Flota Rzeczpospolitej od Średniowiecza do 2 Wojny Światowej

Tagi:
#ZA- Zygmunt August

#ZW – Zygmunt Waza

#HW- Henryk Walezy

#WW – Władysław Waza

#SRE- Wojny na Bałtyku w okresie średniowiecza (głownie Krzyżakami)

#REN- Wojny na Bałtyku w okresie Nowożytności

#SZWE- Szwecja

#DAN -Dania

#KAPR – Kaprowie

#RUS – Rosja/ Moskwa

#FLOT1 – Polska flota do Rozbiorów

#FLOT2 – Polska flota w IIRP

#GDAN – Gdańsk

#SZLA – Stosunek Polskiej szlachty do spraw morskich

#ZR – źródła, cyctaty

#CIEK -Ciekawostki

#CZAJ -Kozackie Czajki i działania na morzu Czarnym

#PUCK – Puck

#STOCZ – Przemysł stoczniowy, i zaplecze gospodarcze.

#RYG – Ryga

#ARS – broń, taktyka

#MAR – Marynarze życie

 „Historia Wojen Morskich tom.1” Paweł Wieczorkiewicz

1. Podczas 7-letniej wojny Północnej 1563-1570 o Inflanty w wyniku starań Zygmunta Augusta o
„Dominium Maris Baltic” Szwecja i Duńczycy prowadzili ze sobą wojnę na morzu gdy RON nie
posiadało żadnych okrętów. #ZA #XVII #SZWE #DAN #REN
2. Zygmunt August od swoich kaprów żądał tylko 1/10 łupów czyli znacznie mniej niż Anglia czy inne
kraje co pokazywało że ważniejsze dla niego było zakłócenie wrogiej żeglugi niż same zyski z
kaperstwa. #REN #KAPR #ZA #XVII
3. W 1570 roku Iwan Groźny wystawił na Bałtyku 6 okrętów kaperskich. #RUS #KAPR #XVII
4. Gdańsk od samego początku był przeciwny był powstaniu floty królewskiej. Bano się ze będzie to
przyczyną ciągłych wojen na Bałtyku w które Gdańsk będzie wplątywany. Co będzie miało fatalny
wpływ na handel z którego miasto żyło. Dlatego w 1573 roku Rada Miejska Gdańska podpisała z
Danią układ w którym obiecała przeszkadzać w planach budowy Polskich sił morskich. #GDAN
#DAN #FLOT1
5. Nie jest tak do końca prawda że szlachta była przeciwna planom morskich, a przynajmniej w XVI i
połowie XVII wieku. Zobligowała ona bowiem Henryka Walezego do Wystawienia floty wojennej
a w pacta conveta Zygmunta Wazy zobowiązała go do wystawienia floty. #SZLA #ZW #HW
6. „Armata na morzu jakby nam potrzebna była, chyba szalony nie widzi, boby to primum salutem
Rzeczpospolitej dało od ściany Szwedzkiej” 1619 Zygmunt III Waza #ZW #ZR
7. Ogólna niechęć szlachty do spraw morskich nie był czymś wyjątkowym. Np. We Francji
nastawienie szlachty do spraw morskich zmienił się dopiero pod koniec XVII wieku za Colberta.
We Francji istniała jednak silna władza królewska która mogła wymusić powstanie floty i było go
na to stać. #SZLA

 „Dzieje Polskiej floty od Kazimierza Jagiellończyka do Augusta II Mocnego” Tadeusz

Górski 2007 r. (zdj.1)

