EKSPERYMENT

Eksperyment- to powtarzalny zabieg polegający na planowej zmianie przez badacza jednych

czynników w badanej sytuacji, przy równoczesnej kontroli innych czynników, podjęty w celu
uzyskania w drodze obserwacji odpowiedzi na pytanie o skutki danej zmiany.
Na ekseprymentowanie składają się:
Stymulacja- polega na wprowadzeniu zmian, czyli bodźców- to ich następstwa oceniamy.
Kontrola- ma możliwość trafne przypisanie następstw zmianom, czyli reakcji bodźcom pełni
kluczową rolę w sprawdzaniu hipotez przyczynowych.
Obserwacja- ma te następstwa reprezentować.

Eksperyment składa się na rodzaje:

a) Eksperyment naturalny- odbywany w naturalnym otoczeniu, warunki nie są sztucznie
stworzone przez badacza. To eksperymenty rzadkie, bo określenie warunków i
wpływających na wyniki zmiennych, które były jednocześnie etyczne i możliwe do
przeprowadzenia, jest trudne.
b) Eksperyment laboratoryjny- polega na równoległym kontrolowanym obserwowaniu
trzech par elementów:
1. Zmiennych zależnych i niezależnych.
2. Pretestu i posttestu.
3. Grupy eksperymentalnej i kontrolnej
c) Eksperyment podwójnie ślepy- Eksperyment polega na tym, że zarówno osoby
badane jak i zespół badaczy nadzorujący przebieg badania, nie wiedzą, która grupa
jest grupą eksperymentalną, a która kontrolną.

Metoda dokumentów biograficznych

Metoda biograficzna –metoda dokumentów osobistych, metoda trajektorii, metoda historii

życia. Badanie dokumentacji ludzkich działań. Jej źródłem są wszelkie dokumenty osobiste,
głównie dotyczące jednostek i tworzone z punktu widzenia jednostek. Teksty dostarczają
danych, które można analizować. Metoda należąca do metod niereaktywnych i
jakościowych. Badacz zbiera materiały zawierające relacje ludzi o ich uczestnictwie w
zdarzeniach i procesach stanowiących przedmiot badań. Na podstawie takich relacji
dokonuje się opisu procesów i stawia hipotezy wyjaśniające. Cele nasuwają zespół hipotez
dotyczących konkretnych zjawisk i praw.
Metody biograficzne:
•Dostarczają podstaw do weryfikacji hipotez
•Ilustrują założone hipotezy
•Służą jako podstawa do zrozumienia procesów psychospołecznych zachodzących w
grupach, instytucjach i jednostkach
Dokumenty osobiste:
•Wyrażają osobowe cechy autora
•Odsłaniają pogląd uczestnika na opisywane wypadki•
Pozwalają poznać postawy psychologiczne, poglądy, motywacje
Typy dokumentów osobistych:
Kroniki, wyznania, autobiografie, autoanalizy, wywiady swobodne, pamiętniki, listy, e-
maile,dzienniki, notatki, dokumenty graficzne: rysunki, szkice, fotografie.
ZNANIECKI I THOMAS JA WYMYŚLILI
Sposoby wykorzystywania dokumentów osobistych w badaniach wg Jana Szczepańskiego:
Metoda konstrukcyjna-studiowanie wielu dokumentów osobistych pod kątem wybranego
punktu widzenia
Metoda egzemplifikacji –dokumenty i przykłady z nich pochodzące służą do ilustrowania i
uzasadniania przyjętych hipotez.
Metoda statystyczna
Metoda analizy treści -zastosowanie ujęć tekstowych, etnograficznych
ietomologicznych(teksty dokumentów w ujęciu komunikacyjnym).
Metoda typologiczna –na podstawie dokumentów i w dokumentach biograficznych badacz
konstruuje kategorie istotne z punktu widzenia badania.

Neutralny
Laboratoryjny
Podwójnie ślepy grupa kontrolna i eksperymentalna

Metoda dokumentów biograficznych Znaniecki i Thomas

Analiza dzienników i pamiętników
- wybielanie i subiektywność
+ ludzie pisza którzy byli na miejscu zdarzenia info z 1 reki

SKALE
Skala: TYP ZŁOŻONEJ MIARY KTÓREJ ELEMENTY TWORZĄ LOGICZNĄ STRUKTURĘ W SKALI
WAŻNE JEST ROZRÓŻNIENIE INTENSYWNOŚCI
Skala dystansu społecznego Bogardusa:

Stworzona przez Emory Bogardusa. Służy do pomiaru skłonności ludzi do uczestnictwa w stosunkach
społecznych z innymi grupami ludzi, w zróżnicowanym stopniu bliskości. Wyraźne różnice
intensywności sugerują istnienie struktury pytań. Osoba która akceptuje pewien stopień integracji,
prawdopodobnie będzie też akceptować wszystkie możliwości poprzedzające go na liście, czyli o
mniejszej intensywności. Osoba która godzi się na to aby Albańczycy mieszkali na tym samym osiedlu
zgodzi się aby mieszkali w tym samym kraju, ale może się nie zgodzić aby byli jej sąsiadami czy
rodziną. Tak wygląda struktura logiczna zawarta w wymienionych pytaniach. Istnieją łatwe (jak
zamieszkanie Albańczyków w USA) i trudne (Jak małżeństwo dziecka z Albańczykiem) pytania
kwestionariuszowe. Na łatwe przystanie więcej badanych, na trudne mniej. Logika wymaga, by z
uwzględnieniem kilku wyjątków, osoba, która odrzuciła daną relację na skali, odrzuciła również
wszystkie następujące po niej trudniejsze relacje. Skala dystansu społecznego Bogardusa ukazuje
znaczącą oszczędność skalowania jako narzędzia redukcji danych. Wiedząc, ile rodzajów stosunków z
Albańczykami zaakceptuje dany badany, wiemy też, które z nich zaakceptuje. Tak więc jedna liczba
pozwala poprawnie podsumować pięć czy sześć pytań bez żadnych strat informacji.

