MGA HAYOP NA MAARING ALAGAAN GAYA NG C. Uri ng manok na mainam sa pangingitlog at mainam pagkunan ng karne.

MANOK, PATO, ITIK, PUGO O TILAPIA

Isang kasiya-siya at kapaki-pakinabang na gawain ang pag-aalaga ng mga hayop. Ang pag-aalaga
ng mga hayop tulad ng manok, pato, itik, pugo at tilapia ay dapat nating malaman upang ating
mapangalagaan at malaman ang mga kakayahan ng ating mga inaalagaan upang mas lalong maging
kapakinabangan. Marami sa ating mga Pilipino ang may libangang mag-alaga ng manok sa likod bahay o
kung may bakanteng lugar sa bakuran. Maging ang mga isda ay ating inaalagaan. Ang pag-aalaga ng mga
hayop ay maaring maging libangan o mapagkakakitaan. Narito ang mga maaring alagaang mga hayop sa
ating bakuran.
1. MANOK 2. PATO
Ang manok ay may dalawang paa na tumitilaok tuwing sasapit ang umaga. Madaling alagaan ang Ang Pato ay isang uri ng ibon na may dalawang paa at pakpak na madalas nating makita sa ating
manok kahit sa maliit na lugar ngunit mas maganda kung sa malaking espasyo sila nakatira upang mga bakuran at isa rin sa mga kapaki-pakinabang na alaga ng ating mga pamilya. Gaya ng manok, ito ay
magkaroon ng sapat na bentilasyon at maging maginhawa ang kanilang pakiramdam. Sa pag-aalaga ng nagbibigay ng karne at itlog na ginagawang “itlog na pula”. Ang karne nito ay nagbibigay ng sustansyang
manok ay siguraduhing pumili ng malulusog at masisiglang sisiw upang maging kapaki-pakinabang ang kailangan ng ating katawan.
mga ito ng husto. Alagaan ang mga sisiw upang hindi magkasakit at mamatay. Kailangang panatilihin ang May dalawang uri ng pato, ito ay ang itik at ang bibe. Ang itik ang pinagkukuhanan natin ng itlog
init ng katawan nito sa artipisyal na paraan tulad ng paglalagay ng bombilya o lampara sa kanilang kulungan na ginagawa ding balut o penoy samantalang ang bibe naman ay kulay puti na mapagkukunan ng karne na
upang mapanatili ang init habang sila ay bata pa. Ang Brooding ay isang sistema ng pagpapainit sa mga maaring iluto. Mahalaga sa itik ang maayos na pagpapakain upang dumami ang mga itlog na ating
sisiw mula sa pagkapisa hanggang humigit kumulang sa apat na linggo ang gulang. Kung makaya na ng mga makukuha. Ang Pateros duck ang karaniwang itik na inaalagaan para sa pangingitlog. Ang Pecking Duck
sisiw na pamahalaan ang init sa kanilang katawan ay maari ng tanggalin ang lampara o bombilya. naman ay mainam na pagkunan ng karne at itlog.
Mayroon tayong dalawang uri ng manok na matatagpuan sa poultry farm. Maari ring gamitin sa paggawa ng mga palamuti sa bahay ang mga pinatuyong balahibo ng pato.
1. Layer Chicken- Inaalagaan ito para sa kanilang mga itlog. Upang dumami ang mga itlog ng layer Madaling alagaan ang pato tulad ng itik dahil nangingitlog ito sa loob ng 26-28 araw, at ang bibe naman ay
kailangang malayo ito sa ingay kaya naman ang iba ay pinipiling magtayo sa mga kabukiran upang hindi sa loob ng 32-33 araw. Ang mga pato ay mahilig sa tubig kaya sa pag-aalaga nito ay dapat na panatilihing
magambala ang pangingitlog ng mga layer. Ang malakas na ingay ay nakakagambala sa produksyon ng maraming tubig na nakapaligid sa kulungan ng mga pato.
itlog.
2. Broiler Chicken- Inaalagaan ang mga manok na ito para sa taglay nitong karne na ibinebenta sa mga
fastfood restaurant, palaman sa sandwich o ginagawang palaman sa burger o kaya naman ay nuggets.