1. W XVI Polska szlachta była świadoma znaczenia Bałtyku i floty dla ROM. Przy wyborze Henryka
Walezego zwracano uwagę że Francuska flota morze pomóc w opanowaniu Bałtyku. A w pacta
conventa król zobowiązał się wystawić silna flotę własnym kosztem. Oraz zorganizować zamorski
handel państwa przy pomocy francuskich portów. Polscy kupcy mieli działać w nowym świecie na
przywilejach przysługujących Francuzom. (str. 21) #SZLA #HW
2. Kiedy na tron RON wszedł Zygmunt III Waza za budowa floty z prawdziwego zdarzenia opowiadali
się: Jan Zamorski, Jan Karol Chodkiewicz i Krzysztof Radziwiłł co pokazuje że najwybitniejsze
osoby w kraju rozumiały znaczenie Bałtyku. W pacta conventa ZIIIW też było zapisane o budowie
floty. #ZW #SZLA #FLOT1
3. Podczas szykowania przez Filipa II Wielkiej Armady wydał rozkaz zatrzymania w Hiszpańskich
portach wszystkich statków Hanzy w tym Gdańskich. Przez co wzięły one udział podczas wyprawy
„Wielkiej Armady” NP: Gdańska Barka, Wielkiego Jonasza, Młodego Jonasza, Murzyna, Białego
Sokoła #GDAN #CIEK
4. W 1635 roku Władysław IV postanowił zrealizować plan Koniecpolskiego by Kozackie czajki
przenieś na Bałtyk. Opis akcji Kozaków (str. 34, 35, 36) (fot. 1.01, 1.02, 1.03) #CZAJ #WW #ZR
5. List z 1600 Jana Zamorskiego do króla w sprawie potrzeby budowy floty (str.49) (fot. 1.04) #SZLA
#ZR #ZW
6. Piotr Koneszewicz- Szahajdaczny – Jetman kozacki przyczynił się do rozbudowy Kozackich czajek
na czele których grasował po morzu Czarnym (str. 57) #CZAJ
7. Pieśń „Czajki ” Zaleńskiego o Piotrze Konaszewiczu
8. Gdańsk był idealną baza floty do budowy i wyposażania okrętów w XV wieku. Z powodu ze
artyleria nie odgrywała dużej roli to blokowanie portu buło niemożliwe. Po za tym okręty
Gdańskie mogły wychodzić na morze rozlewiskiem na Zatoce wiślanej. A fakt że był to port
wewnętrzny utrudnione było jego zaatakowanie czy zdobycie. Co zmieniło się wraz z rozwojem
artylerii. Stał się wtedy łatwy do zablokowania a kotwicowisko okrętów pod Twierdza Wiosłujcie
miało wiele wad jak: płynące kry lodu w okresie wiosennym, czy woda napierająca w czasie
sztormu na Wisłę oraz ryzyko desantu i spalenia okrętów. Dlatego musiano szukać innej bazy o
charakterze manewrowym dla floty. #GDAN #PUCK
9. Budowa bazy dla floty w Pucku (str. 72, 73) (fot. 1.05, 1.06) #PUCK #STOCZ
10. Budowa bazy dla floty Władysławowie (fot. 1.06, 1.07, 1.08) #STOCZ
11. Malbork był baza zaopatrzeniowa, były w nim magazyny zbożowe, arsenał, młyny prochowe i
składy drewna. #STOCZ
12. Ośrodek ujścia Dzwiny- czyli głównie Ryga drugą na Bałtyku punkt RON. Jednak słabsze od
Gdańska handlowa. Świetnie ufortyfikowana #RYG
13. Najważniejsza w ośrodku Zaporowskim była sicz Dnieprowska. Temat zasługuje na osobny
rozdział w książce #CZAJ
14. Budowa i parametry Galeonu (str. 164, 165) (fot. 1.10, 1.11) #FLOT1 #ARS
15. Na początku w XV wieku broń palna była na okrętach rzadkością w powodu problemy z
utrzymaniem prochu w warunkach by nie zawilgł. #ARS #FLOT1 #SRE
16. Podczas bitwy w Zatoce Gdańskiej w 1628 r. po raz pierwszy flota Polska wykorzystała strzelanie
salwami. #ARS #FLOT1
17. Na początku z armat strzelano po prostu po lufie, później wprowadzano muszkę i szczerbinkę a
do strzelania na większe odległości używano odpowiednich klinów. Jednak dalej odbywało się to
głównie na wyczucie przez to doświadczenie artylerzystów było kluczowe #ARS #MAR
18. Służba na okręcie jak i w zasadzie na wszystkich statkach owego okresu była ciężka. Marynarzy
okrętów obwiązywała znacznie większa dyscyplina którą respektowana karami fizycznymi.
Marynarze byli bowiem często zbiorem inwidualność i bardzo zuchwałych. Dieta marynarzy
ograniczała się często do sucharów i solonego mięsa a w dni postne ryb. Marynarze okrętwoi za
czasów Zygmunta III Wazy jedli lepiej od swoich kolegów z cywilnych jednostek. Poza chlebem
mięsem, rybami i kasza mieli także masło i piwo. Warunki mieszkaniowe także nie rozpieszczały.
Drewniany okręt nie chronił przed zimnem ani wilgocią co w połaczeniu z niezmienianymi
ubraniami powodowało choroby czy problemy z stawami. Kapitan i oficerowie spali w obszernej
nadbudówce rufowej za to marynarze i piechota morska z racji swojej liczby spali części
dziobowej oraz śrduokreciu. Na twardych pryczach lub na ziemi. Pamietać trzeba że w Eropie nie
znano wtedy hamaków. Pomieszczenie sanitarnego nie było i często zastępowało je dziób galion
który z powodu że był otwarty zmywała woda morska. Do mycia używano wody słonej. A żeczy
osobiste howanow w workach marynarskich lub kufrach (w przypadku wyrzej postawionych w
hierarchi). Puźniej dla załogi zaadoptowano cześć dziobową gdzie poza hamakami i i pryczami
umieszczono stoły, a nawet piec do ogrzewania. Ubrani byli w płuciemne koszule, grube wełniane
swetry luźne spodnie krótkie kurtki z metalowymi guzikami a w hłodne dni grupe wełniane
pończochy i skórzane ciżmy. Zima buty z cholewami i ciepłe czpki. Dodatkowwo artylerzyści nosili
skórzane kamizelki i chusty. Piechota morska za to ubrana była jednolicie i przypominało swój
odpowiednik lądowy. Pracy na okrecie nigdy nie brakowało. Wylewano wiadrami (pomp
zęzowych jeszcze nie wynaleziono) wode z kadłuba a w razie sztormu wyczerpująco walczono z
żywiołem i ożaglowaniem okrętu. W porcie natomiast konserwowano i naprawiono okręt. Co
ciekawe na okrętach polskiej floty NIE MÓWIONO PO POLSKU usłyszeć można za to było
niemiecki, holenderski i szwedzki z których powstawała specyficzna mieszanka. Na okrętach
służyli Niemcy, Szwedzi, Holendrzy, Duńczycy, Finowie i Kaszubi. Narodowość nie miała dużego
 znaczenia często marynarze zmieniali story zaciągając się do służby na różnych okrętach. Mimo to
osoby służące na okręcie jednoczyła silna wieź i solidarność. Okręt był także wielka szkołą w
której ani na moment nie przestawano ćwiczyć ani szkolić nowych członków załogi co było
konieczne z powodu na śmiertelność. #MAR
19. W flocie nie służyła Polska szlachta która uważał te zajęcie za nie godne szlachcica Polskiego.
#SZLA
20. Świetna bazą rekrutacyjną dla marynarzy i kapitanów był Gdańsk oferujący praktycznie
niewyczerpane źródło nowych rekrutów obytych z morzem i zaprawionych w walkach. #GDAN
#MAR
21. Stopnie i funkcje w flocie wojennej Polski (fot. 1.12, 1.13) #MAR