
Werkwijze kiezen met toetscombinatie.......... <Ctrl>+<Fx> (x = 1... 9)
Naar de volgende werkwijze gaan................. <Ctrl>+<Tab>
Terug naar de vorige werkwijze ..................... <Ctrl>+<Shift>+<Tab>
Vensterrand weergeven................................. <Alt>+<Pos 1>
Programma beëindigen ................................. <Alt>+<F4>
Dialoogvensters transparant maken .............. <Alt>+<F9>
Help ............................................................... <F12>
Bladeren door de Help-afbeeldingen ............. <Ctrl+<Pijltjestoets naar links> resp. <Pijltjestoets naar rechts>
Dialoog bevestigen ........................................ <F10>
Dialoog/invoer afbreken................................. <ESC>
Opties van keuzevelden weergeven.............. <F9>
Volgende optie in keuzeveld .......................... <+>
Vorige optie in keuzeveld............................... <–>
Gegevens in invoerveld overnemen .............. <Enter> resp. <Tab>
Volgend invoer- of keuzeveld ........................ <Tab>
Volgend invoer- resp. keuzeveld ................... <Shift>+<Tab>
Extra functies kiezen via toetscombinatie

Loep............................................................... <Alt>+<1>
DEMO
Totaalaanzicht................................................ <Alt>+<2>
Aanzicht werkruimte ...................................... <Alt>+<3>
Rekenmachine............................................... <Alt>+<4>
Puntbepaling.................................................. <Alt>+<5>
Maten bepalen ............................................... <Alt>+<6>
Elementinformatie oproepen ......................... <Alt>+<7>
Beeldschermafdruk........................................ <Alt>+<8>
Passingmaten ................................................ <Alt>+<9>
Bewerking Handwiel
'Toetsenbord Handwiel' inschakelen.............. <Shift>+<F4>
Handwielstap verhogen ................................. <Shift>+<F5>
Handwielstap verkleinen................................ <Shift>+<F6>
Handwiel in positieve richting draaien ........... <Alt>+<Page Up>
Handwiel in negatieve richting draaien .......... <Alt>+<Page Down>
Navigatie
Begin pagina / Lijst ........................................ <Pos 1>
Einde pagina / Lijst ........................................ <End>
Optie / contour... kiezen ................................. <+> resp. <–>
Cursor links / rechts ....................................... <Pijltjestoets naar links> resp. <Pijltjestoets naar rechts>
Cursor Omhoog / Omlaag ............................. <Pijltjestoets omhoog> resp. <Pijltjestoets omlaag>
Simulatie
Voeding-override vergroten / verkleinen <+> resp. <–>
Opmerking:
Het +-teken tussen de toetsen (<Toets 1>+<Toets 2>) geeft aan,
dat alle aangegeven toetsen tegelijkertijd ingedrukt moeten worden.