Narito pa ang ilan sa mga uri ng manok base sa kanilang pakinabang sa ating kabuhayan.
A. Uri ng manok na mainam sa pangingitlog

3. PUGO
Ang pugo nagbibigay ng itlog na nagtataglay ng maraming sustansya. Isa itong uri ng ibon na may
mabibilog na katawan, maiikling leeg at paa na walang balahibo hanggang tuhod at matulin kung
tumakbo. Maikli ang mga pakpak nito kaya hindi gaanong nakalilipad nang mataas.
Mayroong dalawang layunin sa pag-aalaga ng pugo, una ay para sa mga itlog at pangalawa ay
B. Uri ng manok na mainam pagkunan ng karne
para sa karne. Ang karne ng pugo ay mainam ding panustos sa pangangailangan natin sa protina. Ang
itlog ng pugo ay may mas higit ang porsyento ng protina kaysa sa manok. Ito din ay nakapagpapalakas ng
ating immune system. Ang mga pugo ay nakatayo kung mangitlog. Ang itlog ng pugo ay itinuturing na
small but terrible dahil sa benepisyong dulot nito. Ang mga pugo ay mayroong 40 na uri. Ilan sa mga ito
ay: Quail ordinary (ligaw) Manchu golden, Marble, Tuxedo at Japanese quail
Narito ang ilan sa mga uri ng pugo na maaring alagaan

4. ISDA
Marami sa ating mamamayan ay nagaalaga ng isda. Ang pag-aalaga ng isda ay malaking tulong sa
ating kabuhayan. Bangus, tilapya at hito ang malawakang inaalagaan sa ating bansa. Sa pag-aalaga nito ay
iniaangkop din sa laki ng lugar at sa kapital ng gustong mag-alaga ng isda. Laging isipin ang salitang
masikap, matiyaga at mapagtiis sa pagaalaga ng isda dahil sa panahon ng anihan ay tiyak na masisiyahan.
Ang tilapia ay popular na sa ating mga Pilipino. Ito ay maaring alagaan sa tubig tabang o sa tubig
alat. Masarap na luto nito ay inihaw, pirito, pangsahog sa pakbet at marami pang iba. Ang tilapia ay
karaniwang pinalalaki sa mga palaisdaan sa likod-bahay. Karaniwang sa anyong tubig tulad ng ilog, sapa
at lawa na malapit sa inyong pamayanan maaring alagaan. Kung labis ang dami ng alagang tilapia maari
itong ipagbili at makatutulong sa kita ng mag-anak. Maraming uri ang mga tilapia na maaari nating alagaan
isa na dito ay ang Molobicus hybrid tilapia, ito ay isang uri ng isda kung saan ay nabubuhay sa tubig alat o
tubig dagat. Ito ay isang lahi ng isda na dumaan sa masusing pagsasaliksik ng Bureau of Fisheries and
Aquatic Resources o BFAR at napatunayang maaring mabuhay sa tubig dagat o tubig alat.
Narito ang ilan sa mga uri ng tilapia na maaring alagaan
Mga Kahalagahan ng Isda
Ang isda ay may napakahalagang bahagi sa ating hapag-kainan. Dahil sa ito ay mura at
masustansya ay lagi natin itong nakikita sa lamesa nating mga Pilipino. Isa pa sa kagandahan ng pagkain ng
isda ay ang taglay nitong vitamin D. Dahil sa bansang Pilipinas ay napapaligiran ng mga anyong tubig,
madali sa ating mga Pilipino ang makahanap ng sariwang Isda. Maganda ito sa atin bilang pagkaing protina
na nagbibigay lakas sa ating katawan. Dahil sa pag-aalaga ng isda ay maari nating matugunan ang suliranin
ng ating bansa patungkol sa pagkain.
Ang Hito ang pangalawa sa tilapia sa popularidad. Ito ay madalas nabibili sa palengke ng buhay at
maaring patagalin ang buhay ng hito kung hindi pa ito iluluto ilagay lamang sa isang timba na may tubig at
mabubuhay ito kung ilang araw bago mo ito iluto. Pinakamasarap na pagkaluto sa hito ay inihaw, pinirito o
sinabawan bukod dito ang laman ng hito ay malinamnam.
