KONTRACEPTIVET DHE INFEKSIONET SEKSUALISHT TE TRANSMETUESHME

KONTRACEPTIVET
Kontraceptivet hormonal
Jane perberes hormonal te tipit estrogjen, dhe progestativ, apo vetem progestativ. Mund te merren ne
forme te pilulave cdo dite, ne forme patch ne lekure, injeksione cdo tre muaj, ne forme implantesh nen
lekure cdo 3 vjet, apo ne forme unaze vaginale qe ndryshohet cdo muaj. Menyra e veprimit te tyre ka te
bej me parandalimin e ovulacionit, hollimin e shtreses se brendshme qe vesh mitren dhe mbajtjen e te
te trashe mukusit te qafes se mitres duke penguar kalimin e speramatozoideve. Kane efikasite te larte
dhe per me teper kane efekte mbrojtes ne krampet e mentruacioneve, ulin perqindjen e kancerit te
veozres dhe te shtrsese se brendshmme te mitres, permiresojne ancet dhe anemin nga humbja e gjakut
menstrual.

ÇKA PARAQET KONTRACEPCIONI URGJENT?

Kontracepcioni urgjent paraqet përdorjen e tabletave (të quajtura “një ditë pas”) me qëllim që të
parandalohet shtatzania e padëshiruar për shkak të mardhënjeve seksuale të pambrojtura. Tabletat i
përmbajnë të njejtat hormone që janë edhe tek anti-bebe pilulat që përdoren për kontracepcion të
rregullt.Në varshmëri nga ajo se në cilën fazë nga cikli menstrual përdoren, ata e parandalojnë
shtatzëninë në menyra të ndryshme:

 Hormonet nga tabletat mund të parandalojnë ose ta zgjasin ovulimin ( lëshimin e qelizës vezë),
ndërsa shtatzania nuk mundet të fillojë nëse nuk ka qelizë vezë të papjekur.
 Hormonet , mund të shkaktojnë dhe ngjizjen e sekretit cervikal. Sekreti i trashur cervikal ju
ndalon spermatozoideve të arijnë deri te qeliza vezë.
 Hormonet mund dhe ta dobësojnë mbështjellësin e mitrës, që qeliza vezë të mos mundë të
fekonduar e të zhvillohet.
 Êshtë e nevojshme të përmendet se këto tableta nuk shkaktojnë abort. Kjo do të thotè nëse
tashmë jeni shtatëzënë, përdorimi i tabletave “një ditë pas” nuk do të shkaktojë ndalimin e
shtatzanisë.

INFEKSIONET SEKSUALISHT TE TRANSMETUESHME

Infeksionet seksualisht të transmetueshme ( IST ), janë infeksione që përhapen zakonisht nga
aktiviteti seksual, veçanërisht marrëdhëniet vaginale, seksi anal dhe seksi oral. Shumë herë IST-
të fillimisht nuk shkaktojnë simptoma. Kjo rezulton në një rrezik më të madh të transferimit të
sëmundjes te të tjerët. Simptomat dhe shenjat e sëmundjes mund të përfshijnë shkarkimin
vaginal, rrjedhjen e penisit, ulcerat në ose rreth organeve gjenitale, dhe dhimbjen e legenit. IST-
mund të transmetohet tek një foshnjë para ose gjatë lindjes së fëmijës dhe mund të rezultojë
në rezultate të dobëta për fëmijën. Disa IST mund të shkaktojnë probleme me aftësinë për të
mbetur shtatzënë.
Përmes aktivitetit seksual mund të transmetohen shumë se 30 bakterie të ndryshme, viruse dhe
parazitë. [1] IST-të bakteriale përfshijnë klamidinë, gonorren dhe sifilizin . IST-të virale
përfshijnë herpes gjenital, HIV / AIDS dhe lythat gjenitale. IST parazitare përfshijnë
trichomoniasis. Përderisa zakonisht përhapen nga seksi, disa IST mund të përhapen edhe nga
kontakti jo seksual me indet e donatorëve, gjakun, ushqyerjen me gji ose gjatë lindjes së
fëmijës. Testet diagnostikuese të IST zakonisht janë lehtësisht të disponueshme në botën e
zhvilluar, por shpesh nuk ndodh kështu në botën në zhvillim.
Llojet kryesore
Infeksionet seksualisht të transmetueshme përfshijnë:
Klamidia është një infeksion i transmetueshëm seksual, i shkaktuar nga bakteri Chlamydia
trachomatis.
Dy format më të zakonshme të herpesit janë shkaktuar nga infeksioni me virusin herpes simplex
(HSV). HSV-1 zakonisht fitohet me gojë dhe shkakton plagë të ftohta, HSV-2 zakonisht fitohet
gjatë kontaktit seksual dhe prek organet gjenitale, megjithatë secila nga tendosjet mund të
ndikojë në cilindo vend.
Papillomavirusi njerëzor (HPV) është IST më e zakonshme në Shtetet e Bashkuara. [38]
Ekzistojnë më shumë se 40 fillesa të ndryshme të HPV dhe shumë nuk shkaktojnë probleme
shëndetësore. Në 90% të rasteve, sistemi imunitar i trupit pastron infeksionin në mënyrë
natyrale brenda 2 viteve.
Gonorrea shkaktohet nga bakteri që jeton në mukozën e lagësht në uretër, vaginë, rektum,
gojë, fyt dhe sy. Infeksioni mund të përhapet përmes kontaktit me penisin, vaginën, gojën ose
anusin.
Sifilisi është një IST e shkaktuar nga një bakter. E patrajtuar, mund të çojë në komplikime dhe
vdekje.
Trichomoniasis është një IST e zakonshme që shkaktohet nga infeksioni me një parazit
protozoar të quajtur Trichomonas vaginalis. [
HIV (virusi i imunitetit të njeriut) dëmton sistemin imunitar të trupit, i cili ndërhyn në aftësinë e
tij për të luftuar agjentët shkaktarë të sëmundjes. Virusi vret qelizat CD4, të cilat janë qeliza të
bardha të gjakut që ndihmojnë në luftimin e infeksioneve të ndryshme.

Endri Baku
11A