Vakwoordenlijst
A H
Aanloop-/vertrekpunt ..........................................................88 Hefboomarm .......................................................................14
Absoluut..............................................................................57 HEIDENHAIN .....................................................................79
B Herhaling programmaonderdelen .......................................61
Hoek ...................................................................................51
Basisopleiding ......................................................................4 Huidig toerental: .................................................................38
Begin cyclus .......................................................................48 Hydraulische spanmiddelen ...............................................17
Binnenschroefdraad ...........................................................56
Boren ..................................................................................98 I
C IGES ...................................................................................96
Ijlgang .................................................................................41
CNC-draaimachine .............................................................18 Incrementeel .......................................................................57
- Direct meetsysteem ......................................................19 Informatie oproepen .............................................................6
- Kogelomloopspil ...........................................................19 Insteek ................................................................................84
- Lineaire motor...............................................................19
- Machinenulpunt ............................................................20 K
- PLC...............................................................................20 Koelmiddel ..........................................................................40
- Spandruk ......................................................................19
L
- Spanwegbewaking .......................................................19
- Werkstuknulpunt ...........................................................20 Langs voordraaien ............................................61, 87, 92, 94
Constructiestappen.............................................................90 Lengte D .............................................................................51
Contour maken .............................................................83, 90 L (label) ...............................................................................57
Converteren ........................................................................64 M
D Maatnauwkeurigheid ..........................................................42
Datatransfer Magazijn PRO-12 ...............................................................36
- Parameters laden .........................................................65 Massa .................................................................................91
Draadsnijden ....................................................88, 92, 94, 98 Maten..................................................................................42
DXF ....................................................................................96 Maten werkstuk ..................................................................42
E N
DEMO
Einde cyclus .......................................................................48 Naar ander venster ...............................................................6
Eindwaarde F .....................................................................38 Nadraaien .........................................................88, 92, 94, 98
Equidistante ........................................................................44 Nulpuntspansysteem ..........................................................17
Exporteren ..........................................................................64 Nulpuntverplaatsing ............................................................40
F O
FANUC ...............................................................................79 Oefening bewerken ............................................................66
Fase..................................................................43, 45, 51, 91 Oefening/toets ....................................................................66
Fasebreedte .......................................................................58 Omspannen ........................................................................63
Faselengte ..........................................................................58 Openingshoek ....................................................................85
G P
Geometriegegevens ...........................................................85 PAL-cycli .............................................................................64
Geometrie maken .........................................81, 83, 100, 101 PAL-multimedia ............................................................43, 44
Gereedschappen voor draaien ...........................................34 PALplus ................................................................................1
Gereedschappen voor frezen .............................................34 PAL-uitbreidingen ...............................................................51
G-functies Postprocessor.........................................................65, 81, 89
- G0 .................................................................................37 - BOSCH .........................................................................89
- G1 .................................................................................37 - EMCO ...........................................................................89
- G14 ...............................................................................40 - FAGOR .........................................................................89
- G22 ...............................................................................57 - FANUC .........................................................................89
- G31 ...............................................................................55 - GILDEMEISTER ...........................................................89
- G32 ...............................................................................55 - HAAS ............................................................................89
- G40 ...............................................................................47 - INDEX...........................................................................89
- G41 ...............................................................................44 - ISOplus .........................................................................89
- G42 ...............................................................................44 - MAHO ...........................................................................89
- G80 .......................................................46, 52, 53, 54, 55 - MAZAK .........................................................................89
- G81 .......................................................46, 52, 53, 54, 55 - NUM .............................................................................89
- G82 ...............................................................................46 - OKUMA.........................................................................89
- G84 .........................................................................54, 55 - PHILIPS ........................................................................89
- G85 .........................................................................55, 63 - SIEMENS .....................................................................89
- G86 ...............................................................................59 - TRAUB .........................................................................89
- G88 ...............................................................................61 Productie ..............................................................................4
- G92 ...............................................................................38 Productietijd ........................................................................38
- G96 ...............................................................................38 Programmainstructies.........................................................37
- G97 ...............................................................................38 Pythagoras .........................................................................69
GILDEMEISTER .................................................................64
Graische dialoog............................................................4, 81
Graische programmering ...................................................79

R
Radius ..........................................................................43, 45
Radius R .............................................................................51
Restmateriaal .........................................................87, 88, 95
Ronding ..................................................................51, 83, 91
Ruwdeel..............................................................................86
S
SIEMENS ...........................................................................79
Snedediepte .......................................................................36
Snijkantradius .....................................................................58
Snijsnelheid ........................................................................36
Software beëindigen .............................................................6
Software-intelligentie ..........................................................95
Spannen .............................................................................98
Start-assistent.........................................................37, 86, 92
Startpunt .............................................................................88
Steken ..........................................................................88, 98
T
Terug naar Werkwijzen .........................................................6
Tijdsbesparing ..............................................................87, 95
Toerental .............................................................................38
Toerentalbegrenzing ...........................................................40
Toerentalbereik ...................................................................38
TRAUB ...............................................................................64
V
Variabele constructie ..........................................................85
Veiligheidsvoorschriften ......................................................27
DEMO
Vervolgopleiding ...................................................................4
Voeding.........................................................................36, 41
Volume................................................................................40
Voordraaien ..................................................................88, 98
Voordraaien dwars..................................................86, 92, 94
Vrijlooptabel ........................................................................84
Vrijsteek ........................................................................51, 84
Vrijsteekcyclus ....................................................................63
W
Weergave crash ...........................................................20, 23
Werkplan maken.................................................................81
Werkwijze .............................................................................5
- Bediening........................................................................5
- Docent ............................................................................5
- G1/G2/G3 .......................................................................5
- Geometrie ...........................................................5, 83, 90
- Hoofdwerkwijzen ............................................................5
- Inrichten ..........................................................................5
- ISO-multimedia .............................................................50
- ISO-simulator................................................................66
- Machine ..........................................................................5
- PAL-multimedia ..............................................................5
- PAL-simulator .................................................................5
- Simulator ......................................................5, 81, 89, 99
- Subwerkwijzen................................................................5
- Transfer ....................................................................5, 81
- Werkplaats......................................................................5
- Werkplan ..................................................................5, 92
Werkwijzen ...........................................................................5
Willekeurige contour ...........................................................83
Wiskunde ......................................................................44, 69
Wiskundeilm ......................................................................50