Ang Bangus ay isang uri ng isdang matinik subalit masarap kainin. Isa rin ito sa mga popular na
isda na inaalagan sa ating bansa. Naging tanyag sa mga tao at naging pambansang isda nating mga
mamamayang Pilipino. Maraming luto ang maaring gawin sa bangus. Una na dito ay paksiw, adobo,
dinaing na bangus, prito at sinigang na bangus Ang bangus tulad ng tilapia at hito ay madaling alagaan at
paramihin na maaring makadagdag kita sa bawat pamilyang Pilipino.
MGA KAGAMITAN AT KASANGKAPAN NA DAPAT
IHANDA SA PAG AALAGA NG HAYOP O ISDA
Sa pag-aalaga ng mga hayop o isda ay mayroong mga kasangkapan at kagamitan na kinakailangan
upang mapabuti at makapagbigay ng higit na kapakinabangan sa atin.
Sa pag-alaga ng manok ay maaring alagaan sa maliit na lugar. Karaniwang kinakain nito ay mais
at palay o kaya naman ay feeds. Karaniwan sa ating mga Pilipino ay nag-aalaga ng katutubong manok o
native chicken. Kung maluwang ang bakuran, ang mga manok na native ay naghahanap din ng uod at bulate
sa damuhan. Sa pag-aalaga ng manok ay may mga kagamitan at kasangkapan na dapat tandaan.
Narito ang mga kasangkapan at kagamitan na ginagamit sa pag-aalaga ng manok.
1. Kulungan
Ang mga manok na inaalagaan sa poultry farm ay nangangailangan ng maluwang na kulungan
upang maging maganda ang mga produktong ibinibigay ng manok. Sa paggawa ng kulungan, dapat na ito ay
may bentilasyon o kaya naman ay malayang nakakapasok ang hangin sa loob ng kulungan. Ang
pangunahing layunin ng kulungan ay labanan ang init o ulan upang hindi magkasakit ang mga manok. Para
naman sa mga bagong pisang sisiw ay kailangang lagyan ito ng bombilya o lampara upang magbigay init
sa mga sisiw sa loob ng 15 araw at maiwasan ang pagkamatay. Maaring yari sa kawayan ang ating
gagawing kulungan o kaya naman kulungan na napalilibutan ng chicken wire o lambat. Kailangang matibay
ang kulungan ng manok upang hindi makapasok ang ibang mga hayop at kainin ang mga ito.
2. Painuman
Kailangang maglagay ng lalagyanan ng inumin. Siguraduhin na malinis ang mga painuman ng
ating mga manok upang makaiwas sa sakit. Maaring gumamit ng plastic container upang malagyan ng
inumin.
3. Patukaan
Kailangan ng mga manok ng patukaan na nasa harapan ng kulungan. Maaring gamitin ang yero,
kahoy o biniyak na kawayan na may sukat na humigit tatlo o apat na pulgada upang hindi matapon ang
laman.
4. Masustansyang pagkain
May iba’t-ibang uri ng pagkain ng manok:
Starting mash - Maliliit ang butil at ipinapakain sa bagong pisang sisiw hanggang anim na linggo.
Growing mash – Ito ay isang uri ng pagkaing ibinibigay para sa anim na linggo hanggang sa handa
nang ipagbili ang mga manok o hanggang sa mangitlog ang mga inahin.
Laying mash- Ito ay ibinibigay sa mga inahing manok na nagsisimulang mangitlog upang maging
maganda ang itlog na makukuha sa mga ito. Kailangan din ng manok ng bitamina na inihahalo sa kanilang
inumin upang hindi sila dapuan ng sakit at makapagdulot ng maayos na karne at itlog.
5. Kagamitan sa paglilinis ng dumi ng manok.
Ang kulungan ng manok ay dapat na malinis. Maaring gumamit ng walis, dustpan at tubig upang
mapanatili ang kalinisan ng ating kulungan.
6. Lugar na tapunan ng dumi ng mga manok.
Ang mga dumi ng manok ay dapat na tipunin sa isang lugar upang matuyo at hindi mangamoy.
Ang mga dumi ng manok na natuyo ay maaring ilagay sa sako at gawing pataba sa halaman o maaring
gamitin sa palaisdaan.