Skala Thurstona:

Wewnętrzna struktura skali Bogardusa, często nie odpowiada rodzajowi mierzonych zmiennych. Tego
typu logiczna struktura kilku wskaźników zdarza się rzadko. Stworzona prze Louisa Thurstona skala
stanowi próbę opracowania formatu grupowania wskaźników zmiennej, które powiązane są
przynajmniej w strukturę empiryczną. Grupa sędziów otrzymuje na przykład setki pytań, które
uznawane są za wskaźniki danej zmiennej. Każdy sędzia ma następnie ocenić jak mocnym
wskaźnikiem zmiennej jest każde z pytań, przypisując im wartość punktową np. od 1 do 13. Na
przykład gdyby tą zmienną były Uprzedzenia, sędziowie przypisali by wartość 1 najsłabszym
wskaźnikom uprzedzeń, 13 najsilniejszym, a wartości pośrednie leżącym po środku. Po wykonaniu
tego zadania przez sędziów badacz analizuje oceny przyznane poszczególnym pytaniom przez
wszystkich sędziów, by ustalić, co do których pytań byli oni najbardziej zgodni. Pytania, co do których
zdecydowanie nie ma zgodności, zostałyby odrzucone jako niejednoznaczne. Spośród pytań, których
punktacja okazała się zgodna, badacz wybrałby jedno lub więcej , by opowiadałyby każdemu
punktowi d 1 do 13 na skali. Wybrane w ten sposób pytania mogłyby zostać włączone do
kwestionariusza. Oczekiwalibyśmy wówczas, że respondenci, którzy okazaliby się uprzedzeni w
kategoriach pytań o wartości punktowej 5, byliby uprzedzeni również w kategoriach pytań o niższych
wartościach punktowych. Można się też spodziewać, że jeśli nie okazali się uprzedzeni na podstawie
pytań o mocy 6 punktów, nie będą też uprzedzeni na podstawie pytań o większej mocy. Starannie
opracowana i wypunktowana skala Thurstona odpowiada pod względem efektywności i skuteczności,
związanej z redukcją danych, skali dystansu społecznego Bogardusa. Każdemu respondentowi można
przypisać pojedynczy wynik (moc najtrudniejszego stwierdzenia, z którym zgodził się respondent),
który w sposób adekwatny odzwierciedliłby odpowiedzi na kilka pytań kwestionariusza, Podobnie jak
w przypadku skalo Bogardusa, respondenta z wynikiem 6 możemy uważać za bardziej uprzedzonego
niż repodnedna z wynikiem 5 lub niższym. Skali Thurdsona nie używa się obecnie zbyt często, przede
wszystkim ze względu na ogromny nakład energii i czasu, którego wymaga zaangażowanie od 10 do
15 sędziów do oceny pytań. Możliwe że trzeba by było skorzystać z usług profesjonalnych badacz,
ponieważ jakość sądu zależy od doświadczeń sędziów związanych z określoną zmienną. Co więcej,
znaczenie pytań wskaźnikujących daną zmienną zmienia się zwykle z czasem, tak więc może się
okazać, ze pytanie o określonej wadze zyskuje później zupełnie inną wagę. Zachowanie skuteczności
tej skalo wymaga jej określonej aktualizacji.

Skala Likerta:

Określanie pytania kwestionariuszowego zawierającego kategorie odpowiedzi takie jak: zgadzam się,
nie zgadzam się. Jest to określenie niewłaściwe jednak Rensis Likert jest twórcą tego formatu pytania.

Plusem tej skali jest to że badacz ma uporządkowane kategorie odpowiedzi. Technika skalowania
Likera ukazuje różnice intensywności między pytaniami. Skalę te jednak używa się dość rzadko,
możliwe że to przez jej skomplikowanie. Format pytań Likerta jest jednak jednym z najpowszechniej
używanych we współczesnych kwestionariuszach. Stosowany jest do tworzenia prostych indeksów.
Dzięki niemu respondent może łatwiej odczytać wyniki.

Dyferencjał somatyczny: W dyferencjale somatycznym prosimy respondentów w kwestionariuszu, by

wybrali między dwiema przeciwnymi postawami, stosując przy tym wyrażenia określające stopień
intensywności postawy między przeciwieństwami. Podobnie jak u Likerta. Po tej samej stronie nie
umieszcza się terminów, które są ze sobą powiązane.

Dyferencjał i skala Likerta:

- charakteryzują się większą ścisłością i ustrukturyzowaniem

- są przydatne przy pozyskaniu danych dla celów skalowania i indeksowania.

Skala (Louisa) Guttmana:

- często stosowana przez współczesnych badaczy.

-Opiera się na założeniu, że każdy kto wykazuje wysoki poziom danej zmiennej, wykaże też poziom
niższy. (Na przykład Jeśli ktoś poprze prawo do aborcji kobiet niezamężnych poprze też prawo do
aborcji kobiet zgwałconych)

Skala- jej funkcją jest efektywna redukcja danych. Skala jest techniką prezentacji danych w formie
syntetycznej przy zachowaniu możliwe dużej części pierwotnych informacji.

- skalowanie Guttmana opiera się na obserwacji struktury faktycznych danych.