DEMO
DEMO

SYMplus Draaien Werkbook Open

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SYMplus Draaien Werkbook Open

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DEMO

Alle rechten voorbehouden

Uitgegeven door: CNC KELLER GmbH, D-42119 Wuppertal, Vorm Eichholz 2

Auteur: Siegfried Keller

Afbeeldingen en zetwerk: CNC KELLER GmbH

In deze virtuele, 3D-leeromgeving vindt u de volgende werkwijzen: Werkplaats, Machine en

Dit opleidingsniveau heeft betrekking op de besturingsgerichte CNC-vervolgopleiding.

© CNC KELLER GmbH 1

2 © CNC KELLER GmbH

© CNC KELLER GmbH 3

Beroepskeuze Basisopleiding Vervolgoplei- Productie

Beroepskeuze Basisopleiding Vervolgoplei- Productie

Beroepskeuze Basisopleiding Vervolgoplei- Productie

4 © CNC KELLER GmbH

Om naar een andere werkwijze te gaan, klikt u op in de kopregel

De werkplaats CNC-machine CNC-machine

Voor zelfstudie Contouren met NC-program- Alleen op te • Machines, • Vrij bewerken

• Met rechten • Maken van Ontwikkelde NC- • ... • ...

© CNC KELLER GmbH 5

B.2 De betekenis van de symbolen rechtsboven in de kopregel

(bij een resolutie

B.3 Extra functies

Totale werkstuk weergeven (loep terug)

Totale werkruimte weergeven

Midden tolerantieveld automatisch

6 © CNC KELLER GmbH

Ligging Positie Grootte Grootte

B.5 Verschillende bedieningsconcepten

© CNC KELLER GmbH 7

8 © CNC KELLER GmbH

Kies het opleidingsniveau Virtuele werkplaats...

...en vervolgens de werkwijze Werkplaats *

Bent u nieuwe dingen tegengekomen? Zo ja, welke dan?

* Systeemvereiste: 3D graische kaart

© CNC KELLER GmbH 9

Roep vervolgens door muisklikken de bijbehorende

Meten is vergelijken van een bepaalde lengte of

Voor deze schuifmaat geldt:

Nauwkeurigheid van de nonius:

Lees de meetwaarden af:

10 © CNC KELLER GmbH

Klik met de muis op de schroefmaat.

Roep vervolgens door muisklikken de bijbehorende

Voor deze schroefmaat geldt:

Spoed van de spindel:

Lees de meetwaarden af:

© CNC KELLER GmbH 11

Klik met de muis op het bekkaliber

Roep vervolgens door muisklikken de bijbehorende

-zijde Nominale maat: mm

12 © CNC KELLER GmbH

Klik met de muis op het penkaliber.

Er verschijnt opnieuw een .

Roep vervolgens door muisklikken de bijbehorende

-zijde Nominale maat: mm

© CNC KELLER GmbH 13

Zoek eerst de draaimomentsleutel en bewerk dan de volgende onderwerpen:

Wat is een draaimoment?

ΣMl = ΣMr = Nm ΣMl = Nm ΣMr = Nm

ΣMl = Nm ΣMr = Nm ΣMl = Nm ΣMr = Nm

14 © CNC KELLER GmbH

Benoem de krachten en verschillende lengteveranderingen:

© CNC KELLER GmbH 15

Welke opspanning is juist?