 Likas sa ating mga Pilipino ang pagkain ng balut, penoy at itlog na maalat na nagmula sa itik. Ang
itik ay karaniwang inaalagaan sa mga lugar na malapit sa tubig.
Narito ang mga dapat sundin sa pag-aalaga ng itik.
1. Breed
Pumunta at bumili sa maaasahang duck breeder. Maaring pumili sa dalawang uri ng itik. Ang
Pateros duck o itik na mas mainam sa produksyon ng itlog. Ang Peking duck ay mas mainam dahil sa karne
at itlog rin.
2. Kulungan o bahay
Ang itik ay likas na mahilig sa tubig kaya dapat na gumawa ng kanilang bahay o silungan na
tahimik at malamig na malapit sa sapa o tubigan. Kung walang lugar na malapit sa tubigan ay maaring
gumawa na lamang ng artipisyal na paliguan ng itik. Maaring humukay ng isang balon na hindi malalim at
lagyan ito ng tubig upang magsilbing paliguan ng mga itik.
Narito ang mga dapat tandaan sa paggawa ng kulungan ng itik.
1. Maaring gumamit ng mga materyales na gawa sa kawayan na mura. Gumamit ng pawid o kaya naman ay
iyero para sa bubong.
2. Ang kanilang kulungan ay hindi dapat mababa upang makapasok ang hangin.
3. Takpan ng mga dayami ang sahig.
3. Bitamina o Gamot
Ang mga itik ay nakakaramdam din ng sakit. Kung mangyari ito ay agad na painumin ang mga
alagang itik ng naaangkop na gamot upang mawala ang mga sakit gaya ng Duck cholera, Duck plague, Viral
hepatitis, Avia pest at marami pang iba.
4. Pakainin ang mga itik
a. Starting mash- ang mga itik na 1 hanggang 6 na linggo ay maaring bigyan nito na may 10 - 21
porsyento ng protina.
b. Growing mash- ang mga itik na 6 hanggang 4 na buwan ay maaring bigyan nito na may 16 na
porsyento ng protina.
c. Laying mash- ito ay ipinapakain sa mga bibe upang dumami ang mga itlog nito na mayroon
ding 16 na porsyento ng protina.
Sa pagpili ng lokasyon ay piliin ang malapit sa pinagkukunan ng tubig (ilog, balon, o poso) sa
buong taon na pag-aalaga. Upang maging mabilis ang pagdami ng lumot na nagsisilbing pagkain ng isda,
hindi dapat pumipili ng lugar na binabaha tuwing may ulan.
C. Pagkain
Ang mga maliit na halamang lumulutang sa tubig ay maaring maging pagkain ng mga isda.
Plankton, Ito ay maliit na halaman na siyang pagkain ng tilapya. Maging ang itlog ng kulisap, suso, darak at
tinapay ay pagkain ng mga isda. Mayroon ding mga komersyal na pagkain na maaring bilin. Maari ding
magpakain ng komersyal na pagkain.
D. Paglalagay ng pataba
Upang magkaroon ng pagkain sa palaisdaan, maglagay ng abono minsan sa isang linggo. Ikalat ang
dumi ng manok sa palaisdaan at ang abonong komersyal (16-20-0) ay tunawin muna sa tubig bago ilagay.
Kung kulay berde ang tubig ito ay nagpapakita lamang na may natural na pagkain ang palaisdaan. Dapat na
naglalagay ng pataba sa ating palaisdaan upang mapanatiling mataba at maging malinis ang paglaki ng isda.
Iwasang matuyo ang ating palaisdaan at bumaba sa nakatakdang sukat ng dami ng tubig. Iwasan na
matapunan ng lason ang ating palaisdaan. Patubigan ang palaisdaan hanggang kalahating metro. Pagkalipas
ng isang linggo ay dagdagan ang tubig hanggang isang metro o higit pa. Alisin na ang mga malalaking isda
upang ang mga maliliit na isda ay patuloy na lumaki. Maaaring kainin ng malalaking isda ang mga maliliit
na isda kaya dapat na ihiwalay ang mga malalaking isda.
Magpataba ng palaisdaan gamit ang sumusunod na tagubilin:

Wastong Pag-aalaga ng Isda

Ang bansang Pilipinas ay napalilibutan ng maraming anyong tubig. Dahil dito ang pangingisda ang
isa sa mga ikinabubuhay nating mga Pilipino. Ang tilapya, hito at bangus ang ilan sa mga popular na
Alisin ang kangkong, waterlily, lotus, hydrilla at damo sa palaisdaan. Iwasan ang pagtatanim ng
alagang isda sa ating bansa.
malalaki, matataas at mayayabong na punong-kahoy sa pilapil ng palaisdaan.
Mga Dapat Tandaan sa Pag-aalaga ng Isda
A. Binhi
Narito ang ilang larawan ng mga halamang nakakabawas ng paglaki ng isda.
Maaring mag-alaga ng bangus, tilapya, gurami, hito, at karpa. Ang fingerlings o maliit na isdang
tilapya na palalakihin ay dapat manggaling sa kakilalang may-ari ng fish hatchery. Panatilihing malinis at
bata ang mga semilyang binili upang makaiwas sa maagang pangingitlog ng isda. Siguraduhing ang dami ng
fingerlings na ilalagay o aalagaan ay naayon sa sukat ng palaisdaang ginawa. Ikundisyon ng isang gabi ang
mga semilya sa hapa o tangke ng tubig bago ibiyahe. Iwasan ang paglalagay ng isda kung ang temperatura
ng tubig sa palaisdaan ay malaki ang pagkakaiba sa temperatura ng tubig na kinalalagyan ng semilya o
plastic bags.
B. Lokasyon
 PAGSASAPAMILIHAN NG MGA INALAGAANG
HAYOP O ISDA
Ang mga hayop na ating inaalagaan ay may malaking kapakinabangan sa ating buhay. Ang mga
hayop ay nagbibigay ng kita sa atin. Ang mga inaaning hayop ay maaring dalhin sa pamilihan na kadalasang
ipinagbibili nang buhay. Ngunit dapat nating alamin ang mga salik ng pagsasapamilihan ng ating mga
alagang hayop. Sa pagsapapamilihan ng mga alagang hayop, maaaring gumawa ng flyers upang mapadali
ang pagbebenta ng mga produkto ng ating alaga.

Maaring gumamit ng gulok o lilik sa pagtanggal ng mga damo o kaya naman bunutin ito sa
Pag-aani ng Manok
pamamagitan ng kamay.
Alam natin na ang pangunahing naibibigay ng mga manok sa atin ay karne at itlog. Ang karne ng
Tulad ng maraming mga hayop ang pugo ay maaring kainin din. Ang dumi nito ay maaring gawing
broiler na manok at ang itlog ng layer na manok ay isa lamang sa maaring pagkakitaan.
patabang organiko.
Ang mga dumalaga o layer na manok ay karaniwang nangingitlog pagsapit ng ika 22 linggo.
Sa pagkuha o pagpili ng gagawing layer chicken ay pumili dapat ng magiging inahing manok na
Narito ang dapat tandaan sa pag-aalaga ng pugo:
may kaligsihan ang pangangatawan, ang mga mata ay matalas, ang balahibo ay dapat na nasa maayos din na
1. Breed
kalagayan gayun din ang mga palong. Pumili din ng mga dumalagang manok na dilaw na dilaw ang mga
Maaring bumili ng breed ng pugo sa kilalang bilihan ng pugo. Maraming uri ng pugo ang mainam
binti at tuka. Kung mapapansin na ang mga manok ay humihina na ang produksyon ng pangingitlog ay
sa karne at itlog. Sa Pilipinas ay karaniwang inaalagaan ang Japanese Seatlle. Sikat ang Bulacan, Rizal, at
mabuting maghanap ng mga panibagong manok na ipapalit. Ang mga dumalagang manok ay maaaring
Batangas pagdating sa pag-aalaga ng pugo.
palitan pagsapit ng anim na buwan sa kulungan bago palitan nang panibagong dumalagang manok.
2. Pagkain
Tandaan, isang beses lamang nangingitlog ang manok sa loob ng isang araw.
Ang batang pugo ay binibigyan ng mash starter hanggang isang buwan. Panatilihing laging
Narito ang mga dapat tandaan sa pagkuha ng itlog ng manok mula sa kulungan:
mayroong pagkain ang lalagyan ng pagkain ng mga pugo. Dapat 24 oras silang may pagkain upang sa
1. Palagiang tingnan ang mga itlog sa kulungan upang hindi ito masira o matapakan at mabasag. Ilagay
panahon ng pangingitlog ay mas marami ang maging itlog ng mga ito.
ang mga itlog sa basket o trey.
3. Kulungan
2. Panatilihing malinis ang mga lalagyan para hindi madumihan ang mga itlog.
Ang pugo ay madaling alagaan. Maaaring gawan ng tirahan kahit saan basta’t komportable sila.
3. Paghiwa-hiwalayin ang mga itlog base sa laki. Pagkatapos makuha ang mga itlog, itago ito sa lugar na
Ang sisiw na pugo ay kailangan ng brooder o artipisyal na kulungan na nagbibigay init sa mga pugo. Sa
may maayos na bentilasyon.
paglagay ng 100 watts na bumbilya ay magkakaroon ito ng 38 degrees celcius na temperatura.
4. Ang mga itlog ay hindi dapat nabibilad sa araw. Ang mga nakuhang itlog ay maaring ipagbili sa malapit
Sa 4×8 na sukat ng brooder ay maaaring makapaglagay ng 700 heads na sisiw. Lagyan ng sako na
na pamilihan.
magsisilbing pantabing sa gilid ng brooder para maiwasan ang pagpasok ng lamig at paglabas ng init sa
brooder. Lagyan ng dyaryo ang flooring ng brooder. Ito ay para maiwasang makapasok ang lamig at hangin
Pag-aani ng Tilapia
sa flooring. Ang wire mesh ay maaring gamiting pangsahig at maaring gawing pantakip ang lawanit o
Ang pag-aani ng isda tulad ng tilapia ay inaani pagkalipas ng apat na buwan na pag-aalaga. Kung
plywood. Sa pangingitlog ng mga pugo ay lagyan ng buhangin ang kahoy na pangingitlugan ng pugo
ang timbang ng tilapia ay umabot na sa 150 hanggang 200 gramo, ito ay nangangahulugan na maaari ng
upang hindi mabasag ang mga itlog. Tandaan, madaling magulat ang mga pugo sa panahon na sila ay
anihin ang mga tilapia. Sa paghuli ng tilapia, iniaangat at tinitipon ang mga isda sa isang panig ng lambat
nangingitlog kaya dapat na tahimik ang paligid ng kulungan sa panahon ng pangingitlog.
upang madaling masalok o mahuli ang mga ito.
4. Paglilinis ng kulungan
Karaniwan sa mga nag-aani ng tilapia ay nakadepende sa presyo ng mamimili. Kung ang isda ay
Maaring ang kulungan ng pugo ay apat na palapag. Ugaliing magsuot ng pantakip sa bibig at
tama na ang laki, maaari na itong anihin. Ang mga nahuling tilapia ay papangkatin ayon sa laki (maliit,
magsuot din ng gwantes sa paglilinis ng kulungan.
katamtaman o kaya ay malaki). Maaaring isapamilihan ang tilapia sa pamamagitan ng pagtitimbang. Sa
5. Tapunan ng dumi ng pugo
bawat timbang ay mayroong naaangkop na presyo.
Pumili ng isang lugar na maaring tapunan ng mga dumi ng pugo. Mainam din ang dumi ng pugo na
gawing abonong organiko. Ilagay sa sako ang mga natuyong dumi ng pugo at maaari ng gamiting pataba o
Pag-aani ng Hito
abonong organiko.
Ang hito ay karaniwang nangingitlog sa mga buwan ng Hunyo hanggang Setyembre. Ang babaeng
hito ay maaring mangitlog pagkalipas ng 5-6 na buwan. May dalawang paraan ng pagbebenta ng hito, ang
una ay whole sale o pakyawan at retail o tingian. Ang whole sale o pakyawan ay madalas ginagawa sa
palaisdaan pa lamang. Ang mga hito ay binibili ng kilu-kilo na ipinapasa naman ng mga bumibili sa kainan
o kaya ibebenta din sa pamamagitan ng retail o tingian. Sa pag-aani ng hito ay maaaring gumamit ng lambat
upang mapadali ang pagkuha ng hito mula sa palaisdaan.
Mga dapat tandaan sa pag-aani ng hito.
1. Kung ang mga hito ay dadalin sa malayong lugar ay dapat na gumamit banyera na magsisilbing
lalagyan nito.
2. Siguraduhing hindi matatapon ang tubig na nasa loob ng banyerang mayroong lamang hito.
3. Ang hito ay mabubuhay ng 3-4 na oras kapag walang tubig at tatagal naman ng 1 araw depende sa laki
ng lalagyan na ating gagamitin.
Pag-aani ng Itlog ng Pugo
Napakahalaga sa pugo ang pagkain at inumin. Kailangan ang tubig ay hindi nauubos 24 oras dahil
dito nakasalalay ang dami ng itlog na makukuha sa pugo. Ang mga pugo ay nangingitlog nang
nakatayo.Kung ang pugo ay nasa 35 araw na ay magsisimula na itong mangitlog hanggang sa loob ng isang
taon depende sa breed ng alagang pugo. Kung mababa na ang produksyon ng itlog ng pugo ay maaari na
itong palitan at pagkakitaan ang karne ng mga ito. Ang pugo ay hindi dapat nakakaramdam ng stress.
Nangingitlog ito sa pagitan ng alas 2 ng hapon hanggang alas 10 ng gabi. mga hayop na ating alaga ay
maisasapamilihan natin ng maayos at mabilis kung susundin ang mga pamamaraang ginagamit sa
pagsasapamilihan.
Maaari kang umisip ng mga stratehiya upang magustuhan ng mga mamimili ang iyong produkto.
Narito ang ilan sa mga maaaring gawin.
1. Magpaskil ng karatula patungkol sa iyong produkto.
2. Maglabas ng stand para sa mga ibebenta.
3. Maaari ka rin magbenta online, gamit ang facebook o iba pang “social media.”
4. Usong-uso ngayon ang free delivery, maaari kang magdala ng iyong paninda sa mga piling suki.
5. Ibenta sa mga kalapit na bahay.
6. Pagkuha ng puwesto sa palengke.
Mga Paraan ng Pagsasapamilihan ng Produkto
1. Pakyawan
Ang ganitong paraan ng pamimili ay kadalasang nangyayari sa mga palaisdaan ng tilapia. Nagkakaroon
ng kasunduan ang mamimili at may-ari ng palaisdaan kung magkano ang halaga ng lahat ng isdang
makukuha sa palaisdaan. Ang lahat ng produkto ay makukuha ng mamamakyaw at kanya naman itong
ibebenta sa mga pamilihang bayan.
2. Lansakan o Maramihan-
Kung sa mga gulay ay may tinatawag na maramihang pagbili, sa mga alagang hayop din ay tinatawag
ding lansakan o maramihan. Ang ganitong paraan ng pagbebenta ay ginagawa nang maramihan o ibinebenta
sa bawat lalagyan tulad ng basket o trey ng itlog. Ang ganitong paraan ng pagsasapamilihan ay ginagawa ng
maraming negosyanteng Pilipino kung saan ay ipagbibili naman nila ang mga produkto ng tingian.
3. Tingian
Ang mga mamimiling negosyante ay bibili ng maramihang produkto pang ipagbili din ito ng tingian.
Ang tingian ay isang paraan ng pamimili na may kakaunting bilang at nakabatay sa pangangailangan ng
mamimili. Sa ganitong paraan ay mabilis makakaubos ang may-ari ng paninda dahil mas maganda ang
tingian para sa mga mamimili.
Ang paraan ng pagbili ng mga mamimili ay depende sa mga sumusunod.
A. Kilo- ginagamit ang kiluhan sa pagbebenta ng produkto. Ang timbang ang basehan ng presyo o
halaga ng produkto tulad ng karne at isda.
B. Bilang- binibilang ang produkto na may nakatakdang presyo. Maaari rin ipagbili ng dosena gaya ng
itlog ng pugo at itlog ng manok.
C. Piraso- ang produkto ay maaaring bilhin kada piraso ayon sa laki.
PAGTUTUOS NG PUHUNAN, GASTOS, AT KITA
Ang pag-aalaga ng hayop ay nagdudulot sa atin ng kabuhayan na ginagamit natin sa pang-araw-araw na
pangangailangan. Sa pagtuos ng kinita, gastos at puhunan ay may mga dapat tandaan. Narito ang mga dapat
isaalang-alang sa pagkukwenta ng puhunan, gastos at kita.
1. Resibo
Ang mga ito ay dapat nakatago o nakasulat sa isang kwaderno upang hindi makalimutan dahil
mahalaga ito sa pagtutuos sa puhunan at ginastos sa isang negosyo. Mahalagang malaman ang halaga o
presyo ng mga ginastos. Ito ay ginagawa upang matuos ang kita na paghahatian ng mga kasosyo sa negosyo.
2. Pag-iimbentaryo
Sa isang negosyo, mahalaga ang pag-iimbentaryo ng mga gamit at paninda. Ito ay talaan ng mga
pinamili at mga natirang paninda. Mahalaga ang pag-iimbentaryo upang malaman kung may sapat pang
supply o gamit sa isang negosyo o tindahan.
3. Kita
Ito ay tumutukoy sa salaping natira pagkatapos ibawas ang lahat ng ginastos sa isang negosyo.
4. Puhunan
Ito ay perang gagamitin sa pag-uumpisa ng negosyong binabalak gawin. Kung susubok sa isang
negosyo dapat na tandaan na ang puhunan ang isa sa mga pangunahing sangkap sa pagsisimula ng isang
negosyo.
Ang mga namamakyaw ng mga produktong galing sa mga hayop tulad ng itlog ay ipinagbibili o
itinitinda sa mga pamilihang bayan o kalapit-bahay. Ang mga produkto na galing sa mga hayop ay maaring
ibenta sa mga mamimili ng may patong na halaga upang hindi malugi sa negosyong sinimulan.
Ang Pagtitinda
Sa pagtitinda ay dapat tadaan na ang pagpapatong ng tubo o dagdag na presyo ng isang produkto ay
hindi dapat tataas sa 15%.
Narito ang pormula ng pagdadagdag ng presyo ng paninda. Ito ay dapat na alam ng mga nagtitinda
upang mapadali ang paglalagay ng presyo ng paninda.
Puhunan x 15% = Halaga ng dagdag na presyo
 Sa pagkukwenta ng mga ginastos mahalaga na maunawaan natin na ang lahat ng ating bibilin ay dapat Narito naman ang isang halimbawa kung paano ginagawa ang pagtutuos ng halaga ng pinagbilhan
na nakalista ang halaga upang hindi magkaroon ng kalituhan sa pagkukuwenta ng kita. Narito ang isa pang ng isda.
halimbawa ng pagkukuwenta ng gastos at kita.

Sa pagtutuos ng tubo ay sundin lamang ang isang pormula (pinagbilan ng hayop – total o kabuuan
ng ginastos)
Kung ang napagbilan ng pinakyaw na isda ay Php10,000.00 at ang kabuuang gastos naman ay
Php1,850.00, Magkano naman ang kabuuang tubo para sa isda? Sundin ang pormula sa ibaba.
Kabuuang Pinagbilan - Kabuuang Gastos = Tubo o Kita
10,000.00 - 1,850.00= 8,150.00

Ang pagtutuos ng gastos, kita at tubo ay dapat na inililista upang sa pagtutuos ng dibidendo ay
maiwasan ang kalituhan.
Ganito ang paraan ng pagtutuos ng dibidendo o perang paghahatian ng mga kasosyo sa negosyo.
1. Binibilang ang kabuuang kita.
2. Ibabawas sa kabuuang kita ang gastos.
3. Ang matitirang halaga ang hahati-hatiin ayon sa bilang ng sosyo.
Halimbawa:
Perang kinita Php 10,000.00
Puhunan o gastos Php 1,850.00
Bilang ng sosyo - 2
Ang perang kinita o tinubo ay hahatiin sa 2 sosyo.

Ang bawat kasapi ay tatanggap ng halagang Php 4,075.00. Kung ang may dalawang kasapi, sila ay
tatanggap ng P 4,075.00 bawat